NOS Nieuws - Algemeen

In Moskou zijn vanochtend ruim twintig journalisten aangehouden en korte tijd vastgezet. Onder hen waren ook een journalist en een cameraman van een NOS-ploeg. De twee Nederlanders zijn inmiddels weer vrij. Ook de meeste andere journalisten zitten voor zover bekend niet meer vast.

De journalisten deden verslag van een protestbijeenkomst van vrouwen van militairen op het Rode Plein. Die demonstreerden voor de terugkeer van hun echtgenoten van het front in Oekraïne. De journalisten, die gele pershesjes droegen, filmden de demonstratie.

De verslaggevers en cameramensen werden in arrestatiebusjes weggevoerd. Ze werden voor identiteitscontrole naar een politiebureau gebracht.

Volgens persbureau AFP zijn ook een eigen correspondent, een journalist van Der Spiegel en een onafhankelijke Franse journalist aangehouden. Naast buitenlandse journalisten waren ook Russische verslaggevers onder de arrestanten.

Betogers ongemoeid

De vrouwen betogen al enkele weken voor de terugkeer van hun mannen bij het Kremlin. Ze zijn boos over de mobilisatie-maatregel waarmee sinds 2022 reservisten worden opgeroepen. Ze leggen iedere week symbolisch bloemen bij het graf van de Onbekende Soldaat.

Tot nog toe hebben de autoriteiten de protestbeweging zelf ongemoeid en proberen ze die zoveel mogelijk te negeren, hoewel volgens de Moscow Times vandaag ook enkele demonstranten werden meegenomen door de politie. De demonstratie van vandaag was door het Russische OM van tevoren als 'ongeoorloofd' aangemerkt.

Door de Russische staatsmedia wordt er geen aandacht besteed aan de demonstraties.

Censuur aangescherpt

Russische journalisten hebben al langer te maken met repressie in eigen land. Sinds de invasie in Oekraïne is ook de druk op buitenlandse journalisten toegenomen. De militaire censuurwetten zijn aangescherpt en westerse correspondenten werden sindsdien steeds vaker lastiggevallen door de veiligheidsdiensten.

In maart vorig jaar werd journalist Evan Gershkovich van de Wall Street Journal aangehouden en beschuldigd van spionage. Hij zit nog steeds vast. In oktober volgde opnieuw een arrestatie van eren correspondent: de Russisch-Amerikaanse journalist Alsu Kurmasheva van Radio Free Europe/Radio Liberty. Ook zij zit nog vast.

In een eerste reactie noemde demissionair minister Bruins Slot van Buitenlandse Zaken de aanhouding van de journalisten vandaag zorgwekkend. Ze wil hier de Russische autoriteiten op aanspreken. De minister benadrukt dat journalisten hun werk moeten kunnen doen, zonder het gevaar te lopen dat ze worden opgepakt.

Demonstranten zijn in Duitsland weer massaal de straat opgegaan om te demonsteren tegen extreemrechts, in het bijzonder de politieke partij Alternative für Deutschland. In Berlijn zijn volgens de politie zo'n 150.000 mensen op de been. In Berlijn verzamelden zij zich bij de Bondsdag:

Niet alleen in Berlijn ook in Freiburg protesteren grote groepen mensen, daar zijn ongeveer 20.000 mensen de straat op gegaan met spandoeken en protestborden waarop leuzen staan als: "Tegen rechts", "AfD kiezen is zo 1933" en "Geen plek voor racisme".

Bondskanselier Scholz juicht de demonstraties toe en spreekt op X van een "sterk teken". "In klein en grote steden door het hele land komen veel burgers samen om te strijden tegen het vergeten van de geschiedenis, en tegen haat en opruiing."

Aanleidingen voor de massale protesten in Duitsland is een publicatie van het journalistiek onderzoeksplatform Correctiv. Daaruit bleek dat de radicaal-rechtse AfD op een bijeenkomst in Potsdam met een Oostenrijkse extremist gesproken had over massadeportaties als de partij aan de macht komt.

Hooggeplaatste AfD-politici, neonazi's en ondernemers hebben daar een plan besproken voor 'remigratie', dat erop neerkomt dat miljoenen mensen op basis van racistische criteria het land uit worden gezet. Op dat nieuws werd in het hele land met afschuw gereageerd en er zijn al weken grote protesten gaande tegen AfD.

Bondskanselier Scholz zei een week geleden bezorgd te zijn over de opkomst van extreemrechts en 'neonazi-netwerken.

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout wordt opnieuw een van de twee aanvoerders van de campagne voor de Europese verkiezingen voor de Europese Groenen. Hij is samen met de Duitse Terry Reintke gekozen als zogeheten Spitzenkandidat op het congres van de Groenen in Lyon.

Bij de vorige verkiezingen in 2019 was Eickhout ook al een van de twee 'lijsttrekkers' van de Europese Groenen. De Spitzenkandidaten zijn het boegbeeld in de campagne in de aanloop naar de verkiezingen die beginnen op 6 juni.

"Ik voel me vereerd om een van de Spitzenkandidaten te zijn. Deze verkiezingen zullen van groot belang zijn. Onze planeet warmt snel op, aan onze grenzen wordt een gruwelijke oorlog uitgevochten en de ongelijkheid neemt toe", schrijft Eickhout in een reactie.

"Tegelijkertijd wint extreemrechts aan populariteit. Ik zal laten zien dat wij het tegengif zijn en hoe een groen, sociaal en inclusief Europa mogelijk is."

GroenLinks-PvdA lijsttrekker

Eerder werd Eickhout al gekozen als lijsttrekker van de combinatie GroenLinks-PvdA. Dat betekent dat de GroenLinks-PvdA-voorman als Spitzenkandidaat van de Groenen de strijd aangaat met de Europese lijststrekker van de sociaaldemocratische fractie, waarin de PvdA zit.

De Europese Groenen maken zich op voor een uitdagende verkiezingscampagne. Peilingen voor de verkiezingen voor het Europees Parlement tonen dat conservatieve en radicaal-rechtse partijen in opmars zijn.

De 47-jarige Eickhout is sinds 2009 Europarlementariër voor GroenLinks. In Brussel houdt hij zich vooral bezig met milieu, klimaat, financiën en sociaal beleid.

Lijsttrekker Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA feliciteert Eickhout op X en wenst hem veel succes met de campagne. "Samen laten we Europa zien hoe we met linkse samenwerking een sociale en groene toekomst dichterbij brengen."

De politie heeft alle actievoerders op de A12 in Den Haag weggehaald en overgebracht naar het stadion van voetbalclub ADO Den Haag, waar ze zijn vrijgelaten. De snelweg was vanaf 13.00 uur in beide richtingen geblokkeerd door enkele klimaatactivisten van Extinction Rebellion (XR).

Inmiddels is de snelweg in beide richtingen weer open, meldt Omroep West. De actievoerders worden niet vervolgd, laat de politie weten.

Het was de eerste blokkade van de A12 sinds maanden. Hoewel de Haagse burgemeester Van Zanen de actie had verboden, liet de politie de demonstranten aanvankelijk ongehinderd via de afrit de snelweg op lopen. Om 13.45 uur begon de ontruiming.

Stuk voor stuk werden de mensen de snelweg af gedragen. Volgens de politie ging het om ongeveer 1000 mensen. Met bussen werden ze naar het ADO-stadion net buiten de stad gebracht. De ontruiming verliep traag omdat een deel van de actievoerders zich had vastgeplakt aan het wegdek.

Jetten vraagt om geduld

Vorig jaar blokkeerde XR de snelweg enkele tientallen keren. Die acties werden opgeschort op 10 oktober. Toen nam de Tweede Kamer een motie aan waarin op afbouw van subsidies aan de fossiele industrie werd aangedrongen.

Volgens XR is daarvan niets terechtgekomen. Net als bij de vorige blokkadeacties droegen de demonstranten vandaag spandoeken mee met teksten als 'Stop subsidies aan de fossiele industrie' en scanderen ze leuzen als 'We zijn het zat, heel Den Haag plat'.

Demissionair Klimaatminister Jetten komt over ruim een week met suggesties voor het volgende kabinet over de afbouw van de subsidies. Hij vroeg Extinction Rebellion gisteren om "een paar dagen geduld" te hebben. De actiegroep liet weten zich daar niets van aan te trekken.

De politie heeft in het Brabantse Schijndel vanochtend een 43-jarige voortvluchtige man uit Polen aangehouden. Hij is in Polen in 2019 bij verstek veroordeeld tot een levenslange celstraf voor de moord op twee mensen in 2005.

Het gaat om "een gerenommeerd oud-MMA (mixed martial arts)-vechter", meldt de politie. Volgens Poolse media is het de 43-jarige Rafal Pacyna uit de Zuid-Poolse stad Bedzin. Hij sloeg in die plaats in 2005 een man en een vrouw in hun huis dood. Twee dagen na de dubbele moord stak hij de flatwoning van het paar in brand. Er zou sprake zijn geweest van een conflict over een huurachterstand. De slachtoffers waren zijn huisbazin en een conciërge.

Pacyna werd al in 2008 samen met een bekende veroordeeld voor de moord, maar in 2015 in hoger beroep vrijgesproken. In 2019 volgde een nieuwe zaak waarin Pacyna als enige werd veroordeeld. Kort voor de uitspraak verdween hij.

Volgens de Poolse autoriteiten hield de man zich in Nederland schuil onder een valse identiteit en zou hij mogelijk in de bouw werken. In 2021 werd een Europees aanhoudingsbevel voor hem uitgevaardigd.

'Europe's Most Wanted'

De zaak kreeg dat jaar ook prioriteit binnen een Europees netwerk van gespecialiseerde politieteams die zich bezighouden met de opsporing van voortvluchtigen, het ENFAST-netwerk.

Een Pools team zocht samenwerking met de Nederlandse collega's, wat op dat moment niets opleverde. Maar in november vorig jaar kwamen er nieuwe aanwijzingen uit Polen en Nederland, nadat de zaak op de 'Europe's Most Wanted'-website was geplaatst. Die versterkten het vermoeden van de aanwezigheid van de man in Nederland.

De man zit vast en wordt na het weekend voorgeleid. De rechtbank in Amsterdam zal vervolgens een besluit nemen over zijn overlevering aan Polen.

Veel politici zijn kritisch over uitspraken van Farmers Defence Force-voorman Mark van den Oever en over de reactie van BBB-leider Van der Plas daarop.

Van den Oever zei gisteren dat demissionair minister Adema en NSC-Kamerlid Holman "in het centrum van de belangstelling zullen komen te staan" en dat hij "een spuughekel aan hen heeft gekregen". Hij deed zijn uitspraken terwijl hij voor brandende pallets en autobanden stond.

'Harde woorden, maar ook harde daden'

Van der Plas kreeg in Op1 de vraag of dat geen verkapt dreigement is. Zij antwoordde dat het moet gaan over hoe de ellende van de boeren moet worden opgelost. Ze vindt het wel harde woorden, maar niet zozeer een bedreiging: "Er worden ook heel harde daden gepleegd richting de boeren. De boosheid is enorm op dit moment."

NSC-voorman Omtzigt zegt op X over de uitspraken van Van den Oever en de reactie van Van der Plas dat "verkapte dreigementen niet OK zijn" en dat je daar "gewoon afstand" van neemt. En VVD-leider en demissionair minister van Justitie Yesilgöz benadrukt dat "mensen in gevaar brengen, de boel vernielen, wegen blokkeren en verkapte dreigementen van FDF nooit goed te praten of weg te wuiven zijn". Zij verwijst in haar bericht overigens niet met zoveel woorden naar Van der Plas.

'Altijd scherp veroordelen'

D66-leider (en demissionair Klimaatminister) Jetten zegt dat politici intimideren niet bij Nederland past. Hij vindt het "zwak" dat Van der Plas dat niet veroordeelt. GroenLinks-PvdA-voorman Timmermans noemt het bedreigen van politici een aanval op de rechtsstaat, die altijd scherp moet worden veroordeeld. "Kennelijk is die basislijn voor Van der Plas niet van toepassing als het om radicale boeren gaat", vult hij aan.

CDA-Kamerlid Vedder vindt dat "je dit echt niet doet: bedreigen niet en wegwuiven ervan ook niet". En ChristenUnie-leider Bikker: "Kap hier mee. Veroordeel dreigen en vernielen, in plaats van vergoelijkend over de toon te spreken." Volt-voorman Dassen spreekt over een "kansloze en gevaarlijke reactie van Van der Plas".

'Heeft niets te maken met formatie'

PVV, VVD, NSC en BBB praten met elkaar over de eventuele vorming van een nieuw kabinet. Deze formatieronde loopt binnenkort af en het is niet duidelijk welke kant het op gaat. De afgelopen dagen kwam naar buiten dat bij NSC nog steeds grote twijfel heerst over het verloop van de gesprekken. Een woordvoerder van NSC laat weten dat de kritiek van Omtzigt op Van der Plas niets te maken heeft met de formatie.

PVV-leider Wilders vraagt zich op X af waar "alle Jettens en Timmermansen van deze wereld blijven" om de nieuwe blokkades van klimaatactivisten in Den Haag "snoeihard" te veroordelen. "Is het alleen fout als het om boeren gaat?", voegt hij eraan toe.

Jetten antwoordt Wilders dat hij die blokkades gisteren al heeft veroordeeld. Hij zei toen dat het iedereen vrij staat om te demonstreren, "maar dat ze dat dan wel moeten doen op plekken waar het is toegestaan en niet op de A12". Jetten deed die uitspraak toen hij aankondigde dat hij snel met een plan komt voor de afbouw van fossiele subsidies.

En Timmermans zegt naar aanleiding van de oproep van Wilders "dat in een democratie iedereen het recht heeft te demonstreren, maar dat tegen geweld, vernielingen of bedreigingen de staat zal moeten optreden".

Een auto is vanochtend in volle vaart een cafetaria annex bakkerij in Milsbeek binnengereden. De twee inzittenden kwamen er met lichte verwondingen vanaf.

Het cafetaria was nog niet open toen het ongeluk gebeurde, meldt 1Limburg. De ravage in het pand is groot, mogelijk staat het op instorten.

De oorzaak van het ongeluk in het Noord-Limburgse dorp is nog onbekend. De politie vermoedt dat de bestuurder van de Range Rover rond 9.30 uur de macht over het stuur verloor. De auto reed dwars over het terras het Bakhuus binnen.

De vier mensen die boven het cafetaria wonen, waren thuis. Ze kwamen met de schrik vrij, meldt de politie. Ze zijn wel uit hun huis gehaald, zolang het onderzoek naar de constructie van het pand loopt.

Bij een politieactie op verschillende plekken in West-Brabant zijn bijna 300 automobilisten bekeurd omdat ze een telefoon vasthielden tijdens het rijden. Volgens de politie Zeeland-West-Brabant is dat een recordaantal in de regio.

De controle was afgelopen donderdag. Er werden 295 boetes uitgeschreven voor "het vasthouden van een elektronische apparaat" en nog een aantal bekeuringen voor andere verkeersovertredingen.

De politieactie vond plaats vanuit een touringcar. Ook werden er twee slimme camera's ingezet vanaf viaducten. Die registreren automatisch of iemand met zijn telefoon achter het stuur zit.

Er werd onder meer gecontroleerd op de A58 tussen Breda en Tilburg, de A16 tussen Breda en Dordrecht en de A59 bij Waalwijk. De overtreders kregen een boete van 380 euro.

Babs Gons ontvangt dit jaar de Gouden Ganzenveer. De schrijver, dichter en spoken word-artiest ontvangt de prijs voor haar inzet "om de wereld van spoken word poëzie te laten groeien en bij een breed publiek bekend te maken", aldus de Academie De Gouden Ganzenveer, die de prijs uitreikt.

Jet Bussemaker, oud-minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en voorzitter van de academie, maakte de winnaar bekend in het programma De Taalstaat op NPO Radio 1. "Gons biedt op bedachtzame en integere wijze een eigen verhaal, dat bovendien waardevol is in een wereld van gepolariseerde meningen en grote woorden", zegt Bussemaker.

Van podiumdichter Gons (52) verscheen in 2021 haar eerste dichtbundel, Doe het toch maar. Haar werk kenmerkt zich volgens de stichting door een grote maatschappelijke en menselijke betrokkenheid.

In september 2023 werd Gons benoemd tot Dichter des Vaderlands, die rol vervult ze voor twee jaar. In die hoedanigheid treedt Gons op als ambassadeur voor de poëzie en maakt gedichten bij binnenlandse nieuwsgebeurtenissen. Zo gaat haar laatste gedicht over de grote explosie in Rotterdam-Zuid van afgelopen week waarbij drie mensen om het leven kwamen.

Taal onder de aandacht

De Gouden Ganzenveer wordt jaarlijks uitgereikt. Met de onderscheiding wil de academie het geschreven en gedrukte woord in het Nederlandse taalgebied onder de aandacht brengen. Op 27 mei krijgt Gons de prijs uitgereikt in Amsterdam.

Vorig jaar werd de prijs toegekend aan schrijver Jan Brokken. Daarvoor ging De Gouden Ganzenveer naar onder anderen Nelleke Noordervliet, Abdelkader Benali en Arnon Grunberg.

De politie heeft een 62-jarige man uit Breda opgepakt. Hij wordt ervan verdacht eerder deze week een 92-jarige vrouw te hebben aangereden en daarna te zijn doorgereden. De vrouw overleed aan haar verwondingen.

Het ongeluk vond donderdagmiddag plaats in Etten-Leur. De politie vermoedt dat de vrouw de weg wilde oversteken maar ten val kwam achter haar rollator, meldt Omroep Brabant. Ze werd aangereden door een grijze bestelbus.

De chauffeur reed door. De vrouw werd zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht waar ze aan haar verwondingen overleed.

De politie ging meteen op zoek naar videobeelden van het ongeluk. Of die tot de aanhouding van de man hebben geleid, is niet bekendgemaakt.

De Haagse politie heeft vannacht twee jongens van 13 en 14 jaar opgepakt. Zij worden ervan verdacht dat ze een explosief hebben neergelegd bij een winkel aan de Hogewal.

Na onderzoek heeft de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) de tas met het explosief meegenomen en elders tot ontploffing gebracht, meldt Omroep West. Bij een andere winkel in dezelfde straat werd op 8 januari ook al een explosief neergelegd. Dat ging toen wel af, met veel schade tot gevolg.

Rond 03.30 uur vannacht kreeg de politie de melding dat er een verdachte sporttas bij de winkel lag. De politie zette de omgeving af en haalde de EOD erbij. Die constateerde al snel dat de tas een 'vuurwerkexplosief' bevatte.

De politie hield vlak bij de winkel de twee tieners aan. Ze zitten nog vast en worden verhoord. De politie onderzoekt ook of er een verband is tussen de twee incidenten in dezelfde straat.

Onveilig gevoel

Burgemeester Jan van Zanen van Den Haag liet eerder deze maand weten zich grote zorgen te maken over het stijgend aantal explosies, ook in zijn stad. "Dergelijke ernstige verstoringen van de openbare orde zorgen voor een onveilig gevoel bij de getroffen ondernemers, bewoners en omwonenden", schreef hij aan de gemeenteraad. "Daarom heeft dit fenomeen de volle aandacht en worden er al maatregelen getroffen, zoals verscherpt toezicht door de politie, cameratoezicht en tijdelijke sluiting van panden."

Vorige week kwam een 23-jarige man uit Amsterdam om het leven op de Steijnlaan in Den Haag, toen een explosief afging. De politie vermoedt dat hij het bij een woning wilde neerleggen, maar dat het vroegtijdig afging.

De politie in de Amerikaanse staat Washington heeft in een schuur een raket aangetroffen waarmee een kernkop afgeschoten kon worden.

De politie was op de schuur afgekomen na een telefoontje van een militair museum in Ohio. Het museum had een ongebruikelijke gift aangeboden gekregen van een man uit de stad Bellevue. Zijn buurman had de raket gekocht op een boedelverkoop. Na diens dood belde de man het Nationaal Museum van de Amerikaanse luchtmacht in Dayton met de vraag of dat de raket wilde hebben.

Toen de politie zag waar het om ging, werd de bomploeg gebeld. In een persbericht zegt de politie dat het apparaat "in feite een Douglas AIR-2 Genie (voorheen MB-1) is, een ongeleide lucht-luchtraket die is ontworpen om een W25-kernkop van 1,5 kiloton te vervoeren". De productie van deze raket begon in de jaren 50 en eindigde in de jaren 60 van de vorige eeuw.

Extreem geïrriteerd

Leden van de bomploeg bevestigden dat de raket geen kernkop bevatte en er ook geen raketbrandstof in zat. "Wat feitelijk betekent dat het voorwerp een artefact was zonder explosiegevaar", aldus de politie van Bellevue in een persbericht.

"Ons lid van de explosievendienst vroeg me zelfs waarom we een persbericht uitbrachten over een verroest stuk metaal", zegt een woordvoerder van de politie tegen de Britse omroep BBC. De lokale autoriteiten gingen er van meet af aan van uit dat er geen kernkop in de schuur zou liggen. Daarom was er ook geen noodzaak voor grootschalige evacuaties in de stad met 150.000 inwoners, op zo'n 16 kilometer ten oosten van Seattle.

De man die het museum had gebeld, was woedend door alle media-aandacht, zegt de politiewoordvoerder. Hij had waarschijnlijk ook geen waarschuwing gehad van het museum dat zijn gift bij de autoriteiten was gemeld.

Elton John

De politie van Bellevue heeft de raket bij de buurman achtergelaten om die te laten restaureren. Daarna zou het projectiel tentoongesteld kunnen worden in een museum.

In een tweet zegt de lokale politie te verwachten dat het nog lang duurt voordat agenten opnieuw zo'n melding gaan krijgen. Kenners van Elton Johns nummer Rocket Man (I Think It's Going To Be A Long, Long Time) zullen de verwijzing herkennen.

Bij de vergeldingsacties die de VS heeft uitgevoerd zijn in Syrië en Irak burgers en militairen gedood en is aanzienlijke schade toegebracht aan particuliere en publieke eigendommen. Dat zeggen Syrische en Iraakse autoriteiten.

Volgens de regering in Bagdad zijn er in Irak zestien mensen omgekomen en zijn 25 mensen gewond geraakt. Syrië heeft nog geen mededelingen gedaan over het precieze aantal doden en gewonden.

Het Syrische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Amerikaanse aanvallen veroordeeld. Volgens Damascus wakkeren ze het conflict in het Midden-Oosten aan "op een heel gevaarlijke manier".

Bekijk hier de schade na de bombardementen:

Het Syrische regime stelt ook dat "de Amerikaanse bezetting van delen van het land" niet langer kan doorgaan. De VS heeft sinds het verdrijven van IS nog steeds militairen gelegerd op enkele plekken in Syrië. Die bevinden zich onder meer in de noordelijke regio's die door de Koerden worden gedomineerd, maar ook bij de plaats Al-Shaddadi en in het zuiden in Al-Tanf, vlak bij de Jordaanse grens.

Ook Irak reageerde afwijzend op de Amerikaanse aanvallen, die volgens een legerwoordvoerder tot instabiliteit leiden. "Deze bombardementen vormen een aantasting van de Iraakse soevereiniteit, ze ondermijnen het werk van de Iraakse regering en vormen een dreiging die ernstige gevolgen kan hebben Irak en de regio", zegt hij.

Vanuit Iran komt eveneens harde kritiek. Teheran veroordeelt de "avontuurlijke en strategische vergissing" van de Amerikanen en spreekt van "schendingen van de soevereiniteit en territoriale integriteit van Irak en Syrië". Eerder ontkende Iran betrokkenheid bij de drone-aanval op een Amerikaanse basis in Jordanië.

VS 'daadkrachtige bondgenoot'

De Amerikaanse aanvallen waren een reactie op de dood van drie Amerikaanse militairen bij die aanval afgelopen week op een kleine basis vlak over de Syrische grens. De aanvallen van vannacht zouden ongeveer 30 minuten hebben geduurd.

Drie van de getroffen locaties waren in Irak en vier in Syrië. Bij de aanval zijn onder meer langeafstandsbommenwerpers gebruikt, die vanuit de VS opereren. President Biden waarschuwde na de operatie dat nog meer aanvallen zullen volgen.

Vanuit het Verenigd Koninkrijk komt er juist steun voor de Amerikaanse vergeldingsacties. Londen noemt de VS een "daadkrachtige bondgenoot" en vindt dat Washington het recht heeft om te reageren op de aanval op een Amerikaans doelwit. De Britse regering laakte ook de "destabiliserende activiteit" van Iran in de regio en de politieke, financiële en militaire steun die Iran geeft aan militante groepen in de regio.

Een van die door Iran gesteunde groepen, het Islamitisch Verzet in Irak, zei vandaag de vliegbasis al-Harir in Noord-Irak te hebben aangevallen, waar Amerikaanse troepen zijn gestationeerd. Bronnen bij de vliegbasis zeggen echter geen aanval te hebben gezien.

Bij een mesaanval op station Gare de Lyon in Parijs zijn drie mensen gewond geraakt, van wie één ernstig. Dat slachtoffer is wel buiten levensgevaar. De politie heeft een verdachte aangehouden.

Rond 07.30 uur vond het incident plaats op een van de drukste treinstations van Parijs. Volgens Franse media is de verdachte een 32-jarige man met een Malinese achtergrond en in het bezit van een Italiaanse verblijfsvergunning. De man zou niet alleen een mes, maar ook een hamer bij zich hebben gehad.

De politie zegt dat de vermoedelijke dader kampt met psychiatrische problemen en dat een terroristisch motief vooralsnog niet voor de hand ligt.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken Darmanin spreekt van een "ondraaglijke daad" en heeft zijn dank uitgesproken aan "degenen die de dader in bedwang hebben gehouden".

Bij bosbranden in Chili zijn mensen om het leven gekomen. De centrale kustregio's Valparaiso en Viña del Mar kampen met hevige branden waarbij al duizenden hectare bos is verwoest, ook zijn er tientallen huizen in vlammen opgegaan.

Chileense media melden dat er tenminste tien mensen om het leven zijn gekomen. In de loop van de ochtend (lokale tijd) verwachten de autoriteiten met een officieel cijfer te komen.

Noodtoestand

Gisteren riep de Chileense president Gabriel Boric de noodtoestand uit voor de getroffen gebieden om zo meer ruimte te kunnen geven aan de hulpdiensten. "Alle troepen worden ingezet in de strijd tegen bosbranden", schrijft hij. Vanwege de hitte en de wind worden de hulpwerkzaamheden erg bemoeilijkt, stelt Boric.

Bekijk hieronder beelden van de bosbranden in Chili:

Zuid-Amerika heeft voor deze tijd van het jaar te maken met uitzonderlijke hittegolven. In het zuiden van Chili en Argentinië, in de regio Patagonië, steeg het kwik eind januari naar meer dan 40 graden Celsius.

De warme temperaturen hebben zich vervolgens ook naar de noordelijkere regio's verspreid, ook Colombia heeft te maken met hogere temperaturen dan gemiddeld. Verwacht wordt dat de komende dagen ook Paraguay en Brazilië te maken krijgen met de hitte.

Voor de 200ste keer heeft een groep actievoerders vanochtend gedemonstreerd voor de poort van chemiefabriek Chemours in Dordrecht. Elke week protesteren ze daar omdat de fabriek PFAS uitstoot en loost in het milieu.

Initiatiefnemer Kees van der Hel was er alle 200 demonstraties bij, vanaf de allereerste keer in 2016. Ter gelegenheid van het jubileum vandaag had hij 200 emmers gevuld met vervuilde grond uit de omgeving. Die emmers gooide de actiegroep 'Gezondheid Vóór Alles' leeg bij de fabriek als protest tegen de vervuiling.

Een van de actievoerders vandaag was IC-arts Diederik Gommers, die tijdens de coronacrisis landelijke bekendheid kreeg en tegenover Chemours woont. Hij had een paar eieren van zijn hobbykippen meegenomen die hij vanochtend had geraapt. "Vorige maand kreeg ik van de wethouder te horen dat ik per direct moest stoppen met het eten van die eieren omdat ze giftig zijn", zei hij. Dat advies geldt voor de eieren van alle hobbykippen in de omgeving Dordrecht.

Zorgen toegenomen

De wekelijkse demonstratie begon acht jaar geleden met een oproep van een dorpsgenoot in een plaatselijke krant. Die vroeg om actie tegen DuPont, de voorloper van Chemours. Van der Hel. "Hij vond dat er dingen gebeurden die niet konden en toch aan de orde van de dag waren. En toen dacht ik: je hebt gewoon gelijk, er gebeuren hier ook dingen die niet door de beugel kunnen."

Daarmee doelt Van der Hel op decennialange uitstoot en lozingen van stoffen die schadelijk kunnen zijn voor gezondheid en milieu.

Tijdens de eerste demonstratie in 2016 werden de actievoeders door de directie van Chemours ontvangen. "Die zeiden: we hebben begrip voor jullie zorgen en zullen er alles aan doen om die weg te nemen." Maar die zorgen zijn alleen maar verder toegenomen. Van der Hel: "Het gaat te langzaam en er gebeurt te weinig."

Deels aansprakelijk

Wat er inmiddels wel is gebeurd: een rechtszaak tegen het bedrijf. In die zaak oordeelde de rechter in een tussenvonnis dat Chemours deels aansprakelijk is voor schade die gemeenten rond de fabriek hebben geleden door vervuiling met PFAS.

Daarnaast loopt er nog een strafrechtelijk onderzoek naar aanleiding van de aangifte van advocaat Bénédicte Ficq namens zo'n 3600 mensen. Of justitie overgaat tot vervolging van het bedrijf en zijn leidinggevenden is nog onduidelijk.

Van der Hel is van plan om door te gaan met de wekelijkse protesten tot de fabriek volledig stopt met vervuilen. De maatregelen die het bedrijf tot nu toe nam om schoner te worden, zijn onvoldoende voor de actiegroep. Volgende week zaterdag staan ze er voor de 201ste keer.

Het afval van staalproducent Tata Steel wordt in heel Nederland in de grond gestopt en partijen in de Tweede Kamer eisen dat het kabinet daar snel iets tegen doet. Het gebruik van dat afval kan volgens recent onderzoek risicovol zijn voor mens en milieu. GroenLinks-PvdA, D66, BBB en de Partij voor de Dieren vinden dat het kabinet te weinig doet met dat signaal.

Bij het produceren van staal blijft er afval over, een soort grijs, steenachtig materiaal, zogenoemde staalslakken. Tata Steel wil van dat afval af en verkoopt het via een tussenhandelaar aan aannemers.

Die gebruiken het op veel plekken in het land, bijvoorbeeld om wegen op te hogen. Dat is voor hen voordelig, want ze hoeven dan geen duur zand in te kopen en krijgen soms zelfs geld toe om de staalslakken op de juiste manier te gebruiken.

Bloedneuzen en brandwonden

Vorig jaar april trok toezichthouder Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) hierover aan de bel. Want de stoffen in die staalslakken, zoals metalen en ongebluste kalk, kunnen zich verspreiden en bijvoorbeeld in het grondwater terechtkomen.

Staalslakken worden soms ook rechtstreeks in het water gestort om bijvoorbeeld dijken te versterken. De toezichthouder concludeerde "dat de wettelijke regels voor het gebruik van staalslakken de risico's voor mens en milieu niet voldoende afdekken".

Zo schreef de ILT: "Wanneer deze stoffen in de bodem en het grondwater terechtkomen, kunnen de dieren en planten die daar leven doodgaan. Ook is bekend dat omwonenden van gebieden waar staalslakken zijn toegepast gezondheidsklachten hebben ondervonden, zoals bloedneuzen en brandwonden."

Per direct opgeschort

Duidelijke taal dus van de toezichthouder. Maar verantwoordelijk staatssecretaris Heijnen (CDA, Infrastructuur en Waterstaat) is nog niet met nieuwe regels gekomen en schreef recent aan de Kamer dat ze daar nog over in gesprek is. Bij de partijen in de Kamer schiet dit in het verkeerde keelgat.

"We moeten geen staalslakken gebruiken als we niet zeker weten of ze veilig zijn", zegt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Gabriëls. Hij wil dat het gebruik ervan per direct wordt opgeschort. "Bedrijven moeten aantonen of het veilig is en op dit moment is dat nog niet zeker."

Ook BBB wil meer actie. "Je zou meer urgentie mogen verwachten gezien het feit dat er schadelijke stoffen vanuit de staalslakken in de bodem en oppervlaktewater terechtkomen", zegt Kamerlid Pierik. D66-Kamerlid De Groot heeft Kamervragen gesteld en wil dat de staatssecretaris sneller handelt "om vervuiling naar het milieu te voorkomen".

De Partij voor de Dieren wil het liefst een verbod op het gebruik van staalslakken. "De staatssecretaris zou sneller moeten optreden", zegt Kamerlid Kostić. "Ze laat nu te vaak de belangen van grote vervuilers sterker wegen dan belangen van natuur, dieren en burgers." Andere politieke partijen zoals NSC weten nog niet wat ze van staalslakken vinden omdat ze zich nog moeten inlezen. De PVV reageert niet.

Op eigen initiatief

Momenteel weet de overheid niet waar staalslakken allemaal in de grond zitten. Om dat te veranderen, denkt de staatssecretaris aan een meldplicht voor wie het materiaal wil gebruiken. Binnen enkele weken hakt ze daar een knoop over door, zegt ze tegen de NOS. Tot die tijd roept ze bedrijven op om het op eigen initiatief te melden aan de omgevingsdiensten, die toezicht houden op de naleving van milieuregels.

Verschillende partijen willen zo'n meldplicht al per direct, ook Omgevingsdienst NL, de landelijke vereniging van de 28 omgevingsdiensten. Voorzitter Ruben Vlaander laat weten dat hij daar ook al om heeft gevraagd in Den Haag.

Als er een meldplicht zou gelden, moeten aannemers aangeven dat zij staalslakken willen gebruiken en waar ze dat willen doen. Dan heeft de omgevingsdienst tijd om tegen het lokale bestuur te zeggen dat er eisen gesteld moeten worden aan het gebruik. "Zo'n meldplicht is ook voor de toekomst belangrijk", zegt Vlaander. "Je wil weten waar het ligt als er bijvoorbeeld een weg verlegd moet worden."

Maar de staatssecretaris maakt zich geen zorgen over mogelijke gezondheids- of milieuschade. "Als ik me zorgen zou maken, zou ik het per direct verbieden. Er zijn wel strengere regels nodig en die zijn we nu aan het maken." Ze erkent dat het lang duurt. "Maar het is een heel traject dat om een zorgvuldige afweging vraagt."

Goedemorgen! Aan het begin van de middag wil Extinction Rebellion opnieuw de Utrechtsebaan in Den Haag blokkeren en in de Eredivisie speelt koploper PSV tegen Ajax.

Eerst het weer: veel bewolking en soms ook wat regen of motregen. Met 10 of 11 graden is het erg zacht.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar aan het spoor wordt gewerkt.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De A67 bij de Belgische grens is nog altijd dicht vanwege boerenprotesten. Met trekkers en andere voertuigen blokkeren boeren de weg tussen Eindhoven en Antwerpen.

Belgische en Nederlandse boeren zijn sinds donderdagavond aan de grens bezig met een grote protestactie. Ze zijn van plan nog dagen te blijven.

De demonstrerende boeren zijn boos over onder meer het stikstofbeleid en de in hun ogen strenge Europese regelgeving. Bij de grens staan vooral Belgische boeren, waar Nederlandse collega's zich uit solidariteit hebben aangesloten.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Vandaag zijn de Democratische voorverkiezingen in de staat South Carolina. Biden wordt gezien als de gedoodverfde winnaar bij de Democraten, maar lang niet iedereen is zo enthousiast over de zittende president. Correspondent Rudy Bouma sprak met klanten van een kapsalon in de staat in het zuidoosten van de VS.

Fijne zaterdag!

De boerenblokkade bij de A67 bij de Belgische grens lijkt op zijn eind te lopen. De boeren zijn de blokkade aan het opruimen. Er staan wel nog ongeveer vijftien voertuigen op de weg tussen Eindhoven en Antwerpen, zegt NOS-verslaggever Vincent van Rijn.

Hoelang het nog duurt voordat de weg echt wordt vrijgegeven, is niet duidelijk.

De actievoerders zeggen niet uit te sluiten dat er nog meer geprotesteerd gaat worden de komende weken:

Belgische en Nederlandse boeren waren sinds donderdagavond aan de grens bezig met een protestactie. Ze waren aanvankelijk van plan dagen met een grote groep te blijven.

De Belgische politie is wel aanwezig, maar praat vooral met de actievoerders. De boeren worden niet echt aangespoord om snel te vertrekken.

De boeren zijn boos over onder meer het stikstofbeleid en de in hun ogen strenge Europese regelgeving. Bij de grens staan vooral Belgische boeren, waar Nederlandse collega's zich uit solidariteit hebben aangesloten.

Asbest gedumpt

Gisteren waren er ook boerenblokkades in Noord-Holland, op de A7 bij Hoorn, in Friesland bij Drachten op de A7 en in Utrecht op de A12 bij De Meern. Boeren blokkeerden opritten en staken hooibalen in brand.

Ook op de A1 tussen Hengelo en Apeldoorn werd actiegevoerd. Een woordvoerder van de brandweer sprak daar van "allerlei puin en afval" tegen ANP. Tussen het afval lagen ook asbestplaten. De brandweer zegt dat de platen niet in brand zijn gestoken, waardoor de asbest niet is verspreid.

De platen zijn inmiddels verwijderd. Het is niet bekend of er nog onderzoek naar de dumpingen van de platen wordt gedaan.

De afgelopen weken zijn er meerdere grote boerenprotesten in EU-lidstaten. Ze gingen met hun trekkers onder meer in Duitsland, Frankrijk en België de weg op. Hoofdsteden werden platgelegd uit onvrede over Europese regelgeving en de nationale regering.

'Geen Nederlands probleem'

De boerenprotesten door heel Europa bewijzen volgens demissionair minister Adema van Landbouw dat de Europese regeldruk voor boeren geen typisch Nederlands probleem is. "In Europa worden maatregelen bedacht die voor alle landen hetzelfde zijn. Maar wij zijn een heel ander land dan Spanje, dat weer anders is dan Italië of Duitsland", zei Adema gisteren.

Hij wil komende week met Nederlandse boeren in gesprek. Later deze maand zal hij de Nederlandse voorstellen met zijn Europese collega's bespreken. "Ik hoor van hen dat zij ook op deze manier in gesprek zijn met hun agrarische sector. Misschien is dit wel het moment om meer ruimte te krijgen."

Zo ging het er gisteren aan toe bij de grensovergang naar België:

De chemische brandlucht is nog te ruiken op de Schammenkamp in Rotterdam-Zuid. Voor het verwoeste pand staat een grote gele sloopkraan. Drie mannen van de forensische dienst tillen een brancard met een gesloten blauwe zak naar de witte tent verder de straat in.

Maandag was er een explosie in een garage onder een appartementencomplex in Zuidwijk. Drie mensen raakten vermist. De lichamen van de slachtoffers Kamran en Ilyas werden de afgelopen dagen gevonden.

Het lichaam dat de politie gisterochtend onder het puin vandaan haalde, is vermoedelijk van de 33-jarige man die nog vermist werd. Dat zegt de politie "met enige zekerheid", maar er wordt nog DNA-onderzoek gedaan om het helemaal zeker te weten. De politie gaat ervan uit dat er nu geen slachtoffers meer onder het puin liggen.

Op de plek des onheils was deze week niet alleen rouw te zien, er waren ook spanningen. Woensdagavond liepen die zodanig op dat de Mobiele Eenheid (ME) in actie kwam.

Nabestaanden en omwonenden hadden zich verzameld voor de hekken die om het zwaargehavende pand waren geplaatst. Er ontstond onrust. "Wij zijn moslims, wij moeten onze lichamen begraven", zei een familielid van de vermisten. Voor moslims is het belangrijk dat een overledene binnen 24 uur wordt begraven. Uiteindelijk werd de ME ingezet en werden er mensen aangehouden die langs de hekken op het afgesloten terrein probeerden te komen.

"Ik twijfel natuurlijk niet aan de beste bedoelingen van de hulpverleners", zegt Nourdin El Ouali. Hij is directeur bij Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond (SPIOR) en oud-leider van de partij NIDA. "Ik denk wel dat je kunt concluderen dat het niet helemaal goed is gegaan."

SPIOR bemiddelde in de bewuste avond en nacht tussen de politie en de nabestaanden van de slachtoffers. Wat volgens El Ouali kan helpen, is meer begrip bij hulpdiensten voor de religieuze en culturele gevoeligheden die kunnen meespelen.

Het was een onoverzichtelijke situatie en emoties liepen hoog op, zegt hij. "Dat had ook te maken met dat het zo lang duurde. Mensen wilden hun overleden dierbaren bergen en er waren toen al twee dagen verstreken. Wat denk ik nodig is, is dat we nu de juiste vragen stellen, zodat we er lering uit kunnen trekken."

Ook geestelijk verzorger Suat Erdemsoy was erbij toen mensen hun emoties niet konden bedwingen. Hij begeleidt mensen met levensvragen vanuit een religieus uitgangspunt. Familieleden hadden volgens Erdemsoy na de explosie beter opgevangen en geïnformeerd kunnen worden.

"Sommigen dachten dat er misschien nog leven mogelijk was en dat er overlevenden uit het puin gehaald konden worden", zegt hij. "Hier waren we ook niet allemaal goed geïnformeerd. We zijn dus in gesprek gegaan om duidelijk te maken dat dat niet mogelijk was. En je jezelf niet in gevaar mag brengen. Dat is vanuit onze godsdienst ook niet toegestaan."

De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb, die momenteel in Zuid-Amerika is, wil tegenover de NOS niet reageren.

Belang van snelle berging

Volgens Erdemsoy is het belangrijk voor moslims om de overledene zo snel mogelijk te begraven "omdat de overledene zo snel mogelijk naar de plek van bestemming moeten kunnen gaan". Ook wordt het lichaam gewassen voor de uitvaart, zegt hij. "Het is voor de rouwverwerking belangrijk om het lichaam intact te houden. Als er ledematen missen, dan wordt dat moeilijker. Daar waren de mensen denk ik ook wel bezorgd over."

Erdemsoy ondersteunt inmiddels ook de nabestaanden van het derde slachtoffer, dat gisteren werd gevonden, en koppelde de familie aan de politie. "Zo blijven de lijntjes kort. Vandaag gaan de familieleden nog gebeden uitspreken en doen wat nodig is."