NOS Nieuws - Algemeen

We leken almaar ouder te worden, maar in de cijfers zien onderzoekers nu een knik. Na jaren van stijgende levensverwachtingen stagneert die groei in Europa. In twintig onderzochte landen steeg de levensverwachting tussen 2011 en 2019 minder hard dan in de jaren ervoor, met uitzondering van Noorwegen. Daar ging het cijfer een fractie omhoog.

Gemiddeld viel de groei in levensverwachting in Europa terug van 0,23 jaar tussen 1990 en 2011 naar 0,15 jaar tussen 2011 en 2019. In Engeland liep de groei het meeste terug, aldus de onderzoekers die hun bevindingen publiceerden in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. Noord-Ierland, Wales en Schotland bungelen ook onderaan de lijst.

In Nederland nam de groei van de levensverwachting eveneens af, van 0,19 jaar tussen 1990 en 2011 naar 0,11 jaar tussen 2011 en 2019. Daarmee kwam de gemiddelde verwachte leeftijd van Nederlanders in 2019 uit op 82 jaar. Schotland staat wat dat betreft met 79,5 jaar op de laagste plek. Italië voert de lijst aan met een verwachte leeftijd van 83,4 jaar.

Ongezonde leefstijl

De levensverwachting stagneerde al in de jaren voorafgaand aan de coronapandemie, die vijf jaar geleden uitbrak. Belangrijkste oorzaak is volgens het onderzoek, geleid door de Universiteit van East Anglia, dat meer mensen overlijden aan hart- en vaatziekten en kanker.

Die ziekten houden vaak verband met een ongezonde leefstijl, zoals roken, overmatig drankgebruik, ongezond eten en weinig beweging. Dat gedrag kan leiden tot overgewicht, hoge bloeddruk en hoog cholesterol, factoren die de kans vergroten op hart- en vaatziekten, zoals hartritmestoornissen, hartinfarcten en slagaderverkalking.

Tijdens de covidjaren kwamen daar bovengemiddeld veel sterfgevallen bij als gevolg van de besmettelijke infectieziekte. Daardoor sloeg een groei van de levensverwachting in de meeste Europese landen tussen 2019 en 2021 om in een daling. Alleen Ierland, IJsland, Zweden, Noorwegen en Denemarken hielden hun cijfer in de plus. In België steeg noch daalde de levensverwachting.

Lichtpuntje: minder gerookt

De stagnerende cijfers houden volgens de onderzoekers geen verband met het leeftijdsplafond dat de mens naar schatting rond de 110 jaar bereikt. Bij die leeftijd zijn Europese landen nog ver uit de buurt. Bij de huidige gemiddelde leeftijden zien de onderzoekers nog allerlei mogelijkheden om sterfte tegen te gaan, zoals verbetering van de leefstijl en betere toegang tot preventieve gezondheidszorg.

Eén lichtpuntje bieden de cijfers wel: de afgelopen decennia werden mensen in alle twintig onderzochte Europese landen minder blootgesteld aan tabaksrook. Roken geldt met afstand als de belangrijkste veroorzaker van kanker en vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Om roken verder terug te dringen, moeten beleidsmakers hier wel werk van blijven maken, waarschuwen de onderzoekers.

Een 16-jarige jongen is gistermiddag gewond geraakt bij een val in een strooizoutopslag in Raamsdonksveer. De jongen is met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis overgebracht.

De Nederlandse Arbeidsinspectie stelt een onderzoek in naar het ongeluk. Over de toedracht is nog veel onduidelijk.

Aanvankelijk werd gistermiddag rond 14.45 uur gezegd dat er een man klem was komen te zitten tussen een betonwand en een grote berg strooizout. Politie en brandweer waren anderhalf uur bezig om hem te bevrijden. Daarbij werd ook een hoogwerker ingezet, meldt Omroep Brabant. Een traumaheli landde met een gespecialiseerd medisch team.

Arbeidsongeval

Vandaag werd bekend dat de Arbeidsinspectie de zoutopslag direct na het ongeluk heeft bezocht en onderzoek doet. Er is dus waarschijnlijk sprake van een arbeidsongeval.

De instroom bij de mbo-opleidingen verpleegkunde en verzorgende in de individuele gezondheidzorg blijft dalen. Voor de opleiding verpleegkunde daalde het aantal nieuwe studenten van 7490 in 2023 naar 7260 vorig jaar, zegt de MBO Raad, bij de opleiding verzorgende (verzorgende IG) daalde het aantal starters van 4780 naar 4110.

De daling in het aantal nieuwe studenten was al ingezet, want in de periode van 2019 tot 2024 daalde het aantal nieuwe studenten nog harder. Bij de opleiding verzorgende IG ging het aantal starters van 7850 naar 4110 en bij de opleiding verpleegkundige van 8340 naar 7260.

"Dit vraagt om actie", zegt voorzitter Tekin van de MBO Raad. "Werkgevers, scholen en de overheid moeten samen zorgen voor betere arbeidsvoorwaarden, aantrekkelijke loopbaanperspectieven en voldoende stageplekken."

Bezuiniging op stagefonds

Wat betreft stageplekken zou de overheid de bezuiniging op het Stagefonds Zorg moeten schrappen, vindt Tekin. Zorgaanbieders kunnen daar een vergoeding vragen voor de stageplekken die ze aanbieden. De huidige subsidieregeling wordt na 2027 niet meer verlengd, wat 122 miljoen euro per jaar oplevert.

"Studenten kunnen pas echt ervaring opdoen als er voldoende stageplaatsen zijn", zegt Tekin. "Daarom is het een slecht idee van dit kabinet om te willen stoppen met het Stagefonds Zorg. Deze bezuiniging moet van tafel. Goede stagebegeleiding en voldoende plekken zijn cruciaal om studenten gemotiveerd te houden en succesvol hun opleiding te laten afronden. Zonder stageplek geen mbo-diploma."

Tekin pleit ook voor het weghalen van "onnodige drempels" voor zij-instromers. Zo zou je vakken die je bij een andere opleiding al hebt gehaald niet nog eens moeten overdoen. Ook wil hij dat kinderen niet aan het eind van de basisschool al een opleiding moeten kiezen, maar op een later moment. "Een bredere oriëntatieperiode kan helpen om meer studenten voor een zorgopleiding te enthousiasmeren."

Meer mantelzorgers

Brancheorganisatie Actiz vindt het zorgelijk dat het aantal nieuwe studenten voor de opleidingen is gedaald. De beroepen zullen aantrekkelijker moeten worden gemaakt, zegt een woordvoerder.

Zelfs als dat lukt zal de sector in de toekomst met minder professionals meer zorg moeten leveren. Dat betekent dat er een groter beroep op mantelzorgers zal worden gedaan, zegt de Actiz-woordvoerder.

Tientallen gemeenten hebben grote moeite met de plannen van minister Faber om asielzoekers snel over Nederland te verdelen. Ze tekenen bezwaar aan en zeggen dat de minister zich niets aantrekt van gemaakte afspraken. Ze vinden dat de minister hen dwingt om meer mensen op te vangen dan gepland.

Het verzet van de gemeenten heeft alles te maken met de spreidingswet en het daarop volgende 'verdeelbesluit' van minister Faber.

De spreidingswet werd nog onder het vorige kabinet aangenomen. Volgens die wet kunnen uiteindelijk alle gemeenten gedwongen worden om asielzoekers op te vangen, om het vaak overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten. De wet geldt nu en bijna een jaar lang werkten gemeenten aan plannen om eraan te voldoen.

Maar op 21 december zei minister Faber dat ze gemeenten en provincies die tot dan toe te weinig opvangplekken voor asielzoekers hadden aangeboden, niet zou dwingen om dat alsnog te doen.

Twee dagen later kwam ze met een brief waarin gemeenten tot 30 juni dit jaar de tijd kregen om in totaal 96.000 opvangplekken te realiseren. Ze voegde er het zogenoemde verdeelbesluit aan toe, waarin tamelijk gedetailleerd staat welke gemeente wanneer opvang moet regelen.

Gedeelde opvang

Volgens een aantal gemeenten houdt Faber bij dat verdeelbesluit geen rekening met gemaakte afspraken. De gemeenten Druten en Wijchen bijvoorbeeld sloegen al vóór de spreidingswet de handen ineen om vluchtelingen onderdak te bieden. In 2024 zette Druten een noodopvang op. Volgens plan zou het azc in Wijchen die asielzoekers in 2026 moeten overnemen. In totaal gaat het om ongeveer 300 mensen.

Het is één plan van twee gemeenten, maar in haar verdeelbesluit ziet de minister het als twee losstaande plannen en zij rekent op 400 plekken. Burgemeester Renske Helmer (SP) van Wijchen reageert verrast bij Omroep Gelderland: "We gaan ervan uit dat ze de samenwerking niet goed heeft geïnterpreteerd en middels een bezwaar willen we dat rechtzetten."

Niet haalbaar

Ook Aalten maakt bezwaar. Volgens de Achterhoekse gemeente loopt Faber te hard van stapel. Het ministerie verwacht dat de bedden nog dit jaar beschikbaar zijn. Dat gaat niet lukken en ook uitstel tot 1 februari 2026 is volgens de gemeente geen oplossing.

De gemeente Oldebroek zit ook krap in de tijd. "Gezien het proces, inclusief participatie om te komen tot een locatie voor het opvangen van asielzoekers, is dit niet haalbaar", laat de Veluwse gemeente weten.

Volgens het AD tekenen ook Wassenaar, Den Haag, Oisterwijk, Capelle aan den IJssel, Almelo en tientallen andere gemeenten bezwaar aan. Ze zeggen dat ze plotseling meer asielzoekers moeten opvangen dan gedacht, terwijl andere gemeenten juist minder mensen gaan opvangen.

Niet verstandig

Henri Lenferink, waarnemend commissaris van de Koning in Gelderland, noemt de houding van Faber niet verstandig. De minister gaat er vanuit dat alle plannen gerealiseerd worden, maar dat is volgens hem maar de vraag. "Als je al die plannen allemaal meerekent, tot de laatste plek toe, dan weet je ook dat je tekort gaat komen als iets niet doorgaat."

Ook de provincie Gelderland maakt bezwaar tegen Fabers verdeelbesluit. De kern van de Spreidingswet is volgens Lenferink dat je asielzoekers eerlijk over het land verdeelt. "We zien nu dat gemeenten die niets of heel weinig gedaan hebben, worden beloond met een lagere taakstelling. De taakstelling van gemeenten zakt naar 30 procent van hun oorspronkelijke taakstelling. Dat is heel gek als je het eerlijk wil verdelen."

Een woordvoerder van de minister wil niet inhoudelijk reageren. "De binnengekomen bezwaarschiften worden bestudeerd en in behandeling genomen binnen de daarvoor geldende termijnen. Gedurende de bezwaarprocedure doet het ministerie van Asiel en Migratie geen mededelingen over het aantal bezwaren en de inhoud van de ingediende bezwaren."

Mensen die vanochtend rond 04.45 uur naar de hemel keken, konden een lichtstreep zien waarvan nog onduidelijk is wat het precies was. Mensen die het hebben gezien, spreken van "vuurballen met een staart", "een heel grote vuurbal met enorme pluim" of "raketvormige objecten".

UFO Meldpunt Nederland zegt dat er zo'n dertig meldingen uit heel Nederland zijn binnengekomen en denkt dat het gaat om een meteoor, een stuk steen dat van een komeet of een ander hemellichaam afkomstig is. "Als dat met tien kilometer per seconde de dampkring in komt, vliegt het in de brand".

Sterrenkundige Theo Jurriens gaat ervan uit dat het ruimteafval van SpaceX is. "Het is geen meteoor, want deze verplaatsen zich heel snel en dat gebeurde in dit geval niet." Hij zegt dat het vermoedelijk gaat om de tweede trap van draagraket Falcon 9, die op 1 februari 22 satellieten heeft gelanceerd.

Aangekondigd afval

Op de website Aerospace werd de terugkomst van dit afval al aangekondigd. Daar is de route die het aflegt te bekijken en is te zien dat het over Nederland heen vliegt.

Verschillende mensen legden het verschijnsel vanochtend vroeg vast:

Ook in Duitsland waren de "brandende vuurballen" te zien. Tagesschau schrijft dat in veel delen van Noordrijn-Westfalen mensen het alarmnummer van de politie hebben gebeld. Ook het Duitse UFO-meldpunt werd aangeschreven. Dat kreeg volgens Tagesschau "talloze meldingen, foto's en video's".

'Mysterieus, maar indrukwekkend'

Wetenschapsjournalist Roel van der Heijden is na de melding van het verschijnsel meteen online gaan zoeken, vertelt hij in programma Jan-Willem Start Op! op NPO Radio 2. Hij noemt het "vrij mysterieus, maar indrukwekkend."

Volgens hem komt het vaker voor dat dit soort brandende verschijnselen in de lucht te zien zijn. "Er draaien satellieten en raketten rond de aarde en die komen gecontroleerd terug." Dat gebeurt meestal boven zee, legt hij uit. "In de meest afgelegen gebieden".

De voormalige president van Brazilië, Jair Bolsonaro (69), wordt aangeklaagd voor het beramen van een staatsgreep nadat hij in 2022 de verkiezingen had verloren. Als hij schuldig wordt bevonden, kan hij rond de 40 jaar celstraf krijgen.

De Braziliaanse procureur-generaal Paulo Gonet beschuldigt Bolsonaro en zes van zijn medewerkers ervan een criminele organisatie te leiden die zich bezighield met een "autoritair machtsproject".

Het hooggerechtshof moet beslissen of er daadwerkelijk strafzaken worden gestart tegen de omstreden oud-president. Zijn advocaten hebben twee weken de tijd om op de aanklachten te reageren. Een advocaat die is gespecialiseerd in constitutioneel recht zegt tegen persbureau Reuters dat er 99 procent kans is dat het hof de aanklachten accepteert.

"Maar om Bolsonaro te veroordelen, heeft het Hooggerechtshof robuust bewijs nodig", zegt ze. In totaal zijn 34 mensen aangeklaagd voor betrokkenheid bij de plannen. Onder hen zijn ook verschillende hooggeplaatste militairen, zoals de voormalige nationale veiligheidsadviseur van Bolsonaro, de inmiddels gepensioneerde generaal Augusto Heleno.

Rellen in Brasilia

Onderdeel van het vermeende complot was een plan om de huidige president van Brazilië Lula da Silva te vergiftigen en opperrechter Alexandre de Moraes, een vijand van Bolsonaro, dood te schieten.

De aanklachten komen drie maanden nadat de federale politie met een onderzoeksrapport is gekomen over de staatsgreepplannen van Bolsonaro. Hij was van 2019 tot 2022 president. Daarin stond dat hij volledig op de hoogte was van de samenzwering om te voorkomen dat de linkse winnaar van de Braziliaanse presidentsverkiezingen van 2022, Lula da Silva, aan de macht zou komen.

Bolsonaro vocht de uitslag van de verkiezingen aan en zaaide onrust in het land. In januari 2023 ontaardde dat in rellen in de hoofdstad Brasilia en de bestorming van onder meer het parlementsgebouw door aanhangers van de rechts-conservatieve politicus.

Vluchtrisico

Politici van de oppositie en progressieve Brazilianen juichen het toe dat Bolsonaro officieel is aangeklaagd. Zij verachten de voormalige president vanwege zijn gebrekkige aanpak van de coronapandemie, zijn vijandigheid tegenover minderheden, inheemse gemeenschappen en het milieu en zijn aanvallen op het democratische systeem van Brazilië.

Het hooggerechtshof, onder leiding van opperrechter De Moraes, gaat zich nu buigen over de zaak. Verwacht wordt dat dit ergens in de eerste helft van dit jaar gebeurt. Bolsonaro kan de zaak in vrijheid afwachten. Analisten waarmee Reuters sprak achtten het onwaarschijnlijk dat hij gearresteerd wordt, tenzij het hof denkt dat er een vluchtrisico is.

Bolsonaro verliet zijn land eerder wel, twee dagen voordat Lula werd beëdigd. Toen zocht hij zijn toevlucht in de Verenigde Staten.

Philips is vorig jaar opnieuw diep in de rode cijfers gedoken. Onderaan de streep bleef een verlies over van 698 miljoen, vooral door een schikking van 1,1 miljard dollar die Philips vorig jaar in de Verenigde Staten trof vanwege problemen met slaapapneu-apparaten. Over 2023 schreef het bedrijf met 463 miljoen ook al een flink verlies in de boeken.

Daarnaast liep bij Philips ook de omzet licht terug, vooral doordat de verkopen in China sterk afnamen. De totale omzetdaling bleef beperkt, omdat Philips in de rest van de wereld wel meer apparaten verkocht. De groei zat volgens het bedrijf vooral in Noord-Amerika.

Op de beurs ging Philips na bekendmaking van de cijfers hard onderuit. De koers van het aandeel daalde in het eerste handelsuur met bijna 12 procent.

Philips zegt bij de cijfers wel dat de reorganisatie bij het bedrijf vruchten moet gaan afwerpen. Twee jaar geleden kondigde het bedrijf aan dat er in twee jaar wereldwijd 6000 banen zouden verdwijnen, waarvan 1100 in Nederland. Philips wil zo niet alleen kosten besparen, maar ook de bedrijfsprocessen versimpelen.

Dreigende handelsoorlog

Vorig jaar kwamen er in totaal ook weer iets meer orders binnen. Voor dit jaar rekent Philips daarom op een omzetgroei van 1 tot 3 procent. Daarin verwacht Philips opnieuw minder te gaan verkopen in China, mede door de handelsoorlog die de Amerikaanse president Donald Trump met China ontketent.

Inmiddels heeft Trump zijn pijlen ook op Europa gericht, met handelstarieven voor de import van Europees staal. Vannacht kondigde hij aan dat hij ook een extra heffing van 25 procent op buitenlandse auto's, chips, en geneesmiddelen wil gaan invoeren.

Of Philips daar als producent van medische apparatuur ook door wordt geraakt, is onduidelijk. Topman Roy Jakobs concludeert dat Philips in een "heel erg tumultueuze wereld" moet opereren. Met het oog op een dreigende handelsoorlog nam Philips daarom al maatregelen: "We hebben de afgelopen twee jaar onze export van China naar de VS al significant verminderd."

Minder regels

Om minder klappen te krijgen van handelstarieven, zoals onder de vorige regeerperiode van president Trump, wil Philips ook meer in belangrijke markten produceren. "We hebben in Noord-Amerika al fabrieken staan, maar we zullen er waarschijnlijk wat meer gaan doen. Zoals we ook hebben gedaan en zoals we gaan doen in Europa", zegt Jakobs.

De topman zegt dat Philips in gesprek is met de Nederlandse overheid en de Europese Commissie over de dreigende handelsoorlog met de VS. Vijf voor twaalf is het volgens hem nog niet: "We moeten niet in paniek raken en denken dat Europa geen toekomst heeft. Maar we moeten wel echt in actie komen. Hoe kan talent hier een betere voedingsbodem krijgen? Kan de regelgeving simpeler? Als je ziet hoeveel stappen je moet zetten om bepaalde toestemming te krijgen om ergens een nieuw bedrijf op te zetten. Help mensen om minder administratieve last te hebben, zodat ze waarde en banen kunnen creëren."

Gemeenten staan grote bezuinigingen te wachten en het Sociaal en Cultureel Planbureau is bang dat die vooral kwetsbare mensen zullen raken. Dat zou de ongelijkheid in de samenleving nog verder vergroten, waarschuwt het SCP.

Een toenemende kostenpost voor gemeenten is bijvoorbeeld de huishoudelijke hulp. Ouderen vragen die aan als ze niet meer zelf hun bed kunnen opmaken of het huis kunnen schoonhouden, maar in steeds meer gemeenten krijgen ze eerst een test. Er wordt gewerkt met een fitnessprogramma voor ouderen, waarbij bekeken wordt of ze door sporten weer fit genoeg kunnen worden om toch zelf schoon te maken.

Zelfredzaam

Gemeenten zeggen dat dit onderdeel is van de missie om ouderen zelfredzaam te maken en dat het altijd vrijwillig is. Bovendien komt niet iedereen ervoor in aanmerking. Toch zijn er situaties waarbij ouderen een vervelend gevoel overhouden aan zo'n test en het idee hebben dat ze geen hulp krijgen tot het trainingstraject is afgerond.

Zo vertelt de 84-jarige Jenny van Weijen uit Alblasserdam dat het intakegesprek als een vernedering voelde:

HRC Powerful Aging biedt de trainingen aan, waarbij inmiddels 43 gemeenten zich hebben aangesloten. Zelf zeggen zij geluiden over dwang niet te herkennen. Het bedrijf zegt veel positieve geluiden te horen van ouderen die meedoen met hun programma.

Vitaliteitstraject

Gemeenten die met het bedrijf samenwerken, zeggen tegen de NOS dat ze dat niet puur doen om kosten te besparen op zorg, maar juist om de ouderen fit en zelfstandig te houden. Op de site van het bedrijf zelf staat wel: "enorme besparing Wmo-kosten".

Volgens gemeenten is het belangrijk dat ouderen langer zichzelf kunnen onderhouden, vanwege een vergrijzende bevolking en personeelstekorten in de zorg. Veel ouderen zijn ook enthousiast over het trainingstraject, zeggen de gemeenten die de NOS benaderde in een rondvraag. "Juist omdat het een moment van training en het kopje thee achteraf een sociaal moment in de week biedt."

Dat merkte ook de 75-jarige Heleen Parent uit Appingedam, die het trainingstraject van veertien weken heeft doorlopen. "Ik merkte dat de spieren sterker werden. Zo moest je bijvoorbeeld oefeningen doen met je armen in de lucht. Dat je zelf de ramen kunt zemen. Ook train je in groepen en als je elkaar een beetje leert kennen, kijk je er ook naar uit."

Wel verbaasde zij zich over geluiden in haar groep dat mensen voelden dat deelname verplicht was. Ouderenvereniging ANBO-PCOB zegt zorgen te hebben dat "gemeenten druk uitoefenen op ouderen die een Wmo-aanvraag doen."

Die druk hebben Jenny (84) en Wijnand van Weijen (88) uit Alblasserdam zeker ervaren. Bij de intake moesten ze verschillende oefeningen doen, vertellen ze. "Samen met mijn man moesten we op de grond liggen en zelfstandig overeind komen, maar dat kunnen we helemaal niet meer. We moesten op de grond naar een bank rollen, zodat we ons daaraan omhoog konden hijsen."

Wijnand moest ook gewichten heffen, wat volgens het echtpaar na verschillende operaties niet meer mogelijk is. De conclusie was dat hij met een fysiotraject van zes weken weer fit genoeg zou zijn om de huishoudelijke taken op te pakken. "Na de trainingen kan hij zelfs om dit gebouw hobbelen", zou tegen hen zijn gezegd.

Volgens Eline Linthorst, universitair docent Gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit en specialist op het gebied van de Wmo, is de manier waarop dit gaat niet de juiste volgorde. "Op het moment dat iemand met een hulpvraag komt, dan is de actuele situatie leidend. En als men minder zelfredzaam is, heeft diegene hulp nodig. Men kan niet vooruitlopen op de mogelijke resultaten van zo'n traject."

Daar komt bij dat bij Powerful Ageing de fysiotherapeuten die de ouderen begeleiden in dienst zijn van het bedrijf. Dat is niet de bedoeling, zegt sociaal advocaat Renske Imkamp. "Een adviseur die in dienst is bij het bedrijf dat ook de hulp aanbiedt, in die constructie heeft diegene belang bij een bepaalde uitkomst. Dat betekent dat geen sprake is van een voldoende objectief onderzoek."

Menselijke maat

In de gemeente Sliedrecht hebben verschillende ouderen zich gemeld bij Boudewijn Brandwijk, die namens de lokale partij Slydregt.NU vragen heeft gesteld aan het college over het trainingstraject.

De ouderen geven aan dat het als een verkapte verplichting voelt, als een "extra drempel" om de kosten te drukken, zegt Brandwijk. "Het is heel goed dat we inzetten op het fit houden van ouderen. Ook is het belangrijk dat er maatwerk aan te pas komt bij het toekennen van de Wmo, maar dit slaat door in het verliezen van de menselijke maat."

Hoewel ze werden gestoord door de politie, hebben drie mannen afgelopen weekeinde toch de loodzware kluis uit een kringloopwinkel in Aalsmeer gestolen. De buit bedraagt zo'n 3.000 euro.

"Het is een heel onfortuinlijke samenloop van omstandigheden geweest", zegt penningmeester Dick Verhoef van de kringloopwinkel bij NH Nieuws. De politie kwam wel toen het alarm afging, maar verdween ook weer toen er niets verdachts werd opgemerkt. Al die tijd hebben de dieven zich waarschijnlijk verstopt.

"Twee dieven zijn aan de achterkant van de winkel een hek over geklommen en zijn toen via de nooddeur naar binnen gelopen. Het alarm ging meteen af", legt Verhoef uit, op basis van de camerabeelden van afgelopen zaterdagnacht.

Geen sleutel

"Op die melding is de politie afgekomen", aldus Verhoef. Maar de agenten konden niet naar binnen. Om 02.30 uur 's nachts was er niemand met een sleutel van de winkel in de gelegenheid om de deur voor de politie open te doen.

"Alleen bij levensbedreigende situaties mogen agenten zich tot elke ruimte toegang verschaffen", laat een woordvoerder van de politie weten. "De agenten hebben wel grondig rondgekeken en zijn alle gangbare zaken nagelopen. Hoe het kan dat de criminelen desondanks onopgemerkt zijn gebleven, nemen we mee in het onderzoek dat we nu aan het doen zijn."

Steekwagentje

Op de beelden heeft Verhoef kunnen zien wat er na de politie-inspectie gebeurt. "Ze hebben zich waarschijnlijk naast de winkel, uit het zicht, schuilgehouden. Daarna hebben ze de kluis gevonden, die op een steekwagentje gezet en daarmee de voordeur geramd."

De dieven en de kluis van een paar honderd kilo zijn buiten door een handlanger met een auto opgepikt. Dat gebeurde rond 06.30 uur, dus vier uur nadat de dieven het pand waren binnengedrongen.

Verhoef verklaart het relatief hoge bedrag in de kluis door het feit dat ongeveer twintig procent van de klanten contant betaalt. De opbrengst van de verkopen in de kringloopwinkel gaat normaal naar mensen in nood in Oost-Europa, Afrika en het Midden-Oosten.

Het lijkt onwaarschijnlijk dat een meerderheid in de Tweede Kamer conversietherapie wil verbieden en strafbaar wil maken. Bij deze 'behandelingen' wordt getracht om transgenders en homoseksuelen zogenaamd te genezen en heteroseksueel te maken. Dit komt voor in onder meer een aantal evangelische gemeenten en pinksterkerken, die homoseksualiteit en het zijn van transgender zien als ziekte.

Drie jaar geleden dienden D66 en VVD, toen beide coalitiepartijen, samen met oppositiepartijen GroenLinks-PvdA, SP en Partij van de Dieren een wetsvoorstel in om deze praktijken te verbieden. Met Volt erbij kan het voorstel nu rekenen op zeker 68 Kamerzetels. De Tweede Kamer debatteert er vanavond over.

De initiatiefnemers hopen ook stemmen te krijgen vanuit de PVV, NSC en CDA. Het is onduidelijk wat de PVV'ers gaan doen, maar NSC en CDA zeggen het wetsvoorstel niet te steunen. De partijen geven aan tegen conversiebehandelingen te zijn, maar ze vinden het wetsvoorstel inhoudelijk ondermaats en een verbod moeilijk te handhaven.

Zware psychische schade

Belangenorganisaties vanuit de lhbti-gemeenschap vinden het verontrustend dat conversiebehandelingen mogelijk toch niet strafbaar worden. Wereldwijd bestaat in de medische wereld consensus dat conversiebehandelingen zware psychische schade toebrengen.

"Als je continu hoort dat jouw geaardheid jouw relatie met God vernietigt, terwijl ook het geloof ontzettend belangrijk is voor wie je bent, dan ben je continu in gevecht met jezelf", vertelt Kai Yung, die jarenlang conversiebehandelingen onderging bij de organisatie Evangelische Hulp aan Homofielen, die nu niet meer bestaat. "Ik nam zelfs een vriendin. Maar je ontkent alleen maar jezelf en ik werd depressief. De dominee zei toen dat ik 'gewoon niet volwassen genoeg was in mijn geloof'."

'Zuivering van zonden'

"De schuld leggen bij mensen van wie hun geaardheid niet voldoet aan de normen van een religieuze groep is karakteristiek voor conversiebehandelingen", zegt Alexander Noordijk. Als student theologie kwam hij 20 jaar geleden uit de kast en werd hij ook onderworpen aan pogingen tot 'homogenezing'. Bij hem werd zogenaamde duivelsuitdrijving toegepast waarbij geloofsgenoten via lange gebedssessies in tongen gingen spreken.

"Ik zou daarmee gezuiverd worden van zonden van mijn voorouders, die dan weer in mij zouden zitten waardoor ik een homoseksueel zou zijn geworden", vertelt Noordijk. "Voor mij was dit ontzettend desoriënterend en ik heb veel psychische hulp nodig gehad om met deze ervaringen om te gaan."

Inmiddels is Noordijk predikant en getrouwd met Yung. Samen proberen ze via een lotgenotengroep slachtoffers van conversietherapie te ondersteunen. "Door de verhalen die wij horen, weten we zeker dat het nog steeds gebeurt."

Psychiaters en psychologen zien ook nog steeds mensen in hun spreekkamers die problemen ondervinden na conversiebehandelingen. Hun beroepsverenigingen steunen het wetsvoorstel tegen die therapie.

Misvatting

Opvallend genoeg zeggen critici van de wet zich juist zorgen te maken over de gevolgen van deze wet voor psychiaters en psychologen. "Het wetsvoorstel gaat over alle handelingen die ertoe strekken dat genderidentiteit wordt onderdrukt of veranderd", zegt NSC-Kamerlid Jesse Six Dijkstra. "Dat raakt ook aan de vrijheid van hulpverleners die bijvoorbeeld werken met kinderen die door een fase van genderdysforie (onvrede met het geboortegeslacht, red.) gaan."

De vrees bestaat dat hulp van een psycholoog of psychiater aan transgenders tijdens hun transitie met deze wet als strafbaar kan worden geïnterpreteerd. Want ook hier gaat het om het veranderen van een genderidentiteit.

"Dat is een misvatting", zegt Niels Mulder, hoogleraar Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. "Het verbod zit op het dwingen van mensen om 'gewoon' man of vrouw te zijn. En dat doen wij vanuit de beroepsgroep nadrukkelijk niet. Wij zeggen niet wie mensen moeten zijn of worden, zoals dat bij conversiebehandelingen gaat. Wij helpen mensen om de degene te worden die ze zelf willen zijn. Dat is een essentieel verschil."

'In de kou'

Lhbti-belangenorganisatie COC Nederland reageert verbaasd op de terughoudendheid van NSC en CDA. "Want het CDA heeft bijvoorbeeld met het Regenboog Stembusakkoord voor dit wetsvoorstel getekend en het zelfs opgenomen in het verkiezingsprogramma", zegt woordvoerder Philip Tijsma.

Zowel CDA als NSC benadrukken dat ze conversiebehandelingen willen verbieden, maar via een ander wetsvoorstel tegen psychisch geweld, waar conversiebehandelingen dan ook onder vallen.

COC Nederland blijft kritisch. "Het wetsvoorstel waar CDA en NSC naar verwijzen, is nog niet eens ingediend", zegt Tijsma. "Slachtoffers van conversiehandelingen wachten al veel te lang op een wettelijk verbod. We roepen partijen op die slachtoffers niet in de kou te laten staan, en dit nu gewoon te regelen, net zoals dat in Duitsland en Frankrijk allang is gebeurd."

"Poetin zal heel tevreden zijn", zegt Oost-Europa-deskundige Bob Deen van Instituut Clingendael na de eerste ontmoeting tussen Amerikaanse en Russische gezagsdragers in jaren. Gisteren troffen de de ministers van Buitenlandse Zaken van de VS en Rusland, Rubio en Lavrov, elkaar in Saudi-Arabië. Oekraïne staat buitenspel.

Deen werd vorig jaar door Oekraïne betrokken bij de voorbereidingen voor eventuele onderhandelingen over een einde aan de oorlog. Inmiddels is de situatie dus flink veranderd.

"Ten eerste is Rusland weer uit zijn isolement en zitten de Russen weer rechtstreeks aan tafel met de Amerikanen. En die Amerikanen hebben bovendien van alles al weggegeven, voordat de onderhandelingen überhaupt zijn begonnen", zegt Deen.

Zo zei minister Hegseth van Defensie vorige week al dat Oekraïne het NAVO-lidmaatschap kan vergeten en dat het land er ook niet meer op hoeft te rekenen dat het gebied dat door Rusland is bezet nog zal terugkrijgen. Deen: "Rusland zal nog wel wat meer gaan eisen."

Zo reageerden Rubio en Lavrov op hun ontmoeting vandaag:

Het Russische eisenpakket is eigenlijk al jaren hetzelfde: Poetin eist bijvoorbeeld dat Oekraïne vier provincies opgeeft, die nu deels bezet zijn door de Russen en deels met succes verdedigd worden door de Oekraïners: Donetsk, Loegansk, Cherson en Zaporizja.

Deen: "Daar zie ik president Zelensky niet zo snel mee akkoord gaan. De Oekraïners hebben heel veel mensenlevens gegeven om dit grondgebied te verdedigen, dus het zou voor Zelensky heel moeilijk te verkopen zijn om het zonder slag of stoot op te geven."

Met andere woorden: verwacht niet snel een akkoord over een wapenstilstand. Deen: "Ik denk dat we nu pas het begin zien van een heel lang en moeilijk onderhandelingsproces. Het kan heel goed dat ze daar niet uit komen. Poetin is er bovendien heel goed in om onderhandelingen in te gaan, te doen alsof hij het meent en ondertussen gewoon door te vechten."

'Eerdere wapenstilstand stelde niets voor'

Stel dat er op een gegeven moment wel een akkoord komt over een wapenstilstand, dan wordt de volgende uitdaging: hoe wordt dat dan gehandhaafd? Zowel Oekraïne als Europese landen zijn bang voor een herhaling van de Minsk-akkoorden uit 2014 en 2015, waarmee een wapenstilstand zou worden geregeld tussen Oekraïne en de separatisten in het oosten van het land die worden gesteund door Rusland.

Deen: "Die akkoorden werden daarna vrijwel dagelijks geschonden, die wapenstilstand stelde eigenlijk niets voor. Daarom hameren Oekraïne en Europese landen zo op veiligheidsgaranties, zodat het akkoord stevig genoeg wordt."

De wapenstilstand in Oekraïne zou moeten worden gewaarborgd door een 'vredesmacht' of 'afschrikkingsmacht' van buitenlandse troepen, zo hebben Amerikaanse en Europese regeringsleiders en ministers al voorgesteld. De Amerikanen hebben al gezegd dat zij daar geen troepen voor zullen leveren, dus de militairen moeten vooral komen uit Europese landen.

Deen: "Poetin heeft er geen belang bij dat Oekraïne militair zo wordt versterkt dat Rusland het nooit meer kan aanvallen. Op dat vlak zullen de Russen bij onderhandelingen dus zeker tegengas geven."

Bereid om te sterven?

Een extra probleem voor de Oekraïners is dat er in veel Europese landen helemaal niet zo'n bereidheid is om militairen te leveren voor zo'n troepenmacht in Oekraïne. Deen: "In Nederland is de coalitie erover verdeeld en zelfs in Polen hoor je geluiden als 'Oekraïne moet vechten voor zijn eigen veiligheid.' De heel moeilijke vraag voor Europeanen is nu: politici zeggen al drie jaar dat veiligheid voor Oekraïne ook veiligheid voor Europa betekent, maar menen ze het echt als ze zeggen: steun voor Oekraïne, whatever it takes?

"De Amerikanen stellen nu de vraag aan Europa: "Ben je wel bereid om te vechten en desnoods te sterven voor Oekraïne?' Als ik de reacties tot nu toe zie, is het antwoord: nee."

Geen NAVO, wel EU

Zo'n halfhartige houding van andere Europese landen is voor Oekraïne geen positief vooruitzicht. Oekraïne heeft van de vorige Amerikaanse president Biden nog een flink pakket aan wapensteun gekregen, waardoor het land het vermoedelijk tot aan de zomer kan volhouden. "Daarna begint het voor de Oekraïners nijpend te worden."

Als Europeanen dus niet bereid zijn troepen naar Oekraïne te sturen, wat kunnen ze dan nog wel doen? "Het meest urgente is: Oekraïne helpen zich te verdedigen, zelfs als de Amerikanen wegvallen. Dat kan niet alleen met geld, maar ook met bijvoorbeeld de productie van wapens. Europa kan ook de sancties tegen Rusland aanscherpen en het Europese perspectief versterken: nu de NAVO onbereikbaar lijkt voor Oekraïne, wil het land in ieder geval Europese integratie nastreven, EU-lid worden dus. Dat is iets waar Amerika ook helemaal niets over te zeggen heeft."

Bij een autosloperij in Zoetermeer heeft een grote brand gewoed. De brand brak rond 4.00 uur vanochtend uit. Rond kwart voor zes was de brand onder controle. De brandweer is op dit moment bezig met nablussen. Er zijn geen gewonden gevallen.

De veiligheidsregio meldt dat de autosloperij als verloren kan worden beschouwd. De politie gaat onderzoek doen naar hoe de brand kon ontstaan.

Doordat er autobanden en pvc bij de autosloperij waren opgeslagen, werd er gewaarschuwd voor vrijgekomen roetdeeltjes. Omwonenden werden om 5.00 uur met een NL-alert gewaarschuwd om ramen en deuren dicht te houden en ventilatie uit te zetten. Om het vuur onder controle te krijgen, was de brandweer met veel bluswagens ter plaatse.

Sloopwerkzaamheden

De brandweer is nog wel de hele ochtend bezig met nablussen. Daarbij vinden ook sloopwerkzaamheden plaats, meldt de veiligheidsregio. Daar kan ook rook bij vrijkomen. Het advies om ramen en deuren te sluiten en ventilatie uit te zetten vervalt daarom alleen voor de wijdere omgeving.

Voor de directe omgeving geldt het advies om de ramen en deuren nog wel gesloten te houden als mensen last hebben van de rook.

Goedemorgen! PSV probeert vanavond de achtste finale van de Champions League te bereiken, in navolging van Feyenoord. En de Tweede Kamer debatteert over een verbod op 'homogenezing'.

Eerst het weer: het wordt langzaam zachter. Vandaag wisselen wolkenvelden en zonnige perioden elkaar af. Bij een matige zuidoostenwind wordt het 4 tot 7 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Nederland geeft op verzoek van Nigeria 113 bronzen objecten terug. Ze maken deel uit van de zogenoemde Benin Bronzen en behoren tot de rijkscollectie van het West-Afrikaanse land. Het gaat onder meer om plakkaten, hangers en figuren. Die bevinden zich op dit moment nog in de collectie van het Wereldmuseum in Leiden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het aantal weggeefwinkels in Nederland neemt toe. Iedereen is er welkom en alle spullen zijn er gratis. Eén van die winkels is die van Gea Topelen-Wilkens in Groningen. Zij heeft inmiddels een klantenbestand van 3800 gezinnen.

Fijne dag!

In de afgelopen dertig jaar zijn de populaties van meer dan 37 kenmerkende vissen en bodemdieren in de Oosterschelde met gemiddeld 28 procent achteruitgegaan. Bij de bodemdieren gaat het bijvoorbeeld om zeesterren en verschillende soorten kreeften en kwallen.

De afgelopen dertig jaar houden hobbyduikers de vissoorten in de gaten voor het Monitoringsproject Onderwater Oever van Stichting ANEMOON. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt aan de hand van die tellingen van de 37 diersoorten de toestand van de onderwaternatuur bij.

De Zeeuwse zeearm heeft een unieke biodiversiteit en is aangewezen als een Europees beschermde habitat. "De Oosterschelde is een gebied waar zoetwater en zoutwater bijna in elkaar overlopen", zegt CBS-woordvoerder Natuur Vinodh Lalta. "Na de Watersnoodramp in 1953 werden de Deltawerken gebouwd. Deze hebben veranderingen in de natuur tot gevolg gehad." Dat maakt de fauna in het gebied erg bijzonder, aldus Lalta.

De populatie van een groep van vijftien diersoorten in de Oosterschelde is tussen 1994 en 2023 met 60 procent achteruitgegaan. In de groep zitten kenmerkende soorten vissen, zoals de schol en de gewone zeedonderpad, en schaal- en schelpdieren, zoals de mossel en de Europese zeekreeft.

Klimaatverandering

Een van de oorzaken van de afname is de toenemende watertemperatuur in de zomer door klimaatverandering. De dieren trekken dan meer naar diepere wateren in de Noordzee. "Die komen in de wintermaanden niet meer terug", aldus Lalta. En een verandering in die populaties heeft invloed op de gehele voedselketen.

Van acht soorten, waaronder de purperslak en de platte oester, nemen de aantallen juist toe. Tien soorten zijn stabiel gebleven in de afgelopen dertig jaar en van vier soorten is de populatietrend onzeker.

"We zien door het warmer worden van het zeewater dat er ook een aantal exoten bijkomt vanuit zuidelijkere gebieden", zegt Lalta. Dat hoeft niet per se een slechte ontwikkeling te zijn, maar het kan wel. "Net zoals de rivierkreeftjes die geen natuurlijke vijand hebben in de Nederlandse sloten. Die vreten alles op."

Ook de Nederlandse staalindustrie heeft invloed op de onderzeepopulaties. De dijken langs de Zeeuwse wateren zijn versterkt met basaltblokken. Op die stenen leven diersoorten zoals zeeanemonen, kreeftachtigen en schelpdieren. Deze soorten zijn grotendeels afhankelijk van deze ondergrond, maar kreeftachtigen vinden holtes tussen de rotsen steeds minder snel. Dit komt doordat deze vol zitten met staalslakken, een restproduct van de staalindustrie.

De Benelux roept de rest van Europa op om de export van zeer vervuilende brandstoffen naar andere delen van de wereld te verbieden, omdat ze erg schadelijk zijn voor mens, milieu en klimaat. Het gaat om benzine en diesel waarin de gehaltes van zwavel, benzeen en mangaan vele malen hoger zijn dan de Europese wetten voorschrijven.

Dit soort brandstoffen is veel goedkoper dan de schonere varianten en exporteren mag. België, Nederland en Luxemburg hebben zich recent wel verbonden aan een VN-richtlijn die export verbiedt.

"Nu roepen we andere landen op om ons voorbeeld te volgen. Want als deze brandstoffen te vuil zijn voor mensen en dieren in Europa, dan zijn ze zeker ook schadelijk voor het leven buiten Europa", zegt Frans Weekers, secretaris-generaal van de Benelux.

West-Afrika

De havens in Nederland en België zijn goed voor de helft van alle export van benzine naar West-Afrika. Volgens de Benelux gaat het om 65,2 miljoen liter benzine per dag.

"Onze impact is groot, zeker met de snel groeiende automarkt in Afrika. Mede op verzoek van de VN en de Afrikaanse landen zelf nemen wij nu onze verantwoordelijkheid", zegt Weekers.

Waterbedeffect

De export van goedkope, vervuilende brandstoffen naar landen zoals Ghana en Senegal is al jaren een bekend probleem. Weekers hoopt dat de oproep van zijn organisatie andere landen zal "inspireren". Onderzoek van journalistencollectief Spit heeft laten zien dat een exportverbod in een land ertoe leidt dat de export uit een ander land kan doorgaan. Aan dat "waterbedeffect" moet een einde komen, aldus Weekers.

Zijn doel is dat alle Europese landen zich scharen achter de VN-richtlijn tegen de export van vuile brandstoffen. De Benelux wil ook dat het verbod wordt omgezet in nationale wetgeving. Volgens de organisatie zou dat in Nederland voor het einde van 2027 moeten gebeuren.

Emilie Nolst Trenité-Meijer is op 97-jarige leeftijd overleden, meldt haar familie in een rouwadvertentie in NRC. Ze dook als 14-jarig meisje vijf weken onder in de Hollandsche Schouwburg.

De Hollandsche Schouwburg in Amsterdam werd vanaf juli 1942 gebruikt door de nazi's om Joden te verzamelen, die vervolgens werden gedeporteerd. Tussen 1942 en 1943 werden er meer dan 46.000 Joden bijeengebracht. Zij kwamen uiteindelijk terecht in concentratie- en vernietigingskampen van nazi-Duitsland. De meesten van hen keerden nooit meer terug.

Huisarts

Meijer was dochter van een Joodse huisarts uit Amsterdam-Oost. Ze dook met haar moeder onder, maar werd ontdekt. Uiteindelijk kwam ze terecht in de schouwburg. Daar zag Walter Süskind haar. Süskind was een Joodse man die beheerder van de schouwburg was, maar zonder dat de Duitsers het wisten mensen redde van transport naar de kampen.

Dat deed hij onder meer door de inschrijving van kinderen te verwijderen uit de administratie. Op die manier werden honderden Joodse kinderen gered van een vrijwel zekere dood.

Lang

Waar de meeste kinderen vervolgens snel naar buiten gingen, bleef Meijer lang in de Schouwburg. "Als er een transport naar Vught ging, dan zat ik bij de mensen die later op transport naar Westerbork zouden gaan en andersom", zei ze. Voor een grote schoonmaak, moest de Schouwburg uiteindelijk leeg. Meijer verstopte zich en werd in de nacht opgehaald door medisch assistent Maurice Hirschel, die met Süskind samenwerkte.

Ze verbleef vervolgens op meerdere onderduikplekken en werd aan het einde van de oorlog herenigd met haar vader. Veel andere familieleden overleefden de oorlog niet. Van de naar schatting 140.000 Joden die in Nederland woonden in 1940, zijn er ruim 100.000 vermoord of door bijvoorbeeld uitputting omgekomen in kampen.

Haar volledige verhaal is hier te lezen. Ook is er een documentaire over de Hollandse Schouwburg waarin haar verhaal terugkomt: Flink: In het hol van de leeuw. Die is in twee delen te zien via YouTube: Deel I en Deel II.

De Amerikaanse rapper A$AP Rocky is vrijgesproken voor mishandeling met een dodelijk wapen.

De rapper, echte naam Rakim Mayers, stond terecht voor betrokkenheid bij een schietpartij in Hollywood in 2021. Hij werd ervan beschuldigd een pistool op mederapper en voormalige vriend Terell Ephron te hebben gericht na een discussie. Ook zou hij bij een tweede confrontatie op diezelfde dag twee keer in de richting van Ephron hebben geschoten.

Knokkels

Volgens Ephron, bekend als A$AP Relli, liep hij daarbij een lichte verwonding op aan zijn knokkels toen een kogel die schampte. Als Mayers zou zijn veroordeeld, had hij een gevangenisstraf tot 24 jaar kunnen krijgen.

Voor aanvang van het proces kreeg hij een aanbod van het Openbaar Ministerie voor een celstraf van zes maanden als hij schuldig zou pleiten. Dat wees hij af.

Losse flodders

De advocaten van Mayers en getuigen die werden opgeroepen zeiden dat de rapper had geschoten met een rekwisietpistool dat losse flodders afvuurt. Dat wapen zou hij enkele maanden daarvoor tijdens de opnames van een videoclip hebben ontvreemd. Hij zou het wapen hebben afgevuurd omdat Ephron iemand anders aanviel.

Nadat het vonnis werd voorgelezen, bedankte Mayers de juryleden. "Bedankt dat jullie mijn leven hebben gered", zei hij tegen de weglopende juryleden. Het is niet de eerste keer dat de rapper terechtstaat. In 2019 kreeg hij in Zweden een voorwaardelijke straf voor het in elkaar slaan van een 19-jarige man.

Rihanna

Mayers heeft een relatie met zangeres Rihanna. Ze hebben samen twee kinderen. Na het voorlezen van het vonnis barstte de zangeres in huilen uit en omhelsde ze de advocaten van haar partner. Vervolgens liep Mayers naar haar toe om haar te omhelzen.

A$AP Rocky werd drie keer genomineerd voor een prestigieuze Grammy Award (in 2014, 2016 en dit jaar), maar won nooit. Zijn eerste twee albums kwamen op nummer 1 terecht in de Billboard 200-lijst, de Amerikaanse hitlijst voor albums.

Hij werkte onder meer samen met artiesten als Lana Del Rey, Cardi B en Selena Gomez. In 2016 werd hij de eerste zwarte man die het gezicht werd van Dior Homme. Begin deze zomer is hij te zien in de film Highest 2 Lowest van regisseur Spike Lee. Ook treedt hij deze zomer op het Nederlandse festival Lowlands op.

Een groot deel van de Oekraïense havenstad Odesa zit zonder stroom, water en verwarming na een droneaanval.

Volgens de burgemeester van de stad gaat het om een massale Russische droneaanval. Hij rept niet over slachtoffers, maar stelt dat ook "ziekenhuizen, klinieken en sociale infrastructuurplaatsen geen verwarming meer hadden".

Odesa is de derde stad van Oekraïne. De stad wordt regelmatig door Rusland aangevallen. Vooral de drie havens bij de stad zijn het doelwit. Zo kwamen vorig jaar maart bijvoorbeeld zeker twintig mensen om het leven door een Russische aanval en raakten zeker 75 mensen gewond. Ook de oude stad was doelwit van aanvallen. Zo werd onder meer een kathedraal in het historische deel van de stad geraakt.

De stad was waarschijnlijk het hoofddoel van de Russische operatie in het zuiden van het land aan het begin van de oorlog. Omdat de naastgelegen stad Mykolajiv standhield, slaagden de Russen er niet in om Odesa te bereiken.

Op een strand op het Australische eiland Tasmanië zijn meer dan 150 zwarte zwaardwalvissen aangespoeld. Op het eiland spoelen regelmatig groepjes walvissen aan, maar het is voor het eerst in bijna vijftig jaar dat een grote groep zwarte zwaardwalvissen aanspoelt, meldt ABC News.

Van de 157 dieren die in het noordwesten van het eiland aanspoelden, zijn er naar schatting 90 nog in leven. De dieren liggen er waarschijnlijk al zo'n één of twee dagen. Omdat de plek waar de dieren liggen lastig te bereiken is voor schepen en voertuigen, is er weinig hoop dat er veel dieren gered kunnen worden.

"Het zou een hele uitdaging zijn om de dieren direct weer in de branding te krijgen. Bovendien zou het enorme veiligheidsrisico's opleveren voor onze medewerkers", zegt een overheidsmedewerker tegen ABC News. Ook zijn er al veel reddingswerkers op de been voor het blussen van natuurbranden op andere plekken op het eiland.

Dit zijn beelden van de grote groep zwaardwalvissen:

In 2020 en in 2022 spoelde er eveneens een walvissoort massaal aan op Tasmanië. Toen ging het in beide gevallen om grienden (ongeveer 470 in 2020 en ongeveer 200 in 2022). In beide gevallen konden meerdere dieren worden gered, maar die locatie, Macquarie Harbour, was makkelijker te bereiken met apparatuur om de dieren te helpen.

De zwaardwalvis is een dolfijnsoort. Het dier komt veelvuldig voor in tropische en subtropische wateren. Ook in Nederland werden de dieren ooit gezien, hoewel de laatste waarneming dateert uit 1935, toen er twee aanspoelden.

Walvissoorten hebben vaak een sterke sociale band, wat er soms toe kan leiden dat een grote groep strandt. De precieze oorzaak van het aanspoelen van de zwarte zwaardwalvissen moet echter nog onderzocht worden.

Donald Trump zegt "nog zekerder" te zijn dat er een einde komt aan de oorlog in Oekraïne na het aftastende gesprek dat Rusland en de Verenigde Staten hadden in Saudi-Arabië. Bij dat gesprek was Oekraïne niet welkom en ook Keith Kellog, de door Trump aangestelde speciaal gezant voor Oekraïne, zat niet aan tafel in Riyad.

De Amerikaanse president sprak journalisten toe vanuit zijn buitenverblijf in Mar-a-Lago in Florida. Tijdens zijn presidentscampagne zei hij de oorlog "binnen 24 uur te kunnen beëindigen", maar over een tijdspad liet hij zich dit keer niet uit. Wel zei hij dat hij denkt de macht te hebben om de oorlog te stoppen. Hij stelde vóór het einde van de maand een gesprek te hebben met de Russische president Poetin.

Vanuit Mar-a-Lago herhaalde Trump zijn bewering dat sommige steden in Oekraïne "eruitzien als Gaza" en stelde "dat mensen het zat zijn". Volgens Trump wil "Rusland iets doen" om "de barbaarse wreedheid te stoppen".

'Je had nooit moeten beginnen'

Op de vraag van journalisten wat zijn bericht is aan Oekraïners die teleurgesteld zijn dat hun land niet bij de eerste gesprekken is, stelde Trump dat hij zelf teleurgesteld is. "Ik hoor dat ze teleurgesteld zijn, maar ze hadden al drie jaar een zitje aan tafel en die jaren daarvoor ook", waarmee hij bedoelde dat de oorlog al bijna drie jaar duurt.

Vervolgens zei hij dat Oekraïne "nooit had moeten beginnen. Je had een deal kunnen sluiten. Ik had een deal kunnen maken voor Oekraïne." Hiermee herhaalde de Amerikaanse president in essentie Russische propaganda, waarbij Oekraïne er valselijk van wordt beschuldigd de oorlog te zijn begonnen.

Op 24 februari 2022 viel Rusland zijn buurland met troepen binnen en noemde het 'een speciale operatie'.

Trump: idee verkiezingen is van mij

Ook sprak Trump over de noodzaak van verkiezingen in Oekraïne, een eis die eerder vooral vanuit Rusland leek te komen. Vanuit meerdere Westerse landen wordt gevreesd dat Rusland hierop aandringt zodat in het land een pro-Russische leider aan de macht komt.

Trump ontkende dat hij met het idee van verkiezingen Rusland naar de mond praat. "Dat is niet iets dat van Rusland komt. Dat komt van mij", stelde hij. Vanwege de Russische invasie zijn verkiezingen in Oekraïne opgeschort, omdat een land in oorlog geen betrouwbare en veilige stembusgang kan organiseren.

'Zelensky niet populair'

Hij beweerde dat de Oekraïense president Zelensky "nog maar populair is onder 4 procent van de bevolking", zonder daarbij te noemen waar deze cijfers vandaan komen. Een Oekraïens onderzoeksinstituut becijferde in december van vorig jaar dat het percentage Oekraïners dat Zelensky vertrouwt weliswaar gedaald is, maar dat nog altijd 52 procent van de Oekraïners zegt vertrouwen in hem te hebben.

Trump ging ook kort in op de mogelijkheid om Europese militairen naar Oekraïne te sturen. "Als ze dat willen doen, is dat geweldig. Wij hoeven daar geen enkele militairen te plaatsen, omdat we heel ver weg zijn". Volgens hem is het beëindigen van de oorlog belangrijker voor Europa dan voor de VS. "Bij ons zit er een oceaan tussen, bij hen (de Europeanen, red.) niet."

Rubio

Bij de gesprekken van vandaag in Riyad was Trump niet aanwezig, maar zat Trumps minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, die op X sprak over "een belangrijke stap die is genomen richting een duurzame vrede tussen Rusland en Oekraïne".

Rubio zei dat in de gesprekken onder meer is afgesproken dat "op hoog niveau teams worden aangesteld die moeten gaan werken aan een pad om het conflict in Oekraïne zo snel mogelijk te beëindigen op een manier die duurzaam, bestendig en aanvaardbaar is voor alle partijen".