Inwoners en bezoekers van Amsterdam kunnen vanaf vandaag een centraal nummer bellen met meldingen over mensen die verward gedrag vertonen. Het meldpunt moet de aanpak van verwarde mensen ondersteunen, ook doordat meldingen die eerder bleven liggen alsnog op te pakken.
"Vorig jaar waren er zeker zeven moordzaken waarbij mensen met onbegrepen gedrag betrokken waren", zegt René de Beukelaer, de Amsterdamse hoofdofficier van justitie. Het gaat volgens hem vaak om mensen die zorg mijden en zwerven door de stad.
Burgemeester Femke Halsema wijst op een tekort aan bemoeizorg, die eerder zorgbehoevenden kan benaderen. Maar ook op de groeiende toename van dakloosheid, die ook mensen treft met ernstige psychiatrische problematiek.
Medewerkers van de politie, GGD, ggz en woningbouwcorporaties werken op het stadhuis samen om meldingen te behandelen. De locatie geeft volgens Halsema aan "hoeveel voorrang de gemeente aan de meldingen geeft". Ze belooft dat mensen "nooit meer van het kastje naar de muur worden gestuurd".
Nuri Ö.Het initiatief komt voort uit bewonersbijeenkomsten na ernstige incidenten met verwarde personen, zoals een dodelijke steekpartij in augustus 2023. Nuri Ö. stak zijn onderbuurman dood. Later kwam naar voren dat hulpinstanties geen zicht hadden op het overlastgevende en verwarde gedrag van Ö. Hoewel er meerdere meldingen waren gedaan over zijn gedrag bleven deze liggen omdat er geen overleg was tussen hulpinstanties.
Halsema zegt dat de gemeente met het nieuwe meldpunt "doet wat het kan", maar volgens haar is hulp van het Rijk hard nodig. Er zou te weinig geld zijn voor zorg voor mensen met ernstige psychiatrische problemen.
Capaciteit bij politieOok speelt het landelijke tekort aan politiemensen een rol. In een persgesprek op het stadhuis blikten Halsema, De Beukelaer en politiecommissaris Peter Holla (samen de 'driehoek') terug op een "zeer intensief jaar op het gebied van de openbare orde en veiligheid" en een tijd waarin "de maatschappelijke onvrede en onrust flink zijn toegenomen".
"2024 was een rumoerig jaar. Amsterdam stond vaak in de nationale en internationale aandacht", zei De Beukelaer. Hij wees op de opening van het Holocaustmuseum, de rellen na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv en de vele demonstraties in de hoofdstad.
Hoewel de Amsterdamse politie vaker nodig is, kampte de eenheid vorig jaar met een onderbezetting van ruim 300 voltijdsbanen, wat ongeveer 6 procent is van het hele Amsterdamse politiebestand. Volgens de drie drukt dit tekort zwaar op opsporing en vervolging. Voor politie-inzet bij rellen en demonstraties worden bijvoorbeeld moordonderzoeken uitgesteld, zegt De Beukelaer.
Halsema heeft in december een brief aan de minister van Justitie en Veiligheid gestuurd met de vraag om de Amsterdamse politiecapaciteit te vergroten.
ExplosiesDe driehoek wil verder de jeugdcriminaliteit "intensief aanpakken". Burgemeester, politie en OM maken zich daarnaast zorgen over het groeiende aantal explosies, vanwege het gemak waarmee de bommen geplaatst worden en de impact ervan op de gemeenschap. In 2024 werden in Amsterdam 229 explosies in wijken geteld, vergeleken met 197 in 2023.
Veel van de daders zijn "zeer jong en worden geronseld in het stadscentrum", aldus De Beukelaer. Dit jaar gaan de autoriteiten door met campagne voeren om jeugdcriminaliteit te voorkomen.
De overname van het oer-Hollandse en 161 jaar oude chocoladebedrijf Droste gaat toch niet door. Voor de 27 medewerkers van het bedrijf is ontslag aangevraagd, schrijft Omroep Gelderland.
Het bedrijf leek vorig jaar nog van de ondergang gered. Het Belgische Pauwels Engineering - dat in 1997 ook de iconische Koetjesreep overnam - kondigde in augustus aan de Droste-fabriek in het Gelderse Vaassen over te willen nemen.
Afgelopen maand bleek dat de overname was stukgelopen. FNV-bestuurder Eric Brouwer zegt dat alle werknemers daar inmiddels over zijn geïnformeerd. De reden voor de mislukte overname is bij Brouwer niet bekend.
Droste kwam de afgelopen jaren in grote problemen. Door de coronapandemie stortte de export van Droste-chocolade in en viel ook de voor het bedrijf belangrijke verkoop van chocola in bijvoorbeeld vliegtuigen en op luchthavens weg. Ook de energiecrisis en het stijgen van de cacaoprijzen brachten het bedrijf in moeilijkheden.
Wat er met het merk Droste gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. De advocaat van het bedrijf was niet bereikbaar.
De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en Mexico is afgewend, voorlopig. De Amerikaanse president Donald Trump zegt dat hij de aangekondigde importheffingen tegen Mexico met een maand uitstelt. In ruil daarvoor levert Mexico 10.000 militairen die de gedeelde grens gaan bewaken. De Mexicaanse president Claudia Sheinbaum heeft de deal bevestigd.
"De militairen zullen specifiek aangewezen worden om te stroom van fentanyl en illegale migranten naar ons land te stoppen", schrijft Trump op sociale media. Fentanyl is een zeer sterke pijnstiller die in zowel Mexico als de VS tot grote verslavingsproblematiek leidt.
Trump meldt verder dat de VS de onderhandelingen met Mexico komende maand voortzet.
Zaterdag kondigde Trump importheffingen aan voor Canada, Mexico en China. Het ging om heffingen van 25 procent voor producten uit Canada en Mexico. Voor olie en gas uit Canada gaat een heffing van 10 procent gelden.
De reacties uit Canada en Mexico waren fel. De noorderbuur van de VS kondigde direct ook een invoerheffing van 25 procent aan. Ook Mexico liet weten terug te zullen slaan met heffingen.
Toch blijft het voorlopig bij woorden. Na een lang gesprek tussen beide presidenten sloten Mexico en de VS een overeenkomst. "We spraken over onze gezamenlijke belangen", zei Sheinbaum. Ze beloofde Trump te helpen met het tegenhouden van migranten en drugs richting de VS. "We vroegen de VS om ons land te helpen met het tegengaan van wapensmokkel. Daar ging hij mee akkoord." Mexicaanse bendes zijn volgens haar afhankelijk van wapens die vanuit de VS naar Mexico komen.
Ook het dreigende Amerikaanse handelsconflict met Canada kan nog worden afgewend. Trump kondigde aan later vandaag met de Canadese premier Trudeau te zullen bellen.
De Mexicaanse president Sheinbaum bevestigt de overeenkomst met Trump:
Twee 15-jarige jongens uit Boxmeer en Oploo zijn opgepakt voor brandstichting bij een transportbedrijf in Oss. Begin december gingen bij een grote brand op het terrein vier vrachtwagens in vlammen op. De schade loopt in de tonnen.
De politie houdt er rekening mee dat de twee minderjarige verdachten door iemand anders geronseld zijn om de brand aan te steken. Meer aanhoudingen in deze zaak worden daarom niet uitgesloten, meldt Omroep Brabant.
Op 1 december rond 01.30 uur brak er bij het transportbedrijf een grote brand uit. De brandweer kon niet voorkomen dat daarbij vier vrachtwagens en een trailer verloren gingen. Ook een naastgelegen loods en enkele vrachtwagens die binnen stonden, raakten beschadigd.
CamerabeeldenIn een gebouw naast de brandende vrachtwagens lagen mensen te slapen. Niemand raakte gewond.
De politie ging er al snel van uit dat de brand was aangestoken. Op camerabeelden was te zien dat twee mensen van het terrein liepen, vlak nadat de brand was uitgebroken. Het is nog niet duidelijk waarom er brand werd gesticht bij het bedrijf.
De Griekse premier Mitsotakis roept mensen op het eiland Santorini op om kalm te blijven. Sinds dit weekend komen er aanhoudend aardbevingen voor en veel mensen proberen van het eiland af te komen.
Bewoners van Santorini kregen aan het eind van de ochtend een waarschuwing op hun telefoon. Ze moeten rekening houden met aardverschuivingen die ontstaan door de bevingen. Ook mogen mensen niet meer bij de oude havens op het eiland komen. Er zijn daar veel hoge rotspartijen, waar stenen naar beneden kunnen komen.
Veerboten en vluchten volVolgens de burgemeester van Santorini is er geen sprake van een massale uittocht, en is er geen reden tot paniek. Toch willen inwoners en toeristen het zekere voor het onzekere nemen. Veel bewoners hebben de nacht buiten doorgebracht. Alle veerboten vanaf het eiland zitten inmiddels vol. Er zijn ook extra vluchten naar Athene ingelast, waar vrijwel niemand meer bij kan.
Ook op eilanden in de buurt worden mensen gewaarschuwd en zijn scholen gesloten. De Griekse autoriteiten hebben reddingseenheden naar het gebied gestuurd.
Er zijn tenten opgezet om reddingswerkers in onder te brengen:
De omgeving van het Griekse eiland werd afgelopen weekend getroffen door ongeveer 200 lichte bevingen, soms met tussenpozen van maar 10 minuten. Ook vanochtend zijn er weer aardbevingen geweest. Eén daarvan had een kracht van 4,7 en werd tot in de hoofdstad Athene gevoeld.
De intensiteit van de bevingen neemt nog niet af. Seismologen houden nog steeds rekening met een grotere beving, waar kleinere bevingen een voorbode van kunnen zijn.
Op Santorini wonen zo'n 15.000 mensen. Het gebied is een populaire toeristische bestemming, maar op het moment is het laagseizoen. De schatting is dat er tussen 1000 en 2000 toeristen op Santorini zijn.
Regisseur Christophe Ruggia is in Frankrijk veroordeeld tot vier jaar cel voor het seksueel misbruiken van actrice Adèle Haenel. Hij misbruikte haar tijdens filmopnames in 2001. Haenel was toen 12 jaar oud, Ruggia was 36.
Ruggia hoeft niet de cel in, maar mag twee jaar van zijn straf thuis uitzitten met een enkelband. De andere twee zijn voorwaardelijk opgelegd. Ook moet hij Haenel 35.000 euro betalen aan schadevergoedingen, onder meer als tegemoetkoming voor jarenlange psychologische hulp.
In 2019 beschuldigde Haenel Ruggia van aanranding tijdens de opnames van Les Diables, waarin ze de hoofdrol speelde. Tegen onderzoekers zei Haenel dat ze tussen haar twaalfde en vijftiende regelmatig naar het huis van Ruggia ging. Hier voelde hij tussen haar benen en streelde hij haar borst. Volgens de actrice had het gedrag van Ruggia invloed op haar schoolwerk en kreeg ze suïcidale gedachten.
Ruggia zelf heeft de beschuldigingen altijd ontkend.
De 35-jarige Haenel, die vooral bekend is van de film Portrait de la jeune fille en feu (2019) maakte bijna twee jaar geleden bekend te stoppen met acteren. Dat deed ze uit protest tegen het uitsluiten van vrouwen die zich uitspreken over seksuele misstanden in de filmwereld.
De zaak tegen Ruggia (60) wordt gezien als de eerste grote MeToo-zaak in Frankrijk. De rechter oordeelde vandaag dat Ruggia misbruik maakte van zijn positie als regisseur.
Ruggia heeft al aangegeven in beroep te gaan tegen de uitspraak.
Schapen of kalveren mogen niet meer gecastreerd of gecoupeerd worden met een elastiek, zegt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Bij deze methode wordt een elastiek gebruikt dat een lichaamsdeel afknelt totdat het afsterft.
Couperen, het verwijderen van de oren of staart bij een dier, of castreren via deze methode leidt volgens nieuw wetenschappelijk onderzoek zelfs met verdovende middelen tot langdurige pijn. Toezichthouder NVWA noemt een chirurgische ingreep door een dierenarts een diervriendelijker alternatief.
Preventief couperenHet couperen van de staarten van schapen is bij bijna alle rassen al verboden. Alleen bij de rassen Suffolk, Hampshire Down en Clun Forrest kiezen schapenhouders er soms voor om de staarten te verwijderen. Deze rassen hebben namelijk een groter risico om de pijnlijke huidziekte myiasis op te lopen.
Tot 1 januari 2028 mogen de staarten van deze schapenrassen alleen nog maar chirurgisch preventief gecoupeerd worden. Volgens de NVWA zijn er ook nog andere maatregelen die schapenhouders kunnen treffen om myiasis tegen te gaan.
Het couperen van de oren en staarten bij andere dieren zoals varkens is in Nederland verboden. Alleen wanneer het medisch nodig is, mag een dierenarts dat doen.
Correspondent Daisy Mohr reisde een week door Syrië. Ze zag met eigen ogen hoe het land verandert, nu het regime van Assad is gevallen en HTS de macht over heeft genomen. In podcast De Dag vertelt ze over haar reis.
Zo zag Mohr in Idlib hoe HTS-gebied er al jaren uitziet. Glimmende winkelcentra en gesluierde vrouwen. Een groot contrast met de verwoesting in andere delen van Syrië. De Syriërs hebben veel meegemaakt, vertellen ze aan Daisy, maar laten ook enorme veerkracht zien.
Reageren? Mail naar dedag@nos.nl.
Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek
Redactie: Anouk Kantelberg
Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!
Onze podcasts:
De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.
Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.
Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.
NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.
Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.
De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.
Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.
Tweede Kamerlid Lilian Helder van de BoerBurgerBeweging (BBB) geeft binnenkort haar zetel op. Dat zei ze tijdens een debat van de commissie Justitie en Veiligheid.
In een toelichting na het debat zei Helder dat de samenwerking met andere BBB-politici slecht ging. Zo maakten die volgens haar geen gebruik van haar parlementaire ervaring. Ook is ze niet bij de onderhandelingen over het hoofdlijnenakkoord betrokken. Ze heeft dat akkoord dan ook nooit ondertekend.
Helder zegt dat afspraken niet zijn nagekomen en de meningsverschillen vanaf dag één onoverbrugbaar waren. "De verhoudingen zijn slecht. Ik voel mij geen deel van de fractie."
BBB zegt zich niet in dit beeld te herkennen. "We hebben het hoofdlijnenakkoord voorgelegd aan de fractie en daar heeft iedereen zijn mening kunnen geven", zegt Kamerlid Henk Vermeer. "Vervolgens zijn we tot conclusie gekomen dat we achter het akkoord konden staan."
Dat partijleider Van der Plas een deel van haar justitie-portefeuille bij een andere collega onderbracht, lijkt voor Helder de druppel te zijn geweest.
Overheen gewalstBBB-leider Caroline van der Plas zei in een eerste reactie niets te weten van Helders vertrek. Helder heeft haar vooraf niet op de hoogte gesteld.
"Ik vond dat ik wel recht had op mijn eigen moment", zegt Helder daarover. "Zij had ook aan mijn gevoelens kunnen denken, maar daar heeft ze ook zes keer overheen gewalst."
Een paar collega-Kamerleden in de zaal waren zichtbaar verbaasd toen Helder het nieuws bekendmaakte:
Helder kwam in 2010 in de Tweede Kamer, toen nog voor de PVV. In 2023 zei ze zich "om persoonlijke en inhoudelijke redenen" niet meer verkiesbaar te stellen voor de partij van Geert Wilders.
Ze stapte daarna over naar de BBB en kwam voor die partij in de Tweede Kamer.
Martin Oostenbrink volgt Helder opHelder verlaat dus na bijna vijftien jaar het Binnenhof. Ze vindt het werk in die tijd erg veranderd.
"De Kamer is van medewetgever een motiemachine geworden", zegt ze daarover. "Vroeger gingen we tot 's avonds laat door met wetgevingsoverleggen. Nu zijn we heel veel aan het stemmen over moties. Het is de waan van de dag geworden."
Helder gaat pas weg als haar vervanger kan beginnen. De eerstvolgende op de BBB-lijst is eigenlijk Nicki Pouw-Verweij, alleen is zij volgens de BBB niet beschikbaar. Daarom zal Martin Oostenbrink, een arbeidsmarktdeskundige uit Voorburg, Helder opvolgen.
De Efteling heeft in nieuwe parkregels een demonstratieverbod vastgelegd. Het anderzijds 'uiten van (levensbeschouwelijke of politieke) overtuigingen' is ook niet toegestaan. Bij een vermoeden daarvan door parkmedewerkers, mag een bezoeker de toegang tot het attractiepark worden ontzegd.
De regels zijn onlangs toegevoegd aan het parkreglement van de Efteling, vertelt een woordvoerder. "Eigenlijk deden we dit al", zegt hij. "Maar nu hebben we het vastgelegd ter verduidelijking, en om naar te verwijzen als het nodig is." Het park moet geen podium zijn voor maatschappelijke discussies, aldus de woordvoerder. "Dat past niet in de belevingswereld."
Extra alertAfgelopen september werd een vriendengroep niet binnengelaten in het park, omdat de bewaking vermoedde dat zij daar waren om te demonstreren. Op diezelfde dag vierde oliegigant Total Energies namelijk een jubileum in de Efteling, waardoor de beveiliging extra alert was op actievoerders.
Beveiligers vonden een waterfles met stickers van Milieudefensie en Free Palestine erop geplakt. De groep werd daarop gevraagd te vertrekken. Naar eigen zeggen waren de vrienden, hoewel ze "weleens demonstreren", gewoon een dagje naar de Efteling. Ze hadden dat uitje gepland voor hun chronisch zieke vriendin, zeiden ze tegen Omroep Brabant.
Een woordvoerder van de Efteling zei dat het gedrag van een persoon in de groep opviel bij de beveiligers. "Toen ook nog een button werd gevonden van een partij die bekendstaat om milieu-activisme, is uit voorzorg gehandeld." De tickets en reiskosten van de groep zijn vergoed door de Efteling. "En ze zijn zeker welkom om hun dagje in te halen."
Niet dagelijksDe woordvoerder benadrukt nu dat dit soort gebeurtenissen niet dagelijks voorkomen in het park. "Maar het onderwerp speelt al langer, overal in het land vinden demonstraties plaats. Daarom hebben we intern gesprekken gevoerd over wat wij doen als dat bij ons gebeurt."
De breuk in de onderzeese kabel tussen Zweden en Letland die vorige maand ontstond, komt niet door sabotage. Dat meldt de Zweedse openbaar aanklager Mats Ljungqvist in een persverklaring. De breuk in de glasvezelkabel tussen het Zweedse eiland Gotland en Letland is het gevolg van "een combinatie van slecht weer, gebrekkig materieel en gebrekkige zeevaartkunde" van de bemanning, aldus Ljungqvist.
Toen de breuk ontdekt werd, op 26 januari, rees de verdenking al snel dat de kabel met opzet was beschadigd door de bemanning van het schip Vezhen, dat onder Maltese vlag vaart en dagen eerder was vertrokken vanuit de Russische haven Oest-Loega. De Vezhen werd in beslag genomen door de Zweden, en de bemanning werd daarna verhoord.
Uit het onderzoek is gebleken dat de Vezhen wel de schade heeft veroorzaakt, maar dat dat niet opzettelijk is gebeurd. Het schip en de bemanning zijn daarom weer vrij om te vertrekken uit Zweden.
SchaduwvlootDe breuk vorige maand volgde op een reeks incidenten van breuken van datakabels op de bodem van de Oostzee. Zo raakte eind december een onderzeese kabel in de Oostzee tussen Estland en Finland beschadigd. Het anker van schip Eagle S zou die schade hebben veroorzaakt.
Dat schip behoort tot de zogenoemde Russische schaduwvloot. Tot die vloot behoren honderden verouderde tankers die sancties ontwijken en ervoor zorgen dat er olie-inkomsten het land binnenstromen. Eagle S voer waarschijnlijk ook enkele uren boven een telecommunicatiekabel in de Noordzee boven de Waddeneilanden.
Eerder deze maand begon in het gebied een NAVO-missie met als doel om "verbeterde bewaking en afschrikking" te bieden in de Oostzee. Het Nederlandse marineschip Zr. Ms. Tromp is ook in de Oostzee en heeft de leiding over een groep schepen van NAVO-landen.
Hoe worden onderzeese kabels bedreigd, en hoe kunnen ze beschermd worden? Een korte uitleg:
