NOS Nieuws - Algemeen

Is TikTok na dit weekend nog beschikbaar in de Verenigde Staten? Het wordt een spannend weekend voor de 170 miljoen Amerikaanse gebruikers én voor ByteDance, het Chinese bedrijf achter de app. Vanaf zondag is de app namelijk bij wet verboden, tenzij de hoogste Amerikaanse rechters dat tegenhouden.

Volgens ByteDance gaat de wet in tegen de vrijheid van meningsuiting, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor alle Amerikaanse gebruikers van de video-app. Het bedrijf stapte naar de hoogste rechter om het verbod aan te vechten. Het Hooggerechtshof heeft tot nu toe geen beslissing genomen, terwijl de deadline van 19 januari nadert, waardoor ByteDance steeds meer in onzekerheid zit.

Dat TikTok in handen is van het Chinese bedrijf, is juist de reden dat de wet vorig jaar is aangenomen. De VS ziet China als een vijandige staat. Het land zou Amerikaanse gebruikers kunnen bespioneren of hun wereldbeeld kunnen beïnvloeden via de video's die TikTok in de feed laat zien. Hard bewijs dat dit daadwerkelijk gebeurt is er niet.

Machtsverschuiving

Het verbod dat TikTok boven het hoofd hangt, valt samen met een politieke machtsverschuiving als maandag Donald Trump aantreedt. Die heeft gezegd dat hij TikTok wil "redden", maar zijn tweede termijn als president begint op de dag nadat TikTok verboden zou worden. Hij heeft het Hooggerechtshof om uitstel gevraagd, maar dat heeft daar nog niet op gereageerd.

Biden heeft op zijn laatste dag als president nog wel een optie om het verbod voorlopig af te wenden door de deadline met 90 dagen uit te stellen. Maar dat kan alleen als er een stevig plan ligt om TikTok te verkopen aan een Amerikaanse partij.

ByteDance zou de Amerikaanse TikTok-tak kunnen verkopen om aan de wet te voldoen, waarmee de video-app beschikbaar blijft in de VS. Maar het Chinese bedrijf heeft eerder gezegd dat TikTok niet te koop staat.

TikTok mogelijk op zwart

Wat ByteDance gaat doen als het Hooggerechtshof beslist dat het TikTok-verbod mag doorgaan, is onzeker. Op een hoorzitting zei het bedrijf dat de video-app op zwart zal gaan. "In feite wordt het platform afgesloten."

Het is onduidelijk of dat betekent dat TikTok zondag direct ontoegankelijk wordt. Mogelijk blijft TikTok wel beschikbaar voor Amerikanen die de app hebben gedownload, maar verdwijnt TikTok uit de appwinkels van Google en Apple. Nieuwe gebruikers kunnen de app daarmee niet downloaden. ByteDance kan de app ook niet updaten voor de bestaande gebruikers.

Dat betekent dat TikTok niet direct onbruikbaar is, maar zonder nieuwe videomakers en -kijkers loopt het bedrijf wel het risico om langzaam maar zeker minder aantrekkelijk te worden.

Gebruikers 'vluchten' naar nieuwe app

Intussen maken veel tiktokkers de overstap naar een andere video-app uit China: REDnote. In twee dagen tijd verwelkomde het platform 700.000 nieuwe gebruikers, meldde persbureau Reuters begin deze week op basis van een bron bij het bedrijf. Onder de hashtag tiktokrefugee ('TikTok-vluchteling') plaatsen gebruikers video's over de overstap naar REDnote.

Dan is er nog een andere optie: dat de nieuwe regering-Trump het verbod niet gaat handhaven. Deze week wilde de nieuwe aangewezen minister van Justitie nog niet beloven dat zij het TikTok-verbod vanaf dag één zou handhaven. Daarmee zou TikTok wel in een juridische onzekerheid opereren en het is onzeker of ByteDance dat aandurft. Hetzelfde geldt voor Apple en Google, die verantwoordelijk zijn omdat zij TikTok via hun appwinkels aanbieden.

De meest zekere uitkomst voor de toekomst van TikTok in Amerika is als de wet die onder Biden is aangenomen, wordt ingetrokken. Daarvoor moet het Amerikaanse Congres overtuigd worden, wat niet makkelijk zal zijn: de wet is vorig jaar met een ruime meerderheid van zowel de Democraten als Republikeinen aangenomen.

De Onderwijsraad adviseert de minister van Onderwijs om een landelijke toets in te voeren die toekomstige leraren moeten maken aan het einde van hun opleiding. Dit moet ervoor zorgen dat elke leraar, ongeacht de gevolgde opleiding, er aantoonbaar klaar voor is om voor de klas te staan.

Nu moeten nieuwe docenten juist een toelatingstoets maken aan het begin van hun opleiding. Maar volgens de Onderwijsraad blijkt dat die toetsen aan het begin weinig zeggen over het niveau dat aan het einde van de opleiding is bereikt. Bovendien kunnen toelatingstoetsen de instroom belemmeren.

Met het advies hoopt de raad de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen en het lerarentekort aan te pakken.

Vierhonderd verschillende routes

Op dit moment zijn er bijna vierhonderd verschillende routes die mensen kunnen volgen om leraar te worden, van hbo- en wo-opleidingen tot zij-instroomtrajecten. Elke opleiding hanteert verschillende regels.

"Elke leraar kunnen we heel goed gebruiken. Daarom zijn er nu ook zo veel flexibele routes, zoals een zij-instroom", zegt de voorzitter van de Onderwijsraad Louise Elffers.

In de wet staan wel eisen over vakinhoud, didactiek en pedagogiek, maar deze zijn volgens de Onderwijsraad te globaal omschreven. Daardoor is het niet zeker of alle opleidingen leraren opleiden tot ten minste het gewenste minimumniveau.

De raad stelt daarom voor om specifieke eisen te maken voor alle lerarenopleidingen en aan het einde van de opleiding te toetsen of een nieuwe leraar daaraan voldoet. "Welke route je ook hebt gevolgd, we willen wel zeker weten dat je er klaar voor bent om voor de klas te staan", aldus Elffers.

Zangeres en presentatrice Manuëla Kemp is overleden. Dat heeft haar echtgenoot bekendgemaakt. Manuëla Kemp was 61 en lag al enkele weken in coma na een ernstig scooterongeluk in Portugal.

Kemp werd vooral bekend door het televisieprogramma Maan bij nacht en het muziekprogramma De vrienden van Amstel, waarin ze zelf ook zong. Kenmerkend was haar hese, sensuele stemgeluid.

Muziek was een belangrijk deel van haar leven. Zo maakte Kemp deel uit van vijf verschillende bands waarmee ze lange tijd optrad en deed ze in 2004 mee aan het Nationaal Songfestival. Het lied In het licht van jouw ogen van haar groep Camp Girls verloor van Without You door Re-Union.

Rotjes door de brievenbus

Kemp (13 februari 1963) groeide op in Kwadijk, een lintdorp tussen Purmerend en Edam. Haar jeugd was naar eigen zeggen "ontzettend saai, gereformeerd". Haar ouders scheidden toen ze drie was. Vader vertrok naar Groningen en werd een vrijgevochten kunstenaar. Manuëla en haar zus bleven bij haar gereformeerde moeder wonen in Kwadijk.

De scheiding viel niet goed in het dorp. "De buren roddelen ontzettend over ons", vertelde ze vorig jaar in de Varagids. "Scheiden op het dorp was not done. Daar had je gewoon een slecht huwelijk. We waren daardoor soms mikpunt van pesterijen: kwamen er rotjes door de brievenbus."

Met haar moeder had ze een moeilijke relatie. "Ze was ontzettend streng en netjes: wij kinderen mochten niet met schoenen aan in huis. Ik geloof dat ze twee, drie keer per dag alles afstofte, ze was constant aan het schoonmaken."

Klassieke muziek

Haar moeder was een klassieke zangeres en er stond thuis vaak klassieke muziek aan. Tv-kijken mocht niet. "Dat mocht niet van God ofzo. We hadden er wel een, maar die haalde ze alleen voor het Journaal uit de kast."

In haar puberteit begon Manuëla Kemp zich af te zetten tegen de klassieke muziek van haar moeder en ontdekte ze de popmuziek. Na het avondatheneum en een etaleuropleiding zette Kemp haar eerste schreden in de showbizz. Ze liep modeshows, was dj bij radiopiraat Dynamic en zangeres in de meidengroep The Revellettes.

In een promotiefilmpje voor de Week van de jaren 60 vertelde Manuëla Kemp in 2016 over haar muzikale vorming.

Een baantje bij een bedrijf dat boekingen voor artiesten verzorgde, bracht haar in de jaren 90 in contact met de televisiewereld. Ze deed auditie bij Joop van den Ende en mocht vervolgens het blokje Nationale Postcode Loterij presenteren in de RTL-quiz De 64.000 gulden vraag, gepresenteerd door Jos Brink. Later werd ze een van de presentatoren van het RTL-programma Eigen huis en tuin.

Halverwege de jaren 90 vertrok Kemp naar de KRO waar ze een eigen programma kreeg: Maan bij nacht, naar de verkorte versie van haar voornaam. Dit programma, waarin ze muzikanten en zangers ontving die live optraden, betekende haar doorbraak bij het grote publiek. Ook presenteerde ze voor de KRO Markant Nederland en KRO's service uur.

Kijk hier naar een fragment van Maan bij nacht.

Na haar terugkeer naar RTL, eind jaren 90, presenteerde ze samen met Jan de Hoop het actualiteitenprogramma RTL Live. Het muziekprogramma De vrienden van Amstel was een van de succesvolste programma's waar ze aan meewerkte. Regelmatig zong ze zelf mee met de Nederlandse artiesten die in het programma kwamen optreden.

Muziek bleef altijd de rode draad in haar carrière, dus toen haar televisiewerk begon op te drogen stortte ze zich met haar band Girls Wanna Have Fun op een twee maanden durende theatertour. Met de band Cheddarheadz trad ze ieder jaar op tijdens het Oerol-festival op Terschelling en met onder meer Mieke Stemerdink van De Gigantjes zat ze in de coverband de Chicklets.

Kijk hier naar een fragment van Heeren van Amstel Live, de voorganger van De Vrienden van Amstel, waarin Manuëla Kemp met Herman Brood zingt.

Ook op de radio was haar bijzondere stemgeluid vanaf 2007 regelmatig te horen. Eerst bij Arrow Classic Rock waar ze het programma Rock Temple presenteerde. Vanaf 2014 werd ze een van de vaste presentatoren van het radioprogramma Wekker Wakker. Na het pensioen van medepresentator Henk Mouwe maakte ze met Henkjan Smits dagelijks op NPO Radio 5 het programma De Max!.

In april 2022 stopte ze daarmee na een incident waarin ze tijdens de uitzending moeilijk uit haar woorden kwam en erg verward klonk. Later dat jaar werd bekend dat ze vanwege gezondheidsredenen niet op de radio zou terugkeren.

Kemp had in de jaren 90 een in de media veelbesproken relatie met presentator Jeroen Pauw die zo'n zeven jaar duurde. In 2009 trouwde ze met muziekjournalist Tjerk Lammers.

Ondanks hun huwelijk gingen de twee in eerste instantie niet samenwonen. "Twee mensen die al zo lang gewend zijn hun eigen gangetje te gaan, moet je niet willens en wetens onder één dak stoppen", zei Kemp daarover in De Telegraaf. "Bovendien is het volgens mij dé manier om het spannend en gezellig te houden." Pas na negen jaar huwelijk betrokken ze samen een huis.

Ernstig ongeluk

Ook had het stel een vakantiehuisje in Portugal. Daar kreeg Kemp begin december vorig jaar een ernstig scooterongeluk na het winkelen voor kerstcadeautjes. "De scooter is bijna niet beschadigd, maar ze is op haar hoofd terechtgekomen. De helm is helemaal stuk", vertelde Lammers aan De Telegraaf.

Ze lag sindsdien in coma. Op 11 januari liet Lammers weten dat "het einde in zicht" was. "Na EEG- en MRI-scans is de schade pas echt duidelijk geworden en dat valt allemaal niet mee."

"Het deel van de hersenen dat de vitale delen zoals hart en longen aanstuurt, werkt nog wel. Maar het deel dat een mens een mens maakt, en Maan dus Maan, is weg", zei Lammers tegen Privé. "We zullen haar moeten laten gaan."

Bijna de helft van alle Limburgers spreekt Limburgs, maar schrijven in het dialect hebben de meesten nooit geleerd. De gemeente Maastricht heeft daarom een app laten ontwikkelen om inwoners het Mestreechs sjrieve bij te brengen.

Yuri Michielsen, voorzitter van de Limburgse Academie, is een van de bedenkers. "Het ging ons om het ontwikkelen van leermateriaal rond de spelling van het Maastrichts, maar dan niet op een traditionele lesmanier. Door het gebruik van de spelvorm hoef je niet meer op de klassieke manier spellingregels te leren of in een schoollokaal te zitten", zegt hij tegen L1 Nieuws.

Fouten geanalyseerd

Om te onderzoeken waar Maastrichtenaren het meeste moeite mee hadden qua spelling, is onderzoek gedaan naar teksten op een Facebookpagina in het Maastrichts met 20.000 leden. "Zaken waarin de meeste fouten gemaakt worden, hebben een plaats gekregen in de app", zegt Michielsen.

"De opbouw gaat van vrij eenvoudig tot het spellen van woorden die echt wel behoorlijk afwijken van het geschreven Nederlands. Hopelijk merken de gebruikers dat niet. Die moeten na verloop van tijd vooral merken dat het steeds beter gaat met hun spelling van het Maastrichts."

Ook de animo voor een traditionele cursus Limburgs is al jaren hoog. De makers van de app hopen nu ook een andere doelgroep te bereiken die liever niet plaatsneemt in een klaslokaal.

Andere Limburgse varianten

Volgens de makers kunnen met de software van de app in de toekomst ook andere varianten van het Limburgs worden gerealiseerd.

De Israëlische premier Netanyahu meldt dat de laatste plooien voor een staakt-het-vuren met Hamas zijn gladgestreken. Vanmorgen vroeg schreef hij in een bericht op X dat het onderhandelingsteam overeenstemming heeft bereikt over de vrijlating van gevangenen. Later vandaag moet zijn veiligheidskabinet instemmen met het resultaat.

"Israël doet er alles aan om de oorlogsdoelen te bereiken, inclusief de terugkeer van al onze gijzelaars, levend en dood", meldde Netanyahu. Hij voegde eraan toe dat familieleden van gijzelaars over zijn besluit zijn ingelicht en hulpverleners klaarstaan om vrijgelaten gijzelaars op te vangen.

Internationale onderhandelaars kondigden woensdagavond aan dat er een akkoord was bereikt over een bestand vanaf zondag tussen Israël en Hamas. In een eerste fase zou Hamas 33 van de circa 100 gijzelaars laten gaan in ruil voor vrijlating van tientallen Palestijnse gevangenen door Israël. Daarnaast moet Israël zich terugtrekken uit delen van de Gazastrook.

Vertraging

De volgende ochtend meldde premier Netanyahu echter het plan nog niet aan zijn kabinet te kunnen voorleggen, omdat volgens hem Hamas op het laatste moment nog extra concessies wilde afdwingen - iets wat de terreurorganisatie ontkende. Waar precies nog over gesproken werd bleef onduidelijk. Bronnen meldden dat het ging om welke Palestijnen zouden worden vrijgelaten en waar precies Israël militairen zou mogen houden.

De ultrarechtse veiligheidsminister Ben-Gvir dreigde eerder uit het kabinet te stappen als er toezeggingen werden gedaan aan Hamas. Als dat gebeurt houdt Netanyahu's regering nog maar een minieme meerderheid in het parlement over. Ben-Gvir heeft vandaag nog niet gereageerd op de aankondiging van de premier.

Ook minister van Financiën Smotrich is kritisch op het bereikte resultaat en ziet verdere onderhandelingen met Hamas niet zitten. Na de eerste fase van het staakt-het-vuren zou er verder onderhandeld moeten worden over bijvoorbeeld het vrijlaten van mannelijke gijzelaars van militaire leeftijd. Deze ronde wordt gezien als een nog grotere uitdaging: Hamas eist daarvoor een volledige terugtrekking van Israël uit Gaza, terwijl Israël juist de volledige ontmanteling van Hamas eist.

Smotrich zei gisteren zich alleen te willen committeren aan de eerste fase en daarna de strijd tegen Hamas weer te willen hervatten.

Aanvallen gaan door

Ondertussen gaan de Israëlische aanvallen op Gaza door. Gisteren zouden er ruim 70 mensen zijn omgekomen bij bombardementen op verschillende plekken. In totaal zijn er volgens Palestijnse cijfers al ruim 46.000 mensen omgekomen.

Nederlandse opkomende popmuzikanten krijgen structureel te weinig betaald voor hun optredens en moeten er vaak zelfs geld op toeleggen, blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit. Dat moet veranderen, vinden muzikanten, boekers, managers en programmeurs van popzalen die mee hebben gedaan aan de 'Fair Pop Pilot'.

Het onderzoek was afgelopen najaar. Een paar maanden lang werden muzikanten die bij acht poppodia optraden, bij wijze van proef betaald volgens het 'fair pay'-principe. Dat is een richtlijn die de muziekindustrie zelf een aantal jaar geleden heeft opgesteld en die in lijn is met een minimumloon of modaal inkomen. Hoe hoog de vergoeding is, is afhankelijk van de fase waarin de carrière van de muzikant zich bevindt.

Hoge zaalkosten

Om tot een eerlijke beloning te komen, moest bij alle deelnemende artiesten minimaal 35 procent aan hun gage worden toegevoegd. In sommige gevallen liep dat zelfs op tot 72 procent.

"Dat komt onder meer doordat de kosten van zalen heel hoog zijn geworden", zegt Rita Zipora. Ze is voorzitter van het onderzoek en bestuurslid van BAM! Popauteurs, de grootste belangenverenging voor Nederlandse artiesten, songwriters en producers van popmuziek. "Poppodia zijn geprofessionaliseerd en moeten nu veel meer geld uitgeven aan techniek, personeel, veiligheid, enzovoort. Maar het budget voor de programmering is niet meegegroeid. Daardoor blijft er weinig over voor de artiest."

In het onderzoek werden niet alle popmuzikanten meegenomen, zegt Zipora. "Echte beginners en grote namen vielen erbuiten. We hebben onderscheid gemaakt tussen twee categorieën. Artiesten die in fase 1 zitten, zijn al een tijdje bezig en hebben een team om zich heen. Fase 2-artiesten hebben al behoorlijk wat fans en kunnen veel kleine zalen uitverkopen. Bij beide groepen zie je dat ze niet uit de kosten komen, laat staan zichzelf kunnen uitbetalen."

Herkenbaar, zegt zangeres Zoë Livay. Ze deed onder andere al het voorprogramma van de populaire band Racoon en heeft een paar miljoen streams op Spotify. "Live spelen kost veel geld, dat is best schrikken. Afgelopen zomer heb ik op meerdere festivals mogen spelen. Daar was ik heel blij mee, maar het heeft mijn management en mij een hoop geld gekost. Ik doe er gelukkig dingen naast, zoals modellenwerk en in een theaterstuk spelen. Anders was dit allemaal niet haalbaar geweest. Door de pilot kon ik een aantal shows spelen tegen een fatsoenlijke vergoeding."

Veel van haar vakgenoten zijn het met haar eens, zo blijkt uit het onderzoek. 83 procent van de respondenten uit de Nederlandse muziekindustrie vindt dat 'fair pay' structureel zou moeten worden.

Daar vallen ook de partijen onder die de artiesten meestal betalen voor hun optredens: de poppodia. Jolanda Beyer is directeur van poppodium Patronaat in Haarlem en was zelf ook bij het onderzoek betrokken. Patronaat heeft een grote zaal waar bijna duizend mensen in kunnen, maar ook twee kleinere zalen met een capaciteit van 130 en 350 mensen.

"In die kleinere zalen is het fatsoenlijk betalen van muzikanten niet structureel haalbaar. Poppodia leven van horeca-omzet, die is in kleine zalen simpelweg ontoereikend. We roepen al jaren dat er meer geld naar de makers moet. Onderzoeksbureau Berenschot heeft een paar jaar geleden becijferd dat er 9 miljoen euro per jaar nodig is om popmuzikanten eerlijk te kunnen betalen. Je kunt eigenlijk zeggen dat de optredende muzikanten die 9 miljoen nu jaarlijks zelf ophoesten."

Verschillende partijen willen dus verandering, maar hoe? "Dat kan bijvoorbeeld door een kleine toeslag per kaartje of een vrijwillige donatie aan het publiek te vragen", zegt Beyer. "Dat bedrag kan dan in een algemene pot, waaruit aangesloten podia dan optredende artiesten kunnen betalen. Ook grote artiesten en het Rijk zouden daar een bijdrage aan kunnen leveren. Daarnaast zijn we in gesprek met commerciële sponsoren. De enige manier waarop het gaat lukken, is gezamenlijk."

Goede ideeën, vindt Zoë Livay. "Als je veel van muziek houdt, wil je misschien wel een paar euro extra betalen voor een opkomende artiest. Ik gun het mijn collega-muzikanten die misschien nog wat minder ver in hun carrière zijn ook. Het is gewoon moeilijk."

De Nederlandse landbouwsector heeft vorig jaar voor 128,9 miljard euro aan landbouwgoederen geëxporteerd, 4,8 procent meer dan in 2023. Dat schrijven Wageningen Social & Economic Research en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van gezamenlijk onderzoek.

De groei is vooral het gevolg van verdere prijsstijgingen.

Zo'n twee derde van alle geëxporteerde goederen is in Nederland geproduceerd.

Hoge cacaoprijs

In de ranglijst van meest uitgevoerde landbouwproducten is de top drie vorig jaar ongewijzigd gebleven, met de export van zuivel en eieren op één, de sierteeltexport op twee, en de vleesexport op drie.

Opvallendste stijger in de top tien is cacao. Door een zeer sterke stijging van de cacaoprijs is de exportwaarde van cacao en cacaobereidingen met 66 procent toegenomen. Cacao is nu het vierde Nederlandse landbouw-exportproduct, een jaar eerder stond deze productgroep nog op de elfde plek.

Nederland importeert cacaobonen voor verwerking met name uit Ivoorkust en Ghana. Volgens de onderzoekers is de prijs met name hard gestegen door een zwakke cacao-oogst in deze landen.

Minder uitvoer naar China

Net als in voorgaande jaren is Duitsland de grootste afnemer van Nederlandse landbouwgoederen: een kwart van de totale export ging naar de oosterburen. Ook naar landen als België, Frankrijk en het VK werd meer geëxporteerd.

De landbouwexport naar China is in 2024 juist met 12 procent afgenomen. Dat heeft vooral te maken met een teruglopende vraag naar Nederlands babymelkpoeder en Nederlands varkensvlees, schrijven de onderzoekers.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Popsterren uit Californië en de rest van de VS treden eind deze maand op in een benefietconcert voor de slachtoffers van de branden in Los Angeles. Uit de stad zelf staan onder meer de Red Hot Chili Peppers, Joni Mitchell en Earth, Wind and Fire op het podium.

Daarnaast treden ook uiteenlopende artiesten op als Billie Eilish, Katy Perry, Sting, Rod Stewart, Green Day, Gwen Stefani, Stevie Nicks, Stephen Stills en Lady Gaga. Er wordt verwacht dat in de aanloop naar het concert nog meer beroemde namen bekendgemaakt zullen worden.

Het concert wordt op 30 januari gegeven in de Intuit Dome in Inglewood en het daarnaast gelegen Kia Forum. Het wordt live uitgezonden op verschillende streamingsdiensten als Netflix, Amazon Prime, Spotify en YouTube. Tickets gaan woensdag in de verkoop.

De opbrengsten van de inzamelingsactie gaan zowel naar organisaties die momenteel noodhulp leveren als goede doelen die gedupeerden op langere termijn helpen. Ook zal er geld worden gebruikt om te voorkomen dat zo'n ramp zich kan herhalen.

Korte adempauze

Verbeterde weersomstandigheden geven brandweerlieden vandaag een soort adempauze: de twee grootste branden zijn op de tiende dag niet verder in omvang toegenomen doordat de wind is gaan liggen. Wel waarschuwen meteorologen dat de droge woestijnwind zondag weer aantrekt.

De branden hebben inmiddels een gebied van ruim 150 vierkante kilometer verwoest, een gebied anderhalf keer groter dan Den Haag. Vele duizenden woningen zijn verloren gegaan en zeker 27 mensen zijn omgekomen.

In totaal hebben ruim 82.000 inwoners van de stad hun huis moeten verlaten, voor nog eens 90.000 inwoners dreigt hetzelfde. De brandweer waarschuwt dat het nog dagen kan duren voordat mensen naar hun uitgebrande woningen kunnen terugkeren: eerst moeten schadelijke stoffen worden verwijderd en bijvoorbeeld neergekomen hoogspanningsdraden worden opgeruimd.

Daarnaast dreigen op sommige plekken aardverschuivingen, doordat de grond los is komen te zitten nu vegetatie is weggebrand. De verwachting is dat de branden zeker 250 miljard dollar aan schade zullen veroorzaken, waarmee het de duurste natuurramp is uit de Amerikaanse geschiedenis.

Maaltijden uitdelen

Allerlei beroemdheden hebben geld toegezegd voor de wederopbouw of geven een andere vorm van steun. Zo doneerde Beyoncé 2,5 miljoen dollar. Het huis van haar moeder is door de brand verwoest. Filmsterren Leonardo DiCaprio en Jamie Lee Curtis droegen ieder een miljoen bij.

Jennifer Garner, de Britse prins Harry en zijn vrouw Meghan Markle hielpen mee maaltijden uit te delen aan reddingswerkers en ontheemden.

De vrouw van Bruce Willis plaatste op Instagram beelden hoe hij persoonlijk brandweerlieden bedankt voor hun inzet. De 69-jarige acteur verscheen de afgelopen twee jaar nog maar nauwelijks in het openbaar sinds hij aankondigde te lijden aan frontotemporale dementie.

"Bruce liet nooit een kans voorbijgaan hulpverleners met een handdruk te bedanken en dat was gisteren niet anders", schreef zijn vrouw Emma Heming Willis bij de beelden die ze deelde.

In het midden en zuiden van het land geldt code geel vanwege dichte mist. Het zicht is plaatselijk minder dan tweehonderd meter, wat kan leiden tot hinder voor het verkeer. Vooral in het zuidoosten van het land kan het zicht slecht zijn, ook is het daar plaatselijk glad.

De waarschuwing geldt voor de provincies Drenthe, Overijssel, Flevoland, Gelderland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg. Eerder vanmorgen gold de weerswaarschuwing van het KNMI voor het hele land. Delen waar het erg mistig is moeten daar zeker de rest van de ochtend nog rekening mee houden.

Op Schiphol zijn vanwege de mist zeker dertig vluchten geannuleerd. Eerder deze week moest de luchthaven ook al tientallen vluchten schrappen door de mist.

Het blijft een groot deel van de dag grijs. Later op de dag kan de zon tevoorschijn komen. Het wordt vandaag 0 tot 5 graden.

Beleggers trokken eind vorig jaar de champagne open na de herverkiezing van Donald Trump. Zijn aanstaande terugkeer in het Witte Huis creëerde een flinke najaarsrally op de wereldwijde beurzen. De koersen van met name Amerikaanse technologiebedrijven schoten door het dak omdat 'The Donald' de belastingen en regels voor bedrijven zou gaan verminderen.

Sinds zijn zege kondigde hij bijna dagelijks nieuwe plannen aan om de Amerikaanse economie een oppepper te geven, maar met de naderende inauguratie wachten dezelfde beurzen in spanning af. Wat gaat Trump precies doen nadat hij maandag is beëdigd als 47e president van de Verenigde Staten?

De vraag wat Trump concreet gaat doen, brengt de financiële markten aan het twijfelen. "Trump roept gewoon heel erg veel", vat ING's hoofdeconoom Marieke Blom het samen. "Iedereen zal maandag met ingehouden adem kijken naar de inauguratie. Maar het voelt alsof je nu al elke dag, elke minuut iets nieuws kunt verwachten."

Trumps uitspraken zijn al terug te zien in de snel oplopende rente op Amerikaanse staatsleningen. Tijdens en na zijn verkiezingscampagne beloofde hij de belastingen flink te verlagen. Daarmee is de Amerikaanse schatkist nóg meer aangewezen op de financiële markten om aan geld te komen. "Terwijl de Amerikaanse staatsschuld al zo hoog is", benadrukt Blom.

Landen met een hoge staatsschuld moeten doorgaans hogere rentes betalen om op de financiële markten geld te lenen. Het risico dat ze niet terugbetalen is immers groter. Ondertussen is ook niet duidelijk wat de Amerikaanse bank, de Fed, gaat doen met de rente. Blijft die hoog om de inflatie te bestrijden? Of daalt die verder om de economie te helpen? Al die onduidelijkheid maakt de geldmarkten aan het twijfelen over hoe het onder Trump verdergaat, stelt Blom.

Ramkoers met Fed

Hoewel de Fed onafhankelijk besluiten neemt, drukt Trump nu al een stempel op de Amerikaanse centrale bank. Tijdens zijn verkiezingscampagne zei Trump herhaaldelijk dat de rente omlaag moest en het strenge toezicht op de financiële sector overboord moest worden geworpen.

Vicevoorzitter Michael Barr vertrok vorige week al. Hij was belast met het versterken van het toezicht op Amerikaanse banken, na de minicrisis uit 2023. Toen vielen in een maand tijd drie middelgrote banken om.

Voor deze groep banken had Trump in zijn eerste ambtstermijn de "bureaucratische rompslomp" juist geschrapt. Barr vertrok om een confrontatie met de terugkerende president te vermijden. Al dan niet toevallig maakte de Fed vlak voor kerst bekend dat "met het oog op het zich ontwikkelende juridische landschap" onderzocht wordt of de buffereisen voor banken omlaag kunnen.

Bezitters van cryptovaluta vierden feest na de verkiezingszege van Trump:

En dan is er ook de verkiezingsbelofte van Trump om de Fed een miljoen bitcoins, 5 procent van het totale aantal, te laten kopen om die als nationale reserve aan te houden. Corné van Zeijl, beursanalist van Cardano, moet dat allemaal nog maar zien. "Als de Fed bitcoins gaat aankopen kan dat als een signaal worden gezien dat er weinig vertrouwen is in de eigen dollar. Daarmee zou de dollar hard onderuit kunnen gaan."

Wel brak de waarde van de bitcoin sinds de herverkiezing van Trump record na record. Gespeculeerd wordt op de belofte om de huidige strenge regels voor cryptomunten te versoepelen. Trump kondigde aan Gary Gensler te ontslaan als baas van de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC. En ook Gensler houdt de eer aan zichzelf en vertrekt maandag.

Dollar blijft stijgen

Blom kijkt met meer interesse naar de ontwikkeling van de dollar. De waarde van de Amerikaanse munt blijft maar stijgen en dat is volgens Blom niet goed voor de Amerikaanse economie. "Trump kan zich actief bemoeien met de dollar door de waarde met beleid omlaag te krijgen. Verbale acties helpen soms ook. Dat zou geen econoom hem aanraden. Maar met Trump weet je het nooit."

Of beleggers op Wall Street de vruchten blijven plukken van Trumps plannen voor bedrijven en bigtechs, durft Blom niet te zeggen: "De markt kijkt wel met een erg roze bril naar de VS. Als je de krant leest dan denk je: dit gaat helemaal mis. Maar op de markten is alles enorm positief. De Amerikaanse consument heeft vorig jaar veel uitgegeven, met geleend geld. Er komt een moment dat schulden niet kunnen worden afbetaald. Die onzekerheid hangt echt over de Amerikaanse economie."

Goedemorgen! De politie presenteert vandaag zijn nieuwe surveillanceauto's. En de Iraanse president Pezeshkian bezoekt Rusland om zijn ambtgenoot Poetin te ontmoeten.

Eerst het weer: het is op veel plaatsen mistig, het vriest zo'n 2 tot 3 graden. De dag begint grijs, de mist kan hardnekkig zijn. Later hier en daar mogelijk zon. Het wordt 0 tot 5 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Israëlische premier Netanyahu heeft voor eerst bevestigd dat er een akkoord is met Hamas over een staakt-het-vuren en over vrijlating van gijzelaars. Woensdag kwam al naar buiten dat er een akkoord was bereikt, maar Netanyahu zei gisteren dat Hamas nog op het laatste moment concessies wilde afdwingen.

Later vandaag roept Netanyahu zijn veiligheidskabinet bijeen om over de deal te stemmen. Pas morgen zal het voltallige kabinet erover praten. Het is de vraag of twee ultrarechtse ministers ermee zullen instemmen. In het Israëlische parlement is wel genoeg steun voor de deal, maar Netanyahu wil ook zijn coalitie bijeen houden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Heb je als sporter liever een beschadigde olympische medaille van die ene succesdag, of een glanzende vervanger zonder de emotionele waarde? Dat is de vraag die nu voor meerdere olympische atleten ligt. Ruim honderd medailles, gewonnen tijdens de Olympische en Paralympische Spelen in Parijs, zijn beschadigd of verroest. Atleten stuurden ze al terug naar de organisatie en vroegen om een oplossing.

De organisatie maakte donderdag bekend dat teruggestuurde, gehavende medailles worden vernietigd. Nieuwe identieke medailles, met dezelfde graveringen, zullen worden opgestuurd. Het zal naar schatting twee maanden duren voordat atleten hun nieuwe medaille krijgen.

Maar de keuze om je medaille terug te sturen, is zeker geen gemakkelijke, vertellen meerdere olympiërs:

Fijne dag!

Doug Burgum, de door Trump beoogde minister van Binnenlandse Zaken, zegt tegenover de Senaat dat de VS de "AI-wapenwedloop met China" gaat verliezen tenzij het land meer energie gaat opwekken uit fossiele brandstoffen.

Burgum werd net als de andere beoogde ministers ondervraagd door de Senaat. Hij wordt gezien als een cruciale minister in het uitvoeren van het energiebeleid van Trump, samen met de beoogde minister voor Energie Chris Wright, die gisteren al door de Senaat bevraagd werd.

De steenrijke Burgum, die gouverneur was van North-Dakota, is naast kandidaat-minister ook beoogd voorzitter van een nationale raad waarin beleid wordt gemaakt om meer energie in Amerika te produceren. Hij wordt daarom ook wel Trumps beoogde 'energietsaar' genoemd.

Kunstmatige intelligentie

President Biden tekende deze week een uitvoerend bevel om land open te stellen voor AI-infrastructuur zoals serverruimtes. Die zijn belangrijk omdat er krachtige computers nodig zijn en enorme hoeveelheden data om kunstmatige intelligentie (AI) te trainen en gebruiken.

Voorwaarde van Biden voor het openstellen van land voor dit soort doelen is echter wel dat de stroom afkomstig is van schone elektriciteitsbronnen. Naar verwachting zal de regering van Trump dit snel terugdraaien, wat ook uit de woorden van Burgum bleek.

'Hindernissen'

Hij stelt dat er juist meer land moet worden opengesteld voor het boren naar olie en stelde voor om minder belastingvoordeel te geven aan duurzame bedrijven die "met tussenpozen onbetrouwbare energie" leveren. Volgens Burgum is er een energiecrisis in het land vanwege een zwak elektriciteitsnetwerk en "hindernissen" van de overheid waardoor bedrijven geen centrales mogen bouwen die energie opwekken uit fossiele brandstoffen.

Tijdens zijn campagne sprak Trump al over het opvoeren van olieboringen. Meerdere malen gebruikte hij de zin "Drill, baby, drill" om dat plan kracht bij te zetten. Burgum maakte in zijn hoorzitting zoals verwacht duidelijk dat de regering-Trump een duidelijk andere koers gaat varen op energiegebied.

'Windenergie is onbetrouwbaar'

Wind- en zonne-energie noemt hij onbetrouwbaar want "de zon schijnt niet altijd en de wind waait niet altijd". Volgens hem kan het maximaliseren van de energieproductie de consumentenprijzen verlagen, maar gaat dat niet ten koste van schoon water en schone lucht.

Hij denkt uitstoot voor fossiele brandstoffen te kunnen reduceren met nieuwe technologieën zoals het afvangen en opslaan van koolstof. Klimaatclubs wijzen erop dat deze technologie nog niet op grote schaal is getest en dat die nog te schaars en te duur is om op grote schaal in te zetten.

Een test met een prototype van SpaceX-ruimtevaartuig Starship is deels mislukt. Het ruimtevaartuig werd wel de ruimte in geschoten, maar ruim acht minuten na de lancering verloor het bedrijf contact met de bovenste trap van het ruimtevaartuig.

Volgens het bedrijf van Elon Musk viel Starship uit elkaar. Het bedrijf spreekt van een "snelle ongeplande demontage". De motoren leken er een voor een mee op te houden tijdens het opstijgen. Ook hadden er test-satellieten moeten worden uitgezet, wat ook niet gelukt is.

Dit zijn beelden van de lancering en hoe het daarna misging:

Vanwege de deels mislukte test moesten zeker twintig toestellen van luchtvaartmaatschappijen die boven de Golf van Mexico vlogen hun route wijzigen om vallend puin te vermijden.

Gecontroleerde landing

Het was de bedoeling dat de bovenste trap van Starship, die 2 meter hoger was dan eerdere versies, een uur na de lancering in Texas een gecontroleerde landing zou maken in de Indische Oceaan.

Een volledige mislukking is de test zeker niet. Volgens SpaceX helpt de test met het verbeteren van de betrouwbaarheid van Starship. Ook deed de Super Heavy-booster, het deel van de raket dat het eerste deel van de vlucht voor zijn rekening neemt, zijn werk.

Het deel werd na bijna vier minuten succesvol losgekoppeld van het bovenste deel. De booster keerde zo'n zeven minuten na de lancering terug naar het lanceerplatform in Texas en werd daar 'opgevangen' door de gigantische mechanische armen.

Zevende testvlucht

Het was de zevende testvlucht van de grootste en krachtigste raket ter wereld. NASA heeft een paar Starships gereserveerd om later dit decennium astronauten op de maan te laten landen. Musks grote doel is om zijn raketten uiteindelijk Mars te laten bereiken.

Minder dan een dag voor de test van Starship werd de megaraket New Glenn van concurrent Blue Origin voor het eerst gelanceerd. De tweede trap van de raket kwam succesvol in een baan op duizenden kilometers van de aarde. De onderste trap keerde echter niet zoals gepland terug naar een platform in de Atlantische Oceaan, maar ging verloren boven zee.

New Glenn is een stuk kleiner dan Starship:

Een man is gisteravond in de duinen van Katwijk zwaargewond geraakt, waarschijnlijk komt dat door vuurwerk dat illegaal werd afgestoken rond de bekerwedstrijd Quick Boys-Heerenveen.

Volgens Omroep West is de man zijn hand kwijtgeraakt en heeft hij een beenwond. Voor aanvang van de wedstrijd werd in het stadion een professionele licht- en vuurwerkshow gegeven. Buiten het stadion werd tijdens de wedstrijd echter ook illegaal vuurwerk afgestoken.

De politie bevestigt aan het AD dat er een man in de duinen gewond is geraakt en dat het lijkt te gaan om een vuurwerkongeval.

De man is met een ambulance naar het ziekenhuis vervoerd. De politie zocht na het ongeval met zaklampen in de duinen. Volgens Omroep West werd daarbij vermoedelijk gezocht naar de hand van de man.

Stilgelegd

Het duel tussen de Katwijkse club Quick Boys en Heerenveen werd vanwege het vuurwerk van de fans al na 50 seconden stilgelegd. "Vuurwerk kwam op het veld, dus de veiligheid van de spelers was in gevaar", zei scheidsrechter Alex Bos hierover. Een kleine tien minuten later werd de wedstrijd hervat.

Buiten het stadion werd daarna ook nog af en toe vuurwerk afgestoken, maar dat veroorzaakte geen overlast meer op het veld. De amateurs van Quick Boys wisten eredivisieploeg Heerenveen uiteindelijk met 3-2 te verslaan. Eerder dit seizoen had het team ook al eredivisieploegen Fortuna Sittard en Almere City uitgeschakeld.

Bij een steekpartij aan de Commerswerveweg bij de Zeeuwse stad Oostburg is iemand om het leven gekomen. De politie geeft geen verdere details over het slachtoffer.

De steekpartij was rond 21.15 uur aan deze provinciale weg. De verdachte, een slanke, kalende man van ongeveer 1,85 meter, vluchtte, maar werd ongeveer twee uur later aangehouden.

Oekraïne is akkoord gegaan met het opgraven van de duizenden stoffelijke resten van Poolse burgers die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord door Oekraïense nationalisten. Dat was een groot pijnpunt in Polen, met name bij de nabestaanden van de slachtoffers, die hun familieleden een fatsoenlijke laatste rustplaats willen geven. Polen vroeg daar al jaren om.

Het gaat om de massamoorden in Wolynië in 1943. Dit zit de vriendschap tussen beide landen al jaren in de weg, ook al is Polen nu een van de belangrijkste bondgenoten van Oekraïne. Nu is een grote stap gezet richting het helen van die open wond.

De Oekraïense president Zelensky en de Poolse premier Tusk noemen het besluit om de lichamen op te graven een doorbraak. Tijdens een bezoek aan Warschau spraken ze erover. "We hebben de impasse in de kwestie doorbroken", zei Tusk op een persconferentie. "We beginnen een gemeenschappelijke taal te vinden en samen te werken rond dit gevoelige hoofdstuk uit onze geschiedenis."

Polen is momenteel voor een half jaar voorzitter van de Europese Unie. Poolse regeringsfunctionarissen hebben meer dan eens gesuggereerd dat Polen het EU-lidmaatschap van Oekraïne zal blokkeren zolang de stoffelijke resten niet opgegraven mogen worden.

'Genocide'

Een ander belangrijk punt voor de Polen is dat de gebeurtenissen door Oekraïne erkend worden als genocide. Het Poolse parlement bestempelde de gebeurtenissen in 2016 als zodanig. In hetzelfde jaar kwam in Polen de film Wolyn uit waarin de zuiveringen van zowel Joden als Polen door Oekraïense nationalisten zeer expliciet in beeld komen. De film mocht in Oekraïne niet worden vertoond.

Inmiddels is de situatie veranderd, zei Zelensky na de ontmoeting met Tusk. "We zijn buren en Rusland vormt de grootste bedreiging. We moeten alles doen om onze band te versterken."

Volgens Zelensky zijn de ministeries van Cultuur van beide landen de details al aan het uitwerken, en zouden de opgravingen snel kunnen beginnen.

Eerder deze week kwam naar buiten dat naar verwachting in april de eerste opgravingen mogen beginnen in de buurt van de Oekraïense stad Ternopil.

De Ierse budgetvliegmaatschappij Ryanair gaat in de zomer minder vliegen naar Spanje. In een persbericht zegt de maatschappij dat het dat besluit heeft genomen vanwege de tarieven die betaald moeten worden aan de Spaanse nationale luchthavenexploitant Aena. In totaal worden er daarom 800.000 minder vliegtuigstoelen aangeboden.

Naar de steden Jerez de la Frontera en Valladolid wordt helemaal niet meer gevlogen, meldt Ryanair. Daarnaast gaan er minder vluchten naar Vigo, Santiago de Compostella, Zaragoza, Santander en Asturias.

Ryanair zegt nu meer te gaan vliegen naar landen als Italië, Zweden, Kroatië, Hongarije en Marokko omdat de overheden daar "actief groei stimuleren".

Recordaantal toeristen

Ryanair is op basis van het aantal passagiers de grootste luchtvaartmaatschappij in Spanje, meldt persbureau Reuters.

In 2024 reisden ruim 309 miljoen passagiers via Spaanse luchthavens, een record. Het land trok ook een recordaantal buitenlandse toeristen. De Spaanse autoriteiten verwachten dat de groei van het toerisme in Spanje dit jaar zal doorzetten.

Aena heeft als reactie op de plannen van Ryanair gezegd dat het gemiddelde tarief van 10,35 euro per passagier "een van de laagste tarieven in Europa" is. Daarnaast zei de luchthavenexploitant "het gebruik van valse argumenten door Ryanair om burgers te verwarren en druk uit te oefenen op openbare instellingen te betreuren".

Het leger van Sudan heeft minstens twee keer chemische wapens ingezet tegen de paramilitaire groep met wie het strijdt om de macht in het land. Dat meldt The New York Times op basis van Amerikaanse functionarissen.

De wapens werden onlangs ingezet in afgelegen gebieden in Sudan en waren gericht op leden van de Rapid Support Forces (RSF), waartegen het leger sinds april 2023 vecht. Amerikaanse functionarissen die spraken met de krant vrezen dat de wapens binnenkort ook gebruikt worden in dichtbevolkte delen van de hoofdstad Khartoem.

Het is niet bekend wat voor soort chemische wapens zijn ingezet. De Amerikaanse functionarissen die spraken met The New York Times zeggen dat maar een kleine groep binnen het leger daarvan op de hoogte is. De functionarissen zeggen dat wel zeker is dat de Sudanese legerleider Burhan het gebruik van de wapens heeft goedgekeurd.

De onthullingen over het gebruik van chemische wapens komen op het moment dat de Verenigde Staten sancties hebben opgelegd aan Burhan. De sancties zijn een gevolg van gedocumenteerde wreedheden begaan door de Sudanese troepen. Het gaat om willekeurige bombardementen op burgers en het gebruik van uithongering als oorlogswapen.

Ook sancties tegen RSF-leider

De Amerikaanse sancties zijn erop gericht de wapenstroom naar Sudan te verstoren en strijders "verantwoordelijk te houden voor hun flagrante minachting van burgerlevens", zei het Amerikaanse ministerie van Financiën vandaag. De VS kondigde ook sancties aan tegen een van de belangrijkste wapeninkopers van de strijdkrachten van Burhan.

Ruim een week geleden legde de VS juist RSF-leider Hamdan Dagalo sancties op. De Verenigde Staten beschuldigden RSF van genocide omdat milities systematisch mannen en jongens vermoordden - zelfs baby's - op etnische gronden.

Nintendo heeft de opvolger van de populaire spelcomputer Switch onthuld. De Switch 2 komt dit jaar nog in de winkels te liggen, maar wanneer precies is nog niet bekend.

Het Japanse bedrijf toonde zijn nieuwe console vanmiddag in een video op zijn socialemediakanalen. Op het eerste gezicht verschilt de Switch 2 niet veel van zijn voorganger, die in 2017 op de markt kwam. Wel lijkt het scherm wat groter te zijn en worden de controllers nu met magneten aan de spelcomputer vastgeklikt.

Over de technische specificaties van de Switch 2 is niets bekendgemaakt. Te verwachten valt dat de spelcomputer een stuk krachtiger zal worden dan zijn voorganger. De prijs moet ook nog worden bepaald.

Mario Kart

Ook over games is nog nauwelijks iets duidelijk. Bij de bekendmaking werden beelden getoond van een nog onaangekondigde Mario Kart-game. Wel is bekendgemaakt dat spellen van de vorige Switch kunnen worden gespeeld op de nieuwe console. Meer details worden begin april duidelijk.

Over het algemeen zijn de grafische prestaties van Nintendo-consoles minder dan die van concurrenten Microsoft (Xbox) en Sony (Playstation). Nintendo richt zich dan ook meer op spellen voor het hele gezin. Het bedrijf bezit een aantal populaire gamemerken, zoals Pokémon, Zelda en Mario.

Miljoenen stuks verkocht

Het is voor Nintendo ongebruikelijk dat zijn nieuwe spelcomputer zo veel op zijn voorganger lijkt. Doorgaans staat het Japanse bedrijf bekend om innoverende technologie. Zo werd er bij het uitbrengen van de Wii in 2006 gebruikgemaakt van bewegingssensoren in de controller. Opvolger Wii U uit 2012 had een tablet als controller. En de Switch was de eerste spelcomputer die zowel via de televisie als in de hand gespeeld kon worden.

Wereldwijd zijn meer dan 146 miljoen exemplaren van de Nintendo Switch verkocht. Daarmee is het een van de bestverkopende spelcomputers aller tijden. Een analist zegt tegen persbureau Bloomberg dat Nintendo zich klaarmaakt om meer dan 20 miljoen exemplaren van de nieuwe Switch te leveren in het eerste jaar. Dat zouden er een stuk meer zijn dan de 15 miljoen verkochte exemplaren van de originele Switch in zijn eerste jaar.

Rijkswaterstaat is begonnen met het ruimen van tientallen scheepswrakken op het IJsselmeer en Markermeer. De plezierjachten zijn volgens Rijkswaterstaat daar achtergelaten.

Het gaat om ruim veertig boten, waarvan een deel ook was gezonken. De wrakken zijn door Rijkswaterstaat uit het water gehaald omdat ze de scheepvaart hinderden of een gevaar vormden.

Van wie de schepen zijn, is niet bekend. Wel is duidelijk dat de schepen zijn gedumpt, zegt Harrie Pasterkamp van Rijkswaterstaat tegen Omroep Flevoland.

De schepen werden op het Markermeer en IJsselmeer achtergelaten:

Volgens Pasterkamp worden al jaren plezierboten op de meren achtergelaten, maar na de coronapandemie zag hij een opvallende toename. Hij vermoedt daarom dat veel van de schepen tijdens corona zijn gekocht. "Ze zijn daarna gedumpt omdat mensen ervan af wilden."

Hij legt uit dat mensen het leuk vinden om te varen, maar vaak niet denken aan de verantwoordelijkheden die je als booteigenaar hebt. Zo moet je een boot verzekeren, een ligplaats regelen en de boot ook onderhouden. "Zoiets kost enige moeite en vooral ook geld."

Gevaren niet kennen

Er zijn ook andere redenen waarom mensen van hun boot af willen, zegt Pasterkamp. Zo kennen de eigenaren vaak de gevaren van de meren niet. "Er kunnen hoge golven staan op het IJsselmeer, daar vergissen mensen zich vaak in."

Als voorbeeld noemt hij een boot die was afgedragen aan Rijkswaterstaat nadat mensen aan boord tijdens een storm van het IJsselmeer waren gered. "Wij varen nooit meer op het IJsselmeer", was hun reactie.

Kosten verhalen op eigenaren

De afgedankte schepen worden bij een afvalverwerkingsbedrijf in Lelystad gestript en in stukken gezaagd. De wrakken worden zoveel mogelijk gerecycled. Hoeveel het kost om alle schepen te ruimen, is niet duidelijk.

Rijkswaterstaat wil de kosten verhalen op de eigenaren, maar volgens Pasterkamp is het lastig om te uit te zoeken van wie de schepen zijn. Hoewel er op sommige boten nog namen staan, zijn eigenaren vaak niet te achterhalen. "Dit soort plezierboten staat niet geregistreerd", zegt hij.