NOS Nieuws - Algemeen

De Friese gemeente Dantumadiel heeft per ongeluk persoonlijke gegevens van inwoners openbaar gemaakt. In een door de gemeente verstuurde e-mail waren de e-mailadressen van alle 108 geadresseerden voor iedereen zichtbaar.

Het datalek staat niet op zichzelf. Uit interne stukken blijkt dat de gemeente haar privacybeleid structureel niet op orde heeft, meldt Omrop Fryslân.

Het datalek vond vorige week plaats, toen de gemeente een e-mail over een woningbouwproject verstuurde. De adressen waren in de gewone adresbalk van de mail gezet, in plaats van verborgen in de BCC. De gemeente laat weten dat er een melding is gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Volgens Dantumadiel zijn geen andere persoonsgegevens gedeeld.

Zorgen over privacybeleid

Volgens Omrop Fryslân blijkt uit interne stukken dat er al langer zorgen zijn over het privacybeleid van de gemeente. De functionaris gegevensbescherming, de interne toezichthouder, sloeg de afgelopen jaren meermalen alarm over de manier waarop de gemeente met privacy en gegevensbescherming omgaat.

Zo had Dantumadiel tot dit jaar geen verwerkingsregister. Daarin moeten bedrijven vastleggen welke gegevens ze verwerken. Zo'n register is sinds 2018 verplicht onder de privacywet.

Ook heeft de gemeente geen privacy officer. Die functionaris is verantwoordelijk voor het privacybeleid binnen een overheidsinstantie en voert dit uit. Omdat de gemeente geen aparte privacy officer heeft, worden taken als bijvoorbeeld het melden van datalekken ondergebracht bij andere ambtenaren. De functionaris gegevensbescherming waarschuwt dat dezelfde personen hierdoor zowel uitvoering als toezicht doen: "Een slager die zijn eigen vlees keurt".

Eerdere fouten

In mei bleek uit onderzoek van Omrop Fryslân dat de gemeente was vergeten de domeinnaam dantumadiel.nl te registreren, waardoor mails met persoonsgegevens en andere vertrouwelijke informatie makkelijk konden worden onderschept. Verder raakten in 2023 twee enveloppen met inloggegevens kwijt en belandde vorig jaar een Wmo-verslag met medische gegevens bij de verkeerde persoon.

In een reactie laat de gemeente aan de regionale omroep weten dat er "concrete stappen" zijn gezet om de privacy en gegevensbescherming te verbeteren. Zo is er een vacature voor een privacy officer uitgezet en heeft de gemeente sinds een jaar een verwerkingsregister. De gemeente geeft wel toe dat er nog geen compleet overzicht is van de gegevens van burgers en bedrijven.

Sinds kort een zelfstandige organisatie

Dat de basis nog niet op orde is, geeft de gemeente zelf toe. De interne score voor gegevensbescherming was eind 2024 een 0,9 op een schaal van 5. Digitalerechtenbewaker Bits of Freedom noemt de score "extreem laag", gezien het feit dat de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) al zeven jaar van kracht is.

Volgens Dantumadiel komt die lage score door de ontvlechting met buurgemeente Noardeast-Fryslân: de twee gemeenten werkten jarenlang nauw samen, maar sinds vorig jaar is Dantumadiel weer een zelfstandige organisatie met eigen personeel. Met alle maatregelen verwacht de gemeente dat bij de volgende meting begin volgend jaar de score "aanzienlijk verbeterd" zal zijn.

'Overheid moet zich houden aan de wet'

Bits of Freedom reageert scherp. "Dit kun je echt niet maken. Het verwerkingsregister hadden ze echt al tien keer geregeld moeten hebben", zegt beleidsadviseur Nadia Benaissa tegen Omrop Fryslân.

Omdat de gevolgen van een datalek ingrijpend kunnen zijn, zou de bescherming de hoogste prioriteit moeten krijgen, zegt ze. "Stel je voor dat een kind met een depressie kampt, en zijn dossier lekt uit waardoor alle klasgenoten kunnen meelezen. Dat kan mensen echt tot wanhoop drijven."

Er is bovendien het risico dat gevoelige data in criminele handen terechtkomen. "Het minste wat overheden kunnen doen is zich houden aan de wet."

De Duitse Bondsdag heeft ingestemd met omstreden pensioenmaatregelen. Daarmee is een regeringscrisis afgewend.

Een groep jonge Bondsdagleden van coalitiepartij CDU/CSU verzette zich tegen de maatregelen, vanwege de hoge kosten. Toch heeft een deel van de 'pensioenrebellen' ingestemd. 318 Bondsdagleden stemden vóór. Als het twee stemmen minder waren geweest, was de coalitie afhankelijk van de oppositie geweest.

Tot op het laatste moment was de coalitie, die rust op een meerderheid van 12 zetels, onzeker over de stemverhoudingen. Ingewijden meldden aan Duitse media dat bij een proefstemming afgelopen dinsdag tien tot twintig CDU/CSU'ers tegen het plan stemden, met name leden van de jongerenorganisatie Junge Union.

De regering dreigde met de val van het kabinet als het plan zou worden weggestemd. Voortaan zou ieder compromis door een kleine groep getorpedeerd worden, waarschuwde SPD-minister Bas. Met een beroep op de stabiliteit van Duitsland en daarmee van heel Europa, probeerde bondskanselier Merz de pensioenrebellen in het gareel te krijgen.

Dat heeft enkele dissidenten doen inbinden. Zeven jonge CDU/CSU'ers stemden tegen, twee onthielden zich van stemming. "Dit plan druist in tegen al mijn overtuigingen. Daarom zal ik niet voor stemmen", zei Junge Unionvoorzitter Pascal Reddig. Zijn medestanders applaudisseerden luid.

Pijnlijke pensioenkeuzes

Twistpunt was het minimumpensioen, dat de komende jaren wordt vastgezet op 48 procent van het gemiddelde loon. De pensioenrebellen vinden de kosten (naar schatting 120 miljard euro) te hoog en onrechtvaardig tegenover jonge generaties. Ook zou het pensioenstelsel eerst hervormd moeten worden, inclusief pijnlijke keuzes, voordat cadeaus uitgedeeld kunnen worden, stellen zij.

De Duitse regering bleef vasthouden aan het pensioenpakket. Wel werd toegezegd haast te maken met beloofde hervormingen. Duitsland vergrijst snel. En anders dan in Nederland, wordt er relatief weinig belegd in pensioenfondsen. Het pensioenstelsel is een tikkende tijdbom; onbetaalbaarheid ligt op de loer.

De kans is groot dat volgende pensioenbesluiten nog moeizamer tot stand zullen komen. Als het uitdelen van pensioenregelingen al tot een mogelijke regeringscrisis leidt, dan zullen besparingen zeker tot spanningen leiden. Een commissie zal zich nu over hervormingen buigen.

Gezag Merz

De CDU/CSU-fractie zal flink bij zichzelf te rade gaan, om zulke politieke krimi's in de toekomst te voorkomen. Fractievoorzitter Jens Spahn moet mogelijk voor zijn positie vrezen. Eerder ontspoorde onder zijn leiding al een belangrijke rechterbenoeming, nu kreeg hij slechts op het nippertje zijn fractie onder controle.

Een meevaller is dat de coalitie niet op steun van de oppositie hoefde te leunen. Die Linke schoten te hulp, door zich te onthouden van stemming. Daardoor waren er minder stemmen nodig voor een meerderheid. Merz zei vooraf dat het pensioenplan zonder oppositiesteun goedgekeurd zou moeten worden. Dat zou zijn gezag herstellen. Dat is gelukt.

Toch heeft hij opnieuw een kras opgelopen. Partijgenoten verwijten hem niet naar interne kritiek te luisteren. In eigen kring moest hij een machtswoord spreken, door te dreigen met het opstappen van zijn kabinet. Volgens Der Spiegel zei hij bij het CDU-overleg: "Ik kan zien wie hier applaudisseert en wie niet."

Merz richt zich graag op het buitenland. Vanavond is hij in Brussel, om met de Belgische premier te spreken over het inzetten van Russische tegoeden voor Oekraïne. Dit weekend volgt een belangrijk bezoek aan Jordanië en Israël. Op het internationale toneel wordt hij gewaardeerd. Maar zolang er binnenlandse onrust is, kan Merz zich niet te veel focussen op het buitenland.

Nu het pensioenpakket gered is, kan de Duitse coalitie enigszins adem halen. Gerustgesteld over de komende tijd zullen ze echter niet zijn.

Streamingdienst Netflix koopt film- en tv-studio Warner Bros. voor 72 miljard dollar, zo'n 60 miljard euro. Het bedrijf krijgt daarmee ook streamingdienst HBO Max in handen. Dat hebben de twee bedrijven vandaag bekendgemaakt.

Met de overname wordt Netflix eigenaar van de film- en tv-studio's die onder meer verantwoordelijk zijn voor de Harry Potter- en The Lord of The Rings-filmreeks, de recente verfilmingen van Stephen Kings It en de Austin Powers-films. Ook de filmstudio van het superheldenuniversum DC (onder meer Superman en Batman) komt in handen van Netflix.

Daarnaast wordt Netflix eigenaar van een concurrent: streamingdienst HBO Max. De dienst is onder meer bekend van de populaire fantasyserie Game of Thrones en de dramaseries The White Lotus en Succession.

Netflix en HBO Max

Netflix is met 300 miljoen abonnees de grootste streamingdienst ter wereld. "Netflix is de nummer één in Europa en in Australië", zegt streamingsexpert Jan-Piet Nelissen van adviesbureau Deloitte. "Niet in Amerika, maar door deze fusie worden ze ook in Amerika de nummer één en in Europa natuurlijk nog groter."

Het bedrijf begon zo'n vijftien jaar geleden zelf tv-series te produceren. Onder meer het politieke drama House of Cards, het kostuumdrama Bridgerton en de sci-fiserie Stranger Things werden grote hits.

"Het is een hele tijd heel hard gegaan", zegt Nelissen over de groei van Netflix en andere streamingsdiensten. "Je zag dat steeds meer huishoudens een tweede, derde of vierde abonnement namen."

Maar de groei is er inmiddels uit, zegt de streamingexpert. En dus is Netflix op zoek naar nieuwe manieren om te groeien.

Goedkoper?

Warner Bros. zegt dat Netflix-klanten door de overname toegang krijgen tot HBO-titels, maar het is onduidelijk hoe precies.

Het zou kunnen dat HBO als merk onderdeel wordt van Netflix, maar het is ook mogelijk dat Netflix en HBO als losse streamingdiensten naast elkaar blijven bestaan. Netflix vindt het te vroeg om daar iets over te zeggen, zegt het bestuur in een toelichting.

Daarnaast kunnen een aantal HBO-films en -series beschikbaar worden op Netflix. Netflix hint erop dat dit een voor de hand liggende mogelijkheid is, waarbij verschillende Netflix-abonnementen toegang geven tot meer of minder films en series die bij Warner Bros. vandaan komen.

Dat kan gunstig uitpakken voor tv-kijkers die abonnementen hebben bij zowel Netflix als HBO, denkt Nelissen. "Je gaat het gezamenlijke aanbod waarschijnlijk krijgen voor een veel minder hoog bedrag dan wat je nu voor beide betaalt."

'Filmstudio's blijven werken zoals nu'

Netflix benadrukt wel dat de filmstudio's van Warner Bros. blijven werken zoals ze nu doen. Dat betekent dat Warner Bros.-films nog steeds in de bioscoop worden uitgebracht.

Daarnaast blijven de Warner Bros.-filmstudio's ook films maken voor andere online diensten dan Netflix. Zo is Warner Bros. een van de producenten van de comedy-dramaserie Ted Lasso, die alleen te zien is op de concurrerende streamingdienst Apple TV+.

Als de overname doorgaat, is het een van de grootste ontwikkelingen in de wereld van film- en tv-streaming. Netflix verwacht dat het een jaar tot anderhalf jaar duurt voor de overname is afgerond.

De overname moet worden wel nog worden goedgekeurd door de Amerikaanse toezichthouder. Het is een reëel risico dat de overname geen goedkeuring krijgt, denkt Nelissen. "Er komt heel veel marktmacht te liggen bij één partij."

Als dat gebeurt, kan dat de toezichthouder oordelen dat dit uiteindelijk slecht uitpakt voor abonnees, denkt Nelissen. Bijvoorbeeld als Netflix samen met HBO zó groot worden dat zij in hun eentje kunnen bepalen wat een 'normale prijs' voor een abonnement is.

De Johan Cruijff Arena in Amsterdam gaat volgende week aangifte doen van de gebeurtenissen rond de wedstrijd Ajax - FC Groningen, afgelopen zondag. De Arena doet aangifte van huisvredebreuk, openlijke geweldpleging en brandstichting.

Dat bevestigt Ajax na een bericht van persbureau ANP. De wedstrijd werd gestaakt omdat Ajax-supporters tot twee keer toe op grote schaal vuurwerk afstaken.

Ook werden stewards belaagd en werd een nooduitgang geforceerd, waardoor supporters ongecontroleerd het stadion in konden. Ajax heeft inmiddels op basis van beelden tien tot vijftien verdachten geïdentificeerd.

De reden dat de Johan Cruijff Arena en niet Ajax aangifte doet, is dat de schade die werd aangericht vooral het stadion treft. Ajax is huurder, de stewards zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hoe groot de schade is, is nog niet bekend.

Vanwege het afsteken van vuurwerk werd de wedstrijd tussen Ajax en FC Groningen al in de vijfde minuut tijdelijk stilgelegd:

De wedstrijd werd dinsdag verder gespeeld. Ajax won met 2-0.

Bij de politieachtervolging gisteren in Den Haag zijn twee vrouwen van 21 en 20 en een 24-jarige man omgekomen, allen uit Den Haag. Een 21-jarige vrouw, eveneens uit Den Haag, raakte gewond, meldt het OM.

Het ongeluk gebeurde gisteren om ongeveer 04.40 uur, op een kruising in de wijk Mariahoeve. De auto waar de slachtoffers in zaten zou met hoge snelheid zijn weggereden na een stopteken van de politie. De politie wilde de auto controleren vanwege opvallend rijgedrag.

Na een korte achtervolging verloor de bestuurder de macht over het stuur op de Bezuidenhoutseweg, waar hij tot stilstand kwam tegen een boom en het voertuig in brand vloog.

Bloemen

Op de plek van het ongeluk zijn vandaag bossen bloemen achtergelaten. Volgens Omroep West leggen omwonenden later vandaag gezamenlijk nog een krans neer. Ook aan de overkant van de weg liggen bloemen.

Een inzittende kon uit het voertuig worden gehaald en met verwondingen naar het ziekenhuis worden gebracht. De andere drie inzittenden waren ter plekke overleden.

De auto brandde volledig uit:

Het OM meldt dat de Rijksrecherche onderzoek doet naar de toedracht van het ongeluk. Daarbij wordt gekeken of de politie rechtmatig heeft gehandeld.

Voor het onderzoek worden agenten en getuigen gehoord. Ook worden camerabeelden bekeken.

Zelf had hij gedacht dat hij het niet meer zou meemaken als president, het komende WK voetbal. Toch staat Donald Trump vandaag naast FIFA-baas Gianni Infantino in het Kennedy Center voor de loting. Een innige bromance, die tijdens de loting lijkt te worden bekroond met de nieuwe FIFA-vredesprijs.

Loting WK voetbal live bij de NOS

De loting voor het WK voetbal in Washington is op 5 december live te zien bij de NOS. De uitzending begint om 17.55 uur en is te zien via deze livestream op NOS.nl en de NOS-app en op NPO 1.

Een Trumpiaans stempel had de loting sowieso al. Eerder dit jaar pleegde Trump een coup bij het gerenommeerde culturele centrum waar de festiviteiten plaatsvinden. Linkse en rechtse presidenten lieten het Kennedy Center met rust, maar Trump vond het 'te woke', en benoemde zichzelf tot voorzitter.

Met optredens van de Village People, die Trumps officieuze lijflied YMCA ten gehore zullen brengen, en Andrea Bocelli zullen voetbalfans van over de hele wereld getuige zijn van een show die sterk doet denken aan de campagnebijeenkomsten van Trump. "Sommige mensen noemen het het Trump Kennedy Center", zei de president in augustus al, tijdens een van de vele bezoeken van Infantino aan de hoofdstad.

Loyale vriend

Infantino geldt als loyale vriend van de president. "Gianni, je kunt met je mooie vrouw over straat lopen", zei Trump eerder tegen Infantino in zijn Oval Office, uitgedost met een rood petje. Daarop in witte letters: 'TRUMP WAS RIGHT ABOUT EVERYTHING'. "Je kunt haar mee uit eten nemen, als je überhaupt een reservering kunt krijgen, wat ik betwijfel", zei Trump na zijn controversiële inzet van de Nationale Garde in de hoofdstad.

"Alle restaurants zitten vol", kopte de FIFA-baas Trumps voorzet in. Dat is onzin: sinds de inzet van de Nationale Garde blijven mensen juist thuis.

Replica wereldbeker

Dat Trump in het Witte Huis bijna dagelijks gevleid wordt door wereldleiders is hij wel gewend. In een poging Trumps importheffingen omlaag te krijgen brachten de Zwitsers een Rolex-horloge en een 130.000 dollar kostende goudstaaf mee. Omdat Trump in zijn tweede termijn ook gastheer van de Olympische Spelen van 2028 is, schonk het Olympische Comité in LA Trump al herdenkingsmunten van 1984, het jaar dat de Spelen ook in de stad waren.

Infantino gaf hem al een replica van de Wereldbeker. Daar komt vrijdag dus waarschijnlijk nog een nieuwe prijs bij: de FIFA-vredesprijs, die enkele weken terug door Infantino speciaal voor Trump in het leven lijkt te zijn geroepen.

De prijs werd aangekondigd kort nadat Trump de Nobelprijs voor de Vrede aan zich voorbij zag gaan. Onbegrijpelijk vond Trump dat. "Ik wil niet hebberig zijn", zei hij er deze week over. "Maar ik zou er één moeten krijgen voor elke oorlog die ik heb opgelost."

Trump claimt dat hij acht oorlogen heeft opgelost, waaronder die tussen Israël en Hamas. De vredesprijs van Infantino is vooral bedoeld om zijn ego te strelen, zeggen critici. Een vredesprijs zonder betekenis, om de gunst te winnen van de president van de VS.

'Lachwekkend'

Human Rights Watch stuurde een brief met vragen over de prijs aan Infantino, maar kreeg geen antwoord. Wat de criteria voor de prijs zijn, is niet bekend. Of er een jury is en of er genomineerden zijn, evenmin.

"Het is lachwekkend dat Trump een vredesambassadeur zou zijn", zegt Jamal Watkins van burgerrechtenorganisatie NAACP. "Alsof hij iemand is die gemeenschappen op een waardige en nobele manier omarmt."

Trump maakt al maanden ruzie met medeorganisatoren Canada en Mexico. Beide landen kregen hoge importheffingen. Mexico moet rekening houden met luchtaanvallen, zei Trump in het bijzijn van Infantino. "Dat is prima voor mij. Wat we ook maar moeten doen om drugs te stoppen." Verder heeft hij herhaaldelijk gezegd Canada te willen annexeren als 51ste staat.

Verhuizen?

Trump dreigde Los Angeles en Seattle, beide geleid door linkse politici, hun status als speelstad te ontnemen. "Als we denken dat er een probleem gaat ontstaan", zei Trump, zonder aan te geven wat dat zou zijn. "Gianni, kan ik zeggen dat we zullen verhuizen? We zullen het evenement verplaatsen naar een plek waar het gewaardeerd en veilig zal zijn."

"Hoe langer FIFA blijft zwijgen, hoe groter het risico dat hun merk en invloed zullen worden ingezet als PR-instrument om een steeds autoritairdere Amerikaanse regering te normaliseren", waarschuwt Jamil Dakwar van burgerrechtenorganisatie ACLU.

Ook Watkins vindt de manier waarop de FIFA-baas tegen Trump aanschurkt schadelijk. "Daarmee geef je een signaal af aan de hele wereld", zegt Watkins, die met NAACP strijdt tegen racisme en discriminatie. "Het signaal dat alles wat deze regering doet gerechtvaardigd is. En dat is letterlijk het tegenovergestelde van alles waar onze organisatie voor staat."

De Europese Commissie geeft het sociale medium X (voorheen Twitter) boetes van in totaal 120 miljoen euro voor drie overtredingen van een grote Europese internetwet. X krijgt onder meer een boete omdat het EU-bestuur vindt dat het 'blauwe vinkje' bij gebruikersnamen misleidend is.

Onder Twitter was een blauw vinkje een manier waaruit bleek dat de persoon achter het account echt was. Zo kregen bedrijven, film- en muzieksterren, politici, sporters en andere bekende namen het symbool naast hun gebruikersnaam.

Nadat ondernemer Elon Musk (ook directeur van autobedrijf Tesla en ruimtevaartbedrijf SpaceX) Twitter in 2022 overnam en de naam veranderde in X, veranderde het bedrijf de betekenis ervan. In plaats van een teken van echtheid, kan het blauwe vinkje geplaatst worden bij iedere gebruiker met een betaald abonnement.

'Misleiding'

Volgens de Europese Commissie misleidt het bedrijf zijn gebruikers met deze aanpassing. "Het laat ze denken dat er een echte, geverifieerde gebruiker achter het account met het blauwe vinkje zit", zegt een EU-ambtenaar.

Dat is volgens het EU-bestuur een overtreding van de Digital Services Act (DSA), een van de grote Europese internetwetten die sinds 2022 van kracht zijn. Voor deze overtreding krijgt X een boete van 45 miljoen euro.

Het onderzoek werd in december 2023 aangekondigd. Musk heeft eerder al gezegd dat hij een besluit hierover zal aanvechten in de rechtszaal. Het bedrijf moet daarvoor naar het Europees hof in Luxemburg.

De Europese Commissie geeft X ook een boete omdat het bedrijf volgens het bestuur niet transparant genoeg is over reclames. Zo moet X volgens de DSA een overzicht publiceren van advertenties die op het platform zichtbaar zijn. Het doel daarvan is om inzicht te kunnen krijgen in advertenties die oplichters plaatsen, of rond politieke boodschappen.

Daarnaast vindt de Commissie dat X onderzoekers en wetenschappers onvoldoende toegang geeft om berichten op het sociale netwerk te bestuderen. Dat moet ervoor zorgen dat onderzoekers kunnen bekijken hoe bepaalde onderwerpen zich online verspreiden, zoals berichten rond eetstoornissen, jodenhaat of oplichting.

De Europese Commissie oordeelt dat X ook op deze twee punten de DSA overtreedt. Daarom krijgt het bedrijf twee boetes van 35 miljoen en van 40 miljoen euro. Het totaalbedrag van de drie boetes komt daarmee uit op 120 miljoen euro.

Het is de eerste keer dat de Europese Commissie een boete uitdeelt voor overtreding van de Digital Services Act. Eerder kregen Amerikaanse techbedrijven al boetes van honderden miljoene euro's onder een andere grote Europese internetwet, de Digital Markets Act.

EU-redacteur Roemer Ockhuijsen:

"De boete zal niet goed vallen in de Verenigde Staten. De EU en de VS liggen al maanden overhoop over Europese techregels. Volgens de Amerikaanse regering is de EU veel te streng voor hun techbedrijven. Vicepresident JD Vance plaatste gisteren, nog voor de boete officieel was, een bericht op X waarin hij refereerde aan de boete en zei dat "Europa niet Amerikaanse bedrijven aan moet vallen vanwege onzin".

Vorige week bracht de Amerikaanse handelsminister Lutnick een bezoek aan Brussel. Lutnick zei daar dat de techregels van tafel moeten als de EU lagere importheffingen op aluminium en staal wil. Zo zet de VS de EU constant onder druk. Vooralsnog houdt de EU voet bij stuk. De Europese Commissie benadrukt keer op keer: over de techregels valt niet te onderhandelen."

Op dit moment lopen er nog twee andere DSA-onderzoeken naar X. Een daarvan gaat erover of X genoeg doet om illegale berichten tegen te gaan. Het andere gaat over de manier waarop X-gebruikers een kader kunnen plaatsen om context te geven bij berichten die mogelijk onjuist zijn. Het is onduidelijk wanneer de Europese Commissie hierover beslist.

Het lijkt erop dat Katwijk voorlopig geen koopzondag krijgt. Hoewel de gemeenteraad nog definitief moet stemmen over het initiatiefvoorstel van de VVD om winkelen op zondag mogelijk te maken, heeft een meerderheid in de raad zich al uitgesproken tegen de plannen.

Koopzondagen zijn al jaren een heikel punt in de gemeente. Collegepartijen SGP en ChristenUnie zijn ertegen en vinden dat Katwijk zich moet houden aan de zondagsrust. In het coalitieakkoord van 2022 is ook onder druk van deze partijen opgenomen dat er geen koopzondag komt.

Behalve SGP en ChristenUnie ziet ook CDA niets in een zondagsopenstelling van winkels. Naast geloofsovertuigingen hebben de drie partijen ook bezwaar tegen de "24/7-maatschappij" die daardoor in Katwijk zou ontstaan.

'Voelt als de middeleeuwen'

De andere partijen in de gemeenteraad dringen daarentegen al jaren aan op het op zondag openstellen van winkels. Dan kunnen ondernemers zelf beslissen of ze de deuren die dag openen en inwoners kunnen winkelen als ze dat willen.

De meeste partijen in de raad vinden het niet meer van deze tijd om op zondag de winkels gesloten te houden, schrijft Omroep West. VVD-raadslid Leendert Hoek: "Het voelt als de middeleeuwen als ik sommige mensen hier hoor."

Het initiatiefvoorstel van de VVD werd gisteravond besproken in de raad. De partij hoopte nog voor de gemeenteraadsverkiezingen een meerderheid te vinden voor de koopzondag. Daarvoor zou dan wel de lokale partij Durf, de derde en grootste coalitiepartij, mee moeten gaan met het voorstel.

Coalitieakkoord

De partij is in principe geen fel tegenstander van de koopzondag, maar wil zich wel houden aan het coalitieakkoord en dat er deze raadsperiode geen koopzondag komt. Maar volgens de VVD hoeft Durf deze belofte niet te breken: in het initiatiefvoorstel staat dat de invoering van de koopzondag in Katwijk pas ingaat na de verkiezingen van volgend jaar. Als Durf instemt met het voorstel, zou de partij niet breken met het huidige coalitieakkoord, zo is de redenering van VVD.

Maar fractievoorzitter Max van Duijn van Durf wil zich aan het coalitieakkoord houden, werd gisteravond duidelijk. De partij gaat het initiatiefvoorstel dus niet steunen. Durf betichtte VVD van "een doorzichtige truc om het vóór de verkiezingen te regelen".

Van Duijn: "Na de verkiezingen kan een nieuwe gemeenteraad dit in één stemming weer terugdraaien. Je houdt mensen dus een wortel voor door iets te beloven wat je niet waar kan maken. Het is eerst aan de kiezer om zich uit te spreken." De gemeenteraad zal op 18 december definitief stemmen over het voorstel van de VVD. Maar duidelijk is dus al dat er geen meerderheid zal zijn voor invoering van de koopzondag.

Demissionair minister Van Weel is het eens met het besluit van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) om enkele vrouwen terug te sturen naar Afghanistan. Hij vindt dat "alleen het onderdrukken van, of het minder rechten toekennen aan vrouwen" geen reden is om hen asiel te verlenen. Dan zou je, naar zijn mening, ook vrouwen uit bijvoorbeeld Saudi-Arabië moeten toelaten.

Van Weel beaamde voor aanvang van de ministerraad dat de Taliban in Afghanistan stelselmatig vrouwen onderdrukken, en vervolgen als zij zich niet aan de regels houden. Maar hij zegt dat Afghaanse vrouwen "niet per se onveilig" zijn. "Dat is wat anders dan dat het goed gaat met de vrouwenrechten daar."

De IND besloot onlangs om de asielaanvraag van een aantal vrouwen af te wijzen, hoewel het Europees Hof van Justitie zegt dat het regime van de Taliban neerkomt op vervolging van vrouwen. Nederland is in september 2024 met Canada, Duitsland en Australië een procedure begonnen om Afghanistan aansprakelijk te stellen voor systematische schendingen van het VN Vrouwenverdrag.

Vrouwenrechten Saudi-Arabië

Toch staat de minister van Buitenlandse Zaken achter het besluit van de IND om elke asielaanvraag individueel te beoordelen. Dat betekent dat iedere vrouw aannemelijk moet kunnen maken dat zij zich niet kan schikken naar de regels van de Taliban en daarom gevaar loopt om te worden vervolgd.

"U kunt zich voorstellen," zegt Van Weel, "dat het in Saudi-Arabië ook niet fantastisch is gesteld met de vrouwenrechten. Daar hebben we ook bezwaar tegen, maar dat wil niet zeggen dat alle vrouwen uit Saudi-Arabië zomaar op basis van het feit dat ze vrouw zijn asiel krijgen"

Hij geeft toe dat de mate waarin de Taliban sinds de machtsovername in 2021 huishouden "zeker anders" is. "Maar het is niet zo dat alle vrouwen vervolgd worden."

Er loopt nog een hoger beroep tegen de afwijzingen bij de Raad van State.

Door de gangen van het Utrechse popcomplex TivoliVredenburg zullen vandaag opvallend veel Duitse scheldwoorden klinken. De zelfbenoemd "allergrootste kut ter wereld", de Berlijnse artiest Ikkimel, geeft haar eerste show in Nederland. De tickets waren binnen een dag uitverkocht.

Met een mix van hiphop en Berlijnse techno, provocatieve optredens en teksten over drugs, seks en het onderdrukken van mannen is Ikkimel een regelrechte hit in Duitsland. Recensenten breken zich het hoofd over het taboedoorbrekende fenomeen. Is ze een moderne feminist of slechts platte pop onder het mom van sex sells?

Muziekjournalist Antonia Kienast van jongerenzender Fritz ziet haar absoluut als feminist. "Als mannen minderwaardig over vrouwen praten is dat niet bijzonder, maar nu een vrouw het doet valt het opeens op." Ikkimel noemt mannen sneu, wanhopig en 'honden' die je moet knechten. "Ze draait het spel om."

Een criticus zegt dan: door je tot dat niveau te verlagen en mannen te beledigen, ben je niet voor gelijkheid en dus geen feminist. Daar is Kienast het niet mee eens. "Zij laat zien dat vrouwen ook brutaal kunnen zijn en scheldwoorden mogen gebruiken, als ze dat willen."

Naast Schlampe (slet), Hurensohn (hoerenzoon) en Schwanz (lul) domineert één woord haar songteksten: Fotze, vergelijkbaar met 'kut'. Anders dan het Nederlandse 'kut' gold het Duitse woord lange tijd als de ultieme kleinerende term voor vrouwen. "Ikkimel eigent zich het woord toe, door het veel en juist als empowerment te gebruiken. Nu betekent het iets als 'brutale vrouw'", legt Kienast uit.

Tegelijk presenteert Ikkimel zichzelf ook nadrukkelijk als sekssymbool, met veel naakt, kreungeluiden en teksten als 'meine Titten sind pral und mein Arsch ist rund'. "Het is zo overdreven dat je begrijpt dat het een parodie is", analyseert de muziekjournalist.

"Als ze zingt dat ze oerdom is, speelt ze met het stereotype dat domme vrouwen beter in bed zijn." Daarin zit maatschappijkritiek verscholen, zegt ze. "In de wereld die gedomineerd wordt door mannen geldt het idee dat domme vrouwen beter te beheersen zijn, wat natuurlijk onzin is."

Melina Strauss, zoals Ikkimel in werkelijkheid heet, studeerde taalwetenschappen in Berlijn. "Ze weet daarom heel goed wat ze doet en wat woorden kunnen betekenen", aldus Kienast.

Haar fanbase bestaat vooral uit jonge vrouwen, niet per se het standaardpubliek voor hiphop. "Zij voelen zich gesterkt zich te kleden hoe ze willen, bijvoorbeeld met superkorte rokjes en doorzichtige bovenkleding." De concerten kenmerken zich door een moshpit voor uitsluitend vrouwen, een champagnedouche en een kooi op het podium, waarin een man uit het publiek wordt opgesloten.

Trend in Duitsland

Ikkimel is niet de enige hiphopkenau die de Duitse hitlijsten bestormt. Samen met rappers als Shirin David en Loredana vormt zij een trend in de Duitse muziekscene. Kritiek is er ook: allen zijn jong, slank en wit.

"Provoceren werkt alleen met bepaalde lichamen", zei hiphopexpert Heidi Süss daarover tegen omroep SWR. "Artiesten van kleur lopen tegen gesloten deuren aan, omdat de mainstream voor het traditionele vrouwbeeld kiest."

Het buitenlandse succes, met vanavond een show in Utrecht, verbaast muziekjournalist Kienast niet. "Ook als je het niet precies begrijpt, zorgt de muziek voor een goed humeur. Als vrouw voel je je sterker na een concert van Ikkimel."

Achterna gereisd

Een groot deel van de ticketkopers komt uit het Duitse grensgebied, laat programmeur Brent Oostrum van TivoliVredenburg weten. Ook zijn er concertgangers uit Hamburg, Berlijn en Wenen, "vermoedelijk fans die haar achterna reizen om haar in een relatief intieme zaal te zien".

De show wordt hoe dan ook wild, zegt Kienast. "Een tikkie vulgair, met veel naakt en gekte."

In Rotterdam is een 78-jarige man aangehouden op verdenking van seksueel misbruik van kinderen in de Filipijnen en het livestreamen daarvan. De Rotterdammer wordt vandaag voorgeleid bij de rechter-commissaris.

In oktober werd in de Filipijnen al een vrouwelijke verdachte aangehouden en zijn vier kinderen bevrijd "uit de misbruiksituatie", meldt de politie in een persbericht. Hiervoor werkte de politie samen met de Filipijnse autoriteiten.

De man kwam in beeld tijdens een ander onderzoek naar livestreams van kindermisbruik. Eind mei doorzocht de politie zijn huis en nam gegevensdragers in beslag. Daaruit bleek dat hij intensief contact had met de Filipijnse vrouw, onder meer via WhatsApp. Hij ontving ook tegen betaling kinderpornografisch materiaal.

Misbruik op bestelling

Volgens de politie regelde de Filipijnse vrouw livestreams van seksueel misbruik van kinderen speciaal voor de verdachte. Kinderen werden op bestelling misbruikt terwijl de man op afstand meekeek.

Uit chatberichten blijkt dat de Rotterdammer ook zelf naar de Filipijnen is gereisd, waar hij via dezelfde vrouw minderjarige meisjes betaalde om seksueel te misbruiken. De politie hield hem tijdens het onderzoek in de gaten om te voorkomen dat hij opnieuw zou afreizen.

De informatie over de Filipijnse verdachte en mogelijke slachtoffers is direct gedeeld met de lokale autoriteiten. Die wisten de verblijfplaats van de vrouw te achterhalen en constateerden dat daar opnames van misbruik waren gemaakt. Op haar telefoon werd kinderpornografisch materiaal gevonden, waarna ze werd aangehouden. Vier minderjarige slachtoffers zijn vervolgens bevrijd.

Onderzoek loopt nog

Op de telefoon van de vrouw troffen rechercheurs berichten aan waaruit bleek dat zij nog steeds contact had met de Rotterdammer, ook na de eerdere doorzoeking in mei. Uit de in beslag genomen gegevensdragers van de man zijn inmiddels meerdere minderjarige slachtoffers geïdentificeerd, al is nog niet bij allemaal duidelijk wie ze zijn.

De zaak is onderdeel van de internationale samenwerking binnen PICACC (Philippine Internet Crimes Against Children), waarin Nederland, de Filipijnen, het Verenigd Koninkrijk, Australië en hulporganisatie IJM samenwerken in de strijd tegen online kindermisbruik.

Het Eurovisie Songfestival wordt volgend jaar mei toch uitgezonden op NPO 1. De NPO heeft NOS Evenementen en de NTR gevraagd de uitzending te verzorgen, en de omroepen hebben daarmee ingestemd.

"Na uitvoerig beraad is besloten de handen ineen te slaan en vanuit een onafhankelijke en neutrale rol verslag te doen van het Songfestival", staat in een persbericht van de NPO.

NOS Evenementen heeft als wettelijke taak het uitzenden en verslag doen van grote nationale en internationale evenementen, zoals het Zomercarnaval en Koningsdag. Bij de NTR ligt de taak van het maken van culturele programma's.

Hoofdredacteur Heidi Wulfsen van NOS Evenementen: "Wij onderschrijven het uitgangspunt van de NPO, dat miljoenen Nederlandse kijkers de mogelijkheid moet worden geboden om het Songfestival te volgen op hun eigen, nationale zender NPO 1, ook nu Nederland zelf niet meedoet."

Terugtrekking AVROTROS

Het Eurovisie Songfestival trekt ieder jaar ruim 160 miljoen kijkers. De NOS verzorgde de uitzending van het Songfestival, tot 16 jaar geleden werd besloten het evenement voortaan bij een van de ledenomroepen te leggen.

AVROTROS besloot zich samen met de publieke omroepen van Spanje, Ierland en Slovenië terug te trekken uit het Songfestival van 2026 vanwege het genocidale handelen van Israël in Gaza.

Volgens de omroep zijn "het ernstige humanitaire leed in Gaza, de onderdrukking van de persvrijheid en de politieke inmenging tijdens de laatste editie van het Songfestival, niet verenigbaar met waarden die voor ons fundamenteel zijn".

De omroep laat weten het besluit van de NPO "te steunen". AVROTROS: "Wij begrijpen dat de NPO ervoor kiest het Songfestival volgend jaar wel beschikbaar te houden voor het Nederlandse publiek. Dat is een positief bericht voor de vele fans en kijkers."

België doet wel mee

IJsland neemt op een later moment een besluit over deelname. België doet wel mee, heeft de zender RTBF vandaag bekendgemaakt.

Omdat AVROTROS zich terugtrok, wordt er namens Nederland geen deelnemer afgevaardigd naar het festival, dat komende mei in Wenen wordt gehouden. Hoe de NOS en NTR de uitzending van het evenement zullen vormgegeven, wordt in het voorjaar van 2026 besloten.

Er zijn zo snel mogelijk extra maatregelen nodig om het verkeer veiliger te maken. Dat zegt verkeersveiligheidsinstituut SWOV in een nieuw rapport. Het aantal verkeersdoden en gewonden nam dit jaar opnieuw toe. En als er niks gebeurt, worden het er volgens de SWOV alleen maar meer.

Volgens het instituut leidt een samenspel van factoren tot meer verkeersslachtoffers. "Hoe meer verkeer er op de weg is, hoe meer slachtoffers we kunnen verwachten", zegt SWOV-onderzoeker Letty Aarts. Daarnaast spelen risico's op de weg mee: hoe mensen zich gedragen, welke voertuigen zij gebruiken en in welke staat de weg verkeert.

Vooral onder fietsers en ouderen zal het aantal verkeersslachtoffers stijgen, verwacht SWOV. In die groepen nam het aantal slachtoffers de afgelopen jaren al toe. Het instituut verwacht dat het aantal verkeersdoden in 2040 tussen de 720 en 760 ligt, tegenover 675 in 2024.

Door de vergrijzing neemt het aantal scootmobielgebruikers op de weg ook toe, waardoor naar verwachting het aantal doden onder deze groep relatief sterk zal stijgen.

'Baart zorgen'

Maar verreweg de meeste doden in het verkeer vallen onder fietsers, aldus SWOV. "De laatste jaren zijn zij de grootse groep geworden, vroeger waren dat nog automobilisten", zegt Aarts. "En onder de ernstige verkeersgewonden is ruim 70 procent fietsers. Dat aantal neemt alleen maar toe, en dat baart zorgen."

SWOV verwacht in 2040 10.000 personen die ernstig gewond raken in het verkeer en 23.000 tot 25.000 matig gewond. Dat is aanzienlijk meer dan in 2024, toen er 7800 ernstig gewonden waren en 18.800 matig gewonden. 113.000 verkeersslachtoffers werden behandeld op de spoedeisende hulp. een jaar eerder waren dat er nog 110.000. De aantallen verkeersgewonden blijven daarmee zorgwekkend stijgen, aldus SWOV.

"Elektrische fietsen en fatbikes zijn ook voertuigen die we steeds vaker terugzien in de slachtoffercijfers", zegt Aarts. "Vooral het gebruik van elektrische fietsen neemt sterk toe. Maar daarnaast zijn het ook de gewone fietsers die we nog altijd in grote aantallen in de cijfers terugvinden."

Auto's apart of langzamer

Eerder onderzoek laat zien dat fietsers bij dodelijke ongevallen vaak botsen met auto's. "Daarvoor zijn er twee opties: scheid het fietsverkeer van het autoverkeer door aparte fietspaden langs 50-kilometerwegen. En daar waar dat niet kan, zorg dat het autoverkeer langzaam rijdt, bijvoorbeeld niet harder dan 30. Daarvoor is al technologie beschikbaar in auto's, maar ook handhaving is belangrijk."

Bij fietsongelukken waarbij gewonden vallen, gaat het vaak om fietsers die de controle verliezen. "Een fiets is toch een balansvoertuig, en daarbij speelt de infrastructuur een belangrijke rol", zegt Aarts. "Daarom pleiten we ervoor de fietspaden veiliger in te richten".

Dat kan bijvoorbeeld door onnodige paaltjes weg te halen, een wegdek zonder hobbels en kuilen, en goede belijning, zodat fietsers goed kunnen zien waar ze rijden en hun evenwicht kunnen bewaren.

Helmen

Verkeersdeelnemers kunnen zichzelf ook beschermen, zegt Aarts. "Het gebruik van de fietshelm is in opmars; bij elektrische fietsen neemt dat langzaam toe, mensen worden zich steeds bewuster hoe kwetsbaar ze zijn. Maar dat gaat heel geleidelijk, we denken dat het heel veel slachtoffers kan schelen als daar meer aandacht voor komt en meer mensen een helm dragen."

Daarnaast is het belangrijk om mensen voldoende voor te lichten en de helm standaard aan te bieden als mensen een nieuwe fiets kopen. "Er is een hele keur aan maatregelen waar je aan kan denken om de fietshelm te stimuleren en te zorgen dat mensen versneld een fietshelm gaan dragen."

SWOV zegt verder dat automatisering, een belangrijke trend in de auto-industrie, niet is meegenomen in de berekeningen. Het gaat daarbij om systemen in de auto die de bestuurder ondersteunen of delen van de rijtaak overnemen.

Streamingplatform Netflix heeft een bod gedaan op belangrijke onderdelen van het mediabedrijf Warner Bros. Discovery. Dat melden diverse Amerikaanse media, waaronder Bloomberg, The New York Times en CNN. Die laatste is zelf onderdeel van Warner Bros. Discovery.

Netflix zou het hoogste bod hebben gedaan toen Warner Bros. zichzelf afgelopen oktober in de etalage zette. Hoewel concurrenten Paramount en Comcast ook interesse toonde, zouden de twee bedrijven nu verder met elkaar in gesprek gaan. De krant sprak meerdere bronnen die nauw betrokken zijn bij de onderhandelingen.

The New York Times meldt dat Netflix de tv- en filmstudio's van Warner Brothers wil kopen, een van de oudste en bekendste van Hollywood. Daarnaast wil Netflix concurrent HBO kopen, de streamingsdienst die ook onderdeel is van Warner. Tv-zenders als CNN zouden losstaan van de gesprekken

Game of Thrones

Warner Bros. Discovery is wereldspeler in de media. Naast film- en tv-producties heeft het bedrijf streamingsdiensten en tv-kanalen zoals Eurosport en CNN. De waarde van het bedrijf ligt rond de 60 miljard dollar, die van Netflix ligt boven de 400 miljard.

De filmtak van Warner heeft onder andere de filmreeksen van Harry Potter en Batman in bezit. Daarnaast valt HBO Max onder het bedrijf, bekend van hitseries als Game of Thrones, The White Lotus en Succession.

Als Netflix HBO Max in handen krijgt, ontstaat er een stream-gigant. Netflix heeft zelf hits als Stranger Things and realityshow Love is Blind.

Miljarden via Nederland

Nederland is al jaren het belangrijkste verzamelpunt voor Netflix' streamingsmiljarden. Abonnementsgeld van kijkers over de hele wereld - met uitzondering van de Verenigde Staten - loopt via een bv in Amsterdam. Afgelopen jaar ging het om 17,5 miljard euro.

Ook Warner Bros. Discovery heeft een Nederlandse tak met een hele trits aan Amsterdamse bv's.

In een woning in een flatgebouw in Heemskerk heeft vannacht een grote brand gewoed. Diverse etages zijn ontruimd en 61 bewoners zijn geëvacueerd. De brand is inmiddels geblust.

De brand brak rond 02.30 uur uit. Volgens de regionale omroep NH ging het om een uitslaande brand. Zeven personen zijn ter plaatse gecontroleerd door ambulancepersoneel omdat ze rook hadden ingeademd.

Tientallen bewoners werden uit hun woning gehaald, zij zijn volgens de veiligheidsregio door vrienden of familie opgevangen, of er was tijdelijke opvang geregeld.

Oorzaak brand niet bekend

De brand was om 03.40 uur geblust. Inmiddels zijn ook de meeste bewoners weer terug naar huis. Er zijn nog drie woningen waar de bewoners niet naartoe kunnen, laat de veiligheidsregio weten. Wanneer deze worden vrijgegeven is nog niet bekend.

De oorzaak van de brand is niet bekend. Er wordt later vandaag onderzoek gedaan naar de oorzaak van de brand. "Dat lukt nu nog niet, want de woning is slecht te bereiken", aldus een woordvoerder van de politie.

Een persoon meegenomen

NH sprak de schoondochter van een bewoonster die schuin onder de woning woont waar de brand uitbrak. Een brand was al een grote angst van de familie en andere omwonenden, die veelal op leeftijd zijn. De schoonmoeder ervaart naar eigen zeggen al jaren grote overlast, die wordt veroorzaakt door de bovenbuurvrouw.

De vrouw zou gisteren ook voor overlast hebben gezorgd, aldus de schoondochter. "Gillen, bonken. Laatst kwam er iemand langs, misschien een huismeester, die schrok van wat hij aantrof in de woning. Maar er is niks mee gedaan."

Een persoon is meegenomen voor hulpverlening, deze is niet aangehouden, laat een politiewoordvoerder weten. Of het gaat om de bewoonster van de woning waar de brand is uitgebroken, is niet bekend.

De FBI heeft een 30-jarige man opgepakt die ervan wordt verdacht pijpbommen te hebben geplaatst bij de hoofdkantoren van de Democratische en Republikeinse partijen in de Amerikaanse hoofdstad Washington. Dat gebeurde op 5 januari 2021, op de vooravond van de Capitoolbestorming door Trump-supporters.

Beide met kruit en stukken metaal gevulde bommen gingen niet af, onduidelijk is waardoor. Volgens de FBI hadden ze veel schade en zelfs slachtoffers kunnen veroorzaken. Daarom werd er al vijf jaar gezocht naar de dader en meermaals beeldmateriaal van de verdachte gepubliceerd.

Uiteindelijk was het geen nieuwe tip maar een evaluatie van oude aanwijzingen die de FBI op het spoor van Brian J. Cole zette. Zijn kenteken was vastgelegd in de buurt van de partijkantoren en ook zijn telefoon was die avond daar geweest. Uit verder onderzoek bleek dat hij alle benodigdheden voor de pijpbommen online had gekocht, van de metalen buizen tot de kookwekkers die als timer werden gebruikt.

Motief onduidelijk

Er zijn volgens de FBI nog veel vragen over de zaak. Zo is niet duidelijk wat het motief van Cole was en of er een verband was met de Trump-rally de volgende dag.

President Trump riep nadat hij de verkiezingen tegen Joe Biden verloren had aanhangers op er alles aan te doen om te voorkomen dat het Congres die uitslag bevestigde. Een menigte doorbrak daarom het politiecordon, drong met veel geweld het Capitool binnen en ontregelde de zitting waarin dat bekrachtigd zou worden.

Nadat Trump vorig jaar werd herkozen, verleende hij gratie aan alle personen die waren veroordeeld voor de bestorming en het geweld dat volgde.

Zes dagen lang hield de politie in Nieuw-Zeeland een man "nauwlettend in de gaten" die een dure Fabergé-ei-hanger had gestolen door hem in te slikken. Hun geduld is beloond: de hanger werd donderdagavond teruggevonden nadat deze "op natuurlijke wijze het maag-darmkanaal van de verdachte had verlaten", zonder medische tussenkomst, aldus de politie.

De man werd op 28 november bij een juwelier in Auckland gearresteerd. Sindsdien zat hij vast op het politiebureau en bleven agenten dag en nacht bij de man in de buurt om te wachten tot het bewijsmateriaal weer boven water zou komen.

Een politie-inspecteur vertelde aan een lokale omroep dat de man bij zijn arrestatie een medisch onderzoek had ondergaan en dat er een agent was aangesteld om hem voortdurend in de gaten te houden. "Wij hebben die plicht, gezien de omstandigheden waarin dit is gebeurd", zei hij.

Prijskaartje nog intact

De Fabergé-ei-hanger is geïnspireerd op de James Bond- film Octopussy uit 1983. Die film draait om een juwelensmokkeloperatie met een nep-Fabergé-ei.

Op een door de Nieuw-Zeelandse politie vrijgegeven foto is de hanger te zien nadat die weer terecht was. Op het nog intacte prijskaartje staat de waarde van het sieraad vermeld, 33.585 Nieuw-Zeelandse dollars (ongeveer 16.500 euro).

De naam van de 32-jarige dief is niet openbaar gemaakt. Hij moet maandag voor de rechtbank van Auckland verschijnen en blijft tot die tijd vastzitten.

Goedemorgen. Het is vandaag pakjesavond en vandaag doet de rechter uitspraak in de zaak over twee rivaliserende groepen jongeren in Purmerend.

Eerst het weer: in de ochtend komt in het zuidwesten mist voor. Verder is er veel bewolking. Het blijft wel droog. Er is weinig wind en het wordt 6 of 7 graden. Alleen aan de kust waait het iets harder.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Tweede Kamer lijkt in de kwestie-Nexperia meer begrip te hebben voor het optreden van demissionair minister Karremans van Economische Zaken. Het "verdiende de schoonheidsprijs niet" en had "misschien anders" gemoeten, maar het merendeel van de Kamer kan leven met zijn uitleg dat er zonder ingrijpen cruciale kennis dreigde weg te lekken en er een acute dreiging van leveringszekerheid was.

Karremans greep eind september in bij Nexperia, een chipbedrijf met het hoofdkantoor in Nijmegen, en de chipsfabrieken voor het grootste deel in China. Hij deed dat met een nooit eerder gebruikte wet uit 1952. Kort daarna zette een rechter de Chinese directeur van Nexperia uit zijn functie. China reageerde woedend en voerde een volledig exportverbod in voor Nexperia-chips uit China. Dat leidde tot paniek bij Europese bedrijven die afhankelijk zijn van de chips. Met name de auto-industrie werd geraakt.

Volgens Karremans kon het echt niet anders en waren de enige alternatieven staatsnoodrecht en nationalisatie. Hij zag "de krantenkoppen al voor zich" en koos daar niet voor.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog dit:

In Hilversum mogen raadsleden voortaan geen kroket meer eten tijdens de raadsvergadering. Het snackmoment zorgde voor te veel afleiding en eetgeluiden:

Fijne dag!

De kans is groot dat de tijgermug zich binnen twee tot vijf jaar blijvend vestigt in delen van Nederland. Het is dan niet meer mogelijk om de exoot volledig uit te roeien, waarschuwt demissionair minister van Volksgezondheid Jan Anthonie Bruijn in een brief aan de Tweede Kamer.

De tijgermug komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië en is via internationaal transport van bijvoorbeeld autobanden en Aziatische planten naar Europa gekomen. De afgelopen jaren komt de mug steeds vaker hier via auto's en vrachtauto's uit Europese landen met veel muggen zoals Italië, Spanje en Frankrijk.

De mug kan tropische infectieziekten zoals knokkelkoorts en chikungunya overbrengen. Permanente vestiging kan dus risico's opleveren voor de volksgezondheid, schrijft de minister. Hij verwacht dat het ministerie in de loop van volgend jaar met nieuwe maatregelen komt tegen de tijgermug.

De Aziatische tijgermug is kleiner dan een gewone mug en heeft een zwart lijfje met witte strepen op de rug en poten. Inmiddels heeft het beestje zich gevestigd aan de grens met Duitsland en België.

Op de vraag of we ons zorgen moeten maken antwoordt Arnold van Vliet, bioloog bij Wageningen Universiteit: "Ja, volmondig." Niet alleen vanwege de ziektes die de tijgermug kan verspreiden maar ook vanwege het verpesten van de "tuinbeleving."

Een tijgermug kan namelijk irritant zijn als je rustig in de tuin zit. Zo is het insect een irritante bijter. De tijgermug prikt in tegenstelling tot andere muggen ook overdag. Doodslaan laten ze zich ook niet.

"Dan word je continu gebeten door muggen. En dan zit je niet lekker op het terras. Dat is al met een paar muggen. Laat staan als er een hele populatie rondvliegt."

Niet meer houdbaar

Sinds 2005 is de tijgermug al in meer dan vijftig gemeenten gezien. De bioloog denkt dat dat er meer worden aangezien de mug zich moeilijk laat uitroeien. "Het is een van de meest invasieve exoten in de wereld. Hij is heel goed in staat om mensen te volgen."

Het vrouwtje legt haar eieren het liefst op beschutte plekken waar lange tijd regenwater blijft staan, zoals in emmers, bloempotten en regentonnen. En daar zijn er in Nederland genoeg van, zegt Van Vliet. "En daarmee heel moeilijk weg te krijgen."

Tot nu toe heeft de mug geen ziektes overgedragen op de mens. Dat komt vooral door het werk van voedsel- en Warenautoriteit NVWA, zegt de bioloog. "Die hebben de afgelopen jaren met man en macht geprobeerd de mug uit te roeien in al die gemeenten waar hij is aangetroffen. Maar nu komen ze op een punt dat het eigenlijk niet meer houdbaar is."

Muggen melden

Volgens Van Vliet is de brief die de demissionair minister naar de Kamer heeft gestuurd een wake-upcall. "Ook in Nederland zal de tijgermug zich formeel vestigen en dan zullen alle gemeenten op een gegeven moment aan de gang moeten."

Ook bewoners kunnen wat doen. "Dat betekent dat we de waterbroedplaatsen rondom ons huis regelmatig moeten legen zodat larven zich niet kunnen ontwikkelen. En mensen moeten aan muggenwering doen met horren en klamboes." De NVWA roept mensen op om naar deze site te gaan om aangetroffen tijgermuggen te melden.

Met de maatregelen dring je het aantal muggen terug, maar uitroeien is een utopie. Onder meer doordat we allerlei producten uit warme landen importeren en de opwarming van de aarde. "Maak je borst maar nat", sluit Van Vliet af.

Opnieuw heeft het Amerikaanse leger in internationale wateren een boot opgeblazen waar vermoedelijk drugs mee werden vervoerd. Op X zegt het leger dat de vier mannen aan boord zijn gedood bij de actie in de oostelijke Stille Oceaan.

Het bericht komt terwijl de kritiek op een eerdere aanval nog niet is verstomd. Gisteren kregen Congresleden de ongecensureerde beelden van een eerdere aanval te zien, waarbij het leger overlevenden doodde met een tweede salvo. Critici noemen dat een oorlogsmisdaad.

De regering van president Trump heeft de afgelopen maanden voor zover bekend 22 aanvallen uitgevoerd op boten waarvan gezegd wordt dat die drugs naar Amerika wilden brengen. In totaal zijn bij die aanvallen volgens het leger bijna negentig mensen gedood.

Het Amerikaanse leger deelt vaak beelden van het opblazen van de boten, ook nu weer:

Net als bij de andere aanvallen zegt het leger ook nu dat er leden van een "aangewezen terroristische organisatie" aan boord waren en dat de boot "een bekende drugshandelroute" volgde. De Amerikanen gebruiken deze en soortgelijke bewoordingen om het tot zinken brengen van de boten te rechtvaardigen, maar in eigen land en internationaal is er veel kritiek op de antidrugsmissie.

Trump heeft geprobeerd zijn aanpak juridisch dicht te timmeren door de grote drugskartels die achter de transporten zouden zitten te bestempelen als terroristische organisaties. Dat geeft hem ruimere bevoegdheden om aanvallen uit te voeren.

Tegenstanders van de aanvallen zeggen dat dit buitengerechtelijke executies zijn van mensen die eigenlijk voor de rechter zouden moeten komen. De allereerste aanval in september wordt door sommigen zelfs een oorlogsmisdaad genoemd, omdat het Pentagon na de eerste aanval nogmaals het vuur opende op overlevenden. Volgens de eigen richtlijnen van het Pentagon moeten tegenstanders die gewond zijn of schipbreuk hebben geleden worden gespaard.

Doodsnood

De admiraal die deze aanval leidde kwam gisteren bij het Congres langs om uitleg te geven over de aanval. Hij verduidelijkte dat het niet minister Hegseth was die na de eerste aanval opdracht gaf de overlevenden uit te schakelen, zoals The Washington Post aanvankelijk meldde. De admiraal nam zelf het initiatief om het oorspronkelijke bevel na te komen iedereen uit te schakelen.

Democratische Congresleden waren geschokt door de beelden van de aanval die ze te zien kregen. Daarop was te zien hoe twee overlevenden in doodsnood een uur lang probeerden hun gekapseisde boot weer recht te krijgen. "Dit was het meest verontrustende dat ik ooit gezien heb", reageerde het Democratische Congreslid Himes. "Twee personen die overduidelijk in nood zijn bij een verwoest schip werden gedood door de VS."

Een Republikeinse Senator blijft echter overtuigd van de noodzaak van de tweede aanval en ondersteunt de lezing van het Witte Huis dat de aanval nog altijd onder zelfverdediging viel. "Ik zag hoe de overlevenden bleven proberen hun boot vol drugs voor de VS te rechten, zodat ze konden blijven doorvechten", meende Tom Cotton.