Koning Willem-Alexander opent vanmiddag de overzichtstentoonstelling over het Nederlandse slavernijverleden in het Rijksmuseum in Amsterdam. Musea zijn vanwege de coronamaatregelen nog dicht, maar de koning geeft voor deze tentoonstelling het startsein voor de opening in fases.
De tentoonstelling, waaraan vier jaar gewerkt is, brengt met tien persoonlijke verhalen vanuit verschillende perspectieven 250 jaar slavernijgeschiedenis tot leven. Het zijn waargebeurde verhalen van mensen die destijds tot slaaf werden gemaakt, mensen die daartegen in verzet kwamen en vluchtten, plantagehouders en regenten. Niet alleen de trans-Atlantische slavernij in Suriname, het Caribisch gebied en Brazilië, waarover in het algemeen meer bekend is, maar ook de slavernij in Azië en Zuid-Afrika komt aan bod.
De verhalen worden verteld aan de hand van schilderijen en archiefstukken, gebruiksvoorwerpen, maar ook mondelinge bronnen, zoals liederen die van generatie op generatie zijn doorgegeven. In de bijbehorende audiotour lichten mensen die elk een connectie hebben met een hoofdpersoon de verhalen toe.
Massaliteit en anonimiteit van de slavenhandelEen van de eerste zalen is helemaal gewijd aan een hedendaags kunstwerk, 'La Bouche du Roi' van de Beninse kunstenaar Romuald Hazoumé. Die installatie laat de massaliteit en anonimiteit van de slavenhandel zien, gebaseerd op de plattegrond van een slavenschip. Hazoumé verbeeldt met jerrycans de gezichten van de mensen wiens naam en bezit werd afgenomen, en die tot slaaf werden gemaakt.
"Naast de persoonlijke verhalen wilden we ook recht doen aan de miljoenen namen en mensen wiens gezichten we niet kennen", zegt hoofdconservator Eveline Sint Nicolaas. "De grote anonieme massa die vanuit de westkust van Afrika, maar ook uit Azië, werd weggerukt van familie, cultuur en taal. Dat is wat deze installatie laat zien."
"De ruim 300 jerrycans zijn eigenlijk maskers met unieke kenmerken, waar je gezichten in kunt zien van mannen, vrouwen en kinderen die aan boord van het schip waren. Dat maakt het weer een geschiedenis van mensen. De kunstenaar prikkelt de zintuigen bovendien door ook met stemmen en geuren te werken, waardoor het kunstwerk echt onder je huid gaat zitten."
In deze video laten conservatoren Eveline Sint Nicolaas en Stephanie Archangel zien wat het kunstwerk bijzonder maakt:
"Door het werken aan deze tentoonstelling ben ik me er meer van bewust dat er achter onze collectie nog allerlei verhalen schuilgaan die we niet kenden. Dat er nog een veel completer verhaal te vertellen is. Je ziet hoe verweven de koloniale geschiedenis is met onze nationale geschiedenis. Je vindt het overal in het Rijksmuseum", zegt Sint Nicolaas.
OopjenEen voorbeeld daarvan is het portret van Oopjen Coppit, geschilderd door Rembrandt en samen met het portret van haar echtgenoot Marten Soolmans in 2015 door Frankrijk en Nederland gezamenlijk aangekocht. Oopjen is nu een van de tien hoofdpersonen in de expositie. Bij nader onderzoek bleek zij veel verbindingen te hebben met de geschiedenis van de slavernij.
Oopjes schoonfamilie is bijvoorbeeld rijk geworden door de verwerking van suikerriet dat door tot slaaf gemaakten op de plantages in Brazilië was geteeld en geoogst. Haar tweede man Maerten Daey vocht in Brazilië en maakte van dichtbij mee hoe het er op de plantages aan toeging.
"Ik begrijp nu beter wat we aan andere objecten, maar ook aan mondelinge bronnen nodig hebben om een verhaal vanuit verschillende perspectieven te vertellen", zegt Sint Nicolaas. "Tot slaaf gemaakten mochten niet lezen en schrijven, er zijn dus weinig getuigenissen uit de eerste hand overgebleven, maar er zijn wel verhalen van generatie op generatie doorverteld. Door nieuwe bronnen en objecten toe te voegen aan onze collectie, brengen we de verhalen beter in balans."
De westkust van India wordt getroffen door de zwaarste orkaan in meer dan twintig jaar. Zeker 21 mensen zijn om het leven gekomen.
Voor de kust van Mumbai wordt gezocht naar de opvarenden van twee schepen die door de orkaan in de problemen zijn gekomen. Een schip is gezonken en een ander is op drift geraakt. Van de 273 mensen aan boord van het gezonken schip zijn volgens de Indiase marine 177 opvarenden gered. De rest is vermist. Over het lot van de ruim honderd opvarenden op het andere schip is niets bekendgemaakt.
De orkaan veroorzaakte op sommige plaatsen een ravage:
Orkaan Tauktae trok de afgelopen dagen al een spoor van vernieling in de zuidwestelijke deelstaten van India en kwam gisteravond met een snelheid van bijna 200 kilometer per uur aan land in de deelstaat Gujarat. Tauktae zwakte vrijwel meteen af, maar richtte desondanks veel schade aan.
Door hevige regenbuien en zware windstoten zijn woningen verwoest en zijn bomen en elektriciteitspalen omvergeblazen. Op sommige plekken kwam volgens het Indiase meteorologisch instituut het water 3 meter hoger dan normaal te staan. De luchthaven van Mumbai is uit voorzorg dicht. Ook verschillende verkeersaders zijn afgesloten.
De meteorologische dienst verwacht ook de komende dagen zware regenval in veel delen van Gujarat en deelstaat Maharashtra, waar Mumbai ligt.
Tweede coronagolfDe afgelopen dagen werden zo'n 150.000 mensen geëvacueerd om te voorkomen dat er meer slachtoffers zouden vallen. Dat was nog een hele klus. "Dat was nu extra lastig, er moest natuurlijk rekening gehouden worden met corona", zegt correspondent Aletta André. "Er moesten bijvoorbeeld genoeg opvangplaatsen zijn, zodat mensen ook afstand van elkaar konden blijven houden." Uit verschillende ziekenhuizen in de kustgebieden zijn coronapatiënten geëvacueerd.
India kampt op dit moment met een zware tweede golf van het virus. Daarbij vallen volgens de officiële cijfers dagelijks zo'n 4000 doden. Ziekenhuizen zijn overbelast, het verzorgend personeel is uitgeput en er zijn onvoldoende zuurstof- en medicijnvoorraden.
"Dankzij lokale media en lokale ambtenaren die sinds afgelopen week dodentallen delen, wordt langzaamaan duidelijk hoe erg het hier is", zegt André. "Die aantallen liggen nog veel hoger dan de officiële aantallen."
Volgens André zijn de besturen van veel deelstaten bang dat zij de schuld krijgen van de hoge besmettingscijfers. "Premier Modi heeft de deelstaten opgeroepen om meer te gaan testen en dat ze niet bang hoeven zijn dat hogere aantallen iets zeggen over hun prestaties."
De Nederlandse economie is voor de tweede keer sinds de coronacrisis in een recessie verzeild, zij het een lichte dit keer. In het eerste kwartaal kromp de economie met 0,5 procent ten opzichte van het laatste kwartaal van 2020, die ook al een krimp vertoonde van 0,1 procent, meldt het CBS. Twee kwartalen op rij met krimp maken een recessie.
De krimp is vooral het gevolg van lagere uitgaven door huishoudens en de overheid. Doordat bedrijven wel meer investeringen deden en de handel toenam, werd de krimp gedempt. Huishoudens gaven 3,5 procent minder uit dan in de laatste drie maanden van 2020 als gevolg van de lockdown vanaf half december.
Volgens hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen stond het eerste kwartaal "in het teken van de harde lockdown, met de avondklok en de sluiting van niet-essentiële winkels". Tegelijkertijd zag hij in maart een omslag. "In de loop van het kwartaal zie je duidelijke tekenen van herstel. Mensen gingen vaker winkelen na de gedeeltelijke opening van de winkels. In april en mei was het beleid nog soepeler dus voor de detailhandel ziet het er alweer beter uit."
Vergeleken met vorig jaar hebben consumenten in de eerste drie maanden nog veel minder uitgegeven: -8,5 procent. Dat schrijft het CBS toe aan de lockdown die langer en strenger was dan een jaar geleden. Consumenten gaven veel minder geld uit in de horeca, aan recreatie en vakantie, cultuur, kleding en schoenen, woninginrichting en auto's.
De overheid gaf in het eerste kwartaal ook minder uit dan in het vierde kwartaal, maar in vergelijking met vorig jaar was dat juist meer, onder meer aan overheidsdiensten zoals politie, defensie en openbaar bestuur. Ook de uitgaven in de zorg, onderwijs en sociale zekerheid lagen hoger.
De economie werd vooral aangeslingerd door de bouw want er wordt heel veel gebouwd en verbouwd. Ook de industrie en de zakelijke dienstverlening zorgden voor groei.
De kleine krimp van de economie werd al wel verwacht. In Duitsland kromp de economie zelfs met 1,7 procent, In België en Frankrijk daarentegen was er sprake van lichte groei. Ondanks de krimp daalde de werkloosheid en waren er meer vacatures in eerste drie maanden van 2021.
Het uitgebreide televisie-interview met koningin Máxima is gisteravond door ruim 3,2 miljoen mensen bekeken. Daarmee was het NOS-interview het best bekeken programma van de dag, meldt de Stichting Kijkonderzoek.
De koningin werd ter ere van haar vijftigste verjaardag geïnterviewd door Matthijs van Nieuwkerk. Máxima ontving hem op haar woonpaleis in Den Haag, Huis ten Bosch. In haar werkkamer bespraken ze haar werkzaamheden, de toekomst van haar drie dochters, het verlies van haar zus Inés en haar leven met koning Willem-Alexander. Ook de veelbesproken vakantie naar Griekenland kwam aan bod.
AnekdotesHet gesprek was uitzonderlijk, want zo'n langdurig één-op-één-interview komt bijna niet voor. Het gaf veel mooie inkijkjes in het leven van de koningin, zeggen koningshuisdeskundigen. "In het interieur, in haar eigen anekdotes, maar ook in haar werk", zegt royaltyjournalist Rick Evers.
Ook de aansluitende, tweede aflevering van Dionne Dichtbij: Máxima op NPO 1 werd goed bekeken. Met ruim 1,6 miljoen kijkers stond het op de derde plaats. Presentatrice Dionne Stax sprak daarin met mensen die de koningin persoonlijk of zakelijk kennen of hebben gekend en reisde daarvoor bijvoorbeeld naar Buenos Aires en New York.
Het interview met de koningin in tien minuten terugkijken? Dat kan hier:
Vandaag maakte de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) bekend dat de koningin gisteren ook het Grootkruis van de Huisorde van Oranje kreeg van koning Willem-Alexander. Dat is de hoogste onderscheiding in de Huisorde. Koningin Máxima kreeg die "ter gelegenheid van haar vijftigste verjaardag en als waardering voor haar vele verdiensten voor het Huis", zo meldt de RVD.
In de aanloop naar de verjaardag van de koningin maakte de Rijksvoorlichtingsdienst dit weekend foto's openbaar, gemaakt door koning Willem-Alexander in de tuin van Paleis Huis ten Bosch. Er was al bekend dat ze een velletje postzegels krijgt. Bijzonder is dat er ook een postzegel met een privéfoto bij zit.
