NOS Nieuws - Algemeen

Nederland geeft op verzoek van Nigeria 113 bronzen objecten terug. Ze maken deel uit van de zogenoemde Benin Bronzen en behoren tot de rijkscollectie van het West-Afrikaanse land. Het gaat onder meer om plakkaten, hangers en figuren. Die bevinden zich op dit moment nog in de collectie van het Wereldmuseum in Leiden.

Britse militairen hadden in 1897 deze objecten geroofd uit het Koninkrijk Benin, in het huidige Nigeria. Via het Verenigd Koninkrijk belandden ze in musea over de hele wereld, waaronder in Nederland.

Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en de directeur van de Nigeriaanse delegatie, Olugbile Holloway, ondertekenen vanmiddag de overdrachtsovereenkomst in het Wereldmuseum.

"Met deze teruggave dragen we bij aan het herstel van een historisch onrecht dat nog altijd gevoeld wordt", zegt Bruins in een persbericht. "Erfgoed is essentieel voor het vertellen en beleven van de geschiedenis van een land en gemeenschap. De Benin Bronzen zijn daarom onmisbaar voor Nigeria, het is goed dat ze teruggaan."

'Een goed voorbeeld'

In totaal bestaat de verzameling Benin Bronzes uit duizenden metalen sculpturen en plaquettes. Nigeria vraagt musea in verschillende landen al decennia om teruggave.

De afgelopen jaren werden al verschillende kunstwerken teruggegeven, onder meer door Schotse, Britse, Franse musea. De Benin Brozen zijn miljoenen waard en van groot kunsthistorisch belang.

Oud-correspondent Bram Vermeulen bezocht Benin City vijf jaar geleden en zag dat de inwoners nog steeds druk zijn met het brons. 'Het is een open wond die nog moet helen", zei een bewoner:

Daarnaast geeft Rotterdam ook zes objecten terug aan Nigeria. Ook deze vallen onder de collectie Benin Bronzen en zijn geroofd in 1897. Het gaat om een bel, drie reliëfplaten, een kokosnoothouder en een staf.

"Kunst en erfgoed horen daar te zijn waar ze thuishoren", zegt de Rotterdamse wethouder Said Kasmi.

"De terugkeer uit Nederland zal de grootste teruggave van oudheden van het Koninkrijk Benin zijn die direct verband houdt met de Britse strafexpeditie van 1897", zegt Olugbile Holloway.

"Wij danken Nederland voor de medewerking en hopen dat dit een goed voorbeeld op het gebied van de teruggave van verloren of geroofde oudheden zal zijn voor andere landen wereldwijd."

Het kabinet heeft brede steun van de Tweede Kamer om zich maximaal in te zetten om Europa en Oekraïne aan de onderhandelingstafel van Amerika en Rusland te krijgen en om mee te werken aan een akkoord over de oorlog in Oekraïne. Daarbij is het voor kabinet en Kamer een voorwaarde dat Europa en Oekraïne daar een beslissende rol in hebben.

Premier Schoof wilde in het Kamerdebat over Oekraïne niet op zaken vooruitlopen en zeggen welke kant dat op moet gaan en hoe dat ingevuld moet worden. "We staan pas aan de vooravond van deze gesprekken." Schoof beloofde de Kamer bij elke concrete stap te betrekken waar het kabinet een besluit over moet nemen.

Voor een eindoordeel over Nederlandse deelname aan een eventuele troepenmacht vinden verschillende partijen het nog te vroeg, al kan het kabinet ook daarvoor uiteindelijk steun van een Kamermeerderheid verwachten. Ook PVV-leider Wilders, die tegen het sturen van militairen is, zei zulke troepen wel met geld en middelen te willen steunen.

Schoof: "Laat ik duidelijk zeggen: ik ben er niet op uit om een Nederlandse troepenmacht te sturen. Onze inzet is om samen met de Amerikanen en samen met Oekraïne een duurzame vrede bereiken." Een duurzame vrede is wat hem betreft iets anders dan een wapenstilstand of een tijdelijk bestand of gevechtspauze. En de VS moeten militair betrokken blijven bij het garanderen van die duurzame vrede.

Schoof wilde na vragen van GL-PvdA-leider Timmermans niet vooruitlopen op een situatie dat de PVV als enige partij van de coalitie tegen het sturen van militairen is. "We doen dit stap voor stap."

VVD-leider Yesilgöz wilde van PVV-leider Wilders weten waarom hij nu al uitsluit dat hij ooit toestemming gaat geven voor het uitzenden van Nederlandse militairen. Yesilgöz: "Stel dat alle andere Europese landen dat ook zouden zeggen. Wie gaat onze veiligheid dan bewaken?"

Wilders hield vol dat hij geen Nederlandse militairen naar Oekraïne wil sturen zolang er nog tienduizenden Oekraïners naar Europa zijn gevlucht. Die moeten wat hem betreft eerst terug om te vechten voor hun land. Hij wees erop dat met steun van de PVV al wel militaire missies plaatsvinden rond Oekraïne, zoals in de Baltische staten en de Oostzee.

Ook NSC-leider Omtzigt maakt zich zorgen over de houding van Wilders. Hij wilde van Schoof weten of die het mogelijk acht dat het kabinet een besluit neemt waar de kabinetsleden van de PVV tegen zijn. Schoof: "Het is mijn taak en mijn streven dat de neuzen dezelfde kant op staan." Maar hij voegde er opnieuw aan toe dat hij het veel te vroeg vindt om het daar nu al over te hebben.

Voor het eerst zijn de eretitels Meester en Grootmeester uitgedeeld aan de beste spelers van het Friese damspel. "Het geeft wat meer cachet aan de hele zaak", zegt kersverse Meester Hein de Vries uit Leeuwarden tegen Omrop Fryslân.

Sinds deze week zijn er zeven (groot)meesters in het Fries dammen. "Natuurlijk is het hele fenomeen een beetje een verrassing in ons wereldje", zegt De Vries. "We zijn vrij bescheiden, bij het schaken en gewone dammen hebben ze die titels al."

In het schaken kennen we de term grootmeester al sinds 1950, maar binnen het Fries dammen duurde het 75 jaar langer. Je wordt (groot)meester door een bepaald aantal resultaten of punten te behalen in toernooien.

Binnen het Fries dammen zijn nu pas genoeg toernooien georganiseerd. "We hebben nu drie wereldkampioenschappen gehad, we hebben voor de tiende keer de Fryslân Open. We hebben een leuke body gekregen", legt Marten Walinga van de Provinciale Friese Dambond uit bij omroep Zilt.

Content mee

De Vries: "Het is toch wel proberen om de hele sport naar een wat hoger niveau te tillen. Dat is heel goed voor de sport." De Vries is zelf uitgeroepen tot Meester. Dat geldt ook voor Fries Folkert Groenveld en de Rus Alexander Georgiev. "Ik zag 'm niet aankomen", vertelt De Vries. "Maar ik ben er wel heel content mee."

Marten Walinga mag zich zelfs Grootmeester noemen, net als Taeke Kooistra en Jelle Wiersma. "Het verandert mij niet", grapt Walinga. "Maar het is wel een mooie waardering voor de prestaties die je op het bord hebt geleverd."

Aan het internationale damtoernooi Fryslân Open in Franeker doen meer dan honderd deelnemers van over de hele wereld mee, maar vooral uit Friesland. Fryslân Open wordt nog de hele week gespeeld.

Mexico overweegt Google voor de rechter te slepen vanwege de naamsverandering van de Golf van Mexico, die het techbedrijf deze maand doorvoerde. Google veranderde de naam van de zee in de Golf van Amerika, in overeenstemming met de wens van de Amerikaanse president Trump.

Vorige maand tekende Trump een decreet, waarmee werd bepaald dat de zee in de Atlantische Oceaan, begrensd door vijf Amerikaanse staten, vier Mexicaanse staten en Cuba, voortaan de Golf van Amerika zal heten. Google kondigde aan de naam ook te veranderen, omdat het bedrijf zegt namen te gebruiken die in officiële overheidsbronnen voorkomen.

In Mexico bleef het gebied Golfo de México heten en in de rest van de wereld werd het 'Golf van Mexico (Golf van Amerika)'. De Mexicaanse president Claudia Sheinbaum heeft Google gevraagd dit terug te draaien, anders zal ze juridische stappen ondernemen.

Het zuidelijke buurland van de VS stelt dat de beslissing om de naam te veranderen een inbreuk is op de Mexicaanse soevereiniteit. De Verenigde Staten hebben namelijk slechts rechtsbevoegdheid over 46 procent van de zee. Mexico controleert 49 procent en Cuba vijf procent. De naam Golf van Mexico bestaat al sinds 1607 en wordt erkend door de Verenigde Naties.

"Onder geen enkele omstandigheid accepteert Mexico de naamswijziging van een geografisch gebied op eigen grondgebied en onder haar eigen bevoegdheid", laten de Mexicaanse autoriteiten weten.

Niet goed ontvangen

De naamsverandering deed wereldwijd veel stof opwaaien. Ook binnen de VS werd de wijziging niet overal goed ontvangen. Vorige week werd een journalist nog geweerd uit het Witte Huis omdat deze de naam Golf van Mexico nog gebruikte. Ook werd persbureau AP geweerd uit het Witte Huis vanwege zijn standpunt over de naam. Volgens journalisten en mediapartijen staat de persvrijheid mogelijk onder druk door deze incidenten.

In Nederland volgt uitgeverij Noordhoff, van de Grote Bosatlas, de Nederlandse Taalunie voor buitenlandse aardrijkskundige namen. Dit geldt ook voor de NOS. Tot nu toe houdt de Nederlandse Taalunie vast aan de naam Golf van Mexico, net als de NOS.

Een Franse burgemeester moet voor de rechter verschijnen, omdat hij weigerde een huwelijk te voltrekken tussen een Française en een illegale man uit Algerije. Hij kan daarvoor vijf jaar cel krijgen en een boete van 75.000 euro.

"De situatie is grotesk. Het gaat om een man die we het land uit willen zetten, en die moet ik dan wel hier laten trouwen'', zei de betreffende burgemeester Robert Ménard vandaag op tv. "Ik heb niets fout gedaan. Die man die het land uit moet heeft iets fout gedaan", zei hij eerder.

De zaak dateert uit de zomer van 2023. De Franse Eva wilde in het zuid-Franse Béziers trouwen met de Algerijnse Mustapha. De rechts-radicale burgemeester Ménard weigerde dat. Een huwelijk met een illegale man zou haaks staan op het overheidsbeleid om illegalen het land uit te zetten en hij vermoedde dat het een schijnhuwelijk was: de man zou alleen trouwen om een verblijfsvergunning te krijgen.

Geen aanwijzing voor schijnhuwelijk

Eva verweerde zich: "Het gaat mij alleen maar om de liefde". Justitie deed onderzoek en concludeerde dat er geen aanwijzingen waren dat het ging om een schijnhuwelijk. Twee weken na de geannuleerde ceremonie werd Mustapha Frankrijk uitgezet.

De burgemeester kreeg vervolgens Justitie op z'n dak. In de Franse wet en ook in internationale verdragen staat dat het huwelijk een onvervreemdbaar recht is onafhankelijk van de verblijfstatus van iemand. Een burgemeester heeft daar geen zeggenschap over.

Robert Ménard bestreed dat niet. Hij heeft erkend dat hij de wet heeft overtreden. Maar hij zegt dat in het landsbelang te hebben gedaan. Vandaag bood justitie hem een schikking aan. Dat weigerde hij. Daardoor komt de zaak nu bij de rechter te liggen. Een datum voor de rechtszaak is nog niet bekend.

Steun voor Ménard

Enkele tientallen burgemeesters kwamen vandaag bijeen om hun steun te betuigen aan Ménard. "Hoe is het mogelijk dat we een burgemeester vervolgen die iemand weigert te laten trouwen die niet in Frankrijk mag zijn en die dus ook niet eens in een trouwzaal mag zijn?", zei de voorzitter van de vereniging van burgemeesters David Lisnard.

Ook was er steun voor Ménard vanuit de landelijke politiek. Zowel de minister van Justitie, Gérald Darmanin, als de minister van Binnenlandse Zaken, Bruno Retailleau, nam het op voor hem. Beide ministers werken al langere tijd aan een strenger migratiebeleid en aan het vaker uitzetten van illegalen.

Donderdag wordt in de Franse Senaat een wetsvoorstel behandeld dat huwelijken met illegalen wil verbieden, precies zoals burgemeester Ménard wil. Het voorstel is omstreden. Eerdere soortgelijke plannen haalden het nooit, omdat rechters zeiden dat de maatregel in strijd was met de wet.

Zelfs minister Darmanin, die het nu opneemt voor burgemeester Ménard, zei in 2023 nog dat het weigeren van een huwelijk van een illegaal "in strijd is met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens".

'Surrealistisch'

De Franse Constitutionele Raad oordeelde meer dan twintig jaar geleden al dat de verblijfstatus geen invloed mag hebben op een huwelijk. "Maar de situatie is veranderd. In 2003 kregen 20.000 illegalen per jaar opdracht het land te verlaten. In 2023 waren dat er 130.000", zei de indiener van het wetsvoorstel, centrumpoliticus Stéphane Demilly.

Burgemeester Ménard noemde het 'surrealistisch' dat hij voor de rechter moet verschijnen, terwijl de wet straks misschien wordt aangepast. "Op dinsdag word ik veroordeeld op basis van een wet die donderdag misschien verandert."

Béziers is niet de enige gemeente waar dit speelt. De afgelopen jaren waren er meer botsingen tussen burgemeesters en huwelijkspartners zonder verblijfsvergunning. Robert Ménard is voor zover bekend de eerste die het nu tot een rechtszaak laat komen.

De eisen voor vergunningen versoepelen, 'onherstelbaar verloren' natuurgebieden opofferen en illegaal geworden bedrijven legaliseren. Het is een greep uit de plannen die LTO Nederland vanmiddag presenteerde en waarmee de boerenbelangenorganisatie Nederland uit de stikstofcrisis wil halen nadat recente uitspraken van de Raad van State en de civiele rechter het land verder op slot zetten.

Het is niet toevallig dat LTO juist nu met deze plannen komt. Om economische ontwikkeling weer mogelijk te maken, heeft premier Schoof een ministeriële commissie opgericht die uiterlijk begin april met een stikstofplan moet komen. LTO wil dat de commissie haar plannen overneemt.

Het plan richt zich nadrukkelijk op één kant van de stikstofcrisis: de juridische kant. De organisatie liet zich daarvoor adviseren door advocatenbureau Houthoff. De maatregelen die LTO voorstelt moeten antwoord geven op de vraag hoe de vastgelopen vergunningverlening weer op gang kan komen, zodat er weer ontwikkelingsperspectief ontstaat voor uiteenlopende economische sectoren, waaronder de landbouw.

Minder uitstoot

Het plan gaat daarmee nadrukkelijk niet over de minstens even prangende vraag hoe Nederland de uitstoot van stikstof naar beneden zal brengen. "Het allerbelangrijkste wat we nodig hebben om uit de stikstofimpasse te komen, is niet een juridisch kader, maar het verminderen van de uitstoot", reageert Rogier Kegge, universitair docent bestuurs- en omgevingsrecht aan de Universiteit Leiden, die de plannen op verzoek van de NOS doornam.

In rechtszaken wijzen rechters er telkens op dat er eerst minder stikstof terecht moet komen in overbelaste Natura 2000-gebieden, om te voorkomen dat de natuur verslechtert. Pas als die dalende lijn is ingezet, mag weer meer stikstof worden uitgestoten, is de boodschap keer op keer. "Als de stikstofuitstoot omlaag gaat, ontstaat er bovendien vanzelf meer ruimte om vergunningen te verstrekken", stelt Kegge.

Half plan

LTO-voorzitter Ger Koopmans benadrukt dat de vandaag gepresenteerde plannen inderdaad hand in hand moeten gaan met plannen om de uitstoot van stikstof te verminderen. Hij zegt daaraan te werken, maar wil nog niets van zijn ideeën prijsgeven en presenteert vandaag dus een deel van het plan.

LTO zegt voor deze volgorde te kiezen omdat nieuwe regels nodig zouden zijn om de uitstoot omlaag te krijgen. Als voorbeeld noemt voorzitter Koopmans dat veehouders nu vaak geen vergunning kunnen krijgen om hun stal te verduurzamen.

Jurist Kegge gaat niet in die redenering mee. "Ik heb nog nooit vergunningsaanvragen gezien die enkel gericht zijn op het reduceren van stikstofuitstoot. Vaak gaat het om een aanvraag voor bijvoorbeeld een betere stal en betere luchtwassers, die de uitstoot van ammoniak omlaag moeten brengen. Maar dan wil de boer er ook honderd koeien bij en moet in praktijk blijken hoeveel de uitstoot verandert."

Toch ziet Kegge toegevoegde waarde in onderdelen van het plan van LTO. "Ik heb er kanttekeningen bij, maar het is op zich een goed doordacht pakket dat richtingen biedt voor juridische oplossingen. Toch kun je het pas volledig op waarde schatten in samenhang met de toekomstige plannen voor stikstofreductie."

Het LTO-plan volgt op Kamerbrieven van en media-aandacht voor landbouwminister Wiersma, waarin ze verschillende scenario's verkent om stikstofuitstoot omlaag te brengen en regels te versoepelen. Keuzes maakte ze nog niet. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over het stikstofprobleem.

Paus Franciscus kampt met een beginnende, dubbele longontsteking. Dat schrijft het Vaticaan in een laatste update over de gezondheidstoestand van de leider van de Rooms-Katholieke Kerk, die sinds vrijdag in het Gemelli-ziekenhuis in Rome ligt.

De dubbele longontsteking kwam aan het licht via een CT-scan. Het maakt de medische situatie van de 88-jarige paus complexer, aldus het Vaticaan, omdat hij met meer medicijnen moeten worden behandeld.

"Desondanks blijft paus Franciscus in een goede stemming", staat in de persverklaring.

Broze gezondheid

Eerder vandaag werd al bekend dat het Vaticaan de werkafspraken van de paus voor komend weekend heeft afgezegd. Onder meer een audiëntie op zaterdag gaat niet door en op zondag neemt een aartsbisschop een mis over van de paus.

De paus kampt al jaren met een broze gezondheid. Zo onderging hij in 2023 een buikoperatie en werd hij datzelfde jaar opgenomen vanwege ademhalingsproblemen door bronchitis. Ook zit hij vaak in een rolstoel vanwege knie- en rugproblemen en vorige maand viel hij voor de tweede keer in korte tijd. Daarbij bezeerde hij zijn arm.

Onbekenden hebben de ketenen van het Tula-monument in het vrijheidspark in de Curaçaose hoofdstad Willemstad weggehaald. De diefstal werd ontdekt door de Nederlandse fotograaf Robert Oerlemans, die op vakantie is op Curaçao. De beheerder van het park, Fundashon Parke Lucha di Libertat, is geschrokken.

Het monument, dat in 1998 werd ontworpen door kunstenaar Nel Simon, herdenkt de slavenopstand van 1795 onder leiding van Tula. De drie bronzen beelden verbeelden een geketende man en vrouw, met tussen hen in een figuur die een hamer omhoog houdt om de ketenen te breken.

Weerstand

Het monument stuitte destijds al op weerstand. "Mensen waren zelfs tegen de plaatsing ervan", zegt Gibi Basilio, bestuurslid van de Fundashon. "Er was discussie over de locatie, maar ook over de ketenen zelf. Sommigen wilden hem weg hebben, omdat ze vonden dat we geen slaven meer zijn."

Het beeld voordat de ketenen werden gestolen, en erna:

De verdwenen ketenen spelen een cruciale rol in dit symbool van bevrijding. Overal op het eiland zijn herinneringsbeeldwerken te vinden met gebroken kettingen. Het nationale monument wordt Desenkadená, wat 'ontketend' betekent in het Papiaments, de taal van de zuidelijke Caribische eilanden.

Zo letterlijk als nu is de betekenis volgens Basilio niet bedoeld. "De verdwijning van de ketenen is niet alleen een daad van diefstal, maar ook een diepere weerspiegeling van maatschappelijke discussies op het eiland", zegt Basilio. "Maar wij hebben altijd volgehouden dat die ketenen ons herinneren aan de strijd die nog niet gestreden is. Tula sloeg destijds een ketting stuk, maar het laatste stuk bleef nog hangen. Dat is onze verantwoordelijkheid."

Naakte Tula

De stichting is van plan om morgenochtend officieel aangifte te doen, nadat eerder al navraag werd gedaan bij medewerkers of zij iets verdachts hadden gezien. Er wordt ook gezocht naar financiële middelen om de ketenen te herstellen, mogelijk via het Cultuurfonds Caribisch Gebied. "Dit is een nationaal monument. Dit moet hersteld worden, en wel voor 17 augustus", aldus Basilio, verwijzend naar de jaarlijkse Dag van de Vrijheidsstrijd op Curaçao.

De verdwijning van de ketenen is niet de enige controverse rond het slavernijverleden op Curaçao. Vorig jaar kreeg Tula na jarenlange strijd officieel eerherstel van de Nederlandse regering. Eerder bood Nederland al excuses aan voor zijn onrechtmatige executie in 1795.

Ook werd vorig jaar een beeld van een naakte Tula, gemaakt in de jaren zeventig van de vorige eeuw door kunstenares Toos Hagenaars, geweigerd door de Curaçaose overheid, waardoor het in Nederland blijft.

Voor Basilio betekent de diefstal van de ketenen dat er nog werk aan de winkel is. "We denken dat we vrij zijn, maar hoe vrij zijn we echt? Dit soort daden laat zien dat er nog steeds ketenen in onze hoofden zitten. De strijd is nog niet gestreden."

Het University College Roosevelt (UCR) in Middelburg sluit morgen de deuren voor de rest van de week. De colleges gaan vanaf maandag weer door. Alle academische gebouwen zullen deze week dicht zijn.

Een woordvoerder van de universiteit zegt dat de tijdelijke sluiting in de eerste plaats is "om de komende dagen de gesprekken met medewerkers in alle rust te laten verlopen". De medewerkers krijgen tijdens deze gesprekken te horen of ze wel of niet worden ontslagen.

Eerder vandaag was het plan van de universiteit nog om de deuren anderhalve week te sluiten, tot en met zondag 2 maart. Studenten reageerden daar bezorgd en boos op. Naar aanleiding van de vele bezorgde reacties, besloot het UCR vanavond om de lessen toch aanstaande maandag al te hervatten.

"Als onderdeel van dit proces, moeten we collega's privé kunnen ontmoeten en vragen we jullie vriendelijk om jullie respect en begrip", staat in een mail aan de studenten.

Gisteren werd bekend dat een kwart van het personeel in Middelburg weg moet, als gevolg de bezuinigingen van het kabinet. Doordat zo'n groot deel van de medewerkers in Middelburg weg moet, wordt het onderwijs bij University College Roosevelt in de toekomst helemaal anders ingevuld.

Lesstof niet missen

De studenten kregen op een bijeenkomst en per mail te horen over de sluiting. Vanavond stuurde het UCR nog een mail met het nieuws dat het besluit was aangepast.

Een UCR-woordvoerder zegt dat de college-uren natuurlijk niet ingehaald kunnen worden, maar dat er gezorgd wordt dat de studenten de lesstof niet missen. Ook de scriptiebegeleiding gaat gewoon door. Dat kan online of buiten het UCR. "Dat gaat door. Er zijn alleen geen colleges."

Voor studieplekken kunnen de studenten terecht bij de hogeschool en de bibliotheek. "Als jullie vergaderingen met docenten of personeel hebben gepland, moeten deze online plaatsvinden", schrijft de universiteit.

'Onacceptabel'

Nienke van Houwelingen, een van de studenten, noemde het "onacceptabel" dat het UCR de deuren anderhalve week wilde sluiten. Zij was vandaag bij een bijeenkomst waar het bestuur hierover aan het woord kwam. Volgens haar waren ruim 100 studenten en het merendeel van de professoren aanwezig.

Volgens Van Houwelingen was er veel woede en onrust toen studenten hoorden dat het UCR anderhalve week wilde sluiten. "Het is onacceptabel dat het dichtgaat. Wij hebben gewoon recht op onderwijs en dat wordt ons nu ontnomen."

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) kreeg tientallen telefoontjes van bezorgde studenten. "Personeel de tijd willen geven voor bezinning lijkt mij geen reden om te sluiten en studenten geen onderwijs te geven", zegt LSVb-voorzitter Abdelkader Karbache.

Uiteindelijk kwam het UCR dus terug van het besluit van eerder vandaag. De lessen starten maandag weer, maar volgens Van Houwelingen proberen studenten het voor elkaar te krijgen dat de lessen vrijdag, op geïmproviseerde wijze, al doorgaan.

Als je Oekraïners vraagt naar verkiezingen, krijg je een eenduidig antwoord. "Daar is de situatie nu totaal ongeschikt voor", zegt de 22-jarige Anastasia op het Maidanplein in Kyiv. "Ik weet niet wanneer wel, maar in ieder geval niet dit jaar."

Sinds de grootschalige Russische invasie en de staat van beleg in het land, zijn verkiezingen en andere democratische rechten opgeschort. Een land in oorlog kan nu eenmaal geen betrouwbare en veilige stembusgang organiseren, en Oekraïne moet alle aandacht richten op de gemeenschappelijke vijand. Bovendien zijn veel Oekraïners gevlucht naar het buitenland of achtergebleven in door Rusland bezet gebied.

Maar nu het gaat over onderhandelingen en een mogelijk einde aan de oorlog, zijn verkiezingen opeens een onderwerp van gesprek. De Russische president Poetin haalt de uitgestelde verkiezingen aan om te zeggen dat Zelensky geen legitieme leider is, ook al is dit uitstel vanwege de staat van beleg in de Oekraïense wet vastgelegd. De verkiezingen moet wel binnen zes maanden na het beëindigen van de noodtoestand plaatsvinden.

Narratief van Poetin

Na het gesprek van anderhalf uur met Poetin vorige week echode de Amerikaanse president dat er 'snel' verkiezingen gehouden moeten worden. "Dit is precies het narratief van Poetin, die weet dat door verkiezingen te midden van een oorlog de stabiliteit en eenheid van Oekraïne ondermijnd worden", zegt Oleksandr Merezjko. Hij zit namens de partij van Zelensky Dienaar van het Volk in het Oekraïense parlement. "Ik hoop niet dat onze Amerikaanse bondgenoten in die val trappen."

Maidan is de plek van meerdere revoluties en het symbool van de Oekraïense democratie en onafhankelijkheid. Nu is het een plek waar Oekraïners naartoe komen om gesneuvelde vrienden en familie te herdenken. Een zee van vlaggetjes vertegenwoordigen de Oekraïners die hun leven hebben gegeven.

Anastasia veegt de sneeuw van twee portretten die in het veld staan. Het waren vrienden van haar. "Deze plek is om te laten zien hoeveel van onze jongens gesneuveld zijn om ons land te verdedigen", zegt ze. Anastasia komt zelf uit het bezette deel van de regio Cherson. Dat er gesproken wordt over verkiezingen, vindt ze moeilijk. Want dat zou betekenen dat de Oekraïners die nog in door Rusland bezet gebied zitten, niet kunnen stemmen.

'Pas als alles rustig is'

Een revaliderende militair die op krukken naar de plek is gekomen om stil staan bij zijn gesneuvelde kameraden, ziet ook pas mogelijkheden als de oorlog voorbij is. "Alleen als na onderhandelingen het conflict bevriest en alles rustig is, kunnen we verkiezingen houden", zegt hij.

Verkiezingen dus pas als het vrede is, daar is iedereen het over eens. En er is nog weinig vertrouwen dat een vredesdeal mogelijk is. Toch zijn de eerste tekenen van een politieke campagne al zichtbaar aan het worden in Kyiv.

President Zelensky legde tussen al het nieuws over onderhandelingen sancties op aan oppositieleider Porosjenko, die tevens zijn voorganger is. Als reden werd genoemd dat Porosjenko als zakenman (hij is een van de rijkste mannen van het land) in het verleden banden had met Rusland. De beslissing leidde tot veel verbazing. Critici zagen het als een eerste stap van Zelensky om eventuele concurrenten uit te schakelen.

"De eenheid in het land is gebroken door Zelensky", zegt Artoer Herasimov, die voor Europese Solidariteit - de partij van Porosjenko - in het parlement zit. "Dat is heel erg tragisch want we zitten al momenteel in een moeilijke situatie - aan het front, economisch en internationaal."

Herasimov benadrukt dat Porosjenko na de grootschalige invasie alle geschillen met Zelensky opzij zette zodat het land verenigd de strijd kon aangaan. De president zegt zelf dat hij nog niet nadenkt over zijn politieke toekomst na de oorlog.

Maar volgens Herasimov laten de sancties tegen Porosjenko zien dat Zelensky wel degelijk al bezig is met mogelijke verkiezingen. "Deze sancties zijn volledig in strijd met de grondwet. Het zou ontzettend slecht zijn als de oorlog ten einde komt en we in Oekraïne geen democratie maar een autocratie hebben."

Al ziet parlementariër Merezjko het anders. "Nee ik denk niet dat het politiek seizoen al is begonnen", zegt hij. "Dat ligt helaas nog ver weg omdat er nog geen tekenen zijn dat onderhandelingen tot een wapenstilstand zullen leiden." Over het besluit om sancties op te leggen aan Porosjenko wil hij geen uitspraken doen. "De beslissing is genomen, en we kunnen erover in discussie. We zijn en vrij democratisch land."

Bij opgravingen in het centrum van Den Haag zijn muren en watergangen uit de zeventiende eeuw ontdekt. Die hoorden bij huizen en erven toen daar nog een haven was.

De resten van de haven werden ontdekt bij het verwijderen van oude riolen, kabels en leidingen op het Spuiplein, naast het stadhuis en cultuurcomplex Amare. Het plein wordt opnieuw ingericht.

De gemeente schrijft in een persbericht dat het Spuiplein in de zeventiende eeuw op een soort eiland lag dat omgeven was door water uit onder meer de Turfmarkt en het Spui.

Archeologen hielden na een vooronderzoek al rekening met de vondst. De muurresten worden niet weggehaald, maar blijven in de bodem zodat ze behouden blijven. Voor het aanleggen van het nieuwe plein hoeft niet diep gegraven te worden.

Sawadee khrap. Welkom bij een nieuw seizoen van de populaire serie The White Lotus. Thailand dit keer, maar als gebruikelijk vol materiële overdaad, weelderig natuurschoon, dienstbaar personeel - en weer een moord. En apen. Niet voederen, ze kunnen agressief worden.

"Dat is precies wat ons trekt: dat leven dat perfect lijkt, maar het eigenlijk helemaal niet is", zegt mediawetenschapper Simone Driessen van de Erasmus Universiteit Rotterdam over wat een breed publiek aanspreekt aan The White Lotus. "Je kan nog zulke mooie naaldhakken dragen, als de hak afbreekt, heb je nog niks."

De met meerdere Emmy's en Golden Globes bekroonde serie trapte in 2021 af op streamingdienst HBO met het eerste seizoen, dat zich afspeelde op een luxeresort op Hawaï. Het tweede seizoen trok naar Sicilië en nu is het decor dus Thailand.

Arriverende ugly Americans ditmaal zijn dubieus zakenman Jason Isaacs met zijn gezinnetje vol oedipale ondertonen, drie vriendinnen onder leiding van Michelle Monaghan die echt niet op midlifecisisvakantie zijn en een tegendraadse Walter Goggins die helemaal niets moet hebben van bloemenarmbanden of gentleman's facials. En masseuse Belinda uit seizoen 1, die als enige echt lijkt te waarderen hoe paradijselijk haar omgeving is.

Driessen had al wat tijd vrijgemaakt voor de eerste aflevering. "Ik heb het eerste half uurtje gezien, dat wilde ik niet laten gaan. Ik zat al helemaal klaar sinds zondag."

Zoals de titel Same Spirits, New Forms al verklapt is er veel gelijk gebleven aan de succesformule van Mike White, de bedenker van de serie. Weer zijn het de superrijken die in een hemelse omgeving hun eigen hel creëren. Ze proberen op vakantie hun dagelijkse beslommeringen achter zich te laten maar kunnen juist hun eigen karakterfouten niet ontvluchten. "Je bent alweer slachtoffer van je eigen keuzes", krijgt iemand meteen al te horen.

Het verkneukelen aan die ontrafelende levens draagt ongetwijfeld bij aan de populariteit van de serie. "Zo'n resort is voor de meesten van ons onwaarschijnlijk onbereikbaar, dat leven van de rich and famous. Maar ook daar gaan dingen mis", redeneert Driessen. "Dat levens die zo perfect lijken dat helemaal niet zijn, bekijken we met een soort van leedvermaak."

Als voorbeeld haalt Driessen de tragische strapatsen aan van Jennifer Coolidge's publiekslieveling Tanya, uit de eerste twee seizoenen. Superrijk, maar onbevredigd, wereldvreemd en uiteindelijk prooi voor een misnoegd echtgenoot en zijn "evil gays". "Zij belandt in allerlei scenario's die je niet zo snel in een backpackershotel zou zien. Aan de ene kant voel je medelijden met haar, maar aan de andere kant is het ook wel lekker dat die rijken iets overkomt."

En Tanya mag dan uiteindelijk een moordcomplot ontvluchten na een champagnefeestje op een privéjacht bij een palazzo, veel van de andere problemen zijn een stuk mondainer en dus herkenbaar, betoogt Driessen. Overspel, familierelaties, prestatiedruk, toxische mannelijkheid.

"Het zijn universele problemen. Ruzies of dat vervelende broertje of zusje. Hier in Rotterdam kan ook iemand met de buurman ervandoor gaan, dus dat is herkenbaar. Maar als je dat doet in een cocktailjurkje terwijl de ander op een strandbedje ligt, is het natuurlijk heel iets anders dan in een groezelig kroegje."

"Dat absurdisme van mensen die zich alles kunnen permitteren, maar toch niet gelukkig zijn, dat verklaart het succes van The White Lotus."

Driessen vindt dat de serie kijkers daarmee een spiegel voorhoudt. "Doordat het laat zien hoe mensen elkaar behandelen vraag je je af wat je zelf zou doen. Juist omdat het karikaturen zijn, kun je er misschien sneller over nadenken."

Toch is er ook kritiek dat de serie niet echt oncomfortabele vragen aandurft. Het racisme en de inherent afhankelijke relatie met de locals werd slechts terloops uitgewerkt in seizoen 1 en is nu nog niet uitgesproken behandeld. Driessen noemt het een gemiste kans dat alle superrijken opnieuw witte acteurs zijn en er alleen in het personeel Aziatische castleden zijn, onder wie Lalisa Manobal van K-pop-meidengroep Blackpink.

"Aangezien dit seizoen zich afspeelt in Thailand had je meer kunnen werken met Aziatische acteurs. Waarom introduceer je geen Aziatische familie? Op Netflix zul je niet meer zo'n superwitte cast aantreffen. Daar zit toch vaak wel een karakter van kleur in met een significante rol."

En al maakt de serie dan die puissant rijken belachelijk, Hawaï en Sicilië zagen eerder een piek in reserveringen. Ook Thailand verwacht een hausse aan toeristen op het toch al drukke Phuket en Ko Samui, alle maatschappijkritiek op toeristisch hedonisme ten spijt. Het meewarig grimlachen om de hoofdpersonages voorkomt blijkbaar toch niet dat we verleid worden.

"De makers hadden daar kritischer mee kunnen omgaan, maar dat hebben ze niet gedaan. Het is iets waar we als maatschappij zelf nog iets mee kunnen. Het is aan popcultuur om een goed verhaal te vertellen en de samenleving moet dan maar zien wat we eruit oppakken."

Voor het eerst in ruim vijf jaar nam de Chinese president Xi Jinping gisteren plaats tegenover de topmensen van China's grootste private bedrijven. Onderwerp van gesprek: hoe kan de overheid de private sector een boost geven?

In de woorden van Xi spelen de bedrijven een belangrijke rol in het "bevorderen van gemeenschappelijke welvaart" en het "bevorderen van de Chinese modernisering".

Onder de aanwezigen waren de bazen van giganten als Huawei, Xiaomi, DeepSeek BYD en Alibaba. De lijst van genodigden benadrukt waar het zwaartepunt van China's ontwikkelingsagenda ligt: hoogwaardige technologie.

Handelsbeperkingen

Het is geen toeval dat Xi na al die jaren nu opeens plek heeft in zijn agenda om deze topondernemers te ontmoeten. De ontmoeting komt kort na de invoering van de eerste Amerikaanse handelsbeperkingen sinds het aantreden van president Trump.

De kans is groot dat het hier niet bij blijft. Trump heeft herhaaldelijk de wens uitgesproken om de technologische ontwikkeling van China verder te beperken. In reactie op deze nieuwe dreiging is China op zoek naar nieuwe mogelijkheden om de eigen ontwikkeling voort te stuwen. Een van die mogelijkheden is de invoering van een nieuwe wet.

Meer ruimte voor de markt

China staat op het punt zijn eerste basiswet in te voeren die specifiek gericht is op de ontwikkeling van de particuliere sector. De nieuwe wet, waar al ruim een jaar aan gewerkt wordt, moet duidelijke richtlijnen stellen ter ondersteuning van de ontwikkeling van private economie. Het vergroten van concurrentie en het creëren van een gelijk speelveld - voornamelijk ten opzichte van staatsgeleide bedrijven - zijn daarin belangrijke thema's.

In een eerdere verklaring stelde het adjunct-hoofd van de Nationale Commissie voor Ontwikkeling en Hervorming dat China een aantal investeringsbelemmeringen zal opheffen, beperkingen op markttoegang zal herzien en de toegang tot ontwikkelingsfondsen zal uitbreiden.

Een woordvoerder van het Nationale Volkscongres voegde daaraan toe dat "de rol van de markt bij de toewijzing van middelen gemaximaliseerd zal worden". In hoeverre deze verruimingen ook van toepassing zullen zijn op buitenlandse bedrijven en investeringen wordt niet gespecificeerd.

Socialistisch gedachtengoed

Hoewel het vergroten van concurrentie en groei-vermogen van de private bedrijven centraal staat, mag volgens de Chinese leiders het socialistische gedachtemgoed niet uit het oog verloren worden. De staatskrant pakte vandaag groots uit met een artikel op de voorpagina, waarin Xi de hoop uitsprak dat "het grote aantal ondernemingen en ondernemers de ambitie om het land te dienen zullen handhaven."

Volgens officiële statistieken telde China in september 2024 zo'n 55 miljoen geregistreerde particuliere ondernemingen, ruim 92 procent van alle bedrijven. De private sector is verantwoordelijk voor het merendeel van de belastinginkomsten van het land, en voor ruim 60 procent van het bruto binnenlands product en meer dan 80 procent van de stedelijke werkgelegenheid.

De lancering van de zoekmachine van DeepSeek en de animatiefilm Nezha 2 zijn voorbeelden van recente successen van China's particuliere sector.

De nieuwe wet is al door verschillende consultatierondes gegaan en wordt waarschijnlijk tijdens het Volkscongres begin volgende maand aangenomen.

In Venlo worden de carnavalskostuums, ofwel de vastelaovespekskes, gemaakt door een gemêleerde groep bestaande uit Syrische statushouders en Venlose carnavalsfans. Volgens de initiatiefnemers is het de ultieme manier van integreren in de Venlose cultuur.

"De statushouders doen hier een integratietraject", legt Irene Heldens van House of Confetti uit bij L1 Nieuws. "Door middel van deze activiteiten zorgen wij voor verbinding. Zo leren zij vastelaovend beter kennen, komen ze in contact met lokale mensen en leren ze de taal."

De twintig mensen naaien in drie avonden de meest kleurrijke outfits en hoeden in elkaar. Tijdens het naaien klinkt er de hele avond carnavalsmuziek uit de speakers. Onder hen is ook Luqman Sullman, die in Syrië jarenlang kleermaker was. Het carnavalsfeest barst over minder dan twee weken los, maar voor zichzelf heeft hij nog geen outfit genaaid. "Ik help eerst de anderen hier. De rest komt later", zegt Sullman.

Ook Hanna Alabboud is van de partij. Zij vindt de voorbereidingen voor carnaval al een feest. "Alle mensen zijn echt heel blij. Dat vind ik mooi."

'Hartverwarmend'

Het stopt niet bij de voorbereidingen, want de statushouders gaan ook vasteloavend vieren in Venlo. "Iedereen die deel heeft genomen mag zijn familie meenemen. Dan worden ze hier professioneel geschminkt voorafgaand aan de optocht in de stad en kunnen ze zich kleden in de pekskes die gemaakt zijn."

Vorig jaar is de naai- en carnavalsclub voor het eerst georganiseerd. "Je zag echt verbindingen ontstaan door de dagen heen", zegt Heldens. "Er zijn mensen die nu nog iedere week samen koffie drinken, die elkaar hier hebben ontmoet. Echt hartverwarmend. En er hebben zelf mensen meegelopen in de optocht vorig jaar."

Op een pluimveebedrijf in het Friese dorp Idsegahuizum is vogelgriep vastgesteld. 37.000 dieren worden geruimd. Enkele weken geleden werden bij een ander pluimveebedrijf in hetzelfde dorp al 25.000 dieren geruimd.

Per direct geldt ook een vervoersverbod voor pluimvee en eieren binnen een straal van 10 kilometer van het bedrijf waar vogelgriep is ontdekt. Er liggen tien andere pluimveebedrijven in dat gebied.

Binnen een straal van 3 kilometer ligt één ander pluimveebedrijf. Dat wordt extra in de gaten gehouden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, schrijft Omrop Fryslân.

Hulst

In en rond Hulst (Zeeland) is vandaag ook een vervoersverbod voor vogels ingesteld. Volgens Omroep Zeeland gaat het om één Zeeuws pluimveebedrijf dat zich daaraan moet houden.

De maatregel is nodig omdat in Sint-Gillis-Waas, net over de grens in België, vogelgriep is vastgesteld op een leghennenbedrijf. De dieren op dat Belgische bedrijf worden geruimd.

In Nederland geldt al een landelijke ophokplicht sinds afgelopen november vogelgriep werd vastgesteld bij een bedrijf in Putten.

Rusland en de Verenigde Staten hebben afgesproken dat ze verder praten over mogelijke onderhandelingen om een eind te maken aan de oorlog in Oekraïne. Daarvoor zullen beide landen een team van onderhandelaars samenstellen.

Delegaties van beide landen hadden een 4,5 uur durende ontmoeting in de Saudische hoofdstad Riyad. Het was voor het eerst sinds de Russische inval in Oekraïne dat Rusland en de Verenigde Staten met elkaar om de tafel zaten. De bijeenkomst stond verder in het teken van het aanhalen van de contacten.

Zondag is het drie jaar geleden dat Rusland buurland Oekraïne binnenviel en de contacten tussen de VS en Rusland werden bevroren. De westerse wereld probeerde president Poetin zoveel mogelijk te isoleren. Maar sinds Trump het weer voor het zeggen heeft in de Verenigde Staten zijn de verhoudingen ook op het wereldtoneel snel aan het schuiven.

Er was veel rumoer rond de ontmoeting, onder meer omdat Rusland en de Verenigde Staten zouden praten over de oorlog in Oekraïne, zonder dat Oekraïne zelf of andere Europese landen erbij waren.

Goed gesprek

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio sprak na de ontmoeting in Riyad van "een goed en constructief gesprek". Zijn Russische collega Lavrov hield het op "een nuttig gesprek" waarin de landen naar elkaar geluisterd hebben.

Bekijk hier de reacties van de twee ministers:

Afgesproken is dat beide landen voorbereidingen gaan treffen om de ambassades in Washington en Moskou te heropenen. De aanwezigheid van diplomaten is volgens Rubio nodig om verder te kunnen op de ingeslagen weg.

Het doel is volgens de Amerikaanse minister om blijvend een einde te maken aan het conflict in Oekraïne, met een regeling waarover alle betrokken partijen het eens zijn. Rubio noemde behalve Rusland en Oekraïne ook nadrukkelijk Europa.

De gesprekspartners van vandaag zullen betrokken blijven bij de onderhandelingen en toezien op een constructief verloop, zeggen ze.

Aan tafel zaten naast Rubio ook de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Mike Waltz en Midden-Oostengezant Steve Witkoff. Voor Rusland was naast Lavrov de buitenlandadviseur van president Poetin, Joeri Oesjakov, aanwezig.

Lavrov liet er na afloop geen misverstand over bestaan dat toetreding van Oekraïne tot de NAVO voor Rusland onacceptabel is. En dat geldt ook voor het stationeren van NAVO-troepen. Dat zal wat Rusland betreft beslist niet gebeuren, ook niet onder de vlag van de afzonderlijke landen of de Europese Unie.

Ook president Zelensky heeft gereageerd op de bijeenkomst. Hij vindt dat onderhandelingen over de toekomst van zijn land niet achter zijn rug om moeten worden gevoerd. Aan de gesprekken moeten wat hem betreft ook Turkije en de Europese Unie deelnemen.

Zelensky was in Ankara, waar hij een "constructief gesprek" had met president Erdogan. Die bood aan gastheer te zijn van de toekomstige vredesbesprekingen.

De volgende stap in de hernieuwde contacten tussen Washington en Moskou is waarschijnlijk een ontmoeting tussen Trump en Poetin. Een datum daarvoor is nog niet geprikt.

Na meerdere ernstige en dodelijke incidenten waarbij mensen met verward gedrag betrokken waren, beginnen meerdere inspecties een gezamenlijk onderzoek. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), Toezicht Sociaal Domein (TSD) en de Inspectie Justitie en Veiligheid (Inspectie JenV) zeggen zich zorgen te maken over de incidenten.

In het onderzoek wordt gekeken hoe verschillende zorgorganisaties, gemeenten, politie en justitie beter kunnen samenwerken om nieuwe incidenten te voorkomen. Bij mensen met verward gedrag gaat het om mensen die ten tijde van een incident onder behandeling waren of bekend waren bij justitie.

Steekpartij Nieuwegein

De inspecties doen ook onderzoek naar het dodelijke steekincident in Nieuwegein. Een 11-jarig meisje werd begin deze maand door een man van 29 jaar op klaarlichte dag op straat doodgestoken.

De verdachte zou onder behandeling staan bij een zorginstelling. Ook zou de verdachte ernstige psychische problemen hebben en verslavingen. Bij het onderzoek naar de gebeurtenissen in Nieuwegein zijn meerdere organisaties betrokken, waaronder een ggz-aanbieder.

Volgens de politie komen er jaarlijks zo'n 150.000 meldingen binnen over verward gedrag. Vaak gaat het om niet-acute situaties die de politie veel tijd kosten. De politie riep het kabinet vorige maand op om te investeren in de geestelijke gezondheidszorg.

Centraal meldpunt voor verward gedrag

Begin deze maand opende de gemeente Amsterdam een centraal meldpunt voor mensen met verward gedrag. Bezorgde inwoners kunnen daarheen bellen als ze merken dat iemand lastig te beoordelen gedrag vertoont.

Het meldpunt is opgezet na meerdere ernstige incidenten met verwarde mensen. Zoals de dodelijke steekpartij in 2023, waarbij een Amsterdammer die bekend was bij justitie zijn onderbuurman ombracht. Er werden meerdere meldingen gedaan over het gedrag van de dader, maar hulpinstanties hadden daar geen zicht op.

De Utrechtse serieverkrachter heeft vandaag voor het eerst gesproken over de verkrachtingen waarvoor hij is veroordeeld. Tot nog toe had hij altijd gezwegen over zijn daden. Gerard T. komt volgende maand in aanmerking voor vervroegde vrijlating, maar volgens het Openbaar Ministerie is T. daar nog niet klaar voor.

De Utrechtse serieverkrachter was actief in de jaren 90 en in 2001. Hij sloeg telkens toe in het gebied tussen Utrecht en De Bilt. Op zijn mountainbike achtervolgde hij jonge vrouwen, waarna hij hen bedreigde met een mes. Hij verkrachtte meerdere vrouwen en deed nog meer pogingen daartoe. De politie ging undercover, trok duizenden tips na en vroeg bijna 300 mannen om vrijwillig DNA af te staan. Desondanks wist T. jarenlang uit handen van justitie te blijven.

Pas toen T. uit Nieuwegein in 2014 werd veroordeeld voor het stelen van een lokfiets, kwam er een match met het DNA-profiel van de Utrechtse serieverkrachter. Hij was in de jaren 90 al in beeld bij de politie, maar weigerde toen DNA af te staan.

T. heeft altijd gezwegen over zijn daden, tot vandaag. Hij kan zich naar eigen zeggen niets herinneren van de vier gewelddadige verkrachtingen, maar zei vandaag in de rechtszaal dat hij er verantwoordelijkheid voor neemt. Hij was in die periode naar eigen zeggen zwaar cocaïneverslaafd.

"Ik weet echt niet wat er gebeurd is", zei hij. "Ik heb in die tijd ontiegelijk veel gebruikt." Deskundigen hebben geoordeeld dat T. vanwege zijn psychische problemen, zijn verslaving en problemen met spanning nog niet op eigen benen kan staan, schrijft RTV Utrecht.

T. gaat naar bijeenkomsten van de AA (Anonieme Alcoholisten) vanwege zijn verslaving en volgde in de gevangenis langdurig therapie. "Ik sta ermee op en ik ga er mee naar bed. Ik weet zeker dat ik goed fout ben geweest en dat dit niet meer moet gebeuren", zei de man.

Slachtoffers

Volgens de regionale omroep hebben vandaag meerdere slachtoffers van de man de zitting gevolgd via een videoverbinding in een andere zaal. De officier van justitie benadrukte dat het belangrijk is dat de slachtoffers weten waar ze aan toe zijn.

"Het is voor hen belangrijk om te weten hoe die vervroegde vrijlating wordt vormgegeven. We moeten zekerheid creëren, zodat T. uiteindelijk toch stapsgewijs terug kan naar de maatschappij, want de straf is nou eenmaal eindig", aldus de officier.

De zanger van de Britse alternatieve band Placebo wordt aangeklaagd wegens smaad omdat hij de Italiaanse premier Meloni in 2023 tijdens een optreden op een festival in Turijn, in het Italiaans, een "stuk stront, fascist, racist" noemde.

Meloni deed daarop aangifte tegen zanger Brian Molko (52), waarna justitie een onderzoek begon. Molko moet voor de rechter komen wegens "minachting van instituties". Gisteren gaf het Italiaanse ministerie van Justitie de aanklagers in Turijn toestemming om door te gaan met de rechtszaak. Molko kan een boete krijgen van maximaal 5000 euro.

Voor het zwartmaken van de Italiaanse regering, het parlement, de rechtbanken of het leger kan iemand een gevangenisstraf van maximaal drie jaar krijgen. Maar een woordvoerder van de Italiaanse minister van Justitie Nordio heeft al gezegd dat het onwaarschijnlijk is dat Molko een gevangenisstraf krijgt.

De band heeft zelf geen commentaar gegeven op de aanklacht. Meloni is partijleider van het radicaal-rechtse Fratelli d'Italia, die Italië sinds 2022 met een rechtse coalitie leidt en een hard beleid voert ten opzichte van immigratie, abortus en ouderschap voor partners van hetzelfde geslacht.

Seksualiteit en depressie

Onlangs verbood haar partij draagmoederschap, ook in het buitenland, dat nu in Italië wordt beschouwd als een 'universeel misdrijf'. Een nieuwe wet zet op draagmoederschap boetes tot een miljoen euro en celstraffen tot twee jaar.

Placebo werd in 1994 door Molko opgericht. Veelvoorkomende thema's in nummers van de band zijn seksualiteit, drugs en depressie. De groep scoorde hitnoteringen met nummers als Nancy Boy, Every You Every Me en Pure Morning.

Een man uit Breda heeft bij toeval een grote hoeveelheid vertrouwelijke, medische informatie gevonden. De gegevens stonden op harde schijven, die hij had gekocht op een rommelmarkt net over de grens in België. De harde schijven bevatten medische gegevens van honderden Nederlanders met geboortedata, huisarts- en apotheekgegevens, uitgeschreven medicatie en burgerservicenummers.

Volgens Robert Polet (62) was het puur toeval dat hij de harde schijven op de kop tikte. "Enkele weken geleden kwam ik terug uit het Belgische Turnhout. Ik was op weg naar huis, maar stopte bij vliegveld Weelde, want ik moest hoognodig naar de wc", vertelt hij aan Omroep Brabant. "Naast het vliegveld was een rommelmarkt. Ik ging even kijken en kocht bij iemand vijf harde schijven van elk 500 gigabyte voor 5 euro per stuk."

Toen hij thuis de schijven ging controleren bleken die vol te staan met medische gegevens uit de periode 2011 tot 2019. Op de schijven stonden onder meer geboortedata, huisarts- en apotheekgegevens, uitgeschreven recepten en burgerservicenummers van honderden mensen.

"Dat was wel even schrikken. Ik dacht: hoe kan zoiets gebeuren?", zegt Polet, computerliefhebber en in het dagelijks leven werkzaam als chauffeur voor een zorgverlener. Ook ging hij op zoek naar gewiste bestanden door middel van een zogeheten 'deep scan'. Daarbij trof hij nog meer data aan. Na zijn ontdekking besloot hij terug te gaan naar de rommelmarkt om de andere tien harde schijven te kopen. "Gelukkig waren ze er nog."

Adressen uit regio Utrecht

Polet ging op onderzoek uit en trok aan de bel bij een getroffen zorgorganisatie uit Utrecht. Volgens de organisatie waren de gegevens afkomstig van een softwarebedrijf uit Breda dat actief was in de zorgsector. Dat bedrijf lijkt inmiddels niet meer te bestaan. De website is niet meer online en in het handelsregister van de Kamer van Koophandel is er volgens Omroep Brabant niets meer over het bedrijf te vinden.

Volgens Polet komen de adressen in de gegevens die hij tot nu toe heeft uitgezocht vooral uit de omgeving van Utrecht, Houten en Delft. Maar dit is lang niet alles; hij heeft pas twee schijven uitgelezen. "Ik heb er nog dertien te gaan", zegt hij. Hoe de harde schijven op de rommelmarkt terecht zijn gekomen, is niet duidelijk. "Het is een schande. Normaal gesproken horen deze schijven officieel gewist te worden en krijg je daar een certificaat van", weet Polet.

Data wissen

Het klopt dat schijven officieel gewist moeten worden, zegt Stefan Kasbergen. Hij is directeur van ASK Mobiele Archief- en Datavernietiging en gespecialiseerd in het vernietigen van data. "Wij hebben klanten die daar echt werk van maken", legt hij uit. "Zo'n certificaat heeft geen juridische waarde. Wij vernietigen daarom op locatie, zodat onze klant ziet dat het gebeurt."

Kasbergen heeft wel een verklaring voor de gedumpte harde schijven. "Je kunt als bedrijf kiezen om het netjes te laten vernietigen en dan betaal je daar geld voor, of je verkoopt ze aan een 'refurbisher' en dan krijg je er geld voor", legt hij uit. "Je kunt, in het kader van het kostenplaatje, wel nagaan waar vaak voor wordt gekozen."

In het geval van de vondst van Polet denkt hij dat de harde schijven uit een faillissementsverkoop komen en op die manier op de rommelmarkt terecht zijn gekomen. "Zo krijgt een curator toch nog wat geld."

Polet heeft een aantal huisartsen, apotheken en zorginstellingen benaderd om ze te informeren over het datalek. Ook heeft hij contact gezocht met de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Een woordvoerder van AP laat aan Omroep Brabant weten geen commentaar te kunnen geven op de vondst van Polet. "Als een bedrijf of organisatie een melding heeft gemaakt van een lek, dan kunnen we daar mogelijk wel meer over zeggen."