NOS Nieuws - Algemeen

De Oekraïense Onafhankelijkheidsdag staat dit jaar in het teken van de oorlog met Rusland. Buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders zijn vandaag op bezoek in de Oekraïense hoofdstad Kyiv, waar ze niet alleen plechtigheden bijwonen, maar ook in gesprek zijn over wapenleveringen en veiligheidsgaranties voor Oekraïne.

Het Oekraïense parlement riep op 24 augustus 1991 de onafhankelijkheid uit, tijdens het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. "We zullen onze onafhankelijkheid, ons land en het recht op een onafhankelijk nationaal leven voor Oekraïners verdedigen", schreef de Oekraïense president Zelensky vandaag op zijn Telegram-kanaal. Een boodschap die hij later op het Onafhankelijkheidsplein, de Maidan, herhaalde. "Hier kun je echt voelen wat onafhankelijkheid betekent, waarom het zo belangrijk voor ons is."

Internationaal bezoek

Sinds de grootschalige invasie van Rusland in 2022 kan de feestdag ook op extra belangstelling van de Oekraïense bondgenoten rekenen. Verschillende regeringsleiders en staatshoofden hebben vandaag de Oekraïense president en het Oekraïense volk op sociale media gefeliciteerd met deze feestdag. Veel van hen stonden ook stil bij de oorlog en spraken opnieuw hun steun uit. Zo schreef koning Willem-Alexander: "U kunt erop vertrouwen dat Nederland u bij elke stap zal bijstaan. Zo lang het nodig is."

Zelensky heeft hen een voor een bedankt op X. "Wij waarderen de aandacht van de koninklijke familie voor het Oekraïense volk ten zeerste, evenals alle steun die wij hebben ontvangen van Nederland en het hele Nederlandse volk", reageerde Zelensky bijvoorbeeld op het bericht van de koning.

Er zijn meerdere buitenlandse leiders op bezoek in Oekraïne vandaag. Ook premier Schoof zou dit weekend in Kyiv zijn, maar vanwege alle politieke ontwikkelingen in Nederland heeft hij zijn bezoek afgezegd. Wel sprak hij de president telefonisch. Schoof schreef op X zo snel als mogelijk alsnog naar Oekraïne te reizen.

Afspraken Canada

Zelensky ontmoette vandaag ook de Canadese premier Carney, die aankondigde dat zijn land volgende maand drones, munitie en pantservoertuigen naar Oekraïne stuurt. Omgerekend gaat het om een wapenlevering van ruim 600 miljoen euro.

De Oekraïense premier Svyrydenko laat weten dat ze vandaag in een gesprek met de Amerikaanse Oekraïne-gezant Kellogg de veiligheidsgaranties heeft besproken. Hoewel er nog lang geen vredesakkoord is tussen Rusland en Oekraïne, zijn de westerse bondgenoten van Oekraïne in gesprek over de veiligheidsgaranties die ze het land kunnen bieden als de oorlog voorbij is. Kellogg ontving vandaag van Zelensky een onderscheiding. "We hebben vrede nodig", zei Zelensky terwijl hij Kellogg de medaille overhandigde.

De Amerikaanse president Trump vindt dat het aan de Europese landen is om de veiligheid van Oekraïne te garanderen met zogeheten boots on the ground, militairen in Oekraïne. Ook sprak hij na de Alaska-top met de Russische president Poetin over het "uitwisselen" van grondgebied tussen de twee landen.

Daar leek Zelensky aan te refereren in zijn toespraak op de Maidan. "Oekraïne zal nooit meer in de geschiedenis worden gedwongen tot de schande die de Russen een compromis noemen", zei hij. "We hebben een rechtvaardige vrede nodig." Wat de toekomst van het land zal zijn, is aan Oekraïne alleen, benadrukte hij. "De wereld weet dat en de wereld respecteert dat."

Gisteren schreef de Wall Street Journal dat de Verenigde Staten de levering van ATACMS, Amerikaanse langeafstandsraketten, al maanden blokkeren. Sinds eind dit voorjaar is zeker één verzoek om die raketten in te zetten op Russisch grondgebied afgewezen door het Pentagon, schrijft de krant.

"Oekraïne gebruikt eigen wapens om Rusland aan te vallen", reageert Zelensky vandaag op de berichten van de Amerikaanse krant. "We hebben de laatste tijd niet over dergelijke kwesties met de VS gesproken."

Gevangenenruil

Rusland en Oekraïne hebben vandaag weer gevangenen uitgewisseld. Volgens het Russische ministerie van Defensie heeft elk land 146 krijgsgevangenen teruggegeven. Oekraïne noemt geen aantallen.

Zelensky zegt dat naast militairen, grenswachten en leden van de nationale garde er ook burgers zijn teruggekeerd uit Rusland. Op sociale media benoemt hij daarbij specifiek de Oekraïense journalist Dmytro Chyljoek, die in maart 2022 werd ontvoerd uit zijn huis niet ver van Kyiv en sindsdien door Rusland werd vastgehouden.

Onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne in Turkije vorige maand leverden geen doorbraak op. Wel spraken de landen af 1200 krijgsgevangenen uit te ruilen.

Dit weekend was het op veel plaatsen prima zomerweer. Meestal bleef het droog en op een plekje in de zon en uit de wind was het heerlijk. De nieuwe week begint ook met mooi zomerweer, al zijn er wel verschillen tussen het noorden en het zuiden.

Dat is bijvoorbeeld maandag het geval met heel zonnig en warm weer in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Daar kan het 24 of 25 graden worden. Als het even meezit met de hoeveelheid zon is een lokale 26 graden niet uitgesloten.

Verder naar het noorden verschijnen er meer wolken en zijn stralend zonnige momenten iets spaarzamer. Een groot deel van de dag blijft het wel droog. Heel af en toe trekt een lichte regenbui over. De temperatuur blijft met 20 tot 22 graden iets achter in vergelijking met het zuiden.

Dinsdag warmste dag

Dinsdag wordt waarschijnlijk de warmste dag met 24 tot 28 graden. Op die dag is het op meer plaatsen behoorlijk zonnig. Neerslag wordt pas helemaal aan het einde van de dag verwacht.

De zuidenwind die warme lucht aanvoert wordt extra aangewakkerd door ex-orkaan Erin die tussen Ierland en IJsland komt te liggen. Door het koudere water van de Atlantische Oceaan is het geen orkaan meer, het gaat nu om een "gewoon" lagedrukgebied.

In de tweede helft van de week slaat het weer om. Het wordt een stuk wisselvalliger en geregeld trekken regengebieden of een aantal buien over Nederland. Het gaat harder waaien en de temperatuur zakt terug naar een graad of 20.

In de Johan Cruijff Arena in Amsterdam is stilgestaan bij de gewelddadige dood van de 17-jarige Lisa uit Abcoude. In de zeventiende minuut van de wedstrijd Ajax-Heracles applaudisseerden supporters een minuut lang voor Lisa, die graag naar Ajax ging. In de nacht van dinsdag op woensdag werd het meisje omgebracht vlak bij de Johan Cruijff Arena en sportpark De Toekomst.

Spelers van Ajax en Heracles stonden in de zeventiende minuut stil op het veld en klapten mee. Op een spandoek in het stadion was "Rust zacht Lisa" te lezen. Op een digitaal scherm stond "Lieve Lisa Dapp're Strijder".

Bekijk het moment van het applaus:

Voorafgaand aan de wedstrijd riep Ajax supporters ertoe op om in de zeventiende minuut van de wedstrijd te klappen als signaal tegen zinloos geweld en steun voor de nabestaanden van Lisa. "De zeventiende minuut is niet toevallig gekozen", schrijft de supportersvereniging. "Lisa werd slechts zeventien jaar. Veel en veel te jong."

Vanwege de gewelddadige dood van Lisa is een 22-jarige man aangehouden. Hij verbleef op een locatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers in Amsterdam en wordt ook verdacht van een ernstig zedenmisdrijf aan de nabijgelegen Weesperzijde en een poging tot seksueel geweld.

De 17-jarige Lisa vertrok na een avond stappen in Amsterdam in de nacht van dinsdag op woensdag rond 03.30 uur naar huis in Abcoude. Onderweg sloeg ze alarm toen ze werd achtervolgd. Agenten troffen haar om 04.15 uur dood aan in de berm van de Holterbergweg in Duivendrecht.

'Afschuwelijk'

Op de plek waar Lisa werd gevonden liggen veel bloemen. "Het is echt afschuwelijk", zegt een vrouw die met haar dochter naar de herdenkingsplek is gekomen. "Het had nooit mogen gebeuren." Haar dochter sluit zich hierbij aan. "Het is nu helaas Lisa geweest, maar het had elke vrouw kunnen zijn. Dit had nooit mogen gebeuren."

Sinds vanmiddag is op tal van plekken in Nederland de boodschap "Wij eisen de nacht op, laat vrouwen veilig thuiskomen" op reclameschermen te zien zoals op de Scheveningse Pier, NS-stations en langs snelwegen. Initiatiefnemer Danique de Jong begon de inzamelingsactie vrijdag, aanvankelijk met een streefbedrag van 3500 euro. De teller staat inmiddels op ruim 350.000 euro.

Israël heeft luchtaanvallen uitgevoerd op de Jemenitische hoofdstad Sanaa, meldt het Houthi-hoofdkwartier. Daarbij zijn volgens de Houthi's vier mensen omgekomen en 67 gewond geraakt.

De actie volgt op een aanval op Israël door Houthi's, die vrijdag voor het eerst een raket met clustermunitie zouden hebben afgevuurd op Israël.

Het projectiel is in de lucht ontploft, waarna de Israëlische luchtafweer de clustermunitie onschadelijk probeerde te maken. Het Israëlische leger stelt dat het mogelijk is om dergelijke raketten uit te schakelen. Iran heeft zelf ook zeker twee keer raketten met clustermunitie afgevuurd op Israël tijdens de wederzijdse vijandelijkheden in juni.

Doelwit van de aanval van vandaag op Sanaa waren volgens Israël een militair complex waar ook het presidentieel paleis staat, twee energiecentrales en een brandstofopslag. Ooggetuigen melden luide explosies, onder meer vlak bij het paleis. Gebouwen trilden op hun grondvesten en ruiten zijn gesneuveld. Het paleis staat overigens al jaren leeg.

Niet afgeschrikt

De Houthi's zeggen dat ze zich niet laten afschrikken door Israël en dat ze doorgaan met het uitvoeren van aanvallen.

Vorige week werd Sanaa, dat in handen is van de Houthi's, ook door Israël met raketten bestookt. Toen waren de aanvallen gericht op de energie-infrastructuur van de rebellen. Al met al heeft Israël de door Iran gesteunde Houthi's vijftien keer onder vuur genomen, voornamelijk door bombardementen vanuit de lucht.

De Houthi's voeren al bijna twee jaar lang raket- en drone-aanvallen uit op Israël. Ze doen dat naar eigen zeggen uit solidariteit met de Palestijnen in de Gazastrook. Een tijd lang waren ook internationale schepen in de Rode Zee doelwit.

Onder grote publieke belangstelling is in Amsterdam deze middag de Sail-Out, de traditionele afsluiting van Sail waarbij de tallships de stad weer verlaten. Achter station Amsterdam Centraal en op de kades aan het IJ hadden zich tienduizenden mensen verzameld om de schepen te zien vertrekken en op het water krioelde het van de pleziervaartuigen.

De tallships voeren door het Noordzeekanaal richting IJmuiden, waar even na 20.30 uur de laatste door de zeesluis ging. Het Noordzeekanaalgebied is volgens de provincie Noord-Holland goed bereikbaar gebleven, hoewel het ook daar erg druk is geweest.

Marinefregatten

Sail begon woensdag en heeft in totaal zo'n 2,5 miljoen bezoekers getrokken, heeft de organisatie bekendgemaakt. Dat is meer dan de vorige editie in 2015, waar 2,3 miljoen mensen op afkwamen.

Het record stamt uit 2005, toen 2,6 miljoen belangstellenden Sail bezochten. Gisteren was de drukste dag, vooral de marinefregatten waren erg in trek. Het evenementen is "druk maar soepel verlopen", zeggen Rijkswaterstaat en het Amsterdamse havenbedrijf. Er zijn geen grote incidenten geweest.

Vanwege de grote drukte op en rond het IJ hebben de veerponten achter het station enige tijd niet gevaren. Reizigers kregen het advies om gebruik te maken van de metro.

De afsluiting van Sail 2025 begon vanochtend al met het Varend Erfgoed, waarbij zo'n honderd klassieke schepen in formaties bij de Surinamekade over het IJ voeren. Op het Java-eiland was rond 14.00 uur een 'muzikaal uitzwaaimoment' voor de tallships.

De tiende editie van Sail viel samen met het 750-jarig bestaan van Amsterdam. Sail wordt sinds 1975 elke vijf jaar gehouden, maar in 2020 werd het evenement afgeblazen vanwege de coronapandemie.

De Nigeriaanse strijdkrachten hebben in het noorden van het land 76 gijzelaars bevrijd die waren ontvoerd door een criminele bende. Dat melden de autoriteiten. Bij de actie werd het bolwerk van de bende (in Kankara in de deelstaat Katsina) vanuit de lucht aangevallen.

Zeker één kind onder de gegijzelden kwam bij de reddingsoperatie om het leven. Het is onduidelijk of er nog andere slachtoffers zijn, zowel onder de gegijzelden als onder de leden van de bende.

De aanval hangt samen met een klopjacht op een bendeleider die in verband wordt gebracht met een aanslag op een moskee afgelopen week. Daarbij kwamen zeker 27 mensen om het leven. Of de bendeleider is aangehouden of gedood, is niet duidelijk.

Doorbraak

In het noordwesten van Nigeria terroriseren gewapende bendes al jaren de lokale bevolking. Ze ontvoeren mensen vooral voor losgeld. Ze zien ontvoeringen als een snelle manier om geld te verdienen in een land waar het economisch slecht gaat.

Het is de Formule 1 van de scheepsbouw, zegt scheepsbrancheorganisatie NMT IRO over de Nederlandse superjachtensector. Nederland was vorig jaar wereldwijd de grootste producent van superjachten langer dan 80 meter, blijkt uit onderzoek van ABN Amro.

Tijdens Sail wordt weer eens onderstreept wat voor een waterland Nederland is. Er werden én worden in ons land veel schepen gebouwd. Daarbij moet de superjachtensector zeker niet worden onderschat.

Een jacht dat langer is dan 24 meter wordt beschouwd als superjacht. Waar Italië marktleider is op het gebied van 'kleine' superjachten - minder dan 60 meter - bouwt Nederland de langste superjachten en die zijn vaak op maat gemaakt. Het bouwen van zo'n schip kan jaren duren.

Prijskaartje

Vorig jaar leverden de Nederlandse scheepsbouwers zeven superjachten af van meer dan 80 meter. Voor iedere meter betaalt de klant gemiddeld 1,3 miljoen euro, berekende ondernemersorganisatie Hiswa-Recron. Maar de wensen van de klanten kunnen de prijs nog aanzienlijk verder opdrijven.

Vitters Shipyard in Zwartsluis is een van de kleinere superjachtenbouwers. Het bedrijf is gespecialiseerd in het bouwen van zeilsuperjachten. "Een koper zoekt vaak een architect en die gaat een ontwerp maken voor de klant. Vervolgens komt de architect met de klant naar ons toe en dan gaan wij dat uitvoeren", vertelt Bas Peute, commercieel manager bij Vitters Shipyard.

"Je kunt het vergelijken met het bouwen van een luxe huis", zegt Peute. "Moet een jacht geschikt zijn om de wereld rond te varen of om wedstrijden te winnen? Of een combinatie daarvan? Moet een jacht plaats bieden aan acht of tien gasten? Klassiek ogen of als een modern schip? Allemaal wensen die per klant verschillen. Geen enkel schip is daarom hetzelfde."

Jarenlang kochten vooral oudere miljardairs superjachten. Tegenwoordig zijn er steeds meer jonge, technologie-gedreven klanten, ziet ABN Amro. Die jongere doelgroep kiest ook steeds vaker voor een expeditiejacht. Dat zijn schepen die geschikt zijn om naar afgelegen gebieden te gaan, zoals Antarctica. De afgelopen tien jaar is het aantal expeditiejachten verdubbeld, van 55 naar 110, blijkt uit cijfers van Boat International.

Concurrentie

Vitters Shipyard in Zwartsluis heeft vooral klanten uit Amerika en Noordwest Europa. Ook Nederlanders kloppen er geregeld aan om hun nieuwe jacht te laten maken. "Russen en Aziaten zijn geen grote fan van zeilen. Daarom komen die minder vaak naar ons toe", legt Peute uit.

De superjachtensector in Nederland speelt een belangrijke rol in de hele maritieme industrie, stelt Jeroen Graaf, directeur van brancheorganisatie NMT IRO. Dat komt doordat er bij de bouw van superjachten veel wordt gezocht naar vernieuwing en die innovaties worden ook gebruikt bij de bouw van andere schepen.

Die innovatieve rol kreeg Nederland in de jaren 80. In die tijd zat de traditionele scheepsbouw in zwaar weer door concurrentie uit Azië. Het leidde tot het faillissement van scheepsbouwconcern RSV, waar zo'n 30.000 medewerkers werkten. Dit veranderde de scheepsbouw in Nederland voorgoed.

"Na het faillissement van RSV moest de Nederlandse scheepsbouw zich noodgedwongen heruitvinden. Door efficiënter te bouwen en in te zetten op specialistische en technisch complexe schepen ontstond een sterk systeem van werven en toeleveranciers", aldus Graaf.

En nu, tientallen jaren later, profiteert de sector daar volop van. Graaf noemt het "echt Nederlands ambacht". Hij haalt als voorbeeld de 'Breakthrough' aan, het eerste jacht (van naar verluidt techmiljardair Bill Gates) dat op waterstof vaart. Het werd gebouwd door het Nederlandse Feadship. Graaf vertelt dat dit soort innovaties nu ook toegepast kunnen worden op andere schepen voor de binnenvaart en de kustvaart.

Nederland bouwt al de langste superjachten ter wereld, en Graaf ziet dat ze nog steeds langer worden. "Nu worden regelmatig schepen opgeleverd die langer dan 100 meter zijn. Er wordt al gesproken over een schip van 120 meter", vertelt Graaf.

De klanten hebben steeds grotere wensen en daarom moeten de schepen ook steeds langer worden. "Bijvoorbeeld een padelbaan aan boord, of ze willen kleinere bootjes meenemen, zodat ze makkelijker aan wal kunnen." 'De Formule 1 van de scheepsbouw' lijkt daarmee nog lang niet uitgeracet.

De grote brand die sinds vanochtend in een bedrijfspand op een industrieterrein in Veenendaal woedde, is onder controle. Dat meldt de Veiligheidsregio Utrecht. Het pand kan als verloren worden beschouwd, zei de veiligheidsregio eerder al. Over de oorzaak van de brand is nog niets bekend.

Het vuur ontstond bij RMG, een bedrijf dat cacaopoeder verwerkt en steriliseert. Het vuur dreigde over te slaan naar een naastgelegen gebouw, maar dat is niet gebeurd, schrijft RTV Utrecht. In dat pand zit een metaalbedrijf.

De brandweer richt zich nu op het blussen van de berg smeulende cacao, aldus de veiligheidsregio. Het is nog niet bekend hoe lang dit gaat duren, maar de veiligheidsregio schrijft rekening te houden met "vele uren". Daardoor zal de stankoverlast ook nog even blijven, al worden er geen roetdeeltjes meer verspreid.

Bij de brand kwam de eerste uren veel rook vrij. Volgens Omroep Gelderland was de rook zichtbaar tot in Druten, Tiel en Arnhem. Inmiddels is de rook weggetrokken.

"Uiteindelijk blijkt dat die verspreiding tot aan Achterberg en incidenteel iets verder heeft plaatsgevonden", schrijft de veiligheidsregio.

De brandweer schaalde binnen een paar minuten op naar een zeer grote brand. Ook meerdere brandweerkorpsen uit Gelderland werden opgeroepen om de brand onder controle te krijgen. De veiligheidsregio adviseerde mensen ramen en deuren gesloten te houden en niet naar de plaats van de brand te komen.

Verkeershinder

Door de brand is het industrieterrein afgesloten voor publiek. Ook de N233 ter hoogte van de rotonde bij de Wageningseweg is afgesloten. Dit leidt tot overlast voor verkeer tussen Veenendaal en Rhenen.

De veiligheidsregio kan nog niet zeggen of de bedrijven op het industrieterrein morgen open kunnen.

Eerdere brand

Op 26 juni brak op hetzelfde industrieterrein een grote brand uit bij een veevoederbedrijf. Het pand brandde tot de grond toe af. Over de oorzaak van die brand is niets bekendgemaakt.

De vader van de twee Nederlandse jongens die dood zijn aangetroffen in Istanbul is buiten levensgevaar. Dat meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. De man blijft nog wel in het ziekenhuis voor verder onderzoek. Turkse media meldden gisteren dat hij in shock was.

De twee broers van 15 en 17 werden afgelopen week dood gevonden in hun hotelkamer. Ze waren met hun vader op vakantie. De doodsoorzaak is nog niet vastgesteld. De lokale autoriteiten doen daar onderzoek naar.

Hotelpersoneel hoorde 's ochtends geluiden komen uit de kamer van het gezin, waarna ze naar binnen gingen en de twee jongens dood op de grond aantroffen, schrijven Turkse media. De vader zou tegen ambulancepersoneel hebben gezegd dat ze ziek waren geworden nadat ze de avond ervoor hadden gegeten op het Taksimplein.

Het gezin zou uit een dorp in Noord-Holland komen. Het Nederlandse consulaat in Istanbul verleent bijstand aan de familie en onderhoudt contact met de lokale autoriteiten.

In twee weken zijn zo'n vijftig meldingen binnengekomen van misstanden bij Jeugdbescherming Noord. Ouders, pleegouders en (oud-)medewerkers hebben aangeklopt bij een meldpunt dat twee weken geleden is opgericht door lokale politici.

Intussen is het de vraag of de organisatie actief kan blijven. Volgende maand wordt bekend of Jeugdbescherming Noord hulp mag blijven bieden.

"Ik heb geen vertrouwen meer in de organisatie, maar mijn kinderen zijn er wel aan overgeleverd", zegt een moeder die zich heeft gemeld. "De jeugdbeschermers zouden een veiligheidsplan maken voor de omgang met hun vader, maar dat is er nooit gekomen. Ook heeft Jeugdbescherming Noord verkeerde informatie doorgegeven aan de rechter."

Wat is Jeugdbescherming Noord?

Als een minderjarige thuis niet veilig kan opgroeien of een misdrijf heeft gepleegd, kan een rechter een maatregel opleggen. De minderjarige moet dan verplicht hulp krijgen, van een jeugdbeschermingsorganisatie. Landelijk zijn er veertien van die organisaties.

Jeugdbescherming Noord is verantwoordelijk voor een groot deel van de gezinnen in de provincies Groningen en Drenthe. Jaarlijks komen er zo'n duizend terecht bij de organisatie.

Er zijn meer problemen, ziet Marga de Groot, die als vertrouwenspersoon meldingen in behandeling neemt. "Er is geen overleg met ouders op gelijkwaardige basis en er zijn allerlei verschillende jeugdbeschermers betrokken bij een gezin. Het is zo zonde, want als je een gezin meeneemt in de beslissingen, dan is de kans van slagen veel groter. Bovendien staat in de wet dat het verplicht is."

De inspectie concludeerde een maand geleden dat de hulp van Jeugdbescherming Noord ondermaats is. De oorzaken zijn slechte leiding en de cultuur binnen de organisatie. Veel mensen zijn daardoor vertrokken. In de provincie Drenthe ging vorig jaar meer dan de helft van de werknemers weg, in Groningen was dat zo'n 30 procent.

Kinderen en jongeren krijgen niet de hulp die ze nodig hebben. Zo'n 250 van hen hebben geen vaste jeugdbeschermer. Voor de medewerkers die bij de organisatie werken wordt de druk alleen maar groter.

"Ik kreeg allerlei mails over misstanden bij Jeugdbescherming Noord", vertelt Yaneth Menger, raadslid van de Stadspartij 100% voor Groningen. "Het is onze taak om naar inwoners te luisteren en signalen serieus te nemen. Alleen als we weten wat er structureel misgaat, kunnen we de situatie verbeteren. Samen met een aantal lokale politieke partijen hebben we daarom het meldpunt opgericht."

Ouders, pleegouders en (oud-)medewerkers die een melding maken, worden bijgestaan door vrijwilligers van het meldpunt. De vrijwilligers, die ervaring hebben in de jeugdzorg, bekijken de situatie en benadrukken zo nodig de ernst ervan bij de jeugdbeschermingsorganisatie. Ook proberen ze zelf de situatie te verbeteren.

"De verwachting was al dat veel mensen zich zouden melden, maar al die verhalen zijn echt verbijsterend", vervolgt raadslid Menger. "Er zijn wel andere manieren om melding te maken binnen de jeugdzorg, maar ons meldpunt bewijst nu al nut en noodzaak. En het breidt zich uit, want de gemeente Stadskanaal is ook al zo'n meldpunt gestart."

Certificaat verloren

De problemen bij Jeugdbescherming Noord spelen al langer. Daarom verloor de organisatie in december haar permanente certificaat. Sindsdien heeft ze een tijdelijk certificaat. Volgende maand wordt er opnieuw over geoordeeld.

Dat klinkt technisch, maar heeft grote gevolgen. Zonder certificaat moet de jeugdbeschermingsorganisatie de hulp stopzetten. Vier jaar geleden gebeurde dat bij de Zeeuwse organisatie Briedis Jeugdbeschermers.

"Maar daarmee is het probleem niet opgelost", zegt Mariëlle Bruning, hoogleraar Jeugdrecht aan de Universiteit Leiden. "Kinderen en jongeren moeten dan worden ondergebracht bij andere organisaties, maar zij hebben ook niet genoeg personeel."

"Zes jeugdbeschermingsorganisaties in Nederland lukt het nu niet om op tijd hulp te bieden", zegt Bruning. "Drie jaar geleden is er een noodbeleid gemaakt voor het grote personeelstekort. Dat kan natuurlijk voor eventjes, maar drie jaar is echt een te lange periode. Dan is er iets grondig mis."

Extra mensen

Jeugdbescherming Noord erkent dat de hulp beter moet. Er is een herstelplan gemaakt, dat vooral is gericht op het aannemen van extra mensen. Het gaat inmiddels de goede kant op, zegt de organisatie. In vergelijking met het begin van het jaar zijn er tien jeugdbeschermers extra.

Maar ook met het zwartste scenario wordt rekening gehouden. Er worden plannen gemaakt voor als Jeugdbescherming Noord haar certificaat verliest en dus alle kinderen en jongeren bij een andere organisatie hulp moeten krijgen.

Ruim een maand eerder dan gemiddeld is er vorst aan de grond geconstateerd. Op het meetpunt bij Eindhoven werd het vannacht -0,3 graden en in het nabijgelegen Volkel -0,2. De eerste grondvorst na de zomer is gemiddeld pas op 28 september. Vorig jaar werd de eerste lokale vorst gemeten op 13 september.

Dat het vannacht vroor, heeft te maken met een combinatie van factoren, legt meteoroloog Donny de Koning van Weerplaza uit. "De atmosfeer was rustig, er was een hogedrukgebied en er was kou aanwezig op hoogte. Dat is ook toeval, maar het is wel uitzonderlijk voor deze tijd van het jaar."

Komende nacht zou het weer kunnen gebeuren, zegt De Koning. "We liggen onder een as van hoge druk met weinig stroming. Het is rustig weer."

Vroegste vorst

De vroegste datum dat er vorst aan de grond werd gemeten, was 22 augustus 1973. Dat was ook meteen de koudste, met -2,2 graden in Twente. Het werd toen op meerdere plaatsen onder nul.

Twintig jaar later, in 1993, werd het op 29 augustus -0,4 graden in Soesterberg. In 1986 zat het er twee keer dichtbij, toen werd het op 10 en 21 augustus 0,0 graden.

In september komt vorst aan de grond in de nacht wat vaker voor, meestal aan het eind van de maand. Het record van laatste vorst aan de grond was in 2014, toen daalde de temperatuur pas op 5 november tot onder het vriespunt, met -0,5 graden in Eindhoven.

In Nieuwveen (Zuid-Holland) is vannacht een 19-jarige vrouw zwaargewond geraakt bij een aanrijding met een auto. De bestuurder van het voertuig reed na het ongeval door, maar vanochtend werd een 22-jarige man uit Hoofddorp aangehouden, meldt de politie.

Het slachtoffer komt uit Nieuwkoop. Ze fietste rond 02.30 uur met een groepje vrienden op de Oude Nieuwveenseweg toen een auto haar aanreed. Na het ongeval reed de bestuurder in de richting van de Geerweg, schrijft Omroep West.

De politie was na het ongeval op zoek naar een goudkleurige BMW. De auto moest volgens de politie aanzienlijke schade aan de voorzijde hebben.

Getuigen of mensen met beelden werd gevraagd zich te melden. In de loop van de ochtend maakte de politie bekend dat er "na onderzoek" een verdachte was aangehouden.

Ruim zestig zwemmers zijn gisteren het IJsselmeer overgestoken. Met de zwemtocht van 22 kilometer, van het Friese Stavoren naar Medemblik in Noord-Holland, haalden ze geld op voor de Hersenstichting.

Het doel was om 110.000 euro op te halen voor onderzoek naar hersenaandoeningen en de behandeling ervan. Uiteindelijk stond er vlak na de tocht ruim 141.000 euro op de teller, schrijft NH Nieuws.

De organisatie, Swim4Brains, spreekt van een Nederlands record. Niet eerder zwom zo'n grote groep het IJsselmeer over.

Tegenwind en golven

Tientallen familieleden en vrienden onthaalden de deelnemers bij de finish in Medemblik. De zwemmers waren gisterochtend om 07.00 uur vertrokken. Ze mochten er maximaal tien uur over doen.

De deelnemers kregen aan het begin flinke tegenwind en hoge golven te verduren, maar de organisatie kijkt terug op een geslaagde zwemtocht. Vorig jaar moest het evenement halverwege worden gestaakt, omdat het te hard waaide. Dat was dit keer niet nodig.

'Pittig lang tochtje'

De zwemmers hadden in totaal negentien coaches bij zich. Zij voeren met de deelnemers mee op zeilboten. Niet iedereen zwom de hele afstand: sommigen zwommen in een estafette.

Hersenwetenschapper Pieter van Bokhoven zwom wel de 22 kilometer. "Het was een pittig lang tochtje", zei hij na afloop. "Vooral het begin was erg zwaar door alle golven." Ook organisator Sander Pluijm zwom de hele afstand. "Schouders, rug, alles doet pijn," zei hij tegen de regionale omroep, "maar dat is het waard."

Oekraïne heeft volgens Rusland tientallen drones op diverse Russische steden afgestuurd. Een van de drones veroorzaakte voor korte tijd brand in de kerncentrale van Koersk, aan de grens met Oekraïne, meldt het Russische staatspersbureau Tass.

Volgens Tass werd de drone in de buurt van de kerncentrale uit de lucht geschoten door het luchtafweergeschut. Bij het neerstorten zou schade zijn ontstaan aan een transformator. Volgens de kerncentrale raakte niemand gewond. De brand die ontstond, is inmiddels geblust en de stralingsniveaus zijn normaal. Wel draait een van de reactoren momenteel op halve kracht.

Het Internationaal Atoomenergie Agentschap heeft de afgelopen jaren herhaaldelijk gewaarschuwd voor schade aan kerncentrales tijdens de oorlog in Oekraïne. Directeur Grossi zei bij een bezoek aan de kerncentrale van Koersk een jaar geleden dat aanvallen gevaarlijke gevolgen zouden kunnen hebben.

Aanvallen diep in Rusland

Behalve grensregio Koersk werden ook gebieden dieper in Rusland aangevallen, zoals Moskou, Sint-Petersburg, Nizjni Novgorod, Oeljanovsk en Samara. Die laatste stad ligt zo'n 170 kilometer van de grens met Kazachstan en 800 kilometer van de Oekraïense grens.

Ook een grote brandstofopslag in Oest-Loega, dicht bij de grens met Estland, is geraakt door drones. Daar is brand uitgebroken, maar niet in de brandstoftanks, benadrukt de gouverneur van de regio Leningrad. Het complex van Novatek is een belangrijke locatie voor brandstofexport richting de Oostzee.

Volgens Rusland zijn er in totaal 95 drones neergehaald boven het land. Het is onduidelijk hoeveel er in totaal zijn afgevuurd door het Oekraïense leger. Er zijn geen berichten over slachtoffers. Wel zijn vanwege de aanvallen diverse vluchten in Sint-Petersburg flink vertraagd, zeggen de autoriteiten daar.

Gisteren viel Rusland op zijn beurt locaties in Oekraïne aan. Bij aanvallen in de regio Dnipropetrovsk werd iemand gedood en raakten negen andere mensen gewond. Zeven woningen en een bus werden onder vuur genomen, melden de lokale autoriteiten.

In de regio Cherson wierp een drone een explosief af, waardoor een jongen van 15 hersenletsel opliep, zegt het hoofd van het militair bestuur op Telegram.

Steunpakket voor Oekraïne

Om ervoor te zorgen dat er minder drones en raketten door de Oekraïense luchtafweer komen, trekt de Noorse regering omgerekend zo'n 590 miljoen euro uit. Samen met Duitsland financiert Noorwegen twee Patriot-systemen en -raketten, zegt premier Store in een verklaring.

Ook dragen de Noren bij aan de aanschaf van een luchtverdedigingsradar van de Duitse fabrikant Hensoldt en luchtverdedigingssystemen van Kongsberg. Begin deze maand maakte Noorwegen al bekend samen met Zweden en Denemarken honderden miljoenen euro te steken in luchtverdediging voor Oekraïne.

President Zelensky herhaalt al tijden zijn oproep om de luchtverdediging, die onder druk staat, op orde te krijgen. Daarvoor zijn volgens hem vooral de geavanceerde Amerikaanse Patriot-systemen nodig.

Geen toestemming voor ATACMS

Wat betreft aanvalswapens heeft Oekraïne de beschikking over zijn vele drones, maar ook over zogenoemde ATACMS, Amerikaanse langeafstandsraketten. The Wall Street Journal meldt nu op basis van bronnen binnen het ministerie van Defensie dat de VS het gebruik van die wapens echter al maanden blokkeert.

De VS begon in 2023 ATACMS te leveren aan Oekraïne, maar voor de inzet ervan moest er elke keer groen licht worden gevraagd aan Washington. Dat veranderde vorig jaar herfst toen toenmalig president Biden de Oekraïners toestemming gaf om de wapens in te zetten op Russisch grondgebied, nadat Noord-Koreaanse troepen waren ingezet om het Oekraïense offensief in Koersk een halt toe te roepen. Maar nu Trump aan de macht is, moet het Oekraïense leger - zoals voorheen - toestemming vragen om de raketten in te zetten.

Sinds het eind van de lente van dit jaar is zeker één verzoek om ATACMS in te zetten op Russisch grondgebied afgewezen door het Pentagon, schrijft de krant. Een alternatief voor Oekraïne zou een zelfgemaakte kruisraket kunnen zijn. De productie van de Flamingo zou eind dit jaar of begin volgend jaar gestaag op gang moeten komen, zei Zelensky onlangs.

Goedemorgen! Vandaag lezen BN'ers in Utrecht namen voor van kinderen die in Gaza zijn omgebracht. En de laatste dag van zeilevenement Sail in Amsterdam wordt traditiegewijs afgesloten met de Sail-Out, waarbij de schepen weer de stad uit gaan en richting de Noordzee varen.

Eerst het weer: Vanochtend valt in de noordoostelijke helft van het land nog een enkele bui. Verder verloopt de dag met een mix van zon en wolken. De maxima liggen tussen 19 graden in het noorden tot 21 graden in het zuiden bij een wind uit noordelijke richting. De komende dagen draait de wind meer naar zuidelijke richting en daarmee wordt warmere lucht aangevoerd.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Amerikaanse ministerie van Defensie werkt aan plannen om een paar duizend militairen in te zetten in Chicago, schrijft de krant The Washington Post op basis van ambtenaren die anoniem willen blijven. Volgens de krant worden meerdere opties uitgewerkt, waaronder een militaire inzet op korte termijn, in september.

De Amerikaanse president Trump richtte vrijdag nog zijn pijlen op Chicago, maar dat er concreet plannen worden gemaakt was nog niet bekend. Trump zei over de stad: "Chicago is een puinhoop. Er zit een incompetente burgemeester. En dat zullen we waarschijnlijk hierna rechtzetten. En het zal niet eens moeilijk zijn."

Trump zette eerder al de Nationale Garde in Washington in om, zoals hij zei, "de buitensporige criminaliteit in de stad aan te pakken". De burgemeester van Washington noemde de militaire inzet een "autoritaire zet" en wees erop dat de criminaliteit in de hoofdstad juist was gedaald.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De bootrace in Kuansing is een van de grootste sportwedstrijden van Indonesië. Voorop elke boot staat een jonge danser. Een van hen, Dhika, die 'aura farmer' wordt genoemd, was de afgelopen tijd enorm populair op TikTok. Correspondent Mustafa Marghadi ging kijken bij de race.

Prettige dag!

Politieke partijen presenteren voor de verkiezingen allerlei plannen om meer huizen te bouwen. Tegelijk gaat er veel aandacht naar het belastingvoordeel voor mensen die al een huis hebben: de hypotheekrenteaftrek. Dat is het in de Nederlandse wet vastgelegde principe dat mensen een deel van de rente op hun hypotheek kunnen aftrekken van hun inkomen, zodat ze minder belasting hoeven te betalen.

Verschillende partijen willen dit belastingsvoordeel stap voor stap afschaffen, andere willen de aftrek vooral laten zoals die is. De roep om te stoppen met hypotheekrenteaftrek is niet nieuw. Al jarenlang pleiten deskundigen en instituten daarvoor, omdat de aftrek de woningmarkt zou verstoren.

Berekening maandbedrag

Daarover later meer. Laten we eerst kijken hoe zo'n afschaffing in de praktijk uitwerkt. Wat gebeurt er dan met iemands maandelijkse hypotheeklasten? GroenLinks-PvdA denkt aan afbouw in acht tot twaalf jaar. Een groep woningmarktexperts stelt vijftien jaar voor en De Nederlandsche Bank suggereert twintig jaar.

Op verzoek van de NOS berekende hypotheekadviesketen Van Bruggen wat deze varianten betekenen voor de netto hypotheekbetalingen van iemand die nu een huis koopt. Uitgangspunt is een annuïteitenhypotheek van 495.000 euro (de gemiddelde woningprijs op dit moment) en 4 procent rente (het gemiddelde voor tien jaar vaste hypotheekrente zonder Nationale Hypotheek Garantie).

Bij de snelste afbouw van de hypotheekrenteaftrek, in acht jaar, stijgt het extra nettobedrag dat huiseigenaren moeten betalen tot ruim 500 euro per maand rond het achtste jaar.

Daarna neemt het verschil tussen de huidige situatie en die na de afbouw van de hypotheekrenteaftrek langzaam af. Dat komt doordat je bij een annuïteitenhypotheek (zoals in het rekenvoorbeeld) na verloop van tijd meer aflost en minder rente betaalt. Ook mét hypotheekrenteaftrek betaal je dan langzaamaan steeds meer.

Bij een afbouw van de hypotheekrenteaftrek in twintig jaar betaalt de huiseigenaar maximaal ruim 300 euro per maand meer, pas rond het zeventiende jaar.

Of huiseigenaren er echt zo veel op achteruitgaan hangt helemaal af van wat een nieuw kabinet verder doet qua belasting- en inkomensmaatregelen. Dit jaar loopt de overheid zo'n 11,2 miljard euro aan inkomsten mis aan hypotheekrenteaftrek. Dat geld kan dan dus anders ingezet worden. Besteed je dat aan verlaging van inkomstenbelastingen, dan wordt de 'pijn' voor mensen met een hypotheek verzacht.

"Ook is het effect voor starters groter dan bij de meeste huiseigenaren die al langer een hypotheek hebben", zegt Oscar Noorlag van Van Bruggen. Want bij een annuïteitenhypotheek betaal je in het begin veel rente en weinig aflossing. Verder 'verlies' je in latere jaren minder hypotheekrenteaftrek, omdat je dan sowieso minder rente betaalt en meer aflossing. "Ook hebben veel mensen hun rente vastgezet op tussen de 1 en 2 procent. Dan is het effect ook veel minder groot dan voor starters die recent een hypotheek afsloten met een rente tussen 3,5 en 4 procent."

Inkomensstijgingen

Als je de afbouw over jaren uitsmeert, gebeurt er ondertussen ook wat met de inkomens van mensen. Want jaar na jaar stijgen lonen en uitkeringen en daardoor zal een hoger maandbedrag aan hypotheekbetaling beter te behappen zijn.

Huiseigenaren zijn gemiddeld sowieso een kleiner deel van hun inkomen kwijt aan woonlasten dan huurders, gemiddeld rond de 17 procent. Bij huurders van een commerciële verhuurder is dat 30 procent en bij corporatiehuurders 25 procent.

Dat huiseigenaren gemiddeld beter uit zijn, komt mede doordat mensen in het verleden een hypotheek afsloten die toen relatief hoog was ten opzichte van hun inkomen, maar na jaren loonstijgingen en inflatie nu relatief laag is geworden.

Van Bruggen vergelijkt dat met huurders in de vrije sector die jaarlijks een huurverhoging van tussen de 2 en 4 procent krijgen. "Huurders zijn dan in ieder geval op de lange termijn fors duurder uit en in sommige scenario's al na enkele jaren", aldus Noorlag. "En dan hebben we er nog geen rekening mee gehouden dat een huiseigenaar vermogen opbouwt en de huurder niet."

Kritiek op aftrek

Terug naar de kritiek op de hypotheekrenteaftrek, van deskundigen en organisaties als De Nederlandsche Bank, het Internationaal Monetair Fonds en de OESO. Die kritiek is al vele jaren ongeveer hetzelfde: het is een marktverstorende subsidie voor huizenkopers, waardoor huizenprijzen onnodig hoog zijn en mensen zich extra diep in de schulden steken. En mensen zonder hypotheek worden benadeeld, want zij betalen meer belasting dan nodig door dat belastingvoordeel voor huiseigenaren.

Bij afschaffing is de verwachting dat huizenprijzen minder hard stijgen of dalen. Ook daarom zijn critici voor geleidelijke afschaffing, zodat huizenprijzen niet ineens een klap krijgen. Het uiteindelijke voordeel moet dan zijn dat toekomstige huizenkopers minder hoge leningen hoeven aan te gaan en dat de overheid miljarden overhoudt voor andere dingen.

Ook NHG wil einde

Ook de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) is voorstander van afschaffing. NHG helpt woningeigenaren bij financiële problemen of als ze bij verkoop hun hypotheek niet helemaal kunnen terugbetalen. NHG neemt dan, onder voorwaarden, die restschuld over. Als huizenprijzen dalen kan dit vaker voorkomen. Toch is NHG voor afbouw, in twintig jaar.

"Wij maken ons geen zorgen over meer restschulden bij een geleidelijke afbouw", zegt een woordvoerder. "Een zorgvuldig ontworpen afbouw kan juist bijdragen aan een woningmarkt die betaalbaar, toegankelijk en financieel gezond blijft. De besparing die dit oplevert kan op andere manieren worden teruggegeven aan mensen."

Het Amerikaanse ministerie van Defensie werkt aan plannen om een paar duizend militairen in te zetten in Chicago, schrijft de krant The Washington Post op basis van ambtenaren die anoniem willen blijven.

Volgens de krant worden meerdere opties uitgewerkt, waaronder een militaire inzet op korte termijn, in september.

De Amerikaanse president Trump richtte vrijdag nog zijn pijlen op Chicago, maar dat er concreet plannen worden gemaakt was nog niet bekend. Trump zei over de stad: "Chicago is een puinhoop. Er zit een incompetente burgemeester. En dat zullen we waarschijnlijk hierna rechtzetten. En het zal niet eens moeilijk zijn."

Washington

Trump zette eerder al de Nationale Garde in Washington in om, zoals hij zei, "de buitensporige criminaliteit in de stad aan te pakken". De burgemeester van Washington noemde de militaire inzet een "autoritaire zet" en wees erop dat de criminaliteit in de hoofdstad juist was gedaald.

De Democratische gouverneur van Illinois, de staat waar de miljoenenstad Chicago ligt, meldt dat er geen contact is geweest met de regering over de inzet van militairen. Vrijdag beschuldigde hij Trump al van pogingen om "chaos te creëren". "Het doel van Trump is om angst in onze gemeenschappen aan te wakkeren en zo zijn machtsmisbruik te rechtvaardigen."

Bronnen melden aan The Washington Post dat er al weken aan de plannen wordt gewerkt. Het Pentagon houdt zich in een reactie op de vlakte en meldt dat het niet speculeert over de inzet van militairen. Verder zegt het ministerie van Defensie dat het voortdurend werkt aan plannen om de federale belangen te beschermen.

Los Angeles

Trump stuurde dit jaar ook al honderden leden van de Nationale Garde naar Los Angeles, omdat het stadsbestuur te weinig zou doen tegen protesten tegen zijn anti-immigratiebeleid.

De steden die volgens Trump falen, worden allemaal geleid door Democraten. Hij beschrijft de steden als wetteloze, door de Democraten geleide mislukkingen.

Noord-Korea heeft naar eigen zeggen twee nieuwe luchtverdedigingsraketten afgevuurd. Het ging om een rakettest onder toezicht van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un.

Het staatspersbureau van het dictatoriale land schrijft dat de wapens een "superieure gevechtscapaciteit" hebben en ze "unieke technologie" bevatten. De raketten zouden "zeer geschikt zijn voor het vernietigen van verschillende luchtdoelen".

De test vond zaterdag plaats, nadat Zuid-Korea had bevestigd dat het dinsdag waarschuwingsschoten had gelost, omdat Noord-Koreaanse militairen de gedemilitariseerde zone overstaken die de twee landen van elkaar scheidt.

Noord-Korea noemde het afvuren van de waarschuwingsschoten een "ernstige provocatie". De militairen zouden bezig zijn geweest met het bouwen van een barrière die volgens de Noord-Koreanen "permanent de zuidelijke grens moet afsluiten". Vanuit Noord-Korea werd niet teruggeschoten.

Militaire oefening VS en Zuid-Korea

De Noord-Koreaanse rakettest komt op een moment dat Zuid-Korea en de Verenigde Staten net zijn begonnen met een grootschalige gezamenlijke militaire oefening in de regio. En maandag hebben de nieuwe Zuid-Koreaanse president Lee Jae-myung en de Amerikaanse president Trump een ontmoeting in Washington, schrijft de Britse publieke omroep BBC.

Kim Jong-un veroordeelde afgelopen maand de militaire oefeningen van de VS en Zuid-Korea. Hij noemde ze "zeer vijandig en confronterend".

Rusland

Noord-Korea voert geregeld rakettesten uit. In mei werden meerdere ballistische raketten afgevuurd. Zuid-Korea vermoedde dat het toen ging om een prestatietest voor de export van raketten naar Rusland.

Noord-Korea en Rusland werken op militair gebied samen. Kim Jong-un stuurde eerder duizenden militairen naar Rusland om mee te vechten in Oekraïne. Hoge Zuid-Koreaanse functionarissen uitten al eens hun zorgen, omdat Noord-Korea Russische rakettechnologie zou krijgen in ruil voor het sturen van troepen naar Rusland.

Of er bij de rakettest van gisteren Russische technologie is ingezet, is niet bekend.

Bij een schietincident in Rotterdam zijn de afgelopen avond drie mensen gewond geraakt. Het gaat om twee mannen van 47 en 43 jaar uit Rotterdam en een man van 31 uit Barendrecht. Volgens de politie waren ze bij bewustzijn toen ze naar het ziekenhuis werden gebracht.

De schoten werden gelost in de Paul Krugerstraat in het stadsdeel Feijenoord. De politie heeft nog niemand aangehouden en onderzoekt wat er precies is gebeurd. Daarvoor worden sporen veiliggesteld camerabeelden uit de buurt gecheckt. Ook wordt met getuigen gesproken. Op straat is een kogelhuls gevonden.

De politie roept mensen die iets hebben gezien op om zich te melden.

In twee dagen is voor de nationale actie 'Wij eisen de nacht op, laat vrouwen veilig thuiskomen' al ruim 130.000 euro ingezameld. Het streefbedrag was aanvankelijk 3500 euro, werd later verhoogd naar een ton en inmiddels is het streefbedrag verhoogd naar 170.000 euro.

De slogan van de actie moet straks overal in Nederland te zien zijn, maar initiatiefnemer Danique de Jong (29) wil het geld ook gebruiken om aan concrete oplossingen te werken.

De afgelopen weken werd Nederland meermaals opgeschrikt door nieuws over geweld tegen meisjes en vrouwen. De dood van de 17-jarige Lisa uit Abcoude, die in de nacht van dinsdag op woensdag om het leven werd gebracht toen ze naar huis fietste, maakt veel los. Een bericht op sociale media onder de noemer "recht op de nacht", waarin vrouwen eisen dat ze veilig over straat kunnen, wordt massaal gedeeld.

Aandacht verslappen

De Jong, campagnestrateeg van beroep, vreest dat de aandacht op termijn weer zal verslappen zonder dat het daadwerkelijk tot oplossingen leidt. Op haar sociale media komen voortdurend berichten voorbij waarin wordt geëist dat vrouwen veilig over straat kunnen. Maar ze ziet ook dat sommige mensen in haar omgeving juist vooral berichten te zien krijgen waarin de nadruk minder op de veiligheid van vrouwen ligt en meer op de achtergrond van de dader.

Met het opgehaalde geld wil De Jong, die ook lid is van de feministische actiegroep Dolle Mina, zorgen dat niemand om de boodschap heen kan. Daarom zal de slogan onder meer op digitale snelwegmasten en schermen worden geplaatst.

"Je ziet heel vaak dat de aandacht voor dit onderwerp na een week weer verslapt, maar dat we niet overgaan op actie. Met de campagne wil ik iets doen aan het onderliggende probleem: namelijk dat onze maatschappij lang geleden heeft besloten dat vrouwen minder waard zijn dan mannen. Het is tijd dat daar iets aan verandert."

'Heel ontroerend'

Dat de inzamelingsactie zo'n succes zou worden, had De Jong niet verwacht. "Toen ik gisterochtend begon, dacht ik: het zou heel fijn zijn als we een weekje zichtbaar kunnen zijn. Nu krijg ik gratis advertentieruimte en zendtijd aangeboden."

Toen ze de inzamelingsactie opzette, hoopte De Jong vooral op steun van organisaties en bedrijven. Maar een groot deel van het wordt gedoneerd door individuen. "Dat zijn gewoon mensen die denken: we moeten iets doen. Dat vind ik heel ontroerend."

Als het in dit tempo doorgaat, zal het bedrag nog flink oplopen. En dan is er veel meer mogelijk dan adverteren op snelwegmasten en schermen. De Jong: "In eerste instantie willen we nu zo snel mogelijk overal zichtbaar zijn. We hopen de campagne zondag af te trappen met advertenties op schermen rond de Amsterdam Arena, waar Ajax tegen Heracles speelt. Daarna breiden we steeds verder uit, zowel offline als online."

Zo werkt ze ook aan posters en een leus die mannen kunnen delen om te laten zien dat ze zich willen inzetten voor de veiligheid van vrouwen. Daarnaast gaat ze om tafel met experts en organisaties om te werken aan oplossingen, en zich richten tot de politiek om verandering teweeg te brengen.