Ouders van schoolgaande kinderen in Zeewolde zijn bezorgd over de 'oplossing' die de gemeente heeft verzonnen voor de vaak overvolle bussen.
Sinds begin deze week moedigt de gemeente mensen, onder wie scholieren, aan om als alternatief voor de bus te gaan liften. Er is ook een speciale liftershalte inclusief bijpassend bordje ingericht in de Polderwijk. Maar ouders zien hun kinderen liever niet instappen bij een wildvreemde.
"Ik zie wel dat de bussen 's ochtends erg vol zitten. Dat het wel echt een gestamp is. Sommige kinderen blijven ook staan, want ja, die passen er gewoon niet in. Dus het is wel handig", reageert een moeder bij Omroep Flevoland. "Maar ik vraag me af of ik mijn eigen kind zou laten meenemen."
BomvolHet probleem met de bussen naar Nijkerk en Harderwijk is drieledig. Zoals op zo veel plekken in Nederland vallen regelmatig bussen uit door personeelsgebrek. De bussen die wel komen, zijn vooral tijdens de ochtendspits bomvol. Bovendien rijden buiten de spitstijden nauwelijks bussen naar Nijkerk en Harderwijk.
In al die gevallen is liften een oplossing, schrijft de gemeente op de website. "Het plaatsen van een fysieke paal als liftershalte, maakt de vraag naar een lift voor automobilisten zichtbaar", aldus de gemeente. "Zo bieden we inwoners de mogelijkheid om elkaar een (duurzaam) handje te helpen."
RisicovolMaar ouders hebben gemengde gevoelens. Dat geldt ook voor GroenLinks in de Provinciale Staten. Burgerstatenlid Lucas Kramer van die partij noemt het "fijn" dat gemeenten met oplossingen komen voor problemen met het openbaar vervoer. Maar een liftershalte is ook riskant voor minderjarigen, zegt Kramer, "juist omdat we niet weten wie de bestuurder van de auto is". Kramer benadrukt dat de provincie in plaats daarvan het openbaar vervoer zou moeten verbeteren, zodat een liftershalte niet nodig is.
Onder het van de week geplaatste liftershalte-bordje heeft de gemeente Zeewolde ook een QR-code aangebracht met tips voor lifters. Daar staat te lezen: "Stap niet in als er meerdere personen in de auto zitten" En "Deel je locatie als je meerijdt".
Snel van A naar BMaar GroenLinks-politicus Kramer vindt dat onvoldoende. Hij verwacht niet dat scholieren de tips lezen. "Ze willen snel van A naar B. Dat kan gewoon beter met de bus dan door middel van liften."
Een moeder bij de halte heeft een andere oplossing. "In mijn tijd fietste ik vijftien kilometer," vertelt ze. "Ik zou zeggen: lekker meer gaan fietsen."
Treinreizigers gaan vanaf komende maandag last krijgen van acties bij ProRail. Vakbond FNV heeft werkonderbrekingen bij de spoorbeheerder aangekondigd na het stuklopen van de cao-onderhandelingen.
Er zijn acties gepland bij de verkeersleidingsposten, van waaruit het treinverkeer wordt aangestuurd. Er zijn nu zes acties aangekondigd van 11 tot en met 22 november, van iedere keer een paar uur.
De eerste werkonderbreking is maandagmiddag bij de Kijfhoek, een rangeerterrein tussen Barendrecht en Zwijndrecht. Woensdagochtend 13 november is er een actie in de regio Amsterdam-Alkmaar, waardoor er daar waarschijnlijk alleen nog enkele treinen rijden van en naar Schiphol.
Vrijdag 15 november is er een werkonderbreking 's ochtends vroeg in de regio Utrecht/Amersfoort. De week erop volgen nog drie actiedagen.
'Echt noodzakelijk'De FNV realiseert zich dat de reizigers er last van gaan krijgen. "Dit spijt ons enorm", zegt bestuurder Carl Kraijenoord daarover. "Maar het is echt noodzakelijk om actie te voeren voor behoud van koopkracht voor iedereen in dienst bij ProRail. Niemand werkt om er armer van te worden."
De FNV wil een loonsverhoging van 13 procent. Dat is volgens de vakbond nodig omdat de vorige cao vlak voor een enorme inflatiepiek was afgesloten. De vorige cao liep van januari 2023 tot en met afgelopen juni. De nieuwe cao zou een looptijd van een jaar hebben.
Maar ProRail vindt deze looneis "niet realistisch". De spoorbeheerder deed eerder een bod oplopend tot bijna 8 procent loonsverhoging. Tegemoetkomen aan de eis van FNV zou een extra investering van 49 miljoen euro betekenen, zegt het bedrijf. In een verklaring op de site geeft ProRail aan voor een grote onderhoudsopgave te staan en scherp moet sturen op de kosten.
Vakbond CNV is wel akkoord gegaan met het eindbod van ProRail.
Mark Rutte wil met Donald Trump bespreken hoe ze samen de toenemende dreiging van Rusland, Iran, China en Noord-Korea kunnen aanpakken. Voor aanvang van een bijeenkomst in Boedapest benadrukte de secretaris-generaal van de NAVO dat de samenwerking tussen die landen niet alleen een bedreiging vormt voor Europa, maar ook voor de Verenigde Staten.
Als voorbeeld noemde Rutte de aanwezigheid van Noord-Koreaanse militairen in Rusland. Noord-Korea helpt volgens hem Rusland in de oorlog tegen Oekraïne in ruil voor moderne technologie. "Dat is een direct risico, niet alleen voor het Europese deel van de NAVO, maar ook voor de VS en Canada. De Noord-Koreanen kunnen dadelijk de Verenigde Staten bereiken met raketten, en die technologie komt uit Rusland."
Donald, je had en hebt gelijkRutte zei dat hij gisteren via sms al even contact heeft gehad met Trump na de verkiezingen in de Verenigde Staten. Hij heeft hem laten weten dat hij ernaar uitziet met hem samen te werken, en dat dat heel goed ging in de vier jaar dat Trump eerder al president was.
Rutte weet al wat hij Trump zal zeggen in hun eerstvolgende gesprek: "Je had en hebt gelijk: we moeten meer uitgeven aan Defensie aan onze kant van het bondgenootschap, 2 procent en we moeten zelfs meer doen." Hoeveel meer, verschilt volgens hem van land tot land, en hangt af van de omstandigheden.
Direct risico ook voor de VSOp de vraag hoe Rutte denkt Trump aan boord te houden bij de hulp aan Oekraïne, zei hij: "Stel dat Rusland zou winnen. Dan heb je een versterkt Rusland. Ze stoppen daar niet. De mondhoeken zullen blijven druppelen om door te gaan om meer te pakken te krijgen, dat is een direct risico voor Europa, maar in toenemende mate ook voor Japan, Zuid-Korea en de VS."
Ook zei Rutte dat hij ervan overtuigd is dat de Oekraïense president Zelensky "prima in staat is een relatie met Trump op te bouwen".
PragmatischRutte wilde geen commentaar geven op uitspraken van Trump in de verkiezingscampagne. Volgens hem laten de feiten zien dat Trump in de NAVO succesvol is geweest en dat er met hem zaken kunnen worden gedaan. "Daar houdt hij van. Wat ik voel, is dat Trump heel pragmatisch in de wedstrijd zit, precies weet wat hij wil, vaak gelijk heeft en dat je moet zorgen met elkaar dat je er samen uitkomt, en dat lukt meestal."
Rutte is er daarom van overtuigd dat de NAVO er over twee jaar sterker voor zal staan en dat Trump "daar een grote bijdrage aan gaat leveren".
In het debat over de begroting van Asiel en Migratie is minister Faber hard in botsing gekomen met Kamerleden van onder meer SP, CDA, ChristenUnie en D66. Zij verwijten de minister niet met antwoorden op vragen te komen. Ze vinden Faber onduidelijk en hebben de indruk dat ze niet genoeg kennis van zaken heeft en dingen door elkaar haalt.
SP-Kamerlid Van Nispen vroeg de minister naar het herverdelen van vluchtelingen door de Verenigde Naties. De vier coalitiepartijen willen dat Nederland nog maar 200 in plaats van 500 VN-vluchtelingen opneemt.
Faber had in haar inleiding gezegd dat ze een hard asielbeleid wil voeren, maar dat ze de mensen die het meest kwetsbaar zijn wel wil helpen. Op vragen van Van Nispen hoe dat zich verhoudt met het voornemen van de coalitiepartijen om 300 VN-vluchtelingen niet te willen opnemen zei Faber dat ze zich alleen bezighoudt met Ter Apel en mensen die daadwerkelijk asiel aanvragen. VN-vluchtelingen komen niet in een azc maar krijgen meteen een huis.
Kamerleden van meerdere partijen reageerden onthutst. Zo heeft een debat geen zin, zeiden onder meer Kamerlid Podt van D66 en CDA-fractievoorzitter Bontenbal. "Dit is superpijnlijk", aldus Bontenbal. "Dit maakt duidelijk dat de minister niet weet hoe dit werkt." Meerdere Kamerleden drongen aan op een schorsing.
Uiteindelijk werd besloten dat de minister erop zou terugkomen na de lunchpauze. Faber deed dat en zei dat er niet genoeg huizen voor deze mensen zijn. "We kunnen die mensen niet bieden wat ze willen."
'Aansturen op chaos'Faber ligt verder onder vuur vanwege haar voorgenomen bezuinigingen op de Immigratie- en Naturalisatiedienst. De wachtlijsten voor asielzoekers worden volgens het ministerie de komende jaren steeds langer. Tweede Kamerleden snappen niet dat het kabinet desondanks fors wil bezuinigen op de asielketen. In de begroting is voor 2026 nog een uitgave ingeboekt van ongeveer het hoge huidige niveau: rond de 9,8 miljard euro. Maar het jaar erna zou het ministerie ineens met 2,9 miljard euro alle opvang moeten kunnen regelen.
"Zo stuur je keihard op een chaos aan", zei D66-kamerlidt Podt. Denk-Kamerlid Van Baarle vindt dat Faber "spierballentaal" uitslaat maar tegelijkertijd "vage beloftes" doet. Meerdere Kamerleden verwijten de minister dat ze aan wensdenken doet.
CDA-voorman Bontenbal houdt de minister voor dat je voor een streng asielbeleid juist voldoende IND-medewerkers nodig hebt om snel te kunnen beslissen en afgewezen asielzoekers te kunnen uitzetten. Maar Faber zei dat de begroting gewoon deugt en zegt "alle medewerking van de Kamer te verwachten".
ZorgenJA21-Kamerlid Eerdmans maakt zich zorgen over de route van de minister nu de noodwet is afgeschaft. De vervanger daarvan, een asielspoedwet, moet wel langs beide Kamers en in de Eerste Kamer is veel kritiek op de voorgenomen asielmaatregelen. Hij is bang dat als Faber haar nieuwe maatregelenpakket af heeft, het er misschien niet doorheen komt in de senaat. Eerdmans is naar eigen zeggen bezorgd over de "wat grimmige" houding van de minister richting Kamer.
Faber zei dat de Eerste Kamer op "haar wenken is bediend" doordat de coalitie de noodwet niet zal inzetten. "Ik weet zeker: in de senaat zitten redelijke mensen. Die zullen het belang van Nederland vooropstellen."
Zorgen zijn er ook over de samenwerking van Faber met lokale gemeenten en provincies: dat verliep tot nu niet makkelijk. Het regende klachten dat Faber geen contact zocht. Pas in september riep ze partijen bijeen. Faber benadrukte vandaag dat ze hulp nodig heeft om asielzoekers en statushouders op te vangen. "Ik heb gemeenten en provincies nodig", zei ze. Het intrekken van de spreidingswet gaat volgens haar wel gewoon door.
Net geen 800 euro. Dat is de prijs van de nieuwste versie van de PlayStation 5 die Sony vandaag op de markt brengt, de PlayStation 5 Pro. Voor die prijs krijg je geen disc drive; ook een steun om de console rechtop neer te zetten ontbreekt. Het is de duurste spelcomputer die het bedrijf op de markt brengt en toch is het apparaat bij sommige winkels al uitverkocht.
De hoge prijs voor de spelcomputer past in een trend. Waar je voorheen na een paar jaar kon rekenen op een prijsverlaging van al uitgebrachte spelcomputers, zit dat er tegenwoordig niet meer in.
Sterker nog, fabrikanten verhogen soms de prijzen van spelcomputers die ze eerder op de markt hebben gebracht.
'Ongekende stap'Vorig jaar verhoogde Microsoft de adviesprijs van de in 2020 uitgebrachte Xbox Series X met 50 euro. Sony deed een jaar eerder hetzelfde met de PlayStation 5.
"Dit was een ongekende stap", zegt Manu Rosier, verantwoordelijk voor marktanalyse bij onderzoeker Newzoo. "Voorheen werden de prijzen van spelcomputers na een paar jaar juist verlaagd om consumenten met een krappere beurs aan te spreken, en zeker niet verhoogd."
Wie toch een goedkopere spelcomputer wil vinden, is aangewezen op de tweedehandsmarkt of op tijdelijke aanbiedingen van winkels. Rond Black Friday komen winkels nog weleens met kortingen van enkele tientjes. Structurele prijsverlagingen lijken er niet in te zitten.
Dat de spelcomputers nu juist duurder worden, komt deels doordat alles in prijs is gestegen. "Er zijn wereldwijde problemen met toeleveringsketens, er is vooral een tekort aan chips", zegt Rosier. "Er zijn stijgende lonen, energieprijzen en transportkosten waardoor prijsverlagingen minder haalbaar zijn."
Met de PlayStation 5 Pro brengt Sony een apparaat op de markt dat qua rekenkracht en grafisch geweld boven de concurrentie uitsteekt. Daarvoor zijn de snelste chips nodig en die zijn nu eenmaal prijzig, zegt Daniël Citroen, sectorspecialist technologie bij ING. "Het kost structureel meer geld om dit soort chips te ontwerpen en te produceren. Je bent op zo'n microniveau bezig om chips te maken, en dat maakt het moeilijker en duurder."
Chipfabrikanten zijn bezig hun productie te verhogen, maar dat kost tijd. Daarnaast zijn er maar drie grote partijen die de meest geavanceerde chips maken: Intel, TSMC en Samsung. Shoppen bij een concurrent is bijna geen optie. Verreweg de meeste chips die geproduceerd worden, zo'n 85 procent, zijn oudere chips voor eenvoudigere processen.
GTA VIOp de Amerikaanse markt kiezen fabrikanten van spelcomputers doorgaans voor scherpere prijzen dan in Europa en Japan. Consumenten deinzen niet terug voor de hogere prijzen. "Er was zeker de eerste jaren meer vraag naar PlayStations dan dat er exemplaren waren. Sony had daardoor geen druk om de prijs te verlagen", zegt Rosier.
Hij verwacht niet snel een ommekeer van het beleid, ook omdat consumenten met het populaire GTA VI volgend jaar een extra reden krijgen om een nieuwe spelcomputer aan te schaffen. Naar dat spel wordt wereldwijd enorm uitgekeken.
Ook concurrent Nintendo lijkt niet veel urgentie te voelen om grote prijsverlagingen door te voeren. De huidige spelcomputer, de Nintendo Switch, kwam in 2017 op de markt voor 330 euro, datzelfde model kost zeven jaar later 280 euro.
In Alkmaar mag de politie sinds vanochtend op vier plekken in de stad mensen preventief fouilleren. De gebieden zijn door de burgemeester aangewezen als veiligheidsrisicogebied. Dat heeft te maken met de voetbalwedstrijd van AZ tegen het Turkse Fenerbahçe, vanavond in het AFAS Stadion.
De gebieden waar de extra veiligheidsmaatregelen gelden, zijn rond het stadion, het stadscentrum, station Alkmaar en het evenemententerrein Olympiaweg. De maatregelen gelden tussen 09.00 en 01.00 uur.
Bij het besluit wijst burgemeester Schouten op eerdere thuiswedstrijden van AZ, waarbij het ook onrustig werd. Ze wijst ook op de ongeregeldheden die ontstonden rondom de wedstrijd van Fenerbahçe tegen FC Twente, een maand geleden. Volgens de burgemeester is het aannemelijk dat de fans van Fenerbahçe toen zwaar vuurwerk bij zich hadden. De gemeente verwacht bij de wedstrijd vanavond zo'n duizend fans van Fenerbahçe.
Onrustig in AmsterdamGisteravond was het al onrustig in Amsterdam, volgens de politie mogelijk vanwege de thuiswedstrijd van Ajax tegen de Israëlische club Maccabi Tel Aviv en die van AZ tegen Fenerbahçe.
Op het Rokin werd door "op dit moment onbekende personen" een Palestijnse vlag van een gevel getrokken, zegt de politie. Op het Max Euweplein grepen agenten in omdat een groep taxichauffeurs en een groep bezoekers van een casino de confrontatie met elkaar zochten. De politie zegt dat in het casino voetbalsupporters aanwezig waren. Er is niemand opgepakt.
Vanwege de wedstrijd in Amsterdam heeft burgemeester Halsema ook besloten om de politie in bepaalde gebieden in de stad toe te staan om preventief te fouilleren. Het gaat om de Dam, het Wallengebied, Amsterdam Centraal en het gebied rond de Johan Cruijff Arena.
Nederland is militair gezien onvoldoende alert op sabotagerisico's. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer op basis van onderzoek naar een communicatienetwerk van Defensie.
Dat netwerk is technisch goed opgezet en de kans op uitval is relatief klein. En ook de beveiliging lijkt op papier goed op orde, maar in de praktijk weten onbevoegden binnen te dringen in beveiligde ruimtes en netwerkkasten, meldt de Rekenkamer.
Dat communicatienetwerk, voluit Netherlands Armed Forces Integrated Network (Nafin), is een glasvezelnetwerk van het ministerie van Defensie en KPN. Hiermee communiceren verschillende Defensieonderdelen met elkaar, en ook de meldkamers van noodnummer 112 en alle ministeries en Eerste en Tweede Kamer maken gebruik van het netwerk om onderling te communiceren.
Omdat er steeds meer sabotageacties plaatsvinden op Europese systemen, heeft de Algemene Rekenkamer onderzocht hoe het Nafin door het ministerie van Defensie beschermd wordt. Uit tests is gebleken dat het mogelijk was om zonder autorisatie toegang te krijgen tot netwerkruimtes en netwerkkasten. "Dit is een terugkerend probleem bij de beveiliging van Defensie-objecten", meldt de Rekenkamer, hierbij verwijzend naar eerdere bevindingen uit 2022 en 2023.
Voor werkzaamheden aan het Nafin zet KPN onderaannemers in, die dat werk op hun beurt uitbesteden aan andere onderaannemers. Daardoor vertroebelt het zicht op welke beveiligingsmaatregelen zijn afgesproken. Op deze manier kon het gebeuren dat een onderaannemer twee jaar lang zonder geldige autorisatie kon werken.
Minder partijenEen andere conclusie is dat de middelen die Defensie heeft om cyberaanvallen op het netwerk te detecteren niet optimaal benut worden. Defensie is voor de beveiliging afhankelijk van hoe de verschillende gebruikers het netwerk behandelen en beveiligen. De minister van Defensie heeft volgens de Rekenkamer niet gecontroleerd of de gebruikers zich houden aan de opgestelde aansluitvoorwaarden en beveiligingseisen.
De onderzoekers bevelen onder meer aan om het Nafin "vitaal" te verklaren, wat nu nog niet het geval is. Bij een crisis rond een "vitaal" proces of systeem wordt direct opgeschaald naar de hoogste bestuurslagen. Verder moet er doorlopend worden gemonitord op mogelijke sabotage en spionage op Nafin-kabels.
Ook vraagt de Rekenkamer aan het ministerie van Defensie te overwegen of het mogelijk is om het (onderhouds)werk aan minder partijen uit te besteden.
Het voormalig regeringsvliegtuig KBX gaat naar Kenia. De Fokker 70 is gekocht door het Keniaanse bedrijf Skyward Express.
"Het vliegtuig is nu te goed om te laten staan en de waarde is nog te groot om het naar een museum te brengen", zegt de huidige eigenaar Kris Bleyenberg tegen Omroep Zeeland. Hij verwacht dat het toestel nog tien tot vijftien jaar kan vliegen.
Met de verkoop aan Kenia wordt een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de geschiedenis van het vliegtuig. Het werd op 13 september 1995 in gebruik genomen met de registratie PH-KBX, waarbij de K voor koningin en BX voor Beatrix stond.
Jarenlang vloog het toestel de wereld rond, met de koningin, koning en ministers. Beatrix' zoon Willem-Alexander zat regelmatig zelf aan het stuur. Behalve over een viproom beschikte het vliegtuig over een stafkamer en een dienstruimte. In een afgesloten ruimte stonden een fax en satelliettelefoon. In 2010 kreeg de KBX een internetverbinding.
OpknappenIn 2017 werd de Fokker 70 verkocht aan de Australische luchtvaartmaatschappij Alliance Airways. Zo'n 4000 mensen namen toen afscheid op vliegbasis Woensdrecht.
Het vliegtuig vloog vervolgens zeven jaar lang rond in Australië, vaak gevuld met vips. Afgelopen zomer keerde het toestel terug op vliegbasis Woensdrecht. Het bleek te zijn aangekocht door Bleyenberg. "Ik was toevallig in Australië. We moesten echt bieden op het vliegtuig en het ging allemaal heel snel", vertelde hij daarover. "Tot twee maanden geleden wist ik niet eens dat het vliegtuig te koop stond."
HebbedingetjeBleyenberg was blij verrast door de goede staat van het vliegtuig. Hij zei toen ook dat hij zich niet te zeer wilde hechten aan zijn bijzondere aankoop. "We gaan het vliegtuig opknappen en het onderhoud ervan doen. En daarna gaan we het weer verkopen. Het is te duur om als hebbedingetje te hebben."
En nu koopt Skyward Express het toestel dus. Skyward verzorgt lijnvluchten in Kenia en Tanzania, maar zal de Fokker 70 met zijn 24 zitplaatsen gaan gebruiken als vip-toestel. Het vliegtuig behoudt dezelfde indeling, van binnen en van buiten. Het blijft dus vliegen inclusief de opvallende oranje strepen op de romp. Wie goed kijkt, kan zelfs het logo van het Koninklijk Huis herkennen op de zijkant van het toestel, al is dat wel enigszins bewerkt.
Eerste kooprechtBleyenberg zelf gaat het onderhoud doen van het vliegtuig in Kenia. Hij heeft ook het eerste kooprecht bedongen. Dat is om te voorkomen dat het vliegtuig ergens in een hoekje belandt, vertelt hij. "Mochten ze er ooit weer vanaf willen, dan kunnen wij het nog terugkopen. Wie weet is het dan het moment om het naar een museum te brengen."
De Europese klimaatdienst Copernicus zegt dat 2024 het warmste jaar op aarde gaat worden sinds het begin van de metingen. Dat kan alleen nog veranderen als de gemiddelde temperatuur de rest van het jaar fors lager wordt dan normaal, en dat is onrealistisch.
Copernicus vergeleek de gemiddelde temperatuur op aarde in de eerste tien maanden van dit jaar met die tussen 1991 en 2010. De temperatuur lag in die maanden 0,71 graden hoger. 2024 passeert daarmee 2023 als warmste jaar ooit. In de eerste 10 maanden van dat jaar was de temperatuur 0,16 graden lager dan in 2024.
"Het zat er eigenlijk al een paar maanden in, omdat het eerste half jaar van dit jaar dermate warm was dat duidelijk werd dat 2024 nog warmer zou worden dan 2023", zei klimaatwetenschapper Bart Verheggen van het KNMI in het NOS Radio 1 Journaal. "Dat was verrassend omdat 2023 een extreem record was. Dus dat 2024 daar nog een keer overheen gaat, is wel bijzonder."
Bij de opwarming dit jaar speelden ook andere factoren een rol, zoals vulkaanuitbarstingen en El Niño. Dat laatste is een terugkerend weerfenomeen waarbij het water in de Stille Oceaan voor de kust van Zuid-Amerika enige tijd opwarmt. Dat beïnvloedt het weer wereldwijd. Maar ook zonder deze factoren ziet de Europese klimaatdienst dat de temperatuur op aarde blijft stijgen.
1,5 graadVolgens Copernicus wordt 2024 ook het eerste jaar dat de aarde 1,5 graad en mogelijk 1,55 graad warmer is dan in de periode 1850-1900, toen het verbranden van de fossiele brandstof steenkool voor de industrie op gang kwam. Verbranding van fossiele brandstoffen als steenkool, olie en aardgas is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.
Dit jaar wordt de 1,5 graad opwarming ten opzichte van het pre-industriële tijdperk gepasseerd, meldt Copernicus:
Zo'n 200 landen besloten in 2015 in Parijs dat de opwarming van de aarde over meerdere jaren gemiddeld tot 1,5 graad beperkt moest blijven of in ieder geval ruim onder de 2 graden. Zo niet, dan zou dat rampzalige gevolgen kunnen hebben, zoals hittegolven, droogtes, overstromingen als gevolg van extreme regenval en een zeespiegelstijging.
"Voor het Parijs-akkoord betekent die 1,5 graad van dit jaar in eerste instantie niet zo heel veel", zei Verheggen. "Want die 1,5 graad van het Parijs-akkoord moet je zien als een gemiddelde over meerdere jaren. Een piek boven die 1,5 betekent niet automatisch dat we daarmee het Parijs-akkoord definitief achter ons hebben gelaten."
KlimaattopWetenschappers van de Verenigde Naties zeiden vorige maand dat de opwarming van de aarde gemiddeld nog onder de 1,5 graad kan blijven, maar dan moeten er wel dringend extra maatregelen worden genomen. Wanneer landen al hun huidige plannen uitvoeren zou de opwarming afnemen tot circa 2,8 en mogelijk zelfs 2,6 graden.
Niet toevallig publiceert Copernicus zijn meetresultaten een week voor de klimaattop in Azerbeidzjan. Op deze top wordt onder meer gesproken over de financiering van de klimaatmaatregelen om de opwarming van de aarde zo beperkt mogelijk te houden.
Wat er ook afgesproken wordt, de opwarming is niet terug te draaien. "Dat komt doordat CO2 zo ontzettend lang in de lucht blijft hangen", aldus Verheggen. "Zelfs als we geen CO2 meer uitstoten, en daar moeten we toch naar toe, zelfs dan zal het niet gaan afkoelen."
Wij gaan samen het land beter maken, zei de Duitse bondskanselier Olaf Scholz drie jaar geleden. Vol goede moed stapte de SPD-leider met de Groenen en de liberale FDP in een regering. De vierde coronagolf dwong de leiders op afstand van elkaar te poseren, maar uit hun woorden sprak dat de drie partijen dicht bij elkaar stonden. Er was vertrouwen, en enthousiasme.
Duitsland had net afscheid genomen van Angela Merkel, die zestien jaar lang het land bestuurde, maar volgens critici problemen niet daadwerkelijk aanpakte. De nieuwe stoplichtcoalitie, genoemd naar de partijkleuren van de drie, zou het allemaal anders gaan doen. Die 'vooruitgangscoalitie' stortte gisteravond voortijdig in, met het vertrek van de FDP.
Alles op de schopAmbitieus waren ze zeker. Het regeerakkoord uit 2021 bevatte maar liefst 453 concrete plannen en beloftes, zo telden politicologen. Dat was ruim het dubbele van de laatste regering van Merkel; het regeerakkoord van 2013 had zelfs 'maar' 188 plannen. Van grote pensioenhervormingen tot het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd: alles moest op de schop.
De regering ging voortvarend te werk, en veel van die plannen zijn gelukt. Halverwege de regeerperiode was volgens onderzoek twee derde van de plannen uitgevoerd of in uitvoering. Scholz zei dit voorjaar dat misschien wel 90 procent van het coalitieakkoord deze regeerperiode voltooid wordt.
Zo werd het minimumloon verhoogd, een nieuwe hogere werkloosheidsuitkering ingesteld en huursubsidies hervormd - belangrijk voor de sociaaldemocratische SPD. De Groenen kunnen zich tevredenstellen met nieuwe klimaatwetgeving en miljardeninvesteringen in de infrastructuur. Voor de FDP was het belangrijk om de staatsschuld beperkt te houden. Verder vallen de legalisering van wiet en de invoering van een goedkoop ov-abonnement op.
Het oordeel van de kiezer is echter genadeloos. Uit onderzoek van de Bertelsmann Stichting bleek dat slechts 12 procent van de Duitsers gelooft dat de regering de meeste beloftes van het regeerakkoord zal nakomen. In recent opinieonderzoek zei slechts 3 procent te geloven dat de huidige regering goed is voor het land.
Een groot probleem was de communicatie. Het waren de mislukkingen, gebroken beloftes en vooral onderlinge verschillen die de aandacht trokken. Ministers vochten openlijk interne conflicten uit, met sneren naar elkaar in interviews of gelekte, belastende informatie. Meer en meer werd het 'jeder gegen jeden', ieder voor zich.
Veel van de conflicten hingen samen met de grote verschillen tussen de FDP en de SPD/Groenen. De liberalen vonden klimaatmaatregelen te duur, te snel gaan of te dwingend; ook vonden ze pensioenhervormingen te riskant en asielplannen te zwak. Ook zouden de SPD- en Groenen-ministers te weinig doen om typische FDP-speerpunten te verwezenlijken, zoals het terugdringen van bureaucratie.
De meeste problemen zijn terug te voeren op geld. FDP-leider Lindner wilde als minister van Financiën koste wat het kost vasthouden aan de 'schuldenrem', met grote gevolgen voor de investeringsplannen van links. Toen bleek dat een 'coronapot' van 60 miljard euro niet voor klimaatplannen mocht worden gebruikt, ging Lindners hand strenger op de knip. Met toenemende spanningen tot gevolg.
Tel daar de economische neergang, inflatie en recessie bovenop. In peilingen en tussentijdse verkiezingen incasseerden de drie partijen verlies na verlies. De FDP moet, bungelend onder de kiesdrempel, zelfs vrezen voor het voortbestaan. De rechtse partij in een centrumlinkse regering keerde zich daarom steeds nadrukkelijker met nieuwe voorstellen tegen het regeringsbeleid. De druppel vormde een gelekt document van Lindner vol economische plannen, die de haren van SPD'ers en Groenen omhoog lieten staan.
Dit zijn de reacties van Scholz en Lindner gisteravond:
Campagne begonnenDe FDP-voorstellen werden direct weggewuifd door de SPD en Groenen, maar Lindner bleef eraan vasthouden. Scholz zag zich naar eigen zeggen daarom gedwongen de minister te ontslaan. Daarna stapte de hele partij op, behalve minister Wissing van Verkeer.
Het moddergooien is al begonnen: Lindner is "egoïstisch", "niet te vertrouwen" en "respectloos", volgens Scholz. De SPD-leider kwam juist met "slappe, ambitieloze voorstellen", aldus Lindner. De SPD en Groenen zeggen dat ze graag hadden doorgeregeerd, en schuiven alle schuld van een politieke crisis te midden van een instabiele wereld in de schoenen van Lindner.
De campagne is begonnen, maar eigenlijk was die al maanden bezig. Vermoedelijk in maart gaan Duitsers vervroegd naar de stembus.
