Australië en Papoea-Nieuw-Guinea sluiten historisch defensieverdrag
Australië en Papoea-Nieuw-Guinea hebben een defensieverdrag gesloten dat lijkt op Artikel 5 van de NAVO: de twee landen beloven elkaar te hulp te schieten als een van de twee wordt aangevallen. Hiermee hopen ze sterker te staan tegenover de groeiende Chinese invloed in de Stille Oceaan.
Door het zogeheten Pukpuk-verdrag krijgt de Australische krijgsmacht toegang tot de militaire bases van Papoea-Nieuw-Guinea. In ruil daarvoor zullen 10.000 Papoea-Nieuw-Guineërs dienen in het Australische leger.
Meike Wijers, correspondent Australië, Nieuw Zeeland en Pacifische eilanden:"Een van de opvallendste afspraken uit het verdrag is dat de twee landen elkaar militaire hulp zullen bieden als een van hen wordt aangevallen. Dat geeft al aan hoe vergaand deze deal is. Verder weten we dat Australië duizenden nieuwe politieagenten gaat opleiden op Papoea-Nieuw-Guinea, daar heeft Australië veel geld voor uitgetrokken: ruim 110 miljoen euro. Het land gaat ook bijdragen aan de modernisering van het leger van Papoea-Nieuw-Guinea.
Deze deal laat zien dat de relatie tussen de twee landen goed is en de afgelopen decennia enorm is versterkt. Papoea-Nieuw-Guinea was decennialang een kolonie onder Australië. Ondanks dat verleden heeft Australië veel geïnvesteerd in het verbeteren van de relatie, en dat wordt door dit verdrag bestendigd."
Nieuw-Guinea is het op één na grootste eiland ter wereld. In het westen ligt Westelijk Nieuw-Guinea, dat sinds 1963 onder Indonesisch gezag valt. Het oostelijke deel vormt het onafhankelijke land Papoea-Nieuw-Guinea.
Het land is de dichtstbijzijnde buur van Australië, met op het smalste punt een afstand van minder dan 4 kilometer. Sinds Papoea-Nieuw-Guinea onafhankelijk werd van Australië in 1975, onderhouden beide landen nauwe diplomatieke, economische en militaire banden.
Het is de eerste keer dat de twee een dergelijk verdrag ondertekenen. Australië heeft, afgezien van het ANZUS-verdrag dat Australië, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten in 1951 ondertekenden, geen ander zo verregaand veiligheidspact met andere landen.
De Australische premier Antony Albanese en zijn Papoea-Nieuw-Guinese ambtgenoot James Marape omschreven het akkoord als een wederzijds defensieverdrag dat een "ongekende integratie van de strijdkrachten en militair personeel mogelijk zal maken".
Australië probeert sinds 2022 de banden met eilanden in de regio te versterken, nadat China een veiligheidsovereenkomst had gesloten met de Salomonseilanden. Ook de VS probeert de militaire banden met Papoea-Nieuw-Guinea aan te halen.
Voor Papoea-Nieuw-Guinea is de deal met Australië een evenwichtsoefening, omdat het land ook economische samenwerking met China wil behouden.
Naast Australië en Nieuw-Zeeland zijn Papoea-Nieuw-Guinea, Fiji en Tonga de enige eilandstaten in de Stille Oceaan met legers. Australië onderhandelt momenteel over een bilateraal defensiepact met Fiji. China aast op een breed veiligheidsakkoord met naast de Salomonseilanden ook Fiji, Vanuatu, Samoa, Tonga en Kiribati.
Meike Wijers, correspondent Australië, Nieuw Zeeland en Pacifische eilanden:China is bezig om zijn invloed in de regio uit te breiden, zoals door de afspraken met de Salomonseilanden in 2022. Daarbij kreeg China ook de mogelijkheid om er militairen te stationeren. Dat was eigenlijk de wake-upcall voor Australië.
China laat al langer zijn spierballen zien in de regio. Zo hielden niet zo lang geleden een paar Chinese oorlogsschepen militaire oefeningen tussen Australië en Nieuw-Zeeland. Daarbij werd ook met scherp geschoten, terwijl dat niet was aangekondigd. Het zal niet direct of op korte termijn tot een oorlog leiden, maar het kan wel zo zijn dat er op een gegeven moment een situatie ontstaat waarin China probeert Taiwan in te lijven. Dat zou het begin kunnen zijn van een regionaal conflict waarbij ook Australië en Papoea-Nieuw-Guinea betrokken raken.
Ondertussen blijft China ook grote infrastructuurprojecten uitvoeren, onder meer in de archipel Fiji. Dat blijft een punt van zorg, en het is duidelijk dat ook China voorlopig zal blijven proberen om meer afspraken te maken om zo zijn invloed te vergroten.