NOS Nieuws - Algemeen

Journalistenorganisaties maken zich grote zorgen over het lot van journalisten in Gaza. Aanleiding is de dood van twee Al Jazeera-journalisten gisteren tijdens een verslag vanuit Gaza.

Reporters Sans Frontières schrijft dat de noodzaak om journalisten in de Palestijnse gebieden te beschermen nog nooit zo groot is geweest. De Nederlandse Vereniging van Journalisten sluit zich daarbij aan. "Journalisten moeten hun werk kunnen doen en dat is nu niet het geval. In sommige gevallen lijken journalisten ook doelwit te zijn", laat de organisatie in een reactie weten. Al Jazeera roept in een statement internationale juridische organisaties op om Israël ter verantwoording te roepen en benadrukt dat het niet de eerste aanval op de omroep en zijn journalisten is.

Correspondent Ismail al-Ghoul en cameraman Ramy El Rify werden gisteren gedood terwijl zij verslag deden vanuit het verstedelijkte vluchtelingenkamp Shati in Noord-Gaza. Ze waren daar om te filmen bij het geboortehuis van Hamas-leider Ismail Haniyeh. Eerder op de dag deed Al-Ghoul nog verslag vanuit Shati over hoe er daar werd gereageerd op de liquidatie van Haniyeh, die in de Iraanse hoofdstad Teheran werd gedood.

Beide mannen waren zichtbaar als journalist. Zo droegen ze allebei een persvest. Op beelden van Al Jazeera houden collega-journalisten het gehavende vest van Al-Ghoul omhoog. Ook laat de zender beelden zien van de auto vol met bloed. Al Jazeera stelt dat de twee collega's "gericht werden bestookt". Onder andere The Committee to Protect Journalists, een onafhankelijke ngo, heeft Israël om opheldering gevraagd over waarom de journalisten gedood zijn. Israël heeft daar niet op gereageerd.

Journalist eerder gemarteld

Al-Ghoul kwam in maart ook in het nieuws, nadat hij was opgepakt door het Israëlische leger. Bij Al Jazeera getuigde hij over de martelingen en vernederingen. Zo moesten hij en andere journalisten zich helemaal uitkleden en naakt op de grond liggen. Vervolgens werden ze geblinddoekt en vastgebonden. Ook vuurden Israëlische strijdkrachten af en toe waarschuwingsschoten af om de journalisten te intimideren.

De Nederlandse NVJ vroeg de Israëlische ambassadeur naar aanleiding daarvan op gesprek. Op dat verzoek en latere verzoeken is men niet ingegaan, zegt de NVJ.

De oorlog in Gaza is het dodelijkste conflict voor journalisten sinds er in 1992 werd begonnen met het bijhouden van het aantal doden. Tot nu toe zijn er minstens 120 journalisten omgekomen. Daarbij gaat het grotendeels om journalisten van lokale Palestijnse mediabedrijven. Met Al-Ghoul en El Rify zijn er nu vier Al Jazeera-journalisten gedood.

In oktober waren kijkers van Al Jazeera live getuige van een persoonlijk drama van de bekende verslaggever Wael Al-Dahdouh. Al-Dahdouh was aan het werk toen hij hoorde dat zijn vrouw en enkelen van zijn kinderen waren gedood bij een luchtaanval op Gaza. Camera's zonden live uit hoe hij zijn dode kinderen bezocht. In januari verloor diezelfde correspondent zijn zoon, die ook werkte voor Al Jazeera.

Zeven correspondenten Gaza

De omroep benadrukt dat ze ondanks het gevaar doorgaan met berichten over de oorlog. De Qatarese zender speelt een cruciale rol in de berichtgeving over Gaza, zegt de NVJ. Zo heeft Al Jazeera als enige internationale zender zeven correspondenten verspreid over Gaza plus nog een groot team van cameramensen en producers.

Andere internationale media zijn voor nieuws uit Gaza grotendeels afhankelijk van de berichtgeving van Al Jazeera. Die berichtgeving is erg kritisch over Israël en deelt veelvuldig ongecensureerde beelden van slachtoffers.

Al Jazeera is de Israëlische premier Netanyahu al langer een doorn in het oog. Hij noemde de Arabische zender "opruiend" en een "spreekbuis van Hamas". In mei verbood Israël de zender en viel het leger een geïmproviseerde redactieruimte binnen in Jeruzalem. Apparatuur van de journalisten werd meegenomen. Ook dat leidde tot geschokte reacties onder journalistenorganisaties.

In onderstaande video gooien journalisten in Gaza hun beschermende persvesten demonstratief op een hoop, uit protest na de dood van twee journalisten van Al Jazeera.

In Noord-Korea zijn meer dan 5000 mensen geëvacueerd na overstromingen door zware regenval, melden staatsmedia. Het gaat om een regio in het noordwesten van het land, vlak bij de grens met China.

Duizenden huizen zijn als gevolg van de regenval onder water komen te staan. Ook veel landbouwgrond is ondergelopen. Bij de evacuatie zijn tien militaire helikopters en boten van de marine ingezet.

Hoe groot het overstroomde gebied exact is en of er mensen vastzitten door de overstromingen, is niet duidelijk. Ook over mogelijke slachtoffers is niets bekendgemaakt.

Noodtoestand

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft de noodtoestand uitgeroepen. Op foto's die het staatspersbureau KCNA naar buiten bracht, is te zien hoe de Noord-Koreaanse leider het rampgebied bezoekt. Te zien is hoe Kim in een rubberen bootje stapt en door getroffen gebied vaart. Ook zijn foto's gedeeld waarin hij in een zwarte auto door overstroomd gebied wordt rondgereden.

Dat Noord-Koreaanse staatsmedia over een "ernstige crisis" spreken, is opvallend: Noord-Korea deelt normaal gesproken weinig tot geen informatie over rampen die zich binnen de landsgrenzen afspelen.

Zuid-Korea biedt hulp aan

Buurland Zuid-Korea heeft Noord-Korea humanitaire hulp aangeboden. In een verklaring zegt het Zuid-Koreaanse ministerie van Eenwording dat het land bereid is om op korte termijn de "humanitaire problemen" van Noord-Koreaanse burgers in het getroffen gebied aan te pakken.

Het is onduidelijk of Noord-Korea het hulpvoorstel zal accepteren: de spanningen tussen beide buurlanden zijn de afgelopen maanden weer opgelopen. In 2022 wees het land een hulpvoorstel van Zuid-Korea af tijdens de coronapandemie.

Bij een vechtpartij in het aanmeldcentrum in Ter Apel is vannacht iemand gewond geraakt. Dat meldt een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

De vechtpartij speelde vannacht rond 04.00 uur tussen twee groepen, vertelt de woordvoerder. "We kunnen spreken van een forse vechtpartij. Er was een man of tien bij betrokken." Hoe het met de gewonde gaat, is niet bekend. "Hij is naar het ziekenhuis gebracht met iets wat lijkt op een snijwond in het gezicht." Bij het incident waren geen medewerkers betrokken.

Mogelijk steekincident

Bij de politie kwam vanochtend rond 05.00 uur een melding binnen van een steekincident. Twee ambulances en meerdere politieauto's kwamen ter plaatse, schrijft RTV Noord. De politie probeert nu te achterhalen wat er aan de vechtpartij vooraf is gegaan. Er is vooralsnog geen aangifte gedaan.

Of er daadwerkelijk sprake is van een steekincident, is voor de politie nog niet duidelijk. Ook de woordvoerder van het COA kan dat niet bevestigen. "Het kan ook zijn dat de verwondingen op een andere manier zijn toegebracht. Daarvoor moet eerst onderzoek worden gedaan."

Bezig met maatregelen

De veiligheid in het aanmeldcentrum is al langer onderwerp van gesprek. De Inspectie Justitie en Veiligheid sloeg vorige maand opnieuw alarm over de veiligheid. Asielzoekers en medewerkers van het aanmeldcentrum lopen een "onacceptabel risico om slachtoffer te worden van geweldsincidenten", aldus de inspectie.

Uit cijfers van het COA en beveiligingsbedrijf Trigion blijkt dat de afgelopen maanden sprake is van een toename van "ernstige incidenten", waarbij "diverse mensen" gewond zijn geraakt. De inspectie spreekt van acht steekincidenten sinds het laatste bezoek, afgelopen december.

"We hebben het probleem al langer", zegt de woordvoerder. "We zijn bezig met een maatregelenpakket waar we nu nog niet veel over kunnen zeggen. Maar daarmee gaan we meer doen dan we nu doen om het aantal incidenten te verminderen."

De vaccins tegen het blauwtongvirus lijken tot nu toe te zorgen voor minder dode schapen en voor mildere symptomen bij runderen. Dat is een greep uit de eerste bevindingen van onderzoek van Royal GD naar het beloop van blauwtong dit jaar en de effectiviteit van de recent ontwikkelde vaccins.

De diergezondheidsdienst volgt in het onderzoek acht schapenbedrijven en twee rundveebedrijven waar het blauwtongvirus opdook, ondanks vaccinatie. Royal GD benadrukt dat het verloop van de ziekte per bedrijf sterk wisselt.

Bij gevaccineerde schapen is kreupelheid een symptoom van blauwtong dat het meest wordt gezien, meldt Royal GD. Beschadigingen in de bek komen bijna niet voor en de meeste schapen behouden hun eetlust.

Over het algemeen lijkt hun gezondheid na enkele dagen beter te worden. Uit de eerste bevindingen blijkt verder dat het sterftecijfer op de onderzochte schapenbedrijven tot nu aanzienlijk lager ligt dan vorig jaar.

'Zoals verwacht'

De vakgroep Schapenhouderij bij landbouworganisatie LTO herkent dit beeld. "Het vaccin doet wel iets, maar nog te weinig", zegt voorzitter Saskia Duives-Cahuzak. "We zijn blij met het vaccin en hopen dat iedereen doorgaat met vaccineren, omdat we graag naar een situatie willen met nul sterfte en nul zieke dieren."

Wel vraagt de vakgroep zich af waarom gevaccineerde dieren toch doodgaan. Daar is nog niet genoeg informatie voor verzameld, zegt Royal GD. "Op dit moment weten we nog te weinig over het verloop van blauwtong", zegt dierenarts Eveline Dijkstra. "Het enige wat we nu zien, is dat het ziektebeeld anders is dan vorig jaar. Dat kan door vaccinatie zijn, maar daarvoor is er nog een hoop extra onderzoek nodig."

Minder melk

Bij gevaccineerde runderen zijn de blauwtongverschijnselen milder dan vorig jaar. Op de dit jaar bezochte melkveebedrijven "knappen de dieren relatief snel weer op, maar we zien ook dat er steeds weer nieuwe dieren besmet raken".

De belangrijkste verschijnselen zijn koorts en een daling van de melkproductie. De kreupelheid die vorig jaar veel werd gezien, is er tot nu toe op de onderzochte bedrijven nog niet. Verder zijn er "vooralsnog weinig ernstig zieke dieren waargenomen".

Vorig jaar waren er nog geen vaccins tegen de huidige variant van het blauwtongvirus en deed Royal GD een vergelijkbaar onderzoek. Op de vijf besmette schapenbedrijven die ze toen onderzochten werd zo'n 8 procent van de schapen ziek. Daarvan stierf driekwart.

Drie vaccins

Op dit moment mogen er in Nederland drie vaccins tegen blauwtong worden gebruikt. Er is geen centrale registratie van gevaccineerde dieren, maar minister Wiersma verwacht dat de vaccinatiegraad hoog is. Dat baseert ze op een enquête van landbouworganisatie LTO en verkoopcijfers.

Afgelopen weken bleek al dat de vaccins geen volledige bescherming bieden tegen blauwtong. Enkele dierenartsen en veehouders waren bezorgd toen er ook gevallen opdoken van gevaccineerde dieren die ziek werden en doodgingen.

Niet perfect

De farmaceuten hebben hun vaccins in het laboratorium laten testen op een groepje gezonde dieren. De ene helft kreeg het vaccin, de andere helft niet. Na een tijdje besmetten de onderzoekers alle dieren met het blauwtongvirus.

De uitkomsten van die onderzoeken zijn ingezien en beoordeeld door het Bureau Diergeneesmiddelen. In een rapport daarover is te lezen dat het vaccin "betekenisvol zal bijdragen aan de klinische bescherming tegen blauwtong serotype 3" en een "klinisch relevante werking" heeft.

Op basis van die bewoording wisten we eigenlijk al vóór de vaccinatiecampagne dat de bescherming niet perfect was, stelt vaccindeskundige Piet van Rijn van Wageningen Bioveterinary Research. "Die claims zijn voorzichtig geformuleerd", zegt Van Rijn. "Ik lees erin dat er duidelijk ruimte voor verbetering is. Maar dit voorjaar stonden we met de rug tegen de muur en waren we allang blij dat er iets was. Misschien hebben we het iets te positief ingeschat."

Hoeveel procent bescherming de vaccins in het laboratorium boden, is volgens het Bureau Diergeneesmiddelen vertrouwelijke informatie. Een woordvoerder laat weten dat de verwachting is gebaseerd op "duidelijke verschillen in klinische verschijnselen en sterfte tussen gevaccineerde en ongevaccineerde dieren".

De instantie ontving tot en met woensdag 19 meldingen over sterfte bij gevaccineerde dieren. Op de betreffende bedrijven was 21 procent van de zieke dieren gestorven. Uit die meldingen concludeert de organisatie dat de sterfte bij gevaccineerde dieren "duidelijk lager is dan in ongevaccineerde koppels", zegt een woordvoerder.

Ruim 1400 locaties

Het blauwtongvirus dook vorig najaar weer op na zo'n vijftien jaar afwezigheid. Vorig jaar is het virus op bijna 6000 locaties vastgesteld. In december waren er bijna 40.000 schapen aan doodgegaan.

De eerste helft van het jaar meldde de NVWA geen nieuwe gevallen van blauwtong, maar sinds begin juli stijgt het aantal locaties waar het virus is vastgesteld snel. Vandaag staat de teller op 1408 locaties. Op één locatie kunnen meerdere dieren besmet zijn.