NOS Nieuws - Algemeen

De maandag gearresteerde rapper, producer en platenbaas Sean 'Diddy' Combs (54) blijft voorlopig vastzitten. De rechtbank in New York heeft hiermee het verzoek van de aanklagers ingewilligd, die hadden verzocht de artiest niet op borgtocht vrij te laten. Het vluchtrisico zou te groot zijn. De rechter ging hier in mee.

Gisteren werd bekendgemaakt Combs is aangeklaagd voor afpersing, seksuele uitbuiting en mensenhandel voor prostitutiedoeleinden.

Volgens de 14 pagina's tellende aanklacht veranderde Combs zijn zakenimperium in een criminele onderneming, waarbij hij en zijn zakenpartners zich bezighielden met seksuele uitbuiting en andere misdrijven. In de aanklacht staat dat Combs vrouwen bedreigde met vuurwapens en dat hij sinds 2009 herhaaldelijk vrouwen mishandelde.

Levenslang

Ook zou hij seksfeesten georganiseerd hebben, waarbij hij vrouwen dwong om seks te hebben met mannelijke sekswerkers. Die zogenoemde freak offs zouden soms dagenlang duren en werden door de rapper opgenomen.

De muziekmagnaat verscheen gisteren in de rechtbank van New York en zei onschuldig te zijn. Mocht Combs schuldig worden bevonden, dan hangt hem een gevangenisstraf boven het hoofd van 15 jaar tot levenslang, meldt persbureau AP.

R. Kelly en Bankman-Fried

Combs is naar een speciale afdeling gebracht van een gevangenis in Brooklyn, meldt CNN. Die afdeling wordt onder andere gebruikt voor gedetineerden die extra bescherming nodig hebben.

Veel andere bekende personen gingen hem daar voor. Onder anderen de zanger R. Kelly, voormalig cryptobaas Sam Bankman-Fried en Ghislaine Maxwell, de handlanger van zakenman en zedendelinquent Jeffrey Epstein, verbleven er.

Na lang en intensief onderhandelen heeft Ursula von der Leyen haar nieuwe ploeg klaar. De Nederlander Wopke Hoekstra krijgt daarin als Eurocommissaris voor Klimaat en Schone Groei een iets andere rol dan in de vorige commissie.

Elke Eurocommissaris krijgt van de voorzitter een 'opdrachtbrief'. Daarin staat nauwkeurig beschreven wat de Commissaris de komende vijf jaar moet gaan doen. Hoekstra's portefeuille is versterkt, blijkt uit zijn opdrachtbrief.

Hoekstra wordt net als afgelopen jaar, toen hij de portefeuille van zijn voorganger Timmermans overnam, verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Europese klimaatwetten. Hij moet ervoor zorgen dat de plannen die de EU de afgelopen vijf jaar heeft gemaakt worden uitgevoerd.

Ook werkt hij verder als de 'klimaatdiplomaat' die voor de EU onderhandelt met andere landen over wereldwijde klimaatdoelen, zoals op de jaarlijkse klimaatconferentie.

Uitgebreid takenpakket

Hoekstra zal ook een belangrijke rol gaan spelen bij het opstellen van de nieuwe Clean Industrial Deal, een van de belangrijkste plannen van Von der Leyen. Dit pakket aan wetten moet de Europese Unie vergroenen en concurrerender maken. Hoekstra moet daar meteen mee aan de slag. Von der Leyen beloofde eerder dat dit plan in de eerste honderd dagen van de nieuwe Commissie gepresenteerd wordt.

Von der Leyen vertrouwt Hoekstra ook een gevoelige politieke klus toe. Hij krijgt ook de uitfasering van de verbrandingsmotor in zijn takenpakket. Vorig jaar werd daarover naar lange onderhandelingen een akkoord bereikt. Maar er is veel verzet tegen de uitfasering, met name in Duitsland. Hoekstra moet nu de uitfasering in goede banen leiden.

Zijn voorganger Timmermans werd vijf jaar geleden aangewezen als vicevoorzitter en als aanvoerder van de Green Deal. Vergeleken met wat Hoekstra nu gaat doen, was de portefeuille van Timmermans veel breder. Hij hield zich als vicevoorzitter ook bezig met verduurzaming van de landbouw, de circulaire economie en biodiversiteit. In de nieuwe Commissie zijn deze taken verdeeld over meer Eurocommissarissen, onder leiding van de Spaanse sociaaldemocratische vicevoorzitter Teresa Ribera.

Belastingen

Hoekstra gaat zich ook bezighouden met belastingen. Hoewel lidstaten in de Europese Unie zelf over hun belastingen gaan, speelt de Europese Unie daar wel een rol bij. Zo mogen de lidstaten elkaar op dit gebied niet oneerlijk beconcurreren.

Hoekstra, als oud-minister van Financiën, moet gaan werken aan nieuwe regels rond energiebelastingen en belastingen voor de financiële sector. Ook het bestrijden van belastingontduiking en -fraude valt onder hem.

Europese wensen kabinet

Het kabinet moet voor zijn wensen zaken doen met drie Eurocommissarissen. De Oostenrijker Magnus Brunner verantwoordelijk voor migratie, de Zweed Jessika Roswall, die gaat over milieubeleid en de Poolse budgetcommissaris Piotr Serafin.

Dat Brunner migratie gaat doen wordt in Oostenrijk als een grote verrassing gezien. Oostenrijk pleit in de EU al jaren voor strenger migratiebeleid en botst daarover regelmatig met Brussel. Het Europees Hof deed meerdere uitspraken tegen het Oostenrijkse migratiebeleid.

In het hoofdlijnenakkoord van het kabinet Schoof staat onder meer dat de partijen een nieuwe stikstofuitzondering willen van de EU en een afzwakking van Europees natuurbeleid. Eurocommissaris Roswall die nu verantwoordelijk wordt voor milieu, heeft weinig ervaring met dat dossier. Ook komt ze uit een partij die kritisch is op de natuurherstelwet.

Nederland wil bij de volgende meerjarenbegroting 1,6 miljard euro minder afdragen. Op dit moment heeft Nederland een korting van 1,7 miljard en het kabinet wil daar dus 3,3 miljard van maken. Daarvoor moet Nederland de ervaren Poolse Serafin overtuigen. Hij moet namens de Europese Commissie de nieuwe Europese meerjarenbegroting opstellen.

Polen is de grootste netto-ontvanger van EU-geld. Nederland is juist netto-betaler. Serafin is in verschillende rollen al vele jaren actief in Brussel en is een vertrouweling van de Poolse premier Donald Tusk.

Of Nederland echt deze Eurocommissarissen tegen zal komen is, nog niet helemaal zeker. De voorgedragen kandidaten moeten nog verschijnen in hoorzittingen voor het Europees Parlement. Daar kunnen ze nog weggestemd worden als ze niet overtuigen.

In Woerden en omgeving kwam vanavond zeker drie uur lang geen water uit de kraan. Vitens meldde dat er een lek zat in een transportleiding, waardoor de watertoevoer was uitgevallen. Monteurs hebben het lek hersteld en het water stroomt weer.

Via de transportleiding stroomt water van een waterwingebied naar een zuiveringsinstallatie, of verder het voorzieningsgebied in. Door het lek kon geen drinkwater worden geproduceerd.

Tegen 19.00 uur werd de verstoring opgemerkt. Meldingen kwamen uit Woerden, Zegveld, Mijdrecht, Harmelen, Kamerik en Kockengen. Tienduizenden mensen zaten zonder water of hebben heel weinig waterdruk.

Op X zeiden mensen dat het storingsnummer van Vitens niet bereikbaar was. Ook zijn er foto's te zien van een supermarkt waar het fleswater in korte tijd uitverkocht raakte.

Bruin water

Het kan nog even duren voor iedereen weer water heeft, zegt Vitens. Het water kan dan een bruine kleur hebben. Vitens zegt dat dat niet gevaarlijk is en dat het water weer helder wordt als de kraan even loopt.

In Valthermond, in de gemeente Borger-Odoorn in Drenthe, is een sporthal in gereedheid gebracht om komende nacht zo'n honderd asielzoekers op te vangen, meldt de gemeente Westerwolde. Voor deze mensen was voor vanavond geen plek gevonden in het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Een woordvoerder zegt dat Westerwolde op eigen initiatief rond is gaan bellen nadat duidelijk was geworden dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers(COA) niet genoeg plek had in Ter Apel om de asielzoekers onder te kunnen brengen. "We hebben gelukkige goede buurgemeenten en het laat ook zien dat je het met een beetje moeite voor elkaar kan krijgen."

Voor één nacht

De hal biedt voor één nacht plaats aan asielzoekers die anders buiten hadden moeten slapen. Het Rode Kruis heeft de sporthal ingericht in met hulpgoederen zoals stretchers en dekens.

Voordat de sporthal klaar was, reden er al bussen naar Ter Apel toe. Daar konden asielzoekers in gaan zitten, totdat het Rode Kruis klaar was met de werkzaamheden. Daarna werden ze met de bussen naar Valthermond gebracht.

Morgenvroeg worden ze weer teruggebracht naar het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Een strafrechtadvocaat in Schiedam is veroordeeld tot vijf maanden gevangenisstraf, waarvan twee voorwaardelijk. In 2020 schond hij met opzet zijn beroepsgeheim, zegt de rechtbank.

Advocaat Ralph T. had destijds een cliënt die werd verdacht van een drugsdelict. Toen die cliënt werd verhoord door de politie, luisterde de advocaat telefonisch mee vanuit zijn kantoor, omdat er coronabeperkingen golden.

Hij liet een andere cliënt echter ook meeluisteren. Die persoon was ook verdachte in een drugszaak en had belang bij de informatie uit het verhoor.

De zaak kwam aan het licht toen de politie in 2022 in een ander onderzoek chatgesprekken onderschepte waarin verdachten informatie deelden uit het betreffende verhoor. Advocaat T. werd in de chats geprezen voor het laten meeluisteren.

'Integriteit te grabbel gegooid'

Volgens de rechtbank heeft T. met zijn daad de georganiseerde drugscriminaliteit gefaciliteerd. Bovendien heeft hij zijn integriteit te grabbel gegooid en het vertrouwen van rechters, officieren van justitie en de politie beschaamd, zegt de rechter.

De straf is hoger dan de eis van het Openbaar Ministerie, dat had gepleit voor 240 uur taakstraf en een voorwaardelijke celstraf. Die eis deed volgens de rechtbank echter geen recht aan de ernst van de feiten.

De rechter neemt het de advocaat bovendien kwalijk dat hij geen verantwoordelijkheid heeft genomen. T. stelde dat er geen bewijs was dat hij zijn beroepsgeheim had geschonden.

Er is nog veel onduidelijk over de golf ontploffingen die vanmiddag door Libanon en delen van Syrië trok. In Libanon zijn zeker negen mensen om het leven gekomen en bijna 3.000 gewonden gevallen doordat hun pieper ontplofte, meldt het Libanese ministerie van Gezondheid. Ook in delen van Syrië ontploften piepers.

Rond 15.30 uur begonnen de piepers van Hezbollah-leden op te warmen, waarna ze explodeerden in de handen of zakken van de mensen die ze bij zich droegen. Dat zeggen Libanese veiligheidsfunctionarissen en Hezbollah tegen persbureau AP. Op dat moment was het druk op straat.

Op een beveiligingscamera in een supermarkt in Beiroet is te zien hoe de tas van een man explodeert:

De piepers, die door veel Hezbollah-leden op hun lichaam worden gedragen en die voor communicatie worden gebruikt, kwamen nagenoeg gelijktijdig tot ontploffing. Een functionaris van Hezbollah sprak meteen van een Israëlische aanval en noemde de ontploffingen de "grootste inbreuk op de veiligheid" sinds de beschietingen tussen Hezbollah en Israël begonnen, oktober vorig jaar.

De piepers die ontploften zouden vrij recent zijn aangeschaft. Een Hezbollah-functionaris zei tegen persbureau AP dat de piepers van een nieuw merk waren dat de groep nog niet eerder had gebruikt. Na 7 oktober hadden Hezbollah-leiders de leden van de groep opgedragen om geen mobiele telefoons meer te gebruiken, omdat Israël daarmee zou kunnen knoeien.

Verschillende theorieën

Er wordt nog volop gespeculeerd over de oorzaak van de explosies. Sommige experts suggereren dat de batterijen door een hack oververhit zijn geraakt, waarna ze ontploften. Andere experts noemen dat onwaarschijnlijk en stellen dat er al met de piepers moet zijn geknoeid tijdens de productie of het transport van de apparaten. Dat zou betekenen dat de dader is geïnfiltreerd in de aanvoerlijnen van Hezbollah en dat de apparaten al voor de levering zijn voorzien van explosieven.

Een voormalig munitie-expert van het Britse leger zegt tegen de BBC dat er mogelijk een kleine hoeveelheid springstof is verstopt in een nep-onderdeel in de piepers. Vervolgens zouden de piepers met een signaal tot ontploffing zijn gebracht.

Sky News Arabia schrijft op basis van anonieme Hezbollah-functionarissen dat er een kleine hoeveelheid van de zeer explosieve stof PETN is toegevoegd aan het apparaat, en dat deze tot ontploffing is gebracht door de batterij op afstand te verhitten. PETN is ook wel bekend als pentriet en is een van de krachtigste explosieven ter wereld.

'Maar een kleine hoeveelheid springstof nodig'

Volgens de Nederlandse explosievendeskudige Ad van Riel lijkt het er inderdaad op dat er al met de piepers is geknoeid in de toeleveringsketen. "Als ik de beelden zie, is mijn eerste indruk dat er een explosief in de piepers heeft gezeten, dat in combinatie met de lithiumbatterij tot ontploffing is gekomen", zegt Van Riel. "Er is maar een kleine hoeveelheid springstof nodig om, in combinatie met zo'n batterij, veel schade aan te richten. Met 10 tot 20 gram springstof kun je makkelijk iemand doden."

Het is mogelijk om in een keer een signaal naar een groot aantal piepers te sturen. Volgens Van Riel is het in theorie mogelijk om piepers die voorzien zijn van springstof op afstand tot ontploffing te brengen.

Hezbollah wees na de explosies met de beschuldigende vinger naar Israël. De terreurbeweging houdt Israël "volledig verantwoordelijk voor de misdadige agressie, waar ook burgers het slachtoffer van waren". "De vijand zal zeker zijn verdiende straf krijgen", staat verder in de verklaring. Israël heeft nog niet gereageerd op de gebeurtenissen.

De ontploffingen vonden plaats enkele uren nadat het Israëlische veiligheidskabinet de veilige terugkeer van meer dan 60.000 ontheemde Israëliërs tot officieel oorlogsdoel had verklaard. Vanwege de vele raketten die Hezbollah sinds 7 oktober op het noorden van Israël heeft afgevuurd, zijn tienduizenden Israëliërs uit het gebied geëvacueerd. Gisteren zei de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant dat alleen "militaire actie" de veiligheid in Noord-Israël kon waarborgen, zodat de bewoners terug naar huis kunnen.

Wat is Hezbollah en wat wil de beweging?

Hezbollah heeft, net als Hamas, nauwe banden met Israëls aartsvijand Iran. Het Israëlische leger en Hezbollah beschieten elkaar vrijwel dagelijks sinds de terreuraanslagen van Hamas op 7 oktober en de daaropvolgende oorlog in de Gazastrook. In Libanon zijn hierbij honderden en in Israël tientallen doden gevallen.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) roept het kabinet en minister Faber (Asiel en Migratie) ertoe op hun verantwoordelijkheid te nemen in de asielproblematiek.

Gisternacht leek het erop dat er weer asielzoekers buiten het aanmeldcentrum in Ter Apel moesten slapen. Op het laatste moment schoot de gemeente Stadskanaal te hulp door een plek voor opvang beschikbaar te stellen. Ook vanavond is het spannend of er genoeg plek is voor iedereen, meldt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Volgens Mark Boumans, burgemeester van Doetinchem en voorzitter van de adviescommissie asiel en migratie van de VNG, gaat het zo niet langer. "De minister en eigenlijk de hele regering zijn verantwoordelijk voor dit vraagstuk en moeten daarmee aan de slag."

'Weinig overleg'

Boumans stelt dat er vooralsnog weinig overleg is tussen de gemeenten en minister Faber. Haar voorganger, staatssecretaris Van der Burg, belde vaak met gemeenten om te kijken of ze asielzoekers uit Ter Apel konden opnemen. "Dat was natuurlijk ook een noodoplossing, maar nu wordt er niet gebeld en de problemen stapelen zich op."

Boumans had komende vrijdag een afspraak met minister Faber, maar die is afgezegd. Hij weet niet waarom. "Er is een acuut probleem en dat moet worden opgelost. Je moet nu naast de gemeenten staan en niet de andere kant op kijken."

Boumans hoopt op een spoedig overleg. "Als er geen overleg is met de provincies en gemeenten, gaat er in dit land van alles fout."

Jaap Velema, burgemeester van Westerwolde waar Ter Apel onder valt, zei eerder dat minister Faber bewust mensen in de kou laat staan. Of het bewust is dat er nu weinig overleg is, wil Boumans niet zeggen. Wel had de minister dit probleem van mijlenver kunnen zien aankomen, zegt hij. Hij vindt het "twijfelachtig dat er nu geen oplossing is gezocht".

Onduidelijkheid

Dat er zich nu weinig gemeenten aanmelden om asielzoekers over te nemen, heeft volgens de VNG ermee te maken dat de overheid weinig zicht op duidelijkheid biedt. Het kabinet wil een asielcrisis uitroepen en de asielinstroom beperken. Ook wil het kabinet de spreidingswet intrekken. Daarbij worden asielzoekers beter over gemeenten in het land verdeeld.

Het leidt tot een onduidelijk beeld rondom asiel, zegt Boumans. "De animo wordt minder en dat komt alleen maar omdat gemeentebesturen niet precies weten wat er nog aan komt."

'Ga bellen'

Boumans wil dat de minister nu met gemeenten belt om te kijken of er genoeg opvang geregeld kan worden. "Als de nood hoog is, als de dijken op doorbreken staan, handel je. Nu lijkt dat niet te gebeuren."

Minister Faber zegt in een reactie dat het COA en het ministerie van Asiel en Migratie er alles aan doen om de opvang van asielzoekers in goede banen te leiden.

Instagram heeft een nieuwe functie in de app gebouwd waarbij automatisch beperkingen gelden voor minderjarige gebruikers. Deze nieuwe instellingen geven ouders meer controle over het instagramgebruik van hun kinderen.

De functie, genaamd 'teen accounts', gaat vandaag in voor nieuwe accounts van tieners in de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk en Australië. De instellingen van bestaande accounts van minderjarigen worden binnen twee maanden aangepast.

Het is nog onduidelijk wanneer Instagram de wijzigingen in de Europese Unie doorvoert.

Instagramaccounts van gebruikers tussen de 13 en de 18 - de minimumleeftijd voor Instagram is 13 - staan vanaf nu standaard op privé. Dat betekent dat alleen volgers die zij hebben geaccepteerd hun posts kunnen zien en ze geen berichten kunnen ontvangen van accounts die ze niet volgen. Ook krijgen ze 's nachts geen pushmeldingen van notificaties en krijgen ze na 60 minuten een melding om de app af te sluiten.

Toestemming ouder

Voor minderjarige gebruikers gold al dat ze minder 'gevoelige' inhoud te zien kregen op Instagram, maar die beperking konden zij handmatig uitzetten. Tieners van 16 en 17 kunnen de nieuwe restricties ook handmatig opheffen, maar gebruikers tussen de 13 en 15 jaar hebben daarvoor toestemming van een ouder nodig. Dit kunnen ze doen door hun account te koppelen aan dat van een ouder.

Daarnaast is er een 'parental supervision'-functie ingebouwd, die zowel het kind als de ouder moet inschakelen. Met die functie kunnen ouders een tijdlimiet instellen voor hun kind om het platform te gebruiken. Ook kunnen ze zien naar welke accounts hun kinderen berichten hebben gestuurd in de afgelopen zeven dagen.

Schadelijke effecten

De maatregelen komen na jaren van aanzwellende kritiek van overheden en ouders op Meta. In de Verenigde Staten hebben tientallen staten het techbedrijf aangeklaagd omdat ze het ervan verdenken de schadelijke psychische effecten van sociale media voor kinderen voor lief te nemen uit winstbejag.

Meta, het moederbedrijf van Instagram, zegt met deze nieuwe instellingen tegemoet te komen aan de zorgen. "De drie belangrijkste zorgen die we van ouders horen, zijn dat hun tieners content zien die ze niet willen zien, dat ze ongewild worden benaderd door vreemden en dat ze te veel tijd doorbrengen op de app", zegt Naomi Gleit, productmanager bij Meta. "Met teen accounts adresseren we die zorgen."

Liegen over leeftijd

Bestaande functies waarmee ouders het instagramgebruik van hun kinderen konden controleren, werkten onvoldoende, zei Nick Clegg, hoofd Global Affairs bij Meta, vorige week tijdens een evenement. "Als techbedrijf bouwen we dit soort dingen, maar ouders maken er geen gebruik van."

Critici zeggen dat het ouders tot nu toe lastig werd gemaakt om van die instellingen gebruik te maken, omdat ze moeilijk te vinden zijn in de app en veel ouders er niet bekend mee zijn. Dat accounts van tieners nu standaard in de tienerinstellingen staan, moet hier verandering in brengen,

Meta erkent dat tieners kunnen liegen over hun leeftijd wanneer ze een account aanmaken. Om dat te ondervangen, werkt het bedrijf aan technologie waarmee het accounts kan opsporen die zich voordoen als een volwassene. Voor die gebruikers kan het bedrijf dan alsnog de restricties instellen.

De rechtbank Midden-Nederland heeft de 38-jarige Tarik el M. veroordeeld tot vier jaar cel en tbs met dwangverpleging voor drie pogingen tot doodslag. Vorig jaar viel hij drie jonge vrouwen aan op de Balijelaan in Utrecht en stak hen met een schaar in hun hoofd, hals of schouder.

In september en oktober vorig jaar veroorzaakten de nachtelijke aanvallen veel onrust in de Utrechtse Rivierenwijk. El M. pleegde zijn aanvallen binnen anderhalve week op praktisch dezelfde plek. Veel buurtbewoners meden de omgeving van de Balijelaan en mensen durfden er niet meer alleen over straat. Enkele dagen na de derde aanval werd hij aangehouden.

Op een jas van een van de slachtoffers werd DNA van El M. gevonden. Er zat ook DNA van een slachtoffer op een schaar die in de woning van zijn moeder lag. Ook lag de tas van een van de vrouwen in zijn huis en had hij een pinpas van een van hen gebruikt.

Uitgebreid strafblad

Volgens de rechtbank heeft El M. een uitgebreid strafblad en is hij al jaren verslaafd aan drugs. Hij heeft nauwelijks iets over zijn daden gezegd en was niet bij de uitspraak aanwezig. Volgens deskundigen van het Pieter Baan Centrum lijdt hij onder meer aan een chronische psychose.

Tarik el M. kreeg fors minder gevangenisstraf dan de negen jaar die het Openbaar Ministerie had geëist. De rechtbank achtte niet bewezen dat hij een vooropgezet plan had bij de steekaanvallen.

Veel plannen van het kabinet waren al uitgelekt of overlappen met het pas geschreven regeerprogramma, maar sommige uitwerkingen en voornemens werden pas vandaag bekend. De belangrijkste op een rij:

Migratie

Migratie is een belangrijk thema voor dit kabinet. Voor het naar eigen zeggen "strengste asielregime ooit" wordt 95 miljoen euro uitgetrokken. Dat geld is voor het intensiveren van de grensbewaking (waarmee onlangs al is begonnen) en de uitwerking van maatregelen om het asielstelsel te hervormen en de instroom te beperken.

Verder wil het kabinet gezinshereniging moeilijker maken. Voor het overgrote deel van de asielzoekers moet dat alleen nog mogelijk zijn als iemand een vaste woonruimte, een passend inkomen en minimaal twee jaar een 'status' heeft.

Het kabinet heeft verder het voornemen zo snel mogelijk in Brussel te pleiten voor een uitzondering van Europese asiel- en migratieregelgeving. Dat zou betekenen dat Nederland meer een strengere koers zou kunnen varen.

Landbouw

Een ander heet hangijzer voor dit kabinet is landbouw. Maar voor volgend jaar betekent dat nog niet veel concrete grote uitgaven. Met een 'startpakket' van 40 miljoen euro wil het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur een begin maken met de landbouwplannen.

Het ministerie richt zich naar eigen zeggen meer dan voorheen op voedselzekerheid en innovatie. Er wordt 15 miljoen euro uitgetrokken om de druk op de mestmarkt te verlichten, het kabinet wil onder meer export van mest stimuleren.

Verder gaat 8 miljoen euro naar een plan om boeren zelf te laten kiezen hoe ze natuurdoelen bereiken, 8 miljoen euro naar 'natuurmonitoring', 4,5 miljoen euro naar visserij, 3,5 miljoen euro naar innovatie en 1 miljoen euro naar dierwaardigheid.

Vanaf 2026 gaat er vijf jaar lang 1 miljard euro naar de agrarische sector, heeft de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB bepaald. Dat geld gaat volgens het hoofdlijnenakkoord naar innovatie, een opkoopregeling en een aanpak van de mestmarkt. De coalitie wil ook jaarlijks een half miljard euro uittrekken voor natuurbeheer door boeren.

Het ministerie blijft volgend jaar werken aan de gebiedsspecifieke aanpak om het stikstofprobleem aan te pakken, hoewel er recent wel een streep is gezet door de programma's van het vorige kabinet om de natuur te herstellen. Provincies kunnen aanspraak maken op 45,5 miljoen euro voor projecten in landelijk gebied.

Zorg

De zorgpremie stijgt in 2025 naar gemiddeld 156 euro per maand. Dat is zo'n 10 euro hoger dan dit jaar. De verzekeraars stellen de premies later dit jaar vast. De zorgtoeslag gaat met 6,50 euro per maand omhoog. Het eigen risico blijft volgend jaar 385 euro en het is de bedoeling van het kabinet dat het in 2027 wordt verlaagd tot 165 euro.

Het openhouden van streekziekenhuizen is het uitgangspunt van het kabinet, dat verder afspraken wil maken om de spoedeisende hulp, acute verloskunde en intensive care uit de marktwerking te halen.

Om te voorkomen dat personeelstekorten in de zorg "onbeheersbaar" worden, wil het kabinet komend jaar kijken naar het gebruik van AI, digitalisering, standaardisering, automatisering en gegevensuitwisseling. Voor 2025 is hier 162 miljoen euro voor beschikbaar.

Het kabinet streeft ernaar om in 2025 te starten met het vaccineren van baby's tegen het RS-virus. Verder is er een nieuw pneumokokkenvaccin voor ouderen beschikbaar. Ook komt het kabinet met een campagne: Agressie tegen hulpverleners, dat doe je niet!

Voor het aanpakken van wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg is in 2025 en 2026 30 miljoen euro per jaar extra uitgetrokken.

Bekijk hieronder de totale inkomsten en uitgaven van volgend jaar:

De komende jaren heeft het kabinet de ambitie om elk jaar 100.000 nieuwe woningen te realiseren, net als het vorige kabinet. Om de woningbouw te stimuleren stelt het kabinet de komende vijf jaar 5 miljard euro beschikbaar. Nog eens 2,5 miljard euro is er om de nieuwe woningen goed bereikbaar te maken.

Vanaf 2026 gaat de overdrachtsbelasting omlaag "om het investeringsklimaat te verbeteren". De belasting op het kopen van een huis wordt teruggebracht van 10,4 naar 8 procent voor beleggers in woningen. Hierdoor moet het aantrekkelijker worden om te investeren in huurwoningen.

Het kabinet trekt 500 miljoen euro uit voor het vereenvoudigen van de huurtoeslag. Dat gebeurt volgend jaar, vanaf 2026 wordt de afbouw in de huurtoeslag aangepast en wordt de eigen bijdrage verlaagd met €11,58. Hierdoor blijft de bestaanszekerheid voor de laagste inkomens die huren op peil en loont werken meer, is het idee.

Minister Heinen van Financiën biedt koffertje met Miljoenennota aan:

Infrastructuur

De treinkaartjes van de NS worden in 2025 niet 12 procent, maar 6 procent duurder. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat neemt de helft van de prijsstijging op zich, de NS de andere helft.

Op het spoor gaan verder werkzaamheden voor de verbetering van de Maaslijn van start. Een belangrijk regionaal spoorproject dat er volgens het ministerie voor zorgt dat dieseltreinen kunnen worden vervangen door elektrische treinen.

Energie

Het kabinet maakt zowel voor volgend jaar als het jaar daarna 60 miljoen euro vrij om kwetsbare huishoudens te helpen hun energierekening te betalen. Dat is een paar miljoen meer dan daar de afgelopen twee jaar voor beschikbaar was. Verder gaat, zoals al aangekondigd in het coalitieakkoord, de energiebelasting op gas omlaag.

De energiebelasting op gas daalt met 2,8 cent per kubieke meter. Voor een gemiddeld huishouden, dat volgens cijfers van het Nibud zo'n 1200 kubieke meter per jaar verbruikt, scheelt dat op jaarbasis 33,60 euro.

Om huishoudens te helpen verduurzamen is volgend jaar 578 miljoen euro beschikbaar via de zogenoemde ISDE-regeling. Deze subsidie kan worden gebruikt voor maatregelen die de energierekening structureel helpen verlagen, zoals isolatie of de aanschaf van een warmtepomp of zonneboiler.

Belasting

De aangekondigde extra schijf in de inkomstenbelasting levert niet alleen wat op voor de huishoudens met een kleine portemonnee, maar ook voor de hogere inkomens. De eerste schijf wordt opgeknipt. Over het eerste deel van het inkomen, 38.441 euro per jaar, wordt 35,82 procent betaald. Over het tweede deel (vanaf 38.441 tot 76.816 euro) gaat het om een tarief van 37,48 procent. Het hoogste tarief blijft hetzelfde.

Het eerste en het tweede schijftarief is gemiddeld lager dan het oude tarief voor de hele schijf (tot circa 76.000 euro). Daardoor profiteren ook mensen met een hoger inkomen.

Een gift aan goede doelen, kerken of verenigingen blijft aftrekbaar, ondanks het voornemen deze regeling te versoberen. Voor bedrijven vervalt het belastingvoordeel overigens wel, meldt het kabinet in het Belastingplan. Christelijke partijen en goede doelen waren fel tegenstander van de voorgenomen bezuiniging.

De verhoging van de btw op hotelovernachtingen, sport, cultuur, boeken en kranten levert veel geld op, verwacht het kabinet. De inkomsten gaan naar 82,2 miljard euro. Dat is dit jaar nog 77,7 miljard. De kansspelbelasting gaat volgend jaar naar verwachting 1,3 miljard euro opbrengen, dat was 900 miljoen. En de bpm, de belasting op de aanschaf van een auto, moet 2 miljard euro gaan opleveren.

De Tweede Kamer reageert zoals elk jaar op de kabinetsplannen:

Onderwijs

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bezuinigt 360 miljoen euro op subsidies, staat in de miljoenennota. In november maakt de minister meer bekend over de invulling daarvan.

Het departement wil verder het aantal internationale studenten indammen en verwacht daar 293 miljoen euro per jaar mee te besparen. Hoger collegegeld voor langstudeerders moet 282 miljoen euro opleveren.

De gratis schoolmaaltijden zijn zoals beloofd gered in de miljoenennota: het kabinet schrapt deze toch niet en steekt hier voortaan jaarlijks 135 miljoen euro in. Dat is minder dan is begroot voor dit jaar (166 miljoen euro). Het ministerie denkt evenwel dat alle scholen en kinderen die het nodig hebben, met dit bedrag geholpen kunnen worden.

Het kabinet wil basisscholen en middelbare scholen tegemoetkomen voor de hogere kosten als gevolg van de btw-verhoging op schoolboeken, dat was al bekend. Nu blijkt het om 58,5 miljoen euro te gaan.

Voor het primair en voortgezet onderwijs komt er in het voorjaar van 2025 een Herstelplan kwaliteit onderwijs. Er is volgens het kabinet "geen plek meer voor goedbedoelde extra opdrachten voor scholen". Wel voor leren lezen, schrijven en rekenen.

De Maatschappelijke Diensttijd wordt de komende jaren afgebouwd. Voor de publieke omroep is op termijn minder geld beschikbaar (100 miljoen euro per jaar vanaf 2027).

Justitie

Justitieminister Van Weel steekt 120 miljoen euro extra in de strijd tegen misdaadbendes die de samenleving binnendringen en ontwrichten. Ook voor het wapenen van burgers en bedrijven tegen hackers, spionnen en verspreiders van desinformatie trekt het kabinet meer geld uit, staat in de begroting.

De politie krijgt structureel 180 miljoen euro meer. En daar komt volgend jaar 50 miljoen euro bovenop, een extraatje dat in 2027 verdubbeld zou moeten zijn. Waar dat geld voor de politie aan wordt besteed, is nog onduidelijk.

Defensie

De begroting van het ministerie van Defensie bedraagt volgend jaar 22 miljard euro (iets meer dan de dit jaar begrote 21,4 miljard euro). Er wordt veel geld uitgegeven aan modernisering en vernieuwing van het materieel. Ook gaat er extra geld naar het personeel om meer medewerkers aan te trekken, al jaren een probleem voor de krijgsmacht.

Bij de presentatie van de plannen voor de komende jaren maakte Defensie al bekend 260 miljoen euro structureel extra in personeelsbeleid te willen investeren. Dat is nodig omdat het ministerie duizenden vacatures heeft.

In Gelderland en Noord-Brabant is vandaag het begin van Operatie Market Garden herdacht. Het offensief van de geallieerden tegen de Duitse bezetter, ging precies 80 jaar geleden van start.

Op de Vlagheide bij Eerde werd Market Garden herdacht met luchtlandingen van parachutisten. Hier begon op 17 september 1944 de bevrijdingsoperatie toen de eerste Amerikaanse parachutisten van de 101e Airborne Divisie landden. Eerde was destijds het eerste Brabantse dorp dat werd bevrijd.

De parachutisten sprongen vanmiddag uit historische vliegtuigen. Ook droegen ze authentieke uniformen en gebruikten ze dezelfde parachutes als die in 1944 werden gebruikt.

Daarnaast hielden zo'n 120 Amerikaanse militairen van de moderne 101e Airborne Divisie op de Vlagheide een demonstratie met modern materieel zoals Black Hawk en Chinook-helikopters, meldt Omroep Brabant. Ze werkten hierbij samen met de 11 Luchtmobiele Brigade.

Bekijk hier de beelden van de demonstratie:

In Gelderland waren vandaag op verschillende plaatsen herdenkingen. Zo was vanochtend de jaarlijkse Airborne Herdenking bij monument De Naald in Oosterbeek. Na een korte ceremonie legde onder anderen burgemeester Agnes Schaap van Renkum, waar Oosterbeek onder valt, een krans.

In Groesbeek waren ook herdenkingen, waaronder één bij het Generaal Gavin-monument, genoemd naar de Amerikaanse generaal onder wiens bevel op 17 september 1944 geallieerde parachutisten landden in het gebied rond Groesbeek, Overasselt en Grave. Volgens Omroep Gelderland was zijn dochter, Chloe Gavin-Beatty, hierbij aanwezig.

80 jaar bevrijding

Vorige week werd in Mesch in Limburg het begin van de bevrijding van Nederland herdacht. De ceremonie was het startschot van het herdenkingsjaar in het hele land. In de komende maanden wordt de bevrijding herdacht in de aanloop naar 15 augustus 2025. Dan is het 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde.

In Brabant en Gelderland wordt de komende tijd ook nog uitgebreid stilgestaan bij Market Garden en zijn er nog veel herdenkingen gepland.

Bekijk hier een terugblik op de gebeurtenissen in 1944:

Bekijk hieronder de special De Ooggetuigen, waarop te zien is hoe een Canadese soldaat, een oorlogscorrespondent, een Joods meisje, een verzetsstrijder, een schooljuf en vele anderen het bevrijdingsjaar beleefden. De verhalen krijgen in de loop van het jaar steeds nieuwe afleveringen. Ook komen er nieuwe ooggetuigen bij:

Het personeel van webgigant Amazon in de Verenigde Staten mag met ingang van komend jaar niet meer thuiswerken. Topman Andy Jassy schrijft in een mededeling dat iedereen weer op kantoor wordt verwacht.

Alleen als er bijzondere omstandigheden zijn worden er uitzonderingen gemaakt, zegt de topman, zoals een noodgeval thuis of een ziek kind. Hij benadrukt dat dit vóór de coronapandemie ook de norm was.

"We gaan terug naar de manier van werken die we voor covid hadden", schrijft Jassy. "We hebben gezien dat het voor het team makkelijker en effectiever is om samen te werken, te brainstormen, van elkaar te leren en onze cultuur te versterken op kantoor."

De laatste 15 maanden hebben dat bewezen, zegt Jassy, die in 2021 het roer overnam van oprichter Jeff Bezos. Daarmee doelt hij op de vorig jaar afgekondigde verplichting om minimaal drie dagen per week naar de zaak te komen.

'Prikklok'

Daar werd streng op gecontroleerd. Er werd gesproken van een 'moderne prikklok'; de toegangspassen van medewerkers werden gecheckt om vast te stellen of mensen wel drie dagen aanwezig waren.

Afgelopen jaar werd bij Amazon de thuiswerkvergoeding al ingeperkt. Het personeel van het hoofdkantoor in Seattle gingen daar tegen in protest. Daarop werd de organisator van de protestactie ontslagen.

Eigen bureau terug

In dezelfde boodschap aan het personeel schrijft Jassy dat alle medewerkers weer een eigen bureau krijgen. Het concept van flexwerken wordt losgelaten. Voor de kantoren die voor de coronapandemie al zo'n flexconcept hadden, zoals de locaties in Europa, geldt dat niet.

Daarnaast wil Amazon ook de bureaucratie uitbannen die het bedrijf is binnengeslopen. Zo wil Jassy kijken of er managementlagen weg kunnen. Hij stelt dat veel werknemers vinden dat er te veel vergaderingen zijn en dat te veel mensen zich met beslissingen bemoeien.

De Amerikaanse rapper, producer en platenbaas Sean 'Diddy' Combs is aangeklaagd voor afpersing, seksuele uitbuiting en mensenhandel voor prostitutiedoeleinden. Dat is te lezen in de aanklacht die het federale parket zojuist bekend heeft gemaakt. Combs werd gisteravond aangehouden in de lobby van een hotel in Manhattan.

Volgens de 14 pagina's tellende aanklacht veranderde Combs zijn zakenimperium in een criminele onderneming, waarbij hij en zijn zakenpartners zich bezighielden met seksuele uitbuiting en andere misdrijven. In de aanklacht staat dat Combs vrouwen bedreigde met vuurwapens en dat hij sinds 2009 herhaaldelijk vrouwen mishandelde.

In mei dit jaar doken beelden uit 2016 op waarop te zien is dat 'Diddy' zijn toenmalige vriendin Cassie Ventura mishandelt:

Ook zou hij seksfeesten georganiseerd hebben, waarbij hij vrouwen dwong om seks te hebben met mannelijke sekswerkers. Die zogenoemde freak offs zouden soms dagenlang duren en werden door de rapper opgenomen.

Zelf beweert de rapper onschuldig te zijn. Zijn advocaat zegt dat hij teleurgesteld is dat Diddy wordt vervolgd. Volgens hem is de rapper "niet perfect, maar geen crimineel".

Afgelopen maart werd al duidelijk dat er een strafrechtelijk onderzoek naar Combs liep. Zwaarbewapende agenten vielen toen zijn villa's in Los Angeles en Miami binnen om deze te doorzoeken.

Meerdere zaken

Tegen de platenbaas zijn meerdere rechtszaken aangespannen op verdenking van mogelijk seksueel misbruik, verkrachtingen en aanranding. In mei lekte een video uit waarin te zien is hoe de rapper zijn toenmalige vriendin, R&B-zangeres Cassie, mishandelt. In deze zaak, waarin zij Combs ervan beschuldigt haar jaren fysiek en seksueel te hebben misbruikt, schikte hij.

Een van de vrouwen die een aanklacht tegen hem heeft ingediend, zegt dat Combs haar als 17-jarige met twee andere mannen verkrachtte. Dat zou twintig jaar geleden zijn gebeurd.

Rapper, producer, platenbaas

Sean Combs werd in de jaren 90 bekend als rapper Puff Daddy en is oprichter van het platenlabel Bad Boy Records. Hij bracht onder meer het legendarische album Ready to Die van rapper The Notorious B.I.G. uit, die in 1997 werd doodgeschoten. Zelf had Combs ook enkele hits zoals I'll be missing you, ter nagedachtenis aan de omgekomen rapper.

Combs is ook rijk geworden met het investeren in onder meer de drank tequila en een kledinglijn. Dat leidde ertoe dat zijn vermogen in 2022 werd geschat op ongeveer 1 miljard dollar.

Drie brandweerlieden zijn vandaag omgekomen bij het bestrijden van bosbranden in Portugal. Daarmee komt het aantal doden als gevolg van de natuurbranden die in het midden en noorden van het land woeden sinds zaterdag op zeven.

De regio's Aveiro, Porto, Coimbra en Viseu zijn het zwaarst getroffen. Daar vielen ook de zeven doden. De lichamen van de drie brandweerlieden werden gevonden in een uitgebrand voertuig in de gemeente Tábua in Coimbra. Eerder waren in de regio's Aveiro en Viseu al een andere brandweerman en drie burgers omgekomen. Zeker 50 mensen zijn gewond geraakt.

Burgers en brandweerlieden bestrijden de vlammen:

In Aveiro zijn minstens veertig gebouwen en een groot aantal auto's verwoest door het vuur. Honderden mensen zijn daar geëvacueerd. Verschillende snelwegen zijn afgesloten, onder meer tussen Lissabon en Porto. Ook rijden er geen treinen op twee trajecten in het noorden van het land.

In totaal zijn er meer dan 5000 brandweerlieden ingezet om de tientallen natuurbranden te bestrijden. Dat gebeurt met meer dan 1500 voertuigen en vanuit de lucht met 28 vliegtuigen en helikopters. Portugal heeft om hulp van de EU gevraagd. Frankrijk en Spanje hebben ook blusvliegtuigen gestuurd.

'Realistisch zijn'

Omdat er geen regen wordt verwacht blijven de voorzorgsmaatregelen om nieuwe branden te voorkomen de komende dagen van kracht. Dat betekent bijvoorbeeld dat boeren geen zware machines mogen gebruiken om gewassen te oogsten vanwege het risico op vonken.

De Portugese premier Montenegro zei gisteravond laat dat de inwoners in de getroffen gebieden "realistisch" moeten zijn. "We zullen de komende dagen moeilijke uren doormaken. We moeten ons daarop voorbereiden en we moeten het samen doen."

Het land heeft jaarlijks te maken met natuurbranden. In 2017 woedden de hevigste branden in jaren. Toen kwamen 130 mensen om het leven en ruim een half miljoen hectare natuur ging in vlammen op.

In Libanon zijn ten minste negen mensen om het leven gekomen en zeker 2750 gewonden gevallen doordat hun pieper ontplofte. Onder de doden zijn twee Hezbollah-strijders en een 8-jarig meisje, meldt de militante beweging. Ook in delen van Syrië zijn piepers ontploft, melden internationale persbureaus. Volgens lokale media zijn daarbij zeven mensen omgekomen.

Er was vanmiddag een golf van ontploffingen die ongeveer een uur duurde. Het leidde op veel plaatsen tot grote paniek. De piepers, een klein apparaatje om mee te communiceren, worden door veel Hezbollah-leden op het lichaam gedragen.

Volgens het Libanese Gezondheidsministerie verkeren 200 gewonden in levensgevaar. Op beelden uit Libanon is te zien dat mensen op de stoep liggen met wonden aan hun handen, in de buurt van hun broekzak of aan hun hoofd. Onder de gewonden zou ook de Iraanse ambassadeur in Beiroet zijn. Persbureau Reuters meldt dat Hezbollah-leider Nasrallah niet gewond is geraakt.

Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR) zijn er veertien mensen gewond geraakt in Damascus en omgeving. Het is onduidelijk of zij lid zijn van Hezbollah.

Op deze geverifieerde beelden van een bewakingscamera is een explosie te zien in een supermarkt in Beiroet:

Eerstehulpafdelingen in Libanese ziekenhuizen liggen vol met patiënten. Het Gezondheidsministerie heeft al het ziekenhuispersoneel opgeroepen te helpen met het verplegen van de gewonden. Velen hebben verwondingen aan hun ledematen en sommigen zijn er slecht aan toe.

In meerdere steden in Libanon reden ambulances af en aan:

Volgens het Libanese staatspersbureau hebben ziekenhuizen in Zuid-Libanon, de oostelijke Bekavallei en de zuidelijke buitenwijken van Beiroet mensen opgeroepen om bloed te doneren. Het zijn allemaal regio's waar veel Hezbollah-leden wonen.

Een functionaris van Hezbollah noemt de ontploffingen de "grootste inbreuk op de veiligheid" sinds de beschietingen tussen Hezbollah en Israël begonnen, in oktober vorig jaar.

Zit Israël erachter?

Het is nog niet duidelijk wie of wat erachter zit. Hezbollah en de Libanese minister van Informatie beschuldigen Israël van de aanval. In een verklaring zegt Hezbollah dat Israël een "rechtvaardige straf" zal krijgen.

Israël heeft niet gereageerd op de berichten, maar sinds de aanvallen van Hamas op Israël op 7 oktober bestoken Hezbollah en Israël elkaar voortdurend. Tienduizenden mensen zijn door de vijandelijkheden verdreven uit steden en dorpen aan beide kanten van de grens tussen Israël en Libanon.

Hezbollah-leider Nasrallah waarschuwde zijn mensen eerder om geen mobiele telefoons bij zich te hebben, omdat Israël die zou kunnen gebruiken om hun bewegingen te volgen en gerichte aanvallen uit te voeren.

Lithiumbatterijen

Een Hezbollah-functionaris zegt tegen persbureau AP dat de explosies het resultaat waren van "een operatie die zich op de apparaten richtte".

Hij voegde eraan toe dat de Hezbollah-leden nieuwe piepers bij zich hadden met lithiumbatterijen. Lithiumbatterijen kunnen bij oververhitting gaan roken, smelten en in brand vliegen. Of dat de explosies heeft veroorzaakt, is nog niet duidelijk.

Het wapen waarmee rapper Bigidagoe in februari dit jaar werd doodgeschoten, is teruggevonden. Dat heeft het Openbaar Ministerie bekendgemaakt op een pro-formazitting.

Het wapen werd al op 9 april gevonden in een woning in de Waverstraat in de Amsterdamse Rivierenbuurt. Uit onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) is gebleken dat dit inderdaad het wapen is waarmee de rapper, echte naam Danzel Silos, werd gedood.

Het wapen werd ook onderzocht op DNA-sporen. Volgens het OM heeft de eigenaar, de 18-jarige Kevin A., het wapen een half uur voor de schietpartij overhandigd aan de vermoedelijke schutter, de 20-jarige Shairone S.

Op beelden is te zien dat de eigenaar van het wapen S. hielp bij het doorladen ervan. Deze A. wordt niet verdacht van medeplegen, omdat hij op het moment van de schietpartij al was vertrokken met een taxi.

Op 8 april kreeg de politie melding van een bedreiging in Amsterdam-Zuid. Daarbij werd de 18-jarige Kevin A. aangehouden. Een dag later werd het wapen gevonden. Het is onduidelijk of A. woonde in het huis waar het wapen werd gevonden.

Ruzie om ketting

De 26-jarige rapper werd eind februari neergeschoten op een bedrijventerrein in Amsterdam Sloterdijk. Hij overleed kort daarna in het ziekenhuis. Volgens justitie wilde de mogelijke schutter wraak nemen op een vriend van de rapper, met wie hij ruzie had.

Verdachte Shairone S. (20) was in de nacht voor de beschieting aanwezig in een partycentrum waar Silos ook was. De vriendengroepen van de twee kregen ruzie met elkaar over een ketting.

S. ontkent nog altijd dat hij Silos heeft neergeschoten. Hij werd kort na de schietpartij aangehouden op vliegveld Parijs-Charles de Gaulle. Hij stond op het punt om naar Frans-Guyana te vliegen.

Eerder al beschoten

De Amsterdamse gangsterrapper was bij het grote publiek niet zo bekend, maar hij had (en heeft) op Spotify maandelijks meer dan 200.000 luisteraars. Hij rapte vaak over geweld en criminaliteit en werd in 2020 ook al eens beschoten.

Tegen Bigidagoe zelf liep ook een rechtszaak vanwege betrokkenheid bij het ontvoeren, bedreigen en mishandelen van Kobus L., een rivaliserende rapper.

De koopkracht van veel groepen stijgt volgend jaar een stuk minder dan het Centraal Planbureau (CPB) vorige maand nog verwachtte. Dat blijkt uit nieuwe berekeningen van het CPB, waarin nu ook de kabinetsplannen van Prinsjesdag in mee zijn genomen.

In augustus ging het CPB er nog van uit dat het gemiddelde huishouden 1,1 procent meer te besteden zou hebben. Dat is nu nog 0,7 procent. Voor mensen met een uitkering is het verschil het grootst. In augustus ging het CPB nog uit van een koopkrachtverbetering voor hen van 2,1 procent. Nu is dat nog 0,9 procent.

Bekijk hier de koopkrachtverwachting voor verschillende groepen, swipe voor meer:

De koopkracht stijgt dus nog steeds voor deze groepen, maar wel minder dan zonder het nieuwe beleid dat nu is aangekondigd. Dat komt onder meer doordat het kabinet een geplande verhoging van de huurtoeslag niet in 2025 maar pas in 2026 laat ingaan. Ook zijn er wat belastingmaatregelen aangepast.

Het is opmerkelijk dat het koopkrachtbeeld van Prinsjesdag ten opzichte van de 'augustusraming' voor al deze groepen verslechtert. De afgelopen jaren gebruikte de politiek die raming juist om te kijken welke groepen leken achter te blijven qua koopkracht. En werd er vervolgens gesleuteld aan bijvoorbeeld de hoogte van toeslagen of belastingtarieven om de koopkrachtplaatjes te verbeteren.

Zo werd vorig jaar de huurtoeslag fors verhoogd. Mede daardoor verbeterde de verwachte koopkracht van uitkeringsgerechtigden van -2,7 procent naar +0,7 procent.

Nibud: ook groepen met koopkrachtdaling

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) heeft ook de koopkracht doorgerekend en ook daar zien ze voor de meeste mensen een kleine koopkrachtstijging. Maar er zijn volgens het Nibud ook specifieke groepen voor wie de koopkracht wel daalt.

Zo daalt de koopkracht van de meeste zzp'ers doordat een belastingkorting voor zzp'ers, de zelfstandigenaftrek, wordt verlaagd. En de meeste gepensioneerden gaan erop vooruit, maar er zijn ook gepensioneerden van wie de koopkracht iets daalt: 0,1 procent.

Koopkrachtmaatregelen

Deze kabinetsplannen hebben de meeste invloed op de koopkracht volgend jaar:

Het Centraal Planbureau verwacht verder dat de economie volgend jaar, na een paar magere jaren, wat harder groeit. Namelijk met 1,5 procent. Het aantal mensen in armoede daalt volgend jaar licht, van 4,5 naar 4,4 procent van de bevolking. In augustus verwachtte het CPB nog dat de armoede volgend jaar naar 4,1 procent zou dalen.

Het begrotingstekort komt volgend jaar uit op 2,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat betekent dat de overheid dus meer geld uitgeeft dan er binnenkomt. Binnen de EU is afgesproken dat dit tekort in principe onder de 3 procent van het bbp moet blijven.

Nederland blijft daar dus onder, maar de staatsschuld stijgt de komende jaren wel. Het CPB verwacht nu dat die in 2033 boven de 60 procent van het bruto binnenlands product uitkomt, de maximumgrens die de EU hanteert.

Benieuwd waar de miljoenen naartoe gaan, en denk jij de je het beter kan? Verdeel ze hier zelf per ministerie:

Uit de Tweede Kamer komen verdeelde reacties op de plannen van het kabinet. En zoals te verwachten was, is de oppositie vaak kritisch en de coalitie juist vaak tevreden.

GroenLinks-PvdA-leider Timmermans vindt dit kabinet een kabinet voor de rijken. Volgens hem ziet het er niet goed uit voor de mensen met een smalle beurs. Hij wil verder dat de Kamer meer wordt betrokken bij het asielbeleid van het kabinet.

"De Kamer moet niet buitenspel worden gezet", zegt Timmermans, doelend op de de plannen om een deel van de vreemdelingenwet buiten werking te stellen, zonder dat het parlement daarover stemt.

Volgens hem wordt er ook te veel bezuinigd op onderwijs. "Als je ervoor wil zorgen dat de leesvaardigheid omhoog gaat en dat je wilt investeren in onderzoek, waarom bezuinig je op al de die terreinen?"

'Kabinet van gebroken beloften'

D66-voorman Jetten is er blij mee dat op het gebied van klimaat en wonen een deel van het beleid van het vorige kabinet wordt voortgezet, maar ook hij hekelt de bezuinigingen op onderwijs. Hij vindt verder dat het kabinet veel meer oog moet hebben voor kunst en cultuur. Theaterkaartjes worden duurder door de voorgenomen verhoging van de btw daarop.

SP-leider Dijk vindt dat het kabinet veel dingen die voor de verkiezingen zijn gezegd niet waarmaakt: "Het is een kabinet van gebroken beloften." Als voorbeelden noemt hij het niet afschaffen van het eigen risico in de zorg en het vroegpensioen.

Volgens hem krijgen het bedrijfsleven, mensen met grote vermogens en vastgoedbezitters wel "allemaal douceurtjes". Hij vindt verder dat er meer moet worden gedaan om de armoede op te lossen.

CDA mist warmte

CDA-leider Bontenbal mist "warmte" in de plannen. Hij vindt dat het kabinet veel belooft en een hoop problemen wil aanpakken, maar volgens hem wordt het moeilijk om dat te realiseren: "Ze leggen een grote claim op de toekomst". Hij wil dat er meer wordt geïnvesteerd in een "sterke samenleving" en is bijvoorbeeld tegen het schrappen van de maatschappelijke diensttijd.

Ook ChristenUnie-leider Bikker hekelt het niet doorgaan van de maatschappelijke diensttijd. "Je vergeet de generatie die het meest naar elkaar om kan zien." ze zet ook vraagtekens bij de manier waarop het kabinet met de rechtsstaat omgaat. "Dat moet blijken uit het beleid: niet kiezen voor chaos, maar rechtsstatelijk beleid.

SGP-leider Stoffer vindt het goed dat er "keuzes worden gemaakt, op het gebied van wonen, migratie, wonen en migratie. "daar hebben gewone mensen echt wel wat aan." In het algemeen is hij "positief-kritisch". Hij vindt wel dat er wat moet worden gedaan aan "de kloof tussen een- en tweeverdieners".

'Feitenvrij ophitsen'

Partijleider Ouwehand van de Partij voor de Dieren denkt niet dat het kabinet de problemen gaat oplossen. Volgens haar doet het kabinet aan "feitenvrij ophitsen en zondebokpolitiek." Op het gebied van landbouw vindt ze de plannen "erger dan ooit" en gaat het kabinet keuzes uit de weg.

Denk-leider Van Baarle vindt de plannen "een aanval op de kansengelijkheid". Volgens hem krijgen Nederlanders er aan koopkracht "bijna niks" bij en blijft de armoede in stand. Hij vindt ook dat voor dit kabinet "waar Wilders aan de knoppen zit" gelijkwaardigheid geen prioriteit is.

Volt-voorman Dassen zegt naar aanleiding van de woorden van de koning, dat we moeten kijken naar "wat wel kan", dat het kabinet vooral bezig is de Nederlanders klein te houden: "We vergeten te investeren in de toekomst. De zorg, het onderwijs en de bestaanszekerheid kunnen we in de toekomst niet betalen als we nu niet investeren in banen en innovaties."

JA21 vindt de chemie binnen de coalitie het grootste probleem: "Er wordt heel veel gezegd en beloofd, maar leidt dit nou tot resultaat of blijft men met elkaar bezig?", vraagt partijleider Eerdmans. Volgens hem is de asielparagraaf op zichzelf prima. Hij noemt zijn partij "de rechtse waakhond van het kabinet".

Blije fractievoorzitter

De regeringspartijen kunnen zich in grote lijnen wel vinden in de plannen.

Voorman Wilders van regeringspartij PVV denkt dat er veel draagvlak is voor de plannen van het kabinet "om de enorme asielcrisis terug te dringen en om meer woningen te bouwen". Hij noemde zichzelf een heel blije fractievoorzitter, die er veel zin heeft om de plannen uit te voeren. Naar eigen zeggen heeft hij ook concessies moeten doen: "We hebben ook onze handtekening gezet onder al die klimaat-gekkigheid".

VVD-leider Yesilgöz zegt blij te zijn met het voornemen om werken meer te laten lonen: "Ik wil dat hardwerkende Nederlanders gaan merken dat ze erop vooruit gaan." De VVD zal daar ook de komende tijd op blijven hameren. Ze gaat ervan uit dat haar coalitiepartners zich aan de afspraken houden: "Het is hartstikke mooi om extraparlementair te zijn en om ruimte geven aan de fracties, maar we moeten het land niet onbestuurbaar maken. Daar is geen enkele Nederlander mee geholpen."

Waarnemend NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven herhaalde dat de asielplannen van het kabinet moeten "kloppen met de Grondwet." Gisteren zei ze dat haar partij niet akkoord kan gaan met plannen als die een negatief oordeel krijgen van de Raad van State. Dat leidde toen tot wrevel bij de coalitiepartners.

"Dat was een eerlijk antwoord op een vraag." Ze zei verder over de vandaag gepubliceerde plannen dat dit kabinet "met echte oplossingen komt en dat het echt wil doorpakken". Daar is ze tevreden over, ook al kunnen volgens haar op het gebied van bestaanszekerheid "nog meer slagen worden gemaakt".

Scherven opruimen

BBB-leider Van der Plas ziet veel "BBB-stempels" in de plannen. Volgens haar krijgen boeren echt de middelen om te innoveren. "Het transitiefonds was vooral een uitkoopfonds." Dat transitiefonds werd ingesteld door het vorige kabinet, maar is door de ploeg van Schoof weer afgeschaft.

Over het oplossen van de mestproblemen herhaalde Van der Plas dat dit kabinet "de scherven moet opruimen" omdat eerdere kabinetten "gaten hebben laten vallen".

Personeelstekort is steeds vaker een probleem bij het uitvoeren van politieke ambities. Daarom zou het kabinet beter naar de beschikbaarheid van personeel moeten kijken, voordat maatregelen worden genomen.

Voldoende mensen vinden is een steeds urgenter probleem, legt vicepresident Thom de Graaf van de Raad van State uit. Politiek gaat over de verdeling van schaarse middelen. "Vroeger was de hamvraag: is er financiële dekking, nu is dat: is er voldoende personeel?"

De Raad van State zegt dan ook dat het verstandig zou zijn als de verschillende ministeries samen naar het probleem rondom de arbeidsmarkt te kijken. "Een structurele hervormingsagenda op dat gebied, zou ook op lange termijn geld kunnen besparen."

Denk daarbij niet alleen aan belastingen, maar ook aan toeslagen, kinderopvang, schooltijden en verlofregelingen. Het huidige belasting- en toeslagenstelsel ontmoedigt meer gaan werken, schrijft de Raad in haar advies.

Vooral werkgevers in het onderwijs, de gezondheidzorg en de bouw hebben last van de arbeidsmarktkrapte. Dit zijn sectoren die belangrijk zijn voor het realiseren van de kabinetsplannen, denk bijvoorbeeld aan de ambitie om 100.000 huizen per jaar te bouwen.

Kanttekeningen

De financiële ruimte die dit kabinet heeft is kleiner dan die van zijn voorgangers. "Het vorige kabinet heeft veel uitgegeven." De ambitie van minister Heinen van Financiën om zich aan alle begrotingsregels te houden, juicht de Raad van State toe.

Toch zijn er ook dit jaar kanttekeningen. Bij een aantal van de posten die geld moeten opleveren is het nog maar de vraag of dat ook echt gaat lukken. Het kabinet wil korten op het geld dat naar jaarlijks naar Europese Unie gaat, en de bedragen die aan asiel worden uitgegeven. "Het zal in de toekomst moeten blijken of dat geld ook echt binnenkomt," zegt De Graaf.

Niet op de vluchtstrook

Echte buffers zijn er niet, waarschuwt de Raad. "Pas op dat je niet structureel op de vluchtstrook gaat rijden." Want als die posten inderdaad minder geld opleveren, of er andere tegenvallers zijn, dan dreigt overtreding van de Europese begrotingsregels.

Om mensen te verleiden meer uren te gaan werken of aan het werk te gaan, gaat het kabinet de belasting voor werkenden verlagen. Dat zal wel effect hebben, denkt de Raad van State.

Maar het is niet de oplossing van het hele probleem, staat in het advies. De keuze om meer te gaan werken hangt van meer factoren af dan alleen een hoger inkomen. Ook zaken als de beschikbaarheid van kinderopvang spelen mee.

"Beslissingen over de hoeveelheid werk worden gebaseerd op hoeveel werk oplevert in relatie tot andere taken en voorkeuren".

Gemiddeld gaan huishoudens er volgend jaar 0,7 procent in koopkracht op vooruit. Deze en andere cijfers staan in de Miljoenennota, de plannen van het kabinet voor 2025, die minister Heinen van Financiën heeft aangeboden aan de Tweede Kamer.

Hij legt in de nota nadruk op het belang van solide overheidsfinanciën en een goed vestigingsklimaat voor ondernemers. Ook wil het kabinet werken meer lonend maken.

Bij het aanbieden van de Miljoenennota zei Heinen dat de "tijd van gratis geld nu echt voorbij is". Hij benadrukte dat de rekeningen moeten worden betaald en dat het kabinet onder meer kiest voor minder subsidies, minder ontwikkelingshulp en het afschaffen van het lage btw-tarief voor cultuur en logies.

Bekijk hier hoe minister Heinen de Miljoenennota aan de Tweede Kamer aanbiedt:

Veel van de vandaag bekendgemaakte plannen van het kabinet staan ook in het vorige week gepresenteerde regeerprogramma.

'Startnota van het kabinet'

Daarin wordt de Miljoenennota de "startnota van het kabinet" genoemd. Het kabinet komt in het regeerprogramma onder meer met voorstellen voor aanpassingen van het asielbeleid, voor het verbeteren van de bestaanszekerheid, het aanpakken van de woningnood en de krapte op de arbeidsmarkt.

Ook in de nu naar de Kamer gestuurde voorstellen wordt gesproken van "het strengste asielregime ooit". Volgens de begroting moet Nederland koploper in Europa worden als het gaat om toelatingsregels.

Spaarzaam met schaarse middelen

Heinen benadrukte vandaag dat het kabinet spaarzaam wil omgaan met schaarse middelen "zodat we ons kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden, en generaties na ons er ook van kunnen genieten". Volgens hem moeten er buffers worden opgebouwd voor economisch slechtere tijden.

Volgens het Centraal Planbureau komt het begrotingstekort volgend jaar uit op 2,5 procent. Het kabinet zet zich ervoor in dat het tekort ook later beneden de Europese norm van 3 procent blijft, met een uitzondering voor 2026 vanwege een eenmalige kostenpost voor militaire pensioenen.

Er komt een extra schijf in de inkomstenbelasting: over het eerste deel van hun inkomsten betalen mensen daardoor een lager tarief. De gemiddelde toename van de koopkracht is minder groot dan in eerdere berekeningen. Volgens het kabinet is de ontwikkeling van de koopkracht tussen werkenden, uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden hiermee in balans.

Bij het aanbieden van de Miljoenennota benadrukte Heinen dat het kabinet "de koopkracht van werkende middengroepen versterkt en de bestaanszekerheid verhoogt".

Hij wees erop dat het kabinet onder meer investeert in defensie en veiligheid en betaalbare huizen en dat de "energie-onafhankelijkheid wordt vergroot met kernenergie". Financiële tegenvallers door het 'box 3-arrest' van de Hoge Raad en de extra kosten voor het herstel van de toeslagenaffaire worden door het kabinet gedekt.

Ziektekosten

Het kabinet verwacht dat de premie voor de basisverzekering tegen ziektekosten volgend jaar gemiddeld 156 euro per maand wordt. Dat is zo'n 10 euro meer dan dit jaar. De verzekeraars stellen de uiteindelijke premies later dit jaar vast. De zorgtoeslag gaat iets omhoog. Het eigen risico blijft volgend jaar 385 euro en het is de bedoeling dat het in 2027 wordt verlaagd tot 165 euro.

Het zag er eerder naar uit dat 1200 wetenschappers hun baan zouden verliezen. Het kabinet heeft er bij nader inzien voor gekozen dat plan niet te laten doorgaan. Daarvoor in de plaats vervallen "starters- en stimuleringsbeurzen".

De Tweede Kamer debatteert morgen en overmorgen over de begroting. Daarbij zal het dit jaar ook vaak gaan over het regeerprogramma. Die Algemene Politieke Beschouwingen zijn het tweede treffen van het voltallige kabinet-Schoof met de Kamer. Het eerste was begin juli, toen premier Schoof kort na de beëdiging van het kabinet de regeringsverklaring uitsprak.