Aggregator

Caravan vol explosieven in Sydney was niet bedoeld voor aanslag

3 months 2 weeks ago

De caravan vol explosieven die in januari in de Australische stad Sydney werd aangetroffen met antisemitische teksten, blijkt niet te zijn bedoeld voor een aanslag op een synagoge, zoals gevreesd. De Australische politie gaat er nu van uit dat de caravan door criminelen is neergezet in een poging de politie te beïnvloeden en te chanteren.

Een woordvoerder van de landelijke politie spreekt tegenover de Australische publieke omroep ABC van een "nep terrorismecomplot", opgezet door de georganiseerde misdaad.

Er zijn veertien personen aangehouden. Het meesterbrein achter het complot, die lokale criminelen inhuurde voor zijn plan, is nog niet opgepakt.

Australische media schrijven verder dat de criminelen hoopten dat de politie door de nepterreurdreiging minder tijd en geld zou steken in het bestrijden van de georganiseerde misdaad.

Rechercheurs kregen kort na het aantreffen van de caravan, op straat in een buitenwijk in Sdyeny, al het vermoeden dat ze om de tuin werden geleid. Zo was de caravan opzichtig langs de weg geparkeerd, waren de explosieven duidelijk te zien en was er geen ontsteking te vinden.

Dat de politie nu pas die vermoedens deelt, heeft te maken met "overvloedige voorzichtigheid", zo was de uitleg in een persconferentie. Er bleven namelijk tips binnenkomen over andere terreurcomplotten, waarvan inmiddels ook blijkt dat ze nep waren.

Rumoer in politiek

De vondst van de caravan was groot nieuws in Australië. Kort daarvoor was het land opgeschrikt door meerdere antisemitische incidenten, waarbij onder meer scholen, synagogen en huizen het doelwit waren.

Ook leidde de vermoedelijke verijdeling van de terreuraanslag tot rumoer in de nationale politiek. Zo werd premier Albanese stevig bevraagd in het Australische parlement over wanneer hij precies van de vondst en de link met een antisemitische terreuraanslag had gehoord.

Albanese zei hier vanwege het onderzoek niets over te kunnen zeggen en vond dat het nieuws rond de caravan werd misbruikt voor "politieke spelletjes". Oppositieleider Dutton beschuldigde hem vervolgens van het achterhouden van informatie die gaat over nationale veiligheid. De aanslag met de caravan had volgens hem de grootste aanslag ooit in het land kunnen zijn.

Minister van Binnenlandse Zaken Burke zei vandaag dat Dutton "behoorlijke grote excuses" is verschuldigd aan het Australische volk vanwege het doen van tal van beweringen die nu onjuist blijken. "Als je je bemoeit met nationale veiligheid, is op de hoogte zijn van feiten zo'n beetje het eerste wat je doet als je mensen veilig wil houden."

Twee doden bij aanrijding tussen motor en vrachtwagen op A20 bij Schiedam

3 months 2 weeks ago

Bij een aanrijding tussen een motor en een vrachtwagen op de A20 bij Schiedam zijn twee mensen om het leven gekomen. De vrachtwagenchauffeur is aangehouden.

Het ongeluk gebeurde rond 11.00 uur op knooppunt Kethelplein in de richting van Hoek van Holland. Door nog onbekende oorzaak kwamen de motorrijder en de vrachtwagen met elkaar in botsing. De bestuurder van de motor en iemand die achterop zat, overleefden het niet. De trucker bleef ongedeerd.

De politie doet onderzoek naar de toedracht van het ongeluk. De verbindingsweg van de A20 naar de A4 richting de Beneluxtunnel is voorlopig afgesloten. Dat leidt volgens de regionale omroep Rijnmond tot zo'n tien minuten extra reistijd.

Schepen in brand na botsing voor Engelse kust, alle 37 opvarenden geëvacueerd

3 months 2 weeks ago

Bij een aanvaring tussen een tanker en een vrachtschip voor de Britse kust is brand ontstaan op beide schepen, zo meldt BBC News. De twee schepen kwamen op de Noordzee door nog onbekende oorzaak tegen elkaar aan.

Bronnen binnen de maritieme industrie zeggen tegen persbureau Reuters dat er geen signalen zijn dat er opzet in het spel was.

Volgens de Amerikaanse logistieke firma Crowley, de beheerder en mede-eigenaar van de tanker, vervoerde dat schip vliegtuigbrandstof. Bij de botsing zou een laadtank beschadigd zijn geraakt, waardoor de brandstof het schip uit vloeit.

De 37 opvarenden van beide schepen zijn aan land gebracht, meldt de BBC. Aan de kust stonden ambulances klaar om gewonden te vervoeren, maar volgens de lokale autoriteiten hoefde maar één persoon te worden opgenomen in het ziekenhuis.

De eerste beelden van de brand:

Het ongeluk gebeurde rond 11.00 uur Nederlandse tijd voor de kust bij Hull in East Yorkshire, een regio in het noorden van Engeland. Brandweerboten proberen het vuur te blussen.

Het gaat om de tanker Stena Immaculate, die vaart onder Amerikaanse vlag en olie of chemicaliën kan vervoeren, en het vrachtschip Solong, dat volgens de website Marine Traffic onderweg was naar de haven van Rotterdam en onder Portugese vlag vaart.

De Amerikaanse overheid zou de eigenaar zijn van de vliegtuigbrandstof aan boord van de Stena Immaculate. Volgens de BBC voorziet de tanker het Amerikaanse leger van brandstof bij gewapende conflicten of noodsituaties.

Milieuorganisatie Greenpeace maakt zich zorgen over de mogelijke gevolgen van het ongeluk voor het milieu, maar zegt dat het nog te vroeg is om de precieze impact te beoordelen. De Britse dierenorganisatie Cleethorpe Wildlife Rescue zegt zich gereed te maken voor het geval dat er een beroep op hen wordt gedaan. De organisatie komt vaker in actie na olielekken in de Noordzee om dieren te redden.

Coalitiepartijen verliezen leden, FvD blijft verreweg de grootste

3 months 2 weeks ago

Coalitiepartijen VVD, NSC en BBB zagen hun ledenaantallen vorig jaar dalen. Dat blijkt uit cijfers van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) op basis van de jaarlijkse opgaven door de partijen.

De VVD ging 7 procent in ledental terug naar bijna 21.000. NSC heeft nu 7991 leden. Een jaar eerder gaf de partij van Pieter Omtzigt aan dat het aantal leden op 9979 stond, maar dat werd naar beneden bijgesteld tot 8811. Het vorige aantal zou zijn gebaseerd op de uitkomst van een wervingscampagne eind 2023, maar uiteindelijk zijn niet alle geïnteresseerden lid geworden.

BBB zag een afname van 2,9 procent in het ledenbestand en telt nu ruim 13.000 leden. PVV bleef stabiel op één lid, namelijk partijleider Geert Wilders. Zijn Partij voor de Vrijheid is de enige partij waarvan het niet mogelijk is om lid te worden.

Daling Forum

De grootste qua leden blijft Forum voor Democratie, maar de partij zag wel voor het eerst in het bestaan een daling. FvD had in 2024 bijna 1500 leden minder dan het jaar ervoor en staat nu op ruim 60.000. PvdA en GroenLinks volgen met respectievelijk bijna 48.000 leden en zo'n 46.500 leden.

Het aantal leden van die twee samenwerkende partijen aan de linkerkant is voor het tweede jaar op rij toegenomen. PvdA groeide met 9,6 procent, GroenLinks zag een groei van 14,5 procent.

Het is voor het DNPP niet duidelijk in hoeverre de groei te maken heeft met een zogenoemd dubbellidmaatschap, waartoe het samenwerkingsinitiatief RoodGroen heeft opgeroepen. Bij een fusie tot één partij, waarover gesproken wordt, zouden de dubbellidmaatschappen komen te vervallen, benadrukt het DNPP.

Totaal aantal lidmaatschappen

Denk groeide vorig jaar met 28,8 procent het sterkst, van bijna 3300 naar ruim 4200 leden. Bij de Partij voor de Dieren nam het aantal leden voor het tiende jaar op rij toe, tot bijna 31.700 leden, een toename van 4,3 procent.

Het totaal aantal lidmaatschappen van politieke partijen groeide in 2024 met 2000 tot ruim 393.000. Bijna 3 procent van de Nederlandse kiesgerechtigden is volgens het DNPP lid van een politieke partij.

Oekraïne uitgegroeid tot 's werelds grootste wapenimporteur

3 months 2 weeks ago

Oekraïne is door de oorlog met Rusland de afgelopen jaren uitgegroeid tot de grootste importeur van wapens ter wereld. Uit data verzameld door de Zweedse denktank SIPRI blijkt dat Oekraïne in de periode 2020-2024 goed was voor 8,8 procent van 's werelds wapenimport.

Het gaat om een stijging van maar liefst 9627 procent ten opzichte van de vier jaar daarvoor. Toen was het slecht 0,1 procent. In die jaren was Saudi-Arabië nog de grootste importeur.

De Verenigde Staten, verreweg de grootste wapenexporteur, leverde bijna de helft van de wapens die Oekraïne invoerde. Op grote afstand volgen Duitsland (12 procent) en Polen (11 procent). De Amerikaanse president Trump zette de wapensteun aan Oekraïne vorige week stop.

Het aandeel Amerikaanse wapens dat Europese NAVO-landen importeerden, steeg van 52 procent naar 64 procent. Ook wereldwijd stegen de Amerikaanse wapenexporten, waardoor de VS nu goed is voor 43 procent van de wapenhandel, tegen 35 procent in 2015-2019.

Wapenexport Rusland zakt in

De landen in de top-10 van wapenexporteurs zijn hetzelfde gebleven, constateert SIPRI, maar voormalig nummer 2 Rusland is met een krimp van 64 procent wel gepasseerd door Frankrijk. De export van de Fransen steeg met 11 procent, waarmee ze bijna 10 procent van de wereldhandel in handen hebben. Italië klimt dankzij een plus van 138 procent naar de zesde plek.

Nederland (1,2 procent van de wereldhandel) zakte van de elfde naar de twaalfde plaats, doordat de wapenexport met 36 procent afnam. Vrijwel alle wapens die Nederland zelf invoerde, kwamen uit de VS.

Vrouwelijke verdachte kunstroof Assen komt voorlopig vrij

3 months 2 weeks ago

Een 40-jarige vrouw uit Heerhugowaard die was aangehouden voor de kunstroof in het Drents Museum in Assen komt vrij. Volgens het Openbaar Ministerie blijft ze verdachte, maar mag ze het onderzoek in vrijheid afwachten.

Waarom de vrouw wordt vrijgelaten, is niet duidelijk. "Wij zien als OM niet voldoende redenen om haar langer vast te houden", is alles wat een woordvoerder zegt tegen RTV Drenthe.

Drie andere verdachten, mannen van 26, 34 en 36 jaar uit Heerhugowaard, zitten nog wel vast. Zij moeten zich in mei melden bij de rechtbank voor een eerste openbare zitting.

Tijdens die zitting wordt duidelijk of het drietal langer blijft vastzitten. "Tenzij wij eerder vinden dat een van de drie toch vrij moet komen", zegt het OM. De drie zitten in beperkingen, wat betekent dat zij geen contact met de buitenwereld mogen hebben.

Gestolen stukken nog niet teruggevonden

Bij de inbraak in het museum, eind januari, zijn archeologische kunststukken uit Roemenië buitgemaakt. Onder de stukken zijn een beroemde helm van bijna zuiver goud en drie armbanden. Die waren geleend van het Nationaal Historisch Museum in de Roemeense hoofdstad Boekarest.

Een paar dagen na de roof werden de eerste drie verdachten aangehouden, onder wie de 40-jarige vrouw. Later arresteerde de politie een vierde verdachte. De stukken zijn nog altijd niet teruggevonden.

Als dat niet alsnog gebeurt, moet de Nederlandse regering de schade ervan betalen. Dat komt mogelijk neer op 5,8 miljoen euro, het bedrag waarvoor de gestolen stukken waren verzekerd. Het Rijk staat voor dit soort tentoonstellingen namelijk garant bij schade of verlies.

Agressieve verkoop van dure thuisbatterijen leidt tot zorgen

3 months 2 weeks ago

Veel consumenten melden zich met klachten over agressieve telefonische verkoop van thuisaccu's. Consumentenprogramma Radar heeft 'talloze meldingen' ontvangen van consumenten die onder druk worden gezet om deze batterijen aan te schaffen.

Een thuisaccu is een opslagsysteem voor energie waarmee huishoudens zelf opgewekte elektriciteit, bijvoorbeeld van zonnepanelen, kunnen opslaan en gebruiken wanneer dit nodig is.

De prijzen bij de malafide aanbieders kunnen oplopen tot wel 27.000 euro. Wie binnen de wettelijke termijn van veertien dagen wil annuleren, wordt geconfronteerd met torenhoge afkoopsommen, waardoor het bijna onmogelijk wordt om onder de koop uit te komen.

Volgens de Consumentenbond worden consumenten vaak voorgespiegeld dat ze flink kunnen besparen, maar in werkelijkheid wordt er vaak misleid. "Het is gewoon niet waar," aldus een woordvoerder van de bond.

Terugkerende oplichting

Het is niet de eerste keer dat dit soort misleidende verkooppraktijken opduiken, zegt de Consumentenbond: "Je denkt: we zijn af van het boeventuig, en dan komen ze weer terug, helaas weer met een nieuw verdienmodel."

Het callcenter dat eerder verantwoordelijk was voor de opdringerige telefoontjes van de Hollandse Energie Maatschappij (HEM), houdt zich nu bezig met de verkoop van thuisbatterijen. De eigenaar van het callcenter was ooit bestuurder in de stichting achter HEM. Het callcenter en de stichting waren niet bereikbaar voor commentaar.

De Consumentenbond adviseert consumenten om nooit in te gaan op telefonische verkoop, vooral niet bij dure producten zoals thuisbatterijen. "Als je een aankoop hebt gedaan en van de overeenkomst af wilt, kun je het contract laten vernietigen. Gebruik dan ook per mail het woord "vernietigen," legt de woordvoerder van de bond uit.

Gemeente checkt of huurders niet te veel betalen: 'Het is bij de beesten af'

3 months 2 weeks ago

"Huisjesmelkerij van de bovenste plank." Of "Het is bij de beesten af." Ondanks zijn bijna dertig jaar ervaring als lid van de 'Pandbrigade' van de gemeente Den Haag staat Anjo Hoogendoorn soms nog steeds versteld van wat hij tegenkomt.

Wanneer voor een woning van 30 vierkante meter 1800 euro huur wordt gevraagd bijvoorbeeld. Of als hij een huurwoning tegenkomt waar tien arbeidsmigranten opgepropt slapen onder bedroevende hygiënische omstandigheden. En desondanks met zijn tienen per maand 5000 euro huur moeten ophoesten.

De NOS ging met Hoogendoorn op pad: op zoek naar woningen waarvan de toezichthouder denkt dat er te veel huur wordt betaald. En die zijn er in de Haagse wijk Laakkwartier genoeg, weet Hoogendoorn. "Je hebt hier heel veel kleine woningen, met vaak heel hoge huren."

2600 euro voor 60 m2

Zoals een woning van 60 vierkante meter die in vieren is gedeeld. Voor vier huurders dus. "Dit zijn heel kleine kamers, met heel veel schimmel. En er wordt maandelijks 650 euro per kamer huur gevraagd. Nou, we hebben net een huurprijsberekening gemaakt, dan kom je uit op 265 euro", zegt Hoogendoorn. "In totaal krijgt de verhuurder dus maandelijks 2600 euro op zijn rekening terwijl deze woning veel minder waard is. Schandalig en ronduit asociaal."

Bij een volgende woning (van 30 vierkante meter) komt een andere praktijk naar boven: op de huurovereenkomst staat 1100 euro huur per maand, maar de bewoners verklaren dat ze 1800 euro betalen. "Dat zie je steeds vaker", zegt Hoogendoorn. "Verhuurders hebben door dat we hierop letten, dus die schrijven iets anders in dat contract. Vervolgens moet er zwart of onder tafel nog eens 700 euro extra worden betaald."

"In dit soort gevallen moeten we verklaringen van bewoners afnemen en zullen we stukken moeten opeisen zoals betalingsafschriften waaruit blijkt dat er uiteindelijk veel meer wordt betaald."

Behalve dat de huurprijs vaak veel te hoog is, is schimmel schering en inslag. "Schimmel is echt heel slecht voor de gezondheid van mensen. Het komt vaak voor bij achterstallig onderhoud, net als verfloze kozijnen, rottend hout."

Als laatste bekijken we een woning waar in drie kamers in totaal tien mensen verblijven. Het is er te vies om aan te pakken. "Matrassen op de vloer, ook hartstikke vieze matrassen. Het stinkt hier enorm en het is 30 graden. Deze mensen zijn hier voor een uitzendbureau. "

Volgens Hoogendoorn betalen de tien samen maandelijks zo'n 5000 euro huur. "Te schandalig voor woorden dat mensen in Nederland zo moeten leven."

Afgewezen Roemeense presidentskandidaat stapt naar constitutioneel hof

3 months 2 weeks ago

De Roemeense politicus Calin Georgescu legt zich niet neer bij zijn uitsluiting van deelname aan de presidentsverkiezingen in mei. Een van zijn adviseurs zegt tegen persbureau Reuters dat de radicaal-rechtse en pro-Russische presidentskandidaat het Constitutionele Hof zal vragen om het besluit van de centrale kiescommissie van gisteren te vernietigen.

Datzelfde Hof haalde in december een streep door Georgescu's verkiezingsoverwinning, omdat Rusland die verkiezingen op sociale media in zijn voordeel had beïnvloed.

Vrijdag stelde Georgescu zich opnieuw kandidaat, dit keer voor de nieuwe verkiezingen. De kiescommissie wees die kandidaatstelling af. Door de uitspraak van het Constitutionele Hof in december kan deelname in mei door Georgescu niet worden toegestaan, aldus de kiescommissie.

Woensdag

Het Constitutionele Hof buigt zich woensdag over het verzoek van Georgescu. De kans dat hij zijn zin krijgt, wordt klein geacht.

Het Hof wees de kandidaatstelling van een andere radicaal-rechtse kandidaat vorig jaar af. Roemenië is lid van de EU en de NAVO. Het hof zei dat anti-Europese en pro-Russische opvattingen van de vrouw haar ongeschikt maakten voor het presidentschap. Dat zou ook bij Georgescu het geval kunnen zijn.

Er loopt ook een strafrechtelijk onderzoek tegen Georgescu. Hij wordt onder meer verdacht van het verspreiden van desinformatie, lidmaatschap van een fascistische organisatie en het verstrekken van valse informatie over de financiering van zijn verkiezingscampagne.

Prominente pro-Palestijnse activist opgepakt op campus in New York

3 months 2 weeks ago

De Amerikaanse immigratiedienst heeft een Palestijnse activist opgepakt die een prominente rol speelde bij de pro-Palestijnse demonstraties op de campus van Columbia University in New York. Mahmoud Khalil, in december afgestudeerd aan het prestigieuze Instituut voor Bestuurskunde en Internationale Betrekkingen van Columbia, werd zaterdagavond gearresteerd op de campus en loopt nu het risico om uitgezet te worden, zo melden buitenlandminister Rubio en het ministerie van Binnenlandse Veiligheid (DHS) via sociale media.

Khalil wordt verdacht van "het leiden van activiteiten in de lijn van Hamas", zo zegt DHS. Rubio zegt dat de VS "de visa en verblijfsvergunningen gaat intrekken van Hamas-supporters in de VS, zodat ze uitgezet kunnen worden."

De student en activist was een van de leidende figuren bij anti-oorlogsdemonstraties vorig jaar, waarbij op Columbia tentenkampen werden opgezet en een universiteitsgebouw werd bezet. Khalil deed zelf aan deze bezetting niet mee, maar fungeerde als woordvoerder van de demonstranten tijdens onderhandelingen met het universiteitsbestuur.

Permanente verblijfsvergunning

Khalil heeft een permanente verblijfsvergunning voor de VS, een green card, en is getrouwd met een Amerikaanse vrouw. Zij is nu ongeveer acht maanden zwanger van zijn kind.

Enkele uren voor zijn arrestatie zei hij al tegen Amerikaanse journalisten dat hij bang was opgepakt te worden, vanwege zijn afkomst en zijn bekendheid in de media. In een online biografie zegt Khalil te zijn opgegroeid in een Palestijns vluchtelingenkamp in Syrië, en daarna onder meer te hebben gewerkt voor de Britse ambassade in Beiroet.

De Amerikaanse wet verbiedt materiële of financiële steun aan terroristische groepen zoals Hamas, maar het is onduidelijk waarop Khalils arrestatie nu precies is gebaseerd: geen enkel overheidsorgaan zegt Khalil te verdenken van zulke concrete overtredingen.

Volgens zijn advocaat Amy Greer waren de agenten van immigratiedienst ICE, die hem dit weekend kwamen arresteren, in de veronderstelling dat hij alleen een tijdelijk studentenvisum had. Toen zij erachter kwamen dat hij een permanente verblijfsvergunning heeft, zou hun reactie zijn geweest: dan trekken we die wel in. Zijn advocaat zegt ook niet te weten waar Khalil nu vastzit.

'Duidelijke escalatie'

President Trump zei een paar dagen geleden al dat hij financiële steun zou intrekken voor Columbia, ter waarde van zo'n 400 miljoen dollar, omdat die universiteit vorig jaar te weinig zou hebben gedaan tegen antisemitische uitingen tijdens demonstraties op de campus. Ook dreigde hij individuele studenten te zullen vervolgen en zo mogelijk te laten deporteren, als ze betrokken waren bij de wekenlange studentenprotesten tegen geweld in de Gazastrook. Doe vond vorig jaar vaker plaats op veel Amerikaanse campussen.

Khalils advocaat Greer zegt dat "dit een duidelijke escalatie is van Trumps dreigement. Deze regering voert zijn dreigementen echt uit". Een woordvoerder van belangenorganisatie Immigrant ARC zegt dat "dit alle schijn heeft van een wraakneming op iemand die een mening heeft geuit, die Trump niet aanstaat".

Een woordvoerder van de mensenrechtengroep New York Civil Liberties Union voegt eraan toe dat de arrestatie "een angstaanjagende escalatie is van Trumps hardhandige aanpak van pro-Palestijnse meningen, en agressief misbruik van immigratieregels".

Al honderden afscheidsbrieven van Belgische verzetsstrijders gevonden

3 months 2 weeks ago

"Teerbeminde ouders, broers en schoonzuster. Het is maandagochtend 7 uur. De dag is aangebroken dat we gevonnist worden. Ik zal moedig sterven."

Zo begint een brief van een opgepakte Belgische verzetsstrijder, die hij schreef vlak voor hij door de Duitsers geëxecuteerd werd in 1944. In een groot archiefonderzoek zijn honderden van dit soort afscheidsbrieven boven water gekomen, en de onderzoekers zijn op zoek naar meer. Volgens hen verdienen de verzetsstrijders meer erkenning voor hun dapperheid dan ze nu krijgen in België.

"In Nederland was meteen na de oorlog veel aandacht voor het verzet", zegt Samuël Kruizinga, universitair hoofddocent in hedendaagse en militaire geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was zelf niet bij het onderzoek betrokken, maar kent het goed.

"Het idee zat er al meteen heel erg in dat Nederland een land was vol verzetsstrijders. Dat was niet zo, weten we inmiddels, maar er is altijd veel aandacht geweest voor de figuur van de verzetsstrijder. Dat is er nog steeds."

Collaborateurs

"In België bestond de discussie voor een groot deel uit de vraag of er niet heel veel Vlamingen hadden gecollaboreerd met de bezetter. Daardoor is het gesprek over verzet, wat verzet betekent, een beetje onderbelicht geraakt."

Zo'n 1500 Belgen zijn in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers geëxecuteerd vanwege verzetsdaden. Een exact aantal is niet te achterhalen. Ze waren betrokken bij gewapende acties of werden vermoord als vergelding. Aan de vooravond van hun executie mochten de meesten een of meerdere afscheidsbrieven schrijven. Soms hele epistels, soms maar een paar gehaaste woorden.

Kerkklokken verstopt

Op de website van het project Laatste Woorden zijn verhalen te lezen over de briefschrijvers. Zo waren de Duitsers in september 1943 van plan om de kerkklokken van Putte om te smelten om er wapens van te maken. In de nacht voordat ze weggehaald zouden worden, klommen verzetsstrijders de toren in, haalden de loodzware klokken naar beneden en begroeven ze ergens in een tuin.

Maanden later werden de klokkenredders verraden toen ze naar een wielerkoers kwamen kijken. Uiteindelijk werden ze gefusilleerd, maar ook zij mochten een afscheidsbrief schrijven.

"Ge moet niet te veel wenen om mij, troost u, daar ik val voor een mooie zaak", schreef klokkenredder Alfons Camps. De klokken gingen alsnog naar Duitsland, maar werden nooit gesmolten omdat de bevrijding nabij was. Ze keerden terug naar de kerk van Putte. Eén klok liep een barst op en slaat sindsdien vals.

"Het is heel terecht dat hier meer aandacht voor komt", vindt wetenschapper Kruizinga. "Dit zijn mensen die in onmenselijke situaties zich hebben verzet tegen onmenselijke overheersing."

Op zolder

De onderzoekers hebben inmiddels van 384 personen brieven in handen, die nog volop worden geanalyseerd en vertaald.

Het vermoeden is dat er nog meer van dit soort brieven bestaan, bijvoorbeeld bij mensen op zolder of in lokale archieven. De onderzoekers hopen er zo veel mogelijk onder ogen te krijgen, om er uiteindelijk een interactieve website en een rondreizende tentoonstelling van te maken.

Toneelschrijver Fugard (92) overleden, 'geweten van Zuid-Afrika tijdens apartheid'

3 months 2 weeks ago

De Zuid-Afrikaanse toneelschrijver en dissident Athol Fugard is op 92-jarige leeftijd overleden. Hij was al langere tijd ziek en stierf zaterdagavond in zijn huis in Stellenbosch, niet ver van Kaapstad.

Fugards bekendste toneelstukken, zoals Boesman and Lena (1969), Sizwe Banzi Is Dead (1972) en Master Harold...and the Boys (1982), draaiden om apartheid, het naoorlogse systeem van rassendiscriminatie waarbij de witte minderheid in Zuid-Afrika decennialang de zwarte meerderheid onderdrukte. Ze werden ook in Nederland geregeld opgevoerd.

Door het thema dat hij centraal stelde, werd hij gezien als staatsgevaarlijk. Zijn brieven werden geopend, zijn telefoon afgetapt en begin jaren 70 werd zijn paspoort afgenomen waardoor hij vier jaar lang het land niet kon verlaten. Sommige zwarte acteurs en schrijvers die met hem samenwerkten, belandden als politiek gevangene op Robbeneiland, waar ook Nelson Mandela zat opgesloten.

Afranselen van zwarten

Als twintiger had Fugard van dichtbij meegemaakt hoe wreed het apartheidsregime was. Hij werkte eind jaren 50 als griffier in een rechtbank in Johannesburg waar zwarte mensen moesten voorkomen die de pasjeswetten zouden hebben overtreden. Niet-witte Zuid-Afrikanen moesten altijd een pasje bij zich hebben als ze buiten de hun toegewezen zones kwamen.

Hij was daar getuige van het afranselen van veroordeelden en noemde het later "de donkerste periode uit mijn leven". "Maar we waren hartstikke blut en ik wilde meer weten over die passen", verklaarde hij. Ook een bezoek op jonge leeftijd aan een township bij Johannesburg was voor hem een vormende ervaring.

Fugard schreef niet alleen zo'n dertig toneelstukken, hij regisseerde ze geregeld ook en speelde er zelf in mee. Hij had ook een klein rolletje in de film Gandhi. Toen het apartheidsregime alleen voor de première een gemengd publiek wilde toestaan, overtuigde hij regisseur Richard Attenborough ervan uit protest helemaal niet langs te komen.

Hij schreef één roman: Tsotsi, die uitkwam in 1980. 25 jaar later werd het verhaal verfilmd en won het de Oscar voor Beste Niet-Engelstalige Film. Hoewel hij in de Volkskrant in 1994 zijn zorgen had uitgesproken of hij na het afschaffen van apartheid nog wel de drang had om zich uit te spreken, schreef hij ook in de jaren erna door.

Geweten van een generatie

"Ik kan geen spijker recht ergens in slaan", zei hij in 2014 tegen de Zuid-Afrikaanse krant Mail & Guardian. "Maar met een pen in mijn handen en lege pagina's weet ik precies wie ik ben, waarom ik ben en waar het allemaal om draait."

De Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa noemt Fugard "een buitengewone verteller in buitengewone tijden en het geweten van een generatie".

Volgens cultuurminister McKenzie was Fugard een van Zuid-Afrika's grootste iconen in de literatuur en het theater. "Zijn werk gaf het culturele en sociale landschap van ons land vorm."