Aggregator

Gérard Depardieu verschijnt vandaag voor de rechter in een zedenzaak in Parijs. De Franse steracteur wordt door twee vrouwen beschuldigd van aanranding, waarvoor hij tot vijf jaar celstraf kan krijgen. Het is voor het eerst dat de seksuele aantijgingen tegen hem, die zich al jaren opstapelen, voor de rechter komen.

Tijdens de opnames in 2021 van de film Les Volets Verts zou Depardieu seksueel geweld hebben gebruikt tegen de twee vrouwen: een 54-jarige decorontwerpster en een 34-jarige regieassistente. Bij beiden zou de acteur tegen hun wil hun volledige lichaam hebben betast en daarbij ongepaste opmerkingen hebben gemaakt. Depardieu zou tegen de decorontwerpster hebben gezegd dat hij zijn "grote parasol" in haar zou steken.

Ook zou de acteur haar tussen zijn benen hebben geklemd en haar bij haar buik, borsten en heupen hebben gegrepen. Drie getuigen verklaarden dat de vrouw zich probeerde los te maken en dat ze geschokt leek.

Uitgescholden

De regieassistente van de film zou door Depardieu meerdere keren op haar billen zijn betast. Toen ze zich daarover beklaagde, zou hij haar hebben uitgescholden en gezegd hebben dat hij nooit meer met haar zou willen samenwerken.

De acteur ontkent alle aantijgingen en zegt dat hij nooit iets tegen iemands wil heeft gedaan. In oktober 2023 stuurde Depardieu een ingezonden brief naar dagblad Le Figaro waarin hij schreef: "Ik ben geen verkrachter, ik ben geen roofdier. Nooit, maar dan ook nooit heb ik een vrouw misbruikt."

Het proces tegen de 76-jarige acteur zou eigenlijk in oktober beginnen, maar werd toen uitgesteld omdat hij door de stress van het proces kampte met verergerde hartklachten. Als Depardieu schuldig wordt bevonden kan hij vijf jaar cel krijgen.

De aanklachten van de twee vrouwen tegen Depardieu staan niet op zichzelf. In de periode tussen 2004 en 2022 hebben meer dan twintig vrouwen verklaard dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan seksueel geweld en verkrachting. Sommige daarvan zijn geseponeerd vanwege verjaring of gebrek aan bewijs. Daarnaast zijn er ook vrouwen die geen aanklacht willen indienen, omdat ze bang zijn voor repercussies of omdat ze denken dat het tot niks leidt.

Vijf van de vrouwen hebben wel aangifte gedaan tegen Depardieu, waarvan in twee gevallen het justitieonderzoek is afgerond. Over deze zaken gaat de rechtszaak vandaag en morgen in Parijs.

In 2018 was de toen 22-jarige Franse actrice Charlotte Arnould de eerste vrouw die een aanklacht indiende tegen Depardieu. Hij zou haar tweemaal hebben verkracht in zijn huis in Parijs. Afgelopen augustus vroeg het Openbaar Ministerie in Parijs een proces aan voor verkrachting en aanranding. Die zaak loopt dus nog.

Ongepast gedrag

Eind 2023 kwam Depardieu opnieuw in opspraak door de documentaire La Chute de l'ogre. Daarin werden beelden uit 2018 gedeeld waarin Depardieu opmerkingen maakt over vrouwen en hun geslachtsorganen. Ook zei hij in de film: "Ik weeg 124 kilo, maar 126 kilo met een erectie", waarna hij een vrouw bij de schouder vastneemt.

Na de onthullingen in de film publiceerden zestig prominente figuren in de filmindustrie een steunbetuiging in dagblad Le Figaro. Ze spraken van een "lynchpartij" en een "stortvloed van haat, zonder nuance".

Boegbeeld Franse cinema

Depardieu wordt gezien als boegbeeld van de Franse filmwereld, met een carrière die al in de jaren 70 begon. Hij speelde in meer dan 200 tv-series en films, waaronder Cyrano de Bergerac, Hamlet en Asterix en Obelix. Door zijn status in de filmindustrie zou hem regelmatig de hand boven het hoofd zijn gehouden door regisseurs en crewleden.

Eind februari werd bekend dat Depardieu ook verdacht wordt van belastingfraude en witwassen. Dat onderzoek loopt nog. Hij zou in België wonen om geen belasting te hoeven betalen in Frankrijk.

De acteur staat ook bekend om zijn vriendschappelijke relatie met de Russische president Poetin. Die ondertekende in 2013 een decreet waardoor Depardieu de Russische nationaliteit kreeg. Op de Russische staatstelevisie was te zien hoe de twee mannen elkaar de hand schudden en omhelsden.

Yahoo heeft TechCrunch verkocht aan de Amerikaanse media-investeringsmaatschappij Regent. Het is niet duidelijk hoeveel geld er gepaard ging met de overname en of er wijzigingen zullen plaatsvinden bij de techwebsite.

Ze smeulen 's winters stilletjes onder een dik pak sneeuw om in de lente uit de dood te herrijzen en opnieuw het bos in lichterlaaie te zetten: 'zombiebranden'. Door klimaatverandering komt het in noordelijke bossen, onder meer in Canada en Alaska, vaker voor dat zomerse bosbranden 'overwinteren' om in het voorjaar weer op te laaien, schrijven onderzoekers in een studie in Nature Ecology & Evolution.

Vier jaar geleden kreeg het verschijnsel voor het eerst aandacht toen onderzoekers vaststelden dat er een verband is tussen hete zomers en het aantal branden dat weet te overwinteren onder een beschermlaag sneeuw. Dat zouden ze doen in veengronden, was toen de gedachte, en omdat er veel broeikasgassen vrijkomen bij brand in veen, was er veel te doen over de ontdekking.

"Het is een vrij zeldzaam fenomeen. Toen we die eerste studie publiceerden dachten mensen: 'dat is bizar, kan dat echt?'", vertelt aardwetenschapper en bosbrandexpert Sander Veraverbeke van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Destijds was het baanbrekend onderzoek, inmiddels zijn diverse wetenschappelijke teams op het thema gedoken.

De wetenschap begrijpt de 's winters verborgen natuurbranden beter dan destijds, ook doordat onderzoekers, onder wie het team van Veraverbeke, nu ter plaatse de branden hebben onderzocht. Voorheen waren ze overgeleverd aan satellietwaarnemingen. Ditmaal trokken de onderzoekers diep de uitgestrekte en ongetemde natuur van Canada en Alaska in om de sluimerende zombiebranden en hun gevolgen te zien.

"Het was een heel avontuurlijke veldcampagne, want die plaatsen zijn geheel afgelegen en je kunt er eigenlijk alleen met een helikopter naartoe", gaat Veraverbeke verder. "Eenmaal ter plaatse bleek het toch anders te werken dan we eerder dachten. Slechts een handvol van de twintig plots die we onderzochten, waren veengebieden. De meerderheid waren vrij droge bossen."

Veraverbeke noemt dat de belangrijkste bevinding van het onderzoek. In de meeste gevallen waren de dikke organische veenbodemlagen, met alle CO2 die erin besloten ligt, dus niet de plek waar het vuur overwinterde.

Gelet op de broeikasgassenuitstoot is het een gunstige vaststelling. "De koolstofemissies van de plaatsen waar de branden hadden overwinterd, waren niet zo heel groot. Het was daar niet zo dat ze heel diep in de veenbodems zijn gaan branden. Het bleef gewoon bij een beetje smeulen in die houtresten, dus de uitstoot valt eigenlijk mee."

Hier kwamen de onderzochte overwinterende bosbranden voor:

"Het was heel opvallend. Veel van de bomen die we zagen, waren omgevallen. Je zag daar dus een vlakte vol bomen die omgevallen en ontworteld waren." Daarmee was dus duidelijk waar het vuur wél overwinterde als dat niet in de veenbodem gebeurde: het smeulde 's winters door in de wortels en houtresten van de bomen. Een nieuwe ontdekking.

Hoewel gunstig door de lagere broeikasgassenuitstoot, vormt deze manier van branden wel een risico voor brandweerlieden: bomen zullen bij zombiebranden eerder omvallen, wat risico's oplevert voor blussers. Ook kunnen de omgevallen bomen brandstof zijn voor nieuwe branden, met alle gevolgen van dien voor omliggend woud.

Verder bleek uit het onderzoek dat de schade aan de bossen kleiner is dan gedacht. Vooraf was het vermoeden juist dat de gebieden met zombiebranden zich veel minder goed zouden herstellen, maar dat bleek niet te kloppen. De gebieden herstellen zich eigenlijk niet heel anders dan plekken die door reguliere bosbranden worden getroffen, blijkt nu.

'Brandjaar' 2023

Veraverbeke verwacht dat de afgelopen jaren veel aanleiding voor nieuw onderzoek zullen bieden. Zo wijst de studie op 'brandjaar' 2023, waarin uitzonderlijk veel natuurbranden woedden en dus ook veel van dit soort overwinterende branden zijn ontstaan. De onderzoekers zagen in Canada meer dan 150 overwinterende branden na het brandseizoen van 2023, en benadrukken dat veel van dit soort branden onopgemerkt blijven. De daadwerkelijke cijfers liggen dus hoger.

"En 2024 kende ook een vrij groot brandseizoen in Canada, ook al heeft dat eigenlijk niet de aandacht gekregen die het verdiende omdat 2023 al zo megagroot was." Een deel van die branden van afgelopen zomer zal zich hebben verborgen in de bodem en wortels, om dit jaar weer te herrijzen bij het dooien van de sneeuw en de start van het nieuwe bosbrandenseizoen.

Een natuurbrand die gisteren uitbrak in een natuurgebied tussen de dorpen Clinge en Kapellebrug, nabij de Belgische grens, smeult weer. De brandweer is weer aanwezig om de brand te blussen. Het is niet duidelijk hoelang dit zal duren.

De brand in de Clingse bossen brak gistermiddag rond 16.30 uur uit. Er stond uiteindelijk een gebied van zo'n 4500 vierkante meter in brand. Enkele uren later waren de meeste brandhaarden op deze locatie geblust, maar de brandweer bleef de omgeving de hele nacht in de gaten houden, meldt Omroep Zeeland. Desondanks is het weer gaan smeulen, bevestigt de veiligheidsregio.

Volgens de brandweer is het niet ongebruikelijk dat natuurbranden weer gaan smeulen:

De brandweer is samen met een eenheid uit België bezig met nablussen. Hoelang dit zal duren, is niet bekend. "Aangezien het nu licht is zullen ze vandaag extra goed controleren of de brand dan ook echt uit is", aldus de woordvoerder.

Oorzaak onduidelijk

Hoe de brand is ontstaan is nog niet bekend, maar mogelijk speelt de droge periode van de afgelopen tijd een rol. De droogte leidde ook op andere plekken in Nederland tot natuurbranden. Gisteren werd duidelijk dat er tot nu toe in maart naar schatting meer dan tachtig natuurbranden zijn gemeld.

Zo ging donderdag in Weert een gebied van zeker 20.000 vierkante meter in vlammen op. Een dag later woedde een grote bosbrand op de Sallandse Heuvelrug. En gisteren stond in Zeeuws-Vlaanderen naast de Clingse bossen ook een ander natuurgebied in brand.

(Telecompaper) Chilean mobile operator Wom has officially announced its successful exit from Chapter 11 bankruptcy proceedings in Delaware just under a year after it filed for protection...

De onderhandelingen tussen Italië en SpaceX over de ingebruikname van Starlink zijn tijdelijk vastgelopen. De gesprekken gingen naar verluidt niet langer over technische details, maar over uitlatingen van ceo Elon Musk. Het is niet duidelijk wanneer de gesprekken worden hervat.

Oya lélé! Na 16 jaar staat de oorspronkelijke formatie van K3 weer samen op het podium. Karen, Kristel en Kathleen geven in oktober 2025 en april 2026 reünieconcerten in België en Nederland. Dat hebben de Vlaamse zangeressen bekendgemaakt op sociale media.

Zo kondigden Karen, Kristel en Kathleen de reünieconcerten aan:

Geheel onverwachts is de reünie niet. Gisteren plaatsten Karen Damen (50), Kristel Verbeke (49) en Kathleen Aerts (46) een aftelklok op Instagram, waarna veel gespeculeerd werd. Damen en Aerts hadden eerder al aangegeven dat ze het leuk zouden vinden om nog eens samen op te treden.

De zangeressen hebben veel zin om de nostalgie met duizenden fans te herbeleven. "K3 is en blijft een belangrijk deel van ons leven. Het idee dat we opnieuw samen op het podium staan en die onvergetelijke liedjes kunnen brengen, maakt me ontzettend blij'', zegt Kristel Verbeke.

K3 werd in 1998 opgericht. De naam van de groep komt van de beginletters van Karen, Kristel en Kathleen, zo werden ze al vaak K3 genoemd toen de groep nog Mascara heette. Ook de haarkleuren van de zangeressen zijn typerend: de kleuren rood, zwart en blond staan voor de Belgische vlag.

'Ondeugende teksten'

K3 is al vele jaren een groot succes in Nederland en België, met name onder meisjes tussen de 4 en 8 jaar. De groep was in eerste instantie niet bedoeld voor kinderen. "Het was de bedoeling een meidengroep te maken voor de jeugd en puberende jongens. Met voldoende sexy moves en soms wat ondeugende teksten", zei voormalig K3-choreagraaf Aksana Ceulemans eerder tegen de NOS.

Onder leiding van bedenker en voormalig manager Niels William scoorden ze hun eerste hit Heyah Mama. "Ik wil jou, jij wil mij. Ik weet een plekje waar ze ons niet vinden. Je mag me verslinden", klinkt het in dat nummer. "Het zijn de stoute gedachten van ouders. De kinderen zingen het fonetisch mee en begrijpen nog niet helemaal wat er gezongen wordt", zei Klaasje Meijer, een van de latere K3-leden, daarover.

Na Heyah Mama maakte K3 nog vele albums, maar ook musicals, films en tv-programma's. De concerten waren steevast uitverkocht en er werd veel merchandising verkocht: kleding, ballonnen, broodtrommels, fietsen, en dekbedovertrekken. In 2002 werd K3 overkocht door het succesvolle Vlaamse entertainmentbedrijf Studio 100.

De laatste keer dat Karen, Kristel en Kathleen samen op het podium stonden was op 28 juni 2009. Kathleen ging werken aan een solocarrière. Kristel werd later manager van een nieuwe samenstelling van K3. Karen is presentatrice en staat nog regelmatig op het podium met eigen theatershows.

De reünieconcerten van K3 zijn op in oktober 2025 in het Sportpaleis in Antwerpen en in april 2026 in Ahoy Rotterdam. Studio 100 verwacht de inmiddels veel oudere fans van vroeger, maar ook jonge aanhang.

WhatsApp heeft een testversie van zijn berichtenapp uitgebracht die ondersteuning bevat voor Android Motion Photos. Het is niet duidelijk of en wanneer deze functie naar de definitieve versie van WhatsApp komt.

Door de uitschakeling van het Nederlands elftal in de kwartfinales van de Nations League gisteravond kan Groningen zich opmaken voor een WK-kwalificatiewedstrijd van Oranje. In juni speelt het elftal in de Euroborg tegen Malta, 42 jaar na de laatste interland in het Oosterparkstadion.

Nederland verloor na strafschoppen in de kwartfinale van de Nations League van Spanje. Daardoor begint Oranje op zaterdag 7 juni aan de kwalificatiereeks voor het WK 2026 in Canada, Mexico en Verenigde Staten met een uitwedstrijd tegen Finland. Op 10 juni speelt het Nederlands elftal tegen Malta.

Euroborg wordt zodoende het 233ste stadion waar Oranje een wedstrijd speelt, zo meldt voetbalstats.nl. Het Nederlands elftal speelde het vaakst in De Kuip (Rotterdam, 133 interlands), gevolgd door de Johan Cruijff Arena (Amsterdam, 85 interlands) en het OIympisch Stadion (Amsterdam, 77 interlands).

Twee keer eerder in Groningen

De KNVB wees Euroborg vorige maand aan als gastheer, maar dan moest Nederland wel worden uitgeschakeld door Spanje want de halve finales en finale van de Nations League worden in juni gespeeld.

Het Nederlands elftal speelde twee keer eerder in Groningen. Dat was nog in het Oosterparkstadion tegen Cyprus in 1981 en IJsland in 1983. Beide duels eindigden in een 3-0 overwinning voor Nederland, schrijft RTV Noord.

Bijzonder is dat Ronald Koeman in de wedstrijd tegen IJsland met de 1-0 zijn allereerste interlanddoelpunt maakte.

Er zijn eerder wel andere interlands gespeeld in Euroborg. Zo vond de finale van het EK onder 21 jaar plaats in het stadion van FC Groningen. Oranje won dat jeugd-EK met 4-1 van Servië. Ook de vrouwen hebben meerdere interlands gespeeld in Euroborg. De eerste keer was in 2017 toen de voetbalsters met 1-0 wonnen van Noorwegen.

Er komt misschien geen Apple Watch met plastic behuizing. Dat schrijft Bloomberg-journalist Mark Gurman. Verschillende teams bij Apple zouden twijfels hebben bij de plannen voor de smartwatch. Apple zou de Apple Watch ook op termijn met AI-camera’s willen uitrusten.

NASA is van plan vandaag een van de laatste instrumenten aan boord van ruimtesonde Voyager 2 uit te schakelen. De zet volgt een maand na een soortgelijke energiebesparende maatregel bij Voyager 1. Volgens NASA wordt hiermee de levensduur van andere meetapparatuur van de ruimtemissies verlengd.

Het gaat om de laag-energetische-deeltjesmeter, een instrument aan de arm van Voyager 2 die kosmische straling meet. Het draait elke 192 seconden in een andere richting om in 360 graden rond de sonde te kunnen meten. NASA wijst erop dat dit instrument berekend was op 500.000 rotaties, maar er uiteindelijk 8,5 miljoen zijn gemaakt.

Bij Voyager 1 werd op 25 februari al een ander instrument om kosmische straling te meten uitgezet, waarmee energie en stroming van protonen werd vastgelegd. Daarmee zijn op allebei de sondes nog drie van de tien instrumenten in werking.

De Voyagers werden in 1977 binnen anderhalve maand gelanceerd. De primaire missie was een bezoek aan de planeten die het verst van ons af staan, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Daarna werden de sondes op een pad diep het heelal in gestuurd om metingen te verrichten in de buitenste regionen van ons zonnestelsel.

Een terugblik op de reizen van de Voyagers:

Ze krijgen daarbij stroom van een kernaccu, die plutonium gebruikt om energie op te wekken. Dat leverde in het begin de 160 watt die nodig was om alles draaiende te houden, maar inmiddels verliezen de Voyagers door het uitdoven van de energiebron zo'n 4 watt aan kracht per jaar. En dat terwijl er voor de radioantenne van de sondes bijvoorbeeld al 22 watt nodig is, ongeveer de hoeveelheid stroom die er voor een koelkastgloeilamp nodig is.

Hoewel de officiële missie allang voorbij is, doet NASA er toch alles aan om de Voyagers draaiende te houden. Doordat geen enkel door mensen gemaakt voorwerp ooit zo ver in de ruimte kwam, is alle informatie die wordt doorgezonden waardevol. "Elke dag kan onze laatste zijn, maar elke dag kan ook weer een revolutionaire ontdekking brengen", verwoordt projectleider Linda Spilker het.

Beide Voyagers hebben inmiddels ons zonnestelstel verlaten, nummer 1 in 2012 en nummer 2 acht jaar later. De eerste heeft inmiddels een afstand bereikt van 25 miljard kilometer van de aarde, de andere heeft 21 miljard kilometer afgelegd. Signalen van de sondes doen er daarom bijna een dag over om aarde te bereiken.

Verder afschalen

NASA zette vorig jaar oktober ook al een apparaat uit aan boord van Voyager 2, een instrument dat werd gebruikt om plasma in de ruimte te meten.

Door opnieuw een meting op te offeren is de verwachting dat beide Voyagers nog in ieder geval tot het volgende decennium ten minste een apparaat aan kunnen houden. Wel is het daarvoor volgend jaar bij beide sondes opnieuw nodig een ander apparaat uit te zetten.

Ook als de Voyagers definitief zullen zwijgen zullen ze nog niet totaal nutteloos zijn: aan boord is ook een gouden plaat met geluiden van aarde, bedoeld als visitekaartje voor buitenaards leven.

There’s many different reasons why somebody might have to hack together their own solution to a problem. It could be to save money, or to save time. Occasionally it’s because …read more

(Telecompaper) The office of Argentinian president Javier Milei said it has temporarily suspended the acquisition by Telecom Argentina of Telefonica's subsidiary in the country on anti-trust grounds...

Er is een nieuwe testversie van Android 16 uitgekomen die Google Pixel-gebruikers de optie geeft om de vingerafdrukscanner te gebruiken terwijl het scherm is uitgeschakeld. Het is niet duidelijk of deze optie ook naar de stabiele versie van het besturingssysteem komt.

Premier Egede van Groenland is niet te spreken over een hoge Amerikaanse delegatie die deze week langskomt. De vrouw van de Amerikaanse vicepresident Vance woont een sledehondenrace bij en tegelijkertijd bezoekt Trumps veiligheidsadviseur Mike Waltz een Amerikaanse basis in het poolgebied.

De bezoeken volgen op herhaaldelijke opmerkingen van president Trump dat hij Groenland wil inlijven vanwege de strategische ligging en bodemschatten. "We kunnen dit niet meer een onschuldig bezoekje noemen", reageert Muté Bourup Egede tegen een plaatselijke krant. "Het enige doel ervan is machtsvertoon."

Second lady Usha Vance maakte gisteren bekend donderdag naar Groenland af te reizen met een van haar zoons. Volgens haar kantoor wil ze er kennismaken met het plaatselijke erfgoed en de folklore en de Avannaata Qimussersu bijwonen, een sledehondenrace met 37 menners en 444 honden.

Veiligheidsadviseur Waltz brengt daarnaast een bezoek aan Pituffik, waar de VS al sinds 1951 een basis heeft om tijdig langeafstandsraketten waar te nemen als die worden afgeschoten op de VS. In zijn kielzog komt ook minister van Energie Wright mee.

Volgens het Witte Huis bieden beide bezoeken een kans om te werken aan de onderlinge relatie en economische banden, "met respect voor het recht op zelfbeschikking" van Groenland. Het eiland was ooit een Deense kolonie, maar kreeg in 1979 autonomie binnen het Deense koninkrijk.

Egede noemt de bezoeken echter minder onschuldig. "Hierdoor neemt de druk alleen maar toe", zegt hij over het bezoek van Trump-adviseur Waltz. "Zijn aanwezigheid alleen al zal de Amerikanen sterken in hun geloof in Trumps plannen."

"We nemen dit heel hoog op", zegt ook de Deense premier Mette Frederiksen. "Je kunt deze bezoeken niet los zien van de publieke uitspraken die er zijn gedaan."

Correspondent Rolien Créton bezocht begin deze maand Groenland. Ze sprak daar met Groenlanders:

Trump noemde vorig jaar december "bezit van en de controle over Groenland absoluut noodzakelijk" voor de Amerikaanse nationale veiligheid. Hij beweerde verder dat de Groenlanders "dolgraag bij ons willen horen" en bood Denemarken aan het eiland te kopen.

De reactie van Denemarken was dat Groenland niet te koop was en ook Egede herhaalde dat: "We zijn niet van plan onze lange strijd voor vrijheid te verliezen". De keiharde afwijzing leidde naar verluidt tot een woedend telefoontje van Trump aan Frederiksen.

In recente verkiezingen in Groenland kwamen twee partijen die streven naar meer onafhankelijkheid als winnaar uit de bus. Dat werd ook gezien als een afwijzing van Trumps voorstellen. "We willen geen Amerikanen zijn, we willen geen Denen zijn, we willen Groenlanders zijn", reageerde Jens Frederik Nielsen van de winnende Demokraatit-partij. "We streven naar onafhankelijkheid."

Vorige week gaven ook alle vijf partijen in het Groenlandse parlement een gezamenlijke verklaring uit waarin ze Trumps plannen afwezen.

Waarom wil de VS het land inlijven? Ontdek het in onderstaande slider:

Goedemorgen! In Saudi-Arabië praten Amerikaanse functionarissen met een Russische delegatie over de oorlog in Oekraïne en in de rechtbank in Den Haag worden straffen geëist tegen verdachten van seksuele uitbuiting van onder andere realityster 'Barbie'.

Eerst het weer: Vandaag is het meestal droog met een mix van wolken een zon. Lokaal komt nog een enkele bui voor, vooral in het zuidoosten. Bij een zwakke tot matige noordwestenwind wordt het 12 tot 17 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Op universiteiten zijn de laatste jaren honderden internationale samenwerkingen en sollicitaties van buitenlandse onderzoekers niet doorgegaan, omdat die mogelijk te veel risico's zouden opleveren.

Dat is gebeurd op advies van speciale teams die de Nederlandse universiteiten hebben opgericht om te voorkomen dat gevoelige kennis en technologie in verkeerde buitenlandse handen komen. Die interne adviezen wegen zwaar, al kan er soms van worden afgeweken.

Een en ander blijkt uit antwoorden op vragen die de NOS heeft gesteld aan de tien universiteiten die in de praktijk het meest te maken hebben met dilemma's op het gebied van 'kennisveiligheid'.

Daarbij gaat het niet alleen om het weglekken van sensitieve informatie. Nederlandse kennisinstellingen - inclusief hogescholen en wetenschappelijke instituten zijn dat er 68 - letten er ook op dat buitenlandse mogendheden als China, Rusland of Iran geen invloed krijgen op het onderwijs en onderzoek of studenten uit eigen land onder druk zetten. En dat er geen mensenrechten in het geding zijn bij internationale samenwerkingen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Voor het eerst sinds zijn ziekenhuisopname op 14 februari heeft paus Franciscus zich gisteren laten zien. Vanaf het balkon van het Gemelli-ziekenhuis in Rome zwaaide hij naar de menigte die zich voor het ziekenhuis verzameld had.

Fijne maandag!

De grote A-merken in de supermarkt, zoals Heineken, Unox, Douwe Egberts en Calvé, hebben een slecht jaar achter de rug. Mede door het einde van de verkoop van sigaretten daalde de totale verkoop van de 100 grootste A-merken in 2024 ten opzichte van 2023 met 9 procent. In de lijst stonden tien tabaksmerken, maar sinds 1 juli vorig jaar is de verkoop van tabak in de supermarkt verboden. Hun aandeel in de lijst zakt dan ook aanzienlijk.

Ook als de ban op tabak buiten beschouwing wordt gelaten, resteert er een uiterst mager jaar. "A-merken worden steeds minder relevant in de supermarkt", zegt directeur detailhandel bij onderzoeksbureau Circana, Irene Hendriksen.

Circana stelt al decennialang jaarlijks een top 100 van A-merken samen. "In 2005 hadden de merkfabrikanten nog een aandeel in de totale supermarktverkopen van bijna 25 procent, nu zakken ze onder de 20 procent", aldus Hendriksen.

Andere verklaringen voor de verslechterende positie van A-merken: supermarktklanten kopen steeds vaker verse producten en vers is niet echt de big business van A-merken. "En de groei van huismerken ten koste van de grote merken zette ook afgelopen jaar stevig door."

De talloze ruzies tussen fabrikanten en supermarktketens helpen de omzet ook niet. De effecten daarvan zijn duidelijk zichtbaar in de top 100. Tot de grootste dalers in de lijst behoren Bonduelle, Senseo, De Ruijter en Quaker, allemaal merken die kortere of langere tijd niet verkrijgbaar waren bij Jumbo en Picnic.

"Als mensen door zo'n boycot of leverstop lege schappen aantreffen, kiezen ze of voor een ander merk of voor het huismerk. Als na de boycot de producten van het A-merk dan weer wel beschikbaar zijn, is het altijd maar de vraag of de consumenten jou dan weer uitkiezen", aldus Hendriksen. De omzetschade kan dus langer duren.

Maar soms zijn er ook loyale klanten die een straatje omfietsen om toch hun favoriete merk te scoren. "Die gaan dan naar een andere supermarkt. Dan kost het de retailer met de lege schappen juist weer omzet, en niet het A-merk."

Jarenlang stond sigarettenmerk Marlboro op 1 in de top 100, maar daar is door het verbod op tabaksverkoop een einde aan gekomen. Het merk staat nu nog op 4 en zal volgend jaar helemaal zijn verdwenen.

Coca-Cola is nu het grootste A-merk in de supermarkt. Wat opvalt, is de verschuiving van de originele drank naar Cola Zero. De calorievrije variant is inmiddels goed voor 44 procent van de omzet.

Een ander opvallend feit in de top 10: Hertog Jan is sinds 2022 het grootste biermerk in de Nederlandse supermarkt, en de kloof met concurrent Heineken wordt gestaag groter.

In 2022 was het verschil nog 17 miljoen euro, maar afgelopen jaar verkocht Hertog Jan voor 87 miljoen euro meer in de supers dan Heineken. Ook energiedrank Red Bull is Heineken voorbij. Nederland drinkt inmiddels voor meer geld Red Bull dan Heineken.

'Veel goedkoper'

In supermarkt Dirk in Hoofddorp vinden veel klanten het logisch dat het niet goed gaat met veel A-merken. "Of ik meer of minder A-merken koop? Nou, minder natuurlijk", zegt een vrouw die met de reclamefolder in de hand door de winkel loopt. "Iedereen moet toch op de kleintjes letten. En huismerken zijn vaak net zo goed hoor." "En 30 tot 40 procent goedkoper", zegt een toehoorder.

Een andere klant komt net teleurgesteld van de Albert Heijn, die tegenover Dirk is gevestigd. "Ik ben op zoek naar mijn Senseo-koffie, maar die is bij de AH nog steeds niet te koop. Het conflict is geloof ik bijgelegd, stond in de krant, en de schappen zouden weer gevuld zijn. Maar niet dus. Net zo leeg als vorige week. Dus daarom kom ik de Senseo hier kopen."

Op universiteiten zijn de laatste jaren honderden internationale samenwerkingen en sollicitaties van buitenlandse onderzoekers niet doorgegaan, omdat die mogelijk te veel risico's zouden opleveren.

Dat is gebeurd op advies van speciale teams die de Nederlandse universiteiten hebben opgericht om te voorkomen dat gevoelige kennis en technologie in verkeerde buitenlandse handen komen. Die interne adviezen wegen zwaar, al kan er soms van worden afgeweken.

Een en ander blijkt uit antwoorden op vragen die de NOS heeft gesteld aan de tien universiteiten die in de praktijk het meest te maken hebben met dilemma's op het gebied van 'kennisveiligheid'.

Nederland doelwit

Daarbij gaat het niet alleen om het weglekken van sensitieve informatie. Nederlandse kennisinstellingen - inclusief hogescholen en wetenschappelijke instituten zijn dat er 68 - letten er ook op dat buitenlandse mogendheden als China, Rusland of Iran geen invloed krijgen op het onderwijs en onderzoek of studenten uit eigen land onder druk zetten. En dat er geen mensenrechten in het geding zijn bij internationale samenwerkingen.

Vooral sinds 2022 wordt er in de academische wereld harder gewerkt aan het verhogen van de veiligheid. Dat was ook het jaar dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) waarschuwde voor met name China.

Dat land zou ervoor zorgen dat "Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en wetenschappers op grote schaal doelwit zijn van diverse (digitale) aanvalscampagnes die proberen hoogwaardige technologie buit te maken".

'Open waar mogelijk'

Op de TU Delft, de grootste technische universiteit van het land, krijgt het adviesteam inmiddels zo'n 700 zaken per jaar voorgelegd. Niet vreemd, want Delft ontwikkelt veel 'sleuteltechnologie' en doet bijvoorbeeld raketonderzoek dat voor andere landen zeer interessant kan zijn.

Meestal valt de risicoanalyse positief uit. Volgens programmadirecteur Peter Weijland is dat in lijn met het Nederlandse beleid zoals dat door de vorige minister van Onderwijs Dijkgraaf is ingezet: "Open waar mogelijk, gesloten waar nodig."

Het idee daarachter is dat wetenschap het per definitie moet hebben van wereldwijde kennisdeling en dat Nederlandse universiteiten daarbij toptalent uit binnen- én buitenland willen aantrekken.

Gevoelige informatie wissen

In ongeveer 15 procent van de gevallen is het advies in Delft echter negatief; aan de Technische Universiteit Eindhoven is dat 30 procent, mogelijk omdat daar een ander soort zaken wordt voorgelegd.

Reden voor zo'n negatief advies is bijvoorbeeld dat uit het cv van een onderzoeker blijkt dat die banden heeft met een van de "Seven Sons of National Defence", een groep universiteiten die verbonden is aan de strijdkrachten van China, het Chinese Volksbevrijdingsleger.

Soms is het advies positief onder voorwaarden. Zoals bij een reis naar een risicoland waarbij het verstandiger is dat Nederlandse wetenschappers eerst alle gevoelige informatie van hun laptops halen.

Screenen van wetenschappers

Komen universiteiten er zelf niet uit, dan kunnen zij voor advies terecht bij een in 2022 opgericht landelijk Loket Kennisveiligheid. Dat is sinds de start meer dan 500 keer geraadpleegd.

De adviesteams van universiteiten baseren hun inschattingen nu nog op een vrij beperkt aantal gegevens: enerzijds de informatie die de buitenlandse kandidaat voor een functie over zichzelf opgeeft. En anderzijds de vraag of het veld waarin hij actief is gevoelig is, bijvoorbeeld omdat het onder internationale sancties valt. Of op de lijst staat van technologie die wordt ontwikkeld voor vreedzame toepassingen, maar die ook kan worden ingezet voor militaire doeleinden of voor schending van mensenrechten.

Daadwerkelijk screenen van buitenlandse onderzoekers of masterstudenten kunnen universiteiten en andere instellingen niet. De bedoeling is dat Justis dat voor zijn rekening gaat nemen, de organisatie die ook al de verklaring omtrent gedrag (vog) uitgeeft.

Volgens het ministerie van Onderwijs wordt binnenkort de eerste versie van een wetsvoorstel gepubliceerd die dat mogelijk moet maken. Duidelijk is al wel dat de uitkomsten van die screening bindend zullen zijn: wie geen groen licht krijgt van Justis, mag niet worden aangenomen.

Alertheid

Zorgen zijn er ook over die Screeningswet: gaat die er niet voor zorgen dat gewilde sollicitanten voor een andere werkplek in de wereld kiezen omdat de administratieve procedures in Nederland te lang duren?

De PVV noemde het onlangs in een Kamerdebat "bespottelijk" dat daarbij volgens juristen niet uitsluitend mag worden ingezoomd op risicolanden zoals China, omdat dat discriminerend is. Daardoor moeten er jaarlijks mogelijk wel 10.000 buitenlandse onderzoekers en masterstudenten worden gescreend die met sensitieve technologie te maken krijgen.

De huidige minister van Onderwijs Bruins (NSC) beloofde de Kamer in hetzelfde debat een "uitvoeringstoets" die duidelijk moet maken hoe tijdrovend de screening in de praktijk precies gaat worden. Maar hij prees vooral de huidige "alertheid" van universiteiten, waarmee zij volgens hem vooroplopen: "Er zijn al buitenlandse delegaties gekomen om te zien hoe wij dat doen."

Who hasn’t dreamed of serving on the bridge of a Star Trek starship? Although the EmptyEpsilon project isn’t adorned with the Universe-famous LCARS user interface, it does provide a comprehensive …read more

(Telecompaper) The E2A consortium – comprising Chunghwa Telecom, SK Broadband, SoftBank and Verizon Business – announced it will initiate construction of a new...