Aggregator

De Duitse voetbalclub VfB Stuttgart is niet te spreken over de behandeling van supporters gisteravond in aanloop naar de Europa League-wedstrijd tegen Go Ahead Eagles in Deventer. De club spreekt van een "buitenproportioneel optreden" en wil dat er een onderzoek komt.

Burgemeester König van Deventer gaf voorafgaand aan de wedstrijd twee noodbevelen af vanwege mogelijke ongeregeldheden. Volgens de gemeente was uit informatie van de politie gebleken dat supporters van beide clubs van plan waren de confrontatie op te zoeken.

RTV Oost meldt dat Stuttgart-fans door de hekken bij de fanzone in de stad braken, terwijl supporters van GAE bij de fans van de tegenstanders probeerden te komen.

"Ter plekke zijn de supporters van Stuttgart massaal de bus uit gestroomd en door de hekken gegaan", zei burgemeester König voor het duel tegen de omroep. "Dat betekent dat we nu een groep supporters hebben waarvan we niet zeker weten of ze een kaartje hebben. Ook weten we niet of ze vuurwerk of allerlei spullen bij zich hebben die we niet in het stadion willen hebben."

Supporters weggestuurd

Het eerste noodbevel was voor aanhangers van VfB Stuttgart. Aan drie supportersbussen werd een gebiedsverbod opgelegd: zij moesten direct vertrekken uit de binnenstad en de Raambuurt. Het tweede noodbevel was voor fans van Go Ahead Eagles. Zij mochten niet in de Raambuurt komen.

De politie wist een directe confrontatie te voorkomen, maar stuurde een deel van de Stuttgart-supporters terug naar Duitsland. Zij waren dus niet bij de wedstrijd, die in 4-0 voor de club uit Stuttgart eindigde.

Opheldering

In een statement van VfB Stuttgart valt te lezen dat de club de gebiedsverboden buitenproportioneel vindt. Volgens de club werd het inrijverbod opgelegd vanwege "vermeend agressief gedrag van VfB-fans". Maar bestuursleden konden zulk gedrag niet waarnemen, schrijft de club.

Alexander Wehrle, voorzitter van VfB, is ook niet blij met de acties van de politie en gemeente Deventer. Hij was ter plaatse en zegt in een verklaring dat "de lokale autoriteiten om voor ons totaal onbegrijpelijke redenen" een toegangsverbod voor een deel van de fans hebben opgelegd.

"We zijn in nauw overleg met de autoriteiten en de UEFA en dringen aan op een volledige opheldering van de gebeurtenissen. Dit buitenproportionele optreden bedreigt onze voetbalsupporterscultuur."

'Bepaalde dingen niet goed gegaan'

Go Ahead Eagles-directeur Jan Willem van Dop is niet te spreken over de reactie van Wehrle. "Vanuit Stuttgart zijn er bepaalde dingen niet goed gegaan", zei hij gisteren bij RTV Oost. Volgens Van Dop hielden de geweerde supportersbussen zich onderweg naar Deventer al niet aan de instructies van de politie.

"In het overleg werd duidelijk dat er ultra's waren zonder kaarten, die al bij Venlo werden tegengehouden en niet luisterden naar de politie. Dan krijg je volgens mij altijd gezeur. Daar hebben we als clubs niks mee te maken, en daar moet je als directeur van een grote club ook geen mening over hebben. Dat is allemaal aan de politie."

Hij vindt ook dat de politie en gemeente hun best hebben gedaan om de avond in goede banen te leiden. "Ik was zelf nog even in de fanzone, en met de fans die wel kaarten hadden was de sfeer gewoon prima", zei hij. Van Dop is blij dat het uiteindelijk niet uit de hand is gelopen, mede dankzij de inzet van de politie in onder meer het stadion. "Daardoor bleef het gelukkig rustig, maar het is natuurlijk wel jammer."

"Herstel de toeleveringsketen." Dat is de boodschap van de Nijmeegse vestiging van Nexperia aan de Chinese tak van het bedrijf. In een open brief roept het Nederlandse hoofdkantoor zijn Chinese collega's op om in gesprek te gaan.

De brief onderstreept de noodzaak voor het hervatten van de levering van chips "in het belang van alle partijen, inclusief onze klanten". Volgens de Nederlandse tak van het bedrijf dreigt er nog altijd een productiestop bij klanten van Nexperia door een tekort aan chips.

De brief vermeldt dat er meermaals contact is gezocht met China, maar tevergeefs dus.

Karremans

Sinds 2019 is de Nederlandse chipmaker in handen van een Chinese aandeelhouder, het bedrijf Wingtech van ondernemer Zhang Xuezheng. Wingtech is deels in handen van de Chinese staat.

Eind september greep demissionair minister Karremans in bij de chipmaker om belangrijke beslissingen bij het bedrijf tegen te houden als die de chipproductie in Europa in gevaar zouden brengen. Die maatregel is inmiddels opgeschort. Karremans wilde zo proberen de relatie met China te herstellen.

Een dag daarna zette de Ondernemingskamer van de rechtbank de Chinese bestuurder bij Nexperia uit zijn functie. Topman Xuezheng zou binnen het bedrijf veel macht naar zich toe trekken. Met de ingreep van de rechter zette Nederland de Chinese aandeelhouder buiten de deur.

Conflict

Als reactie op het ingrijpen blokkeerde China de export van chips, waarna een politiek conflict ontstond. Nexperia's grootste fabriek staat in China.

Door het exportverbod zaten vooral automakers en hun leveranciers wekenlang in onzekerheid over hun voorraden en nieuwe leveringen. De chips zijn heel belangrijk voor allerlei auto-onderdelen. Zonder deze chips kan een auto niet de fabriek uit.

Karremans zei vorige week nog te vertrouwen op dat de chips worden geleverd. "Het is nog niet op hetzelfde niveau als hiervoor, maar we zien wel dat chips deze kant op komen." Maar de open brief meldt nu dat klanten in verschillende sectoren nog steeds kampen met dreigende productieonderbrekingen.

Aanklachten China

Nexperia China heeft inmiddels gereageerd op de open brief via persbureau Reuters. De reactie bestaat uit een reeks aanklachten, zoals de beschuldiging dat het Nederlandse kantoor "destructieve maatregelen heeft uitgevoerd" tegen werknemers.

Daarnaast eist China dat Nederland de uitbreidingsplannen in Maleisië en andere overzeese regio's stopt. Aanvullend eist China de onmiddellijke hervatting van de levering van wafers, de platen waaruit vervolgens in China de chips worden gesneden. Die chips worden vervolgens naar Europa verscheept.

China dringt bovendien op Nederland aan om contact op te nemen.

De anticorruptiediensten in Oekraïne hebben vanochtend een huiszoeking gedaan in het appartement van Andri Jermak, de stafchef van de Oekraïense president Zelensky.

Volgens de autoriteiten maakt de doorzoeking deel uit van een lopend onderzoek. De Kyiv Independent schrijft dat Jermak wordt onderzocht omdat hij mogelijk betrokken is bij het omkoopschandaal rond het Oekraïense staatsenergiebedrijf Energoatom.

Onderaannemers van het staatsenergiebedrijf zouden daarbij zijn gedwongen smeergeld te betalen in ruil voor contracten. Bij de criminele organisatie zou een voormalige adviseur van de minister van Energie een hoofdrol hebben gespeeld.

Jermak schrijft op Telegram dat hij meewerkt aan het onderzoek.

Eerder werden in het corruptieonderzoek al panden doorzocht van hoofdverdachte Timur Mindich. Hij is een voormalige zakenpartner en vriend van Zelensky. Al voor de huiszoekingen ontvluchtte Mindich het land.

Rechterhand

Jermak (54) is de rechterhand van president Zelensky. Hij wordt gezien als een machtig figuur binnen de Oekraïense regering. Zo wordt hij vaak gezien met de president en leidde de Oekraïense delegatie voor de vredesonderhandelingen met de VS en Rusland.

Zelensky en Jermak kennen elkaar al lang, nog uit de tijd dat Zelensky acteur was. Jermak werkte toen als televisieproducent.

De anticorruptiediensten hebben Jermak al langer in het vizier. Ze kwamen naar buiten met opnames waarop de naam Alibaba te horen was, wat mogelijk staat voor Andriy Borisovitsj, de voor- en vadersnaam van Jermak.

Christiaan Paauwe, correspondent Midden- en Oost-Europa:

"Met de druk vanuit Amerika om een deal te sluiten met Rusland die voor Oekraïne heel erg slecht zou zijn, werd het corruptieschandaal even naar de achtergrond gedrukt. Maar de huiszoekingen bij Jermak laten zien dat de kous verre van af is.

Oekraïners zijn woedend over deze vergaande corruptie in de energiesector, al helemaal omdat ze door aanvallen op infrastructuur regelmatig in het donker zitten. Veel mensen willen dat Jermak vertrekt. Maar vooralsnog is er geen hard bewijs dat hij zelf ook direct betrokken was en Zelensky laat zijn belangrijkste adviseur nog niet vallen. Als er toch straks nieuwe onthullingen naar buiten komen, dan kan dat veranderen. En de kans is groot dat er straks aanklachten tegen Jermak zullen volgen."

Een Duitse astronaut zal als eerste Europeaan op een missie naar de maan gaan. Directeur Aschbacher van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA had drie tickets te vergeven aan boord van verschillende Amerikaanse Artemis-missies en die gaan naar Duitsland, Frankrijk en Italië. Die drie landen betalen ook verreweg het meest aan de ESA.

Het is nog niet duidelijk wie precies de eer krijgt toebedeeld. Er zijn momenteel twee Duitse astronauten, Alexander Gerst (45) en Mathias Maurer (55).

Onder de vijf astronauten in de nieuwste ESA-lichting, die vorig jaar hun opleiding afrondden, zijn geen Duitsers. Wel staan er nog twee op een reservelijst van elf.

Nog even wachten

Het Amerikaanse Artemis-programma heeft in 2022 al één onbemande maanmissie succesvol afgerond. Het is de bedoeling dat er voor uiterlijk april volgend jaar een bemande vlucht komt, met drie Amerikanen en een Canadees. Zij zullen alleen wat rondjes draaien rond de maan. Een landing staat pas gepland voor Artemis III, voorlopig in de agenda voor 2028.

Of een Europeaan al aan boord van die missie zal zijn (de eerste naar het maanoppervlak in meer dan een halve eeuw) is nog niet duidelijk. In de komende jaren staan nog meer missies naar de maan gepland, ook om een ruimtestation in een baan eromheen te brengen, de Gateway.

De ESA draagt onder meer technologisch bij aan die reizen door de ontwikkeling van de servicemodule voor het ruimtevaartuig.

Groeiend budget

Aschbacher verklapte zijn planning aan het Duitse persbureau DPA in de marge van een ESA-top in Bremen. Daar toonde hij zich ook zeer tevreden over de nieuwe financiering van de ESA: het budget stijgt met 30 procent naar 22 miljard euro. Gisteren nog trok ook het Nederlandse kabinet toch nog extra geld ervoor uit: 453 miljoen in plaats van 344 miljoen.

Volgens Aschbacher is dat geld hard nodig om concurrerend te blijven. Niet alleen moet de ESA aansluiting houden bij de nieuwe spacerace tussen China en de VS, ook moeten de ontwikkelingen in de commerciële ruimtevaart worden bijgebeend. "Europa heeft wat in te halen", luidt zijn oordeel.

Duitsland levert met gemak de grootste bijdrage aan de ESA, ruim 5 miljard euro tegenover 3,5 miljard drie jaar terug. Italië en Frankrijk spenderen elk net iets meer dan 3 miljard. Nederland staat op plek negen achter de bijna 2 miljard van Spanje en het VK en de ruim 1 miljard van België. In tegenstelling tot Nederland heeft dat laatste land wel een aankomend astronaut: Raphaël Liégeois traint voor een reis naar het ISS.

Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw gedood. Bij ongeveer de helft was de (vermoedelijke) dader een partner of ex-partner. En dat aantal is de afgelopen vijftien jaar gelijk gebleven, blijkt uit de nieuwste cijfers van het CBS.

Gescheiden vrouwen zijn relatief het vaakst slachtoffer van moord of doodslag door een (ex-)partner. De slachtoffers zijn dan meestal tussen de 20 en 40 jaar.

Het aantal vrouwen dat in Nederland om het leven wordt gebracht door een partner of ex ligt in het midden van de aantallen in andere Europese landen over 2017 tot en met 2023. Slowakije rapporteert het laagste aantal, in Finland en Litouwen zijn de cijfers het hoogst.

Daarbij tekent het CBS aan dat veel landen geen (betrouwbare) cijfers bijhouden, omdat ze bijvoorbeeld geen dadergegevens hebben. Ook wordt op verschillende manieren geregistreerd; in sommige landen wordt doodslag niet gerapporteerd.

Femicide Monitor

Marieke Liem, hoogleraar veiligheid en interventies aan de Universiteit Leiden, denkt dat er twee oorzaken ten grondslag liggen aan het feit dat het aantal vermoorde vrouwen niet afneemt, terwijl er de maatschappelijk gezien meer aandacht voor is. "Het zou juist een effect kunnen zijn van de vrouwenemancipatie in de afgelopen decennia. Hierdoor proberen mannen in sommige heel traditionele relaties het statusverschil te compenseren door bijvoorbeeld hun vrouw te controleren, te isoleren, te kleineren, maar ook door geweld toe te passen."

Een andere denkbare oorzaak is psychische problematiek, zegt Liem. "Denk aan schulden en verslavingsproblematiek. Die is de afgelopen 10 tot 15 jaar ook niet sterk gedaald. Dus je zou kunnen zeggen dat geweld tegen vrouwen een afgeleide is van die problemen."

Liem publiceerde dit jaar de zogenoemde de Nederlandse Femicide Monitor, waarin vergelijkbare cijfers als het CBS zijn opgenomen, zegt Liem. "Dat koppelen we met data van politie en het Openbaar Ministerie, de rechtbank en de media. Belangrijker nog is dat er gesproken wordt met nabestaanden van vrouwen die overleden zijn door geweld. Daaruit blijkt dat heel veel van hen niet eerder op de radar stonden van politie en justitie. Dus heel veel vrouwen hebben niet aan de bel getrokken of althans niet officieel melding gedaan van het geweld."

Omgeving moet ingrijpen

Liem zegt dat veel vrouwen die door femicide om het leven komen, hoogopgeleid zijn. "Die denken: ik los het zelf wel op. Ze hebben ook vaak een hoog empathisch vermogen en leggen soms een schuld bij zichzelf. 'Ik heb zelf ook gedronken. Ik heb zelf ook dingen gezegd die niet door de beugel konden'. Op die manier blijven ze eigenlijk langdurig in een situatie die heel erg gevaarlijk voor ze is."

Volgens de hoogleraar kan het femicidecijfer in de toekomst wel worden teruggebracht, "als gendergelijkheid de norm wordt in de maatschappij in plaats van dat het wordt bestreden."

Tot die tijd is het zaak dat mensen in de omgeving van een vrouw actie ondernemen als ze zien dat er iets aan de hand is. "Collega's, buren, huisartsen, werkgevers dus", zegt Liem. "Dat die zeggen: 'Ik ga een melding doen, jij gaat vanavond niet naar huis, je gaat met mij mee. Ik neem het hier over, ik ga je helpen en in veiligheid brengen."

En opnieuw staan medewerkers en leden van de FNV tegenover elkaar in de rechtszaal. Vanmiddag zitten aan de ene kant van de rechtszaal oud-politicus Lodewijk Asscher en oud-voorzitter Ton Heerts, de tijdelijke toezichthouders van de grootste vakbond van het land. Aan de andere kant zit het ledenparlement van de vakbond, met meer dan honderd vakbondsleden.

Al vrijwel het hele jaar gaat het in de vakbond vooral over interne conflicten, de organisatiestructuur en de vraag wie de macht binnen de bond in handen heeft.

De bond had dit jaar drie verschillende voorzitters en moet het nog altijd met een tijdelijk voorzitter doen. Er is nog geen zicht op een nieuwe, iemand die met een sterk mandaat mee kan praten over belangrijke dossiers zoals de duur van de werkloosheidsuitkering, bezuinigingen in de zorg, vroegpensioen en de rol van flexibele contracten.

Puinruimen

In het begin van het jaar ging het nog vooral over verwijten die FNV-bestuurders elkaar maakten, openlijk en in uitgelekte mailtjes. Die bestuurders zijn inmiddels vertrokken en nu gaat de discussie vooral over de structuur van de bond, om machtsspelletjes in de toekomst te voorkomen.

Het resultaat van een eerdere rechtszaak in het voorjaar was dat Asscher en Heerts benoemd werden door de rechter om puin te ruimen. Zij willen de manier hoe beslissingen tot stand komen veranderen. Daarbij is er geen plaats meer voor het ledenparlement, wat nu nog besluiten kan tegenhouden en bestuurders kan wegsturen.

Alleen, om dat voor elkaar te krijgen was er toestemming nodig van datzelfde ledenparlement. Dat ging daar niet in mee: een stemming eind oktober eindigde nipt in een afkeuring van het plan.

Inspraak

Volgens Lodewijk Asscher is er geen tijd te verliezen en moet het plan er nu toch echt komen. "Uitstel kunnen we ons niet veroorloven; de formatie is begonnen en de FNV moet aan tafel zitten als de plannen voor de komende jaren worden gesmeed." Daarom vraagt hij de rechter om toestemming om het ledenparlement te passeren.

Haast voelt het ledenparlement ook, maar ze vrezen dat leden te weinig te vertellen krijgen in de bond. In de plannen van Asscher en Heerts krijgt de toezichthouder de bevoegdheid om bestuurders aan te stellen en daarmee kunnen zij een belangrijke stempel drukken op de koers van de vakbond. Eerder gaven leden van het parlement aan dat er wel te praten valt als er meer garanties worden gegeven over inspraak van de leden.

Maar volgens Asscher houden leden inspraak via een nieuw op te richten bondsraad, al krijgt die minder bevoegdheden dan het huidige ledenparlement. De bondsraad kan de raad van toezicht benoemen en wegsturen, die raad krijgt vervolgens de macht om bestuurders weg te sturen. Leden kunnen in een referendum stemmen op de voorzitter.

Na vanmiddag zal de rechter waarschijnlijk een paar weken nodig hebben om tot een uitspraak te komen.

Het Drents Museum, dat begin dit jaar slachtoffer werd van een kunstroof, was gewaarschuwd voor zwakke plekken in de beveiliging. De verzekeraar had aangedrongen op sterker glas in de vitrines, maar die aanbeveling werd niet opgevolgd. Dat meldt RTL Nieuws op basis van meerdere documenten die de redactie heeft ingezien.

Drie mannen sloegen toe in de nacht van 24 op 25 januari bij het museum in Assen. Met een zwaar explosief bliezen ze een buitendeur op. Eenmaal binnen sloegen ze met sloophamers vitrines kapot. Ze gingen ervandoor met Roemeense kunstschatten die waren geleend van het Nationaal Historisch Museum in Boekarest.

De buit, met een waarde van miljoenen euro's, is nog altijd niet terecht. Wel zitten drie mannen vast voor de roof. Topstuk onder de geroofde stukken is de helm van Cotofenesti, van onschatbare culturele waarde.

De tentoonstelling met Roemeense stukken liep sinds juli 2024. Enkele weken eerder had een expert van verzekeraar Aon onderzoek gedaan naar de beveiliging bij de expositie. Volgens RTL Nieuws concludeerde de expert dat de "inbraakwerendheid" van de vitrines te laag was, "gezien de verzekerde waarde".

Het advies was om ander glas te plaatsen, met een inbraakwering van minimaal vijf minuten. Dat betekent dat inbrekers zeker vijf minuten nodig zouden hebben om het glas te vernielen. Bij de roof een half jaar later lukte de dieven dat in ongeveer drie minuten.

'Prutswerk'

Het Drents Museum verving de vitrines niet na het advies. Experts spreken tegen RTL hun verwondering daarover uit en spreken van "prutswerk". Wel volgde het museum andere beveiligingsadviezen van de verzekeraar op, zoals het plaatsen van mistmachines en het verstevigen van deuren.

Tom Cremers, expert op het gebied van beveiliging van musea, ziet ook dat de adviezen niet goed zijn opgevolgd. "Als de verzekeringsmakelaar constateert dat de vitrines niet in orde zijn, dan zou dat moeten hebben leiden tot consequenties en eisen aan de vitrines."

Toch is dat niet naar behoren gebeurd. "Het boeit mij dat de hele keten van verantwoordelijken - het museum, de verzekeringsmakelaar en het ministerie van Cultuur - allemaal zo onachtzaam zijn geweest. Als je constateert dat de beveiliging niet op orde is dan moet je niet met de tentoonstelling doorgaan."

Schuldbekentenis

Volgens Cremers heeft de zogenoemde indemniteitsregeling van de overheid, waarbij de overheid garant staat bij schade aan kunst in bruikleen, een belangrijke rol gespeeld. "Die regeling schiet zichzelf in de voet. De verzekeringsmakelaar weet gewoon dat als het fout gaat, uiteindelijk de overheid opdraait voor de kosten. Dus waarom je echt druk gaan maken over de beveiliging van zijn tentoonstelling? Want die verzekeraar loopt geen enkel risico."

En geleerd uit het verleden wordt er niet, zegt Cremers. "Kijk naar de roof van de Portugese kroonjuwelen in het Museon begin deze eeuw, de roof in het Westfries Museum en in de Kunsthal, waar dezelfde verzekeringsmakelaar bij betrokken was."

Cremers noemt het "van de zotte" dat de overheid geen deskundigen naar het museum stuurt om te kijken of die garantstelling ook wel verantwoord is. Daarom is er wat hem betreft maar een conclusie mogelijk: "Als de verzekeringsmakelaar en het museum geconstateerd hebben dat de beveiliging niet op orde was, dan is het in feite met terugwerkende kracht een schuldbekentenis."

Desgevraagd gaat het museum inhoudelijk niet in op vragen over de beveiliging. Het museum zegt wel dat aan alle verzekeringsvoorwaarden is voldaan. Cremers wil dat best geloven, zegt hij. "De verzekeringsmakelaar heeft wel geconstateerd dat de vitrines niet op orde waren, maar blijkbaar geen eisen daaraan verbonden. Er is niet gezegd: als jullie die vitrines niet in orde brengen dan gaan wij de verzekering niet regelen."

Voor de oudere generaties zal het voelen als een déjà vu: een Amerikaanse oorlogsvloot ligt dreigend voor de kust van Venezuela, en ook op land bereidt de VS acties voor. "Dat zal snel beginnen", beloofde president Trump vannacht, zonder in detail te treden.

De VS heeft een lange geschiedenis van interventies in Latijns-Amerika: van inmenging bij verkiezingen tot staatsgrepen en militaire bezettingen. Interventionisme is al meer dan een eeuw lang een hoeksteen van Amerikaans beleid in 'de eigen achtertuin', zoals Midden- en Zuid-Amerika door achtereenvolgende Amerikaanse regeringen worden gezien.

Al in 1823 kondigt president Monroe de naar hem genoemde doctrine af: Europa moet zich niet bemoeien met het westelijk halfrond. In 1900 waarschuwt president Theodore Roosevelt het Verenigd Koninkrijk en Duitsland hun oorlogsschepen niet meer te sturen: alleen de VS mag daar als "internationale politiemacht" ingrijpen. In zijn State of the Union van 1904 werkt hij dat verder uit: de VS kan zich mengen in Latijns-Amerikaanse landen om "flagrante misstanden" tegen te gaan, zegt hij.

Bananenoorlogen

Al snel wordt dat bijna standaardpraktijk als de zakenbelangen van Amerikaanse bedrijven in het geding komen. Dat gebeurt vooral ten gunste van de United Fruit Company en Standard Fruit Company - tegenwoordig heten ze Chiquita en Dole - die in die tijd de teelt monopoliseren van gewassen als bananen en suikerriet.

Op de plantages zijn de lonen laag en de arbeidsomstandigheden slecht, maar wie zich ertegen keert haalt zich de woede van de VS op de hals. Landen die meewerken met de Amerikaanse fruitbedrijven raken bekend als 'bananenrepublieken'.

Na de bouw van het Panamakanaal, vanaf 1914, wordt de hele regio ten zuiden van de VS strategisch belangrijker. Washington blijft tot in de jaren 30 vaak troepen sturen naar Cuba, Nicaragua, Haïti en een handjevol andere landen om bedrijfsbezit en winsten veilig te stellen.

Daarna onderneemt Washington jarenlang bijna geen militaire avonturen meer in Zuid-Amerika. Maar in de Koude Oorlog leidt de angst voor het communisme tot nieuwe interventies, eerst in Guatemala in 1954. Na een door de VS georganiseerde coup volgt een brute dictatuur en 36 jaar burgeroorlog.

In Cuba daarentegen lukt het de VS niet om zijn wil op te leggen. In 1961 struikelt een poging om het revolutionaire regime van Fidel Castro omver te werpen met de invasie in de Varkensbaai. De operatie wordt opgezet door de CIA en uitgevoerd door Cubaanse ballingen uit Miami, de zogenoemde brigadistas.

Door een aaneenschakeling van fouten wordt het een vernederende mislukking. Castro voelt zich gesterkt door de overwinning, daagt de VS daarna openlijk uit en sluit vriendschap met de Sovjet-Unie, wat in 1962 leidt tot de Cubacrisis, die de wereld aan de rand van een kernoorlog brengt.

In 1973 wordt de democratisch gekozen Chileense president Salvador Allende afgezet met een rechtse staatsgreep, waarbij Allende, een marxist, zelfmoord pleegt, zoals later wordt bevestigd door onderzoek. Al snel blijkt dat de CIA een belangrijke rol speelde in deze door Augusto Pinochet geleide coup. Later komt aan het licht dat de Amerikaanse buitenlandadviseur Kissinger diep betrokken was, zowel bij de staatsgreep als bij Operatie Condor, een netwerk van Latijns-Amerikaanse inlichtingendiensten gericht op het opsporen van linkse dissidenten.

In de jaren 80 raakt het Iran-Contra-schandaal het Witte Huis. Topadviseurs van president Reagan blijken illegale wapenleveranties aan Iran te hebben geregeld om geld in te zamelen voor de Contra's. Dat door Amerika georganiseerde rechtse rebellenleger moest de socialistische Sandinista-regering in Nicaragua omverwerpen, maar dat mislukt. Als ook blijkt dat het door de VS gesteunde regime in het naburige El Salvador op grote schaal gruweldaden begaat tegen linkse rebellen, kantelt de stemming compleet. Washington lijkt geen zin meer te hebben in geheime operaties in die regio.

Het duurt tot 1989 voordat Amerika zich weer aan regime change waagt, dit keer heel openlijk in Panama. En dat lukt. Amerikaanse troepen arresteren president Noriega en nemen hem mee naar Miami, waar hij voor drugshandel wordt veroordeeld.

De huidige militaire dreiging voor de kust van Venezuela past dus in een lange geschiedenis van Amerikaanse interventies in de regio. Het is onduidelijk hoe ver Washington nu bereid is om te gaan in het confronteren van de Venezolaanse leider Nicolas Maduro. Maar voor veel mensen in die regio zullen de echo's uit het verleden weinig geruststellend zijn.

Lijst van directe Amerikaanse interventies

Onderstaande lijst is verre van compleet, maar bevat slechts de duidelijkste en meest openlijke interventies. Met sommige landen bemoeiden de Amerikanen zich bijna voortdurend, zoals met Honduras waarvan de economie volledig werd gedomineerd door de United Fruit Company.

1903-1914 - Panama - Amerikaanse troepen bezetten en beveiligen kanaalzone

1906-1909 - Cuba - VS zet president Palma af, bezet het land

1912-1933 - Nicaragua - bezetting

1914 - Mexico - bezetting van Veracruz tijdens revolutie

1915-1934 - Haïti - bezetting

1916-24 - Dominicaanse Republiek - bezetting

1917-23 - Panama - opnieuw bezetting

1954 - Guatemala - VS zet president Arbenz af

1961 - Dominicaanse Republiek - moord op president Trujillo

1965 - Dominicaanse Republiek - militaire bezetting van hoofdstad Santo Domingo

1981-1990 - Nicaragua - Contra-oorlog gevolgd door steun VS voor oppositie tijdens verkiezingen

1983 - Grenada - invasie en bezetting

1989 - Panama - invasie, bezetting en arrestatie president Noriega

1994 - Haïti - Amerikaanse troepen herstellen grondwettelijke regering van president Aristide

If you’ve got an old black and white TV, it’s probably not useful for much. There are precious few analog broadcasters left in the world and black and white isn’t …read more

Goedemorgen! De rechtbank in Rotterdam doet uitspraak in de zaak tegen verdachten die het radicale soevereinen-gedachtegoed aanhangen en de Nederlandse handbalsters starten aan het WK in Ahoy met de groepswedstrijd tegen Argentinië.

Eerst het weer: veel bewolking met verspreid wat regen of motregen. Vanmiddag in het westen en noordwesten kans op een enkele opklaring. Elders blijft het bewolkt met in het zuiden en oosten nog af en toe regen. Maxima liggen tussen 8 en 10 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Hulpdiensten in Hongkong proberen nog steeds toegang te krijgen tot appartementen waaruit tijdens de brand noodoproepen kwamen. Er wordt prioriteit gegeven aan woningen waar de afgelopen uren nog tekenen van leven zijn opgevangen.

Het dodental is inmiddels opgelopen tot zeker 94 mensen. Het is niet duidelijk hoeveel mensen nog worden vermist: eerder werd een aantal van 279 genoemd, maar sinds gisteren is daar geen update meer over gekomen.

De brand in zeven woontorens is inmiddels voor het grootste deel geblust, maar in een aantal appartementen is nog vuur. Brandweerlieden proberen te voorkomen dat de vlammen door vonken weer oplaaien, zei een woordvoerder. Op beelden van de woontorens is geen rook meer te zien.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Producenten van plastic statiegeldflesjes en blikjes presenteren nieuwe plannen om de problemen met zwerfafval te lijf te gaan. Er komen veel meer inleverpunten en consumenten die flesjes en blikjes inleveren kunnen daarmee binnenkort prijzen winnen. Lees hier alles daarover.

Fijne dag!

When someone creates a US patent, they go through a review process to stop the most blatant copies from previous patents or pre-existing work. After this, you may still have …read more

Israëlische politieagenten hebben in Jenin op de bezette Westelijke Jordaanoever twee Palestijnen doodgeschoten. Op beelden die ervan zijn gemaakt, lijkt het erop dat de mannen zich al hebben overgegeven. De Palestijnse premier Mohammad Mustafa beschuldigt Israël van het "in koelen bloede executeren" van de twee. Hij spreekt van buitenrechtelijke executies in strijd met het internationaal recht.

Het Israëlische leger zegt dat het gaat om twee gezochte militanten die explosieven naar Israëlische veiligheidstroepen hadden gegooid en geschoten zouden hebben. Volgens de Israëlische krant Haaretz hadden militairen en politieagenten een pand omsingeld waar de twee zich schuilhielden.

De twee Palestijnen zouden pas, na uren, naar buiten zijn gekomen toen een bulldozer was begonnen met het slopen van het pand. Op de beelden is te zien dat de twee het gebouw uitkomen op het moment dat de grijper van een bulldozer een garagedeur sloopt.

De verdachten kruipen, terwijl ze onder schot worden gehouden, vanonder de garagedeur naar buiten; ze tillen hun trui omhoog om daarna hun handen in de lucht te steken. Vervolgens kregen ze volgens Haaretz te verstaan dat ze bij de garagedeur moesten gaan liggen. Kort erna wordt er geschoten en blijven de twee bewegingloos liggen.

Persbureau AP heeft deze beelden van de Palestijnse tv gedeeld met internationale media; op het moment van de fatale schoten staat het beeld stil:

De Israëlische grenspolitie zegt dat een eerste onderzoek erop wijst dat "een van de twee, terwijl die op de grond lag, omhoog probeerde te komen en een verdachte beweging maakte, en de agenten daarom besloten op hem te schieten".

Volgens Army Radio, het radiostation van het Israëlische leger, verklaarden betrokken militairen dat de twee Palestijnen instructies niet opvolgden. "Een van de twee terroristen besloot het gebouw binnen te gaan, tegen de instructies in, en de andere terrorist volgde hem, en daarom zijn ze beiden doodgeschoten."

The Jerusalem Post wijst erop dat de beelden niet lijken te stroken met die verklaring: "De video lijkt duidelijk te tonen dat de terroristen niet wegrenden of wegliepen, maar langzaam kropen."

Het Israëlische leger zegt ook onderzoek te doen naar het incident. Palestijnen en mensenrechtenorganisaties wijzen erop dat dergelijke toezeggingen vrijwel nooit leiden tot concrete resultaten en dat daders zelden worden vervolgd of bestraft.

Undercover

Haaretz sprak met ooggetuigen die vertelden dat Israëlische troepen bezig waren met een "grootschalige veiligheidsoperatie" in Jenin, dat geldt als een bolwerk van gewapend verzet tegen de Israëlische bezetting. Op daken zouden scherpschutters hebben gelegen en ook zou er undercover zijn gewerkt.

De ultranationalistische minister Ben-Gvir van Nationale Veiligheid sprak zijn steun uit voor de "agenten en militairen die hebben geschoten". De Israëlische agenten en militairen "handelden precies zoals van hen wordt verwacht - terroristen moeten dood".

Sinds het begin van de Gaza-oorlog is ook het geweld op de bezette Westelijke Jordaanoever toegenomen. Israëlische militairen of extremistische Joodse kolonisten hebben volgens de VN meer dan duizend Palestijnen gedood, militanten en burgers. Zeker 44 Israëliërs, militairen en burgers, werden gedood bij aanslagen door Palestijnen of bij operaties van het Israëlische leger.

Deze week begon het Israëlische leger een grote aanvalsoperatie in de noordelijke stad Tubas, zo'n 20 kilometer ten zuiden van Jenin op de Westoever. Daarbij worden Palestijnen uit hun huizen verdreven en zijn volgens Palestijnse bronnen meer dan honderd mensen opgepakt.

Een van de twee leden van de Nationale Garde die woensdag in Washington bij een aanslag werden neergeschoten is bezweken aan haar verwonding. President Trump maakte op familiefeestdag Thanksgiving de dood bekend van de 20-jarige Sarah Beckstrom. Hij kondigde meteen aan nog harder te willen optreden tegen migranten.

Het tweede slachtoffer, de 24-jarige Andrew Wolfe, vecht nog voor zijn leven, zei de president. Beiden horen bij de Nationale Garde van West Virginia, ze waren op bevel van Trump in Washington ingezet.

Militairen en hulpdiensten brachten een eerbetoon toen Beckstroms lichaam het ziekenhuis verliet:

De verdachte van de aanslag is een Afghaan van 29. Minister Bondi van Justitie zei dat hij de doodstraf moet krijgen. Ze sprak van een terroristisch misdrijf. Ook Trump noemde de aanslag een terreurdaad. De Afghaan werd door een bewaker neergeschoten en ligt in het ziekenhuis.

In reactie op de dood van Beckstrom kondigde Trump aan nog harder te zullen optreden tegen migratie. In een bericht op Truth Social zei hij immigratie uit "derdewereldlanden" voorlopig te pauzeren om de VS op adem te laten komen. Hij zei er niet bij voor welke landen dat geldt. Een eerder bericht van het ministerie voor Binnenlandse Veiligheid had het over negentien landen die onder een vergrootglas komen te liggen, maar noemde geen specifieke landen.

In zijn bericht wenste Trump iedereen een vrolijk Thanksgiving, "behalve hen die haten, stelen, moorden en alles waar Amerika voor staat willen vernietigen. Jullie zullen hier niet lang meer zijn!" Hij zei meer dan ooit te willen inzetten op het terugsturen van personen die "onrust veroorzaken, een publieke last of veiligheidsrisico zijn of niet passen in de westerse beschaving".

Asielstop

Trump zei meteen na de aanslag dat het immigratiebeleid verder moet worden aangescherpt. Ook werd besloten per direct te stoppen met alle asielverzoeken van Afghanen. Een inreisverbod voor Afghanen gold overigens al daarvoor.

De verdachte kwam vier jaar geleden naar de VS, nadat in Afghanistan de Taliban aan de macht waren gekomen. Hij had volgens Amerikaanse media in Afghanistan met het Amerikaanse leger samengewerkt en mocht net als tienduizenden andere Afghanen volgens een speciaal programma naar de VS komen.

Trump uitte daar in het verleden kritiek op, de achtergrond van de Afghanen zou niet goed zijn gecontroleerd. #AfghanEvac, een samenwerkingsverband dat Afghaanse migranten in de VS helpt, sprak dat expliciet tegen.

Het motief van de verdachte is nog onduidelijk. Wel is bekend dat hij het hele land heeft doorgereisd voor de aanslag: hij vertrok met de auto vanaf de staat Washington aan de westkust en reed helemaal naar Washington DC aan de oostkust. Daar zou hij de gardisten hebben opgewacht voordat hij ze beschoot. Dat gebeurde niet ver van het Witte Huis.

There’s never been such a thing as being “too competitive” when it comes to competition. This is something that [Tom Stanton] from “Tim Station”, [Tom]’s 2nd channel, took to heart …read more

Hulpdiensten in Hongkong proberen nog steeds toegang te krijgen tot appartementen waaruit tijdens de brand noodoproepen kwamen. Hierbij wordt prioriteit gegeven aan woningen waar de afgelopen uren nog signalen van leven zijn opgevangen.

Volgens de plaatsvervangend directeur van de brandweer staan er nog 25 noodoproepen uit de flatgebouwen open. Drie daarvan kwamen pas in de afgelopen uren binnen, zei hij op een persconferentie. "We zullen dus eerst een zoek- en reddingsoperatie uitvoeren voor deze drie hulpverzoeken en daarna de overige 22."

Er worden nog altijd ongeveer 200 mensen vermist. Hulpverleners gaan van deur tot deur om zeker te weten dat er geen andere mogelijke slachtoffers meer in de appartementen zijn.

Dodental naar 128

Intussen is het dodental van de flatbranden is inmiddels opgelopen tot 128. Zeker 79 mensen zijn gewond geraakt bij de brand, onder wie 12 brandweerlieden. Een van hen is er slecht aan toe.

De brand woedde de afgelopen dagen in zeker zeven woontorens van het Wang Fuk Court-complex in de wijk Tai Poi. Inmiddels is het vuur grotendeels geblust, maar in enkele appartementen laaien nog kleine brandhaarden op. Brandweerlieden proberen te voorkomen dat het vuur opnieuw wordt aangewakkerd.

Het vuur verspreidde zich woensdag razendsnel via de bamboe-bouwsteigers die tegen de woontoren aan stonden vanwege renovatiewerkzaamheden. Drie medewerkers van het bouwbedrijf zijn gearresteerd op verdenking van nalatigheid.

Het is de dodelijkste brand in Hongkong in tientallen jaren. De autoriteiten hebben aangekondigd alle complexen waar renovaties bezig zijn te gaan inspecteren.

De afgezette president Embaló van Guinee-Bissau is aangekomen in buurland Senegal. Dat land heeft een vliegtuig gestuurd om hem op te halen, na de militaire coup van woensdag. Embaló werd die dag opgepakt en vastgezet. Of hij is bevrijd of vrijgelaten, is niet duidelijk.

In Guinee-Bissau is legerchef Horta Inta-a geïnstalleerd als de leider van de junta. Op de staatstelevisie werd bekendgemaakt dat er een overgangsperiode komt van een jaar.

In de regio is de coup scherp veroordeeld, onder meer door de Afrikaanse Unie en door Ecowas, een West-Afrikaanse unie. Ook het vastzetten van Embaló werd veroordeeld door de landen.

'In scène gezet'

De staatsgreep volgt op presidentsverkiezingen, die zondag werden gehouden. Een winnaar was nog niet aangewezen. Zowel Embaló als zijn tegenstander Fernando Dias hadden wel al de overwinning opgeëist. De kiescommissie moest nog met de uitslag naar buiten treden.

De oppositie beschuldigt Embaló ervan de coup in scène te hebben gezet, om een verkiezingsnederlaag voor te zijn. Dias zei in een video-verklaring dat hij ternauwernood aan arrestatie is ontsnapt. Hij kondigde aan strijdbaar te zijn: "We zullen onszelf bevrijden."

Sinds Guinee-Bissau in 1974 onafhankelijk werd van Portugal heeft het land al veel machtswisselingen gehad. Er zijn meerdere staatsgrepen gepleegd of pogingen daartoe ondernomen. Guinee-Bissau is een van de armste landen ter wereld.

De razend populaire Britse zangeres Olivia Dean heeft Ticketmaster aan de schandpaal genageld omdat haar concertkaartjes tegen woekerprijzen werden doorverkocht. Ticketmaster heeft nu aangekondigd een maximumprijs te hanteren voor Deans huidige tour door Noord-Amerika en gedupeerden het verschil terug te betalen.

De 26-jarige popster kreeg onlangs veel kritiek van fans over de ticketverkoop. Fans betaalden torenhoge prijzen of werden zelfs opgelicht. "Het spijt me dat het erop lijkt dat er een probleem is met de doorverkoop en de prijzen van de kaartjes", reageerde de zangeres op Instagram.

Dean bekritiseerde de aanbieder van concertkaarten. Zij riep Ticketmaster en moederbedrijf Live Nation ter verantwoording voor haar drie miljoen Instagram-volgers. "Jullie leveren een walgelijke dienst. De prijzen waarvoor je tickets laat doorverkopen zijn schandalig en gaan volledig in tegen onze wensen."

'Doe beter jullie best'

Tickets in Boston werden aangeboden voor omgerekend ongeveer 650 euro in plaats van voor de reguliere 46 euro. Ticketmaster zei dat het in dit specifieke geval een typefout betrof.

De concertkaartaanbieder reageerde snel op de oproep van Dean. "We steunen artiesten in hun recht om zelf te bepalen hoe hun tickets worden verkocht en doorverkocht." Ticketmaster zegt de doorverkoopprijzen nu worden beperkt tot de nominale prijs, dat is de prijs die op het kaartje staat.

"We moeten een nieuwe manier vinden om dat mogelijk te maken. Doe beter jullie best", zegt Dean. Ze zegt dat concerten betaalbaar en toegankelijk moeten zijn en dat ticketverkopers hierin een rol spelen. Fans die doorverkochte kaartjes hebben aangeschaft, krijgen het verschil terugbetaald. "Wij nemen de kosten hiervan voor eigen rekening", kondigt het platform aan.

'Doorverkoop is uitbuitend'

Dean reageerde op haar beurt via sociale media op het nieuws. "De doorverkoopticketmarkt is een uitbuitende en ongereguleerde markt. Wij hebben als muziekindustrie de verantwoordelijkheid om mensen en onze gemeenschap te beschermen."

Ze zegt dat iedere artiest van meet af aan de mogelijkheid moet hebben om de doorverkoop aan banden te leggen. Ticketmaster roept andere aanbieders op het voorbeeld op te volgen en gehoor te geven aan de oproep van Dean om beter hun best te doen.

Nummer 1-hit

De Man I Need-zangeres bestormt de internationale hitlijsten. Dit jaar was haar doorbraak. Met liedjes van haar nummer-1-album The Art of Loving treedt de popartiest wereldwijd op in uitverkochte zalen en stadions. Ze maakt kans op een Grammy voor Beste Nieuwe Artiest.

In september noteerde Dean haar eerste nummer-1 notering in Nederland. Ze speelde op het North Sea Jazz Festival in Rotterdam en staat volgend jaar in de Ziggo Dome.

In september debuteerde Dean met haar nummer Man I Need in de Nederlandse Top 40:

In Peru is voormalig president Pedro Castillo veroordeeld tot ruim elf jaar gevangenisstraf wegens een couppoging. De rechter oordeelde dat hij eind 2022 samen met toenmalig premier Betssy Chávez heeft samengezworen om een opstand te ontketenen. Chávez en ook oud-minister Willy Huerta kregen dezelfde straf.

De linkse politicus Castillo werd in juli 2021 president. In het jaar daarna kreeg hij onenigheid met extreemlinkse politieke bondgenoten, waardoor hij niet meer beschikte over een meerderheid in het parlement.

Het parlement begon in 2022 drie afzettingsprocedures tegen hem. Tegelijkertijd waren er in het land felle protesten van burgers vanwege prijsstijgingen.

Bij de derde poging om Castillo af te zetten, probeerde hij dit te voorkomen door een voorlopige regering te vormen. Ook kondigde hij een straatverbod af om een einde te maken aan de demonstraties. Dat straatverbod trok hij weer in nadat woedende inwoners toch de straat op waren gegaan.

Zijn poging om een regering te vormen mislukte en hij werd opgepakt.

Politiek asiel

In maart begon het proces tegen Castillo en de andere twee verdachten. Chávez vluchtte deze maand naar de Mexicaanse ambassade in Lima, waar zij verblijft in de residentie van de ambassadeur.

Mexico gaf gehoor aan haar politieke asielverzoek, tot grote ergernis van de Peruaanse regering. Peru heeft daarop de diplomatieke banden met Mexico verbroken.

Verwacht wordt dat de drie veroordeelden nog in hoger beroep gaan.

Niet de enige

Het is niet de eerste keer dat een Peruaanse ex-president waarschijnlijk achter de tralies belandt. Gisteren nog werd oud-president Martin Vizcarra veroordeeld tot veertien jaar gevangenis wegens corrupte omdat hij steekpenningen aannam.

Er zitten nog twee voormalig presidenten in de cel. Ook Alejandro Toledo (president van 2001 tot 2006) en Ollanta Humala (2011-2016) zitten een straf uit voor corruptie.

Het Louvre in Parijs gaat de toegangsprijzen voor bezoekers van buiten de EU fors verhogen. Die gaan vanaf 14 januari 32 euro betalen om binnen te komen, 10 euro meer dan bezoekers van binnen de Europese Unie.

Het museum hoopt 20 miljoen euro per jaar extra binnen te halen met de prijsverhoging. Volgens het Louvre is het geld nodig om structurele problemen aan te pakken, zoals de tekortschietende beveiliging.

Na de overval op het museum op 19 oktober werd duidelijk dat die ondermaats is. Onderzoek wees onder meer uit dat er onvoldoende beveiligingsapparatuur was geïnstalleerd.

Discriminatie

Het besluit om de prijzen te verhogen was een voorstel van de Franse regering, meldt persbureau AFP. De verhoging treft naar verwachting vooral Amerikanen. Die vormen de grootste groep buitenlandse bezoekers (13 procent in 2024). Ook komen er relatief veel Britten en Chinezen op het museum af.

De prijsverhoging geldt niet voor IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. Die zijn uitgezonderd omdat ze bij de Europese Economische Ruimte horen.

Franse vakbonden hebben kritiek op de beslissing om af te stappen van een standaardtoegangsprijs voor alle nationaliteiten. Ze waarschuwen dat een verhoging alleen voor bezoekers uit bepaalde landen als discriminatie kan worden gezien.

Het Louvre trok vorig jaar 8,7 miljoen bezoekers. Daarvan was 5 procent Brits en 6 procent Chinees.

Hydrofoils are perhaps best known for their application on boring ferries and scary boats that go too fast. However, as [RCLifeOn] demonstrates, you can also use them to build fun …read more