De internationale economie wordt hard getroffen door de importheffingen van Trump en op de NAVO-top in Brussel kwamen de Amerikanen met nog een kostbare eis. De Amerikaanse minister Rubio van Buitenlandse Zaken herhaalde het Amerikaanse standpunt dat de defensiebudgetten van de lidstaten naar 5 procent van het bbp moeten.
Daar staat wel iets positiefs tegenover: Rubio zei dat de Verenigde Staten de NAVO onverminderd blijven steunen.
Op de vraag of de handelsoorlog die Trump lijkt te hebben ontketend, valt te rijmen met goede verhoudingen in een bondgenootschap, wilde secretaris-generaal Rutte niet inhoudelijk reageren. Hij benadrukte dat de monsterheffingen de "gemeenschappelijke veiligheid" niet in de weg staan. "Ze staan los van elkaar en dat moeten ze ook blijven."
Ook economische samenwerkingIn wat lijkt op een poging om eenheid uit te stralen, wil de NAVO-chef er niet meer over kwijt, ondanks het feit dat het NAVO-verdrag zegt dat de lidstaten ook economisch zullen samenwerken. In artikel 2 staat dat lidstaten "zullen trachten tegenstellingen in hun internationale economische politiek op te heffen en elke vorm van individuele of collectieve onderlinge economische samenwerking zullen aanmoedigen".
Dat lidstaten door de heffingen van hun belangrijkste bondgenoot mogelijk niet 5 procent van het bbp aan defensie kunnen uitgeven, moet volgens Rutte geen probleem zijn: "Nationale overheden moeten zelf beslissingen nemen om hier uit te komen."
Als het aan de Amerikanen ligt, moet er dus in Europa en ook Canada dieper in de buidel worden getast. Na afloop van de top benadrukte buitenlandminister Rubio dat nog eens. Alleen dan kan er langdurige vrede zijn voor Oekraïne en kan de veiligheid voor de NAVO-lidstaten gegarandeerd worden, aldus Rubio.
Ondanks een zekere toenadering tussen Trump en Poetin, ziet de NAVO, waaronder dus de VS, Rusland nog steeds als de grootste dreiging. Eensgezind zijn ze sowieso over een feit: er moet een einde komen aan de oorlog in Oekraïne en snel ook. "Anders moeten we concluderen dat ze niet openstaan voor vrede", stelde Rubio.
Het werd opnieuw duidelijk in Brussel dat het buitenlandbeleid onder Trump er één is van "America First", ook als dat betekent dat NAVO-bondgenoten daar de prijs voor moeten betalen. Volgens Rubio geeft de VS veel te veel geld uit aan andere landen. Hij noemde het importeren van producten uit China en het besteden van ontwikkelingshulp aan ngo's. "We moeten onze uitgaven herzien", aldus Rubio.
Op de vraag hoe andere lidstaten meer aan defensie moet gaan uitgeven, terwijl de 'economie crasht' reageert Rubio dan ook strak: "De economie crasht niet. De markt crasht vanwege een nieuwe mondiale orde. Er zijn nieuwe regels en daar moet de markt maar aan wennen."
In de Rotterdamse wijk Heijplaat is ondanks eerder genomen maatregelen opnieuw sprake van vliegenoverlast. Sinds eind februari melden bewoners overlast bij DCMR Milieudienst Rijnmond. De afgelopen weken neemt het aantal meldingen flink toe.
De wijk, ingeklemd door de Rotterdamse haven, kampt al jarenlang met vliegenoverlast. Maar dit jaar begint de plaag uitzonderlijk vroeg. "Warm weer kan zorgen voor een snellere ontwikkeling van ongedierte, waaronder vliegen", zegt DCMR.
Volgens de toezichthouder ligt de voornaamste oorzaak van de overlast bij het nabijgelegen recyclingbedrijf N+P. Zo constateerde een inspecteur van DCMR begin februari dat afval zich ophoopte in de verwerkingshal. "Dit afval kan vliegen en ongedierte aantrekken en als voedingsbron dienen." Vorige maand zag een inspecteur dat PMD-afval (plastic, metaal en drankenkartons) buiten werd opgeslagen op een plek waar dat niet is toegestaan.
Het bedrijf werd eerder al verplicht containers in de zomerperiode af te sluiten en een plan te hebben om overlast van ongedierte tegen te gaan.
Twee keer zo veel vliegenBewoners klagen volgens regionale omroep Rijnmond al zeker tien jaar over de vliegenoverlast. Het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen Wageningen (KAD) concludeerde jaren geleden al dat er in Heijplaat wel twee keer zoveel vliegen zijn als in andere Rotterdamse wijken.
De NOS sprak in 2022 met mensen die last hadden vliegen:
De milieudienst wijzigde in 2022 de vergunningsvoorwaarden van N+P en stelde dat het recyclingbedrijf er alles aan moest doen om de vliegenoverlast voor omwonenden te verminderen.
De milieudienst handhaaft de vergunningvoorschriften. Het bedrijf investeert volgens de dienst in verbeteringen, maar die worden pas doorgevoerd als een inspecteur het bedrijf erop aanspreekt.
In de Rotterdamse wijk wordt al sinds 2019 onderzoek gedaan naar de vliegenoverlast. De provincie Zuid-Holland financiert het onderzoek.
Het kabinet pleit er bij de Europese Commissie voor om niet met grote tegenmaatregelen te komen in reactie op de importheffingen van de regering-Trump. Maandag vergaderen de EU-landen daarover. Achter de schermen werken verschillende ministers aan de Nederlandse inbreng.
Premier Schoof heeft contact met zijn collega's en Commissievoorzitter Von der Leyen. "Er is veel eensgezindheid om niet terecht te komen in een tunnel van reactie op reactie", zegt Schoof.
Op zijn wekelijkse persconferentie maakte hij duidelijk het niet eens te zijn met de redenen die president Trump heeft genoemd voor de heffing voor de EU. Maar Schoof ziet mogelijkheden om via onderhandelingen met de VS betere afspraken te maken om de schade te beperken, zegt hij.
Chinese dumpingenEen van de zorgen voor Europa is dat Chinese producten worden gedumpt op de Europese markt, vertelt Schoof. Een groot deel van de Chinese producten kan door de heffing van 54 procent te duur worden voor de Amerikaanse markt. Chinese fabrikanten wijken dan mogelijk uit naar Europa.
Schoof: "Dat is voor consumenten tijdelijk aantrekkelijk, maar voor de Europese bedrijven niet." De premier wil er nog niet op vooruitlopen of de EU dan zelf met importtarieven voor Chinese producten moet komen.
Voor die 'reactie op reactie' waarschuwt ook minister van Economische Zaken Beljaarts (PVV). "We moeten niet ronkend gaan reageren met enorme tegentarieven en met de spierballen gaan rollen", zegt hij. "Het is een delicate afweging. De reactie moet duidelijk zijn: we laten niet over ons heenlopen, maar we hebben ook te zorgen voor onze economie."
Minister van Financiën Heinen (VVD) is pessimistisch over een handelsoorlog en sluit een recessie niet uit. "Dit gaat impact hebben op Nederland, het gaat ten koste van de economische groei. En ook wat betreft veiligheid zijn we de risico's aan het opstapelen." De Amerikaanse heffingen gaan hoe dan ook gevolgen hebben voor de wereldeconomie, verwacht Heinen. En dus ook voor die van Nederland en de begroting voor het komende jaar.
Van de verwachte 1,7 procent economische groei gaat er waarschijnlijk 0,1 of 0,2 procent af, zo rekent Beljaarts voor. "Dat ga je niet onmiddellijk merken bij het boodschappen doen, maar we moet het ook niet bagatelliseren." Het kabinet werkt aan diverse scenario's en is in gesprek met het bedrijfsleven. Er worden analyses gemaakt voor welke bedrijfstakken de gevolgen het grootst zijn.
Wat wil Trump hebbenMinister van Buitenlandse Handel Klever (PVV) voert maandag in Brussel namens het kabinet de gesprekken. "We moeten het hoofd koel houden", zegt zij. "We gaan eerst onderhandelen met de Amerikanen. Als het nodig is, nemen we tegenmaatregelen." Maandag moet zo'n pakket tegenmaatregelen worden vastgesteld en wordt de onderhandelingsstrategie bepaald: wat wil de regering-Trump hebben in ruil voor het verlagen van het importtarief voor de EU?
Klever houdt er bijvoorbeeld rekening mee dat de VS de strenge Europese techwet van tafel wil hebben omdat de grootste techbedrijven ter wereld, zoals Apple, Alphabet (moederbedrijf van Google) en Meta, daar last van hebben.
Heinen heeft met zijn Europese collegaministers al afgesproken samen op te trekken. "We houden elkaar vast, samen staan we sterk." Beljaarts zegt dat er achter de schermen van alles gebeurt. "Stille diplomatie doet altijd zijn werk, maar het mooie daarvan is dat het stil is."
Hieronder voorbeelden van heffingen en hoe deze worden berekend:
De politie in het Verenigd Koninkrijk heeft de Britse komiek, acteur en presentator Russell Brand aangeklaagd voor verkrachting en aanranding. De aanklacht komt voort uit een onderzoek van 18 maanden na beschuldigingen van vier vrouwen.
De 49-jarige Brand wordt aangeklaagd voor een geval van verkrachting, een van aanranding en orale verkrachting en twee gevallen van seksueel wangedrag, zegt de politie. De misdrijven zouden hebben plaatsgevonden tussen 1999 en 2005.
In een documentaire van Channel 4 uit september 2023 beschuldigen de vier vrouwen de komiek. Naar aanleiding daarvan werd het onderzoek geopend. De identiteit van de vrouwen is onbekend. Volgens de politie krijgen zij nog steeds professionele hulp. Brand heeft altijd ontkend en zegt dat er "sprake was van wederzijdse goedkeuring".
Brand moet zich op 2 mei melden bij de rechtbank in Londen voor de eerste hoorzitting. Hij woont in de Verenigde Staten en de Britse politie gaat ervan uit dat hij daar op dit moment ook verblijft. Mocht hij zich niet melden dan kunnen de autoriteiten overwegen om hem te laten uitleveren.
ControversieelDe Brit staat bekend om zijn controversiële stand-upcomedy, waarin hij onderwerpen als drugsgebruik niet schuwt. Hij heeft verder verschillende radio- en televisieprogramma's gepresenteerd en speelde in een aantal Hollywoodfilms, zoals Get Him to the Greek. Ook heeft hij een boek geschreven over onder meer zijn jarenlange verslaving aan drugs en alcohol.
Tegenwoordig is hij vooral online actief als podcaster en op YouTube, waar hij miljoenen volgers heeft. In zijn video's bespreekt hij regelmatig complottheorieën. Verder genoot hij enige bekendheid door zijn huwelijk met popster Katy Perry tussen 2010 en 2012.
De politie heeft een 25-jarige man uit Nieuwegein thuis aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij terroristische misdrijven. Hij zou een aanhanger zijn van rechts-extremistisch gedachtegoed, meldt het Openbaar Ministerie. De verdachte werd dinsdag al gearresteerd.
Aanleiding voor de aanhouding was informatie van inlichtingendienst AIVD. De man zou zichzelf volgens het OM zien "als onderdeel van de strijd", gewelddadige bedoelingen hebben uitgesproken en mogelijk in het bezit zijn van een vuurwapen.
Wat de man precies van plan was, is niet bekend. "Het onderzoek is in volle gang", zegt een woordvoerder van het OM. "De man is thuis aangehouden en er zijn telefoons in beslag genomen. Daar wordt onderzoek naar gedaan. Wat hem concreet voor ogen stond, moet het onderzoek uitwijzen."
Historische wapensDe politie heeft de woning van de man doorzocht. Daarbij zijn naast de telefoons ook andere gegevensdragers in beslaggenomen. Ook namen agenten twee onklaar gemaakte historische vuurwapens en een bajonet mee. Volgens de woordvoerder van het OM kwam de politie ook bij de huiszoeking rechts-extremistische uitingen tegen.
De man is vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris. Die heeft bepaald dat hij nog zeker twee weken blijft vastzitten.
De uitspraak tegen een 24-jarige man uit Leuven heeft in België tot veel woede en onbegrip geleid. De student werd dinsdag schuldig verklaard aan verkrachting, maar hij krijgt daar geen straf voor.
Mensen zijn met name boos over de uitleg van de rechter. Die heeft in het vonnis bepaald dat de man schuldig is aan de verkrachting, maar zegt hem geen straf te geven omdat hij een blanco strafblad heeft en "zowel privé als professioneel een talentvol en geëngageerd persoon is". Door een celstraf zou hij "maatschappelijk ontwricht" raken.
De man moet wel een schadevergoeding van 3500 euro aan het slachtoffer betalen en is geschorst door het ziekenhuis waar hij werkte als gynaecoloog in opleiding. Het Openbaar Ministerie had drie jaar cel geëist en heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak.
Gisteren protesteerden in Leuven ruim duizend mensen tegen de uitspraak. De demonstranten zeggen het onbegrijpelijk te vinden dat de 24-jarige geen straf krijgt. Ze noemen de uitspraak een voorbeeld van klassenjustitie. Volgens hen zou de man geen straf hebben gekregen omdat hij een witte man is die een artsenopleiding volgt.
Verklaarbare woedeDe woede van de demonstranten is verklaarbaar, zegt de Antwerpse advocaat Issabel de Fré. Zij is gespecialiseerd in het strafrecht in zedenzaken en verdedigt zowel slachtoffers als verdachten van seksueel geweld.
De Fré denkt dat het gebrek aan uitleg van de rechter heeft bijgedragen aan de collectieve woede. Die uitleg kwam te laat en was te gebrekkig, mede doordat het vonnis pas een dag na de uitspraak is gepubliceerd.
"De maatschappij is veranderd, mede dankzij #metoo, waardoor mensen scherper zijn op dit soort zaken. "Verkrachting en geen straf" werden in de eerste berichten in één zin genoemd en ook is er geen context gegeven over hoe het besluit van de rechter tot stand is gekomen", zegt De Fré.
De demonstranten laten volgens De Fré buiten beschouwing dat de rechter zijn oordeel op meerdere onderdelen weegt. "Die baseert zich onder meer op psychiatrisch en psychologisch onderzoek, of de verdachte berouw laat zien en of er volgens onderzoek kans is dat hij nog een keer zoiets doet."
In Nederland andersNu is de uitspraak omstreden, mede doordat deze informatie niet direct is gedeeld. Dat beaamt hoogleraar straf- en procesrecht Jeroen ten Voorde van de Universiteit Leiden.
De late publicatie van het vonnis heeft volgens hem mede geleid tot onbegrip over de uitspraak. "In Nederland zijn er bij dit soort uitspraken vaak journalisten in de rechtbank aanwezig en wordt het vonnis direct na de uitspraak voor het grote publiek toegankelijk gemaakt." Daarna kunnen mensen over zo'n uitspraak nadenken en discussiëren, zegt hij.
Volgens advocaat De Fré was er in deze zaak geen sprake van klassenjustitie. "Dat bestaat, maar heeft in dit geval geen rol gespeeld. Dat hij arts in opleiding is, betekent in dit geval niets." Ze stelt dat het net zo goed om iemand in een minder bevoorrechte positie had kunnen gaan, juist omdat de rechter naar meerdere aspecten heeft gekeken.
Duidelijk verkrachtingDe rechter stelde dat vaststaat dat de vrouw zich er niets van herinnert dat ze de jonge arts tijdens een avondje stappen heeft meegenomen naar huis, dat ze niet in staat was om toestemming te geven en dat het daarom verkrachting was.
Ook de dader erkende in de rechtbank dat het slachtoffer te dronken was om toestemming te geven voor seks. De Fré vindt dat ook zonneklaar: "Op beelden is te zien dat ze meermaals omvalt en niet op haar benen kon staan."
Wat volgens De Fré had kunnen helpen is als de rechter had uitgelegd waarom er aan deze veroordeling geen voorwaarden zijn verbonden. "Want de rechters hadden echt wel kunnen verwachten dat er vragen en boosheid op deze veroordeling zouden volgen."
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) waarschuwt voor de mogelijke gevaren van een koelbox van het merk Igloo. Het handvat van de rollende koelbox kan de vingertoppen van gebruikers verbrijzelen of zelfs amputeren.
Het gaat om het handvat van de koelbox waarmee die kan worden voortgetrokken. Het handvat kan de vingers van een gebruiker gevaarlijk hard tegen de box aandrukken, waarschuwt de NVWA. Het gaat om versies van de Igloo 90 QT Flip & Tow Rolling Coolers, die vóór januari 2024 zijn geproduceerd.
De Amerikaanse evenknie van de NVWA waarschuwde in februari al voor het handvat van de koelbox. Bij die dienst kwamen twaalf meldingen van verwondingen aan vingertoppen binnen. Bij de NVWA zijn nog geen verwondingen gemeld na het gebruik van de koelbox.
Registratie en vervangingProducent Igloo roept eigenaren van de rollende koelbox op om deze niet meer te gebruiken. Op de website van het bedrijf kunnen mensen hun koelbox registeren. Daarna wordt een vervangend handvat opgestuurd.
De koelbox was in Nederland te koop bij onder meer Bol.com en Amazon. Het is niet bekend hoeveel van de koelboxen er in ons land verkocht zijn.
Het is opnieuw een rode dag voor de beurzen wereldwijd. De beurs in Amsterdam is met vier procent lager gesloten. Ook de beurzen in de Verenigde Staten staan op verlies door de reactie van China op de Amerikaanse importheffingen. Aandelen van bedrijven als Apple, Boeing en de bank JP Morgan gaan hard onderuit.
Bij de AEX zijn vooral de chipbedrijven en banken geraakt. De verliezen variëren van zo'n 2 procent bij ASML tot ruim 7 procent bij ING. Ook staalproducent ArcellorMittal en Shell verliezen flink.
Gisteren kondigde president Trump aan met een algehele importheffing te komen voor een groot deel van de wereld. China reageert nu met een eigen belasting op Amerikaanse producten van 34 procent.
In de VS is de S&P 500 index, een van de bekendste ter wereld waar de grootste bedrijven van Amerika inzitten, zo'n 3 procent weggezakt. Technologiegraadmeter Nasdaq verliest 4 procent.
Het zijn grotendeels dezelfde bedrijven als gisteren die de hardste klappen moesten opvangen. Apple staat op een verlies van ruim 8 procent, na een verlies van bijna 10 procent gisteren. Het aandeel van schoenenmaker Nike stond er gisteren ook slecht voor, maar maakt vandaag een klein stukje goed. Het stond gisteren op ruim 15 procent verlies, vandaag op 2 procent in de plus.
Angst voor recessie"De heffingen zijn een stuk hoger dan verwacht", zegt analist Corné van Zeijl van Cardano. "Beleggers dachten 'misschien valt het wel mee, een procent of 10-15', maar het valt tegen."
Van Zeijl ziet dat hoe meer economen gaan doorrekenen, hoe groter ze denken dat de gevolgen van de heffingen zijn. "De verwachtingen dat er een recessie in de VS komt, zijn aanzienlijk gestegen. Dat is gewoon heel slecht voor de koersen."
In de VS dreigt volgens de analist een 'hond-bijt-in-staart-effect'. Het aandelenbelang van Amerikaanse particulieren is vergeleken met hun totale financiële bezit nog nooit zo hoog geweest. "Er is al veel onzekerheid, daar komt verwachte inflatie plus economische stagnatie bij en dan zie je ook nog je aandelen hard dalen. Mensen denken dan: 'laat ik maar wat minder uitgeven'."
Ook olie minder waardDe olieprijs, een indicator voor verwachte economische activiteit, daalt voor de tweede dag op rij hard. Een vat Brent olie kost nu zo'n 65 dollar, waar dat twee dagen geleden nog 75 dollar was. Bij staal is de vrees dat de Europese markt binnenkort overspoeld wordt met staal uit China en India, nu de VS ook daarvoor hogere heffingen hanteert.
Ondertussen daalt de rente op staatsleningen, een teken dat beleggers dat momenteel als een veilige haven zien.
Zo'n 130 hectare natuur in de buurt van Ede is gisteren in vlammen opgegaan door een oefening van Defensie. Een oefengranaat heeft de brand vermoedelijk veroorzaakt. Het vuur verspreidde zich snel en honderden brandweerlieden kwamen in actie. Nog steeds is niet al het vuur gedoofd.
Vier vragen over hoe zo'n grote natuurbrand kon ontstaan bij een legeroefening.
Hoe kon dit misgaan?Verschillende experts omschrijven dit incident als pech. Oefeningen van Defensie worden altijd goed voorbereid en een aanvraag voor een oefening gaat gepaard met veel voorschriften. Zo wordt er onder meer gekeken naar het weer: is het droog of regent het, waait het? Ook wordt er bijvoorbeeld rekening gehouden met broedgebieden van vogels.
Naar aanleiding daarvan volgen er voorschriften. Voor het gebruik van rookgranaten gelden bijvoorbeeld regels over hoe en waar ze gebruikt mogen worden. Ook mag er bij harde wind geen open vuur worden gemaakt en kan er worden bepaald dat militairen alleen in zand vuur mogen maken, omdat dan de kans kleiner is dat het overslaat. Op de hei mag dat dus niet.
Vanuit de lucht is goed te zien wat de schade aan de heide is door de brand:
Hoewel er nog onderzoek wordt gedaan naar hoe het gisteren fout kon gaan, benadrukken de experts dat ongelukken altijd kunnen gebeuren. Ook minister Brekelmans van Defensie zegt dat oefeningen altijd gepaard gaan met risico's.
Mogelijk is er een rookgranaat verder gewaaid dan de bedoeling was en in de berm beland. Door het droge weer en de harde wind kon het vuur zich vervolgens snel uitbreiden.
Gebeurt dit vaker?In het verleden zijn vaker natuurbranden ontstaan door oefeningen van Defensie. Vaak waren het kleinere branden die door de militairen geblust konden worden, maar er zijn ook voorbeelden van grotere branden.
Het verschilt per oefenterrein of en hoeveel brandweer tijdens een oefening aanwezig is op het terrein. In het geval van Ede is er geen brandweer ter plaatse en wordt die gebeld als er brand ontstaat. De lokale brandweer weet dan hoe die op het terrein moeten komen en wat de beste routes zijn op het terrein.
Bij grote oefeningen waarbij veel militairen aanwezig zijn worden er vooraf afspraken gemaakt met de brandweer en de ambulance.
Hoe nu verder?Wanneer de brand volledig is geblust, zal er onderzoek worden gedaan door de marechaussee. Die stelt vast wat er precies is gebeurd en of er ook strafrechtelijke overtredingen zijn gepleegd. Dat is een standaardprocedure en gebeurt altijd in dit soort gevallen.
Ook de verantwoordelijke Defensieleiding zal naar het incident kijken om te zorgen dat het in de toekomst niet meer gebeurt.
Kan Defensie nog wel oefenen in natuurgebied?Experts zeggen dat de natuur waar Defensie oefent in uitstekende staat is en dat deze plekken bewust zijn gekozen omdat daar geen burgers komen en er daar ook zo min mogelijk last van hebben.
Het is nog te vroeg om te zeggen of de toenemende droogte invloed gaat hebben op toekomstige oefeningen van Defensie. Dat zal verschillen per oefenlocatie en ook afhankelijk zijn van factoren als het grondwaterpeil.
Belangrijk is dat militairen de regels kennen en ook hun gezonde verstand gebruiken bij oefeningen waarbij gebruik wordt gemaakt van wapens met kruit.
De politievakbonden NPB en ACP zijn niet te spreken over het mogelijke uitstel van anderhalf jaar van het algehele vuurwerkverbod. NPB-voorzitter Nine Kooiman zegt tegen persbureau ANP dat de bonden er "gigantisch" van balen. "Als de samenleving en de politiek dit willen en hulpverleners beschermd dienen te worden, dan heb je gewoon alles op alles te zetten om het te laten werken." Vuurwerkimporteurs zien juist "een meevaller bij een enorme teleurstelling".
De uitwerking van het wetsvoorstel van de Tweede Kamer zal nog zeker anderhalf jaar duren, voorspelde staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu gisteren in een debat over het verbod. De PVV'er zei die tijd nodig te hebben om aan de voorwaarden van de VVD en NSC te voldoen. De VVD eist onder meer dat het kabinet met een uitgewerkt plan komt voor de handhaving van het verbod en de bestrijding van illegaal vuurwerk.
Vooral het plan van de ChristenUnie waar NSC achter staat, om verenigingen ontheffingen te verlenen waardoor ze alsnog siervuurwerk kunnen afsteken, kost volgens de staatssecretaris tijd om uit te werken. Zo zijn er vragen over hoe een vereniging dan aan het vuurwerk kan komen en hoe het getransporteerd moet worden.
'Snelheid geboden'Maar de politiebonden zeggen niet nog een jaarwisseling te willen wachten. "We hebben zorgen dat mensen bij een laatste keer dat het nog mag alles uit de kast halen", zegt voorzitter Ramon Meijerink van politiebond ACP tegen het ANP. "We begrijpen dat regelgeving zorgvuldig moet worden gemaakt, maar tegelijkertijd is er bezorgdheid voor de komende oud en nieuw."
Ook artsenfederatie KNMG wil dat het verbod zo snel mogelijk wordt ingevoerd. "Elke vertraging betekent een herhaling van bekende patronen: onnodige gewonden, extra druk op de spoedeisende hulp en blijvende gezondheidsschade voor slachtoffers", schrijft de KNMG in een verklaring. "De maatschappelijke en gezondheidsschade is te groot om te negeren."
Leo Groeneveld van de Belangenvereniging Pyrotechniek Nederland spreekt van een meevaller voor de sector. Blij is hij niet met het verbod en het ziet ernaar uit dat het er gaat komen, "maar de schade waar we aanvankelijk van uitgingen wordt mogelijk beperkt", zegt hij.
Vuurwerk dat gebruikt wordt voor de komende jaarwisseling is volgens hem al afgelopen herfst ingekocht. "Het lijkt er nu op dat dit materiaal dus gebruikt kan worden." Dat vuurwerk zou anders in het buitenland vernietigd worden, zegt hij.
Behoefte aan duidelijkheidDe belangenvereniging stelt dat de vuurwerkbranche behoefte heeft aan duidelijkheid rondom het verbod. "Je geeft ondernemers nu de kans om te anticiperen." Maar anderhalf jaar zit wat hem betreft ook heel dicht tegen de jaarwisseling van 2027. "Het zou voor de branche daarom beter zijn als het verbod met twee jaar wordt uitgesteld."
Volgens Groeneveld moeten ondernemers niet alleen rekening houden met de inkoop. "Er zijn ook andere verplichtingen, zoals huurcontracten en niet te voorziene zaken. Met een uitstel van twee jaar bied je mensen de kans om zich goed voor te bereiden."
Verder zegt Groeneveld dat de branche wil meedenken over de mogelijke ontheffing voor verenigingen. "Ik zie ergens nog wel een klein vonkje voor de liefhebbers, want zo kan de traditie toch een klein beetje in leven blijven."
Sinds er bij de kermissen in Beverwijk, het Westerpark in Amsterdam en de Amsterdamse wijk Osdorp veiligheidsmaatregelen worden genomen, zijn er geen incidenten meer geweest. Dat zegt de organisator. Wel zijn door de stijgende kosten ook de prijzen voor bezoekers gestegen. "Het is bijna niet te betalen."
De maatregelen zijn ingevoerd nadat het in 2022 meerdere avonden onrustig was op de kermis in Osdorp. In de wijk werd gevochten, er werden vernielingen gepleegd en vuurwerk afgestoken. Ook werd er met vuurwerk naar politiemensen gegooid. Vanwege de overlast moest de kermis dagenlang eerder dicht.
Om nieuwe incidenten te voorkomen, worden er op de kermissen hekken en detectiepoortjes neergezet. Ook zijn er meer beveiligers en is er op het terrein camerabewaking. Volgens Frans Stuy, organisator van de kermis in het Westerpark, Osdorp en Beverwijk, is het sindsdien een stuk rustiger op de kermissen. "Ik moet het even afkloppen, maar sinds we die beveiligingsmaatregelen hebben ingevoerd zijn er geen incidenten meer geweest", zegt hij tegen de regionale omroep NH.
'Messen aangetroffen bij controles'Stuy is niet blij met de maatregelen, maar hij vindt ze wel nodig. Op vrijdagavond en in de avonden van het weekend worden bezoekers gecontroleerd. Daar wordt nog weleens wat aangetroffen, zegt hij. "Op de dagen dat we in Beverwijk staan, nemen we zo'n 22 messen in. En in Westerpark 35 messen, bij tieners van 13 tot 15 jaar. En nee, dat zijn geen aardappelschilmesjes. Ik vind het vreselijk dat dit moet. Maar ja, ik wil niet dat er gestoken wordt op mijn kermis."
De maatregelen werken, ziet Stuy, maar om dit neer te zetten moet hij flink in de buidel tasten. "Het is ontiegelijk duur. Ik ben 80.000 euro per kermis extra kwijt aan de maatregelen. Daar komen de stijgende energieprijzen en milieu-ontheffingen nog bij. Het is bijna niet te betalen."
Hogere kostenDie kosten moet de exploitant doorberekenen. En dat merkt de klant. "Mensen betalen ongeveer anderhalve euro meer per attractie. Ik krijg ook wel klachten over dat de kermis zo duur is, maar ze betalen eigenlijk mee aan een probleem van deze maatschappij. Want dat is het gewoon."
Stuy organiseerde in 1986 zijn eerste kermis in Osdorp. De locatie heeft een speciale plek in zijn hart, maar die liefde is wel minder geworden, vertelt hij. "Ik ging er altijd met een bonkend hart naartoe. Maar nu moet ik altijd op mijn tenen lopen. Als zo'n groot kermisevenement klaar is, ben ik blij dat het voorbij is."
