NOS Nieuws - Algemeen

Opgesloten in kooien met de handen en voeten gebonden, midden in de hete woestijn. Palestijnse gevangenen kregen in het detentiekamp Sde Teiman te maken met marteling, vernedering en seksueel geweld door Israëlische soldaten, soms maandenlang. Tientallen gevangenen zijn omgekomen.

Na de start van de oorlog heeft het Israëlische leger duizenden mannen, en soms ook vrouwen, opgepakt en opgesloten in gevangenissen en detentiecentra. Deze Palestijnen zouden lid zijn van Hamas of te maken hebben gehad met de terroristische aanslag op 7 oktober, maar velen zijn opgepakt zonder te weten waarom. De gevangenen zitten vast zonder vorm van proces.

In mei publiceerde CNN een uitgelekte foto uit het kamp: achter een hek staat een geblinddoekte man in een blauwe overall, met zijn handen in de lucht. Het was een van de eerste foto's die een idee gaven wat er zich op de afgelegen legerbasis in de Negev-woestijn afspeelde. Die man is Ibrahim Salim, die na maanden weer terug is in Gaza.

"Toen begon mijn reis naar de hel", vertelt Ibrahim Salim tegen de NOS over zijn gevangenschap:

Door de foto ontdekte de familie van Salim dat hij was afgevoerd naar het kamp. Hij werd daar bijna twee maanden vastgehouden, waarna hij naar andere gevangenissen werd verplaatst. Naast seksuele vernedering werden ook de ribben van Salim gebroken, vertelt hij. "Ik heb het dagenlang uitgeschreeuwd van de pijn, maar ik kreeg geen pijnstiller."

Het verhaal van Salim is een illustratie van meerdere rapporten en tientallen getuigenissen van gevangenen en klokkenluiders over de mensonterende omstandigheden. Palestijnen werden uitgehongerd, geslagen en gemarteld. Gewonde gevangenen moesten luiers dragen en sommige Palestijnen kregen zulke strakke handboeien om, dat hun handen geamputeerd moesten worden.

Bestorming

Er ontstond opschudding in Israël toen negen militairen werden opgepakt op verdenking van verkrachting. Verschillende politici zeiden dat hiermee een lijn was overschreden, maar ultrarechts was woedend over de arrestaties. Een extreemrechtse menigte bestormde Sde Teiman en eiste dat de militairen vrijgelaten zouden worden.

Itamar Ben-Gvir, de ultrarechtse minister van Nationale Veiligheid, noemde de militairen "onze grootste helden" en hun arrestatie "beschamend". Een paar weken later lekten de beveiligingsbeelden uit van de vermeende groepsverkrachting. De gedetineerde had gebroken ribben en verwondingen aan zijn ingewanden door een langwerpig voorwerp.

Het ging om seksueel geweld, verklaarde de arts die de man had behandeld. Hij kon zich niet voorstellen dat Israëliërs zoiets zouden doen, zei hij in een interview. Maar militairen in het kamp worden gedreven door gevoelens van haat en wraak, zeggen soldaten die op de basis werkten tegen de krant Haaretz. "Je gaat niet met ze om alsof het echte mensen zijn", zei een klokkenluider.

Dat beeld herkent mensenrechtenadvocaat Tal Steiner van actiegroep Public Comittee Against Torture in Israel. Ze noemt de wraakgevoelens van de militairen en het feit dat Sde Teiman op een afgelegen locatie ligt, uit het zicht van de wereld en zonder dat iemand wist dat de gevangenen er zaten, een giftige combinatie. "En dan zijn er nog ultrarechtse leiders die constant bezig zijn om Palestijnen te ontmenselijken."

Geen straffen

Ook bij internationale organisaties zijn grote zorgen over de behandeling van Palestijnse gevangenen door Israël, ook in reguliere gevangenissen. De VN schrijft in een recent rapport onder meer over waterboarding, het loslaten van honden op gedetineerden en het toedienen van elektrische schokken. Een "schaamteloze schending" van mensenrechten en van internationaal humanitair recht, aldus de VN.

Amnesty Internationaal noemt de detentiecentra een schending van internationaal recht. Maar volgens Israël zijn de gevangenen 'illegale strijders' en kunnen ze daardoor niet als krijgsgevangenen worden bestempeld. Er is een wet waaronder Palestijnen voor lange tijd kunnen worden vastgehouden zonder proces. Dat deed Israël voor de oorlog ook al onder de noemer 'administratieve detentie'.

Bij het Israëlische hooggerechtshof ligt het verzoek van mensenrechtenorganisaties om het detentiekamp te sluiten. Er zijn inmiddels honderden gedetineerden overgebracht naar andere gevangenissen. Het leger heeft beloofd om onderzoek in te stellen, maar in Israël leiden de misdaden van militairen bijna nooit tot veroordelingen. Straffen zijn er nog niet uitgedeeld.

Steiner heeft weinig vertrouwen in het juridische systeem, want volgens haar staan in Israël veiligheidsoverwegingen altijd boven mensenrechten. "Ik had gehoopt dat Israëlische militairen zichzelf niet zouden verlagen tot de standaarden van terroristische organisaties", zegt Steiner. Als de aantijgingen van de groepsverkrachting kloppen, "dan hebben we een dieptepunt bereikt in de behandeling van Palestijnse gevangenen."

Bij het ongeluk met een vliegtuigje in Malawi gisteren is een Nederlander van 29 jaar om het leven gekomen. Dat zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken. De man woonde in het buitenland, maar uit privacyoverwegingen meldt het ministerie niet om welk land het gaat.

Het was al bekend dat een Nederlandse vrouw het ongeluk heeft overleefd. Ze verkeert niet in levensgevaar, zegt een woordvoerder. Haar leeftijd en woonplaats zijn niet bekendgemaakt. Ook zegt het ministerie niets over de relatie tussen de twee.

Bij het ongeluk in het Afrikaanse land is volgens lokale media ook de piloot om het leven gekomen. Het ministerie weet niets over de identiteit van deze persoon. "Wij hebben alleen informatie over Nederlandse betrokkenen", aldus de woordvoerder. Media in Malawi spreken over drie inzittenden van buitenlandse afkomst.

Uit water gered

Het vliegtuigje was onderweg tussen twee natuurparken, een vlucht die ruim een uur duurt. Volgens lokale autoriteiten stortte het toestel in ondiep water neer vlak bij de oever van het Malawimeer. Vissers redden de vrouw uit het water en brachten haar naar het ziekenhuis.

Over de oorzaak van het ongeluk met de Cessna C210 is nog niets bekend.

Paulien Cornelisse heeft haar nieuwe theatervoorstelling in zijn geheel geschrapt omdat bij haar kanker is geconstateerd. Dat meldt de cabaretière en schrijfster op haar Instagramaccount.

"Ik word inmiddels behandeld door heel erg goede artsen en verpleegkundigen. Het is allemaal zwaar, maar mijn gezin en ik krijgen veel hulp van onze lieve vrienden en familie", schrijft Cornelisse (48).

Ze zou het komende jaar op tournee gaan met haar nieuwe voorstelling Komma. Cornelisse roept mensen op om naar een voorstelling te gaan van een cabaretier die ze nog niet kennen. "Want dankzij de mensen die naar mij kwamen kijken toen ik net begon, kon ik mijn vak leren. Dus laat je verrassen door een onbekende naam! Ik richt mij ondertussen op herstel en zoek de rust op met mijn gezin." Mensen die al een kaartje hadden besteld voor haar nieuwe voorstelling, kunnen hun geld terugkrijgen.

Vanaf september is ze "zolang het gaat" wel weer op de voorpagina van de Volkskrant te vinden. Ook haar nieuwe boek De verwarde cavia terug op kantoor zal volgens planning verschijnen.

Taal is zeg maar echt mijn ding

In 2008 ging haar eerste cabaretprogramma Dagbraken in première, waarvoor ze werd onderscheiden met de Neerlands Hoop-cabaretprijs. Als schrijver brak ze een jaar later door met het boek Taal is zeg maar echt mijn ding, waarin ze op vermakelijke manier schrijft over het dagelijks gebruik van de Nederlandse taal.

In 2016 verscheen haar fictiedebuut: De verwarde cavia, over een cavia die op kantoor werkt. Twee jaar later maakte ze voor de VPRO de televisieserie Tokidoki over Japan, waar ze enige tijd woonde.

Het afgelopen jaar woonde Cornelisse met haar gezin in Sheffield in Groot-Brittannië waar ze een project deed met studenten Neerlandistiek van de Sheffield University.

Als columniste schreef ze tien jaar lang voor NRC Next en NRC en sinds 2018 drie dagen per week voor de Volkskrant.

Schildklierkanker

Het is niet de eerste keer dat Cornelisse de diagnose kanker krijgt. In 2021 kreeg ze na een tv-optreden in de talkshow Jinek een mail van een chirurg die zei dat ze naar een plek in haar nek moest laten kijken. Haar huisarts stuurde haar direct door naar het ziekenhuis, waar schildklierkanker werd geconstateerd.

Een operatie was nodig, waarbij haar halve schildklier werd verwijderd. Een week na de operatie kreeg ze een verrassend belletje, vertelde ze later in een interview met het AD. De tumor bleek goedaardig te zijn. "En ik dacht huh. Het was een halfjaar met alleen maar 'huh-gevoelens'. Dus het had helemaal niet gehoeven? Toen zei de arts terecht: 'De enige manier om daarachter te komen, is opereren.'"

Bij een ontploffing en een brand vanochtend vroeg in Breda is een visrestaurant compleet verwoest. De politie onderzoekt of er een explosief naar binnen is gegooid.

Rond 04.30 uur hoorden buurtbewoners een harde knal, meldt Omroep Brabant. Restaurant en viswinkel Goudvisje aan de rand van de binnenstad stond vrijwel direct in lichterlaaie.

Uit voorzorg moesten omwonenden tijdens het blussen van het pand hun huis verlaten. Niemand raakte gewond.

De politie onderzoekt of sprake is van opzet, laat een woordvoerder weten. "Dat is een van de scenario's", zegt ze. "Er vindt een buurtonderzoek plaats, het pand wordt vandaag bewaakt." Over een motief of eventuele verdachten kan ze nog niets zeggen. "We roepen eventuele getuigen op om zich te melden."

Mohamed Bittich, eigenaar van het verwoeste restaurant, zegt dat van een aanslag geen sprake is. Op camerabeelden is volgens hem niets opvallends te zien. De brand is volgens hem binnen in de zaak ontstaan.

Volgens Russische autoriteiten heeft Oekraïne vannacht een grote aanval gelanceerd met drones en raketten. In totaal zouden 45 drones zijn neergehaald in verschillende provincies in Rusland, waarvan een deel in de provincie Moskou.

In een voorstad van Moskou zijn elf drones onderschept, zegt de burgemeester van de Russische hoofdstad. Hij noemt het een van de grootste Oekraïense aanvallen sinds Rusland Oekraïne binnenviel in februari 2022.

Een aantal vliegvelden in Moskou werd uit voorzorg enige uren gesloten. Het internationale vliegveld Sjeremetjevo bleef wel gewoon open.

Volgens de burgemeester zijn er geen doden of gewonden gevallen. De aanval is nog niet bevestigd door Oekraïne.

Op sociale media gaan beelden rond van objecten die in de lucht ontploffen. De beelden zijn nog niet geverifieerd.

Ook op andere plekken meldt Rusland aanvallen. In de provincie Brjansk zouden zeker 18 drones en meerdere raketten zijn neergehaald. Dat zei de gouverneur van de regio op berichtendienst Telegram. Brjansk grenst aan Oekraïne en aan de provincie Koersk waar nu al een paar weken wordt gevochten.

De gouverneur van de provincie Rostov meldt ook dat er drones zijn neergehaald. Het Oekraïense leger zegt dat in die provincie een Russisch raketsysteem is vernietigd.

Oekraïne intensiveert de afgelopen maanden de luchtaanvallen op Russisch grondgebied. Volgens Kyiv is dat nodig om de aanvoer van Russisch materieel te stoppen.

Bij een busongeluk afgelopen nacht in Iran zijn zeker 28 mensen om het leven gekomen. Dat melden staatsmedia in het land. Ook zijn minstens 23 mensen gewond geraakt. In de bus zaten tientallen sjiieten uit Pakistan, die op pelgrimstocht naar Irak gingen.

Het ongeluk gebeurde in het midden van Iran in de provincie Yazd, die ongeveer 500 kilometer ten zuidoosten van de hoofdstad Teheran ligt. Volgens de lokale autoriteiten hadden de remmen van de bus het begeven. Ook zou de buschauffeur niet goed hebben opgelet. De staatstelevisie toont beelden van de bus, die ondersteboven op de snelweg ligt.

Er waren 51 mensen aan boord van de bus op het moment van de crash. Zeker 14 van de 23 gewonden zijn er ernstig aan toe, meldt de politie. Volgens media in Pakistan komen alle inzittenden uit de zuidelijke Pakistaanse provincie Sindh.

Persbureau AP meldt dat er jaarlijks zo'n 17.000 doden vallen in het verkeer in Iran. Dat komt onder meer door onveilige voertuigen, hulpdiensten die te laat komen vanwege plattelandsgebieden en het gebrek aan verkeersregels.

Pelgrimstocht

De inzittenden van de bus waren onderweg naar Karbala in Irak, waar jaarlijks miljoenen mensen komen vanwege Arbaeen. Dat is de heiligste dag voor sjiieten.

Het markeert het einde van een veertigdaagse rouwperiode, waarbij de moord op Imam Hoessein, de kleinzoon van profeet Mohammed, wordt herdacht. Hoessein werd in het jaar 680 onthoofd door zijn tegenstander Yazid. Voor sjiieten is het een van de belangrijkste momenten uit de islamitische geschiedenis.

25 boeren in de Zeeuwse gemeente Veere mogen volgende week dinsdag toch mest uitrijden. De gemeente had ze per brief gevraagd daarvan af te zien gedurende het werkbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima, maar de gemeente biedt nu excuses aan voor dat verzoek.

"Door dit in de brief zo aan u te vragen, hebben wij een vergissing gemaakt", schrijft burgemeester Frederiek Schouwenaar in een nieuwe brief aan de betrokken boeren in Veere. "We zijn juist heel erg trots, én op het landelijk gebied én op de boeren. Het verzoek dat we deden hadden we dus nooit aan u mogen vragen. Namens het college wil ik daarvoor mijn spijt betuigen."

Het verzoek aan de boeren om geen mest uit te rijden tijdens het koninklijk bezoek maakte veel los, meldt Omroep Zeeland. Vooral in het landelijk gebied rond Serooskerke was er verontwaardiging.

Er is politiek veel te doen over het uitrijden van mest, onder meer vanwege de zogeheten nitraatrichtlijn, terwijl dit juist de tijd van het jaar is dat het moet gebeuren. De boeren vroegen zich ook af in hoeverre de koning en koningin last zouden hebben van een beetje stank en lawaai.

Pracht van Zeeland

De gemeente Veere haalt dus nu bakzeil. In haar brief schrijft de burgemeester dat het koninklijk paar op 27 augustus "vooral de pracht van Zeeland" getoond moet worden. "En juist u, de boeren en alles wat daarbij komt kijken, zijn daar een heel belangrijk onderdeel van. Boeren die zelf bepalen hoe hun werk eruitziet en wanneer zij mesten."

Koning en koningin bezoeken volgende week dinsdag niet alleen Veere en Serooskerke, ze gaan ook naar Vlissingen, Middelburg en Domburg.

Schipper Karsten Börner uit Friesland heeft maandag eerste hulp verleend toen een luxe zeiljacht in zwaar weer omsloeg en zonk bij Sicilië. Hij lag vlakbij met zijn eigen tweemaster en wist met een bootje een aantal zwaargewonden en een baby veilig aan land te brengen.

"Het was traumatisch", vertelt Börner aan Omrop Fryslân. "Maar op dat moment denk je niet na, dan doe je gewoon wat nodig is."

Het zeiljacht, de Bayesian, zonk maandag bij de haven van Porticello, ten oosten van Palermo. In het gebied woedde een zware storm met veel windstoten. Van de 22 opvarenden zijn er 15 gered. Eén persoon kwam om het leven en zes anderen worden nog vermist.

Kapitein Börner is van origine Duitser maar woont al jaren in het Friese Lemmer en organiseert zeilreizen met zijn schip Sir Robert Baden Powell. De laatste jaren vaart hij vooral over de Middellandse Zee. Maandag lag hij voor anker bij Porticello.

"De weersverwachting was onder meer onweersbuien en dat pakt in de Middellandse Zee soms raar uit", aldus Börner. Hij was vroeg uit bed. "We waren er een beetje op voorbereid. Tussen 04.00 en 05.00 uur begon het te waaien. Ik denk dat het windkracht 12 was."

Er ontstond een zogenoemde waterhoos, vertelt de schipper. "Heel erg sterk en intensief. We hadden alle moeite om het schip met motor erbij en anker op zijn plek te houden. Het jacht lag achter ons. We hebben af en toe eens gekeken waar ze waren. Op een gegeven moment was het verdwenen."

Toen Börner zag dat het schip ook van de radar verdwenen was, wist hij dat het foute boel was. "Een van de gasten aan boord zag een rode vuurpijl. Een moment later zag ik die ook en ben ik samen met mijn stuurman in de tender, de bijboot, gestapt en die kant op gegaan. We vonden een reddingsvlot met vijftien mensen erin, vier zwaargewonden en ook nog een baby."

Water te warm

Hij heeft de mensen overgebracht naar zijn boot en ze daar eten, drinken en droge kleren gegeven. Intussen werd de Italiaanse kustwacht gealarmeerd. "Na een tijdje kwam de kustwacht de zwaargewonden ophalen, om ze naar de ambulance op de wal te brengen."

Zo'n waterhoos komt niet vaak voor, vertelt Börner. "Het is echt bijzonder. Het komt doordat het water veel te warm is. Het Middellandse Zeewater is hier tegenwoordig boven de 32 graden, dat is 5 graden te warm."

Het luxe zeiljacht ligt nu 50 meter onder water. De autoriteiten vermoeden dat het uit balans is geraakt toen de mast knapte door de harde wind. De Italiaanse hulpdiensten zijn nog steeds op zoek naar de vermiste opvarenden.

Börners schip is er goed van afgekomen en heeft alleen wat kleine schade opgelopen. "Een paar kleine dingetjes en een zonnetent was kapot, verder niets."

Justitie in België heeft niet genoeg bewijs om zes Nederlanders te linken aan een poging tot ontvoering in 2022 van toenmalig minister Van Quickenborne van Justitie. Dat heeft het Federaal Parket (het OM in België) bevestigd aan Vlaamse media.

In september 2022 werden vier Nederlanders in de regio Den Haag opgepakt vanwege dreiging rond de toenmalig minister. Belgische media schreven dat het ging om een mislukte poging tot ontvoering.

De verdachten zouden uit het drugsmilieu komen en Van Quickenborne uit zijn woning in Kortrijk hebben willen ontvoeren. Zo werd er een auto met Nederlands kenteken gevonden met onder meer snelbinders, zware wapens en flessen benzine in de kofferbak. De minister en zijn gezin werden ondergebracht in een safehouse.

In verklaringen aan de politie zeiden de vier niets te weten van een ontvoeringsplan. Een verdachte verklaarde niet te weten wat er in de auto zat toen hij die achterliet bij de woning van de minister. Hij zou 500 euro hebben gekregen om het voertuig naar Kortrijk te brengen. De andere drie houden vol dat ze op stap wilden gaan in Antwerpen, op zo'n 100 kilometer van Kortrijk. Waarom ze bij de woning van de minister stonden, kunnen ze niet uitleggen.

Later werden nog twee verdachten aangehouden. Justitie vermoedt dat het om de opdrachtgevers gaat, maar kan dat niet hardmaken. Het Federaal Parket zegt in Het Nieuwsblad dat de verdachten nu alleen nog kunnen worden vervolgd voor verboden wapenbezit en lidmaatschap van een criminele organisatie.

Aanpak drugscriminaliteit

De liberaal Van Quickenborne (Open Vld) was tussen 2020 en 2023 minister van Justitie in België. Tijdens zijn termijn voerde hij de strijd op tegen drugscriminelen. Hij sloot verdragen met de Verenigde Arabische Emiraten om drugsbazen die zich daar schuilhouden op te kunnen pakken en vermogens af te kunnen nemen.

Ook zijn er honderden aanhoudingen verricht nadat de opsporingsdiensten gekraakte berichten die criminelen naar elkaar stuurden hadden weten te onderscheppen. Dat onderzoek leidde ook in Nederland tot arrestaties.

Een uitgelekte brief van de Duitse minister van Financiën heeft twijfel gezaaid over verdere Duitse steun aan Oekraïne. Tot nu toe is Duitsland, na de VS, het land dat Oekraïne de meeste steun levert.

De Duitse krant Frankfurter Allgemeinen Sonntagszeitung (FAS), die inzage had in de brief, mails en andere documenten, schrijft dat er volgens de liberale minister van Financiën Lindner geen geld meer is voor nieuwe hulp. De regering blijft echter benadrukken dat de steun gewoon doorgaat.

Nieuwe maatregelen zijn alleen mogelijk als daarvoor geld is in de begrotingen van dit en volgend jaar, zo zou Lindner begin deze maand aan de ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie hebben geschreven. En: "Zorg er alstublieft voor dat de bovengrenzen niet overschreden worden."

Dat zou er op dit moment op neerkomen dat verdere steun niet meer mogelijk is. Voor dit jaar maakt Duitsland acht miljard euro vrij aan hulp voor Oekraïne, in de begroting van volgend jaar is dat teruggebracht tot de helft.

Wel kan het parlement nog besluiten dat daar meer bij moet. Dat lijkt echter onwaarschijnlijk, omdat er al hard onderhandeld is over de begroting voor volgend jaar.

Rente op Russisch vermogen

Tegelijk bestaat de hoop dat de steun voor Oekraïne op den duur ook op andere manieren betaald kan worden. Zo besloot de Europese Unie in mei om rente op Russisch vermogen dat in Europa is bevroren in te zetten voor hulp aan Oekraïne. Maar onduidelijk is nog wanneer dat geld beschikbaar komt, en betwijfeld wordt of het genoeg is om de krimpende begrotingsruimte te compenseren.

Nadat het nieuws via FAS naar buiten was gekomen, meldde het ministerie van Financiën dat er nog gesprekken mogelijk zijn over verdere financiering van steun. En een woordvoerder van de regering liet weten dat er van een inperking om financiële redenen geen sprake is en ook bondskanselier Scholz benadrukte dat Duitsland de grootste ondersteuner van Oekraïne in Europa is en blijft.

Dat de steun lijkt te worden ingeperkt, levert vooral bondskanselier Scholz kritiek op, ook vanuit zijn eigen regering. Scholz heeft aan de ene kant altijd benadrukt dat Duitsland Oekraïne zal steunen zolang dat nodig is. Anderzijds zou hij zich willen presenteren als 'vredeskanselier' voor Duitsers die bezorgd zijn dat ze steeds verder de oorlog in worden getrokken.

Komende maand zijn er in verschillende Oost-Duitse deelstaten verkiezingen en partijen die zeggen dat het geld dat naar Oekraïne gaat beter in Duitsland kan worden besteed, staan hoog in de peilingen. Maar een regeringswoordvoerder ontkent dat dit een rol speelt. De suggestie vanuit de christendemocratische oppositiepartij CDU dat Scholz hierom zijn hand nu op de knip wil houden, noemt hij "schandalig".

Goedemorgen! Het kabinet komt vandaag samen in het Catshuis voor de eerste begrotingsraad over de miljoenennota, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd. In de Verenigde Staten houdt kandidaat-vicepresident Tim Walz een toespraak op de Democratische Nationale Conventie.

Eerst het weer: vandaag waait het matig tot vrij krachtig uit het westen. Vooral in het noorden valt een bui en de maxima liggen tussen 19 en 21 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Vliegtuigbouwer Boeing heeft testvluchten met het toestel 777X tijdelijk gestaakt. Het nieuwe vliegtuig blijkt gebreken te vertonen: in een onderdeel dat de motor met de vleugels verbindt hebben inspecteurs scheuren ontdekt. Het gebrek moet eerst verholpen worden voor er nieuwe testvluchten mogelijk zijn.

Het nieuwe toestel werd jaren geleden al aangekondigd, maar heeft door tegenslagen nog steeds geen vlieglicentie van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA gekregen.

Boeing kampt al langere tijd met problemen, door meerdere technische mankementen kwam de vliegtuigbouwer in zwaar weer te zitten. Er waren meerdere incidenten, bijvoorbeeld met de Boeing 777-200 die kort na het opstijgen een wiel verloor op een vlucht van San Francisco naar Japan.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Treinen reden het afgelopen halfjaar te vaak niet op tijd en ook het aankomende halfjaar verwachten de NS en ProRail problemen op het spoor. Niet alle reizigers hebben er evenveel last van.

Fijne dag!

Nederlandse medici en farmaceutische bedrijven zijn ongerust over de Europese afhankelijkheid van de Russische nucleaire sector. Voor bepaalde behandelingen met radioactieve geneesmiddelen zijn bewerkte grondstoffen nodig die vrijwel alleen in Rusland gemaakt worden. Dat geldt onder meer voor de behandeling van prostaatkanker.

Radioactieve stoffen worden steeds vaker gebruikt in ziekenhuizen, zowel voor onderzoek als voor de behandeling van verschillende soorten kanker.

Honderden patiënten in Nederland

"Met de stof Lutetium-177 kunnen we bijvoorbeeld een geneesmiddel maken om uitgezaaide prostaatkanker te behandelen", vertelt Wim Oyen, hoogleraar nucleaire geneeskunde in het Arnhemse ziekenhuis Rijnstate en vicevoorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde.

Enkele honderden patiënten per jaar krijgen de behandeling nu in de laatste fase van hun ziekte. "Het verlengt hun leven met zo'n vier maanden", zegt Oyen. "En misschien nog belangrijker: het maakt de kwaliteit van leven in die maanden veel beter."

Verwacht wordt dat het middel in de komende jaren in veel meer ziekenhuizen wordt gebruikt, en dat het misschien ook al in een eerder stadium van de ziekte helpt. "En dan ga je het inzetten bij vele duizenden patiënten."

Reactor in Petten

Nederland is wereldwijd een belangrijke producent van medische isotopen, zoals de radioactieve stoffen genoemd worden. Rond de reactor in Petten zitten enkele farmaceutische bedrijven die geneesmiddelen van Lutetium-177 maken. Zij produceren niet alleen voor Nederland, maar ook voor andere landen, waar het gebruik al veel wijdverspreider is.

Wie Lutetium-177 wil maken, kan echter niet om Rusland heen. De nucleaire stof is te verkrijgen door het zeldzame aardmetaal Ytterbium te verrijken en dat gebeurt vrijwel alleen in Rusland.

Het nucleaire Russische staatsbedrijf Rosatom claimde twee jaar geleden zelfs dat ruim 95 procent van de verrijking die nodig is om de stof te maken in Rusland gebeurt. Afgelopen weekend meldde de NOS nog dat Rosatom een Nederlands dochterbedrijf gebruikt om honderden miljoenen euro's aan winsten te verplaatsen.

Hetzelfde verhaal geldt voor Terbium-161, ook een radioactieve stof die gebruikt kan worden om kanker te behandelen. Die stof wordt nu nog maar op kleine schaal toegepast, maar de verwachting is dat Terbium nog beter kan werken dan Lutetium.

"In Rusland staan al sinds de stalinistische tijd fabrieken waar ze nu het startmateriaal voor deze radioactieve isotopen maken", zegt Harrie Buurlage, de Europese directeur van de Amerikaanse isotopen-fabrikant Shine. "Alle voorraden van het Westen komen daarvandaan."

Geopolitiek spel

Die afhankelijkheid leidt tot ongemak in de medische wereld. Fabrikanten kunnen wel nog steeds in Moskou aankloppen. Net als bij uranium, dat gebruikt wordt voor kernenergie, vallen deze radioactieve stoffen voor medisch gebruik niet onder de sancties tegen Rusland.

Sommige partijen zouden om morele redenen liever geen zaken met Russische staatsbedrijven meer doen. Andere vrezen dat er toch nog sancties komen of dat Rusland de leveringen stopzet als onderdeel van het geopolitieke spel. En dus is de sector het erover eens dat Europa minder afhankelijk moet worden.

In een enquête over dit thema gaven alle 75 ondervraagde Europese marktpartijen aan dat ze graag zouden zien dat de afhankelijkheid van leveranciers van buiten de EU verkleind wordt. Uit hun reacties blijkt dat vooral Rusland gezien wordt als een risico.

Veld vol onkruid in Veendam

"Voorlopig hebben we in het Westen nog voorraden", zegt Buurlage van Shine. "Maar de verwachting is dat er in de komende jaren verdere doorbraken komen in het onderzoek naar Lutetium en Terbium. En dan zou het zomaar kunnen dat je wereldwijd miljoenen mensen wil behandelen met deze isotopen. Je wil dan voorkomen dat je volledig afhankelijk bent van landen buiten Europa, zoals Rusland."

Met subsidies en leningen ter waarde van zo'n 30 miljoen euro van de Nederlandse overheid werkt Shine daarom aan fabrieken in Veendam. "We kunnen dan zelf ons eigen startmateriaal voor deze medische isotopen verrijken", zegt Buurlage.

Nu groeit daar nog onkruid, maar volgend jaar wil het Amerikaanse bedrijf beginnen met bouwen. "In onze fabriek in de Verenigde Staten produceren wij al Lutetium-177. Eind 2027 of begin 2028 zou de productie van Lutetium ook in Veendam op gang moeten komen", zegt Buurlage. "Daarmee komt er wat ons betreft een einde aan de afhankelijkheid van Rusland."

Zangeres Jennifer Lopez en acteur Ben Affleck gaan uit elkaar. Lopez heeft de scheiding aangevraagd, melden meerdere Amerikaanse media. Daarmee komt er een einde aan 'Bennifer 2.0', zoals het populaire Hollywood-duo ook wel werd aangeduid.

De twee wereldsterren, inmiddels 55 en 52, hadden begin deze eeuw een relatie waar de roddelbladen van smulden. Na hun ontmoeting op de filmset van Gigli in 2002 volgden de tabloids elke stap in hun relatie op de voet.

Tegen al die publieke aandacht bleek hun relatie niet bestand. In 2004 bliezen ze hun huwelijksplannen af en gingen elk hun eigen weg. Er volgden huwelijken en kinderen met andere beroemdheden, gevolgd door scheidingen.

'Bennifer' in 2003 en 2021:

Toen er drie jaar geleden ineens weer beelden van de twee opdoken stonden ze binnen no-time opnieuw volop in de schijnwerpers, tot groot genoegen van hun fans. En dit keer haalden ze het altaar wel.

"Liefde is mooi. Liefde is aardig. En het blijkt dat liefde geduldig is", schreef Lopez toen ze in 2022 bekendmaakte dat ze in Las Vegas waren getrouwd. Was getekend: Jennifer Lynn Affleck. Een maand later pakten ze nog een keer groots uit op Afflecks landgoed in Georgia.

Tournee afgeblazen

Gaandeweg namen de geruchten over onderlinge strubbelingen toe, maar de twee bleven samen in het openbaar verschijnen. Eind maart werden Lopez en Affleck nog gezien tijdens een ogenschijnlijke huizenjacht in New York. Hand in hand liepen ze over straat. Begin juni bezochten de twee nog samen een basketbalwedstrijd van Afflecks zoon in Santa Monica.

In diezelfde week blies Lopez zonder duidelijke verklaring haar tournee door Noord-Amerika af, die in de zomer van start zou gaan. Het zou haar eerste concertreeks in vijf jaar tijd zijn, ter promotie van haar eerste cd in tien jaar tijd.

De ticketverkoop viel tegen, meldde entertainmentblad Variety. Maar Lopez' team liet bij het afblazen ook weten dat de zangeres "tijd neemt om met haar kinderen, familie en naasten te zijn" - over haar man werd in de verklaring niet gerept.

Volgens roddelsite TMZ heeft Lopez in de aangeleverde documenten 26 april als scheidingsdatum opgegeven. Dat zou betekenen dat de twee sterren nog vier maanden stil hebben weten te houden dat ze inmiddels uit elkaar zijn. Anders dan twintig jaar geleden hielden ze de regie nu zelf in handen, buiten de schijnwerpers om.

Hollywoodsterren Ben Affleck en Jennifer Lopez verschenen in 2021 voor het eerst weer samen op de rode loper:

Vliegtuigbouwer Boeing heeft zijn testvluchten met het nieuwe toestel 777X tijdelijk gestaakt nadat het eerste vliegtuig na terugkomst gebreken vertoonde. In een onderdeel dat de motor met de vleugels verbindt ontdekten inspecteurs scheuren. Dat euvel moet Boeing nu eerst zien te verhelpen voordat er nieuwe testvluchten kunnen plaatsvinden.

Boeing kondigde het nieuwe toestel jaren geleden al aan, maar heeft door tal van tegenslagen tijdens de bouw- en testfase nog steeds geen vlieglicentie van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA. Boeing presenteerde de 777X in 2013 als opvolger van de veelgebruikte 777. Het plan was aanvankelijk om in 2020 de eerste toestellen van dit type te verkopen, maar dat plan liep vertraging op.

Cockpitstoelen inspecteren

Dat kwam onder andere doordat Boeing de laatste jaren veel tijd en geld kwijt was aan hersteloperaties na mankementen bij andere toestellen. Daar kwam deze week een nieuwe inspectieverplichting bij. De FAA eist dat de stoelen in de cockpits van alle 787 Dreamliners die in de VS staan geregistreerd worden nagekeken. Dit type vliegtuig maakte eerder dit jaar een duikvlucht waardoor tientallen passagiers gewond raakten.

Tijdens de vlucht van de Chileense maatschappij LATAM in maart schoot de stoel van de gezagvoerder onbedoeld naar voren. De stoel raakte vervolgens een schakelaar die de stuurautomaat uitschakelde. Het vliegtuig, dat onderweg was van Australië naar Nieuw-Zeeland, daalde daardoor in korte tijd zo'n 120 meter. Daarna kreeg de copiloot de controle weer terug over het vliegtuig, blijkt uit een eerste rapport van de Chileense autoriteiten.

De FAA heeft luchtvaartmaatschappijen die toestellen van dit type in de VS geregistreerd hebben staan nu opgedragen om beide pilotenstoelen te controleren, meldt persbureau AP. Het gaat volgens de luchtvaarautoriteit in totaal om 158 toestellen. In Nederland hebben KLM en TUI het toestel in hun vloot.

Boeing raadde daags na het incident van maart al aan om een en ander aan de stoelen te controleren. Ondanks dat advies bleef de FAA meldingen binnenkrijgen van losschietende cockpitstoelen. De laatste melding ontving de organisatie in juni, drie andere meldingen werden eerder gedaan.

Wiel los, deur weg

Boeing is de afgelopen tijd vaker negatief in het nieuws gekomen door technische mankementen. Zo verschenen er dit voorjaar beelden van een Boeing 777-200 die kort na het opstijgen van San Francisco naar Japan een wiel verloor. Dat viel op een lege auto, die daardoor zwaar werd beschadigd. De Boeing kon met zijn andere wielen veilig landen in Los Angeles, waarna passagiers met een ander toestel doorvlogen naar Osaka.

Begin dit jaar was er een ernstiger incident met een Boeing 737-Max. Een toestel van Alaska Airlines verloor onderweg een deurpaneel. Dat kwam door loszittende bouten, een mankement dat daarna ook bij andere toestellen werd vastgesteld. Bij het incident vielen geen slachtoffers.

In de Democratische Republiek Congo zijn zeker 20 mensen omgekomen toen de boot waarop ze voeren op een ander schip botste en zonk. Ruim veertig mensen konden uit het water worden gered, maar naar honderden mensen wordt nog gezocht.

Het schip met aan boord naar schatting 300 passagiers was in het donker onderweg op de Lukenie-rivier en raakte een duwbak die deels was gezonken. Lokale autoriteiten benadrukten na het ongeluk dat het niet is toegestaan om 's nachts te varen op rivieren in het land. Ze zijn een onderzoek begonnen naar wie verantwoordelijk is voor het ongeluk.

In de Democratische Republiek Congo gebeuren met enige regelmaat ongelukken op het water met vaak vele doden. Afgelopen juni kwamen zeker 80 mensen om het leven toen het schip waarop zij voeren zonk. Het schip vervoerde veel meer mensen dan was toegestaan.

Op verschillende plekken in Brabant is wateroverlast ontstaan na hevige regenval in de avond. In onder meer Bergen op Zoom, Rijen en Oisterwijk kwamen straten blank te staan. In Rijen, waar bewoners vaker problemen ondervinden na regenval, moest de brandweer eraan te pas komen.

Op sommige plekken in Brabant viel ruim 35 millimeter regen, meldt Weeronline. Bij het meetstation van Gilze-Rijen werd meer dan 38 millimeter geregistreerd. Gemiddeld valt er in de hele maand augustus bijna 90 millimeter.

Ook in Bergen op Zoom moest de brandweer uitrukken, meldt het Eindhovens Dagblad. Daar waren putdeksels omhoog gestuwd door het water en bij sommige woningen liep het water naar binnen. De politie zette daarop een aantal wegen af. Nadat de brandweer het water had weggepompt waren de getroffen straten in de loop van de avond weer begaanbaar.

Een Nederlandse vrouw is gered nadat een klein vliegtuig vanmiddag neerstortte in een meer in Malawi. Dat zegt de minister van Informatie van Malawi, Moses Kumkuyu, in een verklaring.

Volgens de minister stortte het vliegtuigje in ondiep water neer vlakbij de oever van het Malawimeer. Er waren drie mensen aan boord, onder wie de Nederlandse vrouw die het ongeluk overleefde. Ze werd gered door vissers en is met lichte verwondingen naar een lokaal ziekenhuis gebracht, waar ze wordt verzorgd. Een andere passagier en de piloot zijn nog niet gevonden.

Het luchtvaartuig was onderweg van de stad Nkhotakota naar de stad Liwonde, een vlucht die ruim een uur duurt. Er passen normaal gesproken zes mensen in het Amerikaanse sportvliegtuigje, een Cessna C210.

De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend. Ook is niet duidelijk wie de andere passagier aan boord is.

Trinidad en Tobago staat op het punt het nationale wapen te wijzigen. De drie beroemde schepen van de Spaanse ontdekkingsreiziger Christopher Columbus - Pinta, Niña en de Santa María - verdwijnen uit het symbolische wapenschild.

Volgens de regering zijn de schepen een pijnlijke herinnering aan het koloniale verleden. Met de wijziging wil het Caribische land de nationale identiteit en het culturele erfgoed sterker omarmen. Het is voor het eerst sinds de onafhankelijkheid in 1962 dat de eilandengroep het wapen wijzigt.

Premier Rowley zei op een congres van zijn partij dat het land afstand neemt van alle koloniale overblijfselen, en die ook uit de grondwet wil verwijderen. Na zijn toespraak ontving hij een staande ovatie.

Het besluit komt in een tijd dat steeds meer Caribische landen oproepen tot dekolonisatie.

De schepen worden vervangen door de steeldrum, een veelgebruikt percussie-instrument dat zijn oorsprong vindt op de Caribische eilandengroep.

Het is de bedoeling dat het nieuwe wapenschild volgende maand wordt gepresenteerd. Briefgeld met het oude wapenschild blijft voorlopig nog geldig, maar zal op termijn ook worden vervangen.

Columbus ontdekte de eilanden op 31 juli 1498 toen hij er tijdens een van zijn oversteken over de Atlantische Oceaan aan land kwam. Hij noemde het grootste eiland Trinidad naar de Heilige Drie-eenheid en het kleinere eiland Bella Forma (prachtige formatie), het huidige Tobago.

Alle 17.000 startbewijzen voor Marathon Rotterdam 2025 zijn binnen tweeënhalf uur uitverkocht. Dat is een recordtijd, meldt de organisatie.

Vooraf hadden al 35.000 mensen interesse getoond in de 44ste editie van de Rotterdamse marathon, die volgend jaar op 13 april plaatsvindt. Ze kregen het advies er snel bij te zijn. Vorig jaar duurde het een week voordat alle startbewijzen waren vergeven, meldt regionale omroep Rijnmond.

Voor andere onderdelen van de hardloopwedstrijd, zoals de kwart marathon, opent de inschrijving dit najaar. Bedrijven kunnen zich nog inschrijven voor de Business Runs. Ook kunnen lopers zich nog opgeven via het initiatief Ren tegen Kanker van KWF Kankerbestrijding. Hier zijn nog een paar startbewijzen voor beschikbaar.

Uitbreiding

Directeur van de NN Marathon Rotterdam Wilbert Lek zegt dat hij het bijna niet kan bevatten dat de marathon zo snel uitverkocht was. Hij is in gesprek met de gemeente Rotterdam en betrokken diensten om meer hardlopers aan de wedstrijd mee te laten doen.

In andere grote steden doen ook veel meer mensen mee. Zo had de marathon van Parijs dit jaar 50.000 deelnemers. Groeien naar 30.000 deelnemers is de ambitie, maakte de organisatie na de 43ste editie dit jaar bekend.

Twee mannen troffen elkaar vandaag voor de rechter in Zwolle. Beiden snikkend en met de handen voor de ogen. De een wordt verdacht van het veroorzaken van een dodelijk ongeluk op een mistige zaterdagochtend in februari 2022. De ander verloor bij dat ongeluk zijn vrouw.

De vrouw, moeder van drie kinderen, was die ochtend onderweg naar een coronateststraat toen haar auto werd geramd. De auto belandde ondersteboven in een slootje. Hulpdiensten konden niks meer voor de vrouw doen.

In de andere auto zat een man met zijn twee kinderen. De drie bleven wonderlijk genoeg ongedeerd. Uit onderzoek bleek dat de man tussen de 97 en 130 km/u had gereden, waar de maximumsnelheid 60 km was. Hij probeerde de vrouw nog te ontwijken: "Dat is me niet gelukt, en dat spijt me", citeert een verslaggever van RTV Oost de verdachte.

De nabestaande vertelde in de rechtbank over het moment dat hij aan zijn kinderen moest vertellen dat hun moeder niet meer leeft: "Het ogenblik dat ik de kids moest zeggen dat hun moeder weg was, dat zie ik elke dag nog langskomen. Die blikken van mijn kinderen, ik kan het echt niet omschrijven. Het was zo intens, die zie ik elke dag terug", zei hij snikkend en met tussenpozen.

Ook de verdachte kwam moeilijk uit zijn woorden: "Ik vind het afschuwelijk, en ik voel de pijn die hij ook voelt. Geloof me maar. Ik moet er ook mee leven, dat is niet makkelijk", zei hij terwijl hij zijn handen voor zijn ogen sloeg. Hij benadrukte dat over zijn leven sinds het ongeluk een grauwe sluier hangt. Door concentratieproblemen moest hij stoppen met werken. Ook is hij kribbig en heeft zijn dochter nachtmerries. "Ik heb er gewoon niet zo veel lol meer in", zei hij.

Even viel het stil in de rechtszaal: "Wat een verdriet hè, voor iedereen", doorbrak de rechter de stilte.

Schuldvraag

De vrouw had geen voorrang. Ze had de man voor moeten laten gaan. Maar de zaak draait volgens de officier van justitie om het gedrag van de man. "De vraag is: was het ongeval vermijdbaar? En als meneer zich aan de maximumsnelheid had gehouden, dan is er een grote kans dat er geen botsing was ontstaan, of minder letsel", aldus de officier.

De auto van de vrouw belandde in de sloot:

De verdachte zei dat de auto van de vrouw ineens voor hem stond. Bovendien had hij, ondanks de mist, goed zicht op de weg. "Ontelbare keren heb ik alles teruggehaald, wat ik heb gedaan, wat ik anders had kunnen doen. Maar ik heb een fout gemaakt, dat is zo."

De advocaat van de man erkent dat hij te snel reed, maar heeft twijfels bij de snelheden die in het onderzoek naar voren komen. De foutmarges bij de berekeningen van de snelheid zouden te groot zijn.

Tegen de man is een taakstraf van 240 uur geëist en een voorwaardelijke celstraf van twee maanden. Ook wil het Openbaar Ministerie dat hij een rijontzegging van een jaar krijgt. De rechtbank doet over twee weken uitspraak.