NOS Nieuws - Algemeen

Wapensteun aan Oekraïne op korte termijn is voor NAVO-lidstaten het allerbelangrijkste, ook als ze daardoor tijdelijk de NAVO-vereisten niet halen. Dat heeft secretaris-generaal Stoltenberg gezegd op een NAVO-bijeenkomst voorafgaand aan een EU-top.

In die NAVO-afspraken is vastgelegd welke wapens en wapensystemen landen in huis moeten hebben, zodat de alliantie als geheel voldoende slagkracht heeft.

Nu zegt Stoltenberg dus voor het eerst dat het belangrijker is om nu al wapens uit de eigen voorraad te leveren, zelfs als die dan niet meer voldoet aan de NAVO-afspraken.

"De realiteit is dat Oekraïne ondersteunen en helpen om het Russische gevechtsmateriaal onklaar te maken ook onze eigen veiligheid versterkt", aldus Stoltenberg.

Meer Patriot-systemen nodig

Oekraïne heeft gevraagd om meer Patriot-luchtafweersystemen. Daarvan zijn er in Europa nog zo'n honderd en Oekraïne heeft er nog zeven nodig om de verdediging van het land op orde te krijgen.

Duitsland stuurde deze week opnieuw een Patriot-luchtafweersysteem naar Oekraïne. Gisteren vroegen D66, CDA, GroenLinks-PvdA en Volt of Nederland dat ook zou kunnen doen.

Maar volgens demissionair premier Rutte is dat niet mogelijk, omdat Nederland dan "zou zakken onder de minimale eisen die we moeten stellen aan onze operationele gereedheid". Nu zegt Stoltenberg dus dat dat wel kan.

Bureau Rutte

Op de NAVO-bijeenkomst kreeg Stoltenberg ook de vraag voorgelegd of Ruttes bureau al klaarstaat, maar daarop wilde hij geen antwoord geven.

Vrijdag is er een bijeenkomst van de Oekraïneraad van de NAVO. Daar zal de focus liggen op de luchtverdediging en het sturen van meer munitie naar Oekraïne, zoals de 155-millimeter-granaten waar het land een groot tekort aan heeft. Daarover zal het ook vanavond op de EUtop gaan.

De bouwkraan die in Leusden dreigde om te vallen is met behulp van een tweede kraan gestabiliseerd en weggehaald. De kraan verzakte aan begin van de middag en raakte daarbij een gas-en waterleiding. Doordat er gas weglekte, werden twintig woningen uit voorzorg ontruimd.

Een woordvoerder van de Veiligheidsregio Utrecht meldt dat het gaslek inmiddels is gedicht. Er worden nog laatste metingen gedaan en vermoedelijk kunnen de bewoners van de straat in de loop van de middag weer terug naar huis.

De bouwkraan verzakte bij het tillen van materiaal over een huis naar de achtertuin. Op dat moment zakte een van de stempelpoten weg en die raakte de waterleiding. Vervolgens raakte de grond onder de bouwkraan verzadigd, zakte een stempelpoot verder weg en raakte daarbij een gasleiding. Netbeheerder Stedin en waterbedrijf Vitens zijn nog bezig met herstelwerkzaamheden aan de leidingen. Bewoners in de straat hebben tot die gerepareerd zijn geen gas en water.

Hulpdiensten ter plaatse bij het weghalen van de verzakte bouwkraan:

Het parlement in Georgië heeft in een eerste lezing ingestemd met een nieuw wetsvoorstel over een 'buitenlandse agenten'-wet. Van de honderdvijftig parlementsleden hebben 83 voor de wet gestemd. Voordat het wetsvoorstel wordt aangenomen zal het nog twee keer behandeld worden.

Volgens het wetsvoorstel moeten organisaties die meer dan 20 procent van hun financiering uit het buitenland ontvangen zich registreren als 'buitenlands agent'.

De wet heeft opnieuw geleid tot dagenlange protesten in de hoofdstad Tbilisi. Gisteren werden elf demonstranten opgepakt en zette de politie pepperspray in om de betogers uiteen te drijven.

Ook tijdens de zitting van het parlement vandaag hadden demonstranten zich buiten het parlementsgebouw verzameld. Voor vanavond staat er opnieuw een protest gepland.

Ingetrokken wetsvoorstel

Vorig jaar trok de regering het omstreden wetsvoorstel in, nadat tienduizenden Georgiërs de straat waren op gegaan om te protesteren tegen de wet. De regeringspartij Georgische Droom zei toen het wetsvoorstel "onvoorwaardelijk en zonder enig voorbehoud" in te trekken.

Maar de partij hield toen al wel de mogelijkheid open om het wetsvoorstel opnieuw in te dienen als de onrust was afgenomen. Er moest dan "beter worden uitgelegd waar de wet voor bedoeld was en waarom het belangrijk was om transparantie over buitenlandse invloed in ons land te waarborgen."

Russische inmenging

Tijdens de plenaire vergadering vanmiddag werden verschillende oppositieleden geschorst omdat ze tijdens de zitting "Nee tegen de Russische wet!" schreeuwden. In Rusland werd in 2012 een vergelijkbare wet ingevoerd. Die wordt sindsdien gebruikt om kritische media en organisaties monddood te maken.

De oppositie en demonstranten zien de wet als een variant op de Russische wet en als een voorbeeld van Russische inmenging in Georgië. Daarnaast zien ze het wetsvoorstel als een bedreiging van het toetredingsproces van Georgië tot de Europese Unie. Het land kreeg in december vorig jaar de status van kandidaat-lid van de EU.

Zorgwekkende ontwikkeling

De EU waarschuwt in een reactie op de uitslag van de stemming dat het aannemen van deze wet inderdaad gevolgen zal hebben voor de toetreding van Georgië en spreekt over een "zeer zorgwekkende ontwikkeling". De wet komt niet overeen met de normen en waarden van de EU, staat in de verklaring.

De Georgische onafhankelijke president Zoerabisjvili is fel tegenstander van de wet. "Georgië zal zich niet overgeven aan de re-sovjetisering", schreef ze deze week op X.

De rechtbank Overijssel heeft in twee verschillende zaken spelers gelijk gegeven die hun verloren geld terugeisten van online gokaanbieders. Het gaat in beide gevallen om honderdduizenden euro's die werden verspeeld voor oktober 2021, het moment dat de online gokmarkt werd gelegaliseerd.

De gevolgen kunnen groot zijn: illegale aanbieders verdienden in de aanloop naar de legalisering vermoedelijk miljarden aan het online gokken en de kans bestaat dat een deel daarvan moet worden terugbetaald aan andere gokkers die ook naar de rechter stappen. "Potentieel baanbrekend is nog voorzichtig uitgedrukt", zegt advocaat Benzi Loonstein van de twee gokkers over de uitspraken.

Volgens de rechters hadden de betrokken bedrijven Bwin en Pokerstars geen vergunning voor het aanbieden van kansspelen in Nederland en was daarmee de overeenkomst tussen aanbieder en speler per definitie ongeldig. In het eerste geval gaat het om een bedrag van bijna 188.000 euro en in het andere geval om ruim 231.000 dollar plus 400 euro die de bedrijven moeten terugstorten.

'Geen gedoogsituatie'

Rechters deden al vergelijkbare uitspraken waarbij gokkers in het gelijk werden gesteld, maar in die zaken kwamen de aanbieders niet opdagen en waren er geen advocaten om namens hen verweer te voeren. Dat was ditmaal anders, maar de rechter schoof de bezwaren van de bedrijven dus terzijde.

Een van die bezwaren was dat illegaal gokken via het internet in de aanloop naar de legalisering van 2021 in feite werd gedoogd en dat de aanbieders daarom geen blaam zou treffen. Volgens de rechter was er echter van consequent gedogen geen sprake; zo deelde toezichthouder de Kansspelautoriteit in die periode wel degelijk verschillende boetes uit aan online aanbieders.

De advocaten van Bwin en Poker kunnen nog niet zeggen of de bedrijven in hoger beroep gaan, omdat daarvoor nog overleg nodig is. "Maar dat ligt zeker voor de hand", zegt advocaat Jonas Verheul van Bwin.

De Duitse politie heeft vanochtend tien mensen gearresteerd bij invallen in acht deelstaten. Zij worden ervan verdacht deel uit te maken van een internationaal mensensmokkelnetwerk.

De hoofdverdachten zijn twee advocaten uit Keulen. Zij zouden de immigratiewetgeving hebben misbruikt en Chinezen en Arabieren naar Duitsland hebben gesmokkeld. Ook onderzoekt het Openbaar Ministerie of ze medewerkers van immigratiediensten hebben omgekocht.

Met het vooruitzicht op een permanente verblijfsvergunning hebben gesmokkelde mensen tussen de 30.000 en 350.000 euro aan de advocaten betaald. "In tegenstelling tot de meeste mensen die door smokkelaars worden vervoerd, gaat het nu dus voornamelijk om welgestelde mensen," zegt aanklager Julius Sterzel tegen persbureau DPA.

Nepbedrijven

Met het geld dat de gesmokkelde mensen de advocaten hebben betaald, hebben ze volgens de politie schijnbedrijven opgericht. Ook keerden ze van dat geld maandelijks loon uit aan degenen die waren gesmokkeld.

Zo leek het alsof ze in Duitsland aan het werk waren en betaald werden door een Duits bedrijf. Dat maakt het makkelijker om een verblijfsvergunning te krijgen. De advocaten verdienden daar flink aan, volgens de politie.

De politie onderzoekt in totaal 38 mensen die mogelijk betrokken zijn bij het smokkelnetwerk. Ook worden 147 gesmokkelde mensen onderzocht. Die hebben vaak ook hun familie meegenomen naar Duitsland. In totaal zijn daardoor 350 verblijfsvergunningen verstrekt.

Grootschalige actie

Vanochtend deed een team van duizend agenten en tien officieren van justitie invallen in villa's, advocatenkantoren en winkels in verschillende delen van Duitsland. Ook in Berlijn zijn invallen gedaan. Daarbij is volgens de politie "uitgebreid bewijsmateriaal" en 210.000 euro aan contant geld in beslag genomen.

De focus van het onderzoek lag in de deelstaat Noordrijn-Westfalen, in het westen van Duitsland. Daar werden de tien verdachten gearresteerd. Maar ook in zeven andere deelstaten, waaronder Hamburg en Berlijn, werden invallen gedaan.

Professioneel opereren

Mensensmokkel houdt in dat mensen hulp bieden bij het illegaal binnengaan van Duitsland, meestal tegen betaling. Dat is strafbaar volgens de Duitse wet. Voor professionele smokkel kan een gevangenisstraf van 1 tot 15 jaar worden opgelegd.

In 2022 - de meest recente cijfers - registreerde de Duitse overheid bijna 5000 gevallen van mensensmokkel in het land. Dat betekende een toename van bijna 30 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Volgens het rapport komt dat doordat onregelmatige migratie naar Europa sterk is gestegen. Ook opereren daders "zeer professioneel" en zijn ze steeds meer bereid om grote risico's te nemen.

Het openbare leven in de Golfstaten is nog altijd ontregeld door de zware regenval van afgelopen dagen. Gisteren viel er in minder dan 24 uur 254 millimeter neerslag. Het noodweer is uitzonderlijk in het gebied, sinds 1949 heeft het er niet meer zo hard geregend.

Vluchten naar Dubai worden omgeleid of zijn vertraagd en de luchthaven raadt reizigers af om naar de Golfstaat te reizen. Dubai heeft een van de grootste vliegvelden ter wereld.

Niet alleen het vliegverkeer, maar ook de inwoners van Verenigde Arabische Emiraten hebben last van de overvloedige regenval. Een van de belangrijkste snelwegen in Dubai is ondergelopen. Winkelcentra en scholen blijven ook vandaag dicht en overheidspersoneel werkt thuis.

Op sociale media verschenen beelden van de ondergelopen luchthaven:

De Nederlandse Eva Beens woont ruim twaalf jaar in Abu Dhabi. In een gesprek met de NOS vertelt ze dat ze dit nog nooit heeft meegemaakt. "Wij wonen in een appartementencomplex op de tweede verdieping. Het ging gisteren behoorlijk tekeer. Het werd ineens heel donker en de regen kwam met bakken uit de hemel. Omdat je het hier niet gewend bent, was het best beangstigend."

Het regende door de ramen heen

Op verschillende filmpjes is te zien dat gebouwen zijn ondergelopen en met man en macht wordt geprobeerd om het water op te dweilen. Ook bij Beens kwam het water naar binnen. "De gebouwen zijn niet berekend op zulke hoeveelheden neerslag. Er was wel gewaarschuwd voor het noodweer, dus we wisten dat er wat aan kwam, maar toch vlogen bij sommige mensen de tuinmeubelen van de balkons. Bij ons regende het naar binnen, dwars door de ramen. Met handdoeken hebben we de boel proberen tegen te houden."

In Abu Dhabi zijn de wegen onbegaanbaar, maar met de sup kom je een heel eind:

Een meteoroloog van de nationale weerdienst zei tegen persbureau Bloomberg dat er deels een verband is met het kunstmatig opwekken van neerslag. Hij vertelde dat daarvoor zes vliegtuigjes waren opgestegen. Maar tegenover de Amerikaanse zender CNBC werd dit later door de weerdienst tegengesproken, en ook de betreffende meteoroloog nuanceerde zijn verhaal.

Hij benadrukte dat "het creëren van regen alleen maar kan in wolken die zich nog moeten ontwikkelen, maar niet in de buien die nu over het gebied trokken." De vliegtuigjes zouden wel zijn opgestegen maar verder niets hebben gedaan. De Verenigde Arabische Emiraten zijn in 2002 begonnen met cloud seeding, het kunstmatig opwekken van regen.

In Kopenhagen zijn brandweerlieden nog steeds bezig met het blussen van de brand in het bekende beursgebouw. Het leek erop dat het vuur uit was, maar er zijn nog steeds vlammen te zien. De brandweer verwacht nog zeker 24 uur bezig te zijn met blussen.

De helft van de Deense Oude Beurs is verwoest, alleen de buitenmuren staan nog overeind. Een dag later komen mensen de schade bekijken en leggen ze bloemen bij de plek. Want het gebouw dat midden in het centrum staat was erg belangrijk voor de stad.

Gisteren ging het mis tijdens de werkzaamheden voor de aanstaande 400ste verjaardag. De oorzaak van de brand is nog altijd onduidelijk. Onderzoekers kunnen het terrein niet betreden. Volgens de politie kan het maanden duren om de oorzaak van de brand te achterhalen.

Bewoners van Kopenhagen kunnen niet wachten om het beursgebouw weer te herstellen:

De Deense Kamer van Koophandel zat in het pand. Directeur Brian Mikkelsen noemt gisteren "de ergste dag" van zijn leven. Vandaag kreeg hij van de brandweer symbolisch de torenspits overhandigd. Het topje van de torenspits is onbeschadigd gebleven en vanochtend door de hulpdiensten overhandigd aan Mikkelsen.

Wel wordt er al gesproken over de herbouw van de beroemde Børsen, maar dat die lang kan duren. "Eerst moet alles wat er nog staat veiliggesteld worden en gedocumenteerd", zegt het hoofd van de de afdeling Architectuur en Cultuur van de Koninklijke Deense Academie.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) maakt zich zorgen over 'volgverkeerslichten'. Dat zijn verkeerslichten die contact maken met mobiele telefoons van weggebruikers. De AP wil dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat controleert of dat voldoet aan de wet.

De verkeerslichten worden gebruikt om het aantal verkeersdeelnemers te tellen. Detectielussen in de weg doen dat ook. Toch is er volgens de AP een belangrijk verschil: de lussen verzamelen geen telefoongegevens, maar de verkeerslichten wel.

Zonder dat mensen het merken, verzamelen verkeerslichten mogelijk veel informatie. Zo is het mogelijk om volledige ritten in kaart te brengen.

Een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat legt uit dat de slimme verkeerslichten een korte connectie maken met telefoons. "Die wijzen aan een passerend voertuig een tijdelijke willekeurige code toe. Die code wordt kort daarna gewist." In Nederland zijn enkele tientallen van die slimme verkeerslichten.

'Wees alert waar je toestemming voor geeft'

Volgens een woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens is niet zeker of data van mensen misbruikt worden. "Alleen de mogelijkheid is al ernstig genoeg." De AP zegt signalen te hebben gekregen dat wegbeheerders niet kunnen vertellen bij wie de verzamelde gegevens terechtkomen. "Dat zou bijvoorbeeld ook bij de fabrikant van de verkeerslichten kunnen en dat kan kwalijk zijn."

De AP wil dat wegbeheerders goed weten wat de privacyrisico's zijn, wie bij de gegevens kan en wie verantwoordelijk is voor het verzamelen. "Die zaken moeten in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) altijd duidelijk zijn, voordat de gegevensverzameling start."

Weggebruikers moeten volgens de woordvoerder goed opletten waar ze toestemming voor geven. "Vraagt een app voor het delen van je gegevens, dan moet je alert zijn."

In 2021 trok de AP ook al aan de bel bij de minister, maar volgens de woordvoerder bleef het daarna stil. Daarom wordt nu nog eens de aandacht op de kwestie gevestigd. Het ministerie laat weten met de toezichthouder in gesprek te gaan.

Een woordvoerder zegt dat er al maatregelen zijn genomen en wil in overleg met de autoriteit kijken of die voldoende zijn.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) neemt vergaande stappen tegen de commerciële huisartsenketen Co-Med. De bereikbaarheid van de huisartsenpraktijken van Co-Med is onvoldoende. Volgens de inspectie leidt dit tot grote risico's voor de veiligheid van de patiënten.

De inspectie houdt Co-Med een halfjaar nauwlettend in de gaten. Het bedrijf moet elke maand een overzicht geven hoe de (spoedeisende) huisartsenzorg op alle dertien locaties is geregeld.

Als dat niet gebeurt of als de bereikbaarheid onvoldoende is, kan Co-Med een dwangsom opgelegd krijgen. Co-Med laat in een reactie weten dat ze al het mogelijke in het werk stellen om de zorg bij en de bereikbaarheid van de praktijken te optimaliseren.

Geen gehoor bij spoed

De inspectie krijgt sinds 2021 meldingen over de huisartsenketen. In juli vorig jaar is er na een onderzoek een eerste waarschuwing gegeven aan het bedrijf. De inspectie spreekt van ernstige tekortkomingen.

Uit onderzoek is gebleken dat bij spoedgevallen niet alle praktijken binnen 30 seconden bereikbaar zijn. Ook voor niet-spoed-vragen zijn de praktijken overdag niet altijd goed telefonisch bereikbaar.

Verder schrijft de inspectie dat er niet in alle praktijken een huisarts beschikbaar is, voor het geval er een spoedmelding is. Ook krijgen patiënten onvoldoende informatie over waar zij tijdens praktijkuren terechtkunnen als ze de praktijk niet kunnen bereiken.

De maatregel is 9 februari ingegaan. De inspectie komt er nu pas mee naar buiten, omdat het bedrijf naar de rechter was gestapt om te eisen dat het nieuws niet openbaar zou worden. Maar Co-Med kreeg daar geen gelijk.

Failliet onderdeel

Gisteren bleek dat een onderdeel van Co-Med failliet is verklaard. Het dochterbedrijf was een callcenter dat huisartsenpraktijken konden inzetten op piekmomenten.

Volgens Co-Med zelf heeft het faillissement geen gevolgen voor de zorg bij de praktijken. De zorgverzekeraars lieten al weten dat ze de zaak op de voet volgen. De Patiëntenfederatie Nederland en Landelijke Huisartsen Vereniging zijn bezorgd over het faillissement.

Wordt dit de laatste EU-top van Mark Rutte? In het voorbereidend debat gisteravond in de Tweede Kamer leken meerdere Kamerleden al afscheid te nemen van de demissionair premier. Ze bedankten hem voor zijn inzet in Brussel tijdens zijn vier kabinetten. Zelf hield Rutte het bij het beantwoorden van de vragen over de top, die eigenlijk helemaal in het teken van de economische concurrentiepositie van de Europese Unie zou staan.

Maar gedwongen door internationale ontwikkelingen is de agenda voor vandaag en morgen inmiddels flink uitgedijd. Zo wordt gesproken over de risico's op escalatie in het Midden-Oosten na de Iraanse aanval op Israël afgelopen weekend. Ook de oorlog in Gaza, de verhoudingen met Turkije en de situatie in Oekraïne komen ter sprake. Grote geopolitieke thema's, maar grote beslissingen worden niet verwacht.

Het is de laatste keer dat de 27 EU-leiders elkaar treffen voor de verkiezingen voor het Europees Parlement (EP) begin juni. En dus gaat het behalve over de inhoud in de wandelgangen vooral ook over personen.

Want op de EU-toppen ná de verkiezingen voor het EP dragen de leiders een nieuwe voorzitter voor de Europese Commissie voor. Ook zullen ze met namen komen voor andere functies, waaronder die van de buitenlandchef van de EU en de voorzitter van het Europees Parlement.

Over de streep trekken

De bijeenkomst in Brussel is een goede gelegenheid om alvast informeel af te tasten wie de meeste kans maakt op de topbanen. Daarbij zal ook de naam van Mark Rutte vallen, hij is nog altijd in de running om de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO te worden.

Eigenlijk wilden de Amerikanen Rutte ruim vóór de Europese verkiezingen benoemd hebben, om te voorkomen dat de EU-banencaroussel vermengd zou raken met de NAVO-benoeming, maar dat is mislukt. Voor Rutte zelf is de top een goede gelegenheid nog eens te proberen de leiders van de EU-landen over de streep te trekken die hem nog niet steunen: Hongarije, Slowakije en Roemenië.

Toeval of niet, voorafgaand aan de EU-top is Rutte vanmiddag bij de NAVO. Daar spreekt hij met zijn collega's uit Denemarken en Tsjechië en de secretaris-generaal van de alliantie.

Rutte zei gisteravond dat de vier willen kijken wat ze nog meer kunnen doen om de Oekraïense luchtverdediging te versterken. Mogelijk zal bij de NAVO meer hulp aan Oekraïne aangekondigd worden, bijvoorbeeld in de vorm van 155-millimeter-granaten, waar het land een groot tekort aan heeft.

Cadeau voor Poetin

Ook op de EU-top wordt weer over Oekraïne gesproken. Sinds het begin van de oorlog, ruim twee jaar geleden, staat die steevast op de agenda. Oorspronkelijk vond de voorzitter van de Europese Raad, de Belg Charles Michel, het niet nodig dat dit keer opnieuw te doen. Maar meerdere landen, waaronder Nederland, wilden wel praten over de moeilijke situatie waarin Oekraïne nu zit. "Oekraïne niet agenderen is een totaal verkeerd signaal, alsof we het niet meer belangrijk vinden", zegt een EU-ambtenaar. "Onbegrijpelijk om Poetin zo'n cadeau te geven."

De Oekraïense president Zelensky zal de staatshoofden en regeringsleiders in Brussel via een videoverbinding oproepen méér militaire hulp te leveren. Het land heeft een acuut tekort aan luchtafweerraketten en munitie, waardoor bij Russische aanvallen meer raketten doel treffen. Er zijn grote zorgen dat Rusland bij een aanstaand offensief door de Oekraïense verdedigingslinies heen zal breken.

Behalve Oekraïne gaat het vanavond ook over de andere internationale onderwerpen, zoals het Midden-Oosten en de betrekkingen met Turkije. Morgen wordt gesproken over de economische situatie van de EU.

De volgende EU-top staat gepland over twee maanden. Of Rutte er dan weer bij is, hangt af van de snelheid van de formatie van een nieuw kabinet. Het leek bij het voorbereidend debat in Den Haag gisteravond al wel een beetje op een afscheidsfeestje. Maar de demissionair premier ging er niet op in. Hij sloot zijn verhaal tegen de Kamer af met "Tot de volgende keer!"

In Leusden is een bouwkraan in de straat Waarden uit het lood geraakt, waarbij een gas-en waterleiding zijn geraakt. Dat meldt de veiligheidsregio Utrecht. Een NOS-verslaggever ter plaatse meldt dat er bij een woning een schuifpui zou worden geplaatst, maar dat de kraan door de bestrating zakte en daarbij de leidingen raakte. Inmiddels is de kraan gestabiliseerd.

Verschillende hulpdiensten zijn ter plaatse. Uit voorzorg werden twintig woningen ontruimd. Ook is de omgeving rondom de kraan afgezet.

Het gaat om een kraan van 25 meter hoog, waarvan een van de stelpoten is weggezakt. De gas-en waterleiding zijn geraakt. Het bouwbedrijf heeft een tweede kraan ingezet om de scheefgezakte kraan recht te trekken. De tweede kraan houdt de kraan die uit het lood was geraakt nu stabiel. Het gevaar is nog niet helemaal geweken, want de kraan moet nog weggehaald worden.

De veiligheidsregio meldt dat het gevaar voorlopig is geweken en dat het kraanbedrijf zelf de kraan weer zal rechtzetten als de leidingen afgesloten zijn. Netbeheerder Stedin is aanwezig om de gasleiding af te sluiten en Vitens doet dat bij de waterleiding.

De huren in de vrije sector waren in het eerste kwartaal van dit jaar gemiddeld 8,6 procent hoger dan een jaar eerder. Dat meldt huurwoningzoeksite Pararius.

Gemiddeld betaal je nu 18,30 euro per vierkante meter. Als je dat omrekent naar een woning van 75 vierkante meter komt dat neer op 1372 euro per maand. Het gaat hierbij om de huur voor nieuwe huurders. Voor zittende huurders is de jaarlijkse huurverhoging aan regels gebonden.

Volgens Pararius leidt een beperkt aanbod in combinatie met een sterke vraag tot stijgende huren. Er kwamen in de eerste drie maanden van dit jaar zo'n 17.600 woningen vrij, dat waren er bijna 28 procent minder dan een jaar eerder.

Regionale verschillen

Er zijn flinke verschillen in de huurprijsstijgingen. In Amsterdam stegen de prijzen 5,1 procent op jaarbasis, dus een stuk minder dan het landelijke gemiddelde. Maar met een vierkantemeterprijs van 27 euro blijft de hoofdstad wel een stuk duurder dan de andere grote steden.

Zo betaal je in Rotterdam 19,53 euro per vierkante meter (+9 procent). In Eindhoven steeg de vierkantemeterprijs maar 2,4 procent op jaarbasis. Daar betaal je nu 17,71 euro per vierkante meter.

Er zijn ook steden waar de huren daalden, zoals Almere (-0,5 procent) en Helmond (-1,8 procent).

Nieuwe regels

De huurmarkt is flink in beweging door maatregelen die de afgelopen tijd al zijn genomen of de komende tijd moeten ingaan. Zo kwam er een opkoopbescherming: gemeenten hebben nu de macht om huizen aan te wijzen die alleen gekocht mogen worden om erin te wonen, niet om te gaan verhuren.

Ook is de vermogensbelasting op huurwoningen omhoog gegaan. En later dit jaar gaat de Wet vaste huurcontracten in, waardoor tijdelijke contracten in de meeste gevallen worden verboden. En de komende weken moeten de Tweede en Eerste Kamer stemmen over de Wet betaalbare huur. Als die wet er komt, wordt een groot deel van de vrijehuursector gereguleerd. Dan komen er maximumhuren op basis van hoeveel punten een woning heeft.

Dit alles heeft er volgens Pararius en wetenschappers toe geleid dat particuliere beleggers nu meer woningen verkopen aan mensen die er zelf in gaan wonen dan dat ze opkopen om te verhuren.

De Inspectie van het Onderwijs beoordeelt een toenemend aantal scholen met een onvoldoende. Hierdoor krijgt een te grote groep leerlingen volgens de inspectie niet het beste onderwijs en beheersen steeds meer leerlingen en studenten de basisvaardigheden onvoldoende.

In de Staat van het Onderwijs roept de inspectie scholen en opleidingen op meer te kijken naar scholen waar het wel goed gaat. De inspectie constateerde afgelopen jaren dat het onderwijs in zwaar weer verkeert en er grote problemen zijn met de basisvaardigheden taal, rekenen en burgerschap.

Dit jaar werd voor het eerst een steekproef op 225 basis- en middelbare scholen uitgevoerd. Er werd gerichter en diepgaander gekeken naar de onderwijskwaliteit. Ruim 20 procent werd als onvoldoende of zeer zwak beoordeeld. Een ruime meerderheid van de scholen kreeg een herstelopdracht. Die wordt gegeven als niet aan de wet wordt voldaan.

De steekproef was volgens de inspectie nodig om representatieve uitspraken over de kwaliteit van het onderwijs te doen. Hiermee is het een aanvulling op het huidige toezicht op besturen en risicoscholen. In deze steekproef werden ook scholen bezocht waar de risico's op slecht onderwijs beperkt zijn.

Omdat de steekproef nog klein is, noemt de inspectie de percentages indicatief. Volgend jaar wordt de steekproef uitgebreid met het mbo.

De scholen werden beoordeeld op verschillende standaarden waaronder onderwijsresultaten, veiligheid en zicht op ontwikkeling en begeleiding.

De inspecteurs keken ook naar de basisvaardigheden, al waren die niet doorslaggevend voor het oordeel. Verreweg de meeste herstelopdrachten werden hiervoor gegeven. De inspectie verwacht dat het aandeel onvoldoende en zwak beoordeelde scholen stijgt als de basisvaardigheden wel bepalend zijn voor het eindoordeel.

Oproep onderwijs en politiek

Hoewel de inspectie de resultaten zorgwekkend noemt, benadrukt ze dat het op veel scholen wel lukt. Deze goede voorbeelden zouden op landelijke schaal moeten worden overgenomen. Daarvoor is regie nodig vanuit de schoolleiding, besturen en politiek.

Waarnemend inspecteur-generaal van het Onderwijs Ria Westendorp komt ook met een oproep aan de formerende partijen. Volgens haar gaat het aan de formatietafel te weinig over onderwijs. "Onderwijs moet hoog op de agenda komen te staan. Bij het oplossen van problemen van bestaanszekerheid en armoede is onderwijs cruciaal."

Goede scholen als voorbeeld

Een basisschool die inmiddels als goed voorbeeld fungeert is Onze Amsterdamse School (OAS). De school heeft leerlingen met een groter risico op achterstanden en dacht alles te doen wat nodig was om goed leesonderwijs te geven. Dat zagen ze alleen niet terug in de schoolresultaten.

"Dat was voor ons aanleiding om in schooljaar 2021/2022 te bedenken wat anders en beter kan", vertelt Elize Jong, directeur van OAS. Om het taalonderwijs te verbeteren kwam de school bij de Stichting Lezen uit. Hier vonden ze publicaties van onderzoeken die hielpen bij het opnieuw inrichten van het leesonderwijs.

De school deed verschillende aanpassingen, waaronder het vanaf groep 1 aanbieden van gericht leesonderwijs. Dat gebeurde daarvoor vanaf groep 3. Naast het voorlezen, wat ze al deden, staat elke week een letter centraal en worden woorden besproken.

In de hogere groepen moesten kinderen meer, maar vooral ook met plezier gaan lezen. Een vernieuwde boekencollectie heeft hierbij geholpen. Daarnaast wordt samen gelezen en worden de boeken klassikaal besproken.

Meekijken in de klas

De ingrepen zijn volgens de directeur niet wereldschokkend, maar zorgen ervoor dat de resultaten van de leerlingen in groep 8 de afgelopen jaren zijn gestegen. Dat viel andere scholen ook op. Jong kreeg steeds vaker telefoontjes en mailtjes van collega's die benieuwd waren wat zij anders deed.

Inmiddels organiseert de school dagen waarop directeuren en docenten een dag meekijken. Zij krijgen eerst een presentatie over de aanpak, vervolgens kan in verschillende groepen mee worden gekeken bij taallessen en wordt gezamenlijk geëvalueerd.

Conny van Egmond is een van die directeuren die langs zijn geweest op OAS. Ze is directeur op de Amsterdamse basisschool Atlantis, die onder hetzelfde bestuur valt. "Wij staan aan het begin, OAS laat ons zien waar wij op het gebied van leesonderwijs moeten komen. Dat geeft houvast, dat je ziet hoe jij uiteindelijk les wilt gaan geven."

Inspireren niet genoeg

Elize Jong werkt samen met Stichting Lezen en wetenschappers van Taallab aan de ontwikkeling van een leertraject voor effectief leesonderwijs. Dit initiatief moet het voor scholen eenvoudiger maken om een vergelijkbaar pad te bewandelen.

Tijana Prokic Breuer van Taallab zegt dat scholen inderdaad van elkaar kunnen leren, maar ze waarschuwt ook dat dit niet vanzelf gaat. "Alleen geïnspireerd raken betekent niet dat er echt van elkaar geleerd wordt. We zouden ook willen dat de kennis die gedeeld wordt, geïnformeerd is door wetenschappelijke inzichten. Dat vraagt om een doordachte aanpak."

Demissionair onderwijsminister Paul noemt het ironisch dat juist in het onderwijs scholen nog te weinig van elkaar leren. Toch ziet ze het wel gebeuren. "In plaats van het wiel opnieuw uit te vinden of maar weer iets te proberen is het belangrijk dat we bewezen, effectieve methoden omarmen en daarmee aan de slag gaan."

De Spaanse koning Felipe en koningin Letizia zijn begonnen aan hun tweedaagse staatsbezoek aan Nederland. Op de Dam in Amsterdam werd het Spaanse koningspaar welkom geheten door koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

Tijdens de welkomstceremonie schoot Defensie saluutschoten af vanaf het Marineterrein. Dat duurde zo'n twee minuten. Er werd geen munitie gebruikt, maar alleen losse flodders. De gemeente had inwoners van de stad al op voorhand gewaarschuwd voor de schoten.

Het is voor het eerst dat prinses Amalia een officiële rol vervult bij een staatsbezoek, vanavond sluit de kroonprinses aan bij het staatsbanket in het koninklijk paleis. Amalia heeft ruim een jaar in Madrid gewoond en gestudeerd vanwege haar veiligheidssituatie, maar is inmiddels weer in Amsterdam.

Volgens de officiële aankondiging van het staatsbezoek is de politieke samenwerking tussen Nederland en Spanje de afgelopen jaren toegenomen. Het bezoek zal daarom vooral draaien om de economische en culturele banden tussen de twee landen.

Waterstofcorridor

Later vandaag zullen de koningen de Cruyff Foundation bezoeken. Maar de dag staat vooral in het teken van een bezoek aan het havengebied in Amsterdam. Daar gaan de beide koningen in gesprek met bedrijven die een waterstofcorridor tussen Amsterdam en Bilbao ontwikkelen.

Waterstof wordt in Spanje door de ruime aanwezigheid van zon en wind goedkoop aangemaakt en het demissionaire kabinet ziet een rol weggelegd voor de Nederlandse havens in de distributie van waterstof in Noordwest-Europa. In 2023 zijn er daarom ook afspraken gemaakt tussen Spanje en Nederland om intensiever samen te werken op dit gebied.

Ook was koning Willem-Alexander vorig jaar in Spanje voor een 'waterstofbezoek', daar bezocht hij de grootste waterstoffabriek van Europa.

Morgen bezoeken de staatshoofden bedrijven en organisaties die voor beide landen van belang zijn. De koninginnen gaan die dag in gesprek met organisaties die zich inzetten voor de mentale gezondheid van jongeren en ze vieren het tienjarig bestaan van het Amsterdams Spaans Film Festival.

In de middag worden koning Felipe en koning Willem-Alexander verwacht op het Binnenhof. Daar vindt een regeringslunch plaats waarbij de samenwerking op het gebied van energie en klimaat centraal staat.

Het staatsbezoek wordt afgesloten in Museum STRAAT in Amsterdam. Daar openen de koningsparen een expositie van tien Spaanse en Nederlandse muurschilders. Ook daarbij zal Amalia aanwezig zijn.

De overstromingen in Rusland en Kazachstan leiden nog steeds tot grote overlast. Het waterpeil in de Tobol, een rivier in Kazachstan en Rusland, heeft bij de Russische stad Koergan een gevaarlijk niveau bereikt. Het waterpeil nadert de 9 meter en blijft de komende dagen nog stijgen, melden lokale autoriteiten op Telegram. Vanaf 8,5 meter wordt het waterpeil als "gevaarlijk" gezien, schrijven de autoriteiten.

In de stad Koergan wonen ruim 310.000 mensen. Inwoners van het overstroomde gebied worden opgeroepen om het gebied onmiddellijk te verlaten. Ruim 13.500 mensen zijn al geëvacueerd.

Rusland en Kazachstan kampen al ruim anderhalve week met zware overstromingen. De overstromingen zijn het gevolg van zware regenval en het smelten van de sneeuw en ijs door hoge temperaturen. Overstromingen komen in het voorjaar vaker voor in de regio, maar de overstromingen zijn vaak minder heftig dan dit jaar het geval is.

Behalve de Tobol is ook het water in andere rivieren gestegen. Door het hoge water in de Oeral overstroomde vorige week al onder meer de Russische stad Orenburg.

Op de beelden hieronder is te zien hoe vorige week al andere steden en dorpen onder water stonden:

In Kazachstan zijn bijna 117.000 mensen geëvacueerd vanwege de overstromingen, meldt het ministerie van Noodgevallen. Op sommige plekken is het water alweer gezakt, waardoor ongeveer 16.000 mensen konden terugkeren naar hun huizen. Op andere plekken in het land blijven er nieuwe evacuaties bijkomen.

In het westen van Kazachstan worden voorbereidingen getroffen op komende overstromingen, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. Zo wordt er water weggepompt en zijn zandzakken gelegd in afwachting van het stijgende waterpeil.

De verdachte van de moord op een echtpaar in het Drentse dorp Weiteveen heeft in de rechtbank in Assen een verklaring afgegeven. Verdachte Richard K. vertelde emotioneel dat er op de 16de januari van dit jaar een "verschrikkelijke tragedie" heeft plaatsgevonden.

Volgens hem zullen de levens van beide betrokken families nooit meer hetzelfde zijn. "Nooit had het zover mogen komen. Toch is het gebeurd", zei K. met bibberende stem. "Het leven ligt in puin, het is een ruïne. Woorden kunnen niet omschrijven hoeveel spijt ik heb."

In de rechtbank in Assen was de eerste openbare zitting in de zaak over de dood van het echtpaar, de Poolse Sam en zijn vrouw Ineke. Richard K. had een langlopend conflict met hen over de verkoop van een huis van K. De slachtoffers hadden dat gekocht en zouden boos zijn geweest over de staat van de woning. Volgens de kopers waren er ernstige gebreken die niet door K. zouden zijn gemeld.

Het conflict liep zo uit de hand dat K. op de ochtend van 16 januari eerst de vrouw doodschoot in haar auto bij het huis. Daarna doodde hij haar partner. De 12-jarige zoon van het stel was daar getuige van.

Planmatige aanpak

"Alles wijst op een planmatige aanpak", zei de officier van justitie. "Niets duidt op een opwelling." Hij vertelde tijdens de zitting dat K. een half uur voor het doden van het paar een mail stuurde naar zijn vrouw over hun vermogen. De mail had de titel: "Als er ooit wat gebeurt."

Verder maakte het OM een reconstructie. Daaruit komt naar voren dat de verdachte die ochtend al enige tijd zicht had op de landweg richting de woning van de slachtoffers. Hij zette zijn auto voor die van het vrouwelijke slachtoffer waardoor zij niet kon doorrijden. Daarna zou hij met een wapen naar haar toe zijn gelopen en haar direct hebben neergeschoten toen ze was uitgestapt.

Vervolgens reed hij naar de woning waar hij naar haar man riep, liet de officier weten. Toen de zoon van het slachtoffer opendeed, vertelde K. dat er een ongeluk was gebeurd met zijn moeder. K. zou toen het huis zijn binnengelopen en direct op Sam hebben geschoten die gewond weg probeerde te komen. Volgens het OM ging K. daarna terug naar zijn auto om nog een wapen te pakken waarmee hij "rustig" achter Sam aan liep en hem vervolgens nog een keer beschoot. Ook stak en sloeg hij hem, aldus justitie.

Kort na de geweldsexplosie startte Richard K. een livestream op Facebook waarin hij zei dat hij "iets heel ergs had gedaan". Hij wordt door het OM verdacht van dubbele moord.

De advocaat van de nabestaanden zegt dat zijn cliënten al hadden verwacht dat de verdachte spijt zou gaan betuigen. "Vooral omdat hij vastzit en nu waarschijnlijk alles zal proberen om een mogelijke levenslange gevangenisstraf te ontlopen."

Politie wist van conflict

Het OM zei dat de politie op de hoogte was van het langlopende conflict en dat dat wordt onderzocht. Beide partijen klopten aan bij de politie over pesterijen en bedreigingen.

De advocaat van K. ontkent dat er sprake was van een plan. K. zou zijn wapens bij zich hebben gehad om zichzelf te verdedigen. "Omdat hij echt dacht dat hem en zijn gezin iets zou overkomen." Zo zou zijn gedreigd met verkrachting van zijn dochter en het vermoorden van zijn moeder, zei de advocaat.

Volgens het OM zit het onderzoek in een afrondende fase. Op dit moment worden onder meer gegevensdragers en camerabeelden (met geluid) onderzocht. Ook wordt K. binnenkort geobserveerd in het Pieter Baan Centrum.

In Groningen klinken voorzichtig tevreden reacties nadat de Eerste Kamer gisteravond alsnog heeft ingestemd met de definitieve sluiting van het Groninger gasveld. "We kunnen weer vooruitdenken, in plaats van alleen maar met de ellende bezig zijn", zegt Coert Fossen van de Groninger Bodem Beweging (GBB) bij RTV Noord.

Vorige week zei een deel van de Eerste Kamer nog even te willen nadenken over de definitieve sluiting van het Groninger gasveld gezien de leveringszekerheid in bijvoorbeeld koude winters. Maar gisteravond stemde de Eerste Kamer dan toch voor sluiting. Komende vrijdag wordt de wet getekend die de sluiting regelt.

De GBB roept op om dan de bevingsvlag of de Groninger vlag te hijsen. "Een mooi moment om de vlag uit te hangen, op een positieve manier. Laten we er een klein feestje van maken. Zodat heel Groningen en heel Nederland kunnen zien: hier gebeurt iets historisch en hier gaat nu weer aan de opbouw gewerkt worden."

We moeten verder

Dat sluiting van het Groninger gasveld nu in de wet wordt vastgelegd, noemt ook Jan Wigboldus van het Groninger Gasberaad een heel goede zaak. "Maar we moeten wel verder. Denk aan de versterking en de schadeafhandeling. Groningen moet in beeld blijven. Het gaat nog wel een aantal jaren duren voordat alles is afgehandeld."

Bovendien zal de definitieve sluiting van de gaskraan er niet direct toe leiden dat de aardbevingen stoppen, zegt Wigboldus. "We hebben kort geleden nog gezien dat er nog steeds aardbevingen van boven de 2.0 plaatsvinden. Dat stemt mij wel ongerust", stelt hij. "We zijn er nog lang niet. Dit is wel een goede stap in de goede richting. Ze zouden Groningen weer netjes achterlaten, maar op dat vlak is nog een hoop te doen."

Fossen van de Groninger Bodem Beweging: "Er komt nu een eind aan de bevingen, al weten we nog niet wanneer."

De Groningse gedeputeerde Susan Top toonde zich direct na het debat in de Eerste Kamer al tevreden. "Het is bijna niet te geloven dat het echt zo is na al die jaren. Het moet nog even indalen", aldus Top: "Het duurde te lang, maar eindelijk is het dan zover."

Ook de gedeputeerde benadrukt wel dat het werk niet stopt. nu de gasputten dichtgaan. "We zijn er nog lang niet en we moeten al die mensen nog helpen", zegt ze over de bevingsgedupeerden.

René Paas, commissaris van de Koning in Groningen reageert schriftelijk. "Dit is een historisch besluit", schrijft hij. "Het verdriet eindigt echter nog niet, want schadeherstel en versterking blijven voorlopig nodig. De instemming met deze wet is een grote stap in de goede richting."

Het aantal klachten over geluidhinder door Schiphol is vorig jaar met ruim zeven procent gestegen. De grootste toename van het aantal melders en meldingen was te zien in Uithoorn, blijkt uit de jaarrapportage van het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS).

In totaal kwamen er vorig jaar 187.065 meldingen binnen over geluidsoverlast door vliegtuigen tegen 173.860 in 2022. De toename van het aantal klachten houdt vrijwel gelijke tred met het aantal vliegbewegingen op Schiphol, dat steeg vorig jaar met acht procent.

De toename van het aantal klachten is vooral te zien in Uithoorn en de dorpen daaromheen: Aalsmeer, De Kwakel en in Kudelstaart. In Kudelstaart nam het aantal meldingen zelfs met 122 procent toe. Ook het aantal meldingen uit Hilversum steeg.

Aalsmeerbaan weer in gebruik

De klachten in Aalsmeer en omgeving en in Hilversum hebben volgens het BAS te maken met het feit dat de Aalsmeerbaan na groot onderhoud vorig jaar weer in gebruik werd genomen. Bovendien begon vorig jaar het onderhoud van de Kaagbaan, waardoor de Aalsmeerbaan nóg iets vaker werd gebruikt. En de oorlog in Oekraïne en de sluiting van het Russische luchtruim heeft ertoe geleid dat vliegverkeer naar het Verre Oosten een omweg is gaan maken: het start nu niet meer naar het noorden vanaf Schiphol zoals vroeger maar richting het oosten. Tijdens piekmomenten is dat de Aalsmeerbaan.

Het BAS noemt het opvallend dat vooral het aantal meldingen over specifieke vluchten (piekmeldingen) steeg: met 17 procent. Het aantal klachten over een wat langere periode met geluidsoverlast door Schiphol nam vorig jaar juist met ruim twee procent af.

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) concludeerde vorige week ook al dat de geluidsoverlast tot meer klachten leidt. Hoewel vliegtuigen de laatste jaren gemiddeld stiller zijn geworden, wordt dat niet zo ervaren door omwonenden, aldus de ILT. Vooral zware vrachtvliegtuigen leveren bijvoorbeeld meer meldingen op dan eerder. Vooral als die in de avond overvliegen, wordt dat vaker gemeld. Ook grote passagiersvliegtuigen leiden tot meer overlastmeldingen.

Veelmelders

Het BAS is een stichting die in 2007 werd opgericht door Luchtverkeersleiding Nederland en Schiphol. Manager Vanessa de Boer benadrukt dat bij het totaal aantal meldingen over geluidshinder de groep 'veelmelders' niet wordt meegenomen. Vorig jaar waren er 85 van die veelmelders: dat zijn mensen die meer dan 500 keer per jaar klagen over vliegtuiglawaai.

"Er is een vast clubje mensen dat bij ons aan de telefoon hangt", aldus manager Vanessa de Boer van het BAS bij NH. Hoewel hun klachten dus niet meetellen in de officiële cijfers, biedt het BAS ze wel een luisterend oor aan de telefoon. "Het is geen callcenterwerk, er komt veel empathie bij kijken", vertelt Ed (achternaam bij redactie bekend), een van de medewerkers van het BAS. "Mensen pakken de telefoon omdat ze ergens hun ei kwijt moeten. Ze zijn gefrustreerd omdat ondanks hun klachten de overlast blijft."

Met een laserlicht

Soms zijn die mensen ten einde raad, zegt Ed. Dan dreigen ze volgens hem om vliegtuigen uit de lucht schieten of de piloot met een laserlicht te beschijnen. Serieuze dreigementen, meldt Ed bij de marechaussee. "En die moet daar iets mee doen", zegt hij.

De Boer zegt dat het in een enkel geval persoonlijk wordt. "Je moet dood, dat soort dingen", aldus de manager. Ze zegt goed om kunnen gaan met dit soort situaties. "Wij kunnen bij BAS niet de problemen oplossen, we zijn geen beleidsmakers. Maar als we toch een beetje het verdriet en de pijn wat weg kunnen nemen door analyses te maken en dit te signaleren, en dit door te spelen naar Schiphol, Luchtverkeersleiding of het ministerie, dan hopen we dat het goede input is", stelt De Boer.

Chipmachinefabrikant ASML is het niet gewend. De omzet is de afgelopen drie maanden gedaald ten opzichte van een jaar geleden. De omzet kwam uit op 5,3 miljard, een daling van 20 procent.

Ook kwamen er minder nieuwe orders binnen. Er werd voor 3,6 miljard aan bestellingen geplaatst, tegenover ruim 9 miljard aan bestellingen een kwartaal eerder.

Jarenlang boekte ASML het ene omzetrecord na het andere, maar dat is nu voorbij. Toch is dat voor het bedrijf geen enkele reden voor onrust. ASML noemde 2024 eerder een overgangsjaar en verwacht dat er in 2025 een enorme vraag aan chipmachines gaat ontstaan. Die vraag wordt onder meer gestuwd door de vraag naar chips voor AI. Ook wordt er in Europa en de VS gebouwd aan nieuwe chipfabrieken waar de machines van ASML nodig zijn.

Aannemen

"We investeren dit jaar voor de groei die we in de tweede helft van het jaar verwachten en zeker in 2025", zegt de financiële topman Roger Dassen in een toelichting op de kwartaalcijfers. "We zijn nu al mensen aan het aannemen en aan het opleiden in de fabrieken."

Vorig jaar kondigde ASML juist aan om minder mensen aan te nemen. Het bedrijf groeide in de jaren ervoor hard en nam in een jaar tijd 10.000 nieuwe mensen aan. Hoeveel mensen nu worden aangenomen, heeft het bedrijf niet bekendgemaakt. Wereldwijd staan er momenteel 2000 vacatures open.

ASML waarschuwde eerder dat grote investeringen mogelijk buiten Nederland worden gedaan als het investeringsklimaat niet verbetert. Eind maart kwam het kabinet met een miljardeninvestering om de chipsector voor Nederland te behouden. ASML geeft in de cijfers vandaag geen inzicht in de toekomst van het bedrijf in Nederland.

Op de beurs daalde het aandeel ASML vanochtend met 5 procent.

De politie zoekt twee verdachten van een plofkraak vannacht in het kantoor van GWK Travelex in de stationshal van Delft. Bij de ontploffing gingen de ruiten, balie en de geldautomaat aan diggelen. Volgens de politie is er niets buitgemaakt.

Om 04.30 uur werd het brandalarm geactiveerd. Toen de brandweer en politie aankwamen, lag de vloer van de stationshal bezaaid met brokstukken. Een groot deel van de hal werd afgezet. Treinpassagiers konden wel via een zijingang naar binnen of naar buiten. Het treinverkeer had geen last van de plofkraak in Delft.

Na de ontploffing vluchtten twee verdachten op een scooter in de richting van de spoortunnel, meldde de politie later vanochtend bij Omroep West. De bestuurder droeg donkere kleding en handschoenen. De tweede verdachte droeg ook donkere handschoenen en een donker regenpak met reflecterende strepen en een grijze capuchon. Ze hadden allebei een donkere sporttas bij zich.

Op het moment van de plofkraak was er iemand in de stationshal aanwezig. Het slachtoffer is nagekeken door het ambulancepersoneel, maar hoefde niet naar het ziekenhuis, aldus een politiewoordvoerder.

Drie weken geleden werd een plofkraak gepleegd op de ticket- en servicewinkel op station Amsterdam Zuid. Ook daar was sprake van veel schade. Treinen konden vanwege het politieonderzoek urenlang niet stoppen op het station.