NOS Nieuws - Algemeen

Sommige kabinetsleden die gisteren aanwezig waren bij de ministerraad voelden wel een beetje aankomen dat demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zou opstappen. Maar dat alle andere NSC-bewindspersonen zijn voorbeeld volgden, was voor de meesten een ware shock. Ze noemen het onverantwoord bestuur.

Dat blijkt uit gesprekken die de NOS heeft gevoerd met verschillende betrokkenen. Volgens hen was de sfeer in de nieuwe vergaderzaal op het tijdelijk ministerie van Algemene Zaken 's ochtends nog prima. Er werd gesproken over tien nieuwe wetten op het gebied van de belastingen, een belangrijk thema in de aanloop naar Prinsjesdag.

Pas na de lunch ging het over Israël en de oorlog in Gaza, en de manier waarop het kabinet daarmee wil omgaan. Al langer was duidelijk dat NSC'er Veldkamp, oud-diplomaat in Israël, het daar moeilijk mee had. Hij wilde strengere maatregelen tegen de regering-Netanyahu, vanwege het optreden in Gaza. Maar bij ministers van VVD en BBB vond hij weinig steun en zelfs tegendruk, zo zei Veldkamp na zijn aftreden.

Hij stond onder zware druk, erkennen betrokkenen. Ze wijzen op de posters die hulporganisatie Oxfam Novib verspreidde, met de beeltenis van Veldkamp en de vraag: " Waar is uw geweten?" Dat deed hem veel.

Bij de coalitiepartners valt te horen dat de discussie in de ministerraad nog volop gaande was en dat er zelfs een compromis in de maak was. NSC ontkent dat met klem, volgens die partij waren de teksten die er lagen volstrekt onvoldoende. Feit is dat Veldkamp op een gegeven moment opstond en de zaal verliet.

Andere ministers waren in de veronderstelling dat hij even tijd voor zichzelf nodig had. Ze spraken gewoon onderling door over het onderwerp. Maar Veldkamp liep rechtstreeks naar wachtende journalisten om zijn vertrek aan te kondigen.

"Dat hij was opgestapt hoorden premier Schoof en de vicepremiers via een medewerker van de Rijksvoorlichtingsdienst die mee had staan luisteren bij de interviews", zegt een betrokkene.

Bekijk hier hoe de dag verliep die leidde tot het vertrek van alle NSC-bestuurders uit het kabinet. Demissionair premier Schoof sprak van "een waardeloze dag":

Vervolgens gingen de ministers van VVD, NSC en BBB in eigen kring overleggen over de ontstane situatie. Dat NSC-leider Van Hijum daarop aankondigde dat alle andere ministers en staatssecretarissen van zijn partij het voorbeeld van Veldkamp zouden volgen, leidde tot "totale verbazing" bij de anderen.

Ze probeerden de NSC'ers nog over te halen door te wijzen op de bestuurlijke chaos die zou ontstaan door hun vertrek. Belangrijke dossiers als asiel, stikstof en het toeslagenschandaal zouden erdoor stil komen te liggen.

Bij NSC is te horen dat het scenario om allemaal op te stappen wel eens de revue heeft gepasseerd, maar dat het nooit serieus is doorgesproken. Desondanks staat ook vandaag iedereen nog achter dat besluit.

"De acties van de Israëlische regering staan haaks op internationale verdragen", zei partijleider Van Hijum gisteren. "Dan is een streep nodig."

In het noorden van Australië puilen de gevangenissen uit door een recordaantal gedetineerden. Zo'n negentig procent van hen is van Aboriginal en Straat Torres-afkomst. "Het systeem staat op omvallen", zegt Anthony Beven, interim-directeur van North Australian Aboriginal Justice Agency of NAAJA, een non-profitorganisatie die inheemse mensen bijstaat die in aanraking komen met justitie.

Uit een recent onderzoek naar de positie van de inheemse bevolking in Australië blijkt dat het nergens zo slecht gaat als in het Noordelijk Territorium. Het rapport kijkt naar gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting, kindersterfte, verslaving en criminaliteit, maar het opvallendste cijfer is dat van de gevangenispopulatie. Bijna één procent van de totale bevolking zit in hechtenis; ruim negentig procent van hen is van inheemse afkomst.

Dat heeft te maken met het keiharde beleid van de lokale regering onder leiding van Lia Finocchiaro van de Country Liberale Partij. Een jaar geleden kwam ze aan de macht met de belofte voor 'law and order' te gaan zorgen. Sindsdien zijn er verregaande maatregelen genomen. Zo heeft het Noordelijk Territorium de "strengste borgtochtwetten van het land", aldus Finocchiaro. Het betekent dat de meeste mensen nu in hechtenis hun zaak moeten afwachten.

Maanden wachten

Omdat zo veel mensen worden opgepakt en aangeklaagd, duurt het soms maanden voordat hun zaak wordt behandeld. Bij de lokale rechtbank geldt een wachttijd van gemiddeld drie maanden. Bij het Hooggerechtshof is die zelfs bijna een jaar. Dagelijks worden er 41 Aboriginals gevangengezet in het Noordelijk Territorium, zegt directeur Beven. "Dat is een toename van 123 procent sinds 2019. Op sommige plekken is er zelfs niet genoeg drinkwater."

Dat het systeem onder druk staat, is duidelijk te merken in de lokale rechtbank in Darwin. Advocaten van NAAJA rennen gehaast heen en weer. "Ze horen soms pas een half uur voordat de hoorzitting begint wie hun cliënt is", zegt Beven. Na een kort gesprek moet een advocaat zijn cliënt al verdedigen. "We proberen mensen altijd op borgtocht vrij te krijgen, omdat we weten hoe lang het kan duren voordat de zaak inhoudelijk wordt behandeld", zegt Beven.

Opgesloten zonder veroordeling

Meestal lukt dat niet. Ruim vijftig procent van de gevangenen in het Noordelijk Territorium zit in voorarrest en is dus niet veroordeeld. Dat zet een belangrijk rechtsprincipe onder druk, stelt Beven: "Iedereen heeft het recht om behandeld te worden als onschuldig, totdat het tegendeel bewezen is. Maar dat gaat niet meer op als mensen tot een jaar lang opgesloten zitten zonder veroordeling."

Het leven in de overvolle gevangenissen is zwaar, zegt Renae Bretherton, of Rocket zoals ze genoemd wordt. Ze behoort tot de West-Australische inheemse Noongar-stam. Als kleinschalige drugsdealer zat ze jarenlang regelmatig in de gevangenis.

Inmiddels is ze clean en werkt ze voor de lokale mensenrechtenorganisatie Justice Reform Initiative die zich inzet voor de rechten van de inheemse bevolking. "Het is zo druk dat mensen op matrassen op de grond zij aan zij moeten liggen. Soms kunnen ze dagenlang niet douchen. Ze komen bijna niet buiten", somt ze op.

Het recidivecijfer liegt er niet om: zes van de tien gevangenen eindigen binnen twee jaar na hun vrijlating weer achter tralies. "Het opsluiten van mensen helpt niet", zegt de 42-jarige Rocket beslist. "Anders zou het Noordelijk Territorium toch de veiligste plek van Australië zijn?"

Beven stelt dat de regering geen oog heeft voor de achterliggende oorzaken. Dat is volgens hem heel duidelijk: "Een groot aantal mensen in het Noordelijk Territorium wordt in de steek gelaten. Ze hebben te maken met extreme armoede, gebrekkige huisvesting, gezondheidsproblemen, verslaving. Dáár moet iets aan worden gedaan."

Kinderen van 10

En er speelt nog meer, zegt Rocket. "Dat er zo veel Aboriginals vastzitten, bewijst wat mij betreft dat we een systematisch racistisch systeem hebben." En niet alleen volwassenen belanden achter tralies, ook veel kinderen.

De lokale regering verlaagde onlangs de leeftijd waarop kinderen juridisch verantwoordelijk kunnen worden gehouden van twaalf naar tien jaar. Volgens Rocket heeft het opsluiten van kinderen juist het tegenovergestelde effect. "Hoe jonger ze zijn als ze in aanraking komen met justitie, hoe groter de kans dat ze de rest van hun leven in dat systeem vastzitten. Dat is niet eerlijk. Onze kinderen verdienen beter", zegt ze.

De Republika Srpska (RS), een deelrepubliek in Bosnië en Herzegovina, houdt een referendum over de afzetting van de Bosnisch-Servische leider Milorad Dodik als president. Dodik werd begin deze maand uit zijn ambt gezet door de Bosnische kiescommissie, maar verzet zich fel tegen dat besluit.

Het parlement van de deelrepubliek stemde gisteravond vóór het houden van een referendum over het besluit van de kiescommissie en de gerechtelijke uitspraak die daaraan voorafging.

Dodik werd in februari door een rechtbank veroordeeld tot een gevangenisstraf van een jaar, omdat hij de vredesakkoorden van Dayton had tegengewerkt. Die akkoorden maakten in 1995 een einde aan de Bosnische burgeroorlog. Ook mag Dodik zes jaar lang geen politiek ambt bekleden.

Daytonakkoorden

Door de Daytonakkoorden werd Bosnië onderverdeeld in de Federatie Bosnië en Herzegovina, met vooral Bosniakken (Bosnische moslims) en etnische Kroaten, en de Republika Srpska. Een vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap houdt toezicht op de afspraken. Sinds 2021 is dat de Duitser Christian Smidt.

Dodik, die sinds 2006 president van de Republika Srpska was, erkent deze internationale toezichthouder niet. Hij noemt Schmidt "illegaal" en "een toerist". Ook dreigde hij meermalen met de afscheiding van de Republika Srpska van Bosnië.

Na het betalen van een fikse boete hoeft Dodik de celstraf niet uit te zitten, maar op 1 augustus oordeelde een beroepshof dat het beroepsverbod van kracht blijft. Naar aanleiding van dat besluit zette de Bosnische kiescommissie Dodik op 6 augustus af. Hij ging daar nog tegen in beroep, maar vergeefs.

Geen juridische basis

Het referendum wordt op 25 oktober gehouden. Daarmee proberen Dodik en zijn aanhangers zich te verzetten tegen nieuwe presidentsverkiezingen in de Republiek Srpska. Die zullen naar verwachting daags na het referendum plaatsvinden.

De volksstemming heeft geen enkele juridische basis en kan de verkiezingen dus niet voorkomen, maar Dodik hoopt vooral op steun van de bevolking en van de instituties die de verkiezingen moeten organiseren in de deelrepubliek.

Inwoners van de deelrepubliek krijgen de vraag of zij "de beslissing van de niet-gekozen buitenlander Christian Schmidt en de uitspraken van het ongrondwettelijke Hof van Bosnië en Herzegovina tegen de president van de Republiek Srpska aanvaarden". Ook wordt gevraagd of ze de uitspraak van de centrale kiescommissie om Dodik zijn mandaat te ontnemen erkennen.

Arrestatie voorkomen

Het parlement van de RS nam gisteren ook een aantal resoluties aan. Daarin wordt de autoriteit van Smidt verworpen en een mogelijke opvolger van Dodik afgewezen.

De opstelling van Dodik, die de afgelopen jaren een steeds nationalistischere koers is gaan varen, doet de spanningen in de regio al maandenlang oplopen. Toen de Bosnische staatspolitie hem in april probeerde te arresteren, stak de politiemacht van Republika Srpska daar een stokje voor.

Correspondent Zuidoost-Europa Thijs Kettenis:

"Zijn de Bosniërs na jaren van separatistische retoriek getuige van de laatste politieke stuiptrekkingen van Milorad Dodik of weet hij de toch al gespannen situatie nog verder op de spits te drijven? Formeel heeft hij, nu hij is afgezet, geen enkele autoriteit meer, en ook de besluiten van parlement van Republika Srpska kunnen daar niets aan veranderen. Het feit dat Dodik de gerechtelijke uitspraak enerzijds niet erkent, maar er wél tegen in beroep ging en zijn gevangenisstraf afkocht door omgerekend 19.000 euro boete te betalen, zien velen als teken dat ie zelf ook weet dat zijn politieke einde nabij is.

Veel zal afhangen van instellingen als politie, gemeenten en scholen in Republika Srpska. Die moeten immers van Dodik een referendum organiseren, maar tegelijk van de landelijke kiescommissie de verkiezing van een nieuwe president. Dodik rekent op "zijn" instituties, maar eerdere dreigementen aan het adres van Bosnische Serviërs die samenwerken met landelijke instellingen of daar werken, haalden weinig uit. Zij bleven gewoon hun werk doen.

Een ander teken aan de wand is dat het leven overal in Bosnië en Herzegovina gewoon doorgaat, en dat Dodik niet kan rekenen op openlijke steun van de bevolking. Ook stemde niemand van de oppositie vannacht voor het referendum. De kans is groot dat de politieke crisis zich verdiept, zonder dat het tot geweld komt. Daar zit in Bosnië niemand op te wachten, ook Dodik niet. Maar op de instabiele Balkan kun je het nooit helemaal uitsluiten."

Met Prinsjesdag en de Tweede Kamerverkiezingen in zicht heeft NSC gisteravond al zijn ministers en staatssecretarissen teruggetrokken uit het kabinet. "Dit is nooit eerder gebeurd", zegt hoogleraar parlementaire geschiedenis Bert van den Braak over het vertrek van een regeringspartij uit een demissionair kabinet.

De politieke crisis leidt tot onduidelijkheid hoe het nu verder moet. Er zijn acht posities te vullen voor de opgestapte NSC-ministers en -staatssecretarissen. Tijdelijke vervangers zijn inmiddels bekend.

Zo krijgt Mona Keijzer tijdelijk ook zeggenschap over Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ze begon haar termijn als minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en kreeg na het opstappen van de PVV uit het kabinet ook al een deel van het migratiedossier onder zich.

'Onmogelijke combinaties'

"Dit lijkt me nogal een zware combinatie", zegt Van den Braak, ook al is het tijdelijk. Het doet hem denken aan de val van kabinet-Balkenende IV. Toen werd bijvoorbeeld CDA'er Hirsch Ballin naast minister van Justitie ook minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

"Twee van zulke zware posten zijn onmogelijk voor één minister. Voor even kan het misschien wel, maar op termijn moet men toch een vervanger zoeken." Hij vult aan dat sommige posten zich wel lenen voor samenvoeging nu het beleidswerk op een lager pitje staat sinds begin juni het kabinet is gevallen.

Bekijk hier hoe de dag verliep die leidde tot het vertrek van alle NSC-bestuurders uit het kabinet. Demissionair premier Schoof noemde het een 'waardeloze dag':

De twee resterende partijen in het demissionaire kabinet, VVD en BBB, kunnen topambtenaren of oud-ministers naar voren schuiven ter vervanging van NSC-bewindslieden. Die aanstellingen kunnen in principe snel worden geregeld; de Tweede Kamer hoeft er bijvoorbeeld niet mee in te stemmen.

Over iets meer dan twee maanden zijn er verkiezingen, dus de inwerktijd oogt beperkt. Maar de vele maanden durende formaties van de laatste kabinetten laten zien dat een demissionair kabinet nog lang in functie kan blijven. Rutte en zijn bewindslieden bleven nog bijna een jaar doorregeren na de val van Rutte IV.

Er kan in theorie zelfs een heel nieuw demissionair kabinet worden gevormd, zegt Van den Braak. "Maar over een maand moet er een begroting liggen, dus daar is eigenlijk geen tijd voor." Op 16 september is het Prinsjesdag, de dag waarop de Rijksbegroting wordt gepresenteerd.

Wie wil 'rompkabinetje' helpen?

Historicus Van den Braak vreest op de korte termijn voor een bestuurlijke impasse. BBB en VVD hebben samen maar 32 zetels en moeten dus op zoek naar steun voor hun plannen. "Het is maar de vraag of andere partijen bereid zijn dit rompkabinetje te hulp te komen. Dat moet misschien wel, maar het is niet zo makkelijk."

Op 29 oktober zijn er verkiezingen en partijen zijn in campagnetijd minder geneigd water bij de wijn te doen. Zowel voor de oppositie als de resterende coalitiepartijen ligt het gevoelig met wie men samenwerkt. "In verkiezingstijd zal het voor BBB en VVD niet prettig zijn om bijvoorbeeld hulp over links te zoeken. Dat zal hun positie ten opzichte van de PVV verslechteren." Omgekeerd zullen bijvoorbeeld CDA of D66 niet snel geneigd zijn het demissionaire kabinet te hulp te komen.

Politiek verslaggever Marleen de Rooy:

"Het is ongekend dat er gisteren zo veel ministersposten braak kwamen te liggen. Het herverdelen en combineren van posten betekent extra werk voor ministers en staatssecretarissen. En het het heeft natuurlijk ook gevolgen voor de mensen over wie het beleid gaat.

Denk aan de afhandeling van de toeslagenaffaire waar gedupeerde ouders op een oplossing wachten. Daar was men net gewend aan staatssecretaris Palmen, maar dat wordt nu iemand anders. Van Oostenbruggen moest de hervorming van de belastingen uitpuzzelen en verdedigen tegenover de Kamer. Dit zijn heel moeilijke dossiers om zomaar in te stappen en die liggen nu allemaal even stil.

De grootste zorgen zijn er over Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Sociale Zaken. Dat zijn enorme portefeuilles. Zo is de combinatie van Defensie met nu ook Buitenlandse Zaken voor Brekelmans in deze geopolitiek onzekere tijden ondoenlijk.

Je hoort bij de overgebleven ministers dat het een onverantwoorde stap is van NSC. Die partij stelt dat hun bestuurders niet geloofwaardig verder konden gaan als het kabinet niet meer actie ondernam tegen Israëls acties in Gaza. Maar bij NSC speelde meer, zo is te horen. Sinds de behandeling van de asielwetten is er veel wantrouwen richting VVD en BBB. Voor NSC was dit de druppel."

De politie heeft vanmiddag bij het Noord Limburgse dorp Belfeld een ontsnapte wolfhond doodgeschoten. Het dier beet eerder drie schapen dood in een weiland en dreigde toen de snelweg A73 op te rennen.

Volgens L1 Nieuws ontsnapte de wolfhond vanochtend bij een particuliere opvang in Venlo.

De politie zette de achtervolging in maar kon niet voorkomen dat de hond bij een boerderij in Tegelen drie schapen doodbeet. "Het dier liep nog bij ons rond, maar de politie heeft hem van ons land gejaagd", zegt eigenaresse Marjan Ambaum. "We hadden drie hobbyschapen. Die zijn nu dood dus."

Wolf

Steeds meer mensen belden de politie. Daarbij ontstond opschudding omdat veel mensen dachten dat ze geen wolfhond maar een wolf zagen rennen. Heel even werd zelfs gesproken van twee ontsnapte wolven.

Deskundigen ontkenden direct dat het ging om een wolf, laat staan twee. Ook de politie zei dat het niet om een "wilde wolf" ging.

Wolfhond of wolfshond

Dat in eerste instantie werd gedacht aan een ontsnapte wolf is niet zo gek. Een wolfhond is namelijk voortgekomen uit een kruising van een hond en een wolf. Vaak vond de kruising generaties geleden plaats, soms recent.

Daarnaast is er de Ierse wolfshond (met een 's' dus), die geen wolvenbloed heeft, maar vroeger gebruikt werd ter verdediging tegen wolven. Het is een oud ras, dat in de oudheid in het Romeinse Colosseum ook vocht tegen beren. De Ierse wolfshond is een van de grootste honden ter wereld.

Atletiekvereniging

Op beelden op sociale media is te zien hoe het dier eerst bij de atletiekvereniging Scopias over de baan loopt en daarna in een weiland bij een boer loopt terwijl de dode schapen op de grond liggen.

Tussen Tegelen en Belfeld probeerde de politie om de hond te stoppen. "Gepoogd werd om het dier in te sluiten en te vangen, maar dat lukte niet", aldus de politie. "Omdat de wolfhond in de omgeving van Belfeld richting de A73 wilde rennen, is besloten het beest af te schieten. Dit om een onveilige situatie voor weggebruikers te voorkomen."

Spanje meldt succes in het bestrijden van de verwoestende natuurbranden. "Er zijn er steeds minder, en het einde komt steeds dichter bij", zei Virginia Barcones, het hoofd van de Civiele Bescherming. Ondanks de afname is de situatie volgens haar verraderlijk en blijft het bestrijden van de branden nodig "om van deze vreselijke situatie af te komen",

Wekenlange hittegolven, krachtige winden en toenemende droogte leidden tot vernietigende natuurbranden in Spanje en andere delen van Zuid-Europa. In Spanje zijn het er nog dertien.

Barcones maakt zich in het bijzonder zorgen over een oprukkende bosbrand in Igüeña, in het noordwesten. Het evacuatiebevel voor het gebied is opgeheven, maar de brandbestrijding wordt bemoeilijkt door de toenemende windkracht.

Toch denkt Barcones dat het ergste voorbij is. "We hebben nog een laatste zetje nodig om deze vreselijke situatie achter ons te laten."

Door de natuurbranden zijn er in Spanje vier mensen omgekomen. Dit jaar is ruim 406.000 hectare aan natuur verwoest, meldt het Europees bosbrandagentschap EFFIS. Dat is een gebied bijna even groot als de provincie Noord-Holland. Het is het meest destructieve 'natuurbrandseizoen' in Spanje sinds 1994.

Nederlandse ondersteuning

Spaanse brandweerlieden krijgen op verschillende plaatsen ondersteuning van Europese collega's. Ook de Nederlandse brandweer biedt hulp.

Hierbij zijn twee Nederlandse chinook-helikopters ingezet in het noordwesten van Spanje. Vanuit de helikopters wordt vanuit opvouwbare zakken water gegooid.

In buurland Portugal is het dodental opgelopen tot vier door de dood van een 45-jarige brandweerman. Hij liep verwondingen op bij het bestrijden van een natuurbrand in Sabugal. Dit jaar is er in Portugal ruim 278.000 hectare aan land verwoest.

Abcoude opent de feestweek dit jaar met een minuut stilte voor de 17-jarige Lisa, die woensdagnacht om het leven werd gebracht. In overleg met haar familie gaat het drukbezochte evenement dit jaar door met een aangepaste programmering.

De feestweek in Abcoude bestaat sinds 1902 en brengt het laatste weekeinde van augustus altijd een groot deel van de 8.000 inwoners van het dorp op de been. Dat moet dit jaar niet anders zijn, zegt de organiserende stichting.

Wel wordt de programmering aangepast. Dinsdagavond om 22.00 uur is er een minuut stilte, waarna de kerkklokken zullen luiden. Kermisattracties spelen minder of geen muziek. De vele bands die tot en met zaterdagavond zouden optreden in de dorpskroegen komen wel, maar de deuren worden na 22.00 uur gesloten voor nieuw publiek. Ook wordt er regelmatig gelegenheid gegeven om met elkaar rustig in gesprek te gaan.

Massaal applaudiseren

Voorafgaand aan de feestweek zullen Ajaxsupporters morgen in de Johan Cruijff Arena massaal applaudisseren voor Lisa. Dat doen ze in de 17e minuut van de wedstrijd tegen Heracles. "Het is een gevoelig onderwerp, maar een mooi initiatief van Ajax", stelt de supportersvereniging.

Haar familie noemt het "heel mooi" dat Lisa wordt herdacht. "Het initiatief van Ajax vindt de familie een heel mooi gebaar. Lisa en haar familie kwamen graag bij de wedstrijden van Ajax", aldus Selma Hetharia van Namens de Familie.

Net als gisteravond is de dorpskerk in Abcoude vandaag open voor iedereen die van gedachten wil wisselen over Lisa en over wat er is gebeurd. Gisteravond liepen meer dan honderd mensen binnen, en ook vandaag loopt het de hele dag door. Organisator Krijn Kleemans spreekt van een ingetogen sfeer. "Het is opvallend hoe rustig mensen zijn", zegt hij. "Intussen groeit de bloemenzee, hier op de stoep van de kerk. Dit is Abcoude op zijn best."

Angstscenario

"In een dorp als Abcoude kent iedereen elkaar, of je kent wel iemand die haar kent", zei burgemeester Maarten Divendal bij RTV Utrecht in de kerk. Hij noemde de dood van Lisa een "angstscenario" dat werkelijkheid is geworden.

"Kinderen op die leeftijd gaan hun eigen gang. Het is afschuwelijk dat iemand daar slachtoffer van wordt", aldus Divendal. "Niemand kan zich voorstellen hoe afschuwelijk zoiets is, behalve haar ouders."

Ook op de plek langs de Holterbergweg waar Lisa om het leven werd gebracht, groeit de bloemenzee. Zelfs gisteravond laat was het een komen en gaan van mensen die een bosje bloemen of een knuffel kwamen brengen.

Volgens Hetharia doet het de familie goed dat er "zoveel wordt meegeleefd en meegedacht, ook door de organisatie van de feestweek die met een aangepast programma komt".

Stille fietstocht

Ook op andere plekken in Nederland wordt stilgestaan bij de dood van Lisa. In Middelburg fietsten enkele tientallen mensen om middernacht een stille tocht van het centrum van de stad naar een buitenwijk. "Er zijn veel jongeren die vanaf hier na het uitgaan terug naar huis fietsen", aldus initiatiefneemster Caroline Diepeveen bij Omroep Zeeland. "Het is niet vanzelfsprekend dat vrouwen zich veilig voelen, zeker niet 's nachts. Maar dat moet het wel zijn."

Onder het motto 'Wij eisen de nacht op. Laat vrouwen thuiskomen' begon Danique de Jong deze week een nationale inzamelingsactie. Zij wil overal langs de snelwegen en op stations reclameposters plaatsen met die boodschap en heeft daarvoor inmiddels meer dan 50.000 euro ingezameld.

"Voor het eerst sinds we de diplomatieke banden weer hebben genormaliseerd, in 1965, heeft een Zuid-Koreaanse president Japan gekozen als eerste bestemming voor een buitenlands bezoek", vertelt de Zuid-Koreaanse president Lee Jae-myung vandaag trots op een persconferentie.

Hij is dit weekend in Tokio voor overleg met de Japanse premier Shigeru Ishiba. "Wij verwerpen elke poging om de status quo in de regio te ondermijnen", verklaarde Ishiba, die zijn Zuid-Koreaanse collega nadrukkelijk de hand reikte.

Het bezoek van Lee aan Tokio lijkt op het eerste gezicht slechts een bilateraal overleg tussen twee buurlanden. Toch staat er veel op het spel: de machtsbalans in Oost-Azië, de afbrokkelende geloofwaardigheid van Amerikaanse veiligheidsgaranties aan zijn twee grootste bondgenoten in de regio en de vraag hoe democratische bondgenoten omgaan met het militair steeds assertiever wordende China.

Het bezoek is niet alleen om deze redenen opmerkelijk. De nieuwe Zuid-Koreaanse president breekt met de traditie en kiest ervoor om op zijn eerste buitenlandreis niet naar Washington te gaan, maar naar Japan. De relatie met dat land is al lang gespannen, maar het geeft aan hoe belangrijk de samenwerking tussen de twee landen is geworden. Pas daarna reist Lee door naar de VS voor een ontmoeting met de Amerikaanse president Trump.

Troostmeisjes

De relatie tussen Tokio en Seoul wordt al decennia gegijzeld door de erfenis van de Japanse koloniale overheersing tussen 1910-1945. Historische geschillen rond de dwangarbeid van honderdduizenden Koreanen en de systematische dwangprostitutie onder gezag van het Japanse leger drukt nog steeds zwaar op de relatie tussen de twee landen.

In het verleden deden ze beiden meerdere pogingen tot verzoening. In 2015 erkende de toenmalig Japanse minister Kishida de gedwongen prostitutie als "een ernstige aantasting van de waardigheid van vele vrouwen" en richtte samen met zijn Zuid-Koreaanse collega Yun Byung-se een herstelbetalingsfonds op.

Toch leidde hetzelfde geschil in 2019 alweer tot een handelsoorlog. Pas sinds 2021 onder president Yoon Suk-yeol en de inmiddels tot premier opgeklommen Kishida was er voorzichtig herstel te zien. Japan erkende nogmaals publiekelijk het leed van de slachtoffers, terwijl Yoon koos voor samenwerking, ondanks stevig verzet.

Pragmatische aanpak

Die dooi wordt nu voortgezet door de Zuid-Koreaanse Lee, ook al was hij in het verleden een uitgesproken criticus van Japan. Tijdens zijn presidentscampagne matigde hij zijn toon aanzienlijk en pleitte hij voor een "pragmatische en op het nationale belang gerichte aanpak". Het was een poging om zichzelf als gedreven staatsman te profileren.

Voor de Japanse premier Ishiba biedt de ontmoeting eveneens een kans om zich te profileren als staatsman. Zijn positie is onzeker door zijn kwakkelende populariteit en een recent verkiezingsverlies. Daarbij zijn anti-Koreaanse sentimenten binnen zijn partij nog altijd sterk. Door een hechtere band met Zuid-Korea wil hij laten zien dat hij het nationale belang voorrang geeft boven partijpolitieke spanningen, waarmee hij ook de internationale positie van Japan versterkt.

Maar de toenadering tussen de twee landen heeft vooral te maken met de groeiende twijfel over de betrouwbaarheid van de Amerikaanse veiligheidsgaranties. Meer dan 80.000 Amerikaanse manschappen zijn gestationeerd in beide landen. Dat ging sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog gepaard met de belofte dat de VS garant staat voor hun nationale veiligheid.

Balans is fragiel

Onder Trump is dit vertrouwen aan het afbrokkelen. De president eist van de twee landen dat ze meer gaan betalen voor de Amerikaanse aanwezigheid in de regio. En ook al geven de landen al miljarden uit voor de militaire aanwezigheid van de VS, toch slaat Trump nog regelmatig dreigende taal uit richting de bondgenoten.

Ook in Peking wordt de ontmoeting in Japan met veel interesse gevolgd. Voor China is de versterkte samenwerking ongemakkelijk, want Peking probeert zelf ook de samenwerking met Zuid-Korea en Japan uit te breiden.

De balans is fragiel. Eén ondoordachte uitspraak of misstap door een Zuid-Koreaanse of Japanse politicus kan de relatie opnieuw onder druk zetten, zoals in het verleden geregeld is gebeurd. Voorlopig lijkt het tij echter te keren.

Waar Seoul en Tokio tot voor kort lijnrecht tegenover elkaar stonden, proberen beide nu uit noodzaak hun relatie te herdefiniëren. Of dat voldoende is om de groeiende onzekerheid rond Amerikaanse veiligheidsgaranties tegenwicht te bieden, moet blijken.

Na het vertrek van alle NSC-ministers is het demissionaire kabinet druk bezig met de vraag wie hun portefeuilles gaat overnemen, al dan niet tijdelijk. Duidelijk is inmiddels dat minister Keijzer (BBB), die naast haar oorspronkelijke portefeuille Wonen ook al een deel van het asielbeleid onder haar hoede heeft, Sociale Zaken van minister Van Hijum erbij gaat doen. Dat meldt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD).

Minister Hermans (VVD, Klimaat en Groene Groei) neemt Onderwijs erbij, dat vacant is door het vertrek van NSC'er Bruins. Justitieminister Van Weel (VVD) krijgt de portefeuille van minister Uitermark van Binnenlandse Zaken erbij.

Minister Tieman (BBB), die sinds twee maanden op Infrastructuur en Waterstaat zit, neemt Volksgezondheid over van minister Jansen. En zoals gisteren al duidelijk werd, is minister Brekelmans (VVD, Defensie) de vervanger op Buitenlandse Zaken.

Het hele smaldeel van NSC volgde gisteren het voorbeeld van minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken, die opstapte omdat hij naar zijn mening in het kabinet onvoldoende steun kreeg voor strengere maatregelen tegen Israël, vanwege de oorlog in Gaza.

Bekijk hier hoe de dag verliep die leidde tot het vertrek van alle NSC-ministers uit het demissionaire kabinet:

Sindsdien steunt het demissionaire kabinet-Schoof op nog maar twee partijen met in totaal 32 zetels in de Tweede Kamer.

Staatssecretarissen

De vervangingen die nu zijn afgesproken, gelden in ieder geval voorlopig, zodat alle beleidsterreinen weer bezet zijn. Het kan zijn dat VVD en BBB in een later stadium nog nieuwe mensen naar voren schuiven om de ministersploeg weer compleet te krijgen.

Het uitgangspunt is dat de afgetreden NSC-staatssecretarissen niet vervangen worden en dat de ministers op die departementen hun taken erbij nemen. Op het ministerie van Financiën ligt dat lastig. NSC had daar twee belangrijke staatssecretarissen: Van Oostenbruggen, die druk bezig was met ingrijpende belastinghervormingen, en Palmen, die het toeslagenschandaal onder haar hoede had.

Weer Kamerlid

Ingewijden zeggen dat Eddy van Hijum, die ook de lijsttrekker van NSC is voor de komende verkiezingen, teruggaat naar de Tweede Kamer. Hij neemt daar dan de plaats in van Diederik Boomsma, het Kamerlid dat deze maand een overstap aankondigde naar JA21 en per direct zijn zetel opgaf.

Boomsma wilde eerder lijsttrekker worden van NSC, maar trok zich terug toen het bestuur de voorkeur gaf aan Van Hijum.

In de Chinese provincie Qinghai zijn twaalf mensen om het leven gekomen toen een spoorbrug instortte. Dat melden Chinese staatsmedia. Vier mensen worden nog vermist.

Het ongeluk gebeurde bij een spoorbrug in aanbouw over de Gele Rivier in de dunbevolkte provincie. De slachtoffers waren allemaal aan het werk op de brug.

Op camerabeelden is te zien hoe 's nachts het midden van de brug het begaf en voor een groot deel in de rivier stortte, 55 meter lager. Chinese media melden dat mogelijk een of meer van de stalen constructiekabels is geknapt. Daardoor brak een stalen balk van 108 meter lang. Een deel van het brugdek bungelt nog aan de rest van de constructie.

Langste dubbele spoorbrug

Er werden honderden reddingswerkers ingezet om met boten, een helikopter en robots te zoeken naar vermisten.

De Jianzhabrug ligt in de spoorlijn tussen Qinghai en Sichuan. Het is met een lengte van 1,6 kilometer de langste dubbele spoorbrug van deze soort ter wereld.

Beelden van het instorten van de brug:

Bij een wilde achtervolging van een automobilist in Tilburg is een politieman gewond geraakt. De politieman zat niet in een politiewagen, maar in een gewone auto.

Collega's van de gewonde agent konden de 30-jarige verdachte uit Eindhoven even later aanhouden. Hij is een bekende van de politie. "Hij stond gesignaleerd voor een openstaande gevangenisstraf en was weggelopen uit een instelling", meldt de politie aan Omroep Brabant.

De achtervolging begon vanochtend op het Verdiplein in het noorden van Tilburg. De politie vond dat de bestuurder van een elektrische huurauto gevaarlijk reed en gaf hem een stopteken. De man negeerde dat en ging er met hoge snelheid vandoor.

Over het fietspad

Bij de achtervolging werden snelheden bereikt van meer dan 100km per uur. De automobilist reed daarbij onder andere tegen de rijrichting in over een fietspad en schampte een auto en een boom.

Een burgerwagen van de politie die aansloot bij de achtervolging raakte op de Ringbaan-Oost in de slip en kwam op zijn kop terecht op een vluchtheuvel. De politieman is met lichte verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.

De achtervolging ging nog een stukje verder, maar eindigde toen een politiewagen tegen de wagen van de automobilist reed. Toen de bestuurder weigerde om uit zijn auto te komen, sloegen agenten een ruit in en pakten hem op.

Een Congolese aanklager eist de doodstraf tegen oud-president Joseph Kabila. De voormalig leider van de Democratische Republiek Congo (DRC) wordt onder meer beticht van het plegen van oorlogsmisdaden, verraad en samenzwering. De beschuldigingen gaan over zijn steun aan rebellengroep M23.

De rebellen, die ook worden gesteund vanuit buurland Ruanda, hebben de afgelopen maanden steden en dorpen in het oosten van Congo ingenomen. M23 wordt beschuldigd van grove mensenrechtenschendingen, onder meer het doden van duizenden burgers, het plegen van groepsverkrachtingen en het werven van kindsoldaten.

De Congolese president Felix Tshisekedi zei vorig jaar dat Kabila samen met M23 een opstand voorbereidde. Kabila spreekt dat tegen.

Politiek gemotiveerd

Kabila was van 2011 tot 2019 de machthebber in Congo. Hij trad aan na de moord op zijn vader, oud-president Laurent Kabila. De aanklachten hebben geen betrekking op mogelijke strafbare feiten gepleegd in de tijd dat hij president was.

Aanhangers van Kabila zeggen dat het proces politiek gemotiveerd is en een schande is voor de republiek. "Het lijkt meer op een afrekening dan op waarheidsvinding", zegt een onderzoeker van Kivu Security Tracker, een non-profitorganisatie die de activiteiten van gewapende groeperingen in Congo monitort.

Vredesonderhandelingen

In juli hebben de Democratische Republiek Congo en M23 een principeovereenkomst getekend voor een permanent staakt-het-vuren. Er is nog geen definitief gesloten. Het is nog niet bekend of de eis tegen Kabila invloed zal hebben op de vredesonderhandelingen.

Kabila leeft sinds 2023 in ballingschap. Dat heeft hij zichzelf opgelegd. Hij verblijft in het buitenland, maar waar precies is niet bekend. Hij is voor het laatst gezien in de regio in het oosten van Congo die is ingenomen door M23.

Kabila's presidentiële immuniteit werd in mei ingetrokken. Een militaire rechtbank behandelt de zaak tegen hem bij verstek. Er is nog geen datum vastgesteld voor het vonnis.

Vrede in Oekraïne lijkt nog ver weg, maar er wordt al volop nagedacht over hoe een toekomstig vredesakkoord kan worden gehandhaafd. De westerse bondgenoten willen veiligheidsgaranties bieden, om een nieuwe Russische aanval af te schrikken. Er ligt een plan op tafel om met westerse troepen in Oekraïne de vrede te waarborgen.

Wat de Amerikaanse president Trump betreft is het aan Europa om met boots on the ground Oekraïne te helpen. Daarbij kijkt hij nadrukkelijk naar Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De VS zou hooguit luchtsteun of coördinerende taken op zich willen nemen. Hoe denken de Europese grootmachten daarover? Zijn zij bereid troepen naar Oekraïne te sturen? Voorbehoud bij dit alles is wel dat Rusland tot nu toe Europese troepen in Oekraïne categorisch afwijst.

Frank Renout, correspondent Frankrijk:

De Franse president Emmanuel Macron was in februari 2024 de eerste westerse leider die erover begon: het sturen van militairen naar Oekraïne. Hij zei toen alleen nog dat hij zo'n scenario "niet uitsloot". Die boodschap sloeg destijds bij bevriende landen in als een bom. Macron kreeg reacties van ongeloof, hoon en kritiek, onder meer van de Amerikanen, de Britten en de Duitsers.

De Franse president hield er daarna publiekelijk zijn mond over, maar achter de schermen werd er wel degelijk over gesproken met de westerse partners. In februari van dit jaar werd hij concreter en zei dat westerse landen op termijn manschappen moeten sturen om toe zien op de vrede in Oekraïne, nadat een vredesakkoord getekend is. "We willen niet meevechten, we willen alleen zorgen dat de Russen niet opnieuw beginnen", zei Macron toen.

Niet nu en niet aan het front is altijd de boodschap geweest. En dat is ook precies de gedachte die westerse bondgenoten nu hebben in hun gesprekken over veiligheidsgaranties voor Oekraïne.

In eigen land moet Macron rekening houden met een verdeeld parlement. Zijn regering heeft geen meerderheid en de grootste oppositiepartijen, radicaal-rechts en radicaal-links, zeiden tot nu altijd tegen het sturen van Franse militairen naar Oekraïne te zijn.

Hoe dan ook heeft Macron als president vergaande bevoegdheden om zelf de beslissing te nemen militairen naar het oosten te sturen. De steun van de Fransen heeft hij in ieder geval. Volgens een peiling die dit jaar werd gehouden is twee derde van de Fransen voorstander van het sturen van Franse militairen naar Oekraïne om toe te zien op een vredesakkoord.

Fleur Launspach, correspondent Verenigd Koninkrijk:

De Britten zijn bereid troepen naar Oekraïne te sturen zodra er een staakt-het-vuren van kracht wordt. Dat werd in maart al bekend, en werd deze week bevestigd. Er gaan getallen rond van 10.000 tot 20.000 troepen, maar dat is nog niet bevestigd. Er liggen ook plannen klaar om honderden Britse militaire trainers en ingenieurs het land in te sturen zodra de gevechten stoppen, met als doel om het Oekraïense leger weer op te bouwen en te ondersteunen.

De Britse premier Starmer heeft met de Franse president Macron het voortouw genomen in de zogenoemde Coalition of the Willing: een groep landen die werkt aan plannen om een bestand en de toekomstige vrede in Oekraïne te beschermen en Rusland af te schrikken. Deze groep benadrukt al maanden dat een vredesmacht in Oekraïne alleen kan werken met Amerikaanse militaire ruggensteun. Die toezegging lijkt er na veel lobbywerk te zijn, al blijft onduidelijk wat er in Washington precies is afgesproken.

Daarom stuurde Starmer de hoogste legerbaas admiraal Tony Radakin de afgelopen dagen naar de VS, om met Amerikaanse militaire collega's verder te praten en de precieze betekenis van de Amerikaanse veiligheidsgaranties voor Oekraïne boven tafel te krijgen.

De Britse bevolking zou het sturen van troepen naar Oekraïne steunen. Een peiling dit jaar liet zien dat bijna 60 procent voorstander is, terwijl slechts 21 procent van de ondervraagde Britten er echt op tegen is.

Chiem Balduk, correspondent Duitsland:

De nieuwe bondskanselier Merz wil dat Duitsland de leiding neemt in Europa. Hij zal het sturen van troepen daarom niet aan de Fransen en Britten overlaten, want dat zou Merz' leiderschapsambitie ondermijnen. Toch gebruikt hij nog omslachtige woorden. Volgens Merz is het nog te vroeg om over de inzet van de Bundeswehr in Oekraïne te spreken, maar hij benadrukt tegelijk dat Duitsland een 'grote verantwoordelijkheid' heeft.

Merz moet op eieren lopen, want dit onderwerp ligt bij veel Duitsers zeer gevoelig, uit angst voor een directe oorlog met Rusland. Een meerderheid van de Duitsers is tegen dit voorstel. Iedere nieuwe stap die Duitsland zet in de steun aan Oekraïne gaat gepaard met hevige debatten en dit plan heeft een nog feller debat ontketend. Met name door de pro-Russische AfD, wordt een schrikbeeld geschetst van het "sturen van onze jongens naar het front".

Ook in eigen gelederen stuit de Duitse regering op weerstand. De sociaaldemocratische SPD kent traditiegetrouw een grote pacifistische vleugel en bij de CDU van Merz zetten vooral Oost-Duitse partijprominenten de hakken in het zand. Voor het sturen van troepen kan dat problematisch worden, want daarvoor is een meerderheid in de Bondsdag nodig. Al eerder is gebleken dat de Duitse coalitie allesbehalve eensgezind is.

Daarnaast is het de vraag of de Bundeswehr dit aankan. Het leger worstelt al jaren met krimp, terwijl de Duitse regering het aantal militairen juist met tienduizenden wil uitbreiden. Het sturen van een brigade van zo'n 5000 Duitse militairen zal een "enorme uitdaging" zijn, waarschuwt de defensie-ombudsman.

Het Brabantse dorp Eersel moet alsnog plannen ontwikkelen voor de bouw van 5500 nieuwe woningen. De gemeente wil niet meer dan de helft van dat aantal woningen bouwen, maar is door de provincie op de vingers getikt.

In een brief aan de gemeente wijst de provincie erop dat er in de regio Eindhoven veel nieuwe woningen nodig zijn. Ook Eersel moet zijn deel leveren. Gebeurt dat niet, dan kan de provincie dwang uitoefenen, meldt Omroep Brabant.

Eersel is een plattelandsdorp met een historische kern, midden in natuurgebied de Kempen, niet ver van Eindhoven. Omdat de woningnood groot is, besloot de provincie eerder dat er in de Kempen ongeveer 13.000 woningen bij moeten komen.

Waar de buurgemeenten in de Kempen aan de gang zijn gegaan met nieuwbouwplannen, besloot de gemeenteraad van Eersel in februari om de opgave te halveren en plannen te gaan maken voor 2750 nieuwe woningen.

Verstening van het dorp

Het besluit in de gemeenteraad werd breed gedragen, zowel door de coalitiepartij Eersel Samen Anders als oppositiepartijen GroenLinks-PvdA en Kernbeleid. Zij waren bang voor "verstedelijking en verstening" van hun dorp.

De provincie is nu bang dat buurgemeenten de pineut dreigen te worden: "Wij vinden het niet passen binnen een verdeling van 'zoet en zuur' dat uw deel van woningbouwopgave elders zou moeten landen", staat in de brief van de provincie Noord-Brabant.

De provincie laat ook weten dat de gemeente buitenspel kan worden gezet. Het Rijk bepaalt dan zelf waar en hoeveel huizen er gebouwd moeten worden. Volgens de provincie is dat geen dreigement, maar een "feitelijke verwijzing naar een wettelijke mogelijkheid om regie te voeren als dat nou eenmaal nodig is".

Ook geen brainporthub

De provinciale ergernis heeft niet alleen te maken met de woningbouwplannen. Eersel besloot ook al om geen 'brainporthub' aan te leggen bij de snelweg A67. In plaats daarvan komt er een klein OV-knooppunt. Een 'brainporthub', waar automobilisten gemakkelijk kunnen overstappen op het openbaar vervoer of de fiets, zou te veel verkeersdrukte veroorzaken, vindt de gemeenteraad.

De provincie vindt de plek bij de A67 juist wel een geschikte locatie voor zo'n hub, omdat daarvandaan directe verbindingen kunnen komen met Veldhoven, Eindhoven Airport, Eindhoven Centraal, het Flight Forum en Best.

De Eerselse gemeenteraad had ook al besloten om minder ruimte te maken voor nieuwe bedrijven. In plaats van de geplande 90 hectare, is er slechts 11 hectare grond beschikbaar voor nieuwe bedrijven bij het dorp. De provincie noemt dat zorgelijk, omdat er nu al een tekort is aan kavels.

De PVV gaat ook de komende verkiezingen in met vergaande voorstellen om Nederland te sluiten voor asielzoekers. "Nederland is vol. Overvol. Bomvol", schrijft partijleider Wilders in het voorwoord van het verkiezingsprogramma onder de titel "Dit is uw land!". Het is vandaag openbaar gemaakt. Toch zijn er hier en daar wat scherpe randjes van de standpunten afgehaald.

Net als bij de vorige verkiezingen zet de PVV in op een totale asielstop, maar anders dan in 2023 gaat het om een maatregel die ook weer teruggedraaid kan worden. "Om te beginnen voor vier jaar", is eraan toegevoegd.

Volgens Wilders kost de instroom van asielzoekers Nederland ieder jaar negen miljard euro en leidt het tot een stijging van de criminaliteit in plaatsen als Ter Apel en Budel. "Het opengrenzenbeleid maakt ons land helemaal kapot", schrijft hij.

Als het aan de PVV ligt, gaan de grenzen dicht, worden azc's gesloten en gaan alle Syriërs terug naar hun eigen land of andere Arabische landen. Het VN-vluchtelingenverdrag wordt opgezegd en gezinshereniging wordt stopgezet. Ook alle Oekraïense mannen moeten het land uit.

Wilders grijpt in het programma terug op het tienpuntenplan dat hij dit voorjaar indiende, maar waar hij onvoldoende steun voor kreeg bij de rest van de toenmalige coalitie. Dat leidde uiteindelijk tot de val van het kabinet-Schoof.

IJskast

Toen de PVV onderhandelde over de vorming van dat kabinet tekende Wilders nog een 'rechtstaatverklaring', om de andere partijen en met name NSC gerust te stellen. Wilders was bereid een aantal anti-islamstandpunten "in de ijskast te zetten" om het kabinet mogelijk te maken.

In het nieuwe verkiezingsprogramma komt niet alles wat in de ijskast stond er weer uit. In 2023 pleitte de partij nog voor een verbod op korans en moskeeën, maar die voorstellen zijn in dit programma niet meer te vinden. Wel blijft Wilders erbij dat de islam "de grootste existentiële bedreiging voor onze vrijheid" is. Hij wil nog steeds een verbod op islamitisch onderwijs.

Op sociaaleconomisch gebied wil de PVV vooral de lasten voor de burgers verlagen, al is niet duidelijk hoe dat precies wordt betaald. De partij laat haar plannen niet doorrekenen door het Centraal Planbureau.

Wilders denkt zelf geld vrij te spelen door het stoppen van de ontwikkelingshulp, azc's te sluiten en minder geld af te dragen aan Brussel. Daarnaast gaat de btw op cultuur omhoog naar 21 procent. Over de kosten van het sluiten van de grenzen en de inzet van het leger om de grenzen te bewaken, staat niets in het programma.

Eigen risico

De inkomstenbelasting gaat omlaag als het aan de PVV ligt en de btw op boodschappen gaat naar nul. Ook het eigen risico in de zorg moet verdwijnen. Hoe dat precies in zijn werk moet gaan, meldt de partij niet. Uit berekeningen blijkt dat door het afschaffen of verlagen van het eigen risico de zorgpremie voor iedereen fors gaat stijgen.

Anders dan bij andere partijen heeft de achterban van de PVV geen invloed meer op het verkiezingsprogramma. De PVV heeft maar één lid en dat is Geert Wilders. Het programma hoeft dan ook niet te worden bekrachtigd.

Nog een aantal punten uit het PVV-programma:

De voormalig president van Brazilië, Jair Bolsonaro, ontkent dat hij geprobeerd heeft om naar Argentinië te vluchten. De politie vond een concept-asielaanvraag op zijn telefoon, maar zijn advocaten zeggen dat dit niet kan worden gezien als indicatie van vluchtgevaar.

Het document dateert van februari 2024, kort nadat er een onderzoek tegen Bolsonaro was begonnen. Hij wordt in Brazilië beschuldigd van een poging tot een staatsgreep, nadat hij in 2022 de verkiezingen had verloren en duizenden van zijn aanhangers overheidsgebouwen bestormden.

Het is onduidelijk of de asielaanvraag ook daadwerkelijk is verstuurd. Een woordvoerder van de Argentijnse president Milei zegt dat Argentinië nooit een aanvraag ontvangen heeft.

"Feit is dat hij niet is gevlucht", schreven Bolsonaro's advocaten gisteren aan het Hooggerechtshof, dat om uitleg had gevraagd en dreigde de oud-president in voorarrest te plaatsen. Ze benadrukten dat het document dateert van ver voordat de rechter hem een enkelband en huisarrest oplegde. Bolsonaro ontkent opnieuw dat hij iets gedaan heeft dat ingaat tegen de regels die hem zijn opgelegd.

Enkelband en huisarrest

In juli van dit jaar bepaalde de rechter dat Bolsonaro een enkelband moet dragen vanwege vluchtgevaar. Sindsdien mag hij geen contact hebben met zijn zoon Eduardo, die bij de Amerikaanse president Trump aandringt om in te grijpen in de vervolging van zijn vader.

Ook mocht hij geen sociale media meer gebruiken. Hij overtrad die regel en daarom kreeg hij in augustus huisarrest. Bolsonaro heeft meerdere pogingen gedaan om zijn paspoort terug te krijgen, sinds hem dat in februari 2024 werd afgenomen.

Uitspraak in september

De uitspraak in de zaak van de couppoging staat in september gepland. Het Braziliaanse Openbaar Ministerie verdenkt Bolsonaro er ook van dat hij op de hoogte was van plannen om de huidige president Lula, zijn vicepresident en een hoge rechter te vermoorden. Daarnaast wordt hij samen met zijn zoon beschuldigd van het verstoren van de rechtsgang.

Verder loopt een zaak tegen hem rond witwassen. Deze week maakte de politie bekend dat hij binnen een jaar 5 miljoen dollar had ontvangen en "manoeuvres" heeft uitgevoerd om de oorsprong van het geld te verhullen.

De 70-jarige Bolsonaro houdt vol dat hij wordt vervolgd om politieke redenen en dat zijn tegenstanders hem willen vernederen. De Amerikaanse president Trump noemde zijn vervolging al eens een heksenjacht en dreigde Brazilië daarom met importtarieven van 50 procent. Als Bolsonaro wordt veroordeeld, kan hij 40 jaar cel krijgen.

In Turkije zijn afgelopen week twee Nederlandse broers van 15 en 17 jaar overleden. Dat bevestigt het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. Hun vader ligt in het ziekenhuis. Over zijn toestand is nog niets bekendgemaakt.

Het ministerie verleent consulaire bijstand en zegt in contact te staan met de familie en de lokale autoriteiten, die de doodsoorzaak onderzoeken.

Volgens verschillende Turkse nieuwssites werden de jongens dood aangetroffen in hun hotelkamer in Istanbul, waar zij samen met hun vader op vakantie waren. De vader zou in shock zijn geweest.

Oorzaak onbekend

Hij zou tegen hulpverleners hebben gezegd dat zijn twee kinderen de avond voor hun dood hadden gegeten in een restaurant in de uitgaanswijk Taksim. De vader zelf zou daar niet hebben gegeten, meldt de krant Hurriyet.

Eerder werd gesuggereerd dat voedselvergiftiging de doodsoorzaak zou kunnen zijn, maar dat is niet bevestigd. Onderzoek moet uitwijzen wat er precies is gebeurd. Er zouden geen sporen van geweld zijn gevonden.

Hotelpersoneel sloeg alarm nadat er vreemde geluiden uit de hotelkamer waren gekomen. Vervolgens werden de vader en de lichamen van de broers gevonden. Medische hulp mocht niet meer baten.

De voorpret voor een personeelsfeest van de Deense medicijnproducent Novo Nordisk was al weken gaande. Zo staan op muziekstreamingsite Spotify meerdere playlists met de naam 'Novo Nordisk Annual Party 2025', met daarop partyhits als Happy Boys and Girls van popgroep Aqua, in de jaren negentig de nationale trots van Denemarken.

"Dit wordt ons grootste bedrijfsfeest tot nu toe, we verwachten rond de 25.000 collega's," zei een woordvoerder voorafgaand aan de fuif. Gisteren vond het feest dan eindelijk plaats op een gigantisch festivalterrein in de Deense stad Roskilde. Maar is het dansen op de vulkaan?

Dit jaar is al de helft van de beurswaarde van Novo Nordisk verdwenen en de CEO is ontslagen. Het bedrijf moest in de Verenigde Staten de prijs van zijn belangrijkste product, het medicijn Ozempic, flink verlagen.

Groter dan Deense economie

Novo Nordisk werd met Ozempic wereldberoemd toen bleek dat het diabetesmedicijn ook werkt om af te vallen. De verkoop explodeerde. Nu is er ook Wegovy, speciaal voor mensen die willen lijnen. De middelen hebben enorme winstmarges.

Vorig jaar was Novo Nordisk het hoogst gewaardeerde bedrijf van Europa. De beurswaarde lag hoger dan het Deense bruto binnenlands product (bbp). Puur en alleen dankzij de medicijnmaker groeide de Deense economie in 2023 met 1,7 procent.

De onderneming bestaat al meer dan honderd jaar en hield zich al die tijd bezig met medicijnen voor diabetespatiënten. Het bedrijf heeft ook een Nederlandse vestiging met zo'n 170 medewerkers. Dat de beurswaarde van het bedrijf vorig jaar groter was dan de Deense economie "is misschien minder interessant dan het klinkt", zegt Las Olsen, hoofdeconoom bij Danske Bank. Volgens hem laten die cijfers vooral zien dat de verwachtingen van investeerders torenhoog waren.

"Bijna één procent van de Denen werkt bij Novo, voor hen maakt het natuurlijk uit hoe het met het bedrijf gaat. Novo is ook het populairste aandeel van Deense huishoudens."

'Hollandse ziekte'

Toch daalt de prijs van het Novo-aandeel sinds vorig jaar juni dramatisch. "Er is niet één oorzaak," concludeert de Deense economisch journalist Lone Andersen. Opgeblazen verwachtingen vielen samen met slechte onderzoeksresultaten van medicijnen en tegenvallende winstprognoses. "Daarbovenop kwam de Amerikaanse concurrent Eli Lilly met een goed product. Hun afvalmedicijn is vaak effectiever en goedkoper."

Ook de concurrentie van Ozempic-copycats is een hoofdpijndossier voor de Denen. Ze hebben meer dan 130 rechtszaken aangespannen tegen concurrenten wegens kopieergedrag in de VS.

In de internationale pers werd de situatie bij Novo Nordisk de afgelopen weken vergeleken met de crisis bij het Finse Nokia een paar decennia terug. Toen niemand de mobiele telefoons van Nokia nog wilde kopen, viel het bedrijf bijna om. De Finse economie werd meegesleurd in die val.

Maar dit is geen Nokia-situatie, zeggen deskundigen. "Hier in Denemarken wordt er gesproken van de Hollandse ziekte", grinnikt Andersen. Met die term bedoelt zij dat het ontwikkelen van één sector (zoals het Gronings gas in de jaren vijftig) leidt tot minder groei in andere delen van de economie.

De problemen van Nokia vielen samen met andere crises in de Finse economie, zoals de kredietcrisis. Bovendien ging het al slecht met de Finse techproducent. Novo Nordisk maakt en verwacht nog steeds winst, zij het minder dan de afgelopen jaren.

Tovermiddel

Op het festivalterrein in Roskilde lijkt er dus nog genoeg reden om dit weekend happy te zijn. Wel met een slag om de arm. Een reorganisatie hangt in de lucht. "De nieuwe ceo moet laten zien dat hij dingen anders gaat doen", vat Andersen samen.

Novo Nordisk vestigt de hoop op een nieuw product, een afslankpil. De VS is de belangrijkste markt en het medicijn wordt momenteel getoetst door de Amerikaanse overheidsinstelling FDA. Eind dit jaar wordt het oordeel verwacht.

Volgens Andersen zal het geen tovermiddel zijn. Patiënten moeten veel tabletten slikken en dat op precies de juiste momenten. Dat is niet heel gebruiksvriendelijk. Bovendien heeft Novo's aartsrivaal Eli Lilly ook een afslankpil in de maak.

Voor de toekomstige afnemers heeft dat voordelen. Diabetesmiddelen en afslankmedicijnen worden wereldwijd waarschijnlijk goedkoper.

Novo Nordisk heeft haar blockbuster-medicijnen vooral te danken aan het feit dat veel mensen te zwaarlijvig zijn. Volgens experts is de oplossing daarvoor niet om medicijnen te slikken. Mensen moeten minder snacks eten en meer bewegen, concludeerde ook Lars Fruergaard Jørgensen recent in het Britse blad The Economist. Vier dagen daarvoor moest hij aftreden als CEO van Novo Nordisk.

Goedemorgen! In Turijn gaat de wielerronde van Spanje van start en in Tokio is er een ontmoeting tussen de leiders van Zuid-Korea en Japan, het eerste buitenlandse bezoek van de nieuwe Zuid-Koreaanse president Lee Jae-myung.

Eerst het weer: bewolking met af en toe regen trekt vanochtend via het zuiden het land uit. Erachter zitten afwisselend wolken en zon, met kans op een enkele bui. Het wordt 17 tot 20 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dat de "islamitische terreurorganisatie Hamas totaal vernietigd" moet worden en dat de militante beweging geen enkele rol mag krijgen in de toekomst van Gaza. Dat was de uitkomst van stemmingen vannacht na een bewogen debat. Een groot deel van de oppositie wilde ook maatregelen tegen Israël, maar die voorstellen haalden geen meerderheid.

De stemmingen volgden aan het eind van een turbulente dag in Den Haag. Alle NSC-bewindslieden stapten op omdat het kabinet niet instemde met meer maatregelen tegen Israël.

Premier Schoof meldde de Tweede Kamer dat de overgebleven bewindslieden zich gaan beraden over wat er nu moet gebeuren. Woensdag komt de Tweede Kamer opnieuw bijeen om ook te praten over de politieke situatie die is ontstaan.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Na maandenlang duiken op ongeveer dezelfde plek in het Markermeer, weet een groep hobbyduikers het zeker: ze hebben de resten gevonden van Kasteel Wijdenes. Het kasteel van graaf Floris V werd eind 13e eeuw door de West-Friezen afgebroken tijdens een gewelddadige strijd tussen het graafschap Holland en de onafhankelijke West-Friezen.

De resten kwamen daarna door natuurlijke invloeden onder water te staan. In de jaren 90 werden er in het Markermeer middeleeuwse muren ontdekt, maar zekerheid was er niet. Na een zomer duiken is die er nu wel, zeggen archeologen.

Zo troffen de duikers de resten van het kasteel aan:

Fijne zaterdag!

Noord-Korea beschuldigt Zuid-Korea van een "ernstige provocatie", omdat dat land waarschuwingsschoten heeft afgevuurd richting Noord-Koreaanse militairen.

Dat gebeurde op dinsdag, toen volgens Zuid-Korea militairen vanuit Noord-Korea kort de grens overstaken tussen de gedemilitariseerde zones van de twee landen. Volgens persbureau AP waren de Noord-Koreanen kort de militaire grenslijn overgestoken in het midden van de grensstreek omdat ze aan een bouwproject werkten.

De militairen zouden bezig zijn geweest met het bouwen van een barrière die volgens de Noord-Koreanen "permanent de zuidelijke grens moet afsluiten". Vanuit Noord-Korea werd niet teruggeschoten.

'Provocaties'

De vijandigheid tussen Noord- en Zuid-Korea loopt door zulke incidenten wel steeds verder op. Ko Jong Chol, vice-stafchef van het Noord-Koreaanse leger, zegt in een verklaring dat Zuid-Korea moet stoppen met "voorbedachte en opzettelijke" provocaties die volgens hem "een militair conflict aanwakkeren".

Volgens Ko Jong Chol vielen de schoten samen met de jaarlijkse zomer­oefeningen van Zuid-Korea en de VS. Kort na het statement vanuit Noord-Korea bevestigde Zuid-Korea dat er waarschuwingsschoten waren afgevuurd.

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un blijft intussen zijn nucleaire wapens tonen en zoekt meer samenwerking met Rusland in de oorlog van president Poetin tegen Oekraïne.

Toenadering afgewezen

Eind vorige maand wees de zus van de Noord-Koreaanse leider toenaderingspogingen van Zuid-Korea af. Het verminderen van de spanning tussen beide landen was een verkiezingsbelofte van de nieuwe president van Zuid-Korea, Lee Jae-myung. Maar de Noord-Koreaanse Kim Yo-jong zei dat de regering van de nieuwe president niet verschilt van de vorige regering door "het blinde vertrouwen" in de samenwerking met de Verenigde Staten.

Het Zuid-Koreaanse leger schafte eerder al het gebruik van luidsprekers aan de grens met Noord-Korea af. Uit deze luidsprekers klonk Zuid-Koreaanse propaganda. Als reactie haalde Noord-Korea ook een aantal van zijn speakers weg langs de zuidgrens.