Zowel in politiek als literair Nederland wordt de voormalig D66-leider en jeugdboekenschrijver Jan Terlouw met weemoed en warme gevoelens herdacht. Terlouw overleed op 93-jarige leeftijd na een kort ziekbed. "Vredig en in het bijzijn van zijn familie", liet zijn dochter Sanne Terlouw vanochtend weten aan de NOS.
Partijleiders roemen hun oud-collega. "Jan is een symbool van moed en vooruitgang", schrijft D66-partijleider Jetten.
"Zijn leven is een onmisbaar hoofdstuk in de geschiedenis van D66 en een blijvende inspiratie. Met de stem en de idealen van Jan in onze gedachten, blijven we strijden voor wat hem zo dierbaar was: zorg voor de aarde en zorg voor elkaar, in het belang van generaties die na ons komen."
Ook het koningshuis heeft op zijn overlijden gereageerd. "Wij herinneren ons Jan Terlouw als een man die van mildheid, menselijkheid en mededogen zijn kracht maakte. Met zijn grote fantasie en creativiteit wist hij als schrijver onze harten en die van talloze jonge en oudere lezers te raken. Wij gedenken hem met warmte, respect en waardering", staat in een bericht getekend door koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix.
InspiratiebronElf jaar lang was Terlouw landelijk politicus, waarvan negen jaar als leider van D66. Hij zette zich als wetenschapper in voor natuur en milieu en streed met succes tegen een volledige afsluiting van de Oosterschelde. De partij noemt Terlouw "een boegbeeld en een baken in een onrustige politieke wereld".
Partijgenoot Jan Paternotte vond in Terlouw zijn inspiratiebron. "Om verder te kijken, met elkaar en de wereld bezig te zijn en te geloven in een groene, eerlijke toekomst. We gaan hem geweldig missen."
Bekijk hier een terugblik op het leven en de carrière van Terlouw:
"De zachte stem van Jan Terlouw liet niemand onberoerd. Het is verdrietig dat die niet meer gehoord zal worden. Staatsman, kinderboekenschrijver, natuurkundige, beminnelijk bovenmeester van Nederland - hij was het allemaal. Ik denk met diep respect aan hem terug", schrijft premier Schoof.
De leider van GroenLinks-PvdA, Frans Timmermans, noemt Terlouw een "uniek mens". "Even zachtaardig als vastberaden. Even inlevend als principieel. Van de letteren en van de politiek. Van alle generaties. Van Nederland. Rust zacht, Jan."
"Wie groeide er niet op met zijn prachtige boeken?", vraagt VVD-leider Dilan Yesilgöz zich af. "Nederland verliest vandaag een oud-politicus, maar bovenal een geweldig schrijver."
BruggenbouwerUitgeverij Lemniscaat zag in Terlouw een "in en in aardige, bevlogen en bijzondere man". "Tot het laatste moment bleef Jan betrokken en actief. We zullen hem erg missen." Lemniscaat gaf meerdere van zijn boeken uit, waaronder Koning van Katoren en Oorlogswinter.
Boekenkoepel CPNB omschrijft Terlouw als een geliefde schrijver, denker en bruggenbouwer. "Zijn verhalen raakten generaties, zijn pleidooi voor vertrouwen en verbinding klonk krachtig en helder, tot het laatst", zegt directeur Eveline Aendekerk.
Acteur Martijn Lakemeier, die de rol van Michiel van Beusekom vertolkte in Oorlogswinter, eert de schrijver op Instagram met een foto van hem en Terlouw op de filmset in 2008. "Rust vredig lieve Jan, mooi en inspirerend mens. Dank voor alles wat je gegeven hebt."
Terlouw overleed vandaag in zijn woonplaats Twello in Gelderland. De provincie waar hij in de jaren 90 commissaris van de Koningin was. De provincie herinnert Terlouw zich als de man die in 1995 bewoners van het rivierengebied liet evacueren vanwege hoogwater.
"Zijn naam is in Gelderland onlosmakelijk verbonden met de twee periodes van hoogwater, in 1993 en 1995. Bij die laatste hoogwaterperiode werd de situatie zo bedreigend dat hij het besluit nam tot de evacuatie van een groot deel van het rivierengebied. Daarmee ging hij een ingrijpend besluit niet uit de weg", schrijft de provincie.
Hoofdaanklager Karim Khan van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag doet tijdelijk een stap terug vanwege een onderzoek naar hem over seksueel wangedrag, bevestigt het Strafhof. Twee plaatsvervangende aanklagers zullen de taken van de hoofdaanklager voorlopig overnemen.
De zaak tegen hoofdaanklager Khan kwam in oktober aan het rollen, toen twee medewerkers zich bij de leiding van het Strafhof meldden. De twee waren benaderd door een vrouw die ook bij het Strafhof werkt. Deze vrouw beschuldigt Khan ervan dat hij haar verschillende keren heeft betast en dat hij seks met haar wilde. Khan heeft die beschuldigingen volgens persbureau AP ontkend.
Verschillende medewerkers van het Strafhof en van non-gouvernementele organisaties die samenwerken met het ICC spoorden Khan eerder aan om zijn taken neer te leggen gedurende het onderzoek. Dat heeft de hoofdaanklager nu gedaan.
Nieuwe tegenslag ICCGisteren werd bekend dat de werkzaamheden van het ICC zo goed als stilliggen na Amerikaanse sancties. President Trump stelde de sancties begin dit jaar in nadat het ICC arrestatiebevelen had uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn voormalig minister van Defensie Gallant vanwege de oorlog in Gaza.
Zij worden verdacht van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Die zouden zijn gepleegd door de Israëlische strijdkrachten in de Gazastrook. In november vorig jaar vaardigde het Strafhof de arrestatiebevelen uit, tot woede van de Israëlische regering en de VS.
Het Internationaal Strafhof is een permanente en onfhankelijke rechtbank voor het vervolgen van individuen die verdacht worden van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide.
Het Openbaar Ministerie gaat niemand vervolgen naar aanleiding van het omvallen van een geluidsinstallatie tijdens een bevrijdingsoptocht in Winterswijk, afgelopen maart. Na onderzoek concludeert het OM dat niemand verantwoordelijk kan worden gehouden voor het ongeluk.
In Winterswijk was op 30 maart een optocht ter gelegenheid van 80 jaar bevrijding. In de parade reden grote voertuigen mee met acteurs die de intocht van de bevrijders naspeelden. Langs de kant stonden veel toeschouwers.
Een paal met daarop een zware speaker viel om doordat een kabel werd meegetrokken door een van de voertuigen. Drie vrouwen raakten zwaargewond. Volgens Omroep Gelderland waren zij acteurs die meededen aan een toneelstuk over de bevrijding.
Getest"De over de weg gespannen kabel hing op een hoogte waar normaal gesproken elke vrachtwagen onderdoor kan. Het bedrijf dat de kabel had gespannen heeft dat ook getest door er met een vrachtwagen onderdoor te rijden", aldus het OM. De oplegger met daarbovenop een tank met kanon bleek echter nog hoger.
Volgens justitie kan niet worden aangetoond dat iemand bewust onvoorzichtig heeft gehandeld. De betrokkenen zijn inmiddels geïnformeerd.
In Brazilië is een rivier zwaar vervuild geraakt met kleurstof. Door de verontreiniging zijn ganzen, eenden en capibara's blauw gekleurd. Ook zijn honderden vissen dood.
De rivier Jundiai, ten noorden van São Paulo, raakte vervuild door een ongeluk met een vrachtwagen met kleurstof in de tank. Die botste op een paal, waarna de kleurstof in het riool terechtkwam, dat in verbinding staat met de rivier.
De kleurstof is blauw en wordt bijvoorbeeld gebruikt in piepschuim of in eierdozen. Ook heeft de stof een sterke geur. Inmiddels kleurt een deel van de rivier groen. De kleurstof kan van kleur veranderen doordat het in aanraking is gekomen met rotsen en planten.
Hulpdiensten proberen zoveel mogelijk dieren in en om de rivier te redden. Volgens nieuwssite Globo komt de watervoorziening voor burgers niet in gevaar. Water uit de Jundiai wordt normaal gesproken alleen gebruikt in het geval dat bepaald reservoirs leeg zijn geraakt.
Hulpverleners zouden in elk geval drie ganzen en een eend hebben gered die blauw gekleurd waren. Die worden nu naar een plek gebracht waar ze worden gewassen en waar de giftige stoffen van ze af worden gehaald. Naar de blauw gekleurde capibara's die op beelden zijn gezien, wordt nog gezocht.
Het Braziliaanse Openbaar Ministerie is een onderzoek gestart naar de verontreiniging. Ook worden rivieren in de buurt extra in de gaten gehouden door de milieudiensten.
De teller loopt. In de eerste week van de nieuwe Duitse regering heeft de politie 32 mensen weggestuurd die aan de grens asiel aanvroegen. Dat meldde minister Dobrindt van Binnenlandse Zaken gisteren.
Het moet een boodschap zijn, net zo goed aan migranten die overwegen om naar Duitsland te komen, als aan kiezers van de extreemrechtse AfD: na een felle verkiezingscampagne over migratie gooit Duitsland het roer daadwerkelijk om.
Ondertussen is onduidelijk in hoeverre buurlanden meewerken. Twee Afghaanse asielzoekers die Duitsland deze week direct terug naar Polen wilde sturen, nam Polen niet terug. Zij zijn nu toch in Duitsland.
En zo luid als het Duitse signaal moet klinken, zo onduidelijk blijft de onderbouwing. Roept Duitsland nu de noodtoestand uit of niet? Daarover is verwarring ontstaan.
De belofte van MerzHet was bondskanselier Merz zelf die afgelopen zomer over de noodtoestand begon, toen hij nog oppositieleider was en geen kanselier. Hij pleit al langer voor een veel strenger migratiebeleid, omdat gemeenten de opvang niet aan zouden kunnen. Nadat een Syrische man drie mensen had doodgestoken op een volksfeest in Solingen, en meerdere mensen had verwond, zei de CDU-leider dat Duitsland ook asielzoekers moet tegenhouden aan de grens.
"We hebben het recht, en ik vind gezien de situatie ook de plicht, de nationale noodsituatie uit te roepen met betrekking tot vluchtelingen", aldus Merz toen op een persconferentie. De toenmalige bondskanselier Scholz liet weten dat dit niet kan volgens het Europees recht en Europese afspraken over de opvang van asielzoekers.
Maar Merz ziet daar een uitweg. Hoewel het Europees recht in principe boven nationale wetten gaat, verwijst hij naar artikel 72 van een EU-verdrag. Daarin staat dat daar uitzonderingen op mogelijk zijn als de openbare orde en binnenlandse veiligheid in gevaar zijn. "Dan is het nationale Duitse recht belangrijker dan het Europese. Dat kan."
'Duitsland niet verantwoordelijk'Zijn partij wijst er bovendien op dat volgens Europese afspraken mensen weliswaar het recht hebben om asiel aan te vragen, maar dat moeten doen in het land waar ze de EU binnenkomen. Als land dat in het hart van Europa ligt, is dat zelden Duitsland.
Toch moeten landen mensen eerst opvangen, terwijl ze uitzoeken waar ze dan wel heen moeten. In de praktijk blijkt het vervolgens heel lastig om mensen daarheen uit te zetten, en blijft een groot deel van hen in Duitsland.
Tijdens de verkiezingscampagne begin dit jaar beloofde Merz dat als hij kanselier zou zijn, hij op zijn eerste dag de Duitse grenzen de facto zou sluiten. Ook voor asielzoekers.
Die eerste dag was afgelopen woensdag. En inderdaad verklaarde de minister van Binnenlandse Zaken die dag dat Duitsland asielzoekers aan de grens gaat terugsturen. Daarbij verwees hij weer naar artikel 72.
De dag erop meldde een prominente politiek verslaggever van Die Welt dat de regering de noodtoestand had uitgeroepen. De ambassadeurs van alle buurlanden, waaronder Nederland, zouden op het ministerie worden bijgepraat over de gevolgen. Deze landen moeten immers de mensen opvangen die Duitsland terugstuurt.
Regering: geen noodtoestandEen woordvoerder van de regering reageerde snel: "De bondskanselier roept geen nationale noodtoestand uit." De Nederlandse ambassade liet daarna aan de NOS weten dat de buurlanden wel zijn bijgepraat over de verscherpte maatregelen, maar de noodtoestand lijkt daarbij niet te zijn benoemd.
En dus draait de discussie nu om woorden. Het woord 'noodtoestand' komt zelf niet in artikel 72 voor, en dus hoeft de kanselier die ook niet officieel uit te roepen om er een beroep op te kunnen doen.
Maar komt het niet op hetzelfde neer, vragen inmiddels meerdere Duitse journalisten. Zij verwijzen naar Merz' eigen uitspraken van vorig jaar, en dat de openbare orde en binnenlandse veiligheid in gevaar zouden zijn.
Lange proceduresDe vraag is of de rechter dat ook zo zou zien, of Duitsland zou terugfluiten. De kans dat teruggestuurde asielzoekers naar de rechter stappen is groot. Dan zal de Duitse regering moeten bewijzen dat de veiligheid en openbare orde door asielzoekers in gevaar zijn en andere oplossingen niet werken. Terwijl het aantal asielaanvragen op dit moment juist afneemt.
Het is een risico dat de nieuwe regering bewust lijkt te nemen. "Een uitspraak kan nog jaren duren", aldus CDU-parlementariër Alexander Throm tegen de NOS. Hij voert namens de partij van Merz het woord over dit onderwerp. Het signaal van de nieuwe regering moet intussen duidelijk zijn.
Er komt toch geen nieuw ziekenhuis in Joure. Het Antonius Ziekenhuis in Sneek heeft de stekker getrokken uit de plannen voor een fusie met Frisius MC en het bijbehorende nieuwbouwziekenhuis.
Volgens een woordvoerder zijn er te veel onzekerheden en gaat het ziekenhuis in Sneek daarom door als "volwaardig streekziekenhuis". "Er zijn grote vraagtekens over de haalbaarheid van het plan", aldus het Antonius in een statement.
Frisius MC in Leeuwarden zegt verrast en teleurgesteld te zijn door het besluit. Het ziekenhuis snapt de onzekerheden maar zegt: "Wij zijn steeds maximaal bereid geweest om te kijken hoe we die onzekerheden kunnen wegnemen, omdat het belang van toegankelijke en bereikbare zorg voor alle Friezen te groot is."
2033De afgelopen drie jaar is gewerkt aan het fusieziekenhuis in Joure, dat in 2033 zou openen. De bestaande locaties in Sneek en Heerenveen zouden dan sluiten.
De fusie was onder meer nodig vanwege hogere kosten en de vergrijzing in Friesland, schrijft Omrop Fryslân. Het ziekenhuis in Joure zou de volledige Zuidwesthoek en Noordoostpolder van zorg kunnen voorzien.
Het Antonius Ziekenhuis benadrukt dat het bereid is om in de toekomst samen te werken met andere Friese ziekenhuizen.
De gesprekken tussen delegaties van Oekraïne en Rusland in Istanbul zijn afgelopen. Het was voor het eerst in drie jaar dat de landen direct met elkaar spraken.
De delegaties hebben ongeveer twee uur met elkaar gepraat. De landen hebben afgesproken duizend krijgsgevangenen te ruilen. Er worden de laatste maanden vaker gevangenen geruild, al gaat het dan vaak om honderden mensen.
Een doorbraak over een staakt-het-vuren is er niet gekomen. De Oekraïense minister van Defensie Oemjerov zegt alleen dat dat onderwerp is besproken. Ook zou er zijn gesproken over een mogelijke ontmoeting tussen de presidenten Zelensky en Poetin.
Een woordvoerder van de Russische delegatie zegt tevreden te zijn met de uitkomsten en zegt dat er nieuwe gesprekken zullen volgen.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Fidan meldt dat Rusland en Oekraïne hebben afgesproken dat ze hun voorwaarden voor het bereiken van een wapenstilstand schriftelijk met elkaar zullen delen.
Een anonieme Oekraïense bron die bij de gesprekken was, zegt dat Rusland met "onacceptabele eisen" kwam, zoals de complete militaire terugtrekking uit gebieden die Oekraïne zelf onder controle heeft.
De Oekraïense president Zelensky liet vanuit Albanië weten dat het instellen van een "onvoorwaardelijk en eerlijk staakt-het-vuren" prioriteit moest zijn. "Als de Russische vertegenwoordigers in Istanbul zelfs daar niet mee kunnen instemmen, is het voor 100 procent duidelijk dat Poetin doorgaat met het ondermijnen van onderhandelingen", zei hij.
Daarna moeten wat Oekraïne betreft gevangenen worden uitgewisseld en ontvoerde Oekraïense kinderen uit Rusland terugkeren, zodat het vertrouwen tussen beide landen kan groeien.
'Houding Rusland onaanvaardbaar'Leiders van Oekraïne, Frankrijk, Duitsland, Polen en het Verenigd Koninkrijk hebben na het overleg samen telefonisch contact gehad met president Trump, meldt de Britse premier Starmer. Volgens hem vinden de landen de houding van Rusland tijdens het overleg "onaanvaardbaar". Starmer voegde eraan toe dat de landen hun reacties nauw op elkaar zullen afstemmen na de gesprekken met Zelensky en Trump.
De Poolse premier Tusk verwijt de Russen op X dat zij de onderhandelingen hebben afgebroken en een staakt-het-vuren hebben geweigerd.
De Duitse bondskanselier Merz zegt dat "de diplomatieke inspanningen die we tot nu toe hebben geleverd zijn mislukt" omdat Rusland niet voldoende bereid zou zijn om de eerste stappen te zetten.
Zelensky schrijft op X dat er sancties moeten komen als Rusland niet instemt met een volledig en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren.
Uit respectHet is voor het eerst sinds het voorjaar van 2022 dat er directe gesprekken waren. Zelensky had in Istanbul met de Russische president Poetin willen praten, maar die wilde niet. Zelensky zei gisteren dat hij uit respect voor gastheer president Erdogan en de Amerikaanse president Trump toch een delegatie heeft gestuurd.
De Turkse buitenlandminister Fidan heette de delegaties welkom aan de onderhandelingstafel. In zijn welkomstwoord zei hij dat deze gesprekken ertoe moeten leiden dat Zelensky en Poetin elkaar in de nabije toekomst persoonlijk spreken.
WapenstilstandOok NAVO-chef Rutte reageerde vanuit Albanië op de gesprekken van vandaag. In de hoofdstad Tirana praten de leiders van 47 Europese landen over veiligheid, defensie en democratie. Rutte vindt dat de Russische president Poetin een "grote fout" heeft gemaakt door een lage delegatie naar Istanbul te sturen. "De bal ligt nu echt bij hem."
Premier Schoof is ook in Albanië en zei dat de druk op Rusland "enorm moet worden opgevoerd". "Je ziet elke keer vertragingen, maar voor Nederland en alle andere Europese landen is het niet acceptabel dat deze oorlog doorgaat. Laat staan dat Oekraïne onder Russische overheersing komt."
President Trump verwacht dat er niets gebeurt zolang hij en Poetin niet samenkomen. Ook buitenlandminister Rubio verwacht geen doorbraak.
Eind 2016 maakte de 85-jarige Jan Terlouw indruk met een pleidooi voor vertrouwen. De vandaag overleden politicus verwees naar de tijd dat hij met zijn jonge gezin in Utrecht woonde.
"Overal hingen touwtjes uit de brievenbussen. De kinderen konden gewoon de voordeur opentrekken en bij elkaar binnenlopen. Volwassenen ook. We vertrouwden mekaar."
Het pleidooi van Terlouw in De Wereld Draait Door in 2016:
Aan zijn biograaf had hij er eerder nog wat bij verteld. Een van degenen die destijds bij hem binnenliepen was "een charmante twintiger", de minnaar van een vrouw die zijn souterrain huurde. Op een dag ontdekte Terlouw dat de man 400 gulden uit zijn bureaula had gepikt. Omdat de man huilend bekende, deed Terlouw geen aangifte.
Later belde de politie aan om te praten over Hans van Z. Terlouw zei geen 'Hans van Zet' te kennen, maar toen agenten een foto toonden, herkende hij de vriend van zijn huurster. Het bleek de seriemoordenaar Hans van Zon te zijn.
De anekdote laat zien dat Terlouws vertrouwen grensde aan naïviteit. Het was zijn kracht en zwakte. Zijn open houding bezorgde hem als D66-leider populariteit en stemmenwinst, maar toen het erop aankwam ging hij ten onder in de politieke slangenkuil.
Bekijk hier een terugblik op zijn leven en carrière:
Volgens Terlouw waren er twee dingen die een mens kan doen zonder een vak te hebben geleerd: schrijven en politiek bedrijven. Hij maakte zelf naam in beide.
Terlouw promoveerde op kernfusie, maar stelde halverwege zijn leven vast dat de wetenschap hem onvoldoende bevredigde. Hij stapte over naar de politiek en ging kinder- en jeugdboeken schrijven.
Vanaf 1971 was hij elf jaar landelijk politicus, waarvan negen jaar als leider van D66. Als het vleesgeworden redelijk alternatief gaf hij de partij na het vertrek van de flamboyante oprichter Hans van Mierlo een nieuw gezicht.
In die jaren schreef hij ook zijn bekendste kinderboeken. Hij deed dat er zo'n beetje bij, in vakanties. Geen literaire meesterwerken, maar sommige worden nog steeds gelezen. De verfilming van Oorlogswinter uit 2008 trok bijna een miljoen bioscoopbezoekers.
Oorlogswinter speelt zich af in het gebied van zijn jeugd, de noordkant van de Veluwe. Terlouw groeide daar als zoon van een predikant op in een zwaar calvinistisch milieu. Hij schetste de bezetting als een tijd van lijden en onrecht, waarin goed en fout niet altijd helder te onderscheiden waren, maar waarin wel morele keuzes moesten worden gemaakt.
Morele keuzes werden een thema in al zijn boeken, die volgens Terlouw waren doortrokken van christelijke normen en waarden. Terlouw brak al vroeg met het geloof van zijn ouders, maar zette zich er nooit tegen af.
Terlouw was in de jaren 50 tijdens zijn studie natuurkunde in Utrecht wiskundestudente Alexandra van Hulst tegengekomen. Hij zou ruim zestig jaar met haar getrouwd zijn, tot haar overlijden in 2017. Ze kregen vier kinderen, aan wie Terlouw voor het slapen eigen verhaaltjes vertelde. Ze vormden de basis van zijn latere schrijverschap.
OosterscheldeTerlouw werd in 1971 gekozen in de Tweede Kamer. Hij had toen al als D66-fractieleider in Utrecht naam gemaakt met kritiek op de bouw van Hoog Catharijne en de aanleg van autowegen door de binnenstad.
In de Tweede Kamer zette hij zich in voor natuur en milieu, zoals met zijn aanvankelijk eenzame verzet tegen de afsluiting van de Oosterschelde. Het leidde tot de Oosterscheldekering, een compromis waarmee Zeeland tegen de zee werd beschermd, maar de natuur toch vrij spel hield.
Nadat voor deze dure oplossing was gekozen, schreef hij er het jeugdboek Oosterschelde windkracht 10 over.
Keurig en kalmToen Van Mierlo zich na de vorming van het kabinet-Den Uyl in 1973 terugtrok als fractieleider, werd Terlouw zijn opvolger. Het verschil met de oude leider had nauwelijks groter kunnen zijn. Van Mierlo, een ex-journalist en ex-katholiek, was een slonzige, wat warrige en breedsprakige kroegtijger; Terlouw een keurige, kalme en rationeel redenerende domineeszoon.
Ook inhoudelijk verschilden ze: Van Mierlo vond dat de ideologieën hun tijd hadden gehad, Terlouw meende dat D66 bestaansrecht had als sociaalliberale partij.
Dat bestaansrecht was in die tijd allerminst zeker. Nadat D66 bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1974 slechts een half procent van de stemmen had behaald, stemde een meerderheid van het partijcongres voor opheffing. Alleen omdat de vereiste tweederdemeerderheid niet werd gehaald, ging de partij door.
Redelijk alternatiefMet Terlouw als lijsttrekker herstelde D66 zich en ging de partij in 1977 van zes naar acht zetels. In een tijd van onverzoenlijke tegenstellingen tussen links en rechts voerde ideale schoonzoon Terlouw met succes campagne.
In de formatie van 1977 slaagde hij er niet in de tegenstellingen tussen Den Uyl en CDA-leider Dries van Agt te overbruggen, waarna Van Agt met VVD-leider Hans Wiegel ging regeren.
Bij de verkiezingen van 1981, na jaren van economische malaise en politieke verlamming en verdeeldheid, wist Terlouw D66 groot te maken als 'het redelijk alternatief' voor de PvdA en de VVD. "Noch het socialisme noch het liberalisme heeft adequate antwoorden gegeven voor de problemen waar we nu in zitten", meende hij.
Optimist en idealistTerlouw pleitte ervoor "progressief, onafhankelijk, kritisch en redelijk" te zijn. Hij zette zichzelf neer als optimist en idealist, die stond voor de zorg voor de aarde en het milieu. Het was een boodschap die hij ook na zijn politieke carrière tot op hoge leeftijd zou blijven uitdragen.
Het leverde hem in 1981 zeventien zetels op, waardoor een nieuw kabinet van CDA en VVD onmogelijk werd. Na opnieuw een zeer moeizame formatie ging D66 regeren met CDA en PvdA. Terlouw werd vicepremier.
Door de vijandschap tussen Van Agt en Den Uyl kwam het kabinet-Van Agt II nooit echt aan regeren toe. In mei 1982 stapte de PvdA uit het vechtkabinet, waarna Terlouw nog een paar maanden verderging met Van Agt.
Van zijn imago als redelijke verzoener was weinig over. Bij de verkiezingen dat jaar zakte D66 terug naar zes zetels.
Terlouw besloot niet terug te keren in de Kamer en haalde zijn gram met de publicatie van een bitter dagboek. Na een periode in het buitenland werd hij tussen 1991 en 1996 commissaris van de Koningin in Gelderland. Het einde van zijn loopbaan stond, net als aan het begin, in het teken van het water: in 1995 liet hij wegens dreigende overstromingen het rivierengebied evacueren.
Ook daarna bleef hij tot op hoge leeftijd actief: hij hield lezingen en sprak geregeld op televisie over nog altijd dezelfde thema's: milieuvervuiling, vreemdelingenhaat, hebzucht.
Toch bleef hij optimistisch: alles was oplosbaar met vertrouwen. "Als je elkaar echt vertrouwt, dan leef je niet in een maatschappij, maar in een samenleving. Dan doe je het samen. Als we dat nou weer meer gaan doen..."
Bij een pro-Palestijnse manifestatie in Berlijn zijn gisteren meerdere gewonden gevallen. Eén politieagent raakte zwaargewond toen hij werd meegesleurd door een groep demonstranten. De politie heeft zeker vijftig mensen gearresteerd.
De politie schat dat er ruim duizend mensen op de manifestatie af waren gekomen. Er was "aanzienlijk geweld vanuit de menigte" tegen politieagenten, meldt een politiewoordvoerder aan de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Er werd met flessen en stenen gegooid.
De manifestatie in het stadsdeel Kreuzberg stond in het teken van wat de Palestijnen de Nakba noemen, het Arabische woord voor catastrofe. Hier wordt herdacht dat bij de stichting van de staat Israël in 1948 zo'n 750.000 Palestijnen werden verdreven of op de vlucht sloegen.
Een politieagent werd de menigte in gesleurd, meldt de politie. Hij liep daarbij een gebroken arm op en verwondingen aan zijn bovenlichaam. Hij ligt nog steeds in het ziekenhuis. De agent ging de menigte in om mensen te arresteren. "Hij werd doelbewust aangevallen en op de grond gewerkt. Daarna werd hij geschopt", aldus de woordvoerder.
Brute geweldsdaadIn totaal zouden elf agenten en demonstranten gewond zijn geraakt. De politie dreef de demonstratie uiteen toen de situatie escaleerde.
De burgemeester van Berlijn heeft de aanvallen op de politie veroordeeld. "De aanval op een Berlijnse politieagent tijdens de demonstratie in Kreuzberg is niets minder dan een laffe, brute geweldsdaad. Wie hulpdiensten aanvalt, valt onze rechtsstaat aan en daarmee ons allemaal."
Het enige ziekenhuis in Gaza dat gespecialiseerd was in de behandeling van hart- en kankerpatiënten is door een Israëlisch bombardement onbruikbaar geworden. Dat zeggen zowel de Wereldgezondheidsorganisatie WHO als hulporganisatie Artsen zonder Grenzen.
Het Europees Ziekenhuis staat in de stad Khan Younis. Afgelopen dinsdag sloeg net buiten het ziekenhuis een bom of raket in. Bij die aanval kwamen minstens zestien mensen om het leven. De aanvallen op Gaza gaan onverminderd door. In slechts twee dagen tijd hebben Israëlische aanvallen 143 mensen gedood, onder wie meer dan veertig kinderen. Dat schrijft Al Jazeera.
Volgens het Israëlische leger was het een gerichte aanval en zat onder het ziekenhuis een commandocentrum van Hamas. Daarvoor is geen bewijs geleverd.
Bekijk hier beelden van de aanval op het ziekenhuis in Gaza
WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus zegt dat door de sluiting van het ziekenhuis "essentiële diensten zoals neurochirurgie, hart- en kankerbehandelingen zijn weggevallen die elders in Gaza niet beschikbaar zijn".
Tedros stelt in zijn bericht op X dat "ziekenhuizen beschermd moeten worden en nooit gemilitariseerd of aangevallen mogen worden". Hij sluit zijn woorden af met "staakt-het-vuren".
Artsen zonder GrenzenHet team van Artsen zonder Grenzen dat in dit ziekenhuis werkte, is naar het enige andere ziekenhuis in Khan Younis verplaatst, het Nasser-ziekenhuis. Dat werd uren daarvoor ook geraakt bij een Israëlische aanval. Ook daarover zegt het Israëlische leger dat er Hamas-terroristen zaten.
Volgens Artsen zonder Grenzen laten de voortdurende aanvallen van Israël op ziekenhuizen zien dat de Israëlische regering de Gazastrook voor de bewoners onleefbaar probeert te maken.
De voormalig FBI-directeur James Comey wordt verdacht van het oproepen tot het plegen van een aanslag op president Donald Trump. Hij zou dat hebben gedaan door een foto van schelpen op Instagram te plaatsen.
Met de schelpen maakte hij de cijfers 8647. 86 heeft in de Verenigde Staten de betekenis om iets weg te doen, of weg te sturen, bijvoorbeeld als iemand wegens dronkenschap uit een bar wordt gezet. 47 zou staan voor Trump, omdat hij de 47e president is. Aanhangers van Trump interpreteerden het als een oproep om hem af te zetten met geweld.
"Coole schelpenformatie tijdens mijn strandwandeling", schreef Comey bij de foto, die hij inmiddels van zijn sociale media heeft verwijderd.
De foto die Comey plaatste:
Volgens minister van Binnenlandse Veiligheid Noem heeft Comey opgeroepen tot het vermoorden van Trump. "Het ministerie en de Secret Service onderzoeken deze dreiging en zullen adequaat reageren." De Secret Service is verantwoordelijk voor de beveiliging van de president.
De Secret Service zegt op de hoogte te zijn van het bericht van Comey. "We nemen dit soort retoriek zeer serieus", zegt een woordvoerder. De huidige directeur van de FBI, Kash Patel, zegt klaar te staan om de Secret Service te ondersteunen.
Comey schrijft nu op Instagram dat hij het niet zo bedoeld heeft. "Ik nam aan dat de schelpen stonden voor een politieke boodschap. Ik realiseerde me niet dat sommige mensen deze getallen associëren met geweld. Ik ben tegen elke vorm van geweld, dus heb ik de post verwijderd."
Comey eerder ontslagen door TrumpComey was in de eerste termijn van Trump de baas van de FBI, maar werd in mei 2017 ontslagen. Comey had toen de leiding over een onderzoek naar mogelijke Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
De Amerikaanse speciaal aanklager Mueller concludeerde in 2019 in een onderzoek dat er inderdaad sprake was van Russische inmenging, maar dat er geen bewijs voor samenzwering tussen Trump en de Russen.
De Universiteit Utrecht (UU) wil stoppen met een project waarbij de Israëlische regering betrokken is. Ook wil de UU voorlopig geen nieuwe samenwerkingen aangaan met Israëlische organisaties. Dat meldt de universiteit in een verklaring. Bestaande samenwerkingen met overige Israëlische instellingen blijven.
De universiteit wil de lopende samenwerkingen niet verbreken "omdat de inhoud van deze projecten eerder geëvalueerd is", aldus de universiteit. Uitzondering is het project waarbij het ministerie van Gezondheid van Israël betrokken is. "Omdat hier de Israëlische regering direct bij betrokken is, wil de UU uit dit project stappen." De universiteit onderzoekt nog of dat mogelijk is.
Sinds een week wordt de binnenplaats van de universiteitsbibliotheek bezet door demonstranten, schrijft RTV Utrecht. Zij eisen dat de universiteit alle banden met Israël verbreekt.
Aanleiding"We begrijpen dat onze studenten en collega's vol afschuw kijken naar de situatie in Israël, Gaza en de Westbank en zich daar grote zorgen over maken. Als college van bestuur en decanen delen we die afschuw en die zorgen", aldus Anton Pijpers, collegevoorzitter van de universiteit.
Hij voegt eraan toe: "De recente uitspraken en acties van de Israëlische regering over het bezetten van grote delen van Gaza, de daarbij behorende grootschalige verplaatsingen van bewoners en de voortdurende blokkades van voedsel en hulpmiddelen, zijn de aanleiding om het beleid rondom samenwerkingen aan te scherpen. Gezaghebbend wetenschappelijk onderzoek spreekt van genocidaal geweld, er is geen oog meer voor de wens van mensen in de regio om in vrede te leven, met respect voor hun waardigheid en rechten."
Toch gaat de universiteit niet in op de eis van de demonstranten om direct alle banden met Israëlische instellingen te verbreken.
AdviescommissieHet college heeft samen met de decanen van de UU besloten om een adviescommissie in te stellen. Die gaat beoogde samenwerkingspartners beoordelen. Tot die tijd gaat de universiteit geen nieuwe overeenkomsten aan met Israëlische organisaties.
"We begrijpen dat dit besluit bij sommige collega's en studenten hard binnenkomt. We zetten ons in om studenten en medewerkers te steunen die direct of indirect door deze gebeurtenissen worden geraakt", aldus Pijpers.
Volgend jaar openen negen nieuwe islamitische basisscholen de deuren, meldt Trouw. Dat is het hoogste aantal tot nu toe in één jaar tijd, door een nieuwe scholenwet. In totaal komen er zeker veertien nieuwe basisscholen.
De scholen kregen goedkeuring van het ministerie van Onderwijs en krijgen vanaf 2026 geld om te starten. Het gaat om scholen in onder meer Arnhem, Gouda en Groningen.
Naast de islamitische scholen moeten er ook twee protestants-christelijke basisscholen en een openbare school komen. De overtuiging van de andere twee is niet bekend. Over vijf andere soorten nieuwe scholen valt deze zomer een besluit.
Het ministerie zegt tegen de NOS dat het aantal scholen dat volgend jaar de deuren opent nog kan wijzigen. Het aantal kan oplopen als er meer aanvragen worden goedgekeurd. Anderzijds kunnen scholen er alsnog voor kiezen om toch niet open te gaan.
MakkelijkerIslamitische scholen voor voortgezet onderwijs komen er mogelijk ook nog. In Amsterdam, Almere, Breda, Ede en Gouda wachten initiatieven nog op goedkeuring.
De nieuwe scholenwet maakt het nu makkelijker om scholen op te richten. Tegenwoordig kan dit door tweehonderd digitale steunbetuigingen van ouders met jonge kinderen uit die gemeente die het initiatief steunen.
Vroeger moest een bepaalde geloofsgroep, zoals moslims, nog een ingewikkelde procedure doorlopen als zij in een gemeente nog geen school hadden. Zo moest worden bewezen of het opzetten van de school haalbaar was.
OpmarsIslamitische scholen zijn al langer bezig aan een opmars. Uit een analyse van Trouw bleek dat afgelopen drie jaar een op de drie nieuwe basisscholen islamitisch was.
Uit datzelfde onderzoek bleek ook dat gemeenten vaker bezwaar maken tegen de komst van islamitische scholen dan tegen andere scholen.
Als alle goedgekeurde islamitische basisscholen volgend jaar de deuren openen, telt Nederland er in 2026 bijna honderd. Ter vergelijking: er zijn in Nederland zo'n 1800 protestants-christelijke basisscholen en ongeveer evenveel katholieke basisscholen.
Op 93-jarige leeftijd is voormalig D66-leider, vicepremier en schrijver Jan Terlouw in Twello overleden. "Hij is kort ziek geweest en vannacht thuis, vredig, in het bijzijn van zijn familie, overleden", laat zijn dochter Sanne Terlouw weten.
Terlouw leidde D66 van 1974 tot 1982. Ook was hij in de jaren 70 succesvol schrijver van kinderboeken als Koning van Katoren, Oorlogswinter en Oosterschelde windkracht 10.
Voordat hij in de politiek ging was Terlouw als natuurwetenschapper betrokken bij het onderzoek naar kernfusie. In 1971 kwam hij voor D66 in de Tweede Kamer. Daar zette hij zich in voor het milieu en streed met succes tegen een volledige afsluiting van de Oosterschelde.
Als regeringspartij in het kabinet-Den Uyl raakte D66 in een crisis. Oprichter en partijleider Van Mierlo vertrok in 1974 en Terlouw volgde hem op als partij- en fractieleider. Hij gaf D66 een nieuw profiel als links-liberale partij en als "redelijk alternatief" tussen links en rechts, die elkaar in die jaren verketterden.
ZetelwinstMet Terlouw als lijsttrekker ging D66 in 1977 van zes naar acht zetels en in 1981 van acht naar zeventien. Terlouw werd daarna vicepremier en minister van Economische Zaken in het kabinet-Van Agt II. Dat werd geen succes. Hij slaagde er niet in de tegenstellingen in het kabinet tussen Van Agt en PvdA-leider Den Uyl te overbruggen.
Bekijk hier een terugblik op zijn leven en carrière:
Toen de PvdA uit het kabinet stapte, bleef D66 zitten. Bij derde verkiezingen met hem als lijsttrekker zakte D66 vervolgens terug naar zes zetels. Terlouw verliet daarna de landelijke politiek, en was daarna onder andere commissaris van de Koningin in Gelderland en lid van de Eerste Kamer.
OorlogswinterTerlouw was vader van vier kinderen, die hij zelfverzonnen verhaaltjes vertelde. Daaruit kwam het idee voort om kinder- en jeugdboeken te gaan schrijven. In zijn vakanties schreef hij onder meer Koning van Katoren, over een jongen die koning wordt van het fictieve land Katoren, en Oorlogswinter, waarin hij zijn ervaringen als jongen in de Tweede Wereldoorlog verwerkte.
Beide boeken horen tot de best verkochte Nederlandse jeugdboeken en zijn ook verfilmd. Oorlogswinter uit 2008 trok bijna een miljoen bezoekers.
Op hoge leeftijd maakte Terlouw nog indruk met een pleidooi in De Wereld Draait Door om elkaar meer te vertrouwen. Symbool voor dat vertrouwen was het touwtje dat mensen vroeger uit de brievenbus lieten hangen om bij elkaar binnen te kunnen komen.
'Boegbeeld en een baken'D66 laat in reactie te weten dat met Jan Terlouw "een boegbeeld en een baken in een onrustige politieke wereld" is overleden. Hij was volgens de partij "een echte partijman, een graag geziene spreker op congressen, een mentor voor jong politiek talent en een campaigner pur sang. De partij die hem zo lief was, zal zijn nalatenschap met trots voortzetten."
"Hij was een bijzondere vader en partner voor zijn vriendin", zegt zijn dochter Sanne. "We hopen dat zijn ideeën weerklank vinden in de samenleving en zo blijven bestaan."
