NOS Nieuws - Algemeen

Afgelopen jaar moest de brandweer 170 keer in actie komen voor een natuurbrand. Dat is veel minder vaak dan het jaar daarvoor, meldt het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV): toen ging het nog om 405 branden.

Het veel lagere aantal natuurbranden is een vrij logisch gevolg van het zeer natte jaar dat we in Nederland achter de rug hebben. In 2024 viel gemiddeld 986 millimeter neerslag, bijna 200 millimeter meer dan normaal.

Na een van de natste lentes ooit en ook een natte julimaand, was augustus een uitschieter wat betreft warmte en droogte. In die maand waren dan ook de meeste natuurbranden. Het vaakst ontstonden die aan het eind van de middag, in de zomer de warmste uren van de dag.

Droger en heter

Van de 170 geregistreerde branden waren er 16 akkerbranden en 66 branden op militair terrein. De brandweer werd 41 keer ten onrechte opgeroepen voor een natuurbrand, bijvoorbeeld omdat er snoeiafval werd verbrand.

Pas sinds kort wordt het aantal natuurbranden in Nederland weer precies bijgehouden; in de jaren 90 werd daarmee gestopt. Er is wel onderzoek gedaan naar de tussenliggende periode. Zo waren er 3667 natuurbranden tussen 2017 en 2022. Vooral in de zeer hete en droge jaren 2018 en 2022 kwamen ze vaak voor.

Omdat droge en hete periodes steeds vaker zullen voorkomen, is de trend nog steeds dat het risico op natuurbranden groter wordt. In het voorbije natte jaar hebben planten en bomen extra kunnen groeien, stelt het NIPV. Mocht er nu een droge en hete periode aanbreken en die vegetatie gaat dood, dan is er ook meer brandbaar materiaal.

Op Waitpinga Beach in het zuiden van Australië zijn tientallen dode zeedieren samen met een mysterieus schuim aangespoeld. Ook zijn tientallen surfers ziek geworden. Ze hebben last van hoestbuien, keelpijn en wazig zicht.

De Environment Protection Authority South Australia (EPA) meldt aan de Australische publieke omroep dat een extreme toename aan algen in het water zorgt voor de problemen. "Dit wordt veroorzaakt door de lange, warme periode met mooi weer, weinig wind en laag water. Dat creëert de juiste omstandigheden voor algenbloei", zegt hoofdwetenschapper marine biologie bij EPA Sam Gaylard. Algen zijn slecht voor het zeeleven en mensen die het water ingaan.

Ongewone omvang

In deze tijd van het jaar komt algenbloei wel vaker voor, aldus Gaylard, maar de huidige omvang is zeer ongewoon. Het schuim strekt zich uit over honderden meters langs het strand. "De golven zijn sinds zondag toegenomen en daardoor breken de algen af, waardoor er schuim ontstaat", aldus Gaylard.

De mogelijkheid bestaat dat de algen zich verder verspreiden over de kust, maar een verandering in het weer kan ook de algenbloei beëindigen.

Waitpinga Beach en het nabijgelegen Parsons Beach blijven de komende tijd gesloten voor bezoekers. Momenteel doen wetenschappers verder onderzoek naar het exacte type alg dat de schade veroorzaakt. De resultaten komen waarschijnlijk volgende week. Het is nog onduidelijk hoelang de stranden gesloten blijven.

Er zijn geen ziekenhuisopnames gemeld in verband met het vervuilde water. De symptomen van de surfers verdwenen vanzelf weer.

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres, toont zich geschokt door de Israëlische luchtaanvallen op Gaza. Hij roept op om het staakt-het-vuren te respecteren.

Bij de luchtaanvallen van afgelopen nacht kwamen volgens het Gazaanse ministerie van Gezondheid meer dan 400 mensen om het leven. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen burgers en militanten. De aanvallen waren verspreid over de gehele Gazastrook.

In een verklaring roept Guterres op om de humanitaire hulp voor de mensen in Gaza opnieuw op te starten en de door Hamas vastgehouden gijzelaars vrij te laten. Israël zegt de aanvallen te hervatten omdat Hamas een nieuw voorstel voor de verlenging van het staakt-het-vuren heeft verworpen.

Volgens dat plan zou Hamas in die fase de helft van de nog vastzittende gijzelaars moeten vrijlaten. Hamas beschuldigt Israël er op zijn beurt van dat het de bestaande afspraken probeert te ondermijnen.

Ziekenhuizen vol

De ziekenhuizen in de Gazastrook zijn volgestroomd met slachtoffers van de aanvallen. Verschillende media spreken van honderden gewonden. De ziekenhuizen hebben moeite om iedereen te behandelen. Ook is er een tekort aan medicijnen.

Persbureau Reuters beschrijft "stapels lichamen in witte plastic zeilen besmeurd met bloed" in ziekenhuizen.

Het Israëlische leger heeft Palestijnen die aan de grens met Israël wonen opgeroepen om het gebied te verlaten. Op sociale media heeft het leger een kaart gedeeld met "gevaarlijke gevechtszones". Mogelijk duidt die oproep erop dat het Israëlische offensief nog uitgebreid wordt.

Reacties van leiders uit Europa laten nog op zich wachten. Premier Schoof riep via sociale media de partijen Hij al wel op om zich aan het staakt-het-vuren te houden, zonder daarbij specifiek Israël en Hamas te noemen.

Ook hij dringt erop aan om de gijzelaars vrij te laten en humanitaire hulp toe te laten tot de Gazastrook.

Turkije noemt de Israëlische aanvallen in een verklaring "een nieuwe fase in het genocidebeleid tegen de Palestijnen". De Turken vinden de aanvallen onacceptabel.

Gevaarlijke escalatie

Egypte, een van de bemiddelaars tussen Hamas en Israël, heeft de aanvallen scherp veroordeeld en spreekt van een gevaarlijke escalatie. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken wakkert Israël de spanningen in de regio weer aan en ondermijnt het inspanningen om te de-escaleren. Egypte roept de internationale gemeenschap op "onmiddellijk in te grijpen om Israëls agressie te stoppen".

Hamas zegt dat er nog altijd gesprekken gaande zijn met bemiddelaars over een staakt-het-vuren. Volgens persbureau Reuters zou de terreurorganisatie graag tot een overeenkomst willen komen. Israël heeft daar nog niet op gereageerd.

Dit zijn video's uit Gaza van vandaag:

Een woordvoerder van de Amerikaanse president Trump zegt dat Israël de VS vooraf heeft geïnformeerd over de aanvallen, en dat de VS die steunt.

In een interview met nieuwszender Fox News zegt woordvoerder Karoline Leavitt dat "Hamas, de Houthi's en iedereen die Israël en de VS wil terroriseren een prijs moet betalen". Ze waarschuwt: "De hel zal losbreken."

Hulporganisaties veroordelen aanvallen

Verschillende hulporganisaties veroordelen de aanvallen. Het Rode Kruis ziet dat de collega's van zusterorganisatie Rode Halve Maan er opnieuw hun handen vol aan hebben om gewonden te helpen. De hulporganisatie noemt het een nieuw humanitair dieptepunt met alleen maar verliezers.

"Het staakt-het-vuren heeft de afgelopen weken zoveel levens gered, nu staan de levens van 2 miljoen mensen op het spel", zegt Harm Goossens, directeur van het Rode Kruis, in een verklaring. Het Rode Kruis wijst erop dat er in Gaza een gebrek is aan voedsel, drinkwater en medische apparatuur.

Unicef heeft het over een "dramatische escalatie van het geweld". De kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties zegt dat de levens van kinderen en gezinnen in Gaza opnieuw ernstig in gevaar zijn.

Unicef roept alle strijdende partijen dringend op het bestand te respecteren. "Als het staakt-het-vuren nu stopt, geven we de kinderen van Gaza willens en wetens op."

Bij een aanhouding in een flat in Amsterdam-Noord zijn vannacht drie agenten gewond geraakt. Twee van hen zijn met steekwonden naar het ziekenhuis gebracht. Een 55-jarige Amsterdammer is gearresteerd.

Rond 01.30 uur kreeg de politie een melding dat iemand aan de Warnsborn spullen naar buiten aan het gooien was. Ter plekke troffen agenten huisraad en veel glas aan op de stoep.

De situatie liep uit de hand toen de politie de bewoner binnen wilde aanhouden. Er ontstond een gevecht waarbij agenten werden gestoken. Daarna kon de verdachte worden gearresteerd met behulp van een stroomstootwapen.

Een van de gewonde agenten kon ter plekke worden behandeld. Zijn twee collega's zijn naar het ziekenhuis gebracht en konden in de loop van de nacht naar huis.

Spullen die naar buiten werden gegooid:

Een proef met perzikpitten onder verschillende speeltoestellen in Urk blijkt geen succes. De kinderen in het park gebruikten de perzikpitten om elkaar mee te bekogelen. Ze worden binnenkort weggehaald, meldt de gemeente.

De gemeente Urk stortte de pitten dit voorjaar als ondergrond onder verschillende speeltoestellen in het Wilhelminapark. Volgens de gemeente waren de perzikpitten een duurzaam alternatief voor het zand dat normaal gesproken wordt gebruikt. Inmiddels blijkt dat de pitten voor een heel ander doel worden gebruikt.

'Ze liggen overal'

Omroep Flevoland nam een kijkje in het park en merkte op dat ze overal in het park lagen, waaronder in het gras en op de skatebaan. En dus niet alleen op de plek waar ze moeten liggen: onder de speeltoestellen.

"De kinderen gooien elkaar er nog net niet mee dood", zei een van de kinderen in het park tegen de omroep. "Als ze spelen, dan doen ze het", zei een ander. Een groepje jongens in het park erkent wel dat ze met de pitten gooien. "Je voelt het best wel even als je wordt geraakt", zegt één van hen.

Ze snappen dat mensen het niet leuk vinden als er met de pitten naar ze wordt gegooid. "Ze liggen overal', vertelde een jongen. "En de skaters, die vallen erover."

Maar volgens deze kinderen van een jaar of 8 zijn het vooral de wat oudere jongens die gericht met de pitten gooien. "Die van 13 en 14 jaar oud, die doen dat."

De pitten leidden onlangs tot kritische vragen in de gemeenteraad. "Waarom is er voor dit materiaal gekozen?", vroeg het CDA zich af? Uit de antwoorden op die vragen blijkt dat de gemeente inmiddels inziet dat de proef geen succes was. "Helaas blijkt in de praktijk dat er veel met dit materiaal (op elkaar) gegooid wordt. Wel een extra speelwaarde, maar niet echt wenselijk", schrijft de gemeente.

Het materiaal wordt dus ook op korte termijn weggehaald en vervangen voor zand. De gemeente heeft al een nieuwe bestemming bedacht voor de perzikpitten. "De bedoeling is om dit product een herbestemming te geven met als functie van bijvoorbeeld mulchlaag in nieuwe plantsoenen."

Minister Wiersma wil weten hoe de Raad van State over haar voorstel denkt om de ondergrens voor de uitstoot van stikstof te verhogen. Met een nieuwe ondergrens van 1 mol per hectare per jaar wil ze zorgen dat minder boeren een natuurvergunning nodig hebben voor hun bedrijf. Het voorstel kwam weken geleden al naar buiten, maar staat nu officieel op papier.

Wiersma wil de grens om stikstof uit te stoten verhogen om het de boeren - maar ook andere bedrijven en bijvoorbeeld bouwprojecten - gemakkelijker te maken. Tot nu toe ligt de rekenkundige ondergrens op 0,005 mol stikstof per hectare per jaar uitstoot. Dat is zo "extreem laag", dat er bijna altijd een vergunning nodig is om stikstof in de natuur te mogen uitstoten.

De minister van Landbouw en Natuur wil de ondergrens optrekken naar 1 mol per hectare per jaar. Dat is volgens haar een wetenschappelijk onderbouwde hoeveelheid; alle uitstoot daaronder is niet goed meer te meten.

Wetenschappelijke onderbouwing

In de Tweede Kamer klonk een paar weken geleden kritiek op het plan, dat de BBB-minister via De Telegraaf naar buiten bracht, en met name op de wetenschappelijke onderbouwing waar ze het over heeft. Wetenschappers zijn namelijk verdeeld over de nieuwe 'rekenkundige ondergrens'. Er zijn ook deskundigen die twijfelen of dit de methode is. Want als veel bedrijven zonder vergunning kleine hoeveelheden stikstof mogen uitstoten, kunnen al die kleine beetjes bij elkaar ervoor zorgen dat het stikstofprobleem in Nederland alleen maar groter wordt.

Wiersma vraagt de Raad van State eerst om "voorlichting" over haar voorstel en niet om een zwaarwegend advies. Ze wil "een juridische toets vooraf, om de onderbouwing nog robuuster te maken". Ze denkt dat de onafhankelijke adviseur van het kabinet een week of tien nodig zal hebben om te reageren

De echte juridische toets zal plaatsvinden in een rechtszaak, waarin de hoogste bestuursrechter, een andere tak van de Raad van State, moet bepalen of de hogere grens juridisch toelaatbaar is.

Koning Willem-Alexander heeft in een toespraak gezegd blij te zijn dat er bij het staatsbezoek aan Kenia ruimte is om te praten over mensenrechten. "De Kenianen willen dat hun rechten als vrije burgers worden gerespecteerd en dat hun stem wordt gehoord", zei de koning.

Hij zei dat het paste bij de "sterke en volwassen relatie" van de twee landen dat er in het bezoek ook aandacht wordt besteed aan de mensenrechten, goed bestuur en het afleggen van verantwoording.

Bekijk een deel van de koning toespraak hier:

Het staatsbezoek van het koninklijk paar aan Kenia ligt gevoelig vanwege de mensenrechtensituatie in het land. De Keniaanse president Ruto heeft afgelopen zomer protesten tegen zijn regering hard neergeslagen. Daarbij werd met scherp geschoten op de vooral jonge demonstranten. Zeker zestig mensen kwamen om het leven.

Hierom klonk er veel kritiek op het bezoek en Kenianen riepen online op om het af te zeggen. Ook Kenianen in Nederland wilden dat het staatsbezoek zou worden geannuleerd.

"Wij waarderen het zeer dat er ruimte is om de zorgen die er leven te bespreken", zei de koning vandaag. Hij wees daarop naar een ontmoeting die hij later vandaag heeft met een aantal jonge Kenianen "om te horen hoe zij tegen ontwikkelingen aankijken. Welke mogelijkheden zien zij om het land waarvan zij houden een bloeiende toekomst te geven waarin iedereen op voet van gelijkheid kan meedoen?"

De koning zei dat rechtszekerheid daarbij een "fundamentele rol" speelt, die ook voor de "economische ontwikkeling van Kenia essentieel is".

Diplomatieke banden

Voorafgaand aan de toespraak van de koning werden door onder meer minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp Reinette Klever verschillende samenwerkingsovereenkomsten ondertekend op het gebied van toerisme, handel, veiligheid, landbouw en visserij.

Kenia is voor Nederland een belangrijk land in Afrika. Al zestig jaar worden er diplomatieke banden onderhouden. Nederland is ook de grootse Europese importeur van goederen uit Kenia.

Beelden van de aankomst van het koningspaar gisteravond:

De laatste piloot uit de Battle of Britain is op 105-jarige leeftijd overleden. John Hemingway overleefde Duitse aanvallen in Frankrijk, luchtgevechten boven Het Kanaal en vijf vliegtuigcrashes.

"Ik heb geluk gehad", zei Hemingway eens over zijn oorlogsdagen. "Ik ben zo vaak neergeschoten maar ben er nog steeds. Anderen werden meteen al neergeschoten als ze de eerste keer de lucht in gingen en dat was het dan."

Hemingway werd in 1919 in Dublin geboren, toen nog onderdeel van het Verenigd Koninkrijk. Als tiener meldde hij zich in 1938 aan voor de Royal Air Force, waar hij als Ier al snel de bijnaam Paddy kreeg. Hemingway was 19 toen hij werd uitgezonden naar Frankrijk, waar hij in 1940 luchtsteun bood aan terugtrekkende troepen.

In zijn nieuwe Hurricane-toestel nam hij de Duitsers onder vuur om de wanhopige evacuatie uit Duinkerken mogelijk te maken. In elf dagen tijd haalde zijn squadron zeker negentig vijandelijke toestellen neer. "Je was met zijn tweeën in de lucht en een van ons zou aan het einde dood zijn", vatte hij zijn krijgshandelingen samen. "Je moest ervoor zorgen dat jij dat niet was."

Ver in de minderheid

Nadat de Slag om Frankrijk was verloren wachtte Hemingway de Battle of Britain, de verbeten luchtoorlog die Hitlers Luftwaffe begon in voorbereiding op een invasie van Groot-Brittannië. Hoewel de RAF-piloten minder ervaring hadden en met 749 tegen 2550 toestellen ver in de minderheid waren, wisten ze maandenlang de aanval af te slaan. Moderne technieken als radardetectie en de wendbare Spitfires en Hurricanes hielpen daarbij, maar mannen als Hemingway maakten het verschil.

"In de geschiedenis van oorlogsvoering hebben nog nooit zovelen zo veel te danken gehad aan zo weinigen", verwoordde premier Churchill in augustus 1940 hun betekenis. De motiverende speech leverde de piloten de erenaam The Few op.

De mislukking van de luchtoorlog maakte duidelijk dat de nazi-oorlogsmachine niet onoverwinnelijk was. "De moed en standvastigheid van Paddy en al onze dappere RAF-piloten droegen bij aan het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog", zegt de huidige Britse premier Starmer in reactie op het overlijden.

Crash na crash

Hemingway ondervond aan den lijve hoe hachelijk de strijd was. Tijdens de Slag om Engeland moest hij twee keer uit zijn geraakte vliegtuig springen. Eén keer eindigde hij in de zee, de andere keer kwam hij in een moeras terecht. In 1941 sprong hij uit zijn toestel toen zijn instrumenten het in slecht weer begaven. Hij brak zijn hand toen hij daarbij de staart van zijn vliegtuig raakte. Aan het eind van de oorlog ontsnapte hij met hulp van partizanen ternauwernood toen hij in Italië neergeschoten was.

Zelfs de weg naar Londen voor een medaille-uitreiking bij de koning was niet zonder hobbels: het toestel waarin hij reisde crashte bij het opstijgen. Ook nu kon Hemmingway uit het wrak ontsnappen.

Voor Hemingway hoorde het gevaar allemaal bij de opdracht die ze hadden te volbrengen. "We waren helemaal niet met roem bezig. We vochten gewoon in de oorlog waarvoor we getraind waren."

Premier Starmer ziet die houding terug bij Hemingways tijdgenoten. "Hij vond zichzelf geen held maar een lucky Irishman die gewoon zijn werk deed, zoals zovelen van zijn generatie. Ondanks alle offers vertelde hij graag over de gelukkige herinneringen en momenten die hij deelde met zijn maten, van wie sommigen nooit terugkeerden."

Zelf dacht Hemingway dan met name in bewondering terug aan zijn kameraad Dickie Lee, die in augustus 1940 sneuvelde. "Je geloofde bij hem je ogen niet. Hij kon alles: ondersteboven op een doelwit schieten en dat raken. Wat een piloot", zei hij decennia later nog met trots in zijn ogen. De 23-jarige Lee werd voor het laatste boven Het Kanaal gezien, toen hij met gebrek aan brandstof en munitie de jacht op drie Duitse toestellen inzette.

Ook na de oorlog bleef Hemingway bij zijn geliefde RAF, hij ging pas twee decennia later als kolonel uit dienst. Sinds het overlijden van de 101-jarige Terry Clark in 2020 gold hij als de laatste van The Few.

"Zijn overlijden is het einde van een tijdperk. Het herinnert krachtig aan alle offers die voor de vrijheid zijn gebracht", schrijft de RAF in reactie op Hemingways overlijden. "Deze rustige, bedaarde, bedachtzame en ondeugende persoon streefde er niet naar om de laatste van The Few te worden, maar hij stond symbool voor iedereen die het luchtruim koos boven over dit groene, aangename land."

Een brandende vrachtwagen heeft vanochtend op de A73 bij Cuijk urenlang geleid tot flinke vertraging. Vanwege de brand was de weg tussen Cuijk en de Maasbrug, ten zuiden van Nijmegen, in beide richtingen afgesloten. Inmiddels is een rijhelft weer vrijgegeven.

De vrachtwagen was geladen met papierrollen en bij de brand kwam veel rook vrij. Bij het blussen van het vuur werd een kraan ingezet waarmee de rollen papier uit de trailer werden geschept en werden ondergedompeld in een container met water. Dat deed de brandweer om te voorkomen dat de brand later weer oplaaide. Rond 14.00 uur meldde de veiligheidsregio dat de vrachtwagen was geborgen.

De A73 in de richting van Nijmegen naar Maasbracht was eerder vandaag al vrijgegeven. Richting Nijmegen is de weg nog altijd dicht. Volgens de ANWB moeten hier nog wat schoonmaakwerkzaamheden plaatsvinden. "Waarschijnlijk geven we rond 15.00 uur weer één rijstrook richting Nijmegen vrij. Als dat het geval is, dan trekken we de omleiding ook in."

Het verkeer wordt voorlopig nog omgeleid via Eindhoven over de A50, de A2 en de A67.

Meer problemen

Volgens Omroep Brabant waren er vanochtend op meer plekken in de omgeving files en vertragingen. Zo zijn er bij de Drechttunnel twee rijstroken dicht vanwege wegwerkzaamheden, waardoor het verkeer vast kwam te staan.

Ook op de A2 bij Eindhoven waren problemen. Daar was de snelweg bij knooppunt Batadorp afgesloten na een ongeluk waar drie auto's bij betrokken waren. Dit leidde tot een kilometerslange file vanaf Nederweert. Het verkeer werd omgeleid via de parallelbaan, de randweg N2. Weggebruikers moesten hier rekening houden met een half uur vertraging. Inmiddels is de weg weer vrijgegeven.

Het lukt ministeries nog steeds niet om zich te houden aan de wettelijke termijn voor het behandelen van informatieverzoeken op basis van de Wet open overheid (Woo). Indieners van Woo-verzoeken moesten afgelopen jaar gemiddeld 188 dagen - ruim een halfjaar - wachten op antwoord van ministeries. De wettelijk maximale termijn voor beantwoording is 42 dagen.

Onderzoek van Open State Foundation, Instituut Maatschappelijk Innovatie en de Universiteit van Amsterdam toont aan dat de gemiddelde termijnen verder zijn opgelopen. In 2023 duurde het gemiddeld 172 dagen voor er een besluit was genomen over een informatieverzoek. Toen was de beantwoording van Woo-verzoeken in slechts 17 procent van de gevallen op tijd; dat percentage bleef afgelopen jaar gelijk.

De beantwoordingstermijnen verschillen sterk van ministerie tot ministerie, maar geen van de ministeries haalt de wettelijke maximale termijn. Het ministerie van Onderwijs is met 99 dagen het snelst. Het ministerie van Justitie en Veiligheid is met 299 dagen verreweg het langzaamst.

Het ministerie van Financiën, dat de afgelopen jaren het traagst was, heeft extra energie gezet op het sneller afhandelen van Woo-verzoeken. Het doet nu gemiddeld 216 dagen over behandeling van een informatieverzoek, eerder was dat gemiddeld 239 dagen.

De ministeries hebben wel meer informatieverzoeken te behandelen. Het aantal gepubliceerde Woo-besluiten van ministeries is toegenomen van 1762 in 2023 naar ruim 2000 afgelopen jaar. In Nederland worden overigens nog steeds weinig informatieverzoeken ingediend in vergelijking met omringende landen.

Lagere overheden zijn sneller

Het behandelen van Woo-verzoeken kan een stuk sneller, zeggen de onderzoekers. Dat laten lagere overheden ook zien. De gemiddelde beantwoordingstermijn van provincies bedraagt 83 dagen; fors minder dan bij de ministeries, maar nog altijd boven de maximale termijn. Bij de waterschappen is dat gemiddeld 61 dagen.

Uit een steekproef onder gemeenten blijkt dat de termijn daar gemiddeld 82 dagen is. De gemeenten Amstelveen en Barneveld bleven gemiddeld binnen de wettelijke termijn. Amsterdam wist de gemiddelde termijn fors te verkorten van 137 naar 63 dagen.

"Ondanks de verder opgelopen gemiddelde afhandeltermijn zien we ook lichtpuntjes", zegt Serv Wiemers, directeur van de Open State Foundation. "Als een bestuursorgaan extra aandacht geeft aan de Woo, zoals de gemeente Amsterdam en het ministerie van Financiën, zien we een daling in de doorlooptijd."

Goedemorgen! Het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima gaat van start in de hoofdstad Nairobi. De Tweede Kamer debatteert met minister-president Schoof over de EU-top eind deze week. Het zal onder andere gaan over het plan voor de herbewapening van Europa.

Eerst het weer: na een koude start is het vanmiddag volop zonnig. Er waait een matige oostenwind en de maximumtemperaturen liggen tussen 8 graden op de Wadden en 12 graden in het zuiden van Limburg.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Israël heeft het bestand met Hamas geschonden. Afgelopen nacht werden grootscheepse aanvallen op Gaza uitgevoerd. Daarbij zijn volgens Palestijnse bronnen zeker 235 doden gevallen.

De Israëlische aanvallen vormen de grootste schending van het staakt-het-vuren sinds het twee maanden geleden is ingegaan. Volgens de Israëlische regering zijn de aanvallen een reactie op het weigeren van het vrijlaten van meer gijzelaars door Hamas.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De gisteren overleden zanger Zanger Rob de Nijs had tijdens zijn leven meerdere grote hits, zoals Ritme van de regen, Malle Babbe en Banger Hart. Hij stond ruim 60 jaar op het podium en verkocht honderdduizenden singles en albums.

Zijn carrière in vogelvlucht:

Fijne dag!

De Amerikaanse astronauten Suni Williams en Barry Wilmore zijn na negen maanden te hebben vastgezeten in ruimtestation ISS begonnen aan hun terugreis naar aarde. Ze zouden eigenlijk een week lang in de ruimte blijven, maar door problemen met een Boeing-capsule konden ze niet terugkeren.

Zondag werd een nieuwe ruimtecapsule van SpaceX en NASA na een geslaagde vlucht gekoppeld aan het ruimtestation. Aan boord was ook een nieuwe groep astronauten met twee Amerikanen, een Japanner en een Rus. Zij hebben Williams en Wilmore afgelost op het ruimtestation.

Wilmore en Williams stapten samen met twee andere andere astronauten in hun Crew Dragon-ruimtevaartuig en koppelden zich los van het ISS om 06.05 uur Nederlandse tijd. Hun terugreis naar de aarde gaat zo'n 17 uur duren. De landing van de capsule voor de kust van Florida staat gepland voor 22.57 uur.

Het moment van het loskoppelen van de capsule met daarin Williams en Wilmore:

Na aankomst worden ze naar het Johnson Space Center van ruimtevaartorganisatie NASA in Houston gevlogen waar ze een aantal dagen zullen blijven voor medische controles. Maandenlang in de ruimte leven kan verschillende effecten hebben op het menselijk lichaam. Zo kunnen spieren verslappen en kan het zicht verslechteren.

Koning Willem-Alexander begint vandaag aan zijn staatsbezoek in Kenia. Het bezoek ligt gevoelig vanwege de mensenrechtensituatie in het land. Er klonken protesten toen bekend werd dat de koning kwam. Daarom zit er veel spanning op het staatsbezoek.

Kenia is voor Nederland een belangrijk land in Afrika. Al zestig jaar worden er diplomatieke banden onderhouden. Nederland is ook de grootse Europese importeur van goederen uit Kenia.

Maar de nieuwe president in Kenia kreeg met protesten tegen zijn regering te maken. Beloftes om de haperende economie uit het slop te trekken kon hij niet snel genoeg waarmaken. De protesten werden hard neergeslagen; er werd met scherp op vooral jonge demonstranten geschoten. Zeker zestig mensen kwamen om het leven.

Dit zijn beelden van het begin van het staatsbezoek:

Toen bekend werd dat er een staatsbezoek zou komen, ontstond er vooral online veel rumoer. Critici zeiden dat de koning het geweld zou legitimeren. Kenianen riepen het koningspaar op om het bezoek af te zeggen. Het leidde tot verraste reacties in Den Haag.

Nederland stuurde uiteindelijk de mensenrechtenambassadeur vooruit om met jongeren in gesprek te gaan. Ook in het programma zal er aandacht voor zijn en is er een gesprek met jongeren.

Een staatsbezoek afzeggen is diplomatiek ondenkbaar. Bovendien vraagt de internationale situatie erom om Afrikaanse landen aan boord te houden bij Europa, ook vanwege de invloed van Rusland en China op het continent. "Als we alleen naar landen gaan die onomstreden zijn, wordt de wereld wel heel klein en kunnen we alleen nog naar België en Zweden", zo zeggen diplomaten.

Het Israëlische leger heeft opnieuw zware aanvallen uitgevoerd in de Gazastrook. De aanvallen vormen de grootste schending van het staakt-het-vuren sinds het twee maanden geleden is ingegaan.

Het Gazaanse ministerie van Gezondheid meldt dat er meer dan 300 doden zijn gevallen bij de aanvallen. Het maakt daarbij geen onderscheid tussen burgers en militanten, maar onder de doden zouden veel kinderen zijn. Ook zouden er nog veel slachtoffers onder het puin liggen. De aanvallen zijn verspreid over de hele Gazastrook.

Bij de ziekenhuizen komen veel slachtoffers binnen:

Volgens de Israëlische regering zijn de aanvallen een reactie op het weigeren van het vrijlaten van meer gijzelaars door Hamas. "Israël gaat vanaf nu met toenemende militaire kracht tegen Hamas optreden", staat in een verklaring van de regering. Bronnen bij het leger zeggen daarnaast tegen Reuters dat het nieuwe offensief "doorgaat zolang het nodig is en verder zal gaan dan luchtaanvallen".

Hamas zegt dat Israël hiermee eenzijdig het staakt-het-vuren beëindigt. Ook waarschuwt de organisatie dat de nieuwe aanvallen gevolgen gaan hebben voor de gijzelaars die nog in Gaza worden vastgehouden.

De Amerikaanse regering is maandag al ingelicht door Israël. Washington zegt dat het de acties van Israël steunt. In een interview met nieuwszender Fox News zegt woordvoerder Karoline Leavitt dat "Hamas, de Houthi's en iedereen die Israël en de VS willen terroriseren een prijs moeten betalen". Ze waarschuwt: "De hel zal losbreken."

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken roept via sociale media alle betrokken partijen op de voorwaarden van het staakt-het-vuren en de gijzelaarsovereenkomst in Gaza te respecteren.

Grenzen afgesloten

De eerste fase van het bestand tussen Israël en Hamas ging op 19 januari in. In die eerste fase moest een deel van de Israëlische gijzelaars vrij komen in ruil voor gevangengenomen Palestijnen. In de tweede fase zouden de resterende gijzelaars vrijkomen en moet Israël zich militair terugtrekken.

Gesprekken tussen delegaties van Israël en Hamas over de tweede fase liepen al stroef en Israël heeft de afgelopen dagen meerdere aanvallen uitgevoerd. Twee weken geleden sloot Israël de grenzen volledig af, een week geleden werd ook de elektriciteit afgesloten.

Voor de aanvallen van afgelopen nacht stond het totale dodental op zeker 150 sinds het ingaan van het bestand.

De inlichtingendiensten AIVD en MIVD hebben vorig jaar weer meer gebruik gemaakt van hun bijzondere bevoegdheden om in het geheim informatie te vergaren dan een jaar eerder. Die stijging komt volgens de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) door internationale spanningen, zoals de oorlog in Oekraïne en de Gazastrook. Het gaat bijvoorbeeld om telefoons afluisteren, camera's plaatsen of internetverkeer aftappen.

In 2024 kreeg de TIB 4445 verzoeken van de twee diensten, schrijft de toezichthouder in het jaarverslag. Dat is een stijging van ruim 30 procent ten opzichte van een jaar eerder. In 2023 steeg het aantal aanvragen met bijna 17 procent.

"Geopolitiek gezien is in 2024 veel gebeurd", schrijft de TIB. De oorlog in Oekraïne en in het Midden-Oosten en de "toenemende dreiging" uit China en Rusland worden genoemd.

Inbreuk op grondrechten

Elke keer dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) gebruik willen maken van hun bijzonder bevoegdheden moeten ze toestemming vragen aan de TIB. Die beoordeelt dan of het verzoek rechtmatig is.

De bijzondere bevoegdheden zijn een inbreuk op de grondrechten, schrijft de TIB. Maar volgens de toezichthouder is dat soms nodig "om de nationale veiligheid te beschermen tegen terrorisme, cyberdreiging, spionage, criminele ondermijning of bedreiging van onze economische veiligheid".

De inlichtingendiensten krijgen bijna altijd toestemming. In 2024 werd 4 procent van de verzoeken afgekeurd. Dat is vergelijkbaar met een jaar eerder.

Zorgen over AIVD

De TIB en de andere toezichthouder, de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD), uitten vorige week hun zorgen over het werk van de AIVD. Volgens de twee toezichthouders houdt de AIVD zich soms bezig met taken die niet bij de inlichtingendienst horen.

In Nederland zijn de politie, de FIOD, de rijksrecherche en de Koninklijke Marechaussee verantwoordelijk voor opsporing, en de AIVD is verantwoordelijk voor inlichtingen. Maar volgens de toezichthouders worden opsporing en inlichtingen steeds meer vermengd. Het komt bijvoorbeeld steeds vaker voor dat de AIVD iemand wil onderzoeken die geen criminele activiteiten uitvoert die een bedreiging zijn voor de nationale veiligheid.

De CTIVD toetst achteraf of de AIVD en MIVD zich houden aan de wet. De toezichthouder kan daarbij meer de diepte ingaan omdat het zelfstandig toegang heeft tot de systemen van de inlichtingendiensten.

Leden van een Zuid-Afrikaans team van wetenschappers willen volgens een Zuid-Afrikaanse krant snel van de Zuidpool gehaald worden, omdat ze zich door een collega bedreigd voelen. Dat teamlid zou anderen fysiek hebben aangevallen.

"Ook dreigt hij iemand te vermoorden, waardoor er een sfeer van angst en intimidatie is ontstaan", zegt een van de teamleden in een e-mail die de Zuid-Afrikaanse Sunday Times onder ogen kreeg. "Ik maak me grote zorgen over mijn eigen veiligheid, vraag me constant af of ik de volgende ben."

De noodoproep werd vorige week verstuurd. In de mail schrijft de auteur ook dat de dader iemand heeft aangerand en zich steeds "schandelijker" gedraagt. De naam van de auteur wordt niet genoemd.

Geïsoleerd

Het Zuid-Afrikaanse onderzoeksstation Sanae IV ligt op zo'n 4000 kilometer van het Zuid-Afrikaanse vasteland op een klif, omgeven door ijs. Wetenschappers en een arts zitten er maanden bij elkaar. De leden van het team zijn volledig op elkaar aangewezen, omdat door de extreme koude en harde wind de plek buitengewoon moeilijk te bezoeken is. Normaal gesproken moet het team de tijd tot december uitzitten, als het op de Zuidpool zomer is.

De Zuid-Afrikaanse minister van Milieu George zei tegen de krant dat aan het geweldsincident een woordenwisseling vooraf ging. "Toen escaleerde het en viel het teamlid de leidinggevende aan. Je kunt je voorstellen hoe dat is, het zijn kleine ruimtes en het geïsoleerd zijn kan depressie veroorzaken." De minister zei ook dat hij persoonlijk contact met het team zal zoeken, om de situatie te kunnen beoordelen.

Volgens het ministerie zijn de leden van het team voordat ze werden uitgezonden zorgvuldig onderzocht, ook psychisch.

Kleine oorzaak

De Britse klimaatwetenschapper Gabrielle Walker deed mee aan expedities naar de Zuidpool. Ze zegt tegen de BBC dat kleinigheden bij collega's die lang en dicht bij elkaar moeten samenleven tot grote ruzies kunnen uitgroeien.

"Je weet precies hoe ze hun koffiekopje neerzetten en in welke richting het oor dan wijst. Je weet dat ze drie keer aan hun neus krabben voordat ze gaan zitten, je weet alles van ze. En dat kan in zware omstandigheden gaan irriteren, omdat er niets anders is. Er is geen stimulans en je zit 24/7 bij elkaar."

De rij auto's aan de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten vordert maar langzaam. Militairen, met honden strak aan de riem, houden voertuigen aan voor controle. Wie hier bij Tijuana de grens over wil, is zeker een uur bezig. Toch steken er ieder jaar miljoenen mensen de grens over. Het is de drukste grensovergang tussen Mexico en de VS. De oversteek is alleen weggelegd voor mensen met de juiste visa en documenten.

Wie die niet heeft, moet proberen ergens over de torenhoge grensmuur te klimmen. Of via een tunnel, met de hulp van smokkelaars. Sinds Donald Trump president werd, is het illegaal oversteken van deze grens alleen maar moeilijker geworden. En wie eerder zonder documenten de VS binnenkwam, loopt nu het risico zonder pardon uitgezet te worden.

Klemgereden door politie

Nemorio woonde elf jaar in de VS. In Californië werkte hij in de bouw. Samen met zijn vrouw en dochter van elf maanden huurde hij een huis in Ventura County, vlak bij de kust. Nu is hij weer in Mexico en kijkt uit op de constante stroom auto's die naar de VS trekt.

"Ik kwam thuis van mijn werk en werd klemgereden door wat op het eerste gezicht een gewone auto leek", zegt hij. "Toen stapten er agenten uit die mijn papieren controleerden. Ze namen mij gelijk mee, ik kon niet eens afscheid nemen van mijn gezin."

De Mexicaan, die zijn thuisstaat Guerrero was ontvlucht vanwege het geweld daar, werd naar een detentiecentrum in Los Angeles gebracht. Daar zat hij een paar uur vast. Vervolgens werd hij geboeid naar de grens met Mexico gebracht, en ter hoogte van Tijuana overgedragen aan de Mexicaanse autoriteiten. Hij zit al anderhalve week in de grensstad en weet niet wanneer hij zijn vrouw en dochter weer zal zien.

Nemorio is een van de ruim 14.000 Mexicanen en niet-Mexicanen die sinds het aantreden van Trump zijn uitgezet naar Mexico. In grenssteden als Tijuana heeft de federale regering in allerijl opvangcentra opgezet, om de door Trump aangekondigde massale uitzettingen te kunnen verwerken. Ook de andere plekken in de stad, die al decennialang ervaring hebben met het opvangen van migranten op weg naar de VS, dragen hun steentje bij. Want in Tijuana komen niet alleen mensen aan die worden uitgezet, ook duizenden mensen die juist op weg waren naar de VS voordat Trump de grens sloot, zijn hier gestrand.

Afspraak immigratiedienst afgezegd

Maria zit al maandenlang in de herberg Embajadores de Jesus, een enorm complex vlak buiten de stad, dat plaats biedt aan 5000 mensen. Ze ontvluchtte haar thuisstaat Sinaloa nadat een bende had gedreigd haar zoon te ontvoeren om voor hen te vechten. Nu zit ze hier, met haar vier kinderen. Ze had een afspraak bij de Amerikaanse migratiedienst, maar op de dag dat Trump aantrad, werd die afspraak geannuleerd.

"Ik houd hoop dat ik de VS ooit zal bereiken", zegt Maria, tussen de stapelbedden. "Ik heb vertrouwen in God en weet dat mijn geduld ooit beloond zal worden." Ze durft de opvang niet uit, bang dat ze criminelen uit Sinaloa in Tijuana tegenkomt. Trots vertelt ze dat ze haar tijd in de opvang goed heeft gebruikt: ze heeft het basisschooldiploma gehaald dat ze nooit wist halen toen ze nog klein was.

Veel uitgezette mensen blijven in Tijuana hangen, onder meer omdat hun familie vaak nog in de VS zit en ze zo dichterbij zijn. Anderen kunnen simpelweg niet terug naar landen van herkomst, vanwege de situatie daar. Daniel Ruiz is daarom jaren geleden een callcenter begonnen voor gedeporteerden. Zelf werd hij lang geleden uitgezet, dus hij weet hoe zijn werknemers zich voelen.

"We zijn allemaal op een bepaalde manier met elkaar verbonden, omdat we allemaal onze familie missen", zegt Daniel. Hij loopt rond tussen rinkelende telefoons en felle computerschermen. Gedeporteerden bellen hier met een Amerikaans accent, voor Amerikaanse bedrijven.

"Dit zijn mensen die twee talen spreken, die veel talenten hebben", zegt Daniel. "Door ze aan het werk te zetten, krijgen ze sneller een idee wat ze met hun leven willen." Hij hoopt dat meer bedrijven in Tijuana zijn voorbeeld volgen. Want als de uitzettingen echt massaal worden, moet de stad daarop zijn voorbereid.

Rebellengroep M23, die in het oosten van de Democratische Republiek Congo steeds meer gebied verovert, zal toch niet deelnemen aan vredesbesprekingen met de Congolese regering. Dat zegt de militante groepering in een verklaring. De rebellen verwijzen naar de sancties die de Europese Unie heeft aangekondigd tegen enkele leden van de groep.

M23 beschuldigt "bepaalde internationale instellingen" van het "opzettelijk saboteren" van de vredesinspanningen. Daarmee doelt het op de Europese Unie, die vandaag M23-kopstukken en bevelhebbers van het Rwandese leger op de sanctielijst zette.

Rwanda steunt het offensief van M23 in het oosten van Congo, dat rijk is aan grondstoffen. Daarmee schendt het land volgens de EU de territoriale integriteit van Congo en draagt het bij aan de grote onveiligheid in de regio.

Rwanda heeft op zijn beurt vandaag de diplomatieke banden met België verbroken als gevolg van de EU-sancties. België was de aanjager van die sancties. "België heeft nu duidelijk partij gekozen in een regionaal conflict en blijft zich systematisch tegen Rwanda keren", stelt de Rwandese regering.

Angolese bemiddeling

Het plan was dat een delegatie van M23 morgen zou afreizen naar Luanda, de hoofdstad van Angola. Daar zou het vredesoverleg met de regering van Congo plaatsvinden. De uitnodiging voor de gesprekken kwam van de Angolese president Joao Lourenço. Hij is door de Afrikaanse Unie aangesteld als bemiddelaar in het conflict.

De Congolese regering zegt nog steeds te willen deelnemen aan het vredesoverleg, ondanks de afzegging van de M23-rebellen. "We zullen antwoorden op de uitnodiging tot bemiddeling van Angola", aldus de woordvoerder van president Félix Tshisekedi.

De Europese Commissie gaat de eigen staalindustrie op verschillende manieren te hulp schieten. Dat blijkt uit een document dat woensdag gepubliceerd zal worden en dat in handen is van het FD.

Veel Europese staalproducenten hebben het zwaar, onder meer door concurrentie uit China en de Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium. Met nieuwe maatregelen tegen onder meer Chinese staaldumping en hoge energieprijzen wil de EU daar tegenwicht aan bieden.

Hoge energieprijzen

De Europese Commissie stelt in het actieplan dat de staalsector heel belangrijk is voor de economische veiligheid en sociale stabiliteit. Volgens de commissie wordt de capaciteit van de Europese staalindustrie nu voor zo'n 65 procent benut. Dat moet zeker 85 procent worden, om goed te kunnen concurreren.

Om de sector te helpen wil Brussel bijvoorbeeld iets gaan doen tegen de hoge energieprijzen voor de Europese staalsector. Gas is in Europa zo'n vijf keer zo duur als in de VS. Grootverbruikers in de staalbedrijven worden daar hard door geraakt. De Europese Commissie wil dat deze bedrijven lagere nettarieven kunnen krijgen dan andere. Ook moeten ze voorrang krijgen bij de aansluiting op stroomnetten, boven andersoortige bedrijven.

Een ander heet hangijzer is het dumpen van staal op de Europese markt door onder meer China. Dat gebeurt nu al, maar sinds de nieuwe Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium van 25 procent, is de Europese Commissie bang dat dumping nog verder zal toenemen. Door goedkoop staal uit China dalen de marktprijzen, waardoor Europese producenten moeite hebben om nog concurrerend te blijven.

Eerder nam de EU al maatregelen hiertegen, met onder meer invoerquota. Importeren partijen meer dan een bepaalde hoeveelheid, dan betalen ze daar een heffing over. Die maatregel, die tot en met 30 juni volgend jaar van kracht zou zijn, wordt verlengd en verscherpt.

CO2-grensheffing

De zogeheten CO2-grensheffing van de EU gaat ook op de schop. Bedrijven die in de EU produceren, betalen voor de broeikasgassen die daarbij vrijkomen. Ook de staalsector valt onder deze maatregel. Met de CO2-grensheffing moeten deze bedrijven beschermd worden tegen import uit regio's waar minder strenge klimaatregels gelden.

Europese staalbedrijven vinden dat die grensheffing nu niet goed functioneert.

Bovendien geldt de heffing alleen voor staal, maar niet voor producten waar staal in verwerkt zit. In de nieuwe plannen is de belofte opgenomen dat de Europese Commissie eind dit jaar met een voorstel komt om de producenten hierin tegemoet te komen.

Het nieuwe actieplan van Brussel is niet uitsluitend gericht op staal, maar ook op metalen als aluminium, koper en nikkel. Al deze metalen zijn ook belangrijk voor de Europese defensieplannen, benadrukt de EU in het plan.

Voor Palestijnen in de Gazastrook blijft er van de wapenstilstand steeds minder over. Israël voert weer bijna dagelijks drone- en luchtaanvallen uit. Hoewel de massale bombardementen zijn gestopt, loopt het aantal doden op. Sinds het begin van de wapenstilstand zijn zeker 150 mensen gedood.

Twee weken geleden sloot Israël de grenzen volledig af, een week geleden werd ook de elektriciteit afgesloten.

Opnieuw is er een groot tekort aan voedsel, medicijnen en schoon drinkwater, terwijl mensen tussen de in puin geschoten steden proberen te overleven. Meer dan een jaar lang kregen Palestijnen veel te weinig hulp. Daar kwam met de wapenstilstand verandering in. Nu staan er weer lange rijen voor een beetje eten.

Israël besloot de grenzen te sluiten om zo druk op Hamas uit te oefenen om meer gijzelaars vrij te krijgen. Volgens het staakt-het-vuren, dat eind januari van kracht werd, zou er niet gevochten worden en moesten er dagelijks honderden vrachtwagens met hulp de grens over komen.

"Zelfs simpele dingen als groente en fruit zijn er niet meer", zegt een inwoner van Jabalia:

Israël zet hulp in als onderhandelingsmiddel, stelt Artsen zonder Grenzen, en dat komt neer op "een collectieve bestraffing" van Palestijnen. Unicef noemt de situatie "extreem zorgwekkend", nu honderdduizenden kinderen opnieuw veel te weinig te eten hebben. Honger inzetten als wapen is volgens internationaal recht een oorlogsmisdaad.

Dat was de reden dat het Internationaal Strafhof (ICC) in november een arrestatiebevel uitvaardigde tegen premier Netanyahu en voormalig minister van Defensie Gallant. Ze worden beschuldigd van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het hoogste hof wil ze vervolgen voor het "opzettelijk en bewust" tegenhouden van middelen die noodzakelijk zijn om te overleven.

Tweede fase

De gesprekken tussen delegaties van Israël en Hamas gaan wel door, maar er lijkt weinig schot in de zaak te zitten. Het kantoor van premier Netanyahu meldde gisteren in een verklaring dat Israël bereid is om weer te praten over een voorzetting van het staakt-het-vuren, maar nog steeds met de voorwaarde dat Hamas eerst meer gijzelaars vrijlaat.

Netanyahu besluit de eerste fase te rekken "omdat een deel van zijn kabinet niet naar die tweede fase wil", zegt Peter Malcontent, historicus aan de Universiteit Utrecht en Israël-kenner. "Er is weerstand binnen zijn eigen Likud-partij, maar ook zijn ultrarechtse coalitiepartners zitten er niet op te wachten. Netanyahu doet er alles aan om aan te blijven."

In de eerste fase van de wapenstilstand moesten Israëlische gijzelaars vrij komen in ruil voor gevangengenomen Palestijnen. In de tweede fase moeten de resterende gijzelaars vrijkomen en moet Israël zich militair terugtrekken. Daarna moet er een permanent staakt-het-vuren komen, en een plan voor de wederopbouw en een nieuw bestuur in Gaza.

"Israël wil pas praten over een permanent einde van de oorlog als Hamas niet meer aan de macht is in Gaza", zegt correspondent Nasrah Habiballah:

Vanaf het begin van het fragiele bestand bestond de vrees dat het nooit tot een tweede fase zou komen, laat staan tot een plan van wederopbouw. "Toch is het ook een grote stap om weer te gaan vechten zonder dat de rest van de gijzelaars is vrijgelaten", denkt Malcontent. "Maar het is onzeker, ook omdat het onduidelijk is wat de Amerikanen willen."

Wat wil de VS met Gaza?

President Trump lijkt intussen vast te houden aan het plan om van Gaza een 'Riviera van het Midden-Oosten' te maken. De bevolking zou dan permanet weg moeten uit het Palestijnse gebied, bijvoorbeeld naar Jordanië en Egypte. Deze gedwongen verplaatsing zou neerkomen op etnische zuivering.

Ook Afrikaanse landen zouden zijn gepolst om Palestijnen op te nemen. De ultrarechtse Israëlische minister Smotrich, die verantwoordelijk is voor de bezette gebieden, zei vorige week dat Israël op zoek blijft naar landen die Palestijnen willen opnemen. Er zou een departement opgericht worden dat dat moet gaan organiseren.