Aggregator

De hulp van kunstmatige intelligentie inroepen om je sollicitatiebrief te schrijven. Dat gebeurt steeds vaker, blijkt uit verschillende onderzoeken. Deze week kwam ook vacaturesite Indeed met een onderzoek waaruit blijkt dat in Nederland inmiddels een groot deel van jonge sollicitanten AI gebruikt.

Jasper Lukkezen merkte het onlangs bij het lezen van 177 sollicitatiebrieven. Hij is directeur van BoFEB, het economentraineeship bij de Rijksoverheid en moest nieuwe trainees aannemen. "Ten opzichte van vorige sollicitatierondes zijn de echt slechte brieven eruit. De typfouten, de warrige constructies verdwijnen. Tegelijkertijd zijn de brieven ook veel meer op elkaar gaan lijken."

Steeds dezelfde zin

Dat komt door het gebruik van AI, is zijn sterke vermoeden. "Je ziet dezelfde soort zinnen steeds terugkomen. Bijvoorbeeld: 'dit traineeship spreekt mij aan omdat het de ideale combinatie biedt van inhoudelijke verdieping, praktijkervaring en maatschappelijke impact'."

En zo waren er meer AI-zinnen die hij vaker zag. Daardoor hadden brieven vaak te weinig persoonlijke informatie, vindt Lukkezen. "Meer dan vroeger. Kijk, er zijn gewoon steengoede brieven, heel persoonlijke brieven. En ook best wel veel generieke brieven met dit soort zinnen erin, waar je geen punten voor krijgt. Je moet er iets in stoppen dat echt iets over jezelf vertelt. Je moet een beetje opvallen."

Vogelvlucht

Toen AI-tools als ChatGPT voor het eerst uitkwamen, begonnen mensen ze voorzichtig te gebruiken, zag Djurre Holtrop, hoofdonderzoeker organisatiepsychologie bij Tilburg University. Maar nu neemt het gebruik echt een vlucht. "Ik denk dat het vooral jongeren zijn en dat oudere generaties het nog niet volledig hebben omarmd."

Hij vindt dat het gebruik van AI bij een sollicitatie zeker positieve kanten kan hebben. "Ik denk dat als je het slim gebruikt, dat de tool voor jou juist een assistent is. Die je helpt om je gedachten goed op papier te krijgen. Je moet scherp blijven op de inhoud, dat het wel over jou gaat."

Handig hulpmiddel

Francesco Plas is sollicitatietrainer bij het UWV en ziet AI toch vooral ook als een handig hulpmiddel voor mensen die een nieuwe baan zoeken. "Solliciteren is best lastig voor veel mensen. En het is zonde als iemand wel goed is in een nieuw beroep, maar dat niet goed over de bühne kan krijgen. En AI kan daar dan bij helpen."

Hij vindt wel dat mensen hulpmiddelen als ChatGPT kritisch moeten gebruiken en die niet al het werk laten doen. "Veel jongeren laten AI nu hun sollicitatiebrief schrijven, knippen en plakken en klaar is Kees."

Oefengesprek met chatbot

Maar dat is volgens hem niet hoe je het moet inzetten. "Maar maak bijvoorbeeld zelf een cv en sollicitatiebrief en laat AI dat vergelijken met de vacaturetekst. Vraag dan dingen als 'wat matcht er, wat ontbreekt, wat kan ik nog aanvullen?' En het is dan aan jou zelf om te kijken of ChatGPT gelijk heeft, wat je in die feedback herkent en wat je ervan gebruikt."

Hij adviseert mensen ook vaak om een sollicitatiegesprek te oefenen met AI-chatbots. "Laat ze bijvoorbeeld tien vragen stellen alsof ze de werkgever zijn. Geef daar antwoord op en laat de AI daar dan weer feedback op geven. Daar staan dan vaak heel zinvolle dingen in."

Volgens Holtrop van Tilburg University is gebruik van AI vaker goed dan slecht voor je sollicitatiekansen. "Wij zien in onze onderzoeken dat je beter wordt beoordeeld als je een AI-tool gebruikt om een motivatiebrief te schrijven. Dus je doet jezelf tekort als je het niet gebruikt. Zorg gewoon dat de brief jou beschrijft en gebruik AI om je te coachen bij het schrijven van zo'n brief."

Om te achterhalen in welk type landschap de grutto de grootste overlevingskans heeft, start een meerjarig onderzoek. Daarbij worden grutto-eieren uit het veld gehaald en in gevangenschap uitgebroed.

Dat is nodig, omdat grutto's normaliter direct het nest verlaten zodra ze uit het ei komen, vertelt Jos Hooijmeijer. Hij is projectleider van Birdeyes, een onderzoeksgroep van de Rijksuniversiteit Groningen. "Ze verdwijnen heel snel het veld in, dus onderzoekers verliezen dan het zicht."

Birdeyes doet al langer onderzoek naar de weidevogel. "Daardoor weten we dat juist de eerste fase van het leven van een grutto cruciaal is", zegt Hooijmeijer. Het gaat dan om de eerste veertig dagen van het leven. Volgens Hooijmeijer overleeft 85 procent van de vogels die niet. Uit het nieuwe onderzoek moet duidelijk worden wat voor levensomstandigheden nodig zijn om dat percentage te verlagen.

Roofdieren

Tot 2030 zullen jaarlijks zo'n 160 eieren worden uitgebroed in vogelpark Avifauna, schrijft Omrop Fryslân. Avifauna begeleidt de kuikens bij de eerste levensdagen totdat ze sterk genoeg zijn om in proefvelden te leven. Die velden bootsen werkelijke natuurgebieden na: van boerenland tot beschermde natuurgebieden. Maar helemaal hetzelfde is het niet: in de proefvelden leven geen vijanden van de grutto.

"Kuikens worden veelal opgegeten door roofdieren", zegt Hooijmeijer. "En dat komt meestal omdat ze zélf honger hebben en dus meer risico gaan nemen om voldoende eten binnen te krijgen. Dat maakt ze een makkelijke prooi." Om te ontdekken in welke omgeving een kuiken in principe het sterkste wordt, is het dus nodig om er een te creëren zonder de roofdier-component.

Aangepast beheer

Na de "cruciale periode" van veertig dagen worden de kuikens weer in het wild vrijgelaten. Ze krijgen een zender, zodat ze nog wel in de gaten gehouden kunnen worden. Er kan dan bijvoorbeeld worden gekeken hoe ze reageren als er roofdieren dichtbij zijn.

Over vijf jaar is dan hopelijk duidelijk welke omgeving het beste werkt voor de weidevogel. "Zo kunnen we inzetten op aangepast beheer. Dat is op de korte termijn de enige oplossing om de vogelpopulatie te laten groeien."

Vorige week werd duidelijk dat het iets minder slecht gaat met de grutto, maar de weidevogel nog niet uit de gevarenzone is. De populatie is nog altijd 11 procent te klein om echt te kunnen groeien.

De Gezondheidsraad vindt dat er stevig moet worden ingegrepen in de geitenhouderij. De raad pleit voor ingrijpen na nieuw onderzoek, waar de NOS gisteren over publiceerde.

Daaruit blijkt dat mensen die binnen 500 meter van een geitenhouderij wonen, 73 procent meer kans hebben op een longontsteking dan andere Nederlanders.

"Wij zien daarom echt noodzaak voor maatregelen", zegt voorzitter van de Gezondheidsraad Karien Stronks. "Vergeleken bij de blootstelling aan andere bronnen van luchtverontreiniging of andere schadelijke milieufactoren is dat risico aanzienlijk."

Waardoor dat precies komt, weet de Gezondheidsraad niet. Het gaat in ieder geval om een samenspel van fijnstof, zogenoemde endotoxinen en micro-organismen, die zich vanaf de geitenboerderij verplaatsen. Door de lucht, via de omgeving (denk aan een boom die de gevaarlijke deeltjes opvangt, die het later met een windvlaag weer verder brengt), of via mensen onderling.

Eerder trok het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) al soortgelijke conclusies. Maar door onenigheid in het kabinet werd besloten tot nog een onderzoek.

Maatregelen

Nu opnieuw is aangetoond dat geitenhouderijen in verband worden gebracht met longontstekingen, pleit de Gezondheidsraad dan ook voor maatregelen. Zo zou niemand langdurig binnen een straal van een kilometer van een geitenboerderij moeten verblijven. "Denk helemaal aan kwetsbare mensen, zoals kinderen of ouderen. Die moeten daar niet wonen. En je wil daar dus ook geen scholen of kinderdagverblijven hebben staan", verduidelijkt Stronks.

Ook moeten de stalsystemen worden aangepast, zodat er minder van die gevaarlijke micro-organismen mensen kunnen bereiken. "Denk aan de ventilatie, en hoe vaak er uitgemest wordt."

Tot slot moet ook de sector eraan geloven: minder geiten en geitenhouderijen moet als maatregel worden bekeken.

"Maar ook meer onderzoek blijft ontzettend belangrijk", meent Stronks. "We weten dat meer mensen in de omgeving van geitenhouders longontsteking krijgen, dat staat vast. Nu moeten we nog beter onderzoeken hoe dat komt en welke maatregelen echt werken."

Zorgelijk

In Brabant wordt al maanden gepraat over maatregelen, vanwege het grote aantal geitenhouderijen daar, zegt gedeputeerde Saskia Boelema. "We horen veel geluiden van bezorgdheid, zowel van omwonenden als van geitenhouders zelf." Boelema hoopt dat er snel een nieuw kabinet komt, dat duidelijke maatregelen kan nemen.

De huidige, demissionaire minister Bruijn (Volksgezondheid) laat weten "dit advies en de gezondheidseffecten voor omwonenden serieus" te nemen. Hij zegt samen met minister Wiersma (Landbouw) het rapport "grondig te bestuderen" en "met elkaar af te wegen wat we doen". Uiterlijk in februari willen ze met een reactie komen.

Indonesië heeft twee veroordeelde drugscriminelen overgedragen aan Nederland voor terugkeer naar huis. De mannen van 74 en 65 kampen met gezondheidsproblemen en mogen daarom op humanitaire gronden terugkeren.

De oudste van de twee werd in 2009 opgepakt voor de smokkel van 600.000 xtc-pillen naar het land. Hij kreeg daarvoor de doodstraf opgelegd. De ander werd in 2014 met 6 kilo MDMA in zijn bagage aangehouden op het vliegveld van Jakarta. Hij kreeg daarvoor een levenslange gevangenisstraf.

Indonesië en Nederland sloten vorige week een overeenkomst over de repatriëring van de beide mannen. Ze zijn nu in de Cipinang gevangenis van Jakarta overgedragen aan Nederlandse diplomaten voor de thuisreis.

Meer buitenlanders vertrokken

Nederland liet vorige week nog in het midden of de mannen in ons land op vrije voeten zullen komen of toch nog de cel in moeten. Een woordvoerder zei alleen dat reclassering de mannen hier zal bijstaan.

"We zullen zien wat er gebeurt als ze terug zijn in Nederland," zei de Nederlandse vice-ambassadeur in Indonesië nu tegen de pers. "Ze vallen hier onder de Indonesische wet, maar in Nederland onder de Nederlandse." In het verleden betekende dat dat de strafmaat van veroordeelden aan de Nederlandse standaard werd aangepast.

In Indonesië zitten ruim 500 mensen vast op death row, het merendeel voor drugsmisdaden. Onder hen zijn zo'n honderd buitenlanders. Indonesië geldt als een belangrijke doorvoerhaven en een profijtelijk afzetgebied voor drugs. Het land kent daarom dan ook zware drugswetten.

Sinds hij vorig jaar aantrad heeft de nieuwe president Prabowo Subianto al meerdere keren afspraken met andere landen gemaakt over de terugkeer van veroordeelden. Zo mochten vijf Australiërs die waren veroordeeld voor heroïnesmokkel gaan, evenals twee Britten en een Filipijnse.

Het aandeel vrouwelijke hoogleraren is opnieuw toegenomen. Eind vorig jaar was 29,9 procent van de hoogleraren vrouw, meldt het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH).

Bij alle universiteiten was er sprake van een stijging, behalve in Delft. De Technische Universiteit bungelt al jaren onderaan.

Dankzij de gemiddelde landelijke stijging van 1,2 procentpunt ten opzichte van 2023 is het streefcijfer van 30 procent praktisch gehaald. Het LNVH noemt het een symbolische grens, omdat 30 procent wordt gezien als minimum om een structurele verandering te bewerkstelligen.

Wel wijst de organisatie erop dat er grote verschillen zijn tussen onderzoeksvelden en universiteiten onderling. Bovendien duurt het met het huidige tempo nog tot 2043 voordat de man-vrouwverhouding gelijk is.

Streefcijfers verhoogd

Daarom vraagt het LNVH de universiteiten om te versnellen. "Alleen door gezamenlijke inzet kunnen we voorkomen dat deze mijlpaal een eindpunt wordt en ervoor zorgen dat het een springplank zal zijn naar echte gelijkwaardigheid."

De universiteiten hebben hun streefcijfers voor 2030 al aangepast. Die lopen uiteen van 25 procent in Delft tot 40 tot 60 procent in Utrecht.

Het demissionaire kabinet maakt voor volgend jaar 700 miljoen euro extra vrij voor Oekraïne. Dat geld is beschikbaar, omdat het andere ministeries dit jaar niet meer gaat lukken om het geld uit te geven.

Voor volgend jaar dreigde vanuit Nederland een gat te ontstaan in de financiële steun aan Oekraïne, omdat het geld voor 2026 dit jaar al is uitgegeven. Premier Schoof wilde dat bedrag nu nog niet aanvullen, die beslissing stelde hij uit tot de Voorjaarsnota van volgend jaar.

Maar een ruime meerderheid van de Tweede Kamer steunt het plan van GroenLinks-PvdA-leider Klaver om nu al voor volgend jaar 2 miljard extra uit te trekken, alleen PVV, Forum voor Democratie, BBB en SP stemden tegen. Daarom is het kabinet toch naar extra geld gaan speuren op de begroting, zodat Oekraïne nog snel militaire orders kan plaatsen.

Gunstige dollarkoers

Op het Defensiematerieelbegrotingsfonds blijkt dit jaar 500 miljoen euro te blijven liggen, omdat defensieprojecten vertraging hebben opgelopen. Ook waren de kosten minder hoog, doordat de dollarkoers gunstig stond. Op de begroting van Buitenlandse Zaken bleek 200 miljoen euro nog geen concrete bestemming te hebben.

Doordat het geld op het allerlaatste nippertje geregeld wordt, vragen ministers Heinen (Financiën), Van Weel (Buitenlandse Zaken) en Brekelmans (Defensie) met spoed de Tweede Kamer om toestemming voor de uitgaven. Zij willen begin volgend jaar kijken waar de rest van het geld vandaan moet komen.

Ze waarschuwen ervoor dat dat niet makkelijk zal worden. "De financiële realiteit is ook dat we volgend jaar tegen grenzen aanlopen", schrijven de demissionaire ministers in hun Kamerbrief.

13,5 miljard euro militaire steun

Nederland heeft sinds de inval van Rusland in Oekraïne 13,5 miljard euro aan militaire steun gegeven, en zo'n 3,5 miljard aan andere zaken. Vorige week werd bekend dat 250 miljoen euro daarvan naar een Amerikaans wapenpakket voor Oekraïne gaat.

Do you remember those levitating lamps that were all the rage some years ago? Floating light bulbs, globes, you name it. After the initial craze of expensive desk toys, a …read more

(Telecompaper) Vodafone Germany announced the appointment of Fabrizio Giuseppe Rocchio as its new managing director & network director...

In Amsterdam worden de Decembermoorden vanavond voor de laatste keer in een zaal herdacht. Dat gebeurt in het Verzetsmuseum in aanwezigheid van nabestaanden.

Het is de 43ste herdenking van de executies door het regime van de Surinaamse legerleider Desi Bouterse. Vijftien tegenstanders van Bouterse werden in de nacht van 8 december 1982 geliquideerd in Fort Zeelandia in Paramaribo.

Pas eind 2023 werd Bouterse definitief veroordeeld voor betrokkenheid bij de moorden. Hij kreeg twintig jaar cel, maar zat nooit vast; na de veroordeling dook hij onder. Een jaar later overleed Bouterse op 79-jarige leeftijd.

Romeo Hoost is voorzitter van het Comité Herdenking Slachtoffers Suriname en organiseert al tientallen jaren de herdenking. Hij zegt dat het thema dit jaar 'overleven' is. "De man is overleden", geeft hij als verklaring waarom dit de laatste zaalherdenking is. "Maar wij zijn er nog. Wij hebben hem overleefd."

Zijn neef Eddy was een van de vijftien slachtoffers. Hij noemt ook Cyrill Daal, voorzitter van de grootste vakbond van Suriname, de Moederbond. Hoost vertelt dat Daal was uitgenodigd voor een internationaal vakbondscongres in Brussel. "Maar vanwege de binnenlandse onrust wilde hij niet naar Europa afreizen. Daarom stuurde hij mij." Daal werd door de militairen vermoord.

Vordering tegen staat

Tientallen nabestaanden eisen van de Surinaamse staat eerherstel van de slachtoffers en een schadeloosstelling. Dat meldt persbureau ANP op basis van advocaat Hugo Essed, die dat gisteren op de Surinaamse radio heeft bekendgemaakt.

Hoost is een van die nabestaanden, bevestigt hij desgevraagd. Essed diende vorige week een verzoekschrift bij de Surinaamse kantonrechter in.

Hoost benadrukt dat de laatste zaalherdenking vanavond niet betekent dat er voortaan helemaal geen herdenking meer is van de Decembermoorden. "We gaan net als ieder jaar eerst bloemen leggen bij het monument bij de Mozes en Aäronkerk bij het Waterlooplein. Ik ben bijna 80 en dat zal ik blijven doen zolang ik leef. En daarna nemen anderen het over."

Bekijk ook deze uitgebreide terugblik op de Decembermoorden, gemaakt eind 2023 door NOS op 3:

(Telecompaper) Danish satellite communications specialist Cobham Satcom has announced that its network division is merging with 5G Non-Terrestrial Network (NTN) software company Gatehouse Satcom...

"Dit is een hartverscheurend verslag om te delen. Ik zie leed op elke pagina." Bij de presentatie van zijn budgetaanvraag probeerde VN-noodhulpcoördinator Tom Fletcher de menselijke maat terug te brengen in de zakelijke statistieken en staafdiagrammen.

Een kwart miljard mensen wereldwijd heeft noodhulp nodig, maar de VN kreeg dit jaar slechts 12 miljard van de gevraagde 45 miljard dollar. Dit jaar stelt Fletcher dat er in ieder geval 23 miljard nodig is om de ergste nood te lenigen.

"Laten we beginnen met één leven. Een verhaal", begon de Britse ondersecretaris-generaal de persconferentie waarin hij het verlaagde budget aankondigde. "Achter al die cijfers gaan overlevingsverhalen schuil. Over moed. Waardigheid. Overlevingsdrang. En solidariteit."

Hij haalde een vrouw aan die hij in Sudan had gesproken. Toen ze in El Fasher naar haar buren vluchtte omdat haar man en kind waren vermoord, trof ze daar alleen een twee maanden oude baby in leven aan. Op weg naar een VN-post doorstond ze verder geweld, maar ze haalde het wel. "Is er iemand - waar je ook woont, wat je gelooft, op wie je stemt - die vindt dat we er niet voor haar moeten zijn?"

Recordaantal hulpverleners gedood

Toch ziet Fletcher een wereld vol apathie, waar politici "pochen hoeveel hulpgeld ze geschrapt hebben". Terwijl de wereld kampte met natuurrampen, oorlog, honger en epidemieën, kreeg zijn VN-organisatie in de afgelopen tien jaar niet zo weinig geld. De VN kon daardoor 25 miljoen mensen minder helpen dan gehoopt.

Verschillende landen sneden in hun ontwikkelingshulp. Zo trok het kabinet-Schoof er 2,4 miljard minder voor uit en schrapte de Amerikaanse president Trump tientallen miljarden. Fletcher somde op dat daardoor voedselhulp moesten worden beëindigd, programma's voor meisjes en vrouwen geen fondsen kregen en honderden hulpinstanties de deuren sloten. "Het is een tijd van geweld, straffeloosheid en onverschilligheid."

"We rijden namens jullie richting het vuur om te helpen, maar nu worden we ook nog geacht het vuur te bestrijden", vatte hij de ontmoediging samen, "zonder genoeg water in de tank, terwijl we worden beschoten". Wereldwijd kwamen er dit jaar een recordaantal van 380 VN-hulpverleners om.

Sudan, Palestijnen, Syrië

Fletcher gaf toe de wereld te willen dwingen in de spiegel te kijken om los te komen van de onverschilligheid. Met het budget voor volgend jaar moeten 135 miljoen mensen in 50 landen worden geholpen, volgens hem wereldwijd de meest nooddruftigen. "Dit waren onmogelijke keuzes over leven en dood."

Sudan is de grootste 'kostenpost', met 2,9 miljard dollar voor hulp aan ontheemden in dat land zelf en dan nog eens 2 miljard voor mensen die de grenzen over zijn gevlucht. Voor de Palestijnse gebieden is 4,1 miljard geraamd, voor Syrië 2,8 miljard. Al met al gaat het bij die drie crises al om ruim 45 miljoen mensen.

"Ik zou liegen als ik zou zeggen dat we niet overweldigd zijn door de uitdagingen."

1 procent van defensie-uitgaven

Toch blijft Fletcher hopen dat het geld gevonden wordt. "Dit zou in zijn geheel kunnen worden betaald als de rijkste tien procent van de wereld, iedereen die meer dan 100.000 dollar verdient, 20 cent per dag geeft."

"Ik besef dat de budgetten krap zijn, dat gezinnen onder druk staan. Maar de wereld gaf vorig jaar 2,7 biljoen uit aan wapens. Ik vraag maar één procent daarvan", rekent hij voor. "Dit gaat niet over een ziekenhuis in Brooklyn of een ziekenhuis in Kandahar, maar om minder defensie en meer humanitaire hulp."

Daarbij houdt Fletcher de vrouw uit Darfur die hij ontmoette in het achterhoofd. Doordat ze een veilige haven bereikte, zal ze het overleven, net als het ondervoede buurjongetje dat ze meetorste. "Zij bleef geloven dat medemenselijkheid nog bestaat. Ik weiger te geloven dat ze fout zit."

Zo'n 300 mensen zijn waarschijnlijk slachtoffer geworden van beleggingsfraude en vacaturefraude. Ze maakten cryptogeld over naar oplichters. De politie Oost-Nederland zoekt contact met deze gedupeerden.

De slachtoffers maakten op cryptoplatform Coinbase cryptogeld over naar een wallet, een soort bankrekening voor crypto. Coinbase denkt dat Nederlandse klanten geld overmaakten naar verdachte wallets die worden gebruikt om mensen op te lichten.

De slachtoffers werden verleid om beleggingen te doen. Dat gebeurt bijvoorbeeld met advertenties op sociale media, of door criminelen die via datingapps contact leggen en een romantische relatie opbouwen, waarna het slachtoffer overgehaald wordt te investeren.

Volgens de politie kunnen mensen in een professioneel uitziend platform de rendementen bekijken. Die lijken aanvankelijk goed, maar als ze geld willen incasseren, blijken de beleggingen waardeloos en is er geen persoonlijk contact meer mogelijk. Al het geïnvesteerde geld of crypto is dan weg.

Vacaturefraude

De politie zegt dat er in een paar gevallen ook sprake was van vacaturefraude. Slachtoffers werken dan vaak vanuit huis. Ze schrijven dan bijvoorbeeld reviews over bedrijven. Het inkomen dat ze daarmee denken te verdienen wordt alleen niet uitgekeerd.

Volgens Coinbase verschilt het bedrag waarvoor mensen zijn opgelicht van enkele euro's tot tienduizenden euro's.

Gedupeerden ontvangen een brief waarin benadrukt wordt dat Slachtofferhulp Nederland en de Fraudehelpdesk voor ze klaarstaan. De kans dat ze hun geld terugkrijgen is klein, omdat het heel moeilijk is om de fraudeurs op te sporen.

Nogmaals opgelicht

Volgens de politie ervaren slachtoffers van beleggingsfraude vaak schaamte, maar is dat onterecht. "Criminelen gaan geraffineerd te werk en het overkomt helaas veel mensen."

Verder wordt er gewaarschuwd voor zogeheten recoverybedrijven. Dat zijn bedrijven die zeggen dat ze geld van gedupeerden terug kunnen halen. Slachtoffers moeten dan wel borg betalen. Dat geld zijn ze kwijt, en de recoverybedrijven blijken in werkelijkheid vaak onderdeel te zijn van dezelfde frauduleuze beleggingsmaatschappijen.

Het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems mag sinds 31 juli niet meer meedoen met aanbestedingsprocedures van de NAVO vanwege mogelijke corruptie. Ook zijn lopende samenwerkingen tussen de NAVO en het Israëlische bedrijf stilgelegd, blijkt uit onderzoek van Follow the Money (FTM), La Lettre uit Frankrijk en de Belgische media Knack en Le Soir.

Elbit Systems is het grootste defensiebedrijf van Israël en had in 2024 een omzet van 6,8 miljard dollar. De NAVO kocht er de afgelopen tien jaar voor tientallen miljoenen euro's aan defensiematerieel zoals munitie en antiraketsystemen. Dit bedrag ligt volgens FTM mogelijk nog veel hoger, omdat veel contracten niet openbaar worden gemaakt.

De NAVO heeft het besluit genomen vanwege "ernstige beschuldigingen waaruit blijkt dat Elbit zich mogelijk schuldig heeft gemaakt aan strafbare praktijken, waaronder onregelmatigheden bij de toekenning van contracten", staat in een document dat de onderzoeksjournalisten hebben ingezien.

Smeergeldzaak

De beschuldigingen hangen samen met een omkoopschandaal waar het NATO Support & Procurement Agency (NSPA) in is verwikkeld. Dat NAVO-agentschap gaat over de defensieaankopen van de 32 landen die lid zijn van het bondgenootschap. Defensiebedrijven zouden (oud-)medewerkers van NSPA miljoenen euro's smeergeld hebben betaald om daarmee NAVO-contracten binnen te halen.

Het Israëlische bedrijf zou onder meer nauw contact hebben gehad met de Italiaan Eliau E. Tegen hem is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd. E. runt meerdere advieskantoren en zou Elbit aan NAVO-contracten hebben geholpen. De consultant wordt verdacht van deelname aan een criminele organisatie en omkoping.

Eliau E. zou ook contact hebben gehad met de Belgische hoofdverdachte in het corruptieonderzoek, Guy M. Deze Belg werkte voor Defensie in eigen land en heeft ook voor het NSPA gewerkt. Hij heeft volgens het Openbaar Ministerie in België voor bijna 2 miljoen euro aan smeergeld ontvangen in ruil voor contracten. M. wordt verdacht van deelname aan een criminele organisatie, corruptie en witwassen.

In mei werd ook de Rotterdammer Hans de J. opgepakt, die jarenlang verantwoordelijk was voor de inkoop van munitie voor de Nederlandse defensie. Hij zou zich in 2023 hebben laten omkopen door defensiebedrijven. NAVO-secretaris-generaal Rutte zei eerder over het corruptieonderzoek dat "de onderste steen boven moet".

Munitie voor Oekraïne

Omdat Elbit Systems meerdere lopende contracten heeft met het NSPA, treft de NAVO-maatregel de toevoer van wapens naar het bondgenootschap. Volgens FTM-journalist Jesse Pinster gaat het met name om munitiecontracten, bijvoorbeeld materiaal dat wordt aangeschaft om aan Oekraïne te geven.

Andere contracten van het Israëlische defensiebedrijf, die geen rol spelen in het corruptieonderzoek, worden niet geraakt door het opschorten van de samenwerking. Zo heeft Nederland volgens de Israëlische krant Haaretz eind vorig jaar voor 175 miljoen dollar aan zelfbeschermingssystemen gekocht bij het bedrijf voor de nieuwe Caracal-helikopters en C390-transportvliegtuigen. Het staat lidstaten van het bondgenootschap vrij om zelf nog wel zaken te doen met Elbit.

Het bedrijf stelt in een verklaring aan de vier media geen commentaar te kunnen geven op hun berichtgeving, omdat het er niets van weet.

Gemeenten zoeken naarstig naar manieren om geweld tegen vrouwen tegen te gaan. Steeds meer gemeenten willen dat centraal aanpakken. Bijvoorbeeld met een steunpunt van Filomena, waar artsen, advocaten, hulporganisaties en politie onder één dak zitten. Slachtoffers kunnen daar zonder verwijzing binnenlopen en hun verhaal in één keer kwijt. Vervolgens kan er gericht actie worden ondernomen.

Als vrouwen (en een enkele man) hulp zoeken tegen geweld, belanden ze nu vaak in een versnipperd landschap. Het is meestal aan het slachtoffer zelf om bij de juiste instanties te komen.

Filomena startte in 2020 in Rotterdam naar aanleiding van de moord op de 16-jarige Hümeyra. "Het kan niet dat een jonge vrouw zo vaak om hulp vraagt, en niemand een totaalbeeld heeft", zegt manager Tanya Hoogwerf. "Filomena is de naam van een beschermheilige die opkomt voor slachtoffers."

Gaten van het systeem

De formule van Filomena blijkt succesvol: het concept werd vorig jaar uitgebreid naar Groningen en in oktober naar Tilburg. "Mensen zijn wanhopig op zoek naar hulp", zegt Hoogwerf. "Wij hebben alle kennis in huis."

De casus van het slachtoffer wordt besproken door de aangesloten instanties. Vervolgens wordt een hulpplan opgesteld. Daarbij wordt gekeken naar de juridische en medische kant van een zaak en naar de gewenste psychische hulp. Met alle betrokkenen wordt gesproken en iedereen kan hulp krijgen, ook de geweldpleger. "Zo doorbreek je patronen", zegt Hoogwerf.

Orange the World

Tot overmorgen is Orange The World bezig, een jaarlijkse campagne waarin aandacht wordt gevraagd voor geweld tegen vrouwen.

Uit cijfers blijkt dat 1,3 miljoen Nederlanders van 16 jaar en ouder in 2024 slachtoffer werden van huiselijk geweld.

Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw gedood, vaak door een partner of ex. In veel gevallen gaat er een langere periode van dwingende controle aan vooraf. Dat patroon wordt door slachtoffers zelf niet altijd herkend en door de omgeving ook niet.

Waarschuwingssignalen

Een voorbeeld daarvan is Marian Stoppelenburg. Haar 30-jarige dochter Sandra werd in mei vorig jaar vermoord door haar partner. Achteraf herkende Stoppelenburg een hoop waarschuwingssignalen. En achteraf kwam ze er ook achter hoe moeilijk het is voor slachtoffers om hulp te zoeken. "De meeste vrouwen treden niet naar buiten en blijven opgesloten in een cirkel van geweld", zegt ze.

De man van Sandra had eerder drie maanden in de gevangenis gezeten vanwege mishandeling. "Dat hielp niet", zegt Stoppelenburg. "Een paar maanden later werd ze vermoord."

Volgens Stoppelenburg is het te prijzen dat er hulppunten ontstaan zoals Filomena. "Het is mooi dat bij Filomena ook hulp wordt gegeven aan de geweldpleger. Want daar ligt de ultieme oplossing. Maar ook de allermoeilijkste."

Slachtoffers van geweld weten het centrum te vinden: in Rotterdam, Groningen en Tilburg hebben zich sinds de opening honderden mensen gemeld. Het overgrote deel van hen is vrouw.

"Er komen zelfs mensen uit Overijssel en Limburg", zegt projectleider van Filomena Groningen Regilio Soerjaman. "Daarom is het goed als er meer hulppunten komen, zodat iedereen in de eigen buurt terechtkan."

Alles onder één dak

Ook in Amsterdam opent volgend jaar een Filomena zijn deuren. In Dordrecht en Den Haag zijn moties aangenomen om ook daar te onderzoeken of een Filomena mogelijk is. Andere steden waar wordt nagedacht over de komst van Filomena zijn Breda en Arnhem.

De provincie Drenthe maakte onlangs 750.000 euro vrij voor een steunpunt tegen femicide. Dat komt waarschijnlijk in Assen en na een proefperiode van drie jaar ook op andere plekken in de provincie.

Hoewel de steunpunten zich bevinden in steden, bedienen ze ook de regio, zegt Hoogwerf. "Als we twaalf Filomena's zouden hebben in Nederland, zijn we landelijk dekkend."

MIDI controllers are easy to come by these days. Many modern keyboards have USB functionality in this regard, and there are all kinds of pads and gadgets that will spit …read more

Al dagen rijden auto's toeterend door de straten van de Syrische hoofdstad Damascus. Kinderen hangen uit het raam of zitten op het dak en wapperen met de nieuwe Syrische vlag. Er klinkt muziek en grote groene posters beelden de dag van de bevrijding uit. Voor veel Syriërs is het eerste jaar na de val van Assad voorbijgevlogen.

"Ik kijk terug op dit jaar met gemengde gevoelens. Nadat ik jarenlang verdoofd was door de dictatuur werd ik plotseling extreem gelukkig, waanzinnig bezorgd, en zó verward. Ik kan het allemaal maar moeilijk bevatten", zegt Dana, die met haar kinderen vanuit Aleppo een lang weekend naar Damascus is gekomen om bevrijdingsdag te vieren.

'De ezel is voor altijd weg'

"Ik ben niet zomaar blij, ik ben ontzettend, waanzinnig blij", zegt Razan die met haar gezin over de markt loopt, met een grote vlag in de hand. "Het is een droom die uitkwam, die ezel is voor altijd weg." Razan komt uit een zwaar getroffen wijk van Damascus. Ze raakte haar huis kwijt, een deel van haar familie verdween in de martelgevangenissen van Assad.

Nog altijd is ze, net als zoveel andere Syriërs, op zoek naar antwoorden. Maar gerechtigheid laat op zich wachten, daders lopen vaak nog vrij rond. De trauma's en angst zitten diep en professionele hulp om dit alles te verwerken is er niet. Maar vandaag wil Razan feest vieren, al voelt het net als voor veel anderen, bitterzoet.

Op de markt doen de souvenirs met de nieuwe Syrische vlag erop het goed. De sokkencollectie waar Bashar al Assad met lange nek, flaporen en de tekst 'wat een ezel' of 'drugskoning' op afgebeeld staat, laat menig voorbijganger nog altijd glimlachen. Hier weten ze maar al te goed dat dit een jaar en een dag geleden levensgevaarlijk was geweest.

Vooral Syrische minderheden hebben een zwaar jaar achter de rug. Gijzelingen en moordpartijen waarbij duizenden mensen zijn gedood alsof er van het bloedige verleden niets is geleerd. Alles bij elkaar ervaart lang niet iedereen vandaag als een feestelijke dag. Heel wat mensen zijn afwachtend, voelen zich ongemakkelijk of onveilig. Ze wachten op de beloofde veranderingen en vragen zich af wanneer die komen.

"Heb je wapens bij je", vraagt de bewaker als we het terrein van de Syrische televisie oprijden. Hier worden nu totaal andere nieuwsuitzendingen gemaakt. "Ik noem het een journalistieke revolutie", zegt Yaman Zeidan, hoofd communicatie. "Hier deden ze niet aan journalistiek. Ze toeterden de ideeën van Assad de wereld in."

Er is in dit land in transitie grote behoefte aan een betrouwbare nieuwsbron. Er zijn veel geruchten, nepnieuws en allerlei werkelijkheden die naast elkaar lijken te bestaan. Iedereen heeft zijn eigen socialemediabronnen, hoort geruchten van familie en buren en interpreteert de onzekere situatie op een eigen manier.

Vertrouwen

"Er zijn duizenden profielen op sociale media die nepnieuws en geruchten verspreiden met als doel het land te destabiliseren. Ons voornaamste doel is nu dat het publiek volledig vertrouwen krijgt in de Syrische media. Dat vertrouwen winnen we door de inhoud en het nieuws waarvan we verslag doen", zegt Jamil Srour, hoofd nieuws.

Een jaar geleden kwam hij vanuit Idlib naar Damascus, sinds mei zenden ze uit vanuit de oude studio. Srour: "We vormen een brug tussen de mensen en de regering." Ze zijn hier zeer te spreken over de kritische vragen die ze ministers tegenwoordig kunnen stellen.

Vrijheid om je kritisch uit te spreken voelt als een bevrijding, maar tegelijkertijd leeft een groot deel van de Syriërs onder de armoedegrens en is de werkloosheid enorm. Elektriciteit is er sporadisch en stromend water noemen velen een luxe. De wederopbouw is op veel plekken nog nauwelijks begonnen. Grote delen van het land zijn onbewoonbaar en liggen in puin.

"Hier kun je helaas nog niet beginnen, overal liggen mijnen en niet geëxplodeerde munitie", zegt Mohammad Alaaty, die we vorig jaar december ontmoetten in Jobar, een verwoeste buitenwijk van Damascus. Lopend door de puinhopen van zijn buurt doet hij zijn best de positieve dingen te benadrukken.

Sancties opheffen

"Moet je eens zien, de wegen hebben we tenminste aangeveegd en kijk: hier hebben we een elektriciteitskabel geregeld zodat er 's avonds wat straatverlichting is." Niemand kan in Jobar wonen maar het afgelopen jaar putte hij kracht uit de hoop die hij heeft dat hij ooit weer terug kan keren naar zijn geliefde wijk.

"In 2026 zal het écht beginnen. Als de sancties worden opgeheven kan de internationale gemeenschap makkelijker zaken doen met Syrië. Dan kunnen de bouwmaterialen komen en dan gaan we werkelijk aan de slag. Wij Syriërs houden van ons land; ik zal niet rusten voordat ik hier weer zal wonen."

Bekijk hier de video van een jaar geleden met Alaaty:

Goedemorgen! In Syrië wordt stilgestaan bij de val van het Assad-regime, precies een jaar geleden. Minister Hermans gaat met slachtoffers van de aardbeving in het Drentse Ekehaar van 2023 praten. En aan het einde van de middag wordt de samenstelling van Top 2000 duidelijk.

Eerst het weer: in de ochtend eerst droog en vrij zonnig, later volgt vanuit het zuiden regen. Met een graad of 13 wordt het opnieuw vrij zacht.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De NAVO doet geen zaken meer met het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems, vanwege mogelijke corruptie. Een deel van de lopende samenwerkingen is stilgelegd, en er worden voorlopig geen nieuwe contracten afgesloten. De schorsing bestaat al sinds eind juli, ontdekte onder meer Follow the Money.

Elbit is het grootste defensiebedrijf van Israël. De NAVO kocht er de afgelopen jaren voor tientallen miljoenen euro's aan materieel. De corruptie-aanklacht gaat om een consultant die betrokken was bij meerdere contracten van Elbit.

Anders nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Juist in de week dat Nederland in het WK lootte tegen Japan was het ook een Japans weekendje in de Eredivisie: er werden maar liefst zes goals gemaakt door spelers uit dat land. Shiogai en Mito hadden er elk een, Ueda van Feyenoord (en spits van zijn nationaal elftal) nam de overige vier voor zijn rekening. Hij werd daarmee de eerste Feyenoorder die zo vaak scoorde in een eredivisieduel sinds Georginio Wijnaldum in februari 2011. De speler staat nu met achttien goals na vijftien duels ruim bovenaan de topscorerslijst.

Kijk (en huiver) naar alle zes goals:

Fijne dag!

Vanmorgen brengt Unilever zijn ijsdivisie als The Magnum Ice Cream Company naar de Amsterdamse beurs. Het nieuwe aandeel zal naar verwachting meteen hoog genoteerd staan in het lijstje van populairste Nederlandse beleggingen.

Dat komt doordat Unilever-aandeelhouders voor elke vijf aandelen van Unilever er vandaag één krijgen van The Magnum Ice Cream Company, met merken als Magnum, Ben & Jerry's, de Raket en de Cornetto.

"Unilever staat traditioneel in de top van grootste beleggingen van Nederlandse huishoudens", zegt Gerben Everts, directeur van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Dat verklaart waarom veel Nederlandse beleggers vandaag opeens Magnum-aandeelhouder zijn.

Aandeel omhoog

De openingskoers van het Magnum-aandeel was 12,20 euro. Ruim een uur na de handel stond het op 12,90, een winst van zo'n 6 procent.

Het aandeel Unilever daalde juist, met ruim 4 procent, naar zo'n 42,54 Britse pond (48,64 euro). Maar dat is logisch, omdat eigenaren van Unilever-aandelen nu dus voor iedere 5 aandelen opeens 'gratis' een Magnum-aandeel hebben gekregen. Unilever is dus wat minder waard geworden, omdat Magnum er geen onderdeel meer van is.

Grootste beursgang

Voor de Amsterdamse beurs is de beursgang van Magnum de grootste van het jaar. Nederland is met de beursnotering en het hoofdkantoor van The Magnum Ice Cream Company opeens het wereldwijde centrum van consumenten-ijs. Het bedrijf is met een marktaandeel van 21 procent veruit de grootste ijsproducent ter wereld.

Unilever blijft met een belang van bijna 20 procent nog wel grootaandeelhouder. Het tegenwoordig Britse concern wil zonder levensmiddelen stabieler worden qua omzet. Met ijs schommelt de omzet, onder meer doordat mensen in de winter minder ijs eten dan in de zomer.

Risico

Unilever-beleggers kunnen vandaag hun ontvangen aandelen in Magnum verkopen als verlaat sinterklaascadeau. Maar wie rekent op groei van het zelfstandige Magnum kan de aandelen ook houden.

Everts denkt dat veel Unilever-aandeelhouders hun keuze vandaag al maken, op basis van het risico dat ze willen lopen: "Unilever is als groot conglomeraat met verschillende producten een minder risicovolle belegging. De ijsdivisie was nooit de hoogste prioriteit van de directie van Unilever, maar die heeft veel potentieel om te groeien."

Als grootste ijsproducent ter wereld valt er voor Magnum nog een paar procent meer te winnen. Het concern probeert in meer seizoenen ijs te verkopen, in de vorm van dessert, tussendoortjes of energieboost na het sporten.

Drie miljoen vriezers

In de stukken voor de beursgang schrijft Magnum dat het verder honderden miljoenen aan kosten wil besparen, bijvoorbeeld met slimmere vriezers. The Magnum Ice Cream Company heeft drie miljoen vriezers in 35 fabrieken en winkels die veel stroom verbruiken.

"Alles wat je op min 18 graden moet produceren, vervoeren en opslaan kent met energie een grotere uitdaging dan andere producten", zegt Everts. "Elke besparing is extra winst. Niet alleen met de vriezers zelf, ook met de doorloopsnelheid van de producten in de vriezers."

Bijna 160 jaar oud

De historie van het nieuwe The Magnum Ice Cream Company gaat terug naar 1866, toen slager William Breyer in Philadelphia in de zomer met paard en wagen huis-aan-huis roomijsjes ging verkopen. In 1993 nam Unilever het merk Breyer over.

Het toen nog Brits-Nederlandse concern bezat al sinds 1922 de ijstak van de Engelse vleesfabrikant Wall's. In 2000 werd het Amerikaanse Ben & Jerry's gekocht. Deze ijsjes worden in Europa gemaakt in Hellendoorn.

Nederland kent een ijshistorie met de waterijsjes van Ola, dat het Belgische margarinemerk Hola in 1956 oprichtte en dat onderdeel werd van Unilever. Ola maakt onder meer de Cornetto, Magnum en de in Nederland populaire Raket.

De keuze om de zelfstandige ijsdivisie in Nederland te vestigen en naar de beurs te brengen was zeker geen uitgemaakte zaak. Dat leek het wel toen Unilever vijf jaar geleden Londen koos als hoofdzetel.

Het kabinet deed toen een beroep op het concern om de voedseldivisie bij een eventuele afsplitsing Nederlands te maken. Unilever beloofde dit, maar alleen als het vestigingsklimaat voor bedrijven in Nederland "aantrekkelijk" zou blijven.

Toen werd besloten de ijsdivisie af te splitsen, uitte toenmalig topman Hein Schumacher in het tv-programma Buitenhof zorgen over het Nederlandse vestigingsklimaat.

Na een flinke lobby viel de keuze begin dit jaar toch op Nederland. "Een belangrijke stap voorwaarts in het versterken van de internationale positie van Nederland als vestigingsland voor bedrijven, van groot tot klein", zei toenmalig minister Beljaarts van Economische Zaken.

Thailand heeft luchtaanvallen uitgevoerd langs de betwiste grensregio met Cambodja. Beide landen beschuldigen elkaar ervan als eerste het vuur te hebben geopend.

Volgens het Thaise leger is één militair omgekomen en zijn er acht gewond geraakt nadat Cambodjaanse troepen schoten hadden afgevuurd op Thais grondgebied. Thailand zou vervolgens vliegtuigen hebben ingezet om "militaire doelen in verschillende gebieden aan te vallen om Cambodjaanse vuuraanvallen te onderdrukken".

Het ministerie van Defensie van Cambodja stelt dat juist het Thaise leger de aanval opende op Cambodjaanse troepen. Vier burgers zijn omgekomen en nog eens negen gewond geraakt, meldt informatieminister Neth Pheaktra op Facebook. Volgens Pheaktra vonden de aanvallen plaats in de noordelijke provincies Oddar Meanchey en Preah Vihear, aan de grens met Thailand.

Aan beide zijden van de betwiste grens worden tienduizenden burgers geëvacueerd als gevolg van het oplaaiende geweld.

Het meer dan honderd jaar oude conflict gaat over de ruim 800 kilometer lange grens tussen de landen. Die werd in 1907 voor het eerst getekend door Frankrijk, dat Cambodja koloniseerde. Beide landen claimen tempels die in het grensgebied staan. In het verleden escaleerde het sluimerende conflict vaker, al bleven confrontaties beperkt en kort.

In juli kwamen de landen onder druk van de Amerikaanse president Trump een staakt-het-vuren overeen, na vijf dagen van geweld waarbij tientallen militairen en burgers omkwamen. Sinds het tekenen van een nieuw akkoord, eind oktober, zijn de spanningen tussen de landen weer opgelopen.

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"Wat er exact gebeurd is, is moeilijk te verifiëren. Duidelijk is dat het plaatsvond in het meest betwiste grensgebied tussen Oost-Thailand en Noordwest-Cambodja.

Dat het geweld weer oplaait, komt omdat Thailand het grensgeschil in leven wil houden. Het tempelcomplex waar in de buurt is gevochten, is van enorm cultureel en religieus belang. Thailand claimt het al meer dan 100 jaar. Het was ook van Thailand, maar toen Frankrijk als kolonisator Cambodja verliet, trok het de grenzen verkeerd.

Thailand kwam daar veel te laat achter om er nog een legitieme claim op te leggen maar accepteerde dat niet. Ze moeten en zullen dat complex terugkrijgen en zijn blijkbaar bereid geweld te gebruiken om dat voor elkaar te krijgen.

Als de verkeerde beslissingen worden genomen, dan kan het zomaar weer helemaal misgaan. De enige stok achter de deur is Amerika, dat met de importheffingen een belangrijk economisch middel heeft om de twee landen een beetje in toom te houden. Als Amerika blijft dreigen met hogere importheffingen, dan kan het conflict op dit niveau blijven, maar dat is geen garantie.

Het zal sowieso voor heel wat onzekerheid bij de grensbevolking zorgen, ook op economisch gebied. De handel tussen Thailand en Cambodja langs de grens is stil komen te liggen dus er wordt heel weinig verdiend daar. Door de oplopende spanningen zullen de handelsrelaties niet 1-2-3 herstellen."

Het dodental van de aanslag bij een politiebureau in de Mexicaanse stad Coahuayana afgelopen weekend is opgelopen naar zes. Zes anderen raakten gewond, melden lokale autoriteiten volgens Mexicaanse media.

Zaterdag rond het middaguur ontplofte een bom voor het politiebureau in het centrum van de stad in Michoacán. Het explosief werd vervoerd in een pick-uptruck. De bestuurder van de vrachtwagen kwam om het leven. Vier van de doden zijn leden van het politiekorps.

Misdaad bestrijden

In de westelijke deelstaat Michoacán zijn talloze criminele organisaties actief, waaronder het Jaliscokartel. De rivaliserende bendes vechten om controle over het gebied, dat een toegangspoort is van chemische grondstoffen voor synthetische drugs.

Het land lanceerde vorige maand een plan om de georganiseerde misdaad in Michoacán te bestrijden. Directe aanleiding daarvoor waren de moord op burgemeester Carlos Manzo van Uruapán en de protesten tegen de regering die daarop uitbraken.

De regering kondigde aan duizenden leden van het leger, de luchtmacht en de Nationale Garde in te zetten om bendes aan te pakken, afpersing te bestrijden, en trainingskampen en drugslabs te ontmantelen.

Drugskartels in Mexico zetten steeds zwaardere explosieven in. Zo worden bommen afgeworpen van drones en mijnen in de grond begraven.