De Amerikaanse president Trump is vandaag in de buurt van Kerrville om reddingswerkers en slachtoffers van de natuurramp in Texas een hart onder de riem te steken. Zeker 120 mensen kwamen door de overstromingen van een week geleden om het leven. Reddingswerkers zoeken in het puin nog naar ruim 170 vermisten. Volgens experts is Trumps reactie op de ramp in Republikeinse staten heel anders dan wanneer Democraten om noodhulp vragen.
"Ik denk dat het vrij duidelijk is dat de president verschillende standpunten inneemt ten aanzien van Californië en Texas", stelt Tim Manning. Hij werkte als plaatsvervangend directeur onder president Obama bij de federale rampenbestrijdingsdienst FEMA. Deze overheidsorganisatie coördineert noodhulp bij rampen en voorziet getroffen staten van financiële steun. Manning merkt hoe de hulp die een Amerikaanse staat kan verwachten van de huidige regering-Trump steeds meer afhangt van de politieke kleur van een staat.
Democratische statenDemocratische staten moeten bijvoorbeeld vaak langer wachten totdat Trump hen te hulp schiet. In Californië vroeg de gouverneur maanden geleden aan Washington om 40 miljard dollar steun. Dat geld heeft de staat nodig om de schade van de natuurbranden van eerder dit jaar te kunnen herstellen. Trump en andere Republikeinen hebben dit geld nog steeds niet vrijgegeven. Dit staat in schril contrast met Texas. "Daar bood de president onmiddellijk onvoorwaardelijke steun aan", aldus Manning.
President Trump en zijn echtgenote Melania ontmoetten in Texas hulpverleners:
Daarnaast ziet hij hoe de president de toegang tot noodhulp inzet als manier om zijn conservatieve agenda door te voeren. "Hij stelt voorwaarden aan Californië die niets te maken hebben met de respons van de staat op de ramp." Zo zou het Democratische bolwerk pas hulp ontvangen wanneer het afstand zou doen van liberaal beleid. Manning: "Als professioneel crisismanager vind ik dat zeer zorgwekkend. Burgers mogen verwachten dat ze hulp krijgen, ongeacht hun politieke voorkeur."
Politisering van noodhulpHet is niet de eerste keer dat Trump verweten wordt dat hij noodhulp politiseert. Tijdens zijn eerste presidentstermijn in 2017 vertraagde hij na de verwoestende orkaan Maria 20 miljard dollar bestemd voor de wederopbouw van Puerto Rico.
Ook schuift hij de schuld van slechte voorbereidingen op rampen graag in de schoenen van Democratische tegenstanders. Hij vindt dat de Democratische gouverneur Gavin Newsom van Californië faalt en noemt hem regelmatig Newscum, uitschot. Ook beschuldigde hij zijn voorganger Biden ervan niet adequaat te handelen tijdens en na orkaan Hélène in North Carolina.
Trump krijgt nu zelf kritiek dat zijn regering steken heeft laten vallen. Zo zou Kerr County, dat midden in de beruchte flash flood alley ligt, niet genoeg voorbereid zijn op overstromingen. Maar die kritiek wuift zijn regering weg.
'Verspilling, fraude en misbruik'Daarnaast heeft Trump flink gesneden in FEMA. Door afkoopsommen en ontslagen is de organisatie ongeveer een kwart van zijn personeel kwijt, onder wie een paar van de meest ervaren medewerkers. Allemaal om volgens Trump de 'verspilling, fraude en misbruik' in de overheid aan te pakken.
Maar er zijn grote zorgen over de timing van deze bezuinigingsoperatie. Volgens de directeur van het Centrum voor Klimaat en Veiligheid (CCS) Erin Sikorsky is FEMA juist nu belangrijker dan ooit. "We weten dat klimaatverandering wereldwijd, dus ook hier in de Verenigde Staten, steeds vaker extreme weersomstandigheden veroorzaakt. Zelfs als we morgen alle uitstoot zouden verminderen."
Daardoor is de coördinerende rol van de rampenbestrijdingsdienst alleen maar belangrijker geworden. "FEMA doet ook veel aan het voorkomen van natuurrampen. Zo geven ze geld aan staten om hun infrastructuur aan te passen aan klimaatverandering. Als dat wegvalt, slaan natuurrampen harder toe en lopen meer mensen gevaar."
Sinds de overstromingen in Texas is het onduidelijk of de regering-Trump FEMA helemaal wil opdoeken, zoals hij eerder wel aangaf. Volgens Trump moeten de staten zelf meer verantwoordelijkheid nemen. Nu in meerdere peilingen een grote meerderheid van de Amerikanen vindt dat de overheid het voortouw moet nemen in het voorkomen en bestrijden van natuurrampen, lijkt het Witte Huis voorlopig FEMA te willen sparen.
In Senegal is een lhbti-bijeenkomst afgeblazen waarvan de Nederlandse ambassade medeorganisator was. Vanochtend zou bij het VN-mensenrechtenkantoor in hoofdstad Dakar een film worden vertoond, gevolgd door een discussie over lhbti-rechten met verschillende organisaties.
Toen de Senegalese autoriteiten hoorden van de bijeenkomst, volgde er snel een reactie. In een verklaring stelde het ministerie van Afrikaanse Integratie en Buitenlandse Zaken "geen enkele vorm van propaganda of promotie van het lhbti-fenomeen te accepteren op zijn grondgebied".
Ook benadrukte het ministerie dat "activiteiten van diplomatieke en consulaire missies (...) in Senegal moeten voldoen aan de geldende wet- en regelgeving van het land en de culturele, religieuze en sociale waarden die de basis vormen van de Senegalese natie strikt moeten respecteren".
Strengere anti-lhbti-wetVolgens de Senegalese wet is seks tussen mensen van hetzelfde geslacht strafbaar: hier staan celstraffen tot 5 jaar op en geldboetes tot omgerekend 2200 euro. Conservatieve krachten in het land zetten onder meer met protestmarsen de regering onder druk om homoseksualiteit in het West-Afrikaanse land nog strenger te bestraffen.
Dat gaat mogelijk ook gebeuren: een overheidswoordvoerder zei in mei dat een aanscherping van de wet in de maak is. Dat is in lijn met wat de populaire politicus Ousmane Sonko, sinds vorig jaar premier van het land, al eerder aan zijn achterban beloofde.
Oproep van politicusDe roep om de lhbti-bijeenkomst in Dakar te annuleren, kwam van een parlementslid van de grootste politieke partij van het land. In een bericht op Facebook riep Guy Marius Sagna, die regelmatig ophef veroorzaakt, de overheid gisteren op "de bijeenkomst te verbieden".
Ook schreef hij dat het "Nederland en andere landen vrijstaat om lhbti-mensen in hun eigen land te steunen. Dat is hier in Senegal niet mogelijk".
Nederland in contact met SenegalHet Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een reactie dat de Nederlandse ambassade in Dakar bilateraal contact met Senegal heeft gehad.
"Nederland zet zich wereldwijd in voor de naleving van internationale mensenrechtenverdragen, waarbij het respect voor mensenrechten en gelijke behandeling van iedereen centraal staan", schrijft het ministerie in een antwoord op vragen van de NOS. "Dit omvat ook het tegengaan van geweld en discriminatie, ongeacht de achtergrond of identiteit van personen."
Verder onderstreept het ministerie dat "Nederland zich blijft inzetten voor het bevorderen van mensenrechten en een gelijke behandeling van iedereen, ook in dialoog met lokale autoriteiten".
PolitieaanwezigheidRondom het gebouw waar de bijeenkomst zou plaatsvinden, waren vanmiddag tientallen politieagenten aanwezig. Een bewaker van het VN-gebouw bevestigde tegenover de NOS dat dit hoogst ongebruikelijk was en dat de agenten mogelijk aanwezig waren uit vrees voor ongeregeldheden.
VN-medewerkers zijn volgens de bewaker niet naar hun werk gekomen. Rondom het gebouw en elders in de Senegalese hoofdstad zijn voor zover bekend geen incidenten geweest.
Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties zegt tegen persbureau Associated Press dat het voedselhulp in West- en Centraal-Afrika verder afbouwt. Het besluit is het gevolg van de bezuinigingen bij de Amerikaanse hulporganisatie USAID dat wereldwijd nood- en ontwikkelingshulp financiert.
Volgens het WFP zullen miljoenen mensen in zeven landen in de regio worden getroffen, onder wie 300.000 kinderen in Nigeria die het risico lopen op ernstige ondervoeding.
Zo is er in Mauritanië, Mali en de Centraal-Afrikaanse Republiek volgens het WFP een voorraad voor slechts enkele weken. In Kameroen is de hulpdistributie voor vluchtelingen uit Nigeria al teruggeschroefd. In Mali wordt sinds juni geen noodhulp meer verstrekt.
Jihadistische groeperingenHet WFP zal noodhulp alleen aan de zwaarst getroffenen geven. Het hulpprogramma zegt dat het bijna 500 miljoen dollar nodig heeft om door te kunnen gaan met het bieden van hulp in de regio.
Experts waarschuwen dat de voedselcrisis in de regio een voedingsbodem zal worden voor jihadistische groeperingen. Zij kunnen kwetsbare mensen rekruteren in ruil voor voedsel.
Ontmanteling USAIDBegin dit jaar zette de Amerikaanse president Trump flink het mes in USAID. Er moest 60 miljard dollar worden bezuinigd bij de hulporganisatie. Deze maand meldde persbureau AP dat USAID in zijn geheel wordt ontmanteld.
Tijdens een lunch in het Witte Huis deze week met leiders van Liberia, Senegal, Gabon, Mauritanië en Guinee-Bissau zei Trump dat de VS zich wil richten op handel met de Afrikaanse regio en niet op hulp.
Op de Lange Voorhout in Den Haag hebben honderden mensen de genocide in Srebrenica uit 1995 herdacht. Voorafgaande aan de herdenking werd vanuit Wassenaar een mars van 11 kilometer gelopen, een verwijzing naar 11 juli. Ook werd bij het voormalige Joegoslaviëtribunaal een zogenoemde plaatsmarkering onthuld, in afwachting van een permanent monument.
Sommige mensen die vandaag bij de herdenking aanwezig waren, droegen een wit shirt met daarop 'Never forget Srebrenica', anderen hadden een Bosnische vlag bij zich. Er waren toespraken van burgemeester Jan van Zanen en enkele overlevenden.
"Mijn familie is ook omgekomen in die oorlog", zegt een van de nabestaanden tegen de NOS. "Ik vind het belangrijk dat mensen weten wat er toen is gebeurd, want er wordt niet echt over gesproken."
Van Zanen benadrukte dat de massamoord in Srebrenica ook deel uitmaakt van de geschiedenis van Nederland en Den Haag. "Het herdenken ervan is iets van nationaal belang." Hij sprak zijn wens uit dat het herdenken van de slachtoffers een aansporing blijft om "ons steeds in te zetten voor vrede, vrijheid en mensenrechten. Wereldwijd en dicht bij huis".
Dertig jaar geleden werden onder leiding van generaal Ratko Mladić meer dan 8000 moslimmannen en -jongens vermoord door Bosnisch-Servische troepen. De mannen zouden beschermd moeten worden door Nederlandse VN-militairen, maar later bleek dit onuitvoerbaar. Enkele honderden militairen hadden uiteindelijk tienduizenden vluchtelingen moeten beschermen.
De veteranen hebben de afgelopen decennia moeten leven met vooroordelen en schuldgevoelens. Dat het een onmogelijke missie was, werd pas drie jaar geleden officieel erkend. Samen met de nabestaanden strijden ze voor een permanente gedenkplek.
Een terugblik op de val van Srebrenica en de rol van Nederland:
Vandaag werd vooruitlopend op dat monument de plaatsmarkering onthuld door een nabestaande en een vertegenwoordiger van de Dutchbat III-veteranen, bij het tribunaal waar de aanstichters van de massamoord zijn veroordeeld. De plaatsmarkering bestaat uit een steen met 8372 kleine steentjes, afkomstig uit de grafstenen uit Srebrenica. Exact hetzelfde aantal als de slachtoffers van de genocide.
Demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zegt zich hard te maken voor een definitief monument in Nederland. "We voelen de gedeelde verantwoordelijkheid van Nederland in het falen van 1995."
Plek betwistHet Nationaal Monument laat al jaren op zich wachten omdat de gemeente Den Haag en de Rijksoverheid het niet eens worden over de plek. Initiatiefnemers willen het op het Churchillplein, met in het gebouw van het Joegoslavië-tribunaal een nog op te richten kenniscentrum.
"In Nederland malen de molens weleens heel langzaam", zei Veldkamp daarover. Maar hij is vastberaden dat het monument er komt. "Nu is het een tijdelijk monument, maar het is zaak dat er nu echt een definitief monument komt."
Veldkamp sprak namens Nederland op de herdenking in Srebrenica. Daar kwamen duizenden mensen bijeen. "We voelen ons beschaamd. Wij, de internationale gemeenschap, hebben gefaald om ze te beschermen", begon Veldkamp zijn toespraak.
Srebrenica herdenkt genocide:
Een inwoner uit Den Haag heeft een halfjaar na aankoop van een decemberkraskalender de hoofdprijs van één miljoen euro geïnd. De anonieme winnaar meldde zich bij de Nederlandse Loterij, waarna het prijzengeld werd uitgekeerd.
"Geniet ervan! Dat wil ik tegen de winnaar zeggen", aldus eigenaresse Nathalie Koning van tabakspeciaalzaak Scheveningen in Den Haag. In die speciaalzaak werd de winnende kraskalender ergens eind vorig jaar verkocht.
De winnaar is nog niet langs geweest om het verhaal over het gewonnen prijzengeld te delen. "Of hij of zij heeft niets gezegd", zegt Nathalie. "Ik zou dat wel heel leuk vinden als ik het winnende lot echt in mijn handen heb gehad", zegt ze tegen Omroep West.
Begeleiding bij hoofdprijs
De Nederlandse Loterij, waar de decemberkraskalender van Krasloten onder valt, heeft de Hagenaar wel persoonlijk gesproken. "We zijn blij dat de winnaar van deze prijs zich alsnog bij ons heeft gemeld", zegt prijswinnaarbegeleider Bjorn Rosner.
"We voorzien hem of haar van advies en begeleiding om goed met deze plotselinge nieuwe rijkdom om te gaan."
De identiteit van winnaars van grote geldprijzen wordt door de Nederlandse Loterij nooit bekendgemaakt. Waarom de gelukkige Hagenaar zo lang heeft gewacht met innen van de prijs, is niet bekend.
Op een strand in Italië is een jongen van 17 omgekomen toen hij in een kuil werd bedolven onder het zand. Riccardo Boni uit Rome stierf door verstikking.
Het ongeluk gebeurde gistermiddag op het strand bij Montalto di Castro, zo'n 100 kilometer boven Rome. De jongen verbleef daar met zijn gezin op een camping.
De familie was op het strand neergestreken, waarna de tiener met twee broertjes een eindje verderop een gat was gaan graven. De jongens van 8 en 5 gingen op een gegeven moment terug naar hun ouders. Riccardo bleef in de kuil van zo'n 1,5 meter achter en is vermoedelijk een tunnel gaan graven. Toen de wanden instortten, kon hij geen kant op, schrijven Italiaanse media.
Pas na 40 minuten gevondenNadat zijn ouders zijn afwezigheid hadden opgemerkt, begonnen ze hem te zoeken. Uiteindelijk wees de 5-jarige de plek van de kuil aan, die op dat moment niet goed zichtbaar meer was. De vader heeft met hulp van strandgangers de kuil opgegraven. Daar vond hij het levenloze lichaam van zijn zoon.
De zoektocht had ruim 40 minuten geduurd. De hulpdiensten hebben nog geprobeerd de jongen te reanimeren, maar dat was tevergeefs.
De burgemeester van de plaats zegt dat de tragedie haar en de gemeenschap hebben geschokt. "Het is ondenkbaar dat een jongeman op deze manier om het leven kan komen." Ook kan ze zich "niet voorstellen dat hij daar beneden stierf als een muis in een val".
De Italiaanse politie en het Openbaar Ministerie onderzoeken het overlijden van de jongen.
Demissionair minister Wiersma wil af van de kritische depositiewaarde (KDW), die wettelijk voorschrijft hoeveel stikstof een natuurgebied aan kan zonder dat de natuur er verslechtert. In een wetsvoorstel schrijft ze dat ze de kritische waarde uit de wet wil schrappen. In plaats daarvan moet er een norm voor de stikstofneerslag komen.
Nu staat in de wet dat de overheid moet zorgen dat de neerslag van stikstof onder de waarde komt die de natuur aankan. Die waarde is recent aangescherpt, waardoor het probleem nog ingewikkelder werd.
Wiersma wil af van dit "bewegende doel", waardoor ze volgens haar opeens voor een grotere opgave komt te staan. Haar voorganger op dit dossier, minister Van der Wal, was daar ook voor, maar kwam tot de conclusie dat er geen alternatief was dat aan de Europese regels voor natuur voldoet.
'Houdbaar alternatief'Wiersma denkt dat het wel kan. "De juridische check is gedaan, dit is een houdbaar alternatief." De wetswijziging moet samengaan met een pakket aan maatregelen om stikstof te verminderen als aanvulling op al aangekondigd beleid. Die moeten wat haar betreft optellen tot de stikstofreductiedoelen.
Boeren willen al lange tijd van de KDW af, omdat zij naar eigen zeggen wel kunnen sturen op de uitstoot van stikstof, maar niet op waar het neerkomt.
Wiersma wil aan die wens tegemoetkomen door het stikstofbeleid te baseren op emissienormen. "En dan mogen boeren zelf bepalen op welke wijze ze daaraan willen voldoen." Dat kan bijvoorbeeld door technologische installaties in de stal of door het voer aan te passen, als het aan de minister ligt.
Voorlopig verandert er nietsHet plan gaat nu eerst in internetconsultatie. Dat betekent dat iedereen er nog op kan reageren. Daarna gaat het, met eventuele wijzigingen, naar Tweede en Eerste Kamer.
Wiersma zegt dat de boeren voorlopig nog niets zullen merken van de wetswijziging. Pas als er een norm voor de langere termijn komt, die niet tussentijds wordt aangepast, zullen ze er volgens haar iets van merken. "Maar vandaag gaat het om het schrappen van de kritische depositiewaarde uit de wet."
Wiersma komt op Prinsjesdag met verdere stikstofplannen. Het pakket dat ze in april presenteerde, is volgens een meerderheid van de Tweede Kamer, het bedrijfsleven en mede-overheden te weinig om Nederland van het stikstofslot te halen.
Mensen die door rekenfouten bij uitkeringsinstantie UWV een te hoge arbeidsongeschiktheidsuitkering kregen, hoeven dat geld niet terug te betalen. Dat heeft demissionair minister Van Hijum van Sociale zaken beloofd in een brief aan de Tweede Kamer.
Op dit moment worden 43.000 uitkeringen onderzocht waarbij de bedragen zowel te hoog als te laag kunnen zijn. Het gaat vooral om WIA-uitkeringen.
Van Hijum had al aangegeven zeer terughoudend te willen zijn met het terugvorderen van geld. Dat zou alleen gebeuren in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld als iemand echt wist dat die te veel kreeg. In navolging van een motie in de Tweede Kamer is nu besloten niets terug te gaan vorderen.
Het UWV maakte van 2020 tot en met 2024 fouten in de berekening van hoeveel iemand per dag gemiddeld verdiende voordat diegene arbeidsongeschikt werd. Op basis van dat dagloon wordt de hoogte van een uitkering bepaald.
Tekorten wel terugMensen die te weinig uitkering kregen, gaan dat misgelopen geld alsnog krijgen. Daarvoor heeft de overheid 66 miljoen euro vrijgemaakt en voor het opnieuw controleren van al die uitkeringen en de situatie herstellen nog eens 53 miljoen. Minister Van Hijum verwacht dat de hele operatie pas in 2027 is afgerond.
Het alsnog krijgen van het geld kan voor mensen ook nadelige gevolgen hebben. Ze krijgen daardoor in één keer veel extra geld en dus een hoger jaarinkomen. Daardoor hebben ze mogelijk minder recht op toeslagen of moeten ze meer belasting betalen.
Daarom kijkt de overheid nog naar hoe dat kan worden voorkomen. Een van de opties is dat de terugbetaling niet wordt meegerekend bij het inkomen.
Nederland gaat in Brussel opnieuw pleiten voor een uitzondering op de regels om mest uit te rijden. Demissionair minister Wiersma van Landbouw stuurt vanmiddag een brief aan verantwoordelijk Eurocommissaris Jessika Roswall (Milieu).
Nederland had altijd een uitzondering op de zogenoemde derogatieregels, maar raakt die in 2026 kwijt. Dat betekent dat boeren de mest van hun koeien niet meer kwijt kunnen op hun eigen land en op zoek moeten naar andere oplossingen, wat tot financiële problemen leidt.
Behalve op deze problemen wijst Wiersma in haar brief op de goede waterkwaliteit bij bedrijven die hun mest de laatste jaren op het eigen terrein uitreden. Om dat te mogen doen, moesten zij een minimale hoeveelheid gras telen. Dat is beter voor de waterkwaliteit dan akkerbouw, zei Wiersma na de ministerraad.
Dat boeren bovendien minder kunstmest gebruiken als ze meer dierlijke mest op hun land mogen uitrijden, is voor de minister nog een argument waarmee ze de Eurocommissaris voor Milieu hoopt te overtuigen. "Daarmee besparen we ook weer import van duur Russisch gas en sluiten we de kringloop."
Niet voor uitzonderingenRoswall zei dit voorjaar bij een werkbezoek aan Nederland dat de waterkwaliteit in Nederland aantoonbaar verbeterd moet zijn. Ze zei verder dat ze sowieso niet voor uitzonderingen op de Europese regels is, omdat er dan geen sprake meer is van een gelijk speelveld.
Wiersma is desalniettemin hoopvol over haar aanvraag: "Ik zie dat in Brussel een andere wind waait, een commissie die een andere visie op landbouw heeft. Ik kan me vanuit bestuurlijke verantwoordelijkheid niet voorstellen dat de Commissie die verantwoordelijkheid niet voelt."
Diplomaat Marc Kuipers wordt de nieuwe Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Hij volgt op 1 januari Pieter-Jaap Aalbersberg op, die de functie ruim zes jaar heeft vervuld. Zo was Aalbersberg onlangs nog nauw betrokken bij de veiligheidsoperatie rond de NAVO-top in Den Haag.
Kuipers is sinds 2021 consul-generaal in de Japanse stad Osaka. Daarvoor was hij inspecteur-generaal bij de Inspectie SZW, wat nu de Nederlandse Arbeidsinspectie is. Ook was hij plaatsvervangend directeur-generaal bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst en directeur Dienst Justis, de screeningsautoriteit bij het ministerie van Justitie.
Hybride dreigingDe ministerraad heeft vandaag ingestemd met zijn voordracht door demissionair minister Uitermark van Binnenlandse Zaken. "In deze tijd van hybride dreiging is samenwerking essentieel: tussen overheid, professionals en samenleving, nationaal en internationaal. Daar wil ik mij vol overtuiging voor inzetten", zegt Kuipers.
De NCTV zet zich voor Nederland in op het gebied van contraterrorisme, cyberveiligheid en statelijke dreigingen. Ook het beveiligen van objecten, personen, nationale evenementen en de burgerluchtvaart hoort bij het takenpakket van de NCTV.
De huidige NCTV Aalbersberg legt in september zijn functie neer. Plaatsvervangend NCTV Wieke Vink neemt zijn taken over tot het einde van het jaar. Aalbersberg, de voormalige Amsterdamse politiechef, was in 2019 de opvolger van Dick Schoof, de huidige demissionair premier.
Het komende kabinet moet 7 miljard euro per jaar gaan bezuinigen of dat bedrag met extra belastingen ophalen. Want vooral door oplopende kosten van de vergrijzing is het huishoudboekje van de staat op de lange termijn niet houdbaar, stellen topambtenaren en experts die samen in de Studiegroep Begrotingsruimte zitten.
Het volgende kabinet moet al meteen aan de bak. Het tekort loopt op tot jaarlijks 7 miljard vanaf 2030 en daar moeten nu al oplossingen voor worden gevonden. En dat bedrag wordt ongetwijfeld hoger, want de studiegroep heeft nog niet het kostenplaatje meegenomen van de nieuwe NAVO-norm voor extra defensie-uitgaven.
"De grootste opgave is het opvangen van de vergrijzing", zegt Bas van den Dungen die voorzitter is van de studiegroep. Doordat we met zijn allen steeds ouder worden, wordt bijvoorbeeld de zorg steeds duurder en moeilijker betaalbaar voor de overheid.
Verkiezingen op komstDit advies is op het eerste gezicht een tegenvaller voor de politieke partijen. Richting de komende verkiezingen kunnen ze minder beloven dan ze zouden willen. Er is immers geen financiële ruimte om extra dingen te doen; er moet juist geld gevonden worden.
Oproep minister Financiën: 'Laat verkiezingsprogramma doorrekenen'Demissionair Heinen van Financiën zegt in reactie op het advies dat een volgend kabinet voor moeilijke keuzes komt te staan, maar dat die wel degelijk gemaakt moeten worden. "Want als je niets doet, schuif je de rekening door en zit de generatie na je met de gebakken peren."
Hij vindt dat partijen daar in aanloop naar de verkiezingen in oktober duidelijk over moeten zijn en dat ze hun programma moeten laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. "Dan moet je wel een beetje met de billen bloot, maar het laat zien welke keuzes je maakt en dat is voor de kiezer belangrijk."
Toch zal het advies in Den Haag als relatieve meevaller worden gezien, want het advies richting de vorige verkiezingen was dat er maar liefst 17 miljard per jaar gevonden moest worden door bezuinigingen of extra belastingen.
De Studiegroep Begrotingsruimte ziet dat de economie verbeterd is sinds het vorige advies. Daardoor is de opgave voor een kabinet kleiner geworden. "En het huidige kabinet heeft wel degelijk wat gedaan", zegt Van den Dungen. Hij doelt dan niet op grote hervormingen, maar het hielp bijvoorbeeld dat het zich aan de begrotingsregels hield.
Nog veel meer kostenToch zullen de politici die nu verkiezingsprogramma's gaan schrijven het geen reden voor feest vinden, want voor de extra kosten voor defensie moet het volgende kabinet ook nog dekking vinden. Die kosten hangen af van hoe snel de defensie-uitgaven zullen groeien, maar dat gaat ook om miljarden.
Bovendien zijn er allerlei ambities op het gebied van klimaat en stikstof, maar voor de langere termijn zijn er nog geen concrete plannen. Als die plannen er wel zijn, hoort daar ook een kostenplaatje bij wat nu nog niet is meegenomen.
Omdat de kosten in Nederland door vergrijzing zo zullen oplopen, voldoet Nederland momenteel niet aan de Europese afspraken, ziet de groep van experts en topambtenaren. "Prioritering is daarom nodig: op korte termijn kan niet alles tegelijkertijd en op lange termijn zijn de overheidsfinanciën zonder bijsturing onhoudbaar."
'Hervormen' ofwel bezuinigenDe studiegroep vindt dat de politiek in 'vergrijzingsgevoelige uitgaven en inkomsten', zoals de zorg, moet hervormen. In Den Haag betekent dat doorgaans bezuinigen.
Politiek zal het in de campagne lastig zijn voor politici om te zeggen dat er bezuinigd moet worden op de zorg of de AOW. Dat vinden ze moeilijk te verkopen. Van den Dungen: "Als je het niet doet, kun je een aantal andere ambities niet waarmaken."
Door verschillende kettingbotsingen, werkzaamheden en vakantiegangers is het vanmiddag extra druk op de Nederlandse snelwegen. Rond 16.00 uur stond er bijna 600 kilometer aan file.
Op de A12 van Zevenaar naar Arnhem was flinke verkeershinder ontstaan door een kettingbotsing in beide rijrichtingen bij Duiven. De ANWB meldt dat er negen auto's betrokken waren bij de botsingen.
Een tijdlang waren beide rijstroken dicht. Inmiddels zijn ze allebei weer open. De berging van de voertuigen was lastig omdat de auto's in elkaar vastzaten, schrijft Rijkswaterstaat.
Noorden met vakantieOok op andere plekken in Nederland was het druk op de wegen. Rijkswaterstaat waarschuwde gisteren al voor extra drukte, omdat na het zuiden vandaag ook in de regio noord de schoolvakantie is begonnen.
Verder zijn er op verschillende plekken werkzaamheden. Daardoor was het extra druk bij Amsterdam, waar op de A10 wordt gewerkt. Ook een auto met pech veroorzaakte daar vertraging.
Ook elders in het land leidden ongelukken tot vertraging. De ANWB meldt dat op knooppunt Burgerveen een rijstrook richting de A4 is afgesloten vanwege een ongeluk. Ook in de Drechttunnel tussen Dordrecht en IJsselmonde en op de A1 bij Amersfoort was er vertraging door ongelukken.
Enkele tientallen strijders van de Koerdische militante beweging PKK hebben in het noorden van Irak in een ceremonie hun wapens ingeleverd en een deel in brand gestoken. Het gaat om een symbolische eerste stap in het ontwapeningsproces van de organisatie, na vier decennia van gewapende opstand tegen de Turkse staat.
Volgens een hooggeplaatste Turkse functionaris markeert de ceremonie in de stad Suleymaniyah een "onherroepelijk keerpunt" in het vredesproces met de PKK. Mogelijk maakt dat de weg vrij voor nieuwe vredesonderhandelingen met de Turkse regering. Het ontwapeningsproces moet in september zijn afgerond.
In mei besloot de PKK, die door onder meer de EU en de VS als terreurorganisatie wordt gezien, zichzelf op te heffen en de wapens neer te leggen. Dat gebeurde na een nieuw vredesinitiatief met Turkije. Volgens de PKK is een gewapende strijd tegen Turkije niet langer nodig, omdat via democratische wegen voor Koerdische rechten kan worden gestreden.
Boodschap van ÖcalanDe PKK streed aanvankelijk voor een onafhankelijk Koerdistan, maar richtte zich later meer op meer rechten en autonomie voor de Koerdische bevolking. De afgelopen veertig jaar vielen bij de strijd tussen de PKK en het Turkse leger ruim 40.000 doden.
PKK-leider Abdullah Öcalan had in februari vanuit de gevangenis zijn achterban opgeroepen om de wapens neer te leggen. Deze week verscheen Öcalan in een eerste publieke video sinds zijn arrestatie in 1999. Daarin herhaalde hij de oproep van februari om de wapens neer te leggen, omdat volgens hem het hoofddoel van de Koerden was bereikt. Of Öcalan op vrije voeten zal komen, is de vraag.
De politieke krimi rond het Duitse grondwettelijk hof neemt een nieuwe wending. Regeringspartijen CDU/CSU en SPD hebben de stemming over de benoeming van drie nieuwe rechters, die voor rond het middaguur in de Bondsdag gepland stond, van de agenda gehaald.
Het was al duidelijk dat een van de rechters die door de SPD naar voren was geschoven, Frauke Brosius-Gersdorf, moeilijk ligt bij de christendemocraten, onder meer omdat ze zich als lid van een adviescommissie in het verleden heeft uitgesproken voor de legalisatie van abortus.
Nu komt daar op de valreep een verwijt bij: ze zou plagiaat hebben gepleegd, schreven Duitse media. Die beschuldiging is nog niet getoetst.
Daarmee gaat de regering van bondskanselier Merz met een grote deuk in het onderlinge vertrouwen het zomerreces in. "Ik had niet gedacht dat we in Duitsland debatten over het grondwettelijk hof zouden voeren die we uit de VS of Polen kennen", zei SPD-parlementariër Dirk Wiese in het debat dat volgde op het schrappen van de stemming. "Dit is geen goede dag voor de democratie in ons land." Wiese spreekt van een 'hetzecampagne' tegen een hoog aangeschreven juriste.
Opmerkelijke conclusiesDe beschuldigingen komen van de bekende en omstreden plagiaatjager Stefan Weber. Hij komt regelmatig in het nieuws door zijn onderzoek naar publicaties van prominente publieke figuren. Die voert hij ook in opdracht en tegen betaling uit. Zijn conclusies zijn niet onomstreden en worden bijvoorbeeld niet altijd door universiteiten gedeeld.
Aan Duitse media liet hij weten dat hij het werk van Brosius-Gersdorf pas eergisteren onder de loep is gaan nemen, vrijwillig. Inmiddels is duidelijk dat hij haar niet van plagiaat beschuldigt, maar wel heeft hij diverse passages in haar proefschrift gevonden die grote overeenkomsten zouden vertonen met een publicatie van haar man. Opmerkelijk aan het verwijt is dat zij haar proefschrift drie jaar eerder heeft gepubliceerd dan dat haar man zijn werk publiceerde.
Ook Weber constateert dat niet te zeggen is of zij passages van haar man heeft overgeschreven of andersom. Het zou ook kunnen dat ze hebben samengewerkt. In dat geval hadden ze dat moeten benoemen, stelt hij.
Voor de christendemocraten was het reden genoeg om van de SPD te eisen dat die zijn kandidaat terugtrekt, totdat het verwijt is onderzocht. Zou het tot een stemming zijn gekomen, dan zou de partij van Merz niet voor haar stemmen en zou ze niet zijn benoemd. Om dat te voorkomen, zag ook de SPD zich genoodzaakt om de stemming van de agenda te halen.
AfD spint er garen bijDe rechtsextreme AfD, de grootste oppositiepartij in de Bondsdag, kan garen spinnen bij deze onrust. Een AfD-parlementarier noemde Brosius-Gersdorf al een linksextremiste en kreeg daarvoor een berisping van de voorzitter. Nadat de stemming was opgeschort, kon AfD'er Bernd Baumann er fijntjes op wijzen dat dit de "absolute instabiliteit" van de regering laat zien.
Grote delen van de Duitse bevolking zouden al minder vertrouwen hebben in het grondwettelijk hof, aldus Baumann. Het is het grondwettelijk hof dat uiteindelijk ook moet beoordelen of er voldoende bewijs is om de AfD als partij te verbieden. De roep om een verbodsprocedure is luider geworden sinds de binnenlandse veiligheidsdienst de partij "bewezen extreemrechts" noemt.
Nu de stemming voor de nieuwe rechters van de agenda is gehaald, moeten de benoemingen wachten tot na het zomerreces. Dat begint morgen. Of Brosius-Gersdorf dan nog kandidaat blijft, is op dit moment onduidelijk.
Burgemeester Schouten van Rotterdam en zestien Europese collega's dringen in Brussel aan op strengere regelgeving rond vuurwerk. De afgelopen jaren hebben ze allen een toename van het aantal criminele aanslagen gezien waarbij vaak gebruik gemaakt werd van zwaar vuurwerk: aanslagen op woningen, bedrijven en geldautomaten, aanslagen tegen de politie en tegen rivalen in het criminele circuit.
Zelf zat Schouten deze week nog rechtop in bed door een "gigantische klap" in Rotterdam-West. "Explosies zijn een makkelijk middel geworden om anderen mee te intimideren", zegt ze in Trouw. "Om druk mee te zetten, om vetes mee te beslechten. Maar ik ga dat niet accepteren, want elke explosie is er een te veel."
Met collega's uit Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Portugal, Roemenië, Zweden en Bulgarije vraagt Schouten aan de Europese Commissie en het Europees Parlement om aandacht voor het probleem en meer concreet om aanscherping en handhaving van de regelgeving over explosieve stoffen en de richtlijn voor vuurwerk.
KnalvuurwerkIn de brief die ze naar Brussel hebben gestuurd, schrijven ze dat er voor de productie en opslag van het zeer explosieve flitspoeder strengere regels zijn, maar dat die niet gelden als dit kruit wordt gebruikt voor het maken van knalvuurwerk zoals cobra's.
De burgemeesters willen dat dit soort knalvuurwerk verboden wordt en dat er een maximum komt voor de hoeveelheid flitspoeder in professioneel vuurwerk.
VergunningenOok pleiten ze voor het strenger controleren van kopers van professioneel vuurwerk. De Benelux-landen hebben vorig jaar de Pyro-pass ingevoerd, waarmee kopers kunnen aantonen dat ze over de juiste vergunning beschikken
Daarnaast moet de illegale handel op sociale media en door de georganiseerde misdaad worden teruggedrongen. Frankrijk en Nederland hebben al een voorstel ingediend om de samenwerking en uitwisseling van informatie tussen landen te verbeteren.
De brief is behalve door Schouten en andere Nederlandse burgemeesters ondertekend door collega's in Antwerpen, Brussel, Gent, Bordeaux, Straatsburg, Braga, Cluj-Napoca, Keulen, Malmö en Sofia.
Meer aanslagen dan vorig jaarSchouten is ook voorzitter van de Nederlandse taskforce Strategisch Offensief tegen Explosies. Daarin werken de politie, het OM, gemeenten, het bedrijfsleven en verzekeraars samen in de bestrijding van criminele aanslagen met explosieven.
Het doel is het aantal aanslagen dit jaar met 10 procent terug te dringen. In het afgelopen halfjaar telde de politie 678 aanslagen en aanslagpogingen. Dat waren er 34 meer dan in de eerste helft van vorig jaar.
