Aggregator

Bij een Russische aanval op een passagiersbus in de Oekraïense regio Soemy zijn negen mensen om het leven gekomen. Dat melden lokale autoriteiten. Verder raakten vier passagiers gewond.

"Dit is niet zomaar een beschieting - dit is een cynische oorlogsmisdaad", aldus de Oekraïense nationale politie in een bericht op Telegram. De politie deelt foto's van een donkerblauwe personenbus met een afgerukt dak en kapotte ramen. Volgens de politie zijn alle slachtoffers burgers.

"Het Russische leger heeft opnieuw een burgerobject aangevallen, zonder acht te slaan op alle normen van het internationaal recht en de menselijkheid", meldt de politie op sociale media.

Vanuit Rusland komen alleen berichten van een aanval op een militair doel. Het Russische staatsnieuwsagentschap TASS meldt dat Russische troepen een opslagplaats voor het Oekraïense leger in de regio Soemy met drones hebben aangevallen.

Geen doorbraak

De aanval gebeurde enkele uren nadat Rusland en Oekraïne hun eerste directe vredesbesprekingen in drie jaar hadden afgerond. De delegaties van de twee landen kwamen in Turkije alleen een ruil van duizend krijgsgevangenen overeen.

Een doorbraak over een staakt-het-vuren kwam er niet. De Oekraïense minister van Defensie Oemjerov zei alleen dat dat onderwerp is besproken. Ook zou er zijn gesproken over een mogelijke ontmoeting tussen de presidenten Zelensky en Poetin.

Sancties

De Britse premier laakte na overleg met de leiders van Oekraïne, Frankrijk, Duitsland en Polen de houding van Rusland tijdens het overleg. Hij noemde die "onaanvaardbaar".

Zelensky schreef op X dat er sancties moeten komen als Rusland niet instemt met een volledig en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren. Europese landen hadden gedreigd extra sancties tegen Rusland in te laten gaan als president Poetin niet voor 12 mei een staakt-het-vuren zou accepteren. Daarop stelde Poetin de gesprekken in Turkije voor.

There’s just some joy in an instant camera. They were never quality cameras, even in the glory days of Polaroid, but somehow the format has survived while the likes of …read more

Op de A50 in de buurt van Uden is vannacht een 18-jarige voetganger omgekomen bij een aanrijding. Het slachtoffer werd rond 03.20 uur aangereden door een vrachtwagen.

Volgens de politie is er nog veel onduidelijk over wat er precies is gebeurd. Zo is nog niet bekend hoe het slachtoffer op de rijbaan kwam. Ook is er verder nog niets over de identiteit van de jongeman bekendgemaakt.

De A50 is tussen Uden-Centrum en Nistelrode werd enkele uren afgesloten voor het politieonderzoek, maar is inmiddels weer vrijgegeven.

Tweede ongeluk

Kort na het ongeluk gebeurde er verderop op de A50 bij Veghel nog een aanrijding. Daarbij zag een chauffeur een ontstane file over het hoofd en kon niet meer op tijd remmen.

Volgens een getuige moest de bestuurder met een ambulance naar het ziekenhuis. De auto is door een berger weggehaald.

Hoop, lef en trots, zo noemden PVV, VVD, NSC en BBB het coalitieakkoord dat ze een jaar geleden sloten. In tien hoofdstukken schreven de partijen op met welke plannen, ideeën en voornemens het nieuwe kabinet aan de slag moet. Welke plannen zijn een jaar later al uitgevoerd en welke liggen inmiddels in de prullenbak? Een aantal in het oog springende onderwerpen per hoofdstuk.

Bestaanszekerheid en koopkracht

Nederlanders moeten meer geld overhouden, dat is een van de belangrijkste doelen uit het coalitieakkoord. Dat lijkt te lukken: de koopkracht voor een doorsneehuishouden stijgt naar verwachting de komende jaren.

In de voorjaarsnota deelde de coalitie ook nog eens extra voordeeltjes uit: de energiebelasting gaat iets omlaag en de huurtoeslag gaat omhoog (de "boodschappenbonus" van Wilders). Een grote tegenvaller voor veel ouders is wel dat de bijna gratis kinderopvang opnieuw is uitgesteld.

De verlaging van het eigen risico moet ingaan in 2027. Gevolg is wel dat de zorgpremie flink omhoog gaat. Een lagere inkomstenbelasting moet dat weer compenseren, maar daar is wel inmiddels weer iets van afgesnoept. En dat terwijl de coalitie in het akkoord juist belooft de portemonnee van werkenden het meest te spekken.

Asiel en migratie

"Het strengste toelatingsregime voor asiel (...) ooit." Dat is de inzet, maar een jaar na dato is daar veel nog niet voor geregeld. Er moest "direct" een crisiswet komen met strenge maatregelen (waarmee het parlement kon worden omzeild). Maar die kwam er niet, onder meer omdat NSC dwarslag.

Er kwam uiteindelijk wel een ander plan met de urgent overkomende naam Asielnoodmaatregelenwet, die moet regelen dat permanente verblijfsvergunningen kunnen worden afgeschaft, tijdelijke asielvergunningen korter duren en nareis wordt beperkt. Ook heeft asielminister Faber (PVV) een voorstel ingediend om het tweestatusstelsel (weer) in te voeren.

De voorstellen werden van verschillende kanten zwaar bekritiseerd, ook omdat wordt getwijfeld aan het effect. Het parlement moet zich er nog over buigen en in de Eerste Kamer is steun niet zeker, dus het kan ook zo zijn dat het er helemaal niet van komt.

Wat volgens het akkoord ook moet worden geregeld is het intrekken van de spreidingswet, die de verdeling van asielzoekers over het land regelt. Daar is een beginnetje mee gemaakt, maar het duurt al wel langer dan asielminister Faber had gewild en ook hier zou de senaat zand in de motor kunnen gooien.

Overigens worden er wel veel minder asielaanvragen gedaan de afgelopen tijd. Maar dat lijkt meer in een Europese trend te passen dan dat het verband houdt met Nederlands beleid.

Wonen en transport

100.000 nieuwe woningen per jaar erbij is het grote doel van deze coalitie. Woonminister Keijzer (BBB) organiseerde daarom een half jaar na haar aantreden een feestelijke woontop, waarbij afspraken werden vastgelegd over wie welke huizen zou bouwen. Nog geen half jaar later staat die woontop alweer op losse schroeven.

Want de coalitie besloot plotseling, tijdens de nachtelijke voorjaarsnota-onderhandelingen, de sociale huren van woningcorporaties voor twee jaar te bevriezen. Woningcorporaties hebben daardoor minder geld om het afgesproken aantal huizen te bouwen. Zij dreigen naar de rechter te stappen.

Landbouw en natuur

Wat betreft de landbouw wilde de coalitie "alles op alles zetten" om allerlei Europese richtlijnen aan te passen, bijvoorbeeld op het gebied van mest. Gesprekken met Brussel zijn er wel geweest, maar aanpassingen lijken nog niet in zicht.

In het akkoord staat verder dat bij de stikstofaanpak niet moet worden gestuurd op krimp van de veestapel en dat er geen sprake kan zijn van gedwongen onteigening van boeren. Er is inmiddels afgesproken dat er wel dierrechten worden afgeroomd bij verkoop van bedrijven. Maar dat gaat om stoppers, dus er is geen sprake van dwang.

Voor het meireces is het kabinet wel gekomen met andere stikstofplannen. Daarin is een nieuw doel geformuleerd en een plan voor soepelere regels bij een lage uitstoot. Ook wil het kabinet doorgaan met uitkoop en verplaatsen van boerenbedrijven bij kwetsbare natuur. Dit moet allemaal nog worden uitgewerkt en er moet nog extra geld voor worden gevonden.

Volgens critici wordt zo vooral het stikstofbeleid vertraagd. En niet alleen de oppositie denkt er zo over; PVV-leider Wilders complimenteerde het kabinet met de stikstofplannen, omdat hij er "weinig tot geen" nieuw beleid in zag.

Energie en klimaat

In het coalitieakkoord stonden geen nieuwe klimaatmaatregelen. Sterker nog: de verplichte warmtepomp werd juist afgeschaft. Tegelijkertijd beloofden de partijen zich aan de bestaande klimaatdoelen van 2030 te houden. Omdat die toch uit zicht raken, kondigde VVD-minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) vorige maand nieuwe maatregelen aan.

Zo wordt elektrisch rijden aantrekkelijk gehouden en komt er een noodplan voor het elektriciteitsnet. Volgens Hermans blijven de klimaatdoelen zo binnen bereik, maar deskundigen zetten daar grote vraagtekens bij.

Intussen wil het kabinet huishoudens en de zware industrie deels compenseren voor de hoge energierekening. Deze fossiele subsidies komen deels uit het klimaatfonds, dat eigenlijk bedoeld is om te verduurzamen. Ook is de bouw van twee kerncentrales een stapje dichterbij gekomen.

Zorg en onderwijs

Een grote wens van de coalitie is om de spoedeisende hulpposten van streekziekenhuizen open te houden. PVV-minister Agema (Volksgezondheid) wil dat doen door ziekenhuizen hiervoor een vast budget te geven. Tegenvaller is wel dat ze de sluiting van de gespecialiseerde spoedzorg in het Zuyderland-ziekenhuis in Heerlen niet meer kan voorkomen.

In het coalitieakkoord is verder afgesproken om te investeren in ouderenzorg. De bezuiniging van dit jaar is inderdaad opgeschort, maar vanaf volgend jaar is er 500 miljoen euro minder beschikbaar. Het kabinet is hierover nog in onderhandeling met ouderenzorgorganisaties.

Dan het onderwijs. Om de daling van het niveau van leerlingen te keren bedacht de coalitie een zogeheten "herstelplan kwaliteit onderwijs". Die werd als "urgent noodzakelijk" bestempeld. Eén probleem: de betrokken organisaties zijn boos, omdat de coalitie opeens 400 miljoen euro extra bezuinigt, onder meer op een regeling voor kwetsbare leerlingen. Ze zijn vorige maand allemaal uit het overleg gestapt.

Goed bestuur en rechtsstaat

Het kiesstelsel moet worden vernieuwd, is afgesproken in het coalitieakkoord. Daar is een begin mee gemaakt. En dat moest ook wel snel omdat is afgesproken dat het kabinet nog voor de volgende Kamerverkiezingen een stelsel invoert dat "de regionale band tussen kiezers en gekozenen" versterkt.

Verder wordt er gewerkt aan het "recht op vergissen", dat ook werd genoemd in het akkoord. Dat recht houdt in dat een enkele fout bij bijvoorbeeld het aanvragen van een toeslag niet gelijk ernstige gevolgen heeft, zoals bij het toeslagenschandaal. Minister Van Hijum (NSC) is bezig met een wetsvoorstel.

In het coalitieakkoord is ook opgenomen dat instituties als de rechtspraak, wetenschap en media worden "beschermd en versterkt". Desondanks is er fiks gekort op het hoger onderwijs en wetenschap. Ook gaat de NPO op de schop.

Nationale veiligheid

Waar de coalitie in het akkoord inzette op strenger straffen, lijkt in de praktijk juist het omgekeerde te gebeuren. Staatssecretaris Coenradie (PVV) moest vanwege een cellentekort de beslissing nemen om gevangen voor het einde van hun straf naar huis te sturen. In andere woorden: kortere straffen.

De "uiterst pijnlijke maatregel" leverde Coenradie een fikse ruzie met PVV-leider Wilders op. Volgens haar kan strenger straffen alleen met extra geld, maar dat krijgt ze niet.

Internationaal

Nederland blijft Oekraïne steunen, aldus het coalitieakkoord. En daar houdt de regering zich aan. Recent werd door premier Schoof 3,5 miljard euro toegezegd. Volgens hem een voortzetting van beleid, maar een aantal andere ministers bleek toch verrast.

Verder is afgesproken dat Nederland minstens 2 procent van het bbp uitgeeft aan defensie; de zogenoemde NAVO-norm. Dat lijkt te lukken en ook het wettelijk vastleggen van deze norm zit in de pijplijn. Overigens gaat de norm waarschijnlijk naar 5 procent, wat Schoof onlangs per ongeluk verklapte.

In het coalitieakkoord staat verder dat onderzocht wordt wanneer de ambassade in Israël kan worden verplaatst naar Jeruzalem. Dat is omstreden vanwege de betwiste status van Jeruzalem, en is gezien de recente ontwikkelingen niet minder omstreden geworden. Voor de zomer moet er duidelijkheid komen over de status van dat onderzoek.

Overheidsfinanciën

In het akkoord sprak de coalitie af het begrotingstekort over de hele kabinetsperiode onder de 2,8 procent van het bruto binnenlands product te houden. Met meevallers op de begroting moet de staatsschuld omlaag worden gebracht, of moeten tegenvallers worden opgevangen.

Maar tijdens de voorjaarsnota-onderhandelingen ontstond er toch onenigheid tussen de coalitiepartijen over de ramingen en de begrotingsregels. Uiteindelijk kwamen ze er op het nippertje uit. Het begrotingstekort voor dit jaar loopt naar verwachting op van 1,8 naar 2,3 procent. Dat is dus nog ruim onder de afgesproken norm.

Goedemorgen! Vanavond is Claude als twaalfde aan de beurt in de finale van het Songfestival. En in de ontknoping van de eredivisie vrouwen wordt duidelijk of FC Twente of PSV kampioen wordt.

Eerst het weer: vandaag start vrij zonnig, later komt meer bewolking voor. Het blijft droog en bij een matige noordwestenwind wordt het maximaal 13 graden aan zee tot 21 graden in het zuidoosten van het land.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Israël is begonnen met een nieuw grootschalig offensief in de Gazastrook. Dat heeft het leger aan het einde van de avond bekendgemaakt, na een dag van intensieve aanvallen in Noord-Gaza vanuit de lucht, vanaf zee en op de grond.

Experts zeggen dat het nieuwe offensief vooral tot doel heeft om Gaza in te nemen. In Noord-Gaza werden gisteren vanuit de lucht flyers verspreid waarin staat dat de bevolking het gebied onmiddellijk moet verlaten. Premier Netanyahu zei afgelopen week dat Israël "de komende dagen op volle kracht de operatie zal voltooien om Hamas te verslaan."

Het leger zegt op X dat er de afgelopen 24 uur grootschalige aanvallen zijn uitgevoerd en troepen zijn ingezet om "strategische gebieden" in de Gazastrook in te nemen. Bij die aanvallen zijn zeker 108 mensen in Gaza gedood. Volgens de verklaring vormt het offensief het begin van pogingen om de gijzelaars in Gaza vrij te krijgen en de vernietiging van Hamas.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Vanavond is dus de finale van het Songfestival. Van de 26 finalisten zingen er 20 in elk geval deels in een andere taal dan Engels.

Waarom dat bijzonder is, vertellen we in deze video:

Fijne dag!

Afrika-correspondent Elles van Gelder, opgegroeid in een klein dorp in Gelderland, vertelt in deze podcast hoe ze al van jongs af aan wist dat ze naar een plek 'ver weg' wilde. Die plek werd Zuid-Afrika, waar ze al ruim vijftien jaar woont en van waaruit ze ook al zes jaar voor de NOS de rest van het continent bereist.

Ze is een 'rouwdouwer' en werkt altijd door, ook al is het gevaarlijk, of zijn haar persoonlijke omstandigheden zwaar. In 2020 werd ze behandeld voor een agressieve vorm van borstkanker en verscheen ze ook toen haar haar uitviel op de televisie. "Dat vond ik belangrijk", zegt ze daarover, al kan ze naar beelden van zichzelf uit die tijd niet goed meer kijken.

Elles is op veel 'rotplekken' in Afrika geweest, plekken waar ze getuigenissen optekende van gruwelijkheden, etnisch geweld en genocide. Ze vindt het onbegrijpelijk dat de wereld weg lijkt te kijken van dit soort verhalen en het sterkt haar in haar motivatie om juist naar die plekken toe te blijven gaan.

Werken in Afrika is zeer complex. "70 procent van mijn werk is logistiek." Om toegang te krijgen tot landen moet je toestemming hebben, maar soms is er geen officiële regering meer en moet je onderhandelen met rebellen om ergens heen te mogen.

De cultuurtip van Elles: kletsrym (rap) uit Kaapstad, in het bijzonder Nooit genoeg van Matt Levai.

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Reageren of heb je een vraag voor Vaticaan-correspondent Andrea Vreede? Mail dedag@nos.nl

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Ruim 9000 inwoners van Deventer krijgen van de gemeente het dringende verzoek om de wc zo min mogelijk door te spoelen. Doordat bij werkzaamheden gisteren een belangrijke rioolbuis is geraakt, kan afvalwater niet afgevoerd worden. RTV Oost schrijft dat de buis per ongeluk vol beton is gestort.

De bedoeling van het advies is dat de rioleringen in het gebied zo min mogelijk afvalwater hoeven te verwerken en om ernstige verstoppingen te voorkomen.

"Als de rioleringen vol raken, kan het leiden tot overloop van vuil water dat terechtkomt in sloten, vijvers en ander open water", waarschuwt de gemeente. "Het risico op vissterfte en ernstige schade aan de natuur is daardoor groot."

Buis vervangen

Het advies geldt voor bewoners en ondernemers in de wijken Colmschate-Zuid en Kloosterlanden. Naast het advies om het toilet zo min mogelijk door te spoelen, vraagt de gemeente mensen ook om de wasmachine of vaatwasser niet te gebruiken, zo min mogelijk te douchen of in bad te gaan en om het wassen van de auto uit te stellen.

Het is nog niet bekend wanneer de problemen voorbij zijn of hoelang het advies geldt. De rioolbuis moet over een grote lengte worden vervangen.

De Amerikaanse regering is gevraagd om mee te werken aan een televisieprogramma waarin immigranten het Amerikaanse staatsburgerschap kunnen winnen. In het programma moeten deelnemers hun kennis over de VS en Amerikaanse tradities bewijzen. In elke aflevering valt één kandidaat af, tot er uiteindelijk één winnaar overblijft die wordt genaturaliseerd.

Het idee is afkomstig van de Canadees-Amerikaanse televisieproducent Rob Worsoff, die zich liet inspireren door zijn eigen naturalisatieproces.

Volgens Worsoff zullen de kandidaten in verschillende Amerikaanse staten tegen elkaar strijden in uiteenlopende opdrachten. In één van de uitdagingen moeten ze bijvoorbeeld als eerste een raket bouwen en lanceren. "We hebben een nationaal gesprek nodig over wat het betekent om Amerikaan te zijn," zegt hij tegen The Wall Street Journal (WSJ). "We moeten herinnerd worden aan hoe trots en hoe groot de eer is om Amerikaan te worden."

Geen 'Hunger Games'

De producent benadrukt dat de show geen strafelement bevat. "Dit is niet: 'Als je verliest, word je op een boot gezet en uitgezet'", zegt hij. "Het is geen Hunger Games voor immigranten. We geven deze mensen en hun reis een gezicht." Als mogelijke presentatoren worden onder anderen Sofia Vergara, Ryan Reynolds en Mila Kunis genoemd. Of ze daadwerkelijk zijn gevraagd ervoor, is niet bekend.

Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid bevestigt tegenover WSJ dat het idee momenteel in overweging is. Volgens Tricia McLaughlin ontvangt het ministerie jaarlijks honderden pitches voor programma's, variërend van documentaires over grensbewaking tot series over witboordencriminaliteit. "Elk voorstel wordt zorgvuldig beoordeeld voordat het wordt goedgekeurd of afgewezen."

Het is overigens niet de eerste keer dat Worsoff het plan heeft ingediend. Eerder sprak hij al erover met het ministerie tijdens de regeringen van zowel Obama als Biden, maar tot nu toe zonder resultaat.

President Trump heeft aan het begin van zijn presidentschap gezegd dat miljoenen illegale immigranten zo snel mogelijk de Verenigde Staten uit moeten. Onlangs werd bekend dat zijn regering 1000 dollar wil betalen aan illegalen die vrijwillig terugkeren naar het land waar ze vandaan komen.

We love clocks, but we especially love unusual timepieces that aren’t just about showing the hour of the day. [Simone Giertz] built a flip clock moon phase tracker for a …read more

In de Amerikaanse stad New Orleans zijn tien mannen uit een gevangenis ontsnapt. Ze wisten via een gat achter een toilet de benen te nemen. Op beveiligingsbeelden is te zien hoe de mannen uit het gebouw rennen, een hek beklimmen en met dekens het prikkeldraad ontwijken. Sommigen staken daarna rennend een snelweg over.

Inmiddels zijn twee gevangenen opgepakt. Eén man kon gearresteerd worden via gezichtsherkenning. Een camera had de voortvluchtige gefilmd waarna de politie hem in een garage aantrof.

Acht zijn nog op de vlucht. De mannen, in de leeftijd van 19 tot 42 jaar oud, worden verdacht of zijn veroordeeld voor onder meer moord.

De politie vermoedt dat ze hulp kregen van medewerkers binnen de gevangenis. Drie medewerkers zijn vanwege de zaak voorlopig geschorst.

De politie heeft een foto gepubliceerd van het gat waardoor de mannen zijn ontsnapt. Op de celmuur is te lezen: "LOL, dit is te makkelijk,", met een pijl naar het gat.

De autoriteiten waarschuwen dat de mannen mogelijk burgerkleding dragen. Bewoners van New Orleans worden opgeroepen extra alert te zijn.

Recently in material science news from China we hear that [Hailin Peng] and his team at Peking University just made the world’s fastest transistor and it’s not made of silicon. …read more

Scenarioschrijver Gerard Soeteman is op 88-jarige leeftijd overleden na een kort ziekbed. Dat heeft zijn familie aan het ANP gemeld.

Soeteman geldt als een van de meest invloedrijke scriptschrijvers in de Nederlandse filmgeschiedenis. Hij verwierf grote bekendheid door zijn langdurige samenwerking met regisseur Paul Verhoeven. Samen maakten zij filmklassiekers, zoals Turks Fruit (1973), Soldaat van Oranje (1977), Spetters (1980) en Zwartboek (2006).

Zijn doorbraak kwam in 1969 met de televisieserie Floris, die hij samen met Verhoeven ontwikkelde. In de hoofdrol speelde Rutger Hauer de rol van ridder. Floris geldt nog steeds als een mijlpaal in de Nederlandse televisiegeschiedenis.

Een van Soetemans bekendste werken buiten zijn films met Verhoeven was het scenario voor De Aanslag uit 1986, naar het boek van Harry Mulisch. Deze film, die geregisseerd werd door Fons Rademakers, werd bekroond met een Oscar voor beste buitenlandse film.

Gedurende zijn carrière ontving Soeteman meerdere onderscheidingen. In 2017 won Soeteman een Gouden Kalf voor zijn grote bijdrage aan de Nederlandse filmgeschiedenis.

Wie zich ooit heeft afgevraagd hoe een rode kater aan zijn vachtkleur komt, weet dat vanaf nu. Onderzoekers in Japan hebben ontdekt dat een kat de opvallende kleur krijgt door een ontbrekend stuk DNA in een gen.

Al meer dan een eeuw weten wetenschappers dat sommige katten hun rossige vacht te danken hebben aan hun genen. Maar hoe dat precies zat, was nog onbekend. Totdat de Japanse onderzoeker en kattenliefhebber Hiroyuki Sasaki van de Kyushu Universiteit daar onderzoek naar deed.

Sasaki en zijn team onderzochten tientallen katten met en zonder oranje vachtkleur. Ze ontdekten dat alle oranje katten een stukje DNA misten dat het pigment bepaalt. Het gen ARHGAP36 was bij die katten veel actiever dan bij katten met andere vachtkleuren. Daardoor krijgen sommige katten hun oranje uiterlijk, denken wetenschappers.

Hij ontdekte dat het oranje-gen zich bevindt op het X-chromosoom, waar erfelijk materiaal is opgeslagen. Omdat poezen daar twee van hebben en katers maar eentje, is het de kans groter dat het gen ontbreek bij de mannetjes. Daardoor zijn oranje poezen ook zeldzamer.

Het ontbreken van een stukje DNA verklaart volgens wetenschappers ook waarom lapjeskatten en schildpadkatten hun opvallende vlekkenvacht hebben. Een X-chromosoom met het rode of zwarte gen schakelt zich in bepaalde cellen willekeurig uit. Volgens Sasaki resulteert dat in een lappenvacht.

Wetenschappers denken dat het ARHGAP36-gen ook invloed kan hebben op andere cellen in een kat, bijvoorbeeld in de hersenen en hormoonklieren.

"Veel katteneigenaren zweren bij het idee dat verschillende vachtkleuren verband houden met verschillende persoonlijkheden", vertelt Sasaki. "Er is nog geen wetenschappelijk bewijs voor, maar het is een intrigerend idee dat ik graag verder zou willen onderzoeken."

Egyptische katten

Om het onderzoek naar de oranje vachtkleur van katten te financieren, begon Sasaki een inzamelingsactie. Daarmee haalde hij meer dan 11 miljoen yen op, ruim 65.600 euro.

Sasaki wil het hier niet bij laten. Hij wil nu weten wanneer de mutatie van het oranje gen oorspronkelijk begon. Hij wil eeuwenoude schilderijen van Egyptische katten bestuderen. En zelfs het DNA van gemummificeerde katten onderzoeken om erachter te komen hoe lang oranje katten al bestaan.

Op de A4 is ter hoogte van Roelofarendsveen een vrachtwagen gekanteld. Hierdoor zijn er problemen op zowel de snelweg als de naastgelegen hogesnelheidslijn ontstaan.

Zo'n 80 meter geleiderail moet worden hersteld, meldt Rijkswaterstaat. Uit het voertuig is 500 liter diesel gelekt. De vrachtwagen wordt geborgen. De werkzaamheden duren naar schatting tot zaterdagochtend 06.00 uur.

De afrit Roelofarendsveen op de A4 vanuit Amsterdam richting Den Haag is afgesloten. Ook is een rijstrook gesloten.

De gekantelde vrachtwagen ligt vlak bij de hogesnelheidslijn. Vanwege de werkzaamheden is het treinverkeer op deze lijn stilgelegd, meldt een woordvoerder van de NS.

Hoe de vrachtwagen kon kantelen, is nog onduidelijk. Omroep West meldt dat er in de buurt van de vrachtwagen een auto met schade staat.

De brand op een vrachtschip in het Westelijk Havengebied in Amsterdam is rond 20.45 uur geblust, meldt de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland.

De brand woedde sinds gistermiddag. Vanwege de rookontwikkeling werden vier NL-alerts verstuurd met het advies om ramen en deuren te sluiten en de ventilatie uit te schakelen. Omdat de wind draaide werd vanmorgen opnieuw een NL-alert uitgegeven voor het centrum van Amsterdam.

De brand brak gisteren uit in een schip geladen met schroot. Het blussen werd bemoeilijkt doordat de brandhaard zich bevond in een deel van het ruim dat moeilijk bereikbaar was.

Roetdeeltjes

Mensen die roetdeeltjes op hun spullen aantreffen, kunnen deze met warm water en zeep verwijderen, meldt de veiligheidsregio. Als roetdeeltjes in een moestuin zijn terechtgekomen, wordt afgeraden producten uit de tuin te eten.

Bij de brandweer kwamen veel meldingen binnen van ongeruste bewoners, meldt regionale omroep NH. Zij gaven aan last te hebben van benauwdheid en sommigen spraken over een chemische lucht.

Uit metingen van de brandweer bleek echter dat de rook geen verhoogde concentraties giftige stoffen bevatte. "Als je er met gepaste spoed doorheen gaat, dan is het risico acceptabel. Maar het is wel het beste om de boel thuis dicht te houden, zodat er geen roetdeeltjes in huis terecht kunnen komen", liet de veiligheidsregio eerder weten.

Hoe de brand heeft kunnen ontstaan, is nog onduidelijk. In maart dit jaar zorgde brandend schroot in het Westelijk Havengebied ook al voor veel overlast.

Sinds gistermiddag woedde er brand op een vrachtschip in Amsterdam:

Twee inwoners van Katwijk hebben aangekondigd morgenavond te gaan demonstreren "tegen een mogelijke pro-Palestinademonstratie", meldt de gemeente. Er is vooralsnog geen pro-Palestinademonstratie aangekondigd.

De twee Katwijkers hebben aangekondigd om 19.30 uur te gaan demonstreren. Vanavond heeft de burgemeester in overleg met de politie en het Openbaar Ministerie besloten dat betogers op het Strandplein in Katwijk mogen demonstreren.

Afgelopen woensdag verstoorden honderden mensen een pro-Palestijns protest tegen een Israël-viering in de Nieuwe Kerk in Katwijk. De gemeente zei gisteren niet te hebben verwacht dat de tegendemonstratie zo uit de hand zou lopen.

Er was wel rekening gehouden met tegendemonstranten, maar niet dat het er zo veel zouden zijn. Uiteindelijk greep de Mobiele Eenheid in. Twee mensen werden opgepakt en één persoon raakte gewond.

Geen keuze

Buurtbewoners zijn twee dagen later nog verontwaardigd over de gang van zaken. "Ik denk dat het allemaal niet nodig was geweest op deze manier", zegt buurtbewoner Cees van Duijn. "Was die demonstratie op een andere plek geweest, en niet zo midden in het centrum, dan was het veel rustiger verlopen."

De Katwijkse burgemeester Visser zegt dat hij wist dat er risico's waren rond de demonstratie, maar dat hij geen keuze had. "Katwijk is pro-Israël, dus dat ligt gevoelig. Dus ik heb gevraagd: kan dat niet op een andere plek? Kan dat niet aan de buitenkant van het dorp?"

Dat bleek niet mogelijk. Demonstraties moeten volgens het demonstratierecht in het zicht en binnen gehoorsafstand kunnen plaatsvinden van datgene waartegen wordt gedemonstreerd. "En je moet het ook toestaan, want het recht op demonstreren is gewoon een grondrecht", zegt Visser. "En dat gaat voor."

Van Duijn wil daar niets van weten. "Ik denk dat de burgemeester moed had moeten tonen en had moeten zeggen: dat gaat niet op dit moment hier gebeuren. Ik kan een andere plek aanwijzen waar je je mening kan uiten, maar niet hier. Dat werkt alleen polariserend. Dat drijft mensen uit elkaar."

'Het was een heksenjacht'

Deelnemers aan de pro-Palestinademonstratie in Katwijk kijken intussen op een andere manier terug op de escalatie van woensdag. Een vrouw die wilde demonstreren belandde met haar auto midden tussen de tegendemonstranten en de politie.

Ze zag hoe een pro-Palestinabetoger achterna werd gezeten "door de hooligans" en gaf hem een lift. "Toen ik hem verderop weer afzette, vroeg hij: 'Wat overkomt ons?' Ik ben niet gauw bang, maar wat ik die avond heb gezien zal ik nooit meer vergeten", zegt de vrouw, van wie de naam bekend is bij de redactie.

Ze vertelt ook over een man die haar "half huilend" smeekte om weg te gaan. "Jullie zitten in een heel extremistische wijk van Katwijk", zei hij. "Ze zoeken jullie. Een foto van jullie auto gaat al rond." Een andere man riep volgens haar "oprotten" en "we gaan jullie afslachten".

"Er waren mensen die foto's van ons maakten, we zijn uitgescholden en bespuugd", aldus de demonstrant. "De hele wijk deed mee aan deze gekte. Ik ben niet eens bij die kerk aangekomen. Er was heel veel haat. Het was een gewoon een heksenjacht."

De gemeente heeft inwoners op X opgeroepen om "de rust te bewaren en niet af te gaan op geruchten op sociale media". "Er gaan veel geruchten rond waarvan soms niet altijd duidelijk is wie de afzender is. Samen met de politie bekijken we alle signalen goed en kijken we wat er nodig is."

The Mac mini is the closest to an Apple-based SBC you can get, so it lends itself to unusual portable computers. [Scott Yu-Jan] is back to tackle a portable build …read more

Het wordt steeds duidelijker welke tv-programma's volgend jaar verdwijnen als gevolg van de bezuinigingen op de publieke omroep. In 2026 zijn bij Omroep Max geen nieuwe afleveringen meer te zien van De Rijdende Rechter, MAX PubQuiz en TV Monument.

De aanpassingen zijn het gevolg van de bezuinigingen van ruim 20 miljoen euro die komend jaar bij de omroepen moeten worden doorgevoerd. Vanaf 2027 moet de publieke omroep van het kabinet jaarlijks 156 miljoen minder uitgeven.

Blauw Bloed

Andere omroepen maakten eerder bekend welke programma's volgend jaar al van de buis verdwijnen. Bij de EO gaat het royaltyprogramma Blauw Bloed van tv naar online, met een wekelijkse samenvattende uitzending op NPO 2. Daarnaast gaat een geplande reünieaflevering van een nieuw seizoen Hel of Hotel niet door en verdwijnt het jeugdprogramma Enkeltje Verweggistan.

BNNVARA maakt minder afleveringen van First Dates en van de talkshow Van Roosmalen & Groenteman, AVROTROS stopt helemaal met Het Mooiste Meisje van de Klas. Bij KRO-NCRV zijn volgend jaar minder afleveringen van Keuringsdienst van waarde te zien.

De taakomroep NTR schrapt in 2026 alle tv-afleveringen van het geschiedenisprogramma Andere Tijden. Het programma zal wel in een kortere vorm op internet te zien zijn. Twee andere NTR-televisieprogramma's die verdwijnen zijn Top 2000: The Untold Stories en het jeugdprogramma Brainstorm.

Bij WNL, PowNed, VPRO-HUMAN en bij de taakomroep NOS zijn nog geen concrete bezuinigingen bekend.

"We hebben met zijn allen gevoeld hoe pijnlijk het al is om deze bezuinigingen voor volgend jaar te realiseren", zegt voorzitter Arjan Lock van het College van Omroepen, het belangrijkste adviesorgaan van de publieke omroep. "De kijker gaat de verschraling van het programma-aanbod echt merken."

Lock, die ook EO-voorzitter is, roept de politiek op om meer STER-reclames toe te staan op de publieke zenders. Daarmee zou een deel van de bezuinigingen kunnen worden opgevangen, maar de commerciële omroepen en een aantal politieke partijen zijn daar fel op tegen.

Eerder maakten we deze video over de publieke omroep en de aangekondigde veranderingen en bezuinigingen:

De Amerikaanse president Trump heeft op zijn eigen platform Truth Social uitgehaald naar muziekiconen Bruce Springsteen en Taylor Swift.

Volgens Trump is de populariteit van Swift afgenomen "sinds ik heb gezegd dat ik haar haat". Springsteen noemt hij een talentloze artiest die hij nooit heeft gemogen of leuk heeft gevonden en die "zo dom is als een steen".

Trump uitte al vaker zijn ongenoegen over de twee artiesten, die in aanloop naar de presidentsverkiezingen vorig jaar opriepen om op Trumps Democratische tegenstander Kamala Harris te stemmen.

Felle kritiek Springsteen

Het is niet duidelijk waarom Trump nu opnieuw Swift aanvalt. Wat betreft Springsteen lijkt de aanleiding een concert in de Engelse stad Manchester van donderdag, waarin de 75-jarige Amerikaanse rockartiest meerdere keren felle kritiek uitte op de regering-Trump.

"Mijn thuisland, het Amerika dat al 250 jaar een baken van hoop en vrijheid is, is in handen van een corrupte, incompetente en verraderlijke regering", zei hij aan het begin van het concert, dat Springsteens eerste show was sinds de inauguratie van Trump in januari.

Later bekritiseerde hij ook Amerikaanse Congresleden, die er volgens hem niet in geslaagd zijn "het Amerikaanse volk te beschermen tegen de misstanden van een ongeschikte president en een schurkenregering".

Trump noemt Springsteen in zijn bericht "een opdringerige, irritante idioot", die verder zijn mond moet houden tot hij weer terug is in de VS. "En dan zullen we zien hoe het met hem gaat."

Springsteen en Swift hebben nog niet gereageerd op de berichten van Trump.

De Amerikaanse sancties tegen het Internationaal Strafhof (ICC) schaden de internationale rechtsorde, waarschuwen deskundigen. "Het is absoluut schandalig en een gigantische ondermijning van alles waar de internationale samenwerking voor staat", zegt Alette Smeulers, hoogleraar internationale misdrijven aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Gisteren meldde persbureau AP op basis van onder meer gesprekken met ICC-medewerkers dat het strafhof in Den Haag hard geraakt wordt door de sancties van de VS, ingesteld nadat het strafhof arrestatiebevelen uitvaardigde tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn oud-defensieminister Gallant vanwege de oorlog in Gaza. Binnen het strafhof zouden zorgen leven of het hof Trumps presidentschap kan overleven.

Volgens Smeulers zijn zorgen over het voortbestaan van het ICC gegrond. "Je ziet in het algemeen de opkomst van autoritaire leiders die de rechtsorde steeds verder ondermijnen." Als dat doorzet, ontstaat een wereld waar alleen de macht van de sterkste geldt, zegt de hoogleraar. "Als de wereld accepteert dat het voortbestaan van het ICC wordt bedreigd, is het einde zoek."

"Het is belangrijk dat alle landen die bij het ICC zijn aangesloten nu ruggengraat tonen om de internationale rechtsorde te beschermen", zegt Smeulers. Bijvoorbeeld door zich uit te spreken en de persoonlijke gevolgen voor de medewerkers proberen op te vangen.

Het nieuws verraste Göran Sluiter, hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam. "Toen Trump de sancties aankondigde, werd gezegd dat het pakket binnen zestig dagen zou worden uitgebreid. Daar had ik niets meer over gehoord, dus ik dacht dat het meeviel."

Olie op het vuur

"Wat mij betreft kan dit worden gezien als misdrijf tegen de rechtspleging van het hof", zegt Sluiter. "In artikel 70 van het ICC-statuut staat namelijk dat het strafbaar is om medewerkers van het instituut te intimideren of wraak te nemen op hen."

De VS kan hiervoor worden vervolgd, zegt Sluiter. "Ik begrijp dat dit niet gebeurt, omdat je daarmee olie op het vuur gooit. Maar we moeten ook niet bang zijn om te benoemen wat het is: een misdrijf tegen het functioneren van het hof."

Dat dit nu niet gebeurt heeft te maken met de Amerikaanse president, denkt Sluiter. "Trump wordt vaak gezien als een emotionele razende beer, die je niet boos moet maken door er hard tegenin te gaan. De EU mag wel wat harder van zich afbijten en de VS laten weten dat dit onaanvaardbaar is."

Tegelijkertijd gaat het werk van het ICC wel door, nuanceert Sluiter. "En er is een lichtpuntje: de sancties zijn niet uitgebreid na zestig dagen."

Symbolische waarde

"Ik weet niet in hoeverre het ICC op dit moment doordraait, of dat ze vooral naar buiten toe die indruk proberen te wekken", zegt Smeulers hierover. Het strafhof heeft namelijk ook een belangrijke symbolische waarde, zegt ze. Landen zijn verantwoordelijk om misdadigers te vervolgen, maar als ze dit niet kunnen of willen dreigt een ICC-vervolgening.

Persbureau AP meldde dat niet-gouvernementele organisaties hun banden met het ICC opschorten uit vrees ook te worden getroffen door sancties. Dat herkent Sluiter, al plaatst hij wel een kanttekening. "Daar zijn ook wel weer oplossingen voor te vinden." Zo kunnen ngo's voorwerk verrichten en het daadwerkelijke bewijs of de aanklacht laten indienen door een andere organisatie.

'Stille diplomatie'

De politiek wil problemen graag eerst diplomatiek oplossen, zegt Smeulers. "Maar op een gegeven moment worden er wel rode lijnen overschreden. Dan is het heel belangrijk dat je oplettend bent en zegt: dit gaat te ver."

De kwestie zou wat haar betreft dan ook in VN-verband moeten worden besproken, bijvoorbeeld door een verklaring van de VN-Veiligheidsraad. "Het probleem is dat de VS daar zelf zit en dat Rusland er ook niet happig op is. Nu dat dus niet zal gebeuren zou eigenlijk de algemene vergadering van de VN dat moeten doen."

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zei vandaag "het beeld dat het hele strafhof nu in problemen verkeert" niet te herkennen. "Waar ik wel zorgen over heb is een mogelijk aanvullend Amerikaans sanctiepakket dat veel breder zou zijn."

Veldkamp zei in gesprek te blijven met de VS om het risico en de omvang van zo'n pakket zoveel mogelijk te beperken. "Dat is stille diplomatie, dus daar kan ik verder geen uitspraken over doen."

"Het ICC functioneert nog lang niet zoals het moet, maar de symboolwaarde is zo'n gigantische overwinning", zegt Smeulers. "Je zou alles moeten doen om het te versterken, maar nu gebeurt het tegenovergestelde. Dan gaan we echt als wereld ontzettend veel stappen terug."