Aggregator

Wat staat er op het spel in de ruzie tussen Trump en Musk?

2 weeks 6 days ago

De ruzie tussen de Amerikaanse president Trump en zakenman Elon Musk is groot nieuws. Waar de twee mannen de afgelopen maanden nog innig waren, raakten ze gisteravond verwikkeld in een ongekend felle ruzie. Een voorzichtige toenaderingspoging van Musk werd vandaag resoluut afgewezen door Trump. Hij wil voorlopig niet in gesprek en overweegt zijn Tesla weg te doen.

Het online gebekvecht lijkt misschien onbeduidend, maar er staan grote belangen op het spel. De twee zijn namelijk niet alleen vriendschappelijk, maar ook financieel met elkaar verbonden. Musk bezit vijf bedrijven: XCorp, The boring company, Neuralink, Tesla en SpaceX. Die laatste twee kregen de afgelopen jaren flink wat geld vanuit de Amerikaanse overheid. Zo rekende The Washington Post begin dit jaar uit dat Amerikaanse overheden minstens 38 miljard dollar hadden uitgegeven aan Tesla en SpaceX. Alleen al vorig jaar ging het om ruim 6 miljard dollar.

Dat geld komt vooral uit overheidsopdrachten, leningen en subsidies. Zo investeerde ruimtevaartorganisatie NASA volgens de krant meer dan 15 miljard dollar in SpaceX om verschillende ruimtevaartprogramma's te ontwikkelen, en bouwde SpaceX voor NASA al eerder een programma om voorraden naar het internationale ruimtestation ISS te vervoeren.

Machtsstrijd

De rol van SpaceX is volgens Amerika-econoom van Rabobank Philip Marey het belangrijkste twistpunt. Op X dreigde Trump namelijk de overheidsopdrachten aan SpaceX stop te zetten, maar doordat het bedrijf van Musk een groot deel van de rol van NASA heeft overgenomen, is de positie van de techmiljardair sterk: "Het is een interessante machtsstrijd. De facto zou Musk ervoor kunnen zorgen dat astronauten vast komen te zitten in de ruimte. Daardoor heeft hij een sterke machtspositie."

De ruzie tussen Trump en Musk op sociale media in beeld:

Musk investeerde andersom ook in Trump: hij stak namelijk bijna 300 miljoen dollar in Trumps verkiezingscampagne. "De steun van Musk aan de Republikeinse Partij wordt hiermee op het spel gezet. Op korte termijn zou het kunnen betekenen dat de steun wegvalt voor Trumps belastingplan, op lange termijn is het een risico voor de tussentijdse verkiezingen, waarin de Republikeinen maar een kleine meerderheid verdedigen", zegt Marey.

Big beautiful bill

De belangen van Musk kunnen volgens Marey ook een reden zijn waarom de techmiljardair de afgelopen dagen steeds meer kritiek toonde op de zogenoemde big beautiful bill van Trump. Deze megawet omvat een flink aantal belastingverlagingen en om dat te betalen wordt er ook gesneden in een belastingvoordeel voor elektrische auto's.

Musk zegt zelf vooral kritiek te hebben op het feit dat de wet leidt tot een hogere staatsschuld. "Die schuld was al heel groot. Het begrotingstekort wordt nu nog groter en als gevolg daarvan zullen de rentes op Amerikaanse staatsobligaties verder oplopen", zegt ook econoom Rogier Quaedvlieg van ABN Amro.

Volgens de Amerikaanse fiscale toezichthouder kan deze wet ertoe leiden dat de staatsschuld met 2400 miljard dollar oploopt. Trump bestrijdt dit. Volgens hem vergeet de toezichthouder de belastinginkomsten mee te rekenen van de importheffingen die Trump de afgelopen maanden invoerde.

Ook gelooft de president dat de Amerikaanse economie dankzij zijn maatregelen flink zal groeien waardoor er alsnog meer geld in de staatskas stroomt. Maar volgens Quaedvlieg rekent Trump zich onterecht rijk. "Een groot deel van de belastingverlagingen zijn verlengingen van eerdere belastingverlagingen dus dat geeft nauwelijks een extra impuls aan de economie. Bovendien zal door de heffingen de economie juist afremmen."

De komende tijd zal er in de VS nog flink gediscussieerd worden over de megawet. Trump hoopt de wet voor 4 juli te kunnen ondertekenen.

Activisten varen naar Gaza met noodhulp, maar of ze aan land mogen is onzeker

2 weeks 6 days ago

Een zeilboot met daarop twaalf activisten is sinds zondag vanuit Sicilië onderweg naar Gaza. Er is een grote kans dat ze worden tegengehouden door Israël en de kust niet bereiken. Maar dat is ook niet hun doel: ze willen er vooral mee protesteren tegen de daden van Israël en eisen dat het land meer hulpgoederen toelaat.

Aan boord is onder anderen de Zweedse klimaat- en mensenrechtenactivist Greta Thunberg. De actie wordt ondersteund door Game of Thrones-acteur Liam Cunningham, die aanwezig was bij het vertrek van het schip.

"Het helpt dat we prominente namen hebben die met ons meedoen, waardoor er ineens veel aandacht is voor deze actie", zegt de Nederlander Mark van Rennes. Hij is kapitein van de Madleen, het burgerschip waarop de activisten richting Gaza varen. "Maar het gaat om de Palestijnse bevolking, en de hulp die Israël blokkeert. Het zou niet om ons moeten gaan."

Grenzen gesloten

Israël hield lange tijd de grenzen van de Gazastrook gesloten en ook hulpgoederen werden bijna drie maanden tegengehouden. Sinds een week staat Israël weer noodhulp toe, maar alleen via de fel bekritiseerde Gaza Humanitarian Foundation (GHF). Israël zegt hiermee te willen voorkomen dat hulp in handen van Hamas valt.

Maar mede doordat er weinig distributiepunten zijn, verloopt de hulp chaotisch en er vielen tientallen doden bij schietpartijen. Bij een van die schietpartijen stelde Israël dat militanten van Hamas of andere gewapende groeperingen verantwoordelijk zijn. Wapenexperts die CNN de beelden liet analyseren wijzen echter naar Israël. De kogels en de snelheid van het geweervuur komen volgens hen overeen met geweren die Israël gebruikt. Ook ooggetuigen zeiden dat Israël erachter zat.

Weinig hulpgoederen aan boord

De Madleen heeft goederen aan boord die extreem hard nodig zijn in Gaza zoals babyvoeding, meel, rijst, luiers, waterfilters, en medische benodigdheden. Maar het is geen groot schip en die goederen zijn waarschijnlijk een druppel op een gloeiende plaat. Dat erkennen ook de actievoerders aan boord. Het Frans-Palestijnse Europese Parlementslid Rima Hassan zegt dat het gaat om "beperkte voorraden die vooral symbolisch zijn".

Ook Thunberg vertelt aan de NOS dat er hulpgoederen aan boord zijn, maar "we brengen ook hoop en solidariteit mee". Ze zegt met de vaartocht "de ogen op Gaza gericht te willen houden" en ervoor te willen zorgen dat Israël onder die druk onder meer de humanitaire corridor weer opent.

Critici

De keerzijde van de aanwezigheid van Thunberg op de boot is dat zij ook veel critici met zich meebrengt. Al sinds haar 15e krijgt ze naast veel lof ook veel kritiek, onder meer op sociale media. Ze haalt haar schouders erover op. "Het zegt veel over hen dat ze in plaats van zelf iets te doen hun waardevolle tijd steken in het bekritiseren van mensen die iets proberen te bereiken."

Of de boot mag afmeren voor de kust van Gaza is nog de vraag. De Israëlische publieke omroep Kan meldde dat Israël overwoog om het schip toe te laten. De reden was dat het geen bedreiging zou vormen, maar die beslissing werd later teruggedraaid, meldt The Jerusalem Post op basis van bronnen. Een legerwoordvoerder geeft tegen de krant geen details, maar zegt wel "voorbereid te zijn" en "ervaring in voorgaande jaren te hebben opgebouwd en daarnaar te handelen".

Eerder tegengehouden

Al in 2010 probeerde de Freedom Flotilla Coalition, de organisatie achter de actie van de Madleen, Gaza te bereiken met humanitaire hulp. Maar die poging leidde tot gewelddadige aanvaringen met het Israëlische leger, waarbij tien activisten om het leven kwamen.

En een ander schip van de coalitie, Conscience, werd vorige maand door drones aangevallen bij een poging om Gaza te bereiken. Van de bemanningsleden die op dat moment aan boord waren, raakten er vier lichtgewond. De organisatie vermoedt dat Israël achter de droneaanval zit, maar een reactie van de Israëlische regering bleef uit.

"We weten niet wat er gaat gebeuren, en of we veilig op onze bestemming zullen aankomen, maar het is lang niet zo gevaarlijk als wat Palestijnen dagelijks meemaken", vertelt Van Rennes. "We willen zo ver mogelijk komen. En als het ons lukt, dan moet er een humanitaire doorgang mogelijk zijn waardoor andere hulpgoederen doorgelaten kunnen worden."

Na jaren weer een nationale volkstelling in India

2 weeks 6 days ago

In India gaat volgend jaar na jaren vertraging een nationale volkstelling van start. Het ministerie van Binnenlandse Zaken kondigde aan dat de telling in twee fasen zal plaatsvinden en eindigt op 1 maart 2027.

Om een goed beeld te krijgen van de leefomstandigheden in het meest bevolkte land ter wereld gaan normaal gesproken eens in de tien jaar meer dan 2,5 miljoen onderzoekers verspreid over heel India op pad. Maar voor het eerst heeft dat systeem schade opgelopen: de laatste volkstelling dateert namelijk uit 2011. Aangezien de nieuwe telling in 2027 klaar is, betekent dat een statistisch kennisgat van zestien jaar.

"De volkstelling is meer dan een telling van het aantal mensen in een land. Het is een rapportcijfer voor het functioneren van een overheid", zegt Sanjukta Poddar, assistent professor Moderne Zuid-Azië Studies aan de Universiteit Leiden. "Het geeft een nauwkeurig beeld van de status van het land aan de hand van ontwikkelingsindicatoren."

Kennisgat

Al 130 jaar lang, nog voor de onafhankelijkheid van India, worden elke tien jaar miljoenen huishoudens bezocht. Vastgelegd wordt bijvoorbeeld hoeveel mensen er in een huis wonen en wat hun leeftijd en religie is.

Het grootste volksonderzoek ter wereld was tot voor kort een strak georganiseerde exercitie. Tijdens grote gebeurtenissen zoals de Tweede Wereldoorlog en na de onafhankelijkheid van India ging de telling gewoon door. Daaraan kwam in 2021 een einde toen de regering van Narendra Modi de telling had uitgesteld wegens de coronapandemie.

"Het is een enorm probleem voor beleidsmakers, economen en iedereen die onderzoek doet naar India en wil begrijpen wat er werkelijk gebeurt", zegt Poddar.

De onderzoeker is ook blij dat voor het eerst sinds de onafhankelijkheid in kaart wordt gebracht hoe de sociale en economische standen in de Indiase samenleving verdeeld zijn, ook wel het kastensysteem genoemd. Hoewel het handhaven van kasten verboden is in India.

"Het niet benoemen maakt niet dat het weggaat", zegt Poddar. "Mensen leven met de realiteit van dit sociale systeem en dat blijft in het dagelijks leven bestaan. Het beïnvloedt met wie je trouwt, wat voor eten je eet, waar je woont en tot welke opleiding en baan je toegang hebt."

Slechte data maken slecht beleid

Wat de Indiase volkstelling zo waardevol maakt, is dat deze extreem gedetailleerd is. Er wordt bijvoorbeeld geregistreerd van wat voor materiaal het huis gemaakt is waarin mensen wonen en of er een koelkast en een toilet in dat huis zijn. Dit maakt het voor beleidsmakers gemakkelijker om de behoeften per regio in kaart te brengen. Beslissingen over de aanleg van wegen, maar ook de verdeling van voedselprogramma's, worden gebaseerd op de gegevens uit de volkstelling.

Tijdens de laatste telling in 2011 telden onderzoekers 1,2 miljard inwoners, maar dat aantal is inmiddels opgelopen naar 1,4 miljard, wordt geschat. Door de vertraging van zes jaar zijn analisten bang dat veel inwoners van India niet gezien worden door het beleid van de laatste jaren. Een studie uit 2020 schat in dat mogelijk 100 miljoen Indiërs toegang tot voedselhulp is ontzegd door een gebrek aan juiste data.

Politieke representatie

De uitkomst van de nieuwe telling zal ook politieke gevolgen hebben, omdat de volksvertegenwoordiging in het Indiase parlement op nationaal niveau en het aantal zetels op deelstaatniveau afhankelijk is van hoeveel inwoners een deelstaat heeft. In 2026 is er een herverdeling van zetels gepland, maar daarvoor moet er wel een goed beeld zijn over wie waar woont in India.

"In veel zuidelijke deelstaten is het bevolkingsaantal gedaald, omdat ze daar succesvol het geboortecijfer omlaag hebben gekregen", zegt Poddar. Volgens haar zouden die staten daarom parlementszetels kunnen gaan verliezen.

Volgens critici hebben politieke belangen ook een rol gespeeld bij het uitstellen van de telling. Modi's BJP-partij is populair onder kiezers, mede door de grote beloftes die ze doen over economische vooruitgang. In 2019 verklaarde de overheid dat het gelukt was om in elk huis een toilet te plaatsen zodat niemand meer in het openbaar hoeft te gaan en mensen uit lagere kasten geen riool meer hoeven schoon te maken.

"Maar de organisatie voor de rechten van deze arbeiders zegt zelf dat in 2022 nog veertig mensen omkwamen bij dit werk", zegt Poddar.

Analisten en kritische journalisten trekken dit soort politieke campagnes van de BJP al langer in twijfel. Nieuwe statistieken zouden die vermoedens nu kunnen bevestigen, omdat het de eerste telling wordt onder deze BJP-regering.

Noorse huisarts krijgt 21 jaar cel voor verkrachtingen tijdens behandelingen

2 weeks 6 days ago

Een huisarts uit Noorwegen is veroordeeld tot 21 jaar celstraf voor het verkrachten van zeventig vrouwen tijdens behandelingen. Ook is de 55-jarige Arne Bye schuldig bevonden aan het misbruiken van zijn positie als arts om seks te krijgen.

De verkrachtingen vonden plaats tussen 2004 en 2022. Tijdens medische onderzoeken zaten de vrouwen in een gynaecologische stoel en stak de arts vingers en voorwerpen bij hen naar binnen, terwijl daar geen medische noodzaak voor was. Daarnaast stimuleerde hij bij sommige vrouwen hun clitoris. Deze handelingen gelden als verkrachting.

Volgens Noorse media wisten de slachtoffers niet dat wat de arts deed niet mocht en konden ze ook niet zeggen dat ze dit niet wilden. In een aantal gevallen heeft de arts de verkrachting gefilmd.

Een van de slachtoffers was ten tijde van het misbruik 14 jaar. De arts heeft schuld bekend aan een deel van de voorvallen.

Ernstige schending vertrouwen

De rechter oordeelt dat het misbruik "een ernstige schending van het vertrouwen van de vrouwen is", en dat de arts met zijn daden ook het vertrouwen in de gezondheidszorg van artsen schaadt.

Naast de gevangenisstraf heeft de rechter ook bepaald dat Bye zijn beroep niet meer mag uitoefenen en dat hij de misbruikte vrouwen een schadevergoeding moet betalen.

Het is nog niet bekend of de arts in hoger beroep gaat tegen de uitspraak.

Automobilist raakt omstanders in Duits stadje, vijf gewonden

2 weeks 6 days ago

Op het marktplein van Friedrichstadt, in het noorden van Duitsland, heeft een auto meerdere omstanders geraakt. Vijf mensen raakten gewond, van wie twee ernstig. Er is niemand in levensgevaar, zegt de politie tegen het Duitse RTL.

Op basis van het eerste onderzoek wordt uitgegaan van een ongeluk. De bestuurder zou een zeventiger zijn die na een bezoek aan een apotheek in zijn auto zou zijn gestapt en vrijwel meteen de macht over het stuur zou hebben verloren.

Met zijn SUV reed hij over het terras van een ijssalon. Daarna botste hij tegen twee lantaarnpalen voordat hij tot stilstand kwam tegen een boom.

Gezondheidsproblemen

Van de automobilist is bekend dat hij gezondheidsproblemen heeft. Hij is zelf ook naar het ziekenhuis gebracht.

Op het marktplein wordt nog verder onderzoek gedaan naar de toedracht van de aanrijding.

Kankerpatiënten in Marokko gaan van platteland naar hoofdstad voor goede zorg

2 weeks 6 days ago

In Marokko zijn de prijzen van medicijnen voor chronische ziekten, zoals bepaalde typen kanker, voor het vierde jaar op rij verlaagd. Toch is een goede kankerbehandeling voor veel Marokkanen nog altijd niet toegankelijk. Patiënten uit het hele land zijn aangewezen op een paar ziekenhuizen in Casablanca en de hoofdstad Rabat, en genoeg opvang is er niet. Een van de weinige plekken waar de mensen terechtkunnen is het opvanghuis van Khadija Al Qarti in Rabat.

De Marokkaanse overheid is sinds de oprichting van de Lalla Salma Foundation in 2010 bezig met het verbeteren van de zorg voor kankerpatiënten. Volgens cijfers van de stichting, die de naam draagt van de voormalige echtgenote van koning Mohammed VI, zijn er twaalf publieke ziekenhuizen waar Marokkanen een gratis kankerbehandeling kunnen krijgen.

Het probleem is alleen dat het merendeel van de patiënten wordt doorverwezen naar een paar van deze ziekenhuizen in Casablanca en Rabat. Voor Marokkanen die op het platteland wonen is het onbetaalbaar om voor een behandeling op en neer te reizen, laat staan dat ze een tijdelijk onderkomen kunnen vinden.

De 79-jarige Khadija uit Rabat werd door de kankerbehandeling van haar echtgenoot voor het eerst geconfronteerd met dit probleem. Ze kwam hierdoor regelmatig in het Moulay Abdellah-ziekenhuis in de stad. "Toen ik mijn man opzocht in het ziekenhuis, zag ik allemaal doodzieke en uitgeputte mensen buiten het ziekenhuis wachten op hun behandeling. Ze kwamen overal vandaan: Fes, Meknes, Tanger, uit heel Marokko", vertelt Khadija.

In 2009 overleed haar man aan de gevolgen van de ziekte. Toen kwam ze op het idee om het huis dat ze had geërfd open te stellen voor de opvang van kankerpatiënten. "Om mij te helpen met het verwerken van mijn verlies, raadde een imam mij aan om mijn verdriet om te zetten in positieve daden", zegt Khadija.

Visitekaartjes

Al snel bleek hoe groot de behoefte aan opvang was. "Ik had 120 visitekaartjes laten maken en heb die uitgedeeld aan de mensen bij het ziekenhuis. Binnen no time ving ik 50 vrouwen bij mij thuis op."

Het duurde niet lang voordat de lokale autoriteiten in de gaten kregen dat het een komen en gaan was van patiënten bij het huis van Khadija. "Aan de ene kant waren ze streng voor ons, maar uiteindelijk ook wel redelijk. Ik moest een stichting oprichten en heb een expert in de arm genomen die mij heeft geadviseerd bij de verbouwing van mijn huis", legt Khadija uit. Na de nodige aanpassingen kreeg ze toestemming om maximaal 30 vrouwen op te vangen.

Water en eieren

Uit de verhalen van patiënten die in de opvang van Khadija verblijven, blijkt wel dat het in Marokko, ondanks investeringen en verbeteringen, nog niet is gelukt om overal in het land goede kankerzorg te bieden.

De 30-jarige Loubna komt uit Nador, in het noorden van Marokko, en ondersteunt haar moeder Latifa tijdens haar behandeling. "Toen we hier in Rabat aankwamen, wisten we niet eens van het bestaan van deze opvang. De eerste dagen leefden we van water en eieren, zodat we in ieder geval een kamertje konden huren. Toen ons geld op was, vroegen we om hulp bij het ziekenhuis. Zij verwezen ons door naar Khadjia."

Maar ook voor de patiënten met een laag inkomen die relatief dicht bij Rabat wonen, is het onmogelijk om de reiskosten of een verblijf te kunnen betalen. De Ivoriaanse Sephora woont in Casablanca, op ongeveer een uur reizen van de hoofdstad. "Aan het begin van mijn behandeling reisde ik elke dag op en neer. Maar na twee weken was mijn geld op. Dankzij deze opvang kan ik mijn behandeling alsnog afmaken", vertelt ze.

Met haar 79 jaar heeft Khadija nog altijd de energie om de opvang samen met haar familieleden te runnen. "Ik word er nooit moe van. Ik beschouw de ouderen als mijn moeder of oudere zussen, en de jongere vrouwen als mijn dochters." In februari kreeg ze een extra aanmoediging toen ze in de prijzen viel bij de Arab Hope Makers Awards in Dubai. Aangezien haar stichting vooral afhankelijk is van donaties, was het prijzengeld van 270.000 dollar meer dan welkom.

Kabinet verlaagt verkeersboetes niet, ondanks advies OM

2 weeks 6 days ago

Het kabinet handhaaft de hoogte van verkeersboetes, ook al heeft het Openbaar Ministerie geadviseerd ze te verlagen. Dat schrijft demissionair minister Van Weel van Justitie en Veiligheid (VVD) aan de Tweede Kamer.

Het kabinet is het met het OM eens dat er de afgelopen decennia een "problematische disbalans" is ontstaan tussen verkeersboetes en boetes voor andere vergrijpen zoals mishandeling, zegt de minister. Illegaal parkeren op een invalidenplek kan een boete opleveren van 440 euro, terwijl mishandeling door de rechter vaak met 400 euro wordt afgedaan.

Maar de overheid kan de inkomsten van de verkeersboetes niet missen. Ingrijpen betekent 300 miljoen euro per jaar aan inkomsten minder, zegt Van Weel. Daarbij vindt de minister dat een plotselinge verlaging een "verkeerd signaal" geeft aan verkeersdeelnemers. Hij spreekt van een "ingewikkeld probleem dat over langere tijd is ontstaan".

Kleine snelheidsovertredingen

Volgens het OM zijn er twee soorten van oneerlijkheid in het boetesysteem. Relatief kleine snelheidsovertredingen tussen 30 en 50 kilometer per uur worden zwaar bestraft ten opzichte van veel hogere snelheden. De tweede disbalans is dat verkeersboetes hoog zijn vergeleken met straffen voor andere delicten en overtredingen, ook geweldsdelicten.

Verkeersboetes zijn tussen 2005 en 2023 met 116 procent gestegen, veel meer dan de inflatie. Het OM adviseert om in één keer verkeersboetes met 30 procent te verlagen, of de verkeersboetes een aantal jaren niet mee te laten stijgen met de inflatie om zo weer op een 'eerlijker' bedrag uit te komen. Ook de Raad van State heeft gezegd dat dit beter zou zijn.

Maar dan ontstaat er een gat op de begroting dat niet op te lossen is, zegt Van Weel. "Binnen het kabinet zijn er andere grote financiële uitdagingen."

Meer flitspalen

Alternatieven om meer flitspalen en andere technische mogelijkheden in te zetten om zo de pakkans en dus de inkomsten te verhogen ziet het OM weer niet zitten. Dat levert meer overtredingen op en dat kan het OM nu niet aan. De rechters verplichten om boetes voor andere delicten te verhogen beperkt de rechterlijke vrijheid. Dus dat is ook geen optie.

Het indexeren, het verhogen van verkeersboetes met de inflatie, gaat dus gewoon door. Dat ze voor mensen met een lager inkomen daardoor zwaarder aankomen dan voor mensen met meer geld neemt het kabinet voor lief.

Koningsdagdrukte Amsterdam was 'onbeheersbaar' voor ambulancezorg

2 weeks 6 days ago

Het aantal spoedmeldingen dat in Amsterdam op Koningsdag binnenkwam, was op sommige momenten onbeheersbaar. Dat staat in een intern rapport van de Amsterdamse ambulancedienst.

Volgens de organisatie heeft de oproep van de gemeente Amsterdam om niet naar het centrum van de stad te komen op Koningsdag "geen enkel effect" gehad op de hulpverlening. Op sommige momenten stonden tientallen spoedmeldingen in de wacht om gekoppeld te worden aan een beschikbare ambulance.

Burgemeester Halsema zegt in een reactie tegen de stadszender AT5 "stevigere maatregelen" te willen nemen om de viering van het volksfeest beheersbaar te houden.

Spoedmeldingen in wacht

In de evaluatie wordt een tijdlijn van de dag geschetst. Daaruit valt op te maken dat de Meldkamer Amsterdam het vanaf 21.30 uur zo druk had dat twintig spoedmeldingen in de wacht stonden. Een half uur later was dat aantal opgelopen naar dertig. "Dat is geen veilige zorg", staat in het rapport.

Volgens de ambulancedienst zijn de hulpverleners zwaar overvraagd en was er te weinig capaciteit bij de meldkamer beschikbaar. "Het gevoel om niet iedereen te kunnen helpen, moet zeer machteloos zijn geweest."

De dienst stelt verder dat de dag een zware wissel heeft getrokken op het medisch personeel. De hoop is om zo'n onbeheersbare situatie nooit meer mee te maken.

'Te veel drank'

De ambulancedienst ziet al jaren een grote stijging van het aantal spoedritten op Koningsdag. Vorig jaar waren het er 306, dit jaar 403.

Uit de evaluatie blijkt bovendien dat opvallend veel minderjarigen zorg nodig hadden, vaak vanwege overmatig alcohol of drugsgebruik. "De vraag is of de Ambulance Amsterdam ook volgend jaar zo veel capaciteit moet vrijmaken om het publiek te blijven faciliteren bij excessief alcohol- en drugsgebruik", luidt een van de conclusies uit het rapport.

Ook wordt de gemeente Amsterdam verweten te weinig maatregelen te hebben genomen. Zo was het volgens de dienst duidelijk dat het op Koningsdag mooi weer zou worden, en was de drukte daarmee te verwachten. "Daar is onvoldoende op geanticipeerd. De gemeente Amsterdam laat ongelimiteerd feesten toe", aldus het medisch personeel.

De evaluatie is tot stand gekomen op basis van een vragenlijst onder medewerkers, zegt Ambulance Amsterdam tegen de regionale omroep NH. De organisatie stelt dat er dit jaar geen levensbedreigende calamiteiten zijn geweest, maar noemt de situatie hoe dan ook zeer onwenselijk. "We willen er zeker van zijn dat we iedereen die zorg nodig heeft, zorg kunnen bieden én dat onze collega's niet worden overvraagd in hun werk."

Na weekend weer gaswinning in Warffum: 'Leidt tot veel onzekerheid'

2 weeks 6 days ago

Onrust in Warffum. Na het pinksterweekend gaat gasbedrijf NAM weer gas winnen bij het Groningse dorp. Inwoners zijn bang dat dat nieuwe aardbevingen zal veroorzaken, met schade aan huizen tot gevolg.

"Dit is hartstikke teleurstellend. We hebben al veel schade gehad. Dat is inmiddels gerepareerd. Dit besluit leidt opnieuw tot onzekerheid", zegt Erik van Raalte. Hij is lid van Warffum Alert, een van de actiegroepen die een zaak aanspanden tegen de gaswinning in het dorp.

Er wordt al bijna vijftig jaar gas gewonnen in Warffum. Op 1 januari van dit jaar kwam de winning daar en in Grijpskerk stil te liggen, omdat de vergunning afliep. Demissionair minister Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei heeft inmiddels een nieuwe vergunning afgegeven.

Warffum Alert, Dorpsbelangen Warffum en de Groninger Bodem Beweging gingen samen met de gemeente en provincie hiertegen in beroep bij de Raad van State. Zij willen dat de gaskraan dicht blijft, totdat de hoogste bestuursrechter uitspraak doet in een bodemzaak. Dat kan nog vele maanden duren.

Zover komt het dus niet: de rechter oordeelde gisteren dat de gaswinning in beide dorpen weer kan doorgaan. "Dat is buitengewoon jammer", zegt advocaat Jewan de Goede, die de bewonersgroepen bijstond: "De uitspraak van de Raad van State is pover onderbouwd. Een zaak verliezen vind ik prima, maar dan wel op basis van goede argumenten."

In totaal zijn er circa 200 van dit soort kleine gasvelden in Nederland. Volgens demissionair minister Hermans zijn de kleine velden in Groningen belangrijk om de gasvoorraad in Nederland op peil te houden. Advocaat De Goede heeft hier twijfels bij: "Hangt de hele gasvoorziening van Nederland af van Warffum en Grijpskerk?"

Ook Van Raalte zet hier vraagtekens bij. Hij ging samen met andere leden van de actiegroep meerdere keren in gesprek met Hermans om dit te bespreken. "De argumenten van de minister zijn zeer dubieus. Dat doet heel veel met de mensen in Warffum. We hadden de hoop dat het stil zou blijven. We voelen ons nu gepasseerd en niet gehoord."

In Groningen wordt nog in circa vijftien kleine velden gas gewonnen. Minister Hermans zegt de zorgen van de inwoners in Warffum te begrijpen, maar ze blijft erbij dat gas uit deze kleine velden nodig is. Wanneer de bodemzaak bij de Raad van State plaatsvindt, is nog niet bekend.

Israëlische checkpoints ontwrichten leven Palestijnen op Westoever

2 weeks 6 days ago

De bankmedewerker Abdullah Fauzi uit Nablus staat met zijn auto al uren stil in een file voor een Israëlische controlepost, niet ver van Ramallah op de bezette Westelijke Jordaanoever. Hij is op weg naar zijn werk. Het wordt deze ochtend snel heter en hij heeft geen idee of en wanneer de auto's voor hem weer gaan rijden. Hij denkt erover om om te draaien.

"Want als ik deze checkpoint uiteindelijk voorbij ben, dan is het vanavond nog maar de vraag of ik weer thuiskom", verzucht Fauzi tegen een verslaggever van persbureau AP. "Dan moet ik in een hotel overnachten en zie ik mijn gezin vanavond niet."

Hij probeert elke werkdag op en neer te rijden naar zijn werk in Ramallah. Voor de oorlog in Gaza duurde dat een uur. Maar nu vertrekt hij al om 04.00 uur 's nachts van huis, in de hoop om 08.00 uur op kantoor te zijn. Maar door de vele Israëlische checkpoints redt hij dat vaak niet.

850 checkpoints en wegblokkades

Het aantal Israëlische checkpoints en wegblokkades op de bezette Westelijke Jordaanoever is sinds het begin van de Gaza-oorlog flink uitgebreid. Voor 7 oktober 2023 waren het er 550. Na de aanslagen door Hamas in Israël werden dat er al snel 700. En inmiddels zijn het er volgens de Verenigde Naties 850.

Die laatste 150 zijn erbij gekomen tijdens en vlak na het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas van begin dit jaar. Tijdens die wapenstilstand kwamen in ruil voor de vrijlating van tientallen Israëlische gijzelaars duizenden Palestijnse gevangenen vrij, voornamelijk afkomstig uit de Westoever. En dat kan volgens Israël leiden tot extra spanningen in het Palestijnse gebied.

"We gebruiken de checkpoints in onze strijd tegen terrorisme", verklaarde een woordvoerder van het Israëlische leger het opschroeven van het aantal controleposten. "Burgers houden de mogelijkheid om te reizen, en tegelijkertijd kunnen we nu beter het verkeer in de gaten houden om te voorkomen dat terroristen ontsnappen."

Maar Shai Parnes van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem ziet dat anders. "Met de checkpoints probeert Israël elke stap van de Palestijnen te controleren. En voor de mensen op de Westoever is het nu bijna niet meer mogelijk om hun dag te plannen", zegt hij tegen de NOS.

De honderden checkpoints en wegblokkades veroorzaken een verdere ontwrichting van het dagelijks leven van de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. De controleposten worden regelmatig voor een dag of langer helemaal gesloten. "Boeren kunnen dan niet naar hun vee en gewassen. Sommige dorpen raken zelfs afgesloten van hun waterbronnen", aldus Parnes.

Verder kunnen scholieren en studenten hun scholen en universiteiten niet bereiken. Door de checkpoints komen mensen te laat of helemaal niet op hun werk, waardoor ze vaak inkomsten mislopen. Daarnaast stijgen de vervoerskosten en dus ook de prijzen van onder meer voedsel. En de economie op de Westoever is afgelopen jaar al zo'n 30 procent gekrompen, mede doordat tienduizenden Palestijnen sinds de oorlog in Gaza niet meer in Israël mogen werken.

De meeste checkpoints en wegblokkades liggen aan de randen van dorpen en steden. En als die om wat voor reden dan ook tijdelijk worden gesloten, kunnen mensen hun woonplaats niet uit. Daarmee wordt de bewegingsvrijheid van Palestijnen nog verder beperkt.

'Apartheidsweg'

Als Palestijnen wel kunnen reizen, moeten ze daar steeds vaker de smallere en soms onverharde wegen over de heuvels voor gebruiken. Tegelijkertijd worden op de Westoever de wegen waarvan alleen Israëliërs gebruik mogen maken uitgebreid en verbreed. Hierdoor kunnen de 600.000 Joodse kolonisten sneller heen en weer rijden tussen Israël en hun nederzettingen, die volgens het internationaal recht illegaal zijn.

Het meest in het oog springend voorbeeld van zo'n weg is de 4370. Daar scheidt een hoge betonnen muur auto's met Palestijnse en Israëlische nummerborden van elkaar. Critici noemen de 4370 daarom ook wel 'Apartheidsweg'.

En terwijl de Palestijnse wegen voornamelijk tussen het noorden en het zuiden lopen, liggen de Israëlische wegen tussen Israël in het westen en nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever in het oosten. In combinatie met de honderden controleposten en het groeiende aantal Joodse nederzettingen raakt het Palestijnse grondgebied op de Westoever daardoor nog meer versnipperd.

Bankmedewerker Fauzi staat nog steeds vast voor de checkpoint bij Ramallah. Israëlische militairen doorzoeken de auto's verderop in de file. "Dit stelsel van wegblokkades hebben de Israëliërs goed gepland", zegt Fauzi. "Zo goed dat het ons leven verandert in een hel."

Honderden geëvacueerd vanwege uitbarsting vulkaan Fuego in Guatemala

2 weeks 6 days ago

In het zuiden van Guatemala zijn sinds gisteren ruim 700 mensen geëvacueerd vanwege een uitbarsting van de Volcán de Fuego. De vulkaan begon gisteren te roken en lava te spuwen.

Daarop heeft de rampenbestrijdingsdienst besloten om bewoners uit de omgeving te evacueren. Zij zijn onderbracht in opvanglocaties in de departementen Chimaltenango, Escuintla en Sacatepéquez.

De lava heeft zich opgehoopt bij de krater, maar zou zich nog verder kunnen verspreiden tot ruim een kilometer daarvandaan. "Als de lava zich ophoopt in ravijnen, kunnen deze instorten en ontstaan er mogelijk nieuwe lavastromen", zegt het seismologisch agentschap.

De aswolken reiken inmiddels tot een hoogte van bijna 5 kilometer. De autoriteiten houden de vulkaanactiviteit in de gaten en verwachten dat er nog meer mensen moeten worden geëvacueerd. Uit voorzorg is ook een snelweg in de buurt afgesloten en is het onderwijs op bijna veertig scholen tijdelijk opgeschort.

Volcán de Fuego

De 3763 meter hoge 'Vulkaan van Vuur' ligt op zo'n 18 kilometer van de toeristische stad Antigua. Het is een van de meest actieve vulkanen en barstte in maart ook al uit. Toen werden bijna duizend mensen geëvacueerd.

In 2018 was de hevigste uitbarsting in tientallen jaren. Daarbij kwamen bijna 200 mensen om het leven. In totaal zijn er 37 vulkanen in Guatemala, maar de meeste daarvan zijn niet meer actief.

Afhaken Wilders splijt kiezers, geen vertrouwen dat nieuw kabinet problemen oplost

2 weeks 6 days ago

Het besluit van Geert Wilders om met zijn PVV de coalitie te verlaten, heeft de tegenstellingen in het land verder vergroot. Zo zijn VVD'ers hevig verdeeld over de vraag of hun partij de PVV moet uitsluiten bij de onderhandelingen over een nieuw kabinet. Vier op de tien VVD-stemmers (42 procent) zijn daarvoor, een derde (34 procent) juist niet.

Hoe dan ook heeft het vertrouwen in de politiek door het einde van het kabinet-Schoof opnieuw een knauw gekregen. Nog maar 11 procent van de kiezers heeft er vertrouwen in dat een nieuwe regeringsploeg erin zal slagen de problemen in het land op te lossen. Dat was zelfs na de val van het impopulaire laatste kabinet onder Rutte niet zo laag (20 procent).

Een en ander blijkt uit een representatief onderzoek van Ipsos I&O onder ruim 2200 Nederlanders in opdracht van de NOS. "De polarisatie neemt verder toe", constateert onderzoeker Peter Kanne.

Tegenwerking

Over de schuldvraag zijn de meeste kiezers het nog redelijk eens. Zes op de tien vinden dat de PVV met het laten vallen van het kabinet 'het partijbelang boven het landsbelang heeft gesteld'. Daar staat de achterban van de PVV recht tegenover, die de verantwoordelijkheid voor de crisis vooral wijt aan de tegenwerking die Wilders van meet af aan zou hebben ondervonden van vooral de linkse oppositie, de media en coalitiepartner NSC.

Vrijwel alle PVV'ers zijn het eens met de stelling dat 'VVD, NSC en BBB een strenger asielbeleid hebben gedwarsboomd, door niet op Wilders' eisen in te gaan'. "De vertraging in het beleid was niet nodig geweest", zegt een van hen in het onderzoek. "Ik ben bang voor een links kabinet nu."

VVD-leider Yesilgöz weigerde deze week antwoord te geven op de vraag of zij de PVV op voorhand uitsluit bij de onderhandelingen over een nieuw kabinet. De uitkomsten van het Ipsos I&O-onderzoek laten zien waarom dat zo'n dilemma is voor de VVD: de eigen kiezers denken hier heel verschillend over. Welk besluit Yesilgöz ook neemt, in beide gevallen neemt zij het risico de 'eigen kiezers' van zich te vervreemden.

Duidelijk is wel dat de meeste VVD'ers nog minder trek hebben in een kabinet met GroenLinks-PvdA. Zes op de tien zien de partij van Frans Timmermans niet zitten als coalitiepartner.

De achterban van het CDA, een andere partij die een spilfunctie lijkt te hebben in de vorming van een volgend kabinet, is veel eenstemmiger over het buitensluiten van de PVV. Bijna driekwart (73 procent) voelt niets voor een coalitie met Wilders na de komende Kamerverkiezingen. Over GroenLinks-PvdA is de stemming onder christendemocraten verdeeld: 33 procent ziet een toekomstige samenwerking wel zitten en 37 procent niet.

Bontenbal populair

Ook in dit onderzoek komt weer naar voren dat CDA-voorman Bontenbal de populairste fractieleider van het land is. Hij krijgt gemiddeld een 6,4. Ver daarachter komen onder anderen Yesilgöz (5), Timmermans (4,3) en Wilders (4).

"De verschuivingen in de waarderingscijfers zijn klein", zegt Kanne. "Wat wel opvalt: zowel Wilders als Timmermans wordt gemiddeld lager gewaardeerd dan drie weken geleden. Maar door hun eigen achterban juist iets beter. Dat betekent dat de kiezers die niet op hen stemmen, negatiever over beiden zijn gaan denken. Ook hier neemt de wederzijdse aversie dus toe."

Woningmarkt belangrijkste issue

Over de electorale consequenties van de kabinetscrisis is nog weinig te zeggen. In de Peilingwijzer, die een gemiddelde berekent van de zetelpeilingen van Verian/EenVandaag en Ipsos I&O, zijn drie partijen al geruime tijd de grootste: PVV, GroenLinks-PvdA en VVD. Dat beeld verandert niet in dit nieuwe onderzoek. "In elk geval valt de PVV niet terug na alles wat er de afgelopen week is gebeurd", concludeert Kanne.

Belangrijkste onderwerp in de aanstaande verkiezingscampagne, vinden Nederlanders, zou in de eerste plaats de woningmarkt moeten zijn. Weliswaar zijn twee achtereenvolgende kabinetten achter elkaar gevallen over immigratie en asiel, maar net als aan de vooravond van de vorige verkiezingen is dat ook nu niet het belangrijkste issue. Klimaatverandering verliest terrein op de prioriteitenlijst van de kiezer, terwijl defensie juist sterk is gestegen.

Rechtbank: ambtsbericht over Syrië moet openbaar worden

2 weeks 6 days ago

Het ambtsbericht over Syrië moet openbaar worden. Dat heeft de rechtbank in Roermond bepaald in het beroep dat een Syrische asielzoeker heeft aangespannen tegen het ministerie van Asiel en Migratie over zijn afgewezen asielaanvraag. Op basis van het ambtsbericht besluit het ministerie of een land veilig genoeg is om naar terug te keren.

In juli vorig jaar is de asielaanvraag van de Syriër afgewezen. Tegen dat besluit is hij in beroep gegaan en die procedure loopt nog. Afgelopen maandag was er een zitting in de zaak.

De uitspraak is opvallend, omdat het - inmiddels demissionaire - kabinet onlangs heeft bepaald de ambtsberichten niet meer openbaar te maken. Tientallen jaren waren adviezen over de veiligheid in landen waar asielzoekers vandaan komen openbaar, maar het kabinet-Schoof wilde ze voortaan geheimhouden. Zo zijn nieuwe ambtsberichten over Jemen en Eritrea niet gepubliceerd. Op het besluit de ambtsberichten niet meer te openbaren, kwam veel kritiek van deskundigen en bij migratie betrokken partijen.

Het nieuwe ambtsbericht over Syrië is nog niet gepubliceerd. Het laatste openbare ambtsbericht dateert uit augustus 2023. De rechtbank zegt nu dat het Ambtsbericht Syrië 2025 "zodra dit gereed is" aan het dossier moet worden toegevoegd.

Ambtsberichten belangrijk voor asielzoekers

Volgens de rechtbank is het "evident" dat de openbaarmaking van een algemeen ambtsbericht de nationale veiligheid of de veiligheid van die bronnen in het algemeen "niet in gevaar zal brengen". "Anders dan een individueel ambtsbericht, is een algemeen ambtsbericht (meestal) een verzameling bronnen die reeds openbaar zijn en de duiding hiervan."

Voor asielzoekers zijn ambtsberichten heel belangrijk. Het zijn ambtelijke adviezen over de veiligheid in landen van herkomst van asielzoekers. Op basis daarvan wordt besloten of ze hier al dan niet tijdelijk mogen blijven of dat ze terug moeten. De Tweede Kamer debatteert er vaak over als er nieuwe worden gepubliceerd en ze spelen een belangrijke rol in asielprocedures bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en dus bij rechtbanken.

'Niet toetsen zonder openbaarmaking'

De advocaat van de asielzoeker, Christian van Dijk, wijst erop dat het ministerie niet in beroep kan gaan omdat het een tussenvonnis betreft. Dat het ambtsbericht alsnog openbaar gemaakt moet worden, vindt hij niet verrassend. "Het was te verwachten dat een rechter dit niet zou accepteren, omdat een besluit van de IND waarin is verwezen naar een ambtsbericht, niet kan worden gecheckt als die ambtsberichten niet openbaar zijn. Een rechter kan dan niet toetsen of het besluit zorgvuldig tot stand is gekomen."

Dinsdag geen NS-treinen in zuidwesten van Nederland door nieuwe staking personeel

2 weeks 6 days ago

Ook komende dinsdag wordt er gestaakt bij de spoorwegen. Er rijden dan geen NS-treinen in Zuidwest-Nederland, zo laat de vervoerder weten. Reizigers zullen daar veel last van hebben. Het betekent dat er geen treinen rijden in het overgrote deel van de provincie Zuid-Holland, Zeeland en een deel van West-Brabant.

Internationale treinen rijden dinsdag wel, maar in de dienstregeling van EuroCity Direct en EuroCity wordt veel uitval verwacht.

Vandaag rijden er in bijna het hele land geen treinen door een staking. Alleen tussen Amsterdam en Schiphol is treinverkeer mogelijk. De staking begon vannacht om 04.00 uur en duurt tot morgenochtend vroeg.

Hier zie je waar dinsdag geen treinen rijden:

Personeel van de NS staakt vanwege onenigheid over een nieuwe cao. Vakbonden FNV, CNV en VVMC willen een hogere loonsverhoging dan de geboden 2,55 procent gezien de inflatie. Na maanden van onderhandelen liepen de gesprekken tussen de vakbonden en de NS vast. Daarop zijn de bonden overgegaan tot werkonderbrekingen.

Mogelijk meer stakingen

De vakbonden hebben meer stakingen aangekondigd. Op donderdag 12 juni wordt mogelijk in Noordwest- en Oost-Nederland gestaakt. Op maandag 16 juni rijden de treinen van de NS mogelijk niet in Noord- en Zuid-Nederland.

Op 17 juni wordt mogelijk opnieuw landelijk gestaakt, aldus de NS.

Aanhoudingen in Myanmar voor moord op oud-generaal, onder wie 6-jarig meisje

2 weeks 6 days ago

Het Myanmarese leger heeft zestien mensen gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij de moord op een gepensioneerde generaal en diplomaat vorige maand. Het leger noemt de personen "terroristen". Onder de gearresteerden is een 6-jarig meisje.

De Global New Light of Myanmar bracht het nieuws over de arrestaties naar buiten. De krant staat onder controle van de Myanmarese junta, het militaire bewind. Het kind zou de dochter zijn van de vermoedelijke moordenaar.

De 68-jarige gepensioneerde generaal en diplomaat Cho Htun Aung werd op 22 mei overdag doodgeschoten in de stad Yangon. De moord is een van de meest beruchte moordaanslagen in het land.

Sinds de staatsgreep van het leger in 2021 woedt er een hevige burgeroorlog in het land. Het leger zette de democratisch gekozen regering onder leiding van regeringsleider Aung San Suu Kyi en president Win Myint af.

Schaduwregering

Myint en Suu Kyi moesten de gevangenis in, maar vorig jaar werden ze overgeplaatst en sindsdien staan ze onder huisarrest. Het leger beweerde dat de verkiezingen van het jaar daarvoor onrechtmatig waren. Er braken massale protesten uit die het leger met bruut geweld de kop indrukte.

De moordaanslag op de oud-generaal vorige maand werd uitgevoerd door rebellengroepering Golden Valley Warriors. Die gaf als verklaring voor de moord dat de oud-generaal aanhoudend militaire operaties steunde, waaronder aanvallen op burgers.

Het Myanmarese leger beweert dat de groep wordt gesteund door een schaduwregering die nog voortvloeit uit de regering van Suu Kyi. Volgens de staatskrant zou die 200.000 Myanmarese kyat (zo'n 80 euro) hebben betaald voor de moord.

Een woordvoerder van de schaduwregering ontkent dat. "Het is niet waar dat we mensen betalen om anderen te vermoorden", zei hij tegen persbureau Reuters.

30.000 mensen gearresteerd

Sinds de staatsgreep heeft het leger meer dan 29.000 mensen gearresteerd, zegt actiegroep Assistance Association of Political Prisoners. Er zouden 6700 mensen zijn gedood, onder wie 825 kinderen.

Het leger ontkent dat burgers het doelwit zijn en stelt dat ze enkel reageren op aanvallen van "terroristen" die de stabiliteit en vrede in het land bedreigen.