Aggregator

Humans weren’t the first organisms on this planet to figure out how to turn the abundance of nitrogen in the atmosphere into a chemically useful form; that honor goes to …read more

Een rechter in Luxemburg heeft het beroep van Amazon tegen een boete van 746 miljoen euro voor het schenden van de Algemene Verordening Gegevensbescherming afgewezen. Het bedrijf zou persoonsgegevens hebben verwerkt op een manier die in strijd is met de Europese AVG.

De Europese Commissie en het Consumer Protection Cooperation Network delen nieuwe richtlijnen voor gameontwikkelaars over het gebruik van in-gamevaluta. De richtlijnen moeten onduidelijkheid over de waarde van deze valuta wegnemen om consumenten te beschermen.

De politie is volop bezig met trainen voor de NAVO-top in juni. Momenteel oefent de mobiele eenheid het ingrijpen bij eventuele rellen.

Op het terrein in Biddinghuizen waar over een paar maanden het Lowlands-festival wordt gehouden, is een dorp van zeecontainers gebouwd. Elke dag oefenen honderden politiemensen hier het optreden tegen relschoppers.

Dat demonstraties uit de hand lopen tijdens de NAVO-top, is een van de mogelijkheden waarop de politie zich voorbereidt. Andere uitdagingen zijn het tegengaan van cyberaanvallen en het veilig vervoeren van regeringsleiders.

En zo ging de oefening eraan toe:

De ME traint ieder jaar, maar nu staat de landelijke oefening specifiek in het teken van het NAVO-evenement. De politie heeft tegenspelers ingehuurd die barricades opwerpen en met houten blokken gooien.

Bij de trainingen in Biddinghuizen zijn naast ME'ers bijvoorbeeld ook netwerk- en aanhoudingseenheden aanwezig. De eerste groep agenten gaat met demonstranten in gesprek zolang er geen geweld dreigt, de tweede groep is gespecialiseerd in het snel en gericht oppakken van relschoppers.

Tolerantiegrens

Welke vormen van protest worden toegestaan tijdens de NAVO-top, en waar, is nog niet duidelijk. De "tolerantiegrens" is momenteel onderwerp van gesprek met burgemeesters, vertelt Willem Woelders, nationaal commandant bij de politie.

"Het is niet proportioneel om meteen geweld te gebruiken tegen demonstranten, maar je wil ook te allen tijde de route van en naar de NAVO-top vrijhouden", zegt Woelders. "Daar kan dus spanning zitten."

De burgemeesters van Den Haag, Haarlemmermeer (waar Schiphol onder valt) en tussenliggende gemeenten moeten afwegen hoe te handelen als activisten bijvoorbeeld een snelweg blokkeren.

"Als de richtlijnen straks helder zijn, geven wij die mee aan de collega's op straat zodat zij weten hoe ze moeten optreden", zegt Woelders. "Intussen zijn we op alles voorbereid."

Volgens Woelders wordt ook getraind voor het geval dat het communicatiesysteem C2000 uitvalt. Dat gebeurde tijdens de laatste jaarwisseling. Inmiddels zijn maatregelen genomen om nieuwe uitval te voorkomen.

Daarnaast hebben alle agenten een alternatief systeem op hun telefoon, een speciale communicatie-app. Ook daar wordt mee geoefend.

Logistieke puzzel

De NAVO-top op 24 en 25 juni in Den Haag is de grootste politieoperatie ooit in Nederland. De eerste voorbereidingen begonnen anderhalf jaar geleden. De afgelopen tijd zijn extra ME'ers, motoragenten en leden van de bewakingseenheid opgeleid.

Bijna de helft van al het politiepersoneel wordt ingezet tijdens de top. In totaal zijn dat 27.000 agenten.

Dit zorgt voor een complexe, logistieke puzzel die de komende maanden wordt gelegd, vertelt Woelders. "We moeten locaties koppelen aan al die mensen en zorgen dat iedereen straks op zijn plek is. Ook dat is een behoorlijke uitdaging."

Militairen

Het zwaartepunt van de inzet zal liggen tijdens de top zelf, maar ook in de weken ervoor is de politie er intensief mee bezig. Dat varieert van het in orde brengen van politieauto's tot het controleren van hotels waar hoogwaardigheidsbekleders zullen verblijven. Zo'n 45 staatshoofden en regeringsleiders, 90 ministers, 6000 delegatieleden en 2000 journalisten worden in het World Forum in Den Haag verwacht.

Naast de politie is ook defensie volop bezig met de voorbereidingen. Voor de NAVO-top worden zo'n 10.000 militairen ingezet, plus nog eens 5000 marechaussees. Ook voor defensie gaat het om een van de grootste inzetten in Nederland ooit, die tot 'operatie Orange Shield' is gedoopt.

Militairen zullen onder meer helpen bij het bewaken van wegen, het zoeken van explosieven, het bestrijden van nepinformatie en het bewaken van het luchtruim. Ook het leger is volop bezig met oefenen, waarbij ook scenario's als een terroristische aanslag en een grote cyberaanval worden getraind.

De Europese wetgeving tegen vapen moet strenger worden. De aantrekkelijke smaakjes en de online verkoop moeten worden teruggedrongen, en vape-producten mogen alleen nog in neutrale verpakkingen verkocht worden. Dat schrijft staatssecretaris Karremans mede namens elf andere EU-landen in een brief aan de Europese Commissie.

Nederland en Finland, Estland, Litouwen, Letland, Luxemburg, België, Frankrijk, Spanje, Ierland, Slovenië en Malta dringen erop aan om strengere regels op te nemen in de nieuwe Europese richtlijn voor tabaksproducten. Die zou eigenlijk afgelopen jaar worden gepresenteerd, maar wordt nu dit jaar verwacht.

Karremans stelt dat Nederland op dit moment vooroploopt met wet- en regelgeving tegen het vapen. Zo is er hier een verbod op de verkoop van zoete smaakjes die het vapen aantrekkelijk maken. Maar de staatssecretaris vindt het belangrijk dat de wet- en regelgeving binnen de hele Europese Unie strenger wordt. "Zodat eventjes over de grens vapes met smaakjes kopen, of online bestellen, in de nabije toekomst geen optie meer is."

Vapen kan onder meer leiden tot heftige verslavingsproblemen en longbloedingen, zegt de staatssecretaris voor Jeugd, Sport en Preventie. "Ondanks de grote gezondheidsrisico's vapet een op de zeven jongeren van 12 tot en met 16 jaar maandelijks. We hebben dus te maken met een heel serieus probleem."

Het Israëlische hooggerechtshof blokkeert tijdelijk het ontslag van het hoofd van Shin Bet, de binnenlandse veiligheidsdienst. Premier Netanyahu had inlichtingenchef Ronen Bar vannacht met unanieme steun van het kabinet de wacht aangezegd vanwege een gebrek aan vertrouwen. Directeuren worden normaal voor vijf jaar benoemd. Bar bekleedde de hoogste positie sinds 2021.

Onder meer vier oppositiepartijen hadden bij de hoogste Israëlische rechter een verzoek ingediend om het ontslag tegen te houden. Het hof heeft nu besloten dat het eerst de klagers wil horen en heeft het ontslag daarom geblokkeerd.

Qatargate

De leider van de grootste oppositiepartij, Yair Lapid, zegt namens de vier dat het ontslag een overduidelijk geval van belangenverstrengeling is. Shin Bet onderzoekt momenteel de vermoedelijke banden tussen Qatar en medewerkers van premier Benjamin Netanyahu. Zij zouden steekpenningen hebben aangenomen.

Ook Bar zelf zegt dat zijn ontslag "volledig is besmeurd door belangenverstrengeling". In een brief aan het kabinet hekelt hij het feit dat Netanyahu geen voorbeelden geeft van het gebrek aan vertrouwen tussen de twee. Hij wijst ook op het Qatar-onderzoek en zegt dat het nu gevaar loopt. "Dit is een rechtstreekse bedreiging voor de veiligheid van Israël."

Het is geen geheim dat de twee mannen persoonlijk steeds minder goed met elkaar overweg kunnen. Op de achtergrond lijkt mee te spelen wie verantwoordelijk wordt gesteld voor het falen van Israël op 7 oktober 2023, toen Hamas meer dan 1200 mensen doodde en gijzelaars meenam naar Gaza.

Israëlische media schrijven dat er voor 8 april een zitting bij het hooggerechtshof zal zijn. Het kabinet wil dat Bar vanaf 10 april weg is. Minister van Communicatie Shlomo Karhi zegt dat de rechters zich met zaken bemoeien waarover ze geen zeggenschap hebben. "Jullie oordeel telt niet."

Druk op Netanyahu

Ondertussen neemt een deel van het Israëlische bedrijfsleven openlijk afstand van Netanyahu in de kwestie. Het Business Forum, waarin ongeveer 200 zakenmensen zitten, dreigt met het platleggen van de economie als Netanyahu niet naar het hooggerechtshof luistert "en het land in een constitutionele crisis duwt".

Al dagenlang zijn er in Israël protesten tegen premier Netanyahu, onder meer omdat hij de oorlog in Gaza heeft hervat. Netanyahu lijkt niet van plan de bombardementen te stoppen en is ook een grondoffensief begonnen. De premier noemt dit de beste manier om alle gijzelaars terug te krijgen en ervoor te zorgen dat Hamas geen bedreiging meer vormt.

PNY heeft een PCIe 4.0-ssd met M.2 2230-formfactor uitgebracht met een capaciteit van 1TB en 2TB. Het model heeft een leessnelheid van maximaal 7300MB/s en is volgens PNY vooral interessant voor gamehandhelds waarvan het flashgeheugen kan worden geüpgraded.

De eerste resultaten van de extra controles aan de grens met België en Duitsland zijn openbaar en de resultaten geven een wisselend beeld. In de afgelopen drie maanden is 250 vreemdelingen de toegang tot Nederland geweigerd, omdat ze niet duidelijk konden vertellen waarom ze het land binnen wilden.

Daarnaast zijn er 90 personen aangehouden, bijvoorbeeld vanwege mensensmokkel of drugscriminaliteit. Dat zijn er veel minder dan het Mobiele Toezicht Veiligheid (MTV) het jaar ervoor aanhield. Toen waren het er 260.

Minister Faber van Asiel en Migratie, die de cijfers naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, spreekt over een "significant" verschil, maar kan naar eigen zeggen de precieze reden niet achterhalen. Mogelijk zijn er minder mensen aangehouden doordat de asielinstroom lager is, zo oppert ze.

Geen duidelijk beeld

Eind vorig jaar kondigde minister Faber de herinvoering van binnengrenscontroles aan om zo de instroom van illegale migranten tegen te gaan. Sinds 1995, toen het Schengenverdrag inging, waren er geen reguliere grenscontroles meer geweest en kon in principe iedereen binnenrijden. Tegen de herinvoering was weerstand vanuit de marechaussee en de politiebond uit vrees voor een tekort aan personeel.

Uit de cijfers is geen eenduidig beeld te halen. Er zijn dus 250 vreemdelingen aan de grens geweigerd en daarnaast hebben er 30 'internationale bescherming' aangevraagd. Het MTV hield in dezelfde periode een jaar eerder 150 vreemdelingen aan.

Zichtbaar op de snelweg

Het MTV is een mobiel team om illegale migratie en mensensmokkel aan te pakken en werkt niet op een vaste plek. De agenten controleren op treinen, snelwegen, het water en luchthavens. De door Faber aangewezen marechaussee staat zichtbaar op de snelweg bij de Duitse en Belgische grens.

Minister Faber noemt de eerste resultaten bemoedigend. Volgens haar heeft de marechaussee het werk "binnen de bestaande capaciteit en budget" gedaan. Ook zijn er geen extra files ontstaan, zoals gevreesd.

Dus zet de minister, zoals eerder gezegd, het project tot 8 juni 2025 door. De komende tijd gaat ze met haar collega's in de ministerraad bespreken of de grenscontroles daarna nog worden verlengd.

Last Friday Github saw a supply chain attack hidden in a popular Github Action. To understand this, we have to quickly cover Continuous Integration (CI) and Github Actions. CI essentially …read more

OpenAI heeft een aantal nieuwe audiomodellen uitgebracht waarmee het mogelijk is de spreekstijl en toon van een stem aan te passen via instructies. Die worden in de api verwerkt zodat ontwikkelaars het weer in hun apps kunnen doorvoeren. Ook zijn de nieuwe modellen accurater.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bereidt juridische stappen voor tegen het Rijk om meer geld te krijgen voor jeugdzorg. Vandaag was er in Den Haag een ledenbijeenkomst en daarbij was veel steun voor het plan.

VNG-directeur Leonard Geluk en VNG-voorzitter Sharon Dijksma zeggen dat het met de huidige financiën niet lukt om zowel de jeugdzorg te regelen als de sporthallen open te houden en de boa's op straat te houden.

Zowel Geluk als burgemeester Dijksma van Utrecht zeggen dat ze liever niet procederen tegen een mede-overheid, maar gesprekken met het kabinet hebben nog niet het gewenste resultaat opgeleverd. Wanneer er bij de voorjaarsnota, half april, niet meer geld komt voor de jeugdzorg zien de gemeenten geen andere optie dan naar de rechter te stappen.

Twee maanden geleden oordeelde de commissie-Van Ark dat plannen om de jeugdzorg te verbeteren tekortschieten. De zorgverlening gaat onvoldoende vooruit en de financiering is ontoereikend. Volgens de commissie is het dan ook niet wenselijk om de voorgestelde bezuinigingen door te voeren. De VNG wil dat het rapport wordt overgenomen. "Daar doen we geen concessies op", zei Geluk.

Problemen voor 2026

Veel gemeenten vrezen dat ze hun begroting voor 2026 niet rond krijgen. Volgend jaar wordt er 2,3 miljard euro gekort op het gemeentefonds waar de verplichte taken van gemeenten uit worden betaald, variërend van vuilnis ophalen en plantsoenen schoffelen tot het leveren van jeugdzorg of thuishulp.

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor die zorg. Het plan was dat uitvoering door de gemeenten geld zou besparen, maar in de praktijk is het tegendeel het geval. De gemeenten pleiten al langer voor meer geld en omdat ze de taken van het Rijk hebben overgenomen, menen ze juridisch hun gelijk te kunnen halen.

De grootste militaire machten van Europa werken aan een plan om binnen enkele jaren de rol van de Verenigde Staten binnen de NAVO over te nemen, schrijft The Financial Times. Het plan zou bedoeld zijn om te voorkomen dat de VS zich plotseling terugtrekt uit het militaire bondgenootschap. De Britse krant sprak met vier Europese functionarissen die betrokken zijn bij de plannen.

Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en de Scandinavische landen behoren tot de landen die op dit moment "informele, maar gestructureerde gesprekken" voeren. Het doel is om een plan te bedenken waarmee de financiële en militaire lasten voor de verdediging van Europa bij Europese landen komen te liggen. Het voorstel moet voorafgaand aan de NAVO-top in Den Haag deze zomer worden gepresenteerd aan de VS.

Het voorstel zou stevige toezeggingen moeten bevatten over het verhogen van de Defensie-uitgaven en het opbouwen van militaire capaciteiten. Dat zou Trump moeten overtuigen om in te stemmen met een geleidelijke overgang, zodat de VS zich op Azië kan richten.

Lasten eerlijker delen

Volgens hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga dienen de plannen een tweeledig doel: "Dit is zowel een voorbereiding voor het geval dat Europa zichzelf echt moet verdedigen, als een handreiking naar de VS om te laten zien dat we echt goed bezig zijn met onze defensie."

"Daarmee pogen ze de trans-Atlantische band in stand te houden", vervolgt hij. Volgens Osinga is dat deels ingegeven door de harde opstelling van de regering-Trump, maar hoort het ook gewoon bij de plannen om de lasten binnen de NAVO eerlijker te verdelen.

Amerikaanse functionarissen hebben hun Europese collega's verzekerd dat Trump toegewijd is aan het militaire bondgenootschap, inclusief artikel 5 uit het NAVO-verdrag. Daarin staat dat een aanval op één van de landen wordt gezien als een aanval op allemaal.

'Vijf tot tien jaar'

Toch vrezen veel Europese landen dat het Witte Huis zou kunnen besluiten om de inzet van troepen en materieel in Europa plotseling terug te schroeven. Trump heeft vaak kenbaar gemaakt dat hij vindt dat Europa veel te weinig doet op het gebied van defensie en dreigde al met een vertrek uit de NAVO.

De Amerikanen zijn nu nog verreweg de belangrijkste militaire en financiële kracht binnen de NAVO. Volgens de bronnen van The Financial Times zou het zo'n vijf tot tien jaar duren om de Europese capaciteiten op een niveau te brengen waarop ze de meeste Amerikaanse verantwoordelijkheden kunnen vervangen, afgezien van de Amerikaanse nucleaire afschrikking.

Volgens Osinga zullen we op sommige aspecten afhankelijk blijven, maar is er in vijf jaar een grote inhaalslag mogelijk. "Op veel vlakken, zoals langeafstandswapens en complexe inlichtingensystemen, hebben we tekortkomingen ten opzichte van de VS. Daarbij gaat het soms om grote systemen, dus het zal tijd kosten om dat op te vangen."

Niet alle landen bereid

The Financial Times schrijft dat sommige Europese landen niet bereid waren om deel te nemen aan de gesprekken. Zij zouden bang zijn dat de plannen Trump juist zouden aanmoedigen om sneller een stap terug te doen. Anderen zijn sceptisch of de Amerikaanse regering überhaupt openstaat voor zo'n afspraak.

Premier Schoof zei gisteren dat hij ervan op de hoogte is dat er plannen worden gemaakt "voor alle mogelijke scenario's". Hij benadrukte dat samenwerking met de Verenigde Staten het uitgangspunt blijft. "Maar ik denk dat het altijd verstandig is om met scenario's te werken, zelfs een worstcasescenario, dus daar heb ik geen enkel bezwaar tegen."

Microsoft werkt mogelijk aan een update voor de gebruikersinterface van de Xbox-app waarbij gebruikers hun Steam-gamelijst kunnen inzien. Het bedrijf heeft de betreffende functie vooralsnog niet officieel bevestigd.

De ANWB biedt sinds deze week 'Slim laden' aan in Amsterdam, waarbij klanten bij Equans-laadpalen kunnen laden met korting. De auto laadt dan op wanneer er veel goedkope groene energie is. Deze korting kan volgens de ANWB oplopen tot tien euro.

In De Bilt werd het net na het middaguur 20,4 graden en daarmee is het dagrecord voor 21 maart verbroken. Het oude record, dat stond op 20,3 graden, dateerde uit 1938. Ook het landelijke record voor 21 maart, wat stond op 20,8 graden, is inmiddels op meerdere stations (ruimschoots) overschreden.

Maastricht noteerde 22,8 graden en in De Bilt is het kwik uiteindelijk opgelopen naar 21,9 graden.

Het record van vandaag is al het vierde warmterecord van deze maand en dat is toch wel uitzonderlijk. Dat er vrijwel alleen maar warmterecords sneuvelen en geen kouderecords, is toe te schrijven aan ons opwarmende klimaat.

Overigens is ook wel opvallend dat ondanks alle records de gemiddelde temperatuur over de hele maand nog een graad onder het gemiddelde van maart ligt. Dat klinkt tegenstrijdig, maar valt toch goed te verklaren.

We hebben deze maand extreem helder weer, waarin het overdag sterk opwarmt, maar in de nacht minstens net zo sterk afkoelt. In De Bilt hebben we al 12 nachten met vorst gehad, soms tot bijna min 5 graden. Dat heeft het gemiddelde over de hele maand dus flink gedrukt.

Het Belgische onderzoeksinstituut imec en de Duitse fabrikant van optische elektronica Zeiss hernieuwen hun samenwerkingsverband voor nog eens vijf jaar. De partijen werken samen aan het doorontwikkelen van high-NA-euv-lithografie.

Moslimdiscriminatie is hardnekkig, ontwrichtend en wordt steeds normaler gevonden in alle lagen van de Nederlandse samenleving. Dat concluderen onderzoekers van het bureau Regioplan en de Universiteit Utrecht uit een literatuurstudie en gesprekken met moslims, belangengroepen, experts en beleidsmakers.

De uitkomst van het onderzoek laat zien dat moslimdiscriminatie een wijdverspreid fenomeen is dat verschillende vormen kan aannemen. Het gaat vaak niet om losse incidenten, maar om een patroon, staat in een brief aan de Tweede Kamer. De onderzoekers benadrukken dat ze voor een kwalitatieve benadering hebben gekozen en dat de steekproef niet representatief is voor alle moslims.

Desondanks is discriminatie van moslims volgens de onderzoekers aanzienlijk op de arbeidsmarkt, in het onderwijs, bij het zoeken van huisvesting en in de gezondheidszorg. Het komt vaak ook tot uiting in persoonlijk contact en gebeurt soms op subtiele manieren, waar moeilijk de vinger op te leggen is.

Niet volwaardig

Volgens het onderzoek, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, zijn er ook sterke aanwijzingen voor discriminatie door de overheid en binnen de financiële sector. Nederlandse moslims ervaren discriminatie door instituties, bijvoorbeeld doordat ze onevenredig vaak worden gecontroleerd of beboet.

Vooral moslims van jongere generaties hebben vaak het gevoel niet als volwaardig te worden gezien. De onderzoekers waarschuwen dat zij hierdoor de verbinding met de Nederlandse samenleving kunnen kwijtraken, terwijl onderlinge verbondenheid juist nodig is om belangrijke maatschappelijke problemen op te lossen.

Sommige moslims die meededen aan het onderzoek beschrijven dat ze als gevolg van institutionele vormen van discriminatie proberen om onder de radar van de overheid te blijven. De populariteit van de PVV zien ze als teken dat ze niet breed worden geaccepteerd in Nederland.

Systeem aanpakken

Een eerste stap om dit probleem tegen te gaan is volgens de onderzoekers om het te erkennen. Verder pleiten ze ervoor om het systeem aan te pakken, niet de individuen. Maatregelen die tot verbetering kunnen leiden, zijn bijvoorbeeld het opstellen van richtlijnen in de zorg. Moslims zouden volgens de onderzoekers bij de aanpak betrokken moeten worden.

Desondanks is het niet het eerste onderzoek waaruit blijkt dat moslims discriminatie ervaren. De laatste veiligheidsmonitor van het CBS toont aan dat moslims de grootste groep Nederlanders zijn die te maken hebben met discriminatie vanwege hun religie of levensbeschouwing.

Uit onderzoek van de Radboud Universiteit van vorig jaar bleek dat moslima's veelvuldig met discriminatie te maken hebben in alle fasen van hun werk bij het ziekenhuis.

Het kabinet komt voor de zomer met een reactie op de bevindingen. Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en staatssecretaris Nobel voor Participatie en Integratie beloven met een "krachtig vervolg" te komen, zoals ook in het regeerprogramma is afgesproken.

Wat doen we met ons kernafval? Het is de vraag die telkens opkomt in discussies over kernenergie. Covra, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de opslag van het afval, presenteert vandaag plannen voor een langetermijnoplossing.

Tot dusver ligt het kernafval in een gebouw bij de kerncentrale Borssele. Aangezien het tot wel honderdduizenden jaren radioactief blijft, moet het uiteindelijk naar een ondergrondse berging.

Diverse aardlagen zijn hiervoor geschikt. Covra publiceerde eerder al een ontwerp voor een berging in klei, en dat ontwerp is nu verder is uitgewerkt. En er is nu ook een ontwerp voor berging in zoutlagen.

"Veilig en haalbaar"

Het gaat daarbij om een kilometerslang gangenstelsel diep onder de bodem, dat zelfs is berekend op volgende ijstijden die Nederland ooit met een laag ijs kunnen bedekken.

Praktisch kan Nederland het afval prima opslaan, zegt adjunct-directeur Ewoud Verhoef, van Covra: "Een eindberging in klei of zout is haalbaar en veilig." Maar er hangt wel een prijskaartje aan. De plannen voor klei en zout kosten met het huidige prijspeil respectievelijk 3 en 3,5 miljard euro.

Dat opslaan in zoutlagen werkt zo: er worden drie schachten zo'n 750 tot 850 meter in de grond geboord. Ondergronds worden een werkruimte en gangenstelsel uitgehakt. Het in beton en staal verpakte kernafval wordt opgeborgen in zijgangen. Die worden vervolgens opgevuld met zout en de opslag wordt gesloten.

Voorlopig ontwerp

Door het verstrijken van de tijd wordt het zout in de tunnels samengedrukt tot gesteente. Hierdoor blijven het afval en de straling voldoende op hun plek om uit de buurt van mensen te blijven. Ook als de verpakking verroest of kapotgaat.

Na een miljoen jaar is de straling afgenomen tot een ongevaarlijk niveau dat sommige gesteenten van nature hebben .

Hoewel er uitgebreide ontwerpen liggen, moeten die de komende tientallen jaren verder worden verbeterd. "Een aantal dingen weten we nog niet", zegt Verhoef. Zo is onduidelijk hoeveel afval er straks is.

Kabinet wil meer

Nadat Covra begon met dit onderzoek in 2020 kondigde het vorige kabinet aan dat er twee nieuwe kerncentrales zouden komen. Het huidige kabinet wil zelfs vier centrales bouwen. En misschien ook nog kleine kerncentrales.

"Daarom is het ontwerp van deze eindberging op te schalen", zegt Verhoef. "Als de nucleaire ambities duidelijk zijn, moet je nog een keer kijken hoe de definitieve berging eruit ziet." Ook de kosten zullen stijgen. Covra onderzoekt nog met hoeveel.

Verder is nog niet bekend waar de berging komt en in welke aardlaag. "Een aantal dingen weten we pas als er een locatie is", zegt Verhoef. Dan pas wordt duidelijk hoe de aardlaag er precies uit ziet, en welk gesteente eronder en erboven zit. Ook daar moet het ontwerp op worden aangepast."

Eerder kiezen voor plek

Aanvankelijk zou Nederland pas na het jaar 2100 een opslagplek kiezen. Maar vorig jaar besloot staatssecretaris Jansen van Infrastructuur en Milieu om deze planning los te laten, zodat het opslagprobleem niet blijft liggen voor volgende generaties.

Het ministerie werkt aan een "routekaart" die stap voor stap regelt hoe een plek wordt gekozen en hoe Nederlanders kunnen meepraten. Het keuzeproces, dat waarschijnlijk over twee jaar begint, kan tientallen jaren duren. Ook internationaal praat Nederland nog met andere landen over de mogelijkheden voor samenwerking.

Nu al is beroering ontstaan, met name in het noordoosten waar op diverse plekken zout in de grond zit. Zo zei de Drentse gedeputeerde Henk Jumelet, op een vraag van RTV Drenthe, in oktober al "nee" tegen de opslag van kernafval in zout.

Onderzoek naar bodem

Intussen doen wetenschappers nader onderzoek naar de zout- en kleilagen onder de Nederlandse bodem. Naar diepe klei is nog weinig onderzoek gedaan, omdat er geen gas, olie of water uit te winnen is.

"Maar klei is echt een goede barrière voor een opslag van radioactief afval", zegt Anne-Catherine Dieudonné, aardwetenschapper van de TU Delft. Het gaat om harde klei die nauwelijks water doorlaat, materiaal op zijn plek houdt en zichzelf 'heelt' als er breuken ontstaan. Dat vermindert de kans op lekkage.

Dieudonné kreeg na een boring bij Delft stukken klei van vierhonderd meter diep. In het laboratorium onderzoekt ze nu hoe stevig die is. "Om te weten hoe dik de betonnen wanden van een ondergrondse berging moeten zijn, moeten we weten hoe de klei zich gedraagt", zegt Dieudonné. "En die dikte heeft weer impact op de kosten." Hierna wil ze klei onderzoeken uit de rest van het land.

Al dagenlang zijn er in Israël protesten tegen premier Netanyahu, onder andere omdat hij de oorlog in Gaza heeft hervat. Netanyahu lijkt niet van plan de bombardementen te stoppen en is ook een grondoffensief begonnen. De premier noemt dit de beste manier om alle gijzelaars terug te krijgen en ervoor te zorgen dat Hamas geen bedreiging meer vormt.

Volgens deskundigen handelt Netanyahu daarbij ook uit eigen belang. "Het is voor iedereen nu wel duidelijk dat Netanyahu zijn eigen politieke carrière boven het landsbelang zet", zegt Jotam Confino, journalist en auteur van het boek Netanyahu's Israel. "Hij is een rasopportunist die verslaafd is aan macht", voegt historicus aan de Universiteit Utrecht en Israël-kenner Peter Malcontent eraan toe.

Maandagnacht bombardeerde het Israëlische leger met instemming van de VS de Gazastrook. Het was de grootste schending van het staakt-het-vuren dat twee maanden geleden inging. Het Gazaanse ministerie van Volksgezondheid meldt dat er meer dan 500 doden vielen.

Betwistbare strategie

Netanyahu zegt dat hij Hamas hiermee wil dwingen meer gijzelaars vrij te laten. Het is een strategie die betwistbaar is omdat veruit de meeste gijzelaars tot nu toe zijn vrijgekomen door middel van onderhandelen en niet door militaire actie.

Volgens Jotam Confino weet Netanyahu heel goed dat het hervatten van de oorlog tegen Hamas betekent dat gijzelaars kunnen omkomen bij Israëlische luchtaanvallen of worden gedood door Hamas-strijders. Maar de premier heeft ook nog andere belangen. "Hij moet zijn coalitie bij elkaar houden, anders komen er nieuwe verkiezingen en alle peilingen wijzen erop dat hij die verliest."

De ultrarechtse minister Smotrich van Financiën heeft sinds het begin van het bestand gedreigd uit de regering te stappen als Netanyahu de oorlog niet hervat. De ultrarechtse nationalist Ben-Gvir was al uit de regering gestapt uit protest tegen het staakt-het-vuren, maar is vanwege het hervatten van de oorlog weer teruggekeerd.

Als Netanyahu de steun van deze twee ultrarechtste ministers verliest, valt zijn coalitie. Dat raakt hem ook persoonlijk, want hij is verwikkeld in meerdere corruptiezaken. Die rechtszaken zijn al gestart, maar worden door de oorlog in Gaza vertraagd. Zo hoefde Netanyahu afgelopen dinsdag niet te getuigen in een van die zaken vanwege het hervatten van de oorlog.

Carte blanche VS

Israël en Hamas hadden in de tweede fase van het bestand moeten zitten, waarin Hamas de resterende gijzelaars vrijlaat en het Israëlische leger zich volledig terugtrekt uit Gaza. Dat wil Hamas nog steeds, maar Israël houdt zich er niet aan.

Volgens Peter Malcontent kan Netanyahu ook doorvechten door de steun van zijn belangrijkste bondgenoot, Amerika. "Israël is heel afhankelijk van de VS. Onder Amerikaanse druk tekende Netanyahu het bestand met Hamas dat 19 januari inging. Maar die Amerikaanse druk neemt de laatste weken steeds verder af en nu lijkt president Trump carte blanche aan Netanyahu te hebben gegeven wat betreft Gaza."

De overlevingsmodus van Netanyahu zet kwaad bloed bij veel Israëliërs. Uit recente peilingen blijkt dat een meerderheid van de bevolking een staakt-het-vuren wil om de gijzelaars vrij te krijgen. Al de hele week zijn er op verschillende plekken protesten tegen de premier.

Ook zijn veel Israëliërs boos omdat Netanyahu de directeur van de binnenlandse veiligheidsdienst heeft ontslagen. Ze zeggen dat de premier ook hier uit eigen belang handelt.

De veiligheidsdienst doet onderzoek naar de fouten die, ook door de regering, zijn gemaakt in aanloop naar de terreuraanval van Hamas op 7 oktober 2023. Ook doet de dienst onderzoek naar vermeende banden tussen naaste medewerkers van Netanyahu en Qatar.

Nachtmerrie voor Palestijnen

Voor Palestijnen in Gaza is het donkerste scenario werkelijkheid geworden. Israël blokkeert alle noodhulp aan Gaza en houdt ook de levering van elektriciteit tegen. Met de hervatting van de bombardementen en Israëlische troepen op de grond, wordt hun lot alleen maar onzekerder.

Er wordt nog wel onderhandeld om het bestand tussen Israël en Hamas te redden, maar volgens Confino en Malcontent heeft dat voorlopig weinig kans van slagen. Israël wil de gijzelaars terug zonder volledige terugtrekking uit de Gazastrook, terwijl Hamas alle gijzelaars pas wil laten gaan als er een einde komt aan de oorlog. Daarmee lijken de eisen van beide partijen voorlopig onverenigbaar.

Ontwikkelaar Anshar Studios en uitgever 3D Realms brengen dit jaar een nieuwe versie van shooter Painkiller uit. De game, die wat lijkt op Doom en een horror- en scifiachtige sfeer heeft, krijgt in de nieuwe versie een co-opmodus voor maximaal drie spelers die ook offline werkt.