NOS Nieuws - Algemeen

Goedemorgen! Vandaag lezen BN'ers in Utrecht namen voor van kinderen die in Gaza zijn omgebracht. En de laatste dag van zeilevenement Sail in Amsterdam wordt traditiegewijs afgesloten met de Sail-Out, waarbij de schepen weer de stad uit gaan en richting de Noordzee varen.

Eerst het weer: Vanochtend valt in de noordoostelijke helft van het land nog een enkele bui. Verder verloopt de dag met een mix van zon en wolken. De maxima liggen tussen 19 graden in het noorden tot 21 graden in het zuiden bij een wind uit noordelijke richting. De komende dagen draait de wind meer naar zuidelijke richting en daarmee wordt warmere lucht aangevoerd.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Amerikaanse ministerie van Defensie werkt aan plannen om een paar duizend militairen in te zetten in Chicago, schrijft de krant The Washington Post op basis van ambtenaren die anoniem willen blijven. Volgens de krant worden meerdere opties uitgewerkt, waaronder een militaire inzet op korte termijn, in september.

De Amerikaanse president Trump richtte vrijdag nog zijn pijlen op Chicago, maar dat er concreet plannen worden gemaakt was nog niet bekend. Trump zei over de stad: "Chicago is een puinhoop. Er zit een incompetente burgemeester. En dat zullen we waarschijnlijk hierna rechtzetten. En het zal niet eens moeilijk zijn."

Trump zette eerder al de Nationale Garde in Washington in om, zoals hij zei, "de buitensporige criminaliteit in de stad aan te pakken". De burgemeester van Washington noemde de militaire inzet een "autoritaire zet" en wees erop dat de criminaliteit in de hoofdstad juist was gedaald.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De bootrace in Kuansing is een van de grootste sportwedstrijden van Indonesië. Voorop elke boot staat een jonge danser. Een van hen, Dhika, die 'aura farmer' wordt genoemd, was de afgelopen tijd enorm populair op TikTok. Correspondent Mustafa Marghadi ging kijken bij de race.

Prettige dag!

Politieke partijen presenteren voor de verkiezingen allerlei plannen om meer huizen te bouwen. Tegelijk gaat er veel aandacht naar het belastingvoordeel voor mensen die al een huis hebben: de hypotheekrenteaftrek. Dat is het in de Nederlandse wet vastgelegde principe dat mensen een deel van de rente op hun hypotheek kunnen aftrekken van hun inkomen, zodat ze minder belasting hoeven te betalen.

Verschillende partijen willen dit belastingsvoordeel stap voor stap afschaffen, andere willen de aftrek vooral laten zoals die is. De roep om te stoppen met hypotheekrenteaftrek is niet nieuw. Al jarenlang pleiten deskundigen en instituten daarvoor, omdat de aftrek de woningmarkt zou verstoren.

Berekening maandbedrag

Daarover later meer. Laten we eerst kijken hoe zo'n afschaffing in de praktijk uitwerkt. Wat gebeurt er dan met iemands maandelijkse hypotheeklasten? GroenLinks-PvdA denkt aan afbouw in acht tot twaalf jaar. Een groep woningmarktexperts stelt vijftien jaar voor en De Nederlandsche Bank suggereert twintig jaar.

Op verzoek van de NOS berekende hypotheekadviesketen Van Bruggen wat deze varianten betekenen voor de netto hypotheekbetalingen van iemand die nu een huis koopt. Uitgangspunt is een annuïteitenhypotheek van 495.000 euro (de gemiddelde woningprijs op dit moment) en 4 procent rente (het gemiddelde voor tien jaar vaste hypotheekrente zonder Nationale Hypotheek Garantie).

Bij de snelste afbouw van de hypotheekrenteaftrek, in acht jaar, stijgt het extra nettobedrag dat huiseigenaren moeten betalen tot ruim 500 euro per maand rond het achtste jaar.

Daarna neemt het verschil tussen de huidige situatie en die na de afbouw van de hypotheekrenteaftrek langzaam af. Dat komt doordat je bij een annuïteitenhypotheek (zoals in het rekenvoorbeeld) na verloop van tijd meer aflost en minder rente betaalt. Ook mét hypotheekrenteaftrek betaal je dan langzaamaan steeds meer.

Bij een afbouw van de hypotheekrenteaftrek in twintig jaar betaalt de huiseigenaar maximaal ruim 300 euro per maand meer, pas rond het zeventiende jaar.

Of huiseigenaren er echt zo veel op achteruitgaan hangt helemaal af van wat een nieuw kabinet verder doet qua belasting- en inkomensmaatregelen. Dit jaar loopt de overheid zo'n 11,2 miljard euro aan inkomsten mis aan hypotheekrenteaftrek. Dat geld kan dan dus anders ingezet worden. Besteed je dat aan verlaging van inkomstenbelastingen, dan wordt de 'pijn' voor mensen met een hypotheek verzacht.

"Ook is het effect voor starters groter dan bij de meeste huiseigenaren die al langer een hypotheek hebben", zegt Oscar Noorlag van Van Bruggen. Want bij een annuïteitenhypotheek betaal je in het begin veel rente en weinig aflossing. Verder 'verlies' je in latere jaren minder hypotheekrenteaftrek, omdat je dan sowieso minder rente betaalt en meer aflossing. "Ook hebben veel mensen hun rente vastgezet op tussen de 1 en 2 procent. Dan is het effect ook veel minder groot dan voor starters die recent een hypotheek afsloten met een rente tussen 3,5 en 4 procent."

Inkomensstijgingen

Als je de afbouw over jaren uitsmeert, gebeurt er ondertussen ook wat met de inkomens van mensen. Want jaar na jaar stijgen lonen en uitkeringen en daardoor zal een hoger maandbedrag aan hypotheekbetaling beter te behappen zijn.

Huiseigenaren zijn gemiddeld sowieso een kleiner deel van hun inkomen kwijt aan woonlasten dan huurders, gemiddeld rond de 17 procent. Bij huurders van een commerciële verhuurder is dat 30 procent en bij corporatiehuurders 25 procent.

Dat huiseigenaren gemiddeld beter uit zijn, komt mede doordat mensen in het verleden een hypotheek afsloten die toen relatief hoog was ten opzichte van hun inkomen, maar na jaren loonstijgingen en inflatie nu relatief laag is geworden.

Van Bruggen vergelijkt dat met huurders in de vrije sector die jaarlijks een huurverhoging van tussen de 2 en 4 procent krijgen. "Huurders zijn dan in ieder geval op de lange termijn fors duurder uit en in sommige scenario's al na enkele jaren", aldus Noorlag. "En dan hebben we er nog geen rekening mee gehouden dat een huiseigenaar vermogen opbouwt en de huurder niet."

Kritiek op aftrek

Terug naar de kritiek op de hypotheekrenteaftrek, van deskundigen en organisaties als De Nederlandsche Bank, het Internationaal Monetair Fonds en de OESO. Die kritiek is al vele jaren ongeveer hetzelfde: het is een marktverstorende subsidie voor huizenkopers, waardoor huizenprijzen onnodig hoog zijn en mensen zich extra diep in de schulden steken. En mensen zonder hypotheek worden benadeeld, want zij betalen meer belasting dan nodig door dat belastingvoordeel voor huiseigenaren.

Bij afschaffing is de verwachting dat huizenprijzen minder hard stijgen of dalen. Ook daarom zijn critici voor geleidelijke afschaffing, zodat huizenprijzen niet ineens een klap krijgen. Het uiteindelijke voordeel moet dan zijn dat toekomstige huizenkopers minder hoge leningen hoeven aan te gaan en dat de overheid miljarden overhoudt voor andere dingen.

Ook NHG wil einde

Ook de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) is voorstander van afschaffing. NHG helpt woningeigenaren bij financiële problemen of als ze bij verkoop hun hypotheek niet helemaal kunnen terugbetalen. NHG neemt dan, onder voorwaarden, die restschuld over. Als huizenprijzen dalen kan dit vaker voorkomen. Toch is NHG voor afbouw, in twintig jaar.

"Wij maken ons geen zorgen over meer restschulden bij een geleidelijke afbouw", zegt een woordvoerder. "Een zorgvuldig ontworpen afbouw kan juist bijdragen aan een woningmarkt die betaalbaar, toegankelijk en financieel gezond blijft. De besparing die dit oplevert kan op andere manieren worden teruggegeven aan mensen."

Het Amerikaanse ministerie van Defensie werkt aan plannen om een paar duizend militairen in te zetten in Chicago, schrijft de krant The Washington Post op basis van ambtenaren die anoniem willen blijven.

Volgens de krant worden meerdere opties uitgewerkt, waaronder een militaire inzet op korte termijn, in september.

De Amerikaanse president Trump richtte vrijdag nog zijn pijlen op Chicago, maar dat er concreet plannen worden gemaakt was nog niet bekend. Trump zei over de stad: "Chicago is een puinhoop. Er zit een incompetente burgemeester. En dat zullen we waarschijnlijk hierna rechtzetten. En het zal niet eens moeilijk zijn."

Washington

Trump zette eerder al de Nationale Garde in Washington in om, zoals hij zei, "de buitensporige criminaliteit in de stad aan te pakken". De burgemeester van Washington noemde de militaire inzet een "autoritaire zet" en wees erop dat de criminaliteit in de hoofdstad juist was gedaald.

De Democratische gouverneur van Illinois, de staat waar de miljoenenstad Chicago ligt, meldt dat er geen contact is geweest met de regering over de inzet van militairen. Vrijdag beschuldigde hij Trump al van pogingen om "chaos te creëren". "Het doel van Trump is om angst in onze gemeenschappen aan te wakkeren en zo zijn machtsmisbruik te rechtvaardigen."

Bronnen melden aan The Washington Post dat er al weken aan de plannen wordt gewerkt. Het Pentagon houdt zich in een reactie op de vlakte en meldt dat het niet speculeert over de inzet van militairen. Verder zegt het ministerie van Defensie dat het voortdurend werkt aan plannen om de federale belangen te beschermen.

Los Angeles

Trump stuurde dit jaar ook al honderden leden van de Nationale Garde naar Los Angeles, omdat het stadsbestuur te weinig zou doen tegen protesten tegen zijn anti-immigratiebeleid.

De steden die volgens Trump falen, worden allemaal geleid door Democraten. Hij beschrijft de steden als wetteloze, door de Democraten geleide mislukkingen.

Noord-Korea heeft naar eigen zeggen twee nieuwe luchtverdedigingsraketten afgevuurd. Het ging om een rakettest onder toezicht van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un.

Het staatspersbureau van het dictatoriale land schrijft dat de wapens een "superieure gevechtscapaciteit" hebben en ze "unieke technologie" bevatten. De raketten zouden "zeer geschikt zijn voor het vernietigen van verschillende luchtdoelen".

De test vond zaterdag plaats, nadat Zuid-Korea had bevestigd dat het dinsdag waarschuwingsschoten had gelost, omdat Noord-Koreaanse militairen de gedemilitariseerde zone overstaken die de twee landen van elkaar scheidt.

Noord-Korea noemde het afvuren van de waarschuwingsschoten een "ernstige provocatie". De militairen zouden bezig zijn geweest met het bouwen van een barrière die volgens de Noord-Koreanen "permanent de zuidelijke grens moet afsluiten". Vanuit Noord-Korea werd niet teruggeschoten.

Militaire oefening VS en Zuid-Korea

De Noord-Koreaanse rakettest komt op een moment dat Zuid-Korea en de Verenigde Staten net zijn begonnen met een grootschalige gezamenlijke militaire oefening in de regio. En maandag hebben de nieuwe Zuid-Koreaanse president Lee Jae-myung en de Amerikaanse president Trump een ontmoeting in Washington, schrijft de Britse publieke omroep BBC.

Kim Jong-un veroordeelde afgelopen maand de militaire oefeningen van de VS en Zuid-Korea. Hij noemde ze "zeer vijandig en confronterend".

Rusland

Noord-Korea voert geregeld rakettesten uit. In mei werden meerdere ballistische raketten afgevuurd. Zuid-Korea vermoedde dat het toen ging om een prestatietest voor de export van raketten naar Rusland.

Noord-Korea en Rusland werken op militair gebied samen. Kim Jong-un stuurde eerder duizenden militairen naar Rusland om mee te vechten in Oekraïne. Hoge Zuid-Koreaanse functionarissen uitten al eens hun zorgen, omdat Noord-Korea Russische rakettechnologie zou krijgen in ruil voor het sturen van troepen naar Rusland.

Of er bij de rakettest van gisteren Russische technologie is ingezet, is niet bekend.

Bij een schietincident in Rotterdam zijn de afgelopen avond drie mensen gewond geraakt. Het gaat om twee mannen van 47 en 43 jaar uit Rotterdam en een man van 31 uit Barendrecht. Volgens de politie waren ze bij bewustzijn toen ze naar het ziekenhuis werden gebracht.

De schoten werden gelost in de Paul Krugerstraat in het stadsdeel Feijenoord. De politie heeft nog niemand aangehouden en onderzoekt wat er precies is gebeurd. Daarvoor worden sporen veiliggesteld camerabeelden uit de buurt gecheckt. Ook wordt met getuigen gesproken. Op straat is een kogelhuls gevonden.

De politie roept mensen die iets hebben gezien op om zich te melden.

In twee dagen is voor de nationale actie 'Wij eisen de nacht op, laat vrouwen veilig thuiskomen' al ruim 130.000 euro ingezameld. Het streefbedrag was aanvankelijk 3500 euro, werd later verhoogd naar een ton en inmiddels is het streefbedrag verhoogd naar 170.000 euro.

De slogan van de actie moet straks overal in Nederland te zien zijn, maar initiatiefnemer Danique de Jong (29) wil het geld ook gebruiken om aan concrete oplossingen te werken.

De afgelopen weken werd Nederland meermaals opgeschrikt door nieuws over geweld tegen meisjes en vrouwen. De dood van de 17-jarige Lisa uit Abcoude, die in de nacht van dinsdag op woensdag om het leven werd gebracht toen ze naar huis fietste, maakt veel los. Een bericht op sociale media onder de noemer "recht op de nacht", waarin vrouwen eisen dat ze veilig over straat kunnen, wordt massaal gedeeld.

Aandacht verslappen

De Jong, campagnestrateeg van beroep, vreest dat de aandacht op termijn weer zal verslappen zonder dat het daadwerkelijk tot oplossingen leidt. Op haar sociale media komen voortdurend berichten voorbij waarin wordt geëist dat vrouwen veilig over straat kunnen. Maar ze ziet ook dat sommige mensen in haar omgeving juist vooral berichten te zien krijgen waarin de nadruk minder op de veiligheid van vrouwen ligt en meer op de achtergrond van de dader.

Met het opgehaalde geld wil De Jong, die ook lid is van de feministische actiegroep Dolle Mina, zorgen dat niemand om de boodschap heen kan. Daarom zal de slogan onder meer op digitale snelwegmasten en schermen worden geplaatst.

"Je ziet heel vaak dat de aandacht voor dit onderwerp na een week weer verslapt, maar dat we niet overgaan op actie. Met de campagne wil ik iets doen aan het onderliggende probleem: namelijk dat onze maatschappij lang geleden heeft besloten dat vrouwen minder waard zijn dan mannen. Het is tijd dat daar iets aan verandert."

'Heel ontroerend'

Dat de inzamelingsactie zo'n succes zou worden, had De Jong niet verwacht. "Toen ik gisterochtend begon, dacht ik: het zou heel fijn zijn als we een weekje zichtbaar kunnen zijn. Nu krijg ik gratis advertentieruimte en zendtijd aangeboden."

Toen ze de inzamelingsactie opzette, hoopte De Jong vooral op steun van organisaties en bedrijven. Maar een groot deel van het wordt gedoneerd door individuen. "Dat zijn gewoon mensen die denken: we moeten iets doen. Dat vind ik heel ontroerend."

Als het in dit tempo doorgaat, zal het bedrag nog flink oplopen. En dan is er veel meer mogelijk dan adverteren op snelwegmasten en schermen. De Jong: "In eerste instantie willen we nu zo snel mogelijk overal zichtbaar zijn. We hopen de campagne zondag af te trappen met advertenties op schermen rond de Amsterdam Arena, waar Ajax tegen Heracles speelt. Daarna breiden we steeds verder uit, zowel offline als online."

Zo werkt ze ook aan posters en een leus die mannen kunnen delen om te laten zien dat ze zich willen inzetten voor de veiligheid van vrouwen. Daarnaast gaat ze om tafel met experts en organisaties om te werken aan oplossingen, en zich richten tot de politiek om verandering teweeg te brengen.

Sommige kabinetsleden die gisteren aanwezig waren bij de ministerraad voelden wel een beetje aankomen dat demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zou opstappen. Maar dat alle andere NSC-bewindspersonen zijn voorbeeld volgden, was voor de meesten een ware shock. Ze noemen het onverantwoord bestuur.

Dat blijkt uit gesprekken die de NOS heeft gevoerd met verschillende betrokkenen. Volgens hen was de sfeer in de nieuwe vergaderzaal op het tijdelijk ministerie van Algemene Zaken 's ochtends nog prima. Er werd gesproken over tien nieuwe wetten op het gebied van de belastingen, een belangrijk thema in de aanloop naar Prinsjesdag.

Pas na de lunch ging het over Israël en de oorlog in Gaza, en de manier waarop het kabinet daarmee wil omgaan. Al langer was duidelijk dat NSC'er Veldkamp, oud-diplomaat in Israël, het daar moeilijk mee had. Hij wilde strengere maatregelen tegen de regering-Netanyahu, vanwege het optreden in Gaza. Maar bij ministers van VVD en BBB vond hij weinig steun en zelfs tegendruk, zo zei Veldkamp na zijn aftreden.

Hij stond onder zware druk, erkennen betrokkenen. Ze wijzen op de posters die hulporganisatie Oxfam Novib verspreidde, met de beeltenis van Veldkamp en de vraag: " Waar is uw geweten?" Dat deed hem veel.

Bij de coalitiepartners valt te horen dat de discussie in de ministerraad nog volop gaande was en dat er zelfs een compromis in de maak was. NSC ontkent dat met klem, volgens die partij waren de teksten die er lagen volstrekt onvoldoende. Feit is dat Veldkamp op een gegeven moment opstond en de zaal verliet.

Andere ministers waren in de veronderstelling dat hij even tijd voor zichzelf nodig had. Ze spraken gewoon onderling door over het onderwerp. Maar Veldkamp liep rechtstreeks naar wachtende journalisten om zijn vertrek aan te kondigen.

"Dat hij was opgestapt hoorden premier Schoof en de vicepremiers via een medewerker van de Rijksvoorlichtingsdienst die mee had staan luisteren bij de interviews", zegt een betrokkene.

Bekijk hier hoe de dag verliep die leidde tot het vertrek van alle NSC-bestuurders uit het kabinet. Demissionair premier Schoof sprak van "een waardeloze dag":

Vervolgens gingen de ministers van VVD, NSC en BBB in eigen kring overleggen over de ontstane situatie. Dat NSC-leider Van Hijum daarop aankondigde dat alle andere ministers en staatssecretarissen van zijn partij het voorbeeld van Veldkamp zouden volgen, leidde tot "totale verbazing" bij de anderen.

Ze probeerden de NSC'ers nog over te halen door te wijzen op de bestuurlijke chaos die zou ontstaan door hun vertrek. Belangrijke dossiers als asiel, stikstof en het toeslagenschandaal zouden erdoor stil komen te liggen.

Bij NSC is te horen dat het scenario om allemaal op te stappen wel eens de revue heeft gepasseerd, maar dat het nooit serieus is doorgesproken. Desondanks staat ook vandaag iedereen nog achter dat besluit.

"De acties van de Israëlische regering staan haaks op internationale verdragen", zei partijleider Van Hijum gisteren. "Dan is een streep nodig."

In het noorden van Australië puilen de gevangenissen uit door een recordaantal gedetineerden. Zo'n negentig procent van hen is van Aboriginal en Straat Torres-afkomst. "Het systeem staat op omvallen", zegt Anthony Beven, interim-directeur van North Australian Aboriginal Justice Agency of NAAJA, een non-profitorganisatie die inheemse mensen bijstaat die in aanraking komen met justitie.

Uit een recent onderzoek naar de positie van de inheemse bevolking in Australië blijkt dat het nergens zo slecht gaat als in het Noordelijk Territorium. Het rapport kijkt naar gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting, kindersterfte, verslaving en criminaliteit, maar het opvallendste cijfer is dat van de gevangenispopulatie. Bijna één procent van de totale bevolking zit in hechtenis; ruim negentig procent van hen is van inheemse afkomst.

Dat heeft te maken met het keiharde beleid van de lokale regering onder leiding van Lia Finocchiaro van de Country Liberale Partij. Een jaar geleden kwam ze aan de macht met de belofte voor 'law and order' te gaan zorgen. Sindsdien zijn er verregaande maatregelen genomen. Zo heeft het Noordelijk Territorium de "strengste borgtochtwetten van het land", aldus Finocchiaro. Het betekent dat de meeste mensen nu in hechtenis hun zaak moeten afwachten.

Maanden wachten

Omdat zo veel mensen worden opgepakt en aangeklaagd, duurt het soms maanden voordat hun zaak wordt behandeld. Bij de lokale rechtbank geldt een wachttijd van gemiddeld drie maanden. Bij het Hooggerechtshof is die zelfs bijna een jaar. Dagelijks worden er 41 Aboriginals gevangengezet in het Noordelijk Territorium, zegt directeur Beven. "Dat is een toename van 123 procent sinds 2019. Op sommige plekken is er zelfs niet genoeg drinkwater."

Dat het systeem onder druk staat, is duidelijk te merken in de lokale rechtbank in Darwin. Advocaten van NAAJA rennen gehaast heen en weer. "Ze horen soms pas een half uur voordat de hoorzitting begint wie hun cliënt is", zegt Beven. Na een kort gesprek moet een advocaat zijn cliënt al verdedigen. "We proberen mensen altijd op borgtocht vrij te krijgen, omdat we weten hoe lang het kan duren voordat de zaak inhoudelijk wordt behandeld", zegt Beven.

Opgesloten zonder veroordeling

Meestal lukt dat niet. Ruim vijftig procent van de gevangenen in het Noordelijk Territorium zit in voorarrest en is dus niet veroordeeld. Dat zet een belangrijk rechtsprincipe onder druk, stelt Beven: "Iedereen heeft het recht om behandeld te worden als onschuldig, totdat het tegendeel bewezen is. Maar dat gaat niet meer op als mensen tot een jaar lang opgesloten zitten zonder veroordeling."

Het leven in de overvolle gevangenissen is zwaar, zegt Renae Bretherton, of Rocket zoals ze genoemd wordt. Ze behoort tot de West-Australische inheemse Noongar-stam. Als kleinschalige drugsdealer zat ze jarenlang regelmatig in de gevangenis.

Inmiddels is ze clean en werkt ze voor de lokale mensenrechtenorganisatie Justice Reform Initiative die zich inzet voor de rechten van de inheemse bevolking. "Het is zo druk dat mensen op matrassen op de grond zij aan zij moeten liggen. Soms kunnen ze dagenlang niet douchen. Ze komen bijna niet buiten", somt ze op.

Het recidivecijfer liegt er niet om: zes van de tien gevangenen eindigen binnen twee jaar na hun vrijlating weer achter tralies. "Het opsluiten van mensen helpt niet", zegt de 42-jarige Rocket beslist. "Anders zou het Noordelijk Territorium toch de veiligste plek van Australië zijn?"

Beven stelt dat de regering geen oog heeft voor de achterliggende oorzaken. Dat is volgens hem heel duidelijk: "Een groot aantal mensen in het Noordelijk Territorium wordt in de steek gelaten. Ze hebben te maken met extreme armoede, gebrekkige huisvesting, gezondheidsproblemen, verslaving. Dáár moet iets aan worden gedaan."

Kinderen van 10

En er speelt nog meer, zegt Rocket. "Dat er zo veel Aboriginals vastzitten, bewijst wat mij betreft dat we een systematisch racistisch systeem hebben." En niet alleen volwassenen belanden achter tralies, ook veel kinderen.

De lokale regering verlaagde onlangs de leeftijd waarop kinderen juridisch verantwoordelijk kunnen worden gehouden van twaalf naar tien jaar. Volgens Rocket heeft het opsluiten van kinderen juist het tegenovergestelde effect. "Hoe jonger ze zijn als ze in aanraking komen met justitie, hoe groter de kans dat ze de rest van hun leven in dat systeem vastzitten. Dat is niet eerlijk. Onze kinderen verdienen beter", zegt ze.

De Republika Srpska (RS), een deelrepubliek in Bosnië en Herzegovina, houdt een referendum over de afzetting van de Bosnisch-Servische leider Milorad Dodik als president. Dodik werd begin deze maand uit zijn ambt gezet door de Bosnische kiescommissie, maar verzet zich fel tegen dat besluit.

Het parlement van de deelrepubliek stemde gisteravond vóór het houden van een referendum over het besluit van de kiescommissie en de gerechtelijke uitspraak die daaraan voorafging.

Dodik werd in februari door een rechtbank veroordeeld tot een gevangenisstraf van een jaar, omdat hij de vredesakkoorden van Dayton had tegengewerkt. Die akkoorden maakten in 1995 een einde aan de Bosnische burgeroorlog. Ook mag Dodik zes jaar lang geen politiek ambt bekleden.

Daytonakkoorden

Door de Daytonakkoorden werd Bosnië onderverdeeld in de Federatie Bosnië en Herzegovina, met vooral Bosniakken (Bosnische moslims) en etnische Kroaten, en de Republika Srpska. Een vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap houdt toezicht op de afspraken. Sinds 2021 is dat de Duitser Christian Smidt.

Dodik, die sinds 2006 president van de Republika Srpska was, erkent deze internationale toezichthouder niet. Hij noemt Schmidt "illegaal" en "een toerist". Ook dreigde hij meermalen met de afscheiding van de Republika Srpska van Bosnië.

Na het betalen van een fikse boete hoeft Dodik de celstraf niet uit te zitten, maar op 1 augustus oordeelde een beroepshof dat het beroepsverbod van kracht blijft. Naar aanleiding van dat besluit zette de Bosnische kiescommissie Dodik op 6 augustus af. Hij ging daar nog tegen in beroep, maar vergeefs.

Geen juridische basis

Het referendum wordt op 25 oktober gehouden. Daarmee proberen Dodik en zijn aanhangers zich te verzetten tegen nieuwe presidentsverkiezingen in de Republiek Srpska. Die zullen naar verwachting daags na het referendum plaatsvinden.

De volksstemming heeft geen enkele juridische basis en kan de verkiezingen dus niet voorkomen, maar Dodik hoopt vooral op steun van de bevolking en van de instituties die de verkiezingen moeten organiseren in de deelrepubliek.

Inwoners van de deelrepubliek krijgen de vraag of zij "de beslissing van de niet-gekozen buitenlander Christian Schmidt en de uitspraken van het ongrondwettelijke Hof van Bosnië en Herzegovina tegen de president van de Republiek Srpska aanvaarden". Ook wordt gevraagd of ze de uitspraak van de centrale kiescommissie om Dodik zijn mandaat te ontnemen erkennen.

Arrestatie voorkomen

Het parlement van de RS nam gisteren ook een aantal resoluties aan. Daarin wordt de autoriteit van Smidt verworpen en een mogelijke opvolger van Dodik afgewezen.

De opstelling van Dodik, die de afgelopen jaren een steeds nationalistischere koers is gaan varen, doet de spanningen in de regio al maandenlang oplopen. Toen de Bosnische staatspolitie hem in april probeerde te arresteren, stak de politiemacht van Republika Srpska daar een stokje voor.

Correspondent Zuidoost-Europa Thijs Kettenis:

"Zijn de Bosniërs na jaren van separatistische retoriek getuige van de laatste politieke stuiptrekkingen van Milorad Dodik of weet hij de toch al gespannen situatie nog verder op de spits te drijven? Formeel heeft hij, nu hij is afgezet, geen enkele autoriteit meer, en ook de besluiten van parlement van Republika Srpska kunnen daar niets aan veranderen. Het feit dat Dodik de gerechtelijke uitspraak enerzijds niet erkent, maar er wél tegen in beroep ging en zijn gevangenisstraf afkocht door omgerekend 19.000 euro boete te betalen, zien velen als teken dat ie zelf ook weet dat zijn politieke einde nabij is.

Veel zal afhangen van instellingen als politie, gemeenten en scholen in Republika Srpska. Die moeten immers van Dodik een referendum organiseren, maar tegelijk van de landelijke kiescommissie de verkiezing van een nieuwe president. Dodik rekent op "zijn" instituties, maar eerdere dreigementen aan het adres van Bosnische Serviërs die samenwerken met landelijke instellingen of daar werken, haalden weinig uit. Zij bleven gewoon hun werk doen.

Een ander teken aan de wand is dat het leven overal in Bosnië en Herzegovina gewoon doorgaat, en dat Dodik niet kan rekenen op openlijke steun van de bevolking. Ook stemde niemand van de oppositie vannacht voor het referendum. De kans is groot dat de politieke crisis zich verdiept, zonder dat het tot geweld komt. Daar zit in Bosnië niemand op te wachten, ook Dodik niet. Maar op de instabiele Balkan kun je het nooit helemaal uitsluiten."

Met Prinsjesdag en de Tweede Kamerverkiezingen in zicht heeft NSC gisteravond al zijn ministers en staatssecretarissen teruggetrokken uit het kabinet. "Dit is nooit eerder gebeurd", zegt hoogleraar parlementaire geschiedenis Bert van den Braak over het vertrek van een regeringspartij uit een demissionair kabinet.

De politieke crisis leidt tot onduidelijkheid hoe het nu verder moet. Er zijn acht posities te vullen voor de opgestapte NSC-ministers en -staatssecretarissen. Tijdelijke vervangers zijn inmiddels bekend.

Zo krijgt Mona Keijzer tijdelijk ook zeggenschap over Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ze begon haar termijn als minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en kreeg na het opstappen van de PVV uit het kabinet ook al een deel van het migratiedossier onder zich.

'Onmogelijke combinaties'

"Dit lijkt me nogal een zware combinatie", zegt Van den Braak, ook al is het tijdelijk. Het doet hem denken aan de val van kabinet-Balkenende IV. Toen werd bijvoorbeeld CDA'er Hirsch Ballin naast minister van Justitie ook minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

"Twee van zulke zware posten zijn onmogelijk voor één minister. Voor even kan het misschien wel, maar op termijn moet men toch een vervanger zoeken." Hij vult aan dat sommige posten zich wel lenen voor samenvoeging nu het beleidswerk op een lager pitje staat sinds begin juni het kabinet is gevallen.

Bekijk hier hoe de dag verliep die leidde tot het vertrek van alle NSC-bestuurders uit het kabinet. Demissionair premier Schoof noemde het een 'waardeloze dag':

De twee resterende partijen in het demissionaire kabinet, VVD en BBB, kunnen topambtenaren of oud-ministers naar voren schuiven ter vervanging van NSC-bewindslieden. Die aanstellingen kunnen in principe snel worden geregeld; de Tweede Kamer hoeft er bijvoorbeeld niet mee in te stemmen.

Over iets meer dan twee maanden zijn er verkiezingen, dus de inwerktijd oogt beperkt. Maar de vele maanden durende formaties van de laatste kabinetten laten zien dat een demissionair kabinet nog lang in functie kan blijven. Rutte en zijn bewindslieden bleven nog bijna een jaar doorregeren na de val van Rutte IV.

Er kan in theorie zelfs een heel nieuw demissionair kabinet worden gevormd, zegt Van den Braak. "Maar over een maand moet er een begroting liggen, dus daar is eigenlijk geen tijd voor." Op 16 september is het Prinsjesdag, de dag waarop de Rijksbegroting wordt gepresenteerd.

Wie wil 'rompkabinetje' helpen?

Historicus Van den Braak vreest op de korte termijn voor een bestuurlijke impasse. BBB en VVD hebben samen maar 32 zetels en moeten dus op zoek naar steun voor hun plannen. "Het is maar de vraag of andere partijen bereid zijn dit rompkabinetje te hulp te komen. Dat moet misschien wel, maar het is niet zo makkelijk."

Op 29 oktober zijn er verkiezingen en partijen zijn in campagnetijd minder geneigd water bij de wijn te doen. Zowel voor de oppositie als de resterende coalitiepartijen ligt het gevoelig met wie men samenwerkt. "In verkiezingstijd zal het voor BBB en VVD niet prettig zijn om bijvoorbeeld hulp over links te zoeken. Dat zal hun positie ten opzichte van de PVV verslechteren." Omgekeerd zullen bijvoorbeeld CDA of D66 niet snel geneigd zijn het demissionaire kabinet te hulp te komen.

Politiek verslaggever Marleen de Rooy:

"Het is ongekend dat er gisteren zo veel ministersposten braak kwamen te liggen. Het herverdelen en combineren van posten betekent extra werk voor ministers en staatssecretarissen. En het het heeft natuurlijk ook gevolgen voor de mensen over wie het beleid gaat.

Denk aan de afhandeling van de toeslagenaffaire waar gedupeerde ouders op een oplossing wachten. Daar was men net gewend aan staatssecretaris Palmen, maar dat wordt nu iemand anders. Van Oostenbruggen moest de hervorming van de belastingen uitpuzzelen en verdedigen tegenover de Kamer. Dit zijn heel moeilijke dossiers om zomaar in te stappen en die liggen nu allemaal even stil.

De grootste zorgen zijn er over Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Sociale Zaken. Dat zijn enorme portefeuilles. Zo is de combinatie van Defensie met nu ook Buitenlandse Zaken voor Brekelmans in deze geopolitiek onzekere tijden ondoenlijk.

Je hoort bij de overgebleven ministers dat het een onverantwoorde stap is van NSC. Die partij stelt dat hun bestuurders niet geloofwaardig verder konden gaan als het kabinet niet meer actie ondernam tegen Israëls acties in Gaza. Maar bij NSC speelde meer, zo is te horen. Sinds de behandeling van de asielwetten is er veel wantrouwen richting VVD en BBB. Voor NSC was dit de druppel."

De politie heeft vanmiddag bij het Noord Limburgse dorp Belfeld een ontsnapte wolfhond doodgeschoten. Het dier beet eerder drie schapen dood in een weiland en dreigde toen de snelweg A73 op te rennen.

Volgens L1 Nieuws ontsnapte de wolfhond vanochtend bij een particuliere opvang in Venlo.

De politie zette de achtervolging in maar kon niet voorkomen dat de hond bij een boerderij in Tegelen drie schapen doodbeet. "Het dier liep nog bij ons rond, maar de politie heeft hem van ons land gejaagd", zegt eigenaresse Marjan Ambaum. "We hadden drie hobbyschapen. Die zijn nu dood dus."

Wolf

Steeds meer mensen belden de politie. Daarbij ontstond opschudding omdat veel mensen dachten dat ze geen wolfhond maar een wolf zagen rennen. Heel even werd zelfs gesproken van twee ontsnapte wolven.

Deskundigen ontkenden direct dat het ging om een wolf, laat staan twee. Ook de politie zei dat het niet om een "wilde wolf" ging.

Wolfhond of wolfshond

Dat in eerste instantie werd gedacht aan een ontsnapte wolf is niet zo gek. Een wolfhond is namelijk voortgekomen uit een kruising van een hond en een wolf. Vaak vond de kruising generaties geleden plaats, soms recent.

Daarnaast is er de Ierse wolfshond (met een 's' dus), die geen wolvenbloed heeft, maar vroeger gebruikt werd ter verdediging tegen wolven. Het is een oud ras, dat in de oudheid in het Romeinse Colosseum ook vocht tegen beren. De Ierse wolfshond is een van de grootste honden ter wereld.

Atletiekvereniging

Op beelden op sociale media is te zien hoe het dier eerst bij de atletiekvereniging Scopias over de baan loopt en daarna in een weiland bij een boer loopt terwijl de dode schapen op de grond liggen.

Tussen Tegelen en Belfeld probeerde de politie om de hond te stoppen. "Gepoogd werd om het dier in te sluiten en te vangen, maar dat lukte niet", aldus de politie. "Omdat de wolfhond in de omgeving van Belfeld richting de A73 wilde rennen, is besloten het beest af te schieten. Dit om een onveilige situatie voor weggebruikers te voorkomen."

Spanje meldt succes in het bestrijden van de verwoestende natuurbranden. "Er zijn er steeds minder, en het einde komt steeds dichter bij", zei Virginia Barcones, het hoofd van de Civiele Bescherming. Ondanks de afname is de situatie volgens haar verraderlijk en blijft het bestrijden van de branden nodig "om van deze vreselijke situatie af te komen",

Wekenlange hittegolven, krachtige winden en toenemende droogte leidden tot vernietigende natuurbranden in Spanje en andere delen van Zuid-Europa. In Spanje zijn het er nog dertien.

Barcones maakt zich in het bijzonder zorgen over een oprukkende bosbrand in Igüeña, in het noordwesten. Het evacuatiebevel voor het gebied is opgeheven, maar de brandbestrijding wordt bemoeilijkt door de toenemende windkracht.

Toch denkt Barcones dat het ergste voorbij is. "We hebben nog een laatste zetje nodig om deze vreselijke situatie achter ons te laten."

Door de natuurbranden zijn er in Spanje vier mensen omgekomen. Dit jaar is ruim 406.000 hectare aan natuur verwoest, meldt het Europees bosbrandagentschap EFFIS. Dat is een gebied bijna even groot als de provincie Noord-Holland. Het is het meest destructieve 'natuurbrandseizoen' in Spanje sinds 1994.

Nederlandse ondersteuning

Spaanse brandweerlieden krijgen op verschillende plaatsen ondersteuning van Europese collega's. Ook de Nederlandse brandweer biedt hulp.

Hierbij zijn twee Nederlandse chinook-helikopters ingezet in het noordwesten van Spanje. Vanuit de helikopters wordt vanuit opvouwbare zakken water gegooid.

In buurland Portugal is het dodental opgelopen tot vier door de dood van een 45-jarige brandweerman. Hij liep verwondingen op bij het bestrijden van een natuurbrand in Sabugal. Dit jaar is er in Portugal ruim 278.000 hectare aan land verwoest.

Abcoude opent de feestweek dit jaar met een minuut stilte voor de 17-jarige Lisa, die woensdagnacht om het leven werd gebracht. In overleg met haar familie gaat het drukbezochte evenement dit jaar door met een aangepaste programmering.

De feestweek in Abcoude bestaat sinds 1902 en brengt het laatste weekeinde van augustus altijd een groot deel van de 8.000 inwoners van het dorp op de been. Dat moet dit jaar niet anders zijn, zegt de organiserende stichting.

Wel wordt de programmering aangepast. Dinsdagavond om 22.00 uur is er een minuut stilte, waarna de kerkklokken zullen luiden. Kermisattracties spelen minder of geen muziek. De vele bands die tot en met zaterdagavond zouden optreden in de dorpskroegen komen wel, maar de deuren worden na 22.00 uur gesloten voor nieuw publiek. Ook wordt er regelmatig gelegenheid gegeven om met elkaar rustig in gesprek te gaan.

Massaal applaudiseren

Voorafgaand aan de feestweek zullen Ajaxsupporters morgen in de Johan Cruijff Arena massaal applaudisseren voor Lisa. Dat doen ze in de 17e minuut van de wedstrijd tegen Heracles. "Het is een gevoelig onderwerp, maar een mooi initiatief van Ajax", stelt de supportersvereniging.

Haar familie noemt het "heel mooi" dat Lisa wordt herdacht. "Het initiatief van Ajax vindt de familie een heel mooi gebaar. Lisa en haar familie kwamen graag bij de wedstrijden van Ajax", aldus Selma Hetharia van Namens de Familie.

Net als gisteravond is de dorpskerk in Abcoude vandaag open voor iedereen die van gedachten wil wisselen over Lisa en over wat er is gebeurd. Gisteravond liepen meer dan honderd mensen binnen, en ook vandaag loopt het de hele dag door. Organisator Krijn Kleemans spreekt van een ingetogen sfeer. "Het is opvallend hoe rustig mensen zijn", zegt hij. "Intussen groeit de bloemenzee, hier op de stoep van de kerk. Dit is Abcoude op zijn best."

Angstscenario

"In een dorp als Abcoude kent iedereen elkaar, of je kent wel iemand die haar kent", zei burgemeester Maarten Divendal bij RTV Utrecht in de kerk. Hij noemde de dood van Lisa een "angstscenario" dat werkelijkheid is geworden.

"Kinderen op die leeftijd gaan hun eigen gang. Het is afschuwelijk dat iemand daar slachtoffer van wordt", aldus Divendal. "Niemand kan zich voorstellen hoe afschuwelijk zoiets is, behalve haar ouders."

Ook op de plek langs de Holterbergweg waar Lisa om het leven werd gebracht, groeit de bloemenzee. Zelfs gisteravond laat was het een komen en gaan van mensen die een bosje bloemen of een knuffel kwamen brengen.

Volgens Hetharia doet het de familie goed dat er "zoveel wordt meegeleefd en meegedacht, ook door de organisatie van de feestweek die met een aangepast programma komt".

Stille fietstocht

Ook op andere plekken in Nederland wordt stilgestaan bij de dood van Lisa. In Middelburg fietsten enkele tientallen mensen om middernacht een stille tocht van het centrum van de stad naar een buitenwijk. "Er zijn veel jongeren die vanaf hier na het uitgaan terug naar huis fietsen", aldus initiatiefneemster Caroline Diepeveen bij Omroep Zeeland. "Het is niet vanzelfsprekend dat vrouwen zich veilig voelen, zeker niet 's nachts. Maar dat moet het wel zijn."

Onder het motto 'Wij eisen de nacht op. Laat vrouwen thuiskomen' begon Danique de Jong deze week een nationale inzamelingsactie. Zij wil overal langs de snelwegen en op stations reclameposters plaatsen met die boodschap en heeft daarvoor inmiddels meer dan 50.000 euro ingezameld.

"Voor het eerst sinds we de diplomatieke banden weer hebben genormaliseerd, in 1965, heeft een Zuid-Koreaanse president Japan gekozen als eerste bestemming voor een buitenlands bezoek", vertelt de Zuid-Koreaanse president Lee Jae-myung vandaag trots op een persconferentie.

Hij is dit weekend in Tokio voor overleg met de Japanse premier Shigeru Ishiba. "Wij verwerpen elke poging om de status quo in de regio te ondermijnen", verklaarde Ishiba, die zijn Zuid-Koreaanse collega nadrukkelijk de hand reikte.

Het bezoek van Lee aan Tokio lijkt op het eerste gezicht slechts een bilateraal overleg tussen twee buurlanden. Toch staat er veel op het spel: de machtsbalans in Oost-Azië, de afbrokkelende geloofwaardigheid van Amerikaanse veiligheidsgaranties aan zijn twee grootste bondgenoten in de regio en de vraag hoe democratische bondgenoten omgaan met het militair steeds assertiever wordende China.

Het bezoek is niet alleen om deze redenen opmerkelijk. De nieuwe Zuid-Koreaanse president breekt met de traditie en kiest ervoor om op zijn eerste buitenlandreis niet naar Washington te gaan, maar naar Japan. De relatie met dat land is al lang gespannen, maar het geeft aan hoe belangrijk de samenwerking tussen de twee landen is geworden. Pas daarna reist Lee door naar de VS voor een ontmoeting met de Amerikaanse president Trump.

Troostmeisjes

De relatie tussen Tokio en Seoul wordt al decennia gegijzeld door de erfenis van de Japanse koloniale overheersing tussen 1910-1945. Historische geschillen rond de dwangarbeid van honderdduizenden Koreanen en de systematische dwangprostitutie onder gezag van het Japanse leger drukt nog steeds zwaar op de relatie tussen de twee landen.

In het verleden deden ze beiden meerdere pogingen tot verzoening. In 2015 erkende de toenmalig Japanse minister Kishida de gedwongen prostitutie als "een ernstige aantasting van de waardigheid van vele vrouwen" en richtte samen met zijn Zuid-Koreaanse collega Yun Byung-se een herstelbetalingsfonds op.

Toch leidde hetzelfde geschil in 2019 alweer tot een handelsoorlog. Pas sinds 2021 onder president Yoon Suk-yeol en de inmiddels tot premier opgeklommen Kishida was er voorzichtig herstel te zien. Japan erkende nogmaals publiekelijk het leed van de slachtoffers, terwijl Yoon koos voor samenwerking, ondanks stevig verzet.

Pragmatische aanpak

Die dooi wordt nu voortgezet door de Zuid-Koreaanse Lee, ook al was hij in het verleden een uitgesproken criticus van Japan. Tijdens zijn presidentscampagne matigde hij zijn toon aanzienlijk en pleitte hij voor een "pragmatische en op het nationale belang gerichte aanpak". Het was een poging om zichzelf als gedreven staatsman te profileren.

Voor de Japanse premier Ishiba biedt de ontmoeting eveneens een kans om zich te profileren als staatsman. Zijn positie is onzeker door zijn kwakkelende populariteit en een recent verkiezingsverlies. Daarbij zijn anti-Koreaanse sentimenten binnen zijn partij nog altijd sterk. Door een hechtere band met Zuid-Korea wil hij laten zien dat hij het nationale belang voorrang geeft boven partijpolitieke spanningen, waarmee hij ook de internationale positie van Japan versterkt.

Maar de toenadering tussen de twee landen heeft vooral te maken met de groeiende twijfel over de betrouwbaarheid van de Amerikaanse veiligheidsgaranties. Meer dan 80.000 Amerikaanse manschappen zijn gestationeerd in beide landen. Dat ging sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog gepaard met de belofte dat de VS garant staat voor hun nationale veiligheid.

Balans is fragiel

Onder Trump is dit vertrouwen aan het afbrokkelen. De president eist van de twee landen dat ze meer gaan betalen voor de Amerikaanse aanwezigheid in de regio. En ook al geven de landen al miljarden uit voor de militaire aanwezigheid van de VS, toch slaat Trump nog regelmatig dreigende taal uit richting de bondgenoten.

Ook in Peking wordt de ontmoeting in Japan met veel interesse gevolgd. Voor China is de versterkte samenwerking ongemakkelijk, want Peking probeert zelf ook de samenwerking met Zuid-Korea en Japan uit te breiden.

De balans is fragiel. Eén ondoordachte uitspraak of misstap door een Zuid-Koreaanse of Japanse politicus kan de relatie opnieuw onder druk zetten, zoals in het verleden geregeld is gebeurd. Voorlopig lijkt het tij echter te keren.

Waar Seoul en Tokio tot voor kort lijnrecht tegenover elkaar stonden, proberen beide nu uit noodzaak hun relatie te herdefiniëren. Of dat voldoende is om de groeiende onzekerheid rond Amerikaanse veiligheidsgaranties tegenwicht te bieden, moet blijken.

Na het vertrek van alle NSC-ministers is het demissionaire kabinet druk bezig met de vraag wie hun portefeuilles gaat overnemen, al dan niet tijdelijk. Duidelijk is inmiddels dat minister Keijzer (BBB), die naast haar oorspronkelijke portefeuille Wonen ook al een deel van het asielbeleid onder haar hoede heeft, Sociale Zaken van minister Van Hijum erbij gaat doen. Dat meldt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD).

Minister Hermans (VVD, Klimaat en Groene Groei) neemt Onderwijs erbij, dat vacant is door het vertrek van NSC'er Bruins. Justitieminister Van Weel (VVD) krijgt de portefeuille van minister Uitermark van Binnenlandse Zaken erbij.

Minister Tieman (BBB), die sinds twee maanden op Infrastructuur en Waterstaat zit, neemt Volksgezondheid over van minister Jansen. En zoals gisteren al duidelijk werd, is minister Brekelmans (VVD, Defensie) de vervanger op Buitenlandse Zaken.

Het hele smaldeel van NSC volgde gisteren het voorbeeld van minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken, die opstapte omdat hij naar zijn mening in het kabinet onvoldoende steun kreeg voor strengere maatregelen tegen Israël, vanwege de oorlog in Gaza.

Bekijk hier hoe de dag verliep die leidde tot het vertrek van alle NSC-ministers uit het demissionaire kabinet:

Sindsdien steunt het demissionaire kabinet-Schoof op nog maar twee partijen met in totaal 32 zetels in de Tweede Kamer.

Staatssecretarissen

De vervangingen die nu zijn afgesproken, gelden in ieder geval voorlopig, zodat alle beleidsterreinen weer bezet zijn. Het kan zijn dat VVD en BBB in een later stadium nog nieuwe mensen naar voren schuiven om de ministersploeg weer compleet te krijgen.

Het uitgangspunt is dat de afgetreden NSC-staatssecretarissen niet vervangen worden en dat de ministers op die departementen hun taken erbij nemen. Op het ministerie van Financiën ligt dat lastig. NSC had daar twee belangrijke staatssecretarissen: Van Oostenbruggen, die druk bezig was met ingrijpende belastinghervormingen, en Palmen, die het toeslagenschandaal onder haar hoede had.

Weer Kamerlid

Ingewijden zeggen dat Eddy van Hijum, die ook de lijsttrekker van NSC is voor de komende verkiezingen, teruggaat naar de Tweede Kamer. Hij neemt daar dan de plaats in van Diederik Boomsma, het Kamerlid dat deze maand een overstap aankondigde naar JA21 en per direct zijn zetel opgaf.

Boomsma wilde eerder lijsttrekker worden van NSC, maar trok zich terug toen het bestuur de voorkeur gaf aan Van Hijum.

In de Chinese provincie Qinghai zijn twaalf mensen om het leven gekomen toen een spoorbrug instortte. Dat melden Chinese staatsmedia. Vier mensen worden nog vermist.

Het ongeluk gebeurde bij een spoorbrug in aanbouw over de Gele Rivier in de dunbevolkte provincie. De slachtoffers waren allemaal aan het werk op de brug.

Op camerabeelden is te zien hoe 's nachts het midden van de brug het begaf en voor een groot deel in de rivier stortte, 55 meter lager. Chinese media melden dat mogelijk een of meer van de stalen constructiekabels is geknapt. Daardoor brak een stalen balk van 108 meter lang. Een deel van het brugdek bungelt nog aan de rest van de constructie.

Langste dubbele spoorbrug

Er werden honderden reddingswerkers ingezet om met boten, een helikopter en robots te zoeken naar vermisten.

De Jianzhabrug ligt in de spoorlijn tussen Qinghai en Sichuan. Het is met een lengte van 1,6 kilometer de langste dubbele spoorbrug van deze soort ter wereld.

Beelden van het instorten van de brug:

Bij een wilde achtervolging van een automobilist in Tilburg is een politieman gewond geraakt. De politieman zat niet in een politiewagen, maar in een gewone auto.

Collega's van de gewonde agent konden de 30-jarige verdachte uit Eindhoven even later aanhouden. Hij is een bekende van de politie. "Hij stond gesignaleerd voor een openstaande gevangenisstraf en was weggelopen uit een instelling", meldt de politie aan Omroep Brabant.

De achtervolging begon vanochtend op het Verdiplein in het noorden van Tilburg. De politie vond dat de bestuurder van een elektrische huurauto gevaarlijk reed en gaf hem een stopteken. De man negeerde dat en ging er met hoge snelheid vandoor.

Over het fietspad

Bij de achtervolging werden snelheden bereikt van meer dan 100km per uur. De automobilist reed daarbij onder andere tegen de rijrichting in over een fietspad en schampte een auto en een boom.

Een burgerwagen van de politie die aansloot bij de achtervolging raakte op de Ringbaan-Oost in de slip en kwam op zijn kop terecht op een vluchtheuvel. De politieman is met lichte verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.

De achtervolging ging nog een stukje verder, maar eindigde toen een politiewagen tegen de wagen van de automobilist reed. Toen de bestuurder weigerde om uit zijn auto te komen, sloegen agenten een ruit in en pakten hem op.

Een Congolese aanklager eist de doodstraf tegen oud-president Joseph Kabila. De voormalig leider van de Democratische Republiek Congo (DRC) wordt onder meer beticht van het plegen van oorlogsmisdaden, verraad en samenzwering. De beschuldigingen gaan over zijn steun aan rebellengroep M23.

De rebellen, die ook worden gesteund vanuit buurland Ruanda, hebben de afgelopen maanden steden en dorpen in het oosten van Congo ingenomen. M23 wordt beschuldigd van grove mensenrechtenschendingen, onder meer het doden van duizenden burgers, het plegen van groepsverkrachtingen en het werven van kindsoldaten.

De Congolese president Felix Tshisekedi zei vorig jaar dat Kabila samen met M23 een opstand voorbereidde. Kabila spreekt dat tegen.

Politiek gemotiveerd

Kabila was van 2011 tot 2019 de machthebber in Congo. Hij trad aan na de moord op zijn vader, oud-president Laurent Kabila. De aanklachten hebben geen betrekking op mogelijke strafbare feiten gepleegd in de tijd dat hij president was.

Aanhangers van Kabila zeggen dat het proces politiek gemotiveerd is en een schande is voor de republiek. "Het lijkt meer op een afrekening dan op waarheidsvinding", zegt een onderzoeker van Kivu Security Tracker, een non-profitorganisatie die de activiteiten van gewapende groeperingen in Congo monitort.

Vredesonderhandelingen

In juli hebben de Democratische Republiek Congo en M23 een principeovereenkomst getekend voor een permanent staakt-het-vuren. Er is nog geen definitief gesloten. Het is nog niet bekend of de eis tegen Kabila invloed zal hebben op de vredesonderhandelingen.

Kabila leeft sinds 2023 in ballingschap. Dat heeft hij zichzelf opgelegd. Hij verblijft in het buitenland, maar waar precies is niet bekend. Hij is voor het laatst gezien in de regio in het oosten van Congo die is ingenomen door M23.

Kabila's presidentiële immuniteit werd in mei ingetrokken. Een militaire rechtbank behandelt de zaak tegen hem bij verstek. Er is nog geen datum vastgesteld voor het vonnis.

Vrede in Oekraïne lijkt nog ver weg, maar er wordt al volop nagedacht over hoe een toekomstig vredesakkoord kan worden gehandhaafd. De westerse bondgenoten willen veiligheidsgaranties bieden, om een nieuwe Russische aanval af te schrikken. Er ligt een plan op tafel om met westerse troepen in Oekraïne de vrede te waarborgen.

Wat de Amerikaanse president Trump betreft is het aan Europa om met boots on the ground Oekraïne te helpen. Daarbij kijkt hij nadrukkelijk naar Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De VS zou hooguit luchtsteun of coördinerende taken op zich willen nemen. Hoe denken de Europese grootmachten daarover? Zijn zij bereid troepen naar Oekraïne te sturen? Voorbehoud bij dit alles is wel dat Rusland tot nu toe Europese troepen in Oekraïne categorisch afwijst.

Frank Renout, correspondent Frankrijk:

De Franse president Emmanuel Macron was in februari 2024 de eerste westerse leider die erover begon: het sturen van militairen naar Oekraïne. Hij zei toen alleen nog dat hij zo'n scenario "niet uitsloot". Die boodschap sloeg destijds bij bevriende landen in als een bom. Macron kreeg reacties van ongeloof, hoon en kritiek, onder meer van de Amerikanen, de Britten en de Duitsers.

De Franse president hield er daarna publiekelijk zijn mond over, maar achter de schermen werd er wel degelijk over gesproken met de westerse partners. In februari van dit jaar werd hij concreter en zei dat westerse landen op termijn manschappen moeten sturen om toe zien op de vrede in Oekraïne, nadat een vredesakkoord getekend is. "We willen niet meevechten, we willen alleen zorgen dat de Russen niet opnieuw beginnen", zei Macron toen.

Niet nu en niet aan het front is altijd de boodschap geweest. En dat is ook precies de gedachte die westerse bondgenoten nu hebben in hun gesprekken over veiligheidsgaranties voor Oekraïne.

In eigen land moet Macron rekening houden met een verdeeld parlement. Zijn regering heeft geen meerderheid en de grootste oppositiepartijen, radicaal-rechts en radicaal-links, zeiden tot nu altijd tegen het sturen van Franse militairen naar Oekraïne te zijn.

Hoe dan ook heeft Macron als president vergaande bevoegdheden om zelf de beslissing te nemen militairen naar het oosten te sturen. De steun van de Fransen heeft hij in ieder geval. Volgens een peiling die dit jaar werd gehouden is twee derde van de Fransen voorstander van het sturen van Franse militairen naar Oekraïne om toe te zien op een vredesakkoord.

Fleur Launspach, correspondent Verenigd Koninkrijk:

De Britten zijn bereid troepen naar Oekraïne te sturen zodra er een staakt-het-vuren van kracht wordt. Dat werd in maart al bekend, en werd deze week bevestigd. Er gaan getallen rond van 10.000 tot 20.000 troepen, maar dat is nog niet bevestigd. Er liggen ook plannen klaar om honderden Britse militaire trainers en ingenieurs het land in te sturen zodra de gevechten stoppen, met als doel om het Oekraïense leger weer op te bouwen en te ondersteunen.

De Britse premier Starmer heeft met de Franse president Macron het voortouw genomen in de zogenoemde Coalition of the Willing: een groep landen die werkt aan plannen om een bestand en de toekomstige vrede in Oekraïne te beschermen en Rusland af te schrikken. Deze groep benadrukt al maanden dat een vredesmacht in Oekraïne alleen kan werken met Amerikaanse militaire ruggensteun. Die toezegging lijkt er na veel lobbywerk te zijn, al blijft onduidelijk wat er in Washington precies is afgesproken.

Daarom stuurde Starmer de hoogste legerbaas admiraal Tony Radakin de afgelopen dagen naar de VS, om met Amerikaanse militaire collega's verder te praten en de precieze betekenis van de Amerikaanse veiligheidsgaranties voor Oekraïne boven tafel te krijgen.

De Britse bevolking zou het sturen van troepen naar Oekraïne steunen. Een peiling dit jaar liet zien dat bijna 60 procent voorstander is, terwijl slechts 21 procent van de ondervraagde Britten er echt op tegen is.

Chiem Balduk, correspondent Duitsland:

De nieuwe bondskanselier Merz wil dat Duitsland de leiding neemt in Europa. Hij zal het sturen van troepen daarom niet aan de Fransen en Britten overlaten, want dat zou Merz' leiderschapsambitie ondermijnen. Toch gebruikt hij nog omslachtige woorden. Volgens Merz is het nog te vroeg om over de inzet van de Bundeswehr in Oekraïne te spreken, maar hij benadrukt tegelijk dat Duitsland een 'grote verantwoordelijkheid' heeft.

Merz moet op eieren lopen, want dit onderwerp ligt bij veel Duitsers zeer gevoelig, uit angst voor een directe oorlog met Rusland. Een meerderheid van de Duitsers is tegen dit voorstel. Iedere nieuwe stap die Duitsland zet in de steun aan Oekraïne gaat gepaard met hevige debatten en dit plan heeft een nog feller debat ontketend. Met name door de pro-Russische AfD, wordt een schrikbeeld geschetst van het "sturen van onze jongens naar het front".

Ook in eigen gelederen stuit de Duitse regering op weerstand. De sociaaldemocratische SPD kent traditiegetrouw een grote pacifistische vleugel en bij de CDU van Merz zetten vooral Oost-Duitse partijprominenten de hakken in het zand. Voor het sturen van troepen kan dat problematisch worden, want daarvoor is een meerderheid in de Bondsdag nodig. Al eerder is gebleken dat de Duitse coalitie allesbehalve eensgezind is.

Daarnaast is het de vraag of de Bundeswehr dit aankan. Het leger worstelt al jaren met krimp, terwijl de Duitse regering het aantal militairen juist met tienduizenden wil uitbreiden. Het sturen van een brigade van zo'n 5000 Duitse militairen zal een "enorme uitdaging" zijn, waarschuwt de defensie-ombudsman.

Het Brabantse dorp Eersel moet alsnog plannen ontwikkelen voor de bouw van 5500 nieuwe woningen. De gemeente wil niet meer dan de helft van dat aantal woningen bouwen, maar is door de provincie op de vingers getikt.

In een brief aan de gemeente wijst de provincie erop dat er in de regio Eindhoven veel nieuwe woningen nodig zijn. Ook Eersel moet zijn deel leveren. Gebeurt dat niet, dan kan de provincie dwang uitoefenen, meldt Omroep Brabant.

Eersel is een plattelandsdorp met een historische kern, midden in natuurgebied de Kempen, niet ver van Eindhoven. Omdat de woningnood groot is, besloot de provincie eerder dat er in de Kempen ongeveer 13.000 woningen bij moeten komen.

Waar de buurgemeenten in de Kempen aan de gang zijn gegaan met nieuwbouwplannen, besloot de gemeenteraad van Eersel in februari om de opgave te halveren en plannen te gaan maken voor 2750 nieuwe woningen.

Verstening van het dorp

Het besluit in de gemeenteraad werd breed gedragen, zowel door de coalitiepartij Eersel Samen Anders als oppositiepartijen GroenLinks-PvdA en Kernbeleid. Zij waren bang voor "verstedelijking en verstening" van hun dorp.

De provincie is nu bang dat buurgemeenten de pineut dreigen te worden: "Wij vinden het niet passen binnen een verdeling van 'zoet en zuur' dat uw deel van woningbouwopgave elders zou moeten landen", staat in de brief van de provincie Noord-Brabant.

De provincie laat ook weten dat de gemeente buitenspel kan worden gezet. Het Rijk bepaalt dan zelf waar en hoeveel huizen er gebouwd moeten worden. Volgens de provincie is dat geen dreigement, maar een "feitelijke verwijzing naar een wettelijke mogelijkheid om regie te voeren als dat nou eenmaal nodig is".

Ook geen brainporthub

De provinciale ergernis heeft niet alleen te maken met de woningbouwplannen. Eersel besloot ook al om geen 'brainporthub' aan te leggen bij de snelweg A67. In plaats daarvan komt er een klein OV-knooppunt. Een 'brainporthub', waar automobilisten gemakkelijk kunnen overstappen op het openbaar vervoer of de fiets, zou te veel verkeersdrukte veroorzaken, vindt de gemeenteraad.

De provincie vindt de plek bij de A67 juist wel een geschikte locatie voor zo'n hub, omdat daarvandaan directe verbindingen kunnen komen met Veldhoven, Eindhoven Airport, Eindhoven Centraal, het Flight Forum en Best.

De Eerselse gemeenteraad had ook al besloten om minder ruimte te maken voor nieuwe bedrijven. In plaats van de geplande 90 hectare, is er slechts 11 hectare grond beschikbaar voor nieuwe bedrijven bij het dorp. De provincie noemt dat zorgelijk, omdat er nu al een tekort is aan kavels.