NOS Nieuws - Algemeen

Turkije heeft gisteravond laat luchtaanvallen uitgevoerd op doelen in Irak en Syrië, een aantal uren na een aanslag op een luchtvaartbedrijf in de Turkse hoofdstad Ankara. Doelwit van de aanvallen waren volgens Turkije 32 stellingen van de Koerdische beweging PKK, die door Turkije maar ook de EU en de VS wordt beschouwd als terroristische organisatie.

In een persbericht schrijft het Turkse ministerie van Defensie dat de aanval gericht was tegen "terroristen": de Turkse autoriteiten vermoeden dat de PKK achter de aanslag in Ankara zat.

Een man en vrouw kwamen rond gisteren 15.30 uur met een taxi aan bij de ingang van het staatsluchtvaartbedrijf TUSAS, dat een belangrijke rol speelt in de Turkse defensie-industrie. De taxichauffeur bleek te zijn gedood; zijn lichaam werd later gevonden in de kofferbak.

Niet opgeëist

Direct na het verlaten van de auto begonnen de twee met automatische geweren om zich heen te schieten. Ook lieten ze explosieven afgaan.

Er vielen bij de aanslag zeker vijf doden en meer dan twintig gewonden. De daders werden doodgeschoten.

Zie hier hoe de aanval werd geopend op TUSAS:

De aanslag is nog niet opgeëist, maar de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Yerlikaya en ook defensieminister Guler wezen al snel naar de PKK. President Erdogan was ten tijde van de aanslag op de BRICS-top in het Russische Kazan en veroordeelde daar de "gruwelijke terreuraanslag".

De PKK is een Koerdische beweging die streeft naar meer autonomie binnen Turkije. De groep gebruikt daarbij geweld en pleegt aanslagen. De PKK strijdt naar eigen zeggen tegen onderdrukking door de Turkse staat.

De aanslag komt op een moment dat er in Turkije al langere tijd een discussie gaande is over vredesbesprekingen met de PKK. Zo deed een dag voor de aanslag een bondgenoot van president Erdogan, Devlet Bahceli van de recht-nationalistische partij MHP, nog een uitspraak in het Turkse parlement die flink wat opschudding veroorzaakte.

Hij zei dat PKK-leider Abdullah Öcalan, die sinds 1999 een levenslange celstraf uitzit op een eiland in de Zee van Marmara, in aanmerking zou moeten komen voor vrijlating als Öcalan afstand neemt van terrorisme en zijn beweging ontmantelt.

Het is niet duidelijk of de aanslag van gisteren een reactie was op zijn woorden in het parlement. In Turkije zijn in het verleden ook aanslagen gepleegd door Islamitische Staat en links-extremistische groeperingen.

Busbouwer Ebusco blijkt de productie zo goed als stil te hebben gelegd en schuldeisers voeren de druk op. Dat meldt de top van het Nederlandse bedrijf bij de presentatie van een plan om het tij te keren. De directie heeft vertrouwen dat het bedrijf gered kan worden.

Ebusco wil kosten besparen en efficiënter produceren. De fabrieken in Deurne en Venray worden samengevoegd en het bedrijf wil met minder personeel verder. Het bedrijf had afgelopen zomer nog 770 voltijdsbanen, hoeveel daarvan verdwijnen is onbekend.

"We gaan door een hele moeilijke tijd", zegt topman Christian Schreyer, die vorige maand bij het bedrijf begon. "Met mijn diepgaande kennis en ervaring in deze industrie kan ik vol vertrouwen zeggen dat de producten van Ebusco enorm veel potentie hebben. Ik besef echter dat deze potentie niet volledig is benut."

Schulden

Uit de cijfers die vanochtend zijn gepubliceerd komt een somber beeld naar voren. Vanwege geldgebrek is de productie van bussen vrijwel tot stilstand gekomen. Afgelopen kwartaal zijn er slechts 37 bussen geproduceerd, veel orders kunnen niet op tijd worden geleverd. Daarnaast heeft Ebusco schulden, onder meer bij de Belastingdienst.

Meerdere vervoersbedrijven annuleren bestellingen voor bussen. Gisteren verloor Ebusco een kort geding over een annulering van een grote order door Qbuzz. Ebusco blijft nu met die bussen zitten en moet extra geld uittrekken om de bussen om te bouwen voor een andere klant.

Vanmiddag probeert Ebusco op een aandeelhoudersvergadering beleggers te overtuigen om meer geld in het bedrijf te steken. Via een aandelenemissie wil Ebusco 36 miljoen euro ophalen.

Beleggers lijken nog niet warm te lopen voor de plannen: het aandeel Ebusco daalde vanochtend met ruim 20 procent.

Boeing-werknemers in de Verenigde Staten hebben een nieuw loonbod afgeslagen. Daarmee gaan de stakingen bij de Boeing-fabrieken in de regio Seattle de komende tijd door. Al weken ligt de productie in de fabrieken stil, omdat werknemers en Boeing het niet eens worden.

Met het bod van de Amerikaanse vliegtuigbouwer zou het personeel 35 procent loonsverhoging krijgen, verdeeld over vier jaar. Vakbond International Association of Machinists and Aerospace Workers (IAM) meldt dat 64 procent van de ruim 30.000 werknemers tegen het bod heeft gestemd.

Gisteren werd bekend dat Boeing het grootste kwartaalverlies heeft geleden sinds de coronacrisis. Mede door de stakingen kwam het verlies uit op 6,2 miljard dollar (een kleine 6 miljard euro). In het tweede kwartaal draaide Boeing ook al een verlies van 1,4 miljard dollar.

Eerder deze maand waarschuwde de nieuwe topman van het vliegtuigbedrijf, Kelly Ortberg, al voor slechte cijfers. Toen werd ook bekend dat 17.000 banen bij Boeing geschrapt worden. Naast de stakingen hebben ook kostenoverschrijdingen bij tal van opdrachten bijgedragen aan de slechte cijfers.

Belangrijkste productielocaties

Seattle geldt als belangrijke stad in de productieketen van de vliegtuigbouwer. Twee van de belangrijkste productielocaties van Boeing zijn er gevestigd. De productie van een groot deel van de Boeing-toestellen, waaronder het bestverkochte 737-model, staat nu stil.

De laatste keer dat de medewerkers van Boeing het werk neerlegden, duurde de staking uiteindelijk 52 dagen. Dat kostte de vliegtuigbouwer ongeveer 100 miljoen dollar per dag. Boeing maakt al geen winst meer sinds 2018. Boeing-aandelen daalden met 60 procent.

Veiligheidsproblemen

Boeing kwam onder vuur te liggen na twee fatale crashes met hun 737-MAX toestellen in 2018 en 2019. Daarbij kwamen 346 mensen om het leven. Begin dit jaar brak in de lucht een zijpaneel van een vliegtuig af, waarvoor Boeing een boete van 240 miljoen dollar kreeg.

Daarnaast liep de ruimtevaarttak van het bedrijf imagoschade op door problemen met de Starliner. Twee astronauten strandden door technische problemen bij de eerste bemande vlucht naar het Internationale Ruimtestation. Zij komen nu een pas een half jaar later dan gepland.

Goedemorgen! Vandaag wordt duidelijk of het Nederlandse klimaatbeleid voldoende vruchten afwerpt. In Parijs is een internationale conferentie over steun aan Libanon.

Eerst het weer: Vanochtend eerst mist, maar al snel breekt de zon door. Het blijft de hele dag vrij zonnig, alleen in het zuiden komt sluierbewolking voor. Het wordt 15 tot 17 graden.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft Elon Musk gewaarschuwd dat zijn weggeefactie rondom de verkiezingen illegaal is. Dat meldt CNN. In aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen verloot Musk elke dag 1 miljoen dollar aan mensen in Swing States. Volgens de Amerikaanse wet mogen mensen niet worden betaald om te gaan stemmen.

Om kans te maken moeten kiezers zich hebben geregistreerd om te stemmen. Er zijn al meerdere winnaars die een cheque van 1 miljoen dollar hebben gekregen van Musk. De miljardair ontkent iets fout te doen met zijn actie.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Halloweenversieringen in de tuin van Kimberley Koelink vallen niet bij al haar buurtgenoten in de smaak. In het overwegend christelijke dorp Ouderkerk aan den IJssel is verdeeldheid over de skeletten, grafkisten en heksen in de tuin:

Prettige donderdag!

Inspecteurs zijn deze maand begonnen met de controle op het gebruik van wegwerpbekers op kantoren. Sinds 1 januari mogen die in principe niet meer bij koffiemachines staan. De eerste indrukken zijn grotendeels positief, al valt op dat juist een paar grote bedrijven nog wegwerpbekertjes gebruiken.

Plastic verpakkingen zoals zakjes, bakjes en ook 'papieren' koffiebekers waar altijd een laagje plastic in zit om ze waterdicht te maken, belanden vaak op straat als zwerfafval. Nederlanders zijn grootverbruikers van dit soort verpakkingen: elke dag gooien we 19 miljoen plastic bekers en bakjes en 4,5 miljoen plastic flessen weg. Over twee jaar moet het gebruik van wegwerpplastics zijn teruggedrongen met 40 procent ten opzichte van 2022.

Na de invoering van maatregelen om hergebruik van verpakkingen te stimuleren bij het afhalen en bezorgen van maaltijden, zijn dit jaar 'gesloten omgevingen' aan de beurt. Daarbij horen festivals, sportverenigingen, onderwijsinstellingen en kantoren. Herbruikbare bekers zijn nu verplicht, tenzij aan strenge voorwaarden wordt voldaan.

Ludiek

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) gaat na de controles bij festivals afgelopen zomer nu dus kantoren af. Inspecteur Gert van Rootselaar is tot nu toe "positief verrast". Niet alleen over de kwaliteit van de koffie op menig kantoor ("daar word ik wel jaloers van"), maar ook door hoe de regels worden nageleefd.

"Een heel groot deel van de bedrijven waar we tot nu toe geweest zijn, is ergens vorig jaar al overgestapt op herbruikbaar", zegt Van Rootselaar. "Veel bedrijven hebben er iets ludieks van gemaakt. Zo kwam ik op een kantoor waar alle werknemers met Kerstmis 15 euro extra kregen om een mok aan te schaffen. Wie met de leukste mok terugkwam, kreeg een prijs."

De kleine en middelgrote bedrijven die hij en zijn collega's tot nu toe bezochten, hebben gekozen voor glazen en voor aardewerkmokken. "We zien van alles: gepersonaliseerde exemplaren, maar ook bedrijven die de serviesafdeling van IKEA hebben leeggekocht." Een groot bedrijf waar hij was, koos juist voor hardplastic bekers, die door de koffieleverancier worden opgehaald en gewassen.

De overstap op herbruikbaar gaat over het algemeen soepel. "Het is eigenlijk nergens een issue geweest." Wel ziet hij vaak rommel bij koffiepunten. "Daar hangt dan een A4'tje met het verzoek om vieze mokken toch echt in de afwasmachine te zetten."

'Verschrikte gezichten'

Tot Van Rootselaars teleurstelling bleken bij inspecties juist twee grote "toonaangevende bedrijven", met locaties waar honderden mensen werken, hun zaakjes nog niet op orde te hebben. "Dat vind ik dan wel jammer."

De inspecteur wijst erop dat de regels al begin 2022 werden aangekondigd. "Dan denk ik: jullie hebben ruim anderhalf jaar de tijd gehad om over te gaan op herbruikbaar en hebben de middelen ervoor. Waarom doen jullie het dan niet?"

Bij een van de bedrijven moest hij vrij lang wachten bij de receptie tot hij werd opgehaald. "Je zag de verschrikte gezichten. Dan voel je al: volgens mij doen ze het hier niet goed." Tijdens de rondleiding door het hoofd catering kreeg die "heel toevallig" een bericht binnen op zijn telefoon. "'Ah', zei hij, 'ik zie nu nét dat de wegwerpbekers nog voor de feestdagen uitgefaseerd worden'. Daar ga ik natuurlijk wel in januari weer langs, om te zien of het dan echt geregeld is."

'Ouderwetse waarschuwing'

Van Rootselaar en zijn collega's laten bij bedrijven die de regels overtreden een "ouderwetse voorbedrukte papieren waarschuwing" achter. Als de boel bij een tweede controle nog steeds niet op orde is, kan een boete volgen.

Hoe hij de kantoren uitkiest waar hij binnenstapt? "We krijgen weleens tips van werknemers. Maar verder is het volstrekt willekeurig."

Graafmachines rijden af en aan over een braakliggend stuk land aan de rand van het industriepark van de stad Manisa. Ze scheppen en verplaatsen aarde waar de contouren van een weg langzaam zichtbaar worden. Er is nog geen Chinees te bekennen, maar zodra de infrastructuur is aangelegd, zal dat snel veranderen.

Manisa is een industriestad vlak bij Izmir, en de aangewezen plek voor het Chinese bedrijf BYD om een gigantische elektrische autofabriek neer te zetten. Vanaf daar is het een uur rijden naar de havens aan de Egeïsche Zee, waardoor de fabriek een soepele verbinding met Europa heeft. Het is dé reden waarom internationale bedrijven zich al jaren op het industrieterrein in Manisa vestigen.

"Over twee, drie maanden verwachten we de eerste arbeiders uit China", zegt burgemeester Ferdi Zeyrek. "Uiteindelijk zullen hier zo'n vijfduizend Chinezen komen werken." Vanuit zijn kantoor in het stadhuis, op de 13e verdieping, kijkt hij uit over de stad. Trots wijst hij naar het bedrijventerrein dat in de verte te zien is. "We zijn ontzettend enthousiast. Het is een belangrijk project voor Manisa. Zo'n grote investering is zeer welkom en ook broodnodig. Het zal veel banen opleveren voor onze mensen."

Poort naar Europa

Afgelopen zomer sloot het Chinese BYD een deal ter waarde van 1 miljard dollar met de Turkse regering. Resultaat was een fabriek op Turkse bodem, met de ambitie om eind volgend jaar de eerste elektrische auto's al van de band te laten rollen.

Voor welke markt die auto's zullen zijn, werd niet gespecificeerd. Maar er wordt van uitgegaan dat het Chinese bedrijf zich vooral zal richten op de Europese markt, denkt ook de burgemeester. "Turkije is een poort naar Europa", aldus Zeyrek. "En Manisa is qua locatie en connectiviteit dan een logische keuze. Dat is ongetwijfeld de reden dat BYD juist hiernaartoe komt."

Door zich in Turkije te vestigen, kan het Chinese bedrijf importtarieven die zijn ingesteld door de Europese Unie omzeilen. Die importtarieven werden vorige maand nog verhoogd en zijn bedoeld om de eigen Europese elektrische auto-industrie te beschermen. Nu de auto's zullen worden gemaakt in Turkije, gelden andere importregels. Turkije en de Europese Unie hebben onderling douane-afspraken, waardoor importeurs geen heffingen hoeven te betalen.

Geschenk uit de hemel

Voor Turkije is de mega-investering een geschenk uit de hemel. De Turkse economie zit al jaren in zwaar weer. Buitenlandse investeringen kunnen helpen de economie uit het slop te halen. Maar door economische en politieke instabiliteit als gevolg van het beleid van president Erdogan zijn investeerders huiverig geworden om geld in Turkije te steken. De afgelopen jaren vertrokken veel buitenlandse bedrijven juist uit Turkije, meestal wegens een gebrek aan vertrouwen in de markt.

Met deze grote Chinese investering haalt Turkije even opgelucht adem. De Chinese fabriek levert meer werkgelegenheid op in Manisa en haalt ook expertise en kennis het land in. En er is meer te winnen voor Turkije, zegt politiek analist Berkay Mandiraci van de International Crisis Group. "Men wil zich niet langer alleen focussen op de westerse markt, maar wedden op meerdere paarden."

Zo wil Turkije ook lid worden van samenwerkingsverband BRICS. Mandiraci: "Er zit een politieke boodschap in, waarbij Turkije tegen het Westen zegt: 'Als jullie de kansen niet grijpen, zullen anderen dat wel doen.'"

Campings voor Chinezen

In Manisa is het nieuws aan niemand voorbijgegaan. In de wijk naast het weiland waar de Chinese fabriek moet komen, is men overwegend positief. "Ze zeggen dat het goed is voor de toekomst", aldus een jonge man die een slagerij runt. "Een hoop jongens hier zijn werkloos. Ik hoop dat ze veel banen voor de lokale bevolking creëren."

Er is ook kritiek. De fabriek komt op landbouwgrond en boeren zijn al uitgekocht. De eigenaar van het lokale theehuis vindt het een slecht plan: "Waarom juist hier? Het is één van de meest vruchtbare plekken in de omgeving."

Volgens de burgemeester maakt de belofte van banen alles goed. Hij rekent op duizenden banen voor Turken, niet alleen in de fabriek zelf. De fabriek zal ook werkgelegenheid en bedrijvigheid eromheen creëren. De Chinezen zullen zich namelijk in Manisa gaan vestigen. De gemeente is al druk met de voorbereidingen.

"We hebben ontdekt dat Chinezen houden van kamperen in de natuur, dus we willen campings hier in de bergen opzetten. We willen een Chinese straat maken met Chinese restaurants," zegt Zeyrek. "De Chinezen moeten zich hier welkom voelen"

In de eerste negen maanden van dit jaar zijn ruim een kwart meer bedrijven failliet verklaard dan in dezelfde periode vorig jaar. Ook vonden er meer reorganisaties plaats. Maar door de krapte op de arbeidsmarkt vonden veel mensen snel een nieuwe baan. Dat blijkt uit cijfers van uitvoeringsinstantie UWV.

Het aantal werkgevers dat bij het UWV collectief ontslag aanvroeg is ook gestegen, met 36 procent. Collectief ontslag betekent dat er meerdere werknemers binnen een bedrijf tegelijkertijd worden ontslagen. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij een reorganisatie of een verslechterde financiële situatie.

Daarnaast is het aantal werkgevers dat een verzoek indiende bij het UWV om een of meerdere werknemers wegens bedrijfseconomische redenen te mogen ontslaan met een vijfde toegenomen.

'Veel vacatures staan nog open'

Het aantal WW-uitkeringen steeg met 11 procent een stuk minder hard dan het aantal faillissementen en ontslagen. Vaak zitten mensen na een collectief ontslag of faillissement niet lang zonder baan en hoeven ze dus geen beroep te doen op een uitkering, zegt Rob Witjes, hoofd arbeidsmarktinformatie bij het UWV.

"In vrijwel alle sectoren is er een tekort aan personeel. Vooral in de zorg, ICT, bouw en transport. Er zijn dus veel vacatures die nog openstaan. Werkgevers staan te springen om personeel."

Bij een kleine groep mensen duurt het iets langer om ander werk te vinden. "Dat zien we bijvoorbeeld bij mensen met een administratieve achtergrond. Je ziet het ook bij mensen die jarenlang bij een bepaald bedrijf hebben gewerkt, waar op een gegeven moment een reorganisatie plaatsvindt. Bij deze mensen is onvoldoende geïnvesteerd in scholing. Toch komen ze meestal niet langdurig zonder werk te zitten."

Bij een grote brand en een explosie in een portiekflat in Ede is één persoon om het leven gekomen. Het hele woningblok is ontruimd, maar de meeste mensen mogen inmiddels weer naar huis.

De oorzaak van de brand is nog niet bekend, maar de Veiligheidsregio Gelderland-Midden gaat ervan uit dat er "geen sprake is van explosieven, want daar hebben we geen aanwijzingen voor", zegt een woordvoerder.

Hoe de brand wel is ontstaan, wordt nog onderzocht. Het vuur is inmiddels onder controle.

Ontruiming

De brand woedde rond 03.15 uur in twee woningen aan de Ernst Casimirlaan. De Veiligheidsregio spreekt tegenover de NOS van een "korte, felle brand", die een flinke explosie veroorzaakte. Daardoor zijn de voor- en achtergevel van de flat naar buiten geblazen.

Vanwege de hevigheid van de brand moesten zo'n 30 tot 35 mensen hun huis verlaten, aldus de woordvoerder. Twee inwoners konden door de grote hoeveelheid rook in het trappenhuis hun woning niet verlaten. Zij zijn door de brandweer van het balkon gehaald. Het ambulancepersoneel heeft deze mensen nagekeken, zij bleven ongedeerd.

De hulpdiensten rukten met veel materieel uit. Er waren zo'n twaalf brandweerwagens en zo'n 60 hulpverleners:

Bewoners werden in eerste instantie buiten opgevangen, maar konden na verloop van tijd naar een nabijgelegen verzorgingshuis.

Het hele woningblok van 24 woningen werd ontruimd. Inmiddels zijn 18 woningen weer vrijgegeven volgens de burgemeester. Die mensen zijn weer thuis.

Mensen van drie andere woningen hebben minder geluk. De verwachting is dat die voor langere tijd onbewoonbaar zijn. De overige woningen worden waarschijnlijk in de loop van de dag weer vrijgegeven.

Bij een explosie in een toilet in de Chileense hoofdstad Santiago zijn zeker 35 middelbare scholieren gewond geraakt. Volgens de politie waren de leerlingen molotovcocktails aan het maken in de wc's.

Van de scholieren liepen er tien ernstige brandwonden op. Van hen verkeren er vijf in levensgevaar, meldt onder meer de Chileense krant La Cuarta. De leerlingen van het Internado Nacional Barros Arana (INBA) zouden zich gisteren iets voor 11.00 uur lokale tijd hebben opgesloten in de toiletten om een molotovcocktail te maken. Die zouden ze hebben willen gebruiken bij een demonstratie.

Vloeistof

In de toiletten werden onder meer flessen met brandbare vloeistof aangetroffen. Ook vond de politie er witte overalls. Die kunnen volgens de politie gebruikt worden door demonstranten om zichzelf onherkenbaar te maken.

De gemeente laat strafrechtelijk onderzoek uitvoeren. Een gemeenteambtenaar stelt in de Chileense krant Las Últimas Noticias dat hoewel de slachtoffers minderjarig zijn, zij mogelijk door volwassenen zijn aangespoord om de explosieven te maken.

De douane heeft bij een controle in de haven van Vlissingen 600 kilo cocaïne gevonden in een pallet met bananen.

De drugs werd gevonden met behulp van speurhonden. De partij bananen kwam uit Ecuador en had naar Denemarken vervoerd moeten worden. De cocaïne had een straatwaarde van zo'n 45 miljoen euro en is vernietigd.

De actie werd gevoerd met hulp van de politie en de Koninklijke Marechaussee. De douane meldt niet of er mensen zijn opgepakt.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft Elon Musk gewaarschuwd dat het mogelijk tegen de wet is om kiezers miljoenen te geven om zich te laten registreren om te stemmen. Dat melden bronnen binnen justitie aan CNN.

Musk is een aanhanger van Donald Trump en geeft miljoenen dollars uit aan steun voor zijn presidentscampagne. Hij beloofde afgelopen zaterdag onder meer via zijn politieke actiecomité 1 miljoen dollar (omgerekend zo'n 927.000 euro) per dag te geven aan mensen die een grondwetpetitie ondertekenen als ze geregistreerd zijn voor de verkiezingen. Doel hiervan is om Trump-kiezers in swing states over te halen naar de stembus te gaan.

De kiezers moeten daarvoor een petitie tekenen waarin steun voor het eerste en tweede amendement van de Amerikaanse grondwet wordt uitgesproken. Hierin staan onder meer de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en het recht op wapenbezit verankerd. Alleen kiezers die zich hebben geregistreerd als stemmer kunnen de petitie tekenen. Onder hen verloot Musk dagelijks 1 miljoen dollar tot de presidentsverkiezingen van 5 november.

Alleen voor swing states

De petitie is te tekenen in zeven swing states: Georgia, Nevada, Arizona, Michigan, Wisconsin, North Carolina en Pennsylvania. Niet alleen hebben kiezers die zich registreren om te stemmen en de petitie tekenen kans op de enorme geldprijs, ook kunnen zij geld verdienen als zij andere mensen de petitie laten tekenen (en zich dus te registreren als stemmer als ze dat niet al hadden gedaan). In zes staten krijgen zij per verwijzing 47 dollar, in Pennsylvania 100 dollar. Dit is de swing state waarin de meeste kiesmannen te winnen zijn (19 in totaal).

Vooral Democraten, maar ook sommige Republikeinen, vragen zich af of deze actie wel legaal is. Het ministerie van Justitie liet al eerder weten verzoeken te hebben gehad om te kijken naar het prijssysteem van Musk. Volgens nationale wetten mogen mensen niet worden betaald om te gaan stemmen. En nu is Musk volgens bronnen bij CNN dus ook gewaarschuwd door het ministerie.

Musk ontkent iets fout te doen met zijn actie. "Je kan lid zijn van welke politieke partij dan ook of helemaal niet lid zijn en je hoeft niet eens te stemmen", zei hij. Musk ging niet in op het mogelijke juridische probleem dat de verkiezing alleen open is voor geregistreerde kiezers.

Winnaars

Inmiddels hebben meerdere mensen het geld gekregen. Afgelopen weekend kregen de eerste twee winnaars een cheque van 1 miljoen dollar uit handen van Musk. Beide winnaars droegen kleding van de presidentscampagne van Trump. Van latere winnaars is alleen een foto te zien, zonder dat Musk naast hen staat.

De Tesla-baas is sinds dit jaar een groot voorstander van Trump. Hij stond tijdens een campagnebijeenkomst op het podium met de presidentskandidaat en gaf naast de loterij al tientallen miljoenen uit aan de campagne van Trump.

Een melkveehouder uit het Friese dorp Sint Jacobiparochie is onbedoeld het middelpunt geworden van een oplichtingszaak. Een oplichter gebruikte de bedrijfsgegevens van de boer om trekkers aan te bieden die helemaal niet bestonden.

De oplichter deed zich voor als verkoper van tractoren en plaatste op Facebook advertenties. Daarvoor gebruikte hij de gegevens van onder meer melkveehouder Jos Faassen.

De slachtoffers dachten dat ze een nieuwe tractor hadden gevonden, maar wanneer zij naar het melkveebedrijf van Faassen reisden, ontdekten ze dat ze waren opgelicht. Enkelen hadden al een aanbetaling gedaan. "Het is wel sneu voor die mensen. Ze hadden het vrij snel door toen ze hier aankwamen", zegt Faassen tegen Omrop Fryslân.

Slachtoffers uit het hele land

Er kwamen zeker vijf mensen naar de boerderij. Volgens Faassen hadden sommige slachtoffers honderden kilometers afgelegd. "Op een gegeven moment kwam er zelfs een vrachtwagen aanrijden met mensen uit Polen, die nauwelijks Engels spraken", vertelt hij. "Ze hadden een vrachtwagen geregeld om de trekker op te halen."

Een ander slachtoffer, een man uit Limburg, had een aanbetaling van 650 euro gedaan voor een trekker die hij voor zijn neef in Tsjechië wilde kopen. "Hij wilde de trekker nog eens goed bekijken voordat hij hem mee zou nemen, maar er was natuurlijk niets", zegt Faassen.

Opgelucht

De melkveehouder deed aangifte van identiteitsfraude. Hij wist ook het nummer van de oplichter te achterhalen en nam contact op. "Ik heb hem een paar keer gebeld. Eerst wist hij van niets, maar later bekende hij. Hij dreigde zelfs: 'ik stuur het hele Oostblok op jullie af en plaats nog veel meer advertenties'", vertelt Faassen. "Maar een paar dagen later nam hij de telefoon niet meer op. Toen werd het stil. Hij was opgepakt."

Volgens Omrop Fryslân is de verdachte een 30-jarige man uit Utrecht. Hij zou een bekende zijn van de politie en in het verleden vaker zijn veroordeeld, onder meer voor oplichting en bedreiging.

Faassen is opgelucht dat de zaak eindelijk tot een einde komt. Hij heeft wel medelijden met de slachtoffers. "Die man uit Limburg, hij heeft nooit meer iets gezien van zijn geld."

De Verenigde Staten zeggen voor het eerst bewijs te hebben gezien van de aanwezigheid van Noord-Koreaanse troepen in Rusland. De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin heeft dat vandaag aan journalisten laten weten.

Austin zei dat het "heel, heel ernstig" zou zijn als Noord-Korea zich voorbereidt om samen met Rusland te gaan vechten in Oekraïne, zoals Zuid-Korea en Oekraïne beweren. Hij zei echter ook dat het nog maar de vraag is wat de Noord-Koreaanse troepen in Oekraïne gaan doen.

In Seoul melden Zuid-Koreaanse parlementsleden dat Noord-Korea 3000 troepen naar Rusland heeft gestuurd en dat er nog duizenden zullen volgen. Dat aantal is twee keer zo hoog als een eerdere schatting van de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst.

De Verenigde Staten vermoeden dat 3000 Noord-Koreaanse militairen worden getraind op militaire bases in Oost-Rusland. Dat meldt John Kirby, woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad van de VS.

Volgens Kirby is vastgesteld dat de Noord-Koreaanse soldaten tussen begin en half oktober per schip zijn vervoerd vanuit de Noord-Koreaanse regio Wonsan naar de Oost-Russische stad Vladivostok. Vervolgens zijn ze naar verschillende militaire trainingslocaties in Oost-Rusland gebracht.

Volgens de inlichtingendienst van Zuid-Korea zouden Noord-Koreaanse militairen worden voorzien van Russische uniformen en identiteitsbewijzen uit Siberische regio's als Jakoetië en Boerjatië. De lokale bevolking in Siberië heeft deels vergelijkbare uiterlijke kenmerken als de bevolking in Noord-Korea.

Het Kremlin heeft de beweringen van Seoul over de troepeninzet van Noord-Korea eerder afgedaan als nepnieuws. Een Noord-Koreaanse vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties in New York noemde het tijdens een bijeenkomst op maandag "ongegronde geruchten".

Escalatie van het conflict

De BBC heeft de Belarussische president Loekasjenko gevraagd naar de beweringen dat Noord-Koreaanse troepen in Oekraïne zouden worden ingezet. Hij deed die af als "onzin", meldt de Britse zender. "Poetin zou nooit proberen een ander land te overtuigen om zijn leger te betrekken bij de 'speciale operatie' van Rusland in Oekraïne", zei Loekasjenko.

De Belarussische president zei verder dat het "een stap in de richting van escalatie van het conflict zou zijn als de strijdkrachten van welk land dan ook aan de frontlinie zouden staan".

Die woorden komen overeen met die van NAVO-chef Mark Rutte eerder deze week. Ook hij zei dat het een "aanzienlijke escalatie" zou zijn als Noord-Korea troepen stuurt naar Oekraïne om samen met de Russen te vechten.

Het totaal aantal woningbranden veroorzaakt door een accu van een elektrische fiets, scooter of step is vorig jaar bijna verdubbeld. Accu's en batterijen waren vorig jaar de oorzaak van 5 procent van het totaal aantal woningbranden. Het jaar ervoor was dit nog 3 procent.

Het is een ontwikkeling die niet helemaal tegen te gaan is, omdat er meer accu's en batterijen worden gebruikt. Niet alleen voor e-bikes of e-scooters, maar ook voor telefoons, tablets en laptops en speelgoed. Toch zijn er dingen die je kunt doen om zo'n accubrand te voorkomen.

Blijf in de buurt

Er zijn meerdere momenten waarop het mis kan gaan, zegt Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond voor Verzekeraars. "En het is belangrijk om je daar bewust van te zijn. Zeker omdat twee derde van alle ernstige brandwonden in en om het huis worden opgelopen."

Vaak zitten opladers te lang in het stopcontact, waardoor de accu te heet wordt en er kortsluiting kan ontstaan. Haal de oplader dus altijd uit het stopcontact als de accu vol is, adviseert Weurding.

Een minder bekend risico zijn accu's die te lang niet zijn opgeladen. Gebruik je de accu weinig? Laad hem dan alsnog eens per drie maanden op, zegt Weurding. Een niet-gebruikte accu loopt leeg en kan daardoor beschadigen.

Het is ook belangrijk om altijd de originele accu's en opladers van een voertuig of apparaat te gebruiken. Namaak-opladers kunnen je accu beschadigen en brandgevaarlijk zijn. Gebruik ook nooit een verlengsnoer. Bovendien is het belangrijk om in de buurt te blijven tijdens het opladen. "Je hoeft er niet met een krant naast te gaan zitten, maar het is wel goed om regelmatig te gaan kijken."

Accu laten checken

Meerdere veiligheidsregio's en Brandweer Nederland hebben zich verenigd in het initiatief Ik laad accuraat. Via deze website geven ze tips om brand door accu's en batterijen zoveel mogelijk te voorkomen. "We hebben steeds meer spullen in huis die we willen opladen. Wij zien dat je met een paar tips zo'n brand kan voorkomen", zegt Marc Corijn van Brandweer Haaglanden.

Een groot risico voor brand zijn accu's die van binnen kapot zijn, legt Corijn uit. "En dat zie je vaak niet aan de buitenkant." Laat je accu dus regelmatig checken door een specialist. Doe dat ook nadat er iets mee gebeurd is, bijvoorbeeld na een val met je elektrische fiets.

Brandveiligheidsdeskundige Marc Corijn laat zien wat er gebeurt als het misgaat:

Corijn heeft nog meer tips om brand te voorkomen. "Laad je accu bij voorkeur overdag op, zodat je erbij bent. Eigenlijk moet je zo'n accu nooit alleen laten. En leg hem op een harde ondergrond, dan kan de warmte weg. Dek de accu ook nooit af tijdens het opladen."

Het is belangrijk om altijd een rookmelder in de ruimte te hebben hangen waar accu's worden opgeladen, ook als dat in een schuur of garage is. "Als er dan wat gebeurt, ben je in een vroeg stadium gealarmeerd", zegt Corijn.

Verzekering

Volgens Weurding is een accubrand in principe gewoon verzekerd via de inboedelverzekering. "Je dient een claim in en wanneer er geen sprake is van bijvoorbeeld extreme nalatigheid wordt er uitgekeerd", zegt hij. "Er wordt verwacht dat je erop let wat je doet, maar een ongeluk kan altijd gebeuren."

De conceptbrief van premier Schoof over de 'asielnoodmaatregelenwet' die vandaag is uitgelekt levert kritische reacties op van asieladvocaten, Vluchtelingenwerk Nederland en andere betrokkenen.

In de conceptbrief van Schoof staat dat de spreidingswet snel moet worden ingetrokken, "zo mogelijk dit jaar". Burgemeester Jaap Velema (D66) van de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel ligt, zegt via zijn woordvoerder dat het aanmeldcentrum in Ter Apel hier niet direct mee geholpen is.

"We zien dat er op dit moment weinig instroom is, maar dat er juist problemen zijn met de uitstroom en doorstroom", zegt de woordvoerder.

"We zien niet hoe de aangekondigde maatregelen met betrekking tot het intrekken van de spreidingswet en het afschaffen van de regeling rond de huisvesting van statushouders de huidige situatie in Ter Apel gaat verbeteren. Er ligt al een uitnodiging aan de minister om in gesprek te gaan over hoe ze op korte termijn de situatie in Ter Apel gaat verbeteren."

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) wil nog niet reageren. "Het zijn uitgelekte plannen en daar hebben wij geen reactie op", zegt een woordvoerder. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil nog niet inhoudelijk reageren.

Vluchtelingenwerk Nederland is niet te spreken over de voorgenomen plannen. "Het kabinet is willens en wetens bezig om het asielstelsel te ontwrichten", zegt bestuursvoorzitter Frank Candel. "Je denkt na het hoofdlijnenakkoord 'kan het nog erger' en ze zijn er weer in geslaagd", zegt hij.

"Het kabinet wil de rechten van erkende vluchtelingen inperken, waardoor ze in een vacuüm geplaatst worden. Tegelijkertijd willen ze dat mensen gaan werken, maar om te werken moet je de taal kennen en een plek hebben om te wonen. Als je alle mogelijkheden ontneemt, dan is de kans dat ze gaan werken heel klein."

In de brief van Schoof wordt er nog een aantal maatregelen genoemd die de asielprocedure strenger en soberder moeten maken. Candel zegt dat voor erkende vluchtelingen "elk perspectief op deelname aan de samenleving" ontnomen wordt.

"Ik moet ook nog zien welke gemeente zit te wachten op plekken waar mensen zitten zonder perspectief. Je organiseert op deze manier getto's. Nu worden vluchtelingen gekoppeld aan stad of dorp, als je dat loslaat dan hangen mensen letterlijk in niemandsland."

'Langere procedures'

Bestuurslid Maartje Terpstra van de Vereniging van Asieladvocaten valt op dat ongehuwde partners niet kunnen nareizen. "Met name omdat we dat altijd hebben gedaan voor de lhbti-gemeenschap", zegt ze in het NPO Radio 1-programma Nieuws & Co. "Zij vluchten juist omdat ze vervolgd worden en vaak niet kunnen trouwen."

Ook dat de toegewezen huisvesting altijd geaccepteerd moet worden door statushouders is opvallend, zegt Terpstra. "Dat zou dan huisvesting zijn die eigenlijk niet bestemd is voor Nederlandse mensen. Het meest zorgwekkende daaraan is dat ze dan ook niet makkelijk integreren, want ze blijven bij elkaar zitten. Dan is het lastiger om de Nederlandse taal te leren en om werk te vinden, dus het lost niets op. Het creëert problemen."

Daarnaast is Terpstra kritisch over de afspraak om bepaalde delen van Syrië als veilig te bestempelen. "Dan ben je eigenlijk op een niet-objectieve wijze een land veilig aan het verklaren. Door dit soort maatregelen komen er juist meer rechtszaken en gaan procedures langer duren in plaats van korter."

Ook de grenscontroles, die er vanaf eind november moeten komen, kunnen averechts werken, stelt Terpstra. "Dat betekent voor asielzoekers meestal dat ze mensensmokkelaars in moeten schakelen. Het werkt verder vaak etnisch profileren in de hand en dat wil je ook voorkomen."

De uitgelekte brief van Schoof begint met de opmerking dat Nederland in een asielcrisis zit en dat het asielsysteem "in de huidige vorm onhoudbaar" is. Terpstra is het daar volstrekt mee oneens, zegt ze. "Het asielsysteem is niet onhoudbaar, maar wat wel onhoudbaar dat er telkens door verschillende kabinetten wordt afgeschaald. Wat nodig is, is een consistent beleid."

Dat betekent volgens Terpstra dat er genoeg geld en genoeg mensen moeten zijn voor de IND. "Daarmee kun je ervoor zorgen dat er snel en goed beslist wordt. Dat lukt niet met iedere keer weer een ander pakket maatregelen, dat eigenlijk meer politiek bedoeld is dan daadwerkelijk bestuurlijk iets oplost."

De politie heeft gisteravond een 15-jarige jongen uit Rotterdam aangehouden die vermoedelijk een explosie wilde veroorzaken bij een woning in Almere. Het is de derde keer deze week dat er in de Almeerse woonwijk Europakwartier een explosief is gevonden.

Volgens de politie zagen bewoners van de Roemeniëstraat gisteravond rond 23.00 uur iemand rondlopen met een mogelijk explosief. Zij waarschuwden de politie en kort daarna vonden agenten in de straat een vuurwerkbom.

Het explosief kon worden veiliggesteld door de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD). Aan de hand van het signalement kon kort daarna de verdachte worden aangehouden, meldt Omroep Flevoland.

Eerdere incidenten

In de nacht van maandag op dinsdag was er in diezelfde Roemeniëstraat een explosie bij een woning. Er raakte niemand gewond. Vanochtend werd even verderop bij de Hongarijeplaats nog een explosief gevonden. Dat explosief kon worden veiliggesteld door de EOD.

Waarom de explosieven in de wijk zijn geplaatst, is nog niet duidelijk. Ook is niet bekend of er een verband is tussen de incidenten. De politie doet daar onderzoek naar. Omroep Flevoland meldt dat er begin september in de Roemeniëstraat ook al een explosie was bij een woning. Sindsdien is er in de straat cameratoezicht.

Buurt bezorgd

Hoewel er nog veel onduidelijk is, maken verschillende buurtbewoners zich zorgen over de veiligheid in hun wijk. Bewoners zeiden gisteren tegen de regionale omroep dat ze niet meer fijn wonen in de woonwijk en bang zijn voor een nieuw incident. "We voelen ons hier onveilig. Je weet niet of het bij ons kan gebeuren", zei een buurtbewoner.

Vervoersbedrijf Qbuzz mag een order van 45 elektrische bussen bij de Deurnese bussenbouwer Ebusco annuleren. Dat heeft de rechtbank in Utrecht bepaald, nadat Ebusco met een kort geding probeerde af te dwingen dat Qbuzz toch voor de bestelde bussen betaalt.

Volgens de rechter houdt Ebusco zich niet aan de afspraken, omdat het bedrijf te laat was met het leveren van de bussen. Qbuzz heeft zich eerder redelijk opgesteld tegenover de busfabrikant, toen bleek dat de bestelde bussen niet op het afgesproken moment geleverd konden worden. Ebusco zou juist onvoldoende hebben bewezen dat ze alsnog voor de uiterlijke leverdatum van 1 december afgeleverd kunnen worden, vindt de rechter.

Beide partijen willen tegenover de NOS nog niet reageren op de uitspraak.

Vertrouwen kwijt

Maandagochtend maakte Ebusco bekend dat een klant een order van 59 bussen heeft geannuleerd. Die klant blijkt Qbuzz te zijn. Het OV-bedrijf had eerder ook al beslag gelegd op enkele rekeningen van de elektrische bussenbouwer, omdat Ebusco een schadevergoeding voor de vertraagde levering van 1,2 miljoen euro niet betaald had. Om zowel de annulering van de order als de bevriezing van de bankrekeningen ongedaan te maken, was Ebusco naar de rechter gestapt.

De advocaat van Qbuzz verklaarde dat het vervoersbedrijf het vertrouwen in de bussenbouwer volledig was kwijtgeraakt. De bussen hadden eind maart al geleverd moeten worden, en sommige bussen zelfs maanden daarvoor. Maar Qbuzz heeft ze nog steeds niet gekregen.

Ebusco verklaarde dat 45 van de 59 bussen al waren geproduceerd en dat er 30 klaar staan voor levering. Het bedrijf zei dat het problemen heeft met de productie vanwege een personeelstekort en onderdelen die te laat arriveren.

De rechter gaf Qbuzz niet alleen gelijk over het annuleren van de levering. Ook de beslaglegging op de rekeningen van Ebusco was volgens de rechter geoorloofd en hoeft niet opgeheven te worden.

Salarissen

Eerder zegden Connect Bus en Keolis vanwege onvrede over niet ontvangen bestellingen al orders voor tientallen bussen af. Het kwijtraken van de order van Qbuzz kan een nieuwe duw richting de afgrond voor Ebusco zijn. De advocaat van het bedrijf stelde in het kort geding dat deze week de salarissen niet betaald kunnen worden als het niet bij de eigen bankrekeningen kan.

Hoe het er verder voorstaat bij het bedrijf zal morgenochtend blijken, wanneer aandeelhouders geïnformeerd worden over de financiële situatie van Ebusco. Morgenmiddag gaan aandeelhouders stemmen over een plan om nog eens 36 miljoen euro op te halen via de uitgifte van nieuwe aandelen. Eind vorig jaar hadden zij al ongeveer 60 miljoen euro extra geïnvesteerd. Geen van de grote aandeelhouders heeft nog publiekelijk toegezegd akkoord te gaan met het plan om nieuwe aandelen uit te geven.

VVD-leider Yesilgöz staat niet afwijzend tegenover de deal die de coalitiepartners PVV en NSC hebben gesloten over het asielbeleid. "Ik heb een positieve grondhouding", zei ze nadat ze in het Catshuis was bijgepraat over de plannen. "Ik heb een aantal vragen gesteld. We praten morgen verder." Meer wilde ze niet zeggen.

Haar collega Van der Plas van BBB liet zich ook positief uit over het onderhandelingsresultaat van de twee kemphanen op dit thema, PVV en NSC. "Ik vind dat er hard gewerkt is door Wilders en Van Vroonhoven. Het gaat om het resultaat. Wij zijn redelijk positief." Ze wil het nog wel met haar fractie bespreken voordat ze definitief akkoord gaat.

Vanmiddag lekte via de NOS uit dat PVV en NSC onder leiding van premier Schoof hebben afgesproken dat er geen gebruik zal worden gemaakt van het staatsnoodrecht om de instroom van asielzoekers in te perken. De Eerste en Tweede Kamer mogen gewoon hun oordeel geven over een wet met maatregelen.

De SGP, die waarschijnlijk belangrijk is voor een meerderheid in de Eerste Kamer, reageert ook positief. Partijleider Stoffer vindt dat de coalitie tegemoetkomt aan de wens van de partij om niet te makkelijk te kiezen voor het noodrecht.

Spreidingswet intrekken

PVV-leider Wilders heeft inmiddels op X bevestigd dat hij niet zijn zin heeft gekregen over de inzet van het noodrecht. "Maar wel met spoed strenge asielmaatregelen! Erg blij mee!", schrijft hij. Wilders hoopt dat de hele coalitie ermee zal instemmen.

Opvallend in de voorlopige afspraken is de mogelijkheid om Syrische asielzoekers en statushouders terug te sturen naar delen van hun land waar het veilig is. Verder wordt de spreidingswet, die gemeenten dwingt om opvang te regelen, zo snel mogelijk ingetrokken en worden gemeenten niet meer verplicht om een bepaald aantal statushouders te huisvesten.

Statushouders die niet kunnen doorstromen naar een huis worden ondergebracht in sobere voorzieningen die ze niet mogen weigeren. De verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd verdwijnt, na drie jaar wordt de aanvraag opnieuw beoordeeld.

'Probleem alleen maar groter'

Linkse oppositiepartijen reageren afwijzend op de uitgelekte plannen. SP-leider Dijk vindt dat het kabinet het asielprobleem alleen maar groter maakt dan het al is. "Het biedt geen oplossing voor de problemen die er zijn." Volgens Dijk moet er vooral iets gedaan worden aan de lange procedures, waardoor het systeem vastgelopen is.

"Mensen zitten tot twee jaar in de opvang en dat is peperduur. Allerlei beunhazen verdienen daar goed geld aan met hun hotels en cruiseschepen." Dat de spreidingswet weer wordt ingetrokken betekent volgens Dijk dat de rijkste twintig gemeenten die nu geen mensen opvangen nog steeds niets hoeven te doen en dat het probleem nog meer op het bordje komt van gemeenten in het noorden, zoals Westerwolde, waar Ter Apel onder valt.

Ook ChristenUnie-leider Bikker vindt dat het kabinet de verkeerde richting kiest. "Ze kiezen voor problemen in plaats van oplossingen. Als mensen lang in de opvang zitten integreren ze niet." Wel is ze net als Dijk tevreden dat het parlement zich gewoon kan gaan uitspreken over de plannen.

D66-voorman Jetten vindt dat Wilders "na vier maanden politiek theater door de knieën is gegaan". Volgens hem is er veel tijd verloren, maar zal zijn partij de voorstellen op inhoud beoordelen. "We gaan kijken of ze leiden tot minder instroom, betere opvang. Of dat het vooral stoere taal en gebakken lucht is."

'NSC sluit deal with the devil'

Ronduit negatief is Denk-leider Van Baarle. "NSC heeft een 'deal with the devil' gesloten", zegt hij. "Het extreemrechtse gedachtegoed van Wilders wordt nog meer genormaliseerd door onmenselijke plannen door te voeren."

Hij is geschokt dat de coalitie Syriërs wil gaan terugsturen, terwijl het in Syrië niet veilig is. Over de 'sobere opvang' van statushouders zegt hij: "Ze worden opgehokt in een soort kampen".

De grootste oppositiepartij, GroenLinks-PvdA, wil pas reageren als het definitieve plan er ligt. Het is de bedoeling dat het kabinet er aanstaande vrijdag een besluit over neemt.

In en rond Lissabon zijn rellen uitgebroken nadat een man door de politie werd doodgeschoten. Volgens de politie zijn er afgelopen nacht 60 gevallen van brandstichting of vernieling geweest in de Portugese hoofdstad. De politie en de regering proberen om de rust te laten terugkeren.

De onrust begon in de achterstandswijk Cova da Moura. Maandagochtend werd daar de 43-jarige Odair Moniz neergeschoten door de politie. Hij zou zich hebben verzet bij zijn arrestatie en daarbij de politie met een mes hebben bedreigd. De man overleed kort daarna in het ziekenhuis.

Het leidde tot grote verontwaardiging onder bewoners van de wijk, die betwijfelen of het politieoptreden proportioneel was en denken dat er racisme in het spel was. Moniz was van Kaapverdische afkomst.

Op sociale media ging bovendien een verhaal rond dat dinsdagavond een grote politie-inval zou zijn geweest in het huis van het slachtoffer. Ongeveer vijftien zwaar bewapende agenten zouden zonder huiszoekingsbevel met geweld het pand zijn binnengevallen en de familie hebben lastiggevallen. De politie ontkent dat voorval nadrukkelijk.

Bussen en vuilnisbakken in brand

Al snel breidde de onrust zich uit naar andere wijken en voorsteden van Lissabon, met name naar gebieden waar ook veel migranten wonen. Die onrust mondde uit in de hevigste rellen in de recente geschiedenis van de stad, schrijven Portugese media.

De politie meldt dat er twaalf voertuigen in brand zijn gestoken, waaronder twee bussen. Talloze vuilnisbakken gingen in de fik en er werd met stenen gegooid. Vier mensen raakten gewond, twee van hen zijn politieagenten. Drie mensen zijn opgepakt voor brandstichting en mishandeling.

Intussen proberen de autoriteiten de situatie te beteugelen. Ook vandaag is de sfeer nog altijd gespannen, melden lokale media. President Rebelo de Sousa maande vandaag tot kalmte. De minister van Binnenlandse Zaken noemde het doodschieten van de man een "ongelukkig incident" en zegt dat het ministerie permanent in contact staat met alle veiligheidsdiensten om de orde te herstellen, en "iedereen die aan deze rellen heeft deelgenomen voor het gerecht te brengen".

De politieagent die Moniz neerschoot, zit vast en het incident wordt onderzocht.

Benfica-Feyenoord

De wijken waar de brandstichtingen en vernielingen van gisteravond plaatsvonden, zijn niet ver van het stadion van voetbalclub Benfica, waar Feyenoord vanavond op bezoek is voor een Champions League-duel. De wedstrijd wordt bestempeld als een "hoog risico-evenement". Ook rond het stadion is veel politie aanwezig en er zijn straten afgezet.

Dinsdagavond werden tientallen Feyenoord-supporters volgens lokale media bij een café vlak bij het stadion aangevallen door aanhangers van Benfica. Volgens de politie heeft die confrontatie "geen ernstige gevolgen" gehad.

Nederland doet mee aan het Eurovisie Songfestival van volgend jaar in Zwitserland. Joost Klein heeft de kans gekregen om mee te doen, maar dat heeft hij geweigerd, zegt omroep AVROTROS.

Lange tijd was het onduidelijk of AVROTROS zou meedoen, vanwege een incident met Klein op het Songfestival van dit jaar in Malmö. De omroep zegt maandenlang te hebben gesproken met organisator EBU en voldoende garanties te hebben gekregen dat er structurele veranderingen worden doorgevoerd bij het muziekfestival.

Klein werd ervan beschuldigd dat hij voor de halve finale in Malmö achter de schermen een dreigende beweging had gemaakt naar een cameravrouw. Daarop werd hij uit de wedstrijd gehaald door organisator EBU. Vanwege gebrek aan bewijs zag het Zweedse Openbaar Ministerie af van een rechtszaak tegen Klein.

'Pas gisteravond beslissing genomen'

In de talkshow Eva ging Klein in op de vraag waarom hij afziet van deelname komend jaar. "Het was een lastige keuze. We hadden heel goede hoop en hebben er maanden over nagedacht, maar we dachten ook: misschien is die magie de magie van vorig jaar. Misschien is er niet veel veranderd bij de EBU en het is ook een heel slopend proces. We hebben rond het Songfestival elke dag gewerkt, zes maanden lang."

Klein had desondanks wel een nieuwe act klaar. "We hebben de beslissing pas gisteravond genomen. We hadden een liedje en alles was al ready, maar het voelde gewoon niet goed", zegt artistiek manager Gover Meit, ook te gast in de talkshow van Eva Jinek. "Ik denk dat ik meer spijt zou hebben van het wel doen, dan van het niet doen."

Doodsbedreigingen

De periode na het Songfestival leverde Klein de nodige stress op. Samen met zijn vrienden is hij de hele wereld over getoerd, maar hij werd ook geconfronteerd met de nadelen van zijn bekendheid, vertelt hij. "Ik krijg doodsbedreigingen, ik heb beveiliging, een sigaret roken op straat zit er niet in." Meit: "Er is best veel agressie losgekomen. Naarmate de zomer vorderde, kwamen er duistere krachten uit het internet los die bloed ruiken."

Het optreden en dealen met de media kostte daarbij veel energie, wat ook meespeelt bij de beslissing om het Songfestivalavontuur niet te herhalen komend jaar. "Ik ben gewoon kapot, heel moe", zei Klein. "Dat is gewoon de waarheid. Ik ben een independent artiest, er zit geen machine achter. Gewoon drie vrienden en wat iPhones. Het doet me pijn om niet te gaan, maar ik denk dat het beter is."

Televiziergala

De druppel, of een van de druppels, was de kritiek die Klein kreeg na het Gouden Televizier-Ring Gala waar hij in het publiek zat vorige week. Hij zou hebben zitten zwaaien tijdens de herdenking van overleden BN'ers en zou zijn weggelopen na afloop van de speech van André van Duin. Zelf zegt Klein het zwaaien achteraf gezien te betreuren. Hij benadrukt pas na de speech van Van Duin te zijn weggelopen, omdat hij naar de wc moest.

Voor zijn team was de kritiek na het gala wel een eyeopener, zegt Meit. "We zijn gewoon nog niet eens begonnen en het begint al, dachten we. Elk optreden dat Joost doet, komt onder een loep terecht."

Klein zegt nog steeds geraakt te zijn door zijn diskwalificatie. "Dat doet me nog steeds heel veel pijn, ik kan niet liegen. Ik heb er flink om gehuild. Dit liedje (Europapa) betekent de wereld voor mij." Over de aanleiding van de diskwalificatie, de aanvaring met de cameravrouw, wil hij nog steeds niets zeggen. "Er is niet zo veel gebeurd. Ik denk dat vader in de ochtend bij het voetbal heftiger was dan wat daar nou echt is gebeurd. Het is gewoon een politiek spelletje."