Net als vrijdag rijden er door de staking van spoorwegvakbonden vandaag geen treinen van de Nederlandse Spoorwegen. Na negen keer praten aan de onderhandelingstafel hebben de vakbonden en de NS nog geen nieuwe cao kunnen afspreken.
Vrijdag legde spoorwerkpersoneel daarom al in het midden van het land het werk neer, wat ertoe leidde dat in het hele land geen NS-treinen reden, omdat NS vanuit de regio Utrecht de meeste treinen aanstuurt. Toen werd beloofd dat volgende stakingen een regionaal karakter zouden hebben.
Vandaag zou alleen worden gestaakt in het zuidwesten van Nederland, maar die regio werd later uitgebreid, waarop de NS besloot in het hele land geen treinen te laten rijden. "De aangepaste dienstregeling klopte niet meer", zegt NS-woordvoerder Carola Belderbos. "En dan wordt de dienstregeling een gatenkaas".
48 uur voorbereiding nodig
Volgens de NS is er minimaal 48 uur voorbereidingstijd nodig voor een staking en was er in dit geval onvoldoende tijd om de dienstregeling aan te passen. Belderbos benadrukt het niet alleen een kwestie van treinmaterieel is, maar dat ook de inzet van het personeel een grote rol speelt.
"Als een intercity van Amsterdam naar Maastricht in Utrecht op een stakende machinist stuit, dan kan de trein vanaf Utrecht niet verder rijden. Ook al zijn er dan in Eindhoven collega's die niet staken, dat betekent dat er geen trein is die vanaf Eindhoven naar Maastricht gaat."
En terug levert ook problemen op: "De trein die nog in Utrecht staat, kan ook niet terug naar Amsterdam omdat op deze trein een stakende conducteur was ingepland die daarom niet werkt", legt Belderbos uit. "Dat leidt tot te veel onzekerheid voor de reizigers, die zouden kunnen stranden. Daarom is besloten het zekere voor het onzekere te nemen, de reiziger duidelijkheid te geven en de hele dienstregeling op te schorten."
'Geen andere mogelijkheid'
De vakbond voor spoorwegpersoneel VVMC vindt dat "het hele land platgooien" niet nodig was; de NS had volgens de VVMC prima enkele treinen tussen stations kunnen laten pendelen. "Maar de beslissing om dat niet te doen ligt bij de NS."
Volgens Rolf Dollevoet, hoogleraar Railbouwkunde van de TU Delft, klopt de redenering van de NS. Hij stelt dat de vakbonden er voorheen zelf voor hebben gepleit dat treinpersoneel niet alleen maar 'hetzelfde rondje om de kerk' rijdt. Ze leggen langere afstanden af en dat heeft nu nadelen, zegt Dollevoet: "De NS heeft bij een staking geen andere keus heeft dan te stoppen met rijden, om zo chaos te voorkomen."
Ook vervangende bussen behoren niet tot de mogelijkheid, omdat deze te klein zijn en veel minder reizigers kunnen vervoeren. Bovendien zijn er daar niet voldoende van, stelt NS-woordvoerder Belderbos. Ze benadrukt dat reizigers bij NS een tegemoetkoming voor vervangend vervoer of 'geld terug bij vertraging' kunnen aanvragen.
Derde loonsverhoging
Het is voor de derde keer in drie jaar dat de NS en vakbonden onderhandelen over een nieuwe cao voor het spoorpersoneel. In de cao van 2022-2023 kregen de NS-medewerkers 9,25 procent loonverhoging en een eenmalige uitkering van 1500 euro. In de huidige cao, die op 1 maart dit jaar afliep, kregen medewerkers een loonsverhoging van 6,6 procent.
De vakbonden eisen in deze onderhandelingen een loonsverhoging van 6 procent. De NS heeft een tegenbod van 2,5 procent gedaan.
Dat is niet voldoende, vindt de VVMC. Die wil naast de loonsverhoging ook dat meer medewerkers gebruik kunnen maken van de zwaarwerkregeling. In deze regeling staat dat mensen die onregelmatig werken, zoals conducteurs en machinisten, tot drie jaar eerder met pensioen kunnen.
Meer stakingen
De NS wil niet vertellen waarom de onderhandelingen zijn vastgelopen, maar zegt dat het spoorbedrijf openstaat voor het voortzetten van de gesprekken. De bonden wachten op een inhoudelijke reactie van de NS. "En dat weten ze", zegt een woordvoerder van de VVMC.
De vakbonden willen niets kwijt over mogelijke vervolgacties, zodat ze de NS kunnen verrassen. De verwachting is dat er aanstaande donderdag en volgende week maandag ook stakingen zijn.
