NOS Nieuws - Algemeen

De comeback van de band Kane krijgt geen vervolg. De band neemt in het najaar definitief afscheid met een concert in Ahoy Rotterdam. Dat heeft zanger Dinand Woesthoff bekendgemaakt in het NPO Radio 2-programma Jan-Willem Start Op!

De band stopte in 2014, maar maakte vorig jaar een comeback. In 2023 kwam een documentaire uit over de Haagse rockband die hits scoorde met No Surrender, Rain Down On Me en So Glad You Made It.

Na het uitkomen van die documentaire kwam Kane met nieuwe optredens. "We waren dat helemaal niet van plan", vertelt de zanger die vorig jaar vijf keer in de Ziggo Dome stond. Op NPO Radio 2 noemde hij het eerder al "een van de highlights" van zijn leven. Ook kwam er nieuwe muziek uit.

'Ontzettend dankbaar'

Woesthoff en gitarist Dennis van Leeuwen gaven toen al aan dat hun comeback tijdelijk zou zijn. "We beginnen het feest maar gaan ook zelf het licht uitdoen, op onze eigen terms", was volgens Woesthoff de gedachte.

Dat ze dit jaar met een optreden in Ahoy een definitief punt zetten, ligt volgens de band voor de hand. Ahoy vonden ze naar eigen zeggen altijd de fijnste plek om te spelen. "Daar hebben we negen eigen shows gedaan. Dit wordt de tiende", zegt Woesthoff.

"We zijn ontzettend dankbaar dat we dit allemaal mogen meemaken." Het laatste concert van Kane is zaterdag 18 oktober.

Kane live in de Kuip in 2008:

In Alkmaar wordt vandaag voor het eerst dit jaar weer een kaasmarkt gehouden. Het gaat om een eeuwenoude traditie waarbij het Waagplein in de binnenstad elke vrijdagochtend tot en met eind september wordt volgestapeld met kazen.

Kaasdragers in het wit gekleed sjouwen de kazen rond op berries. Overal op het Waagplein staan weegschalen en wordt 'handjeklap' gedaan. Maar in tegenstelling tot wat veel mensen denken, is op de kaasmarkt geen kaas te koop. "Je zou het een toneelstukje kunnen noemen, maar dat klinkt een beetje oneerbiedig", zegt Willem Borst bij NH. "We doen alles volgens de traditie."

Willem Borst is kaasvader in Alkmaar. Zijn functie gaat waarschijnlijk terug tot het jaar 1365, toen Alkmaar weegrecht had én een officiële kaasweegschaal. Wanneer de eerste echte kaasmarkt plaatsvond, is onbekend. Maar in 1593 werd het Kaasdragersgilde opgericht. Dat betekent dat er waarschijnlijk toen al een georganiseerde markt op het Waagplein was.

300 ton kaas per dag

De markt groeide zo snel in de 18de en 19de eeuw dat het Waagplein acht keer moest worden vergroot. Op het hoogtepunt waren er vier kaasmarkten per week, die tot diep in de nacht doorgingen, met een omzet van 300 ton kaas per marktdag.

Volgens historicus en stadsgids Jan Tervoort lijkt de kaasmarkt in zijn huidige vorm nog maar weinig op hoe het er toen aan toeging. "Tegenwoordig worden tonnen kaas met vrachtwagens op het Waagplein neergelegd, terwijl de kaas in de Gouden Eeuw via het water werd aangevoerd. Daarom staan de weegschalen nog steeds aan de kant van het water."

Destijds werd de kaas direct van de boot op de weegschaal gelegd. "Toen wist men niet precies hoeveel een kaas woog, terwijl we nu weten dat zo'n kaas standaard 13 kilo is."

Met de opkomst van groothandels, kaaswinkels en supermarktketens werd de praktische functie van de kaasmarkt steeds kleiner. "De echte handel stopte zo'n 25 à 30 jaar geleden", aldus kaasvader Borst. De kaasmarkt is nu vooral een toeristische trekpleister, die in geen enkele reisgids over Nederland ontbreekt.

Maar historicus Tervoort denkt dat de markt ook voor de inwoners van de kaasstad van belang is. "Veel Alkmaarders mijden de binnenstad op vrijdagochtend vanwege de drukte", zegt hij. "Dat is het grappige: iedere Alkmaarder kent de kaasmarkt, maar bijna niemand gaat erheen. Toch zou iedereen het eens moeten zien. Het hoort bij de stad en onze identiteit."

De kaasmarkt in Alkmaar is niet de enige. Ook in Edam, Hoorn, Woerden en Gouda zijn (veel kleinere) kaasmarkten. Op die in Woerden en Gouda wordt wel gehandeld.

De politie in Amsterdam heeft aanknopingspunten bij het vaststellen van de identiteit van de verdachte van de steekpartij in de buurt van de Dam gisteren. Hij werd kort na het steekincident aangehouden. Omdat de man meerdere documenten bij zich droeg, doet de recherche verder onderzoek om hem te identificeren.

De politie deelt verder niets over de verdachte, maar heeft wel bekendgemaakt dat hij zich woensdag heeft ingeschreven in een Amsterdams hotel. Op dit moment is er geen indicatie dat er meerdere mensen bij het steekincident betrokken waren, maar de politie houdt "nog altijd rekening met meerdere scenario's".

Het incident gebeurde gisteren aan het einde van de middag aan de Sint Nicolaasstraat in het centrum van de hoofdstad. Daar stak een man vijf mensen neer met verschillende messen. Vier van hen liggen nog in het ziekenhuis, zegt de politie. Twee slachtoffers raakten zwaargewond.

Toeristen

De slachtoffers zijn een Nederlandse vrouw van 19, twee zestigers uit de VS, een 73-jarige vrouw uit België en een 26-jarige man uit Polen. Hij heeft het ziekenhuis inmiddels verlaten. De andere slachtoffers liggen nog in het ziekenhuis en zijn stabiel, zegt de politie.

De verdachte zelf is gisteren in het ziekenhuis behandeld aan een verwonding op zijn been. Daarna is hij overgebracht naar de gevangenis in Scheveningen. Die gevangenis heeft een zorgcentrum waar gewonde verdachten worden vastgehouden en verzorgd.

Hij werd in eerste instantie tegen de grond gewerkt en vastgehouden door een voorbijganger, zegt een politiewoordvoerder. "Dat mag ook, zeker als mensen een misdrijf op heterdaad zien gebeuren. We vragen mensen wel te letten op de veiligheid, zoals gisteren ook gebeurde."

Stadsomroep AT5 meldt dat de voorbijganger een toerist is. Hij heeft een verklaring afgelegd bij de politie.

Beelden van de aanhouding:

De politie kreeg gisteren in eerste instantie melding van een straatroof, maar nadat er meerdere meldingen waren binnengekomen die gingen over een steekpartij "werd duidelijk dat het heel ernstig was", zegt de woordvoerder.

Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid kon gisteren niets zeggen over de achtergrond van het incident en het motief van de verdachte. Hij wilde ook niet zeggen of er een terreuronderzoek wordt ingesteld. De politie stelt dat bij een incident als dat van gisteren "alle scenario's worden meegenomen, en ook een terreuraanslag is daarin niet uitgesloten".

Vanmiddag zijn de politie, gemeente en burgemeester Halsema op de Dam om daar te praten met ondernemers, bewoners, toeristen en anderen die dat willen.

Zuidoost-Azië is getroffen door een zware aardbeving. Die had een kracht van 7,7 met een epicentrum in het midden van Myanmar. De beving was om 12.50 uur lokale tijd. Het is daar 5,5 uur later dan in Nederland.

Myanmar heeft de noodtoestand afgekondigd voor zes regio's, meldt persbureau AFP. In het land zijn ten minste drie doden gevallen toen een moskee deels instortte, zeggen ooggetuigen tegen persbureau Reuters.

Het militaire bewind van Myanmar heeft gevraagd om internationale hulp. Er zijn volgens juntaleider Min Aung Hlaing bloeddonaties nodig voor slachtoffers in Naypyidaw, Mandalay en Sagaing.

Hoeveel doden en gewonden er precies zijn in Myanmar, is niet bekend. Wel is duidelijk dat de aardbeving veel schade heeft aangericht.

Lokale media in Myanmar meldden dat er op verschillende plekken schade is aan huizen, gebouwen en wegen. Ook is de Ava Bridge bij Mandalay ingestort. Daarnaast zou het voormalige koninklijke paleis in de stad beschadigd zijn.

Deze beelden van de ingestorte brug zijn door de NOS geverifieerd:

Vlak na de beving ontstond er paniek op de internationale luchthaven van Mandalay. Op beelden is te zien hoe reizigers door de beschadigde ruimtes van het vliegveld lopen en buiten op de grond gaan zitten.

Ook is te zien dat een hotel in de plaats Aungban is ingestort. Hulpdiensten melden aan lokale media dat er een reddingsoperatie bezig is voor de mensen die vastzitten onder het puin. Volgens de eerste berichten zijn er slachtoffers gevallen, maar verdere details ontbreken vooralsnog.

Beelden van de luchthaven en het ingestorte hotel:

In de Thaise hoofdstad Bangkok, 1000 kilometer verderop, waren de gevolgen ook merkbaar. Een appartementencomplex in aanbouw is ingestort.

Persbureau AFP meldt op basis van hulpdiensten dat er minimaal 43 bouwvakkers vastzitten onder het puin. Andere gebouwen schudden heen en weer en mensen renden de straat op.

Bangkok is uitgeroepen tot rampgebied, meldt het stadsbestuur. De gouverneur van Bangkok is belast met de coördinatie van de rampbestrijding.

Het instorten van het gebouw in aanbouw:

Volgens de Amerikaanse geologische dienst USGS lag het epicentrum op ongeveer 17 kilometer van de plaats Mandalay in Myanmar, de op één na grootste stad in het land met ongeveer 1,5 miljoen inwoners.

Reuters heeft meerdere mensen gesproken in Mandalay. Iemand rende zijn huis uit toen alles begon te schudden. "Ik zag een gebouw van vijf verdiepingen voor mijn ogen instorten. Iedereen in mijn stad is op straat en niemand durft nog naar binnen te gaan."

Een andere getuige in de stad zegt dat een theehuis is ingestort waardoor meerdere mensen onder het puin liggen. "We konden er niet bij," zei ze. "De situatie is heel slecht."

Myanmar wordt sinds een staatsgreep in 2021 geregeerd door een militair bewind. De staat controleert bijna alle media. Hierdoor is het moeilijk om toegang te verkrijgen tot informatie over wat er in het land gebeurt.

De aardbeving heeft ook delen van China getroffen. De Chinese staatstelevisie meldt dat die duidelijk voelbaar was in de provincie Yunnan in het zuidwesten. De trillingen waren ook voelbaar in de Chinese provincies Guizhou en Guangxi.

Op de redactie van de Italiaanse krant Il Foglio in Rome doen twintig journalisten wat ze altijd doen: ze gaan op reportage, volgen debatten, schrijven commentaren. Twee collega's hebben deze maand een heel andere taak: zij bedenken opdrachten voor ChatGPT.

Een maandlang publiceert de krant een bijlage die volledig geschreven is door kunstmatige intelligentie (AI). Il Foglio, rechts-progressief van signatuur, is naar eigen zeggen het eerste medium ter wereld dat AI zo verregaand toepast in zijn journalistiek.

"We willen leren wat we aan AI kunnen vragen en wat niet," stelt hoofdredacteur Claudio Cerasa. Juist in deze tijd noemt hij dat belangrijk.

Opdrachten voor artikelen worden steeds op dezelfde manier gegeven, toont journaliste Priscilla Ruggiero aan haar computer. "Schrijf een artikel over dit thema, in deze stijl, met dit aantal woorden en deze redactionele lijn." In de AI-krant staan korte nieuwsberichten, maar ook langere analyses en recensies. "Afhankelijk van het type artikel voegen we ook bronmateriaal toe dat de chatbot moet lezen."

De kwaliteit van die artikelen is "soms slecht en soms matig", oordeelt hoofdredacteur Cerasa. "Het hangt sterk af van de vraag die we stellen. Hoe specifieker die is, hoe beter het resultaat. Zonder duidelijke richting gaat de chatbot zelf dingen verzinnen."

Artikelen met feitelijke onjuistheden worden met andere instructies herschreven of helemaal geschrapt. Kleine onjuistheden, zoals fout gespelde namen, worden wel gepubliceerd. De krant vraagt lezers om alle fouten die ze opmerken te melden voor een uitgebreide beoordeling die na het experiment verschijnt.

Verkoop krant stijgt

Met het experiment wil Il Foglio "de journalistieke potentie van AI beter begrijpen", stelt de hoofdredacteur. Hij zegt daarvoor veel lof te hebben gekregen van andere media. Ook lezers lijken het experiment te waarderen: de verkoop van de krant steeg sinds de start van de proef met 70 procent.

Toch klinkt er ook kritiek. "Als er ooit een tijd was om gevaarlijke, innovatieve middelen te proberen waarvan de we de impact op de maatschappij en de mensheid nog niet helemaal begrijpen, is het nu", schreef nieuwssite Politico schertsend.

Of het verantwoord is om artikelen te genereren via weinig transparante algoritmes geprogrammeerd door techbedrijven met grote politieke belangen, is een vraag die op de redactie nog niet beantwoord is, vertelt Cerasa.

"Ooit zullen we het erover hebben, maar volgens mij bestaat er geen beter moment dan nu om dit experiment uit te voeren. Het geeft inzicht in de mechanismen van AI."

Onvervangbaar

Zelf trekt hij voorlopig "nauwelijks negatieve conclusies". Positief verrast is Cesara door het vermogen van ChatGPT om teksten op ironische toon te schrijven, in lijn met de gebruikelijke stijl van Il Foglio.

Toch twijfelt hij niet aan de vervangbaarheid van journalisten door een chatbot. "Als een machine het werk van een journalist kan doen, is dat niet het probleem van de machine, maar van de journalist. Die moet dan beter zijn best doen om uniek uit de hoek te komen. Onze journalisten zijn zelfbewust genoeg om te weten dat ze onvervangbaar zijn."

Nieuwe vragen

"Ook wij hebben geen eenduidige antwoorden", stelt Cerasa concluderend. "We willen leren welke vragen we aan AI kunnen stellen, maar ook welke vragen we in het algemeen over AI moeten stellen. Het doel is niet om zekerheid te bieden, maar juist om nieuwe vragen op te werpen."

Over de toekomstige rol van AI in journalistiek hebben ze bij Il Foglio "wel duizend ideeën", stelt de hoofdredacteur. Na het AI-experiment, op 11 april, wil de krant erover beslissen.

Verschillende redacties wereldwijd hebben hun interesse getoond in dit experiment, al wil Cerasa niet zeggen welke. Eén conclusie wil hij wel alvast delen: "Als iemand bedenkt om een krant volledig met AI te schrijven, dan wens ik diegene succes. Maar ik zou het zeker niet aanraden."

Net over de grens in België is een slimme camera geplaatst die ook beginnende natuurbranden in Nederland kan ontdekken. De camera staat op 40 meter hoogte en heeft een reikwijdte van 20 kilometer.

"Met deze apparatuur kunnen we het Grenspark Kalmthoutse Heide nog scherper in gaten houden", zegt burgemeester Lukas Jacobs van Kalmthout bij Omroep Brabant. "Bij een natuurbrand is snel handelen van essentieel belang om het vuur te bestrijden."

De slimme camera is geplaatst op een steenworp afstand van het Nederlandse dorp Putte en de haven van Antwerpen. Het systeem werkt met kunstmatige intelligentie (AI).

Verdachte rookpluimen

Zodra de camera in een straal van 20 kilometer een verdachte rookpluim waarneemt, gaat er een melding naar de brandweer. Om onderscheid te maken tussen 'verdachte' en 'onverdachte' rookpluimen zorgt speciale AI-software ervoor dat de camera zichzelf steeds 'slimmer' maakt. "Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de camera alarm afgeeft voor rookwolken die afkomstig zijn van de industrie in de haven van Antwerpen", verduidelijkt Jacobs.

De slimme camera maakt deel uit van een reeks van maatregelen na een grote natuurbrand waarbij in 2011 in totaal 600 hectare Kalmthoutse Heide in vlammen opgingen. Tientallen omwonenden van het natuurgebied moesten langdurig worden geëvacueerd.

Die brand werd door het Agentschap Natuur en Bos, het Belgische Staatsbosbeheer, gezien als "ecologische ramp". De dieptebranden hadden op meerdere plaatsen wortels en zaden in de bodem aangetast. Ook vogels, spinnen, padden en de zeldzame gladde slang werden zwaar getroffen.

Bluswaterputten

Inmiddels zijn brede brandgangen aangelegd, zijn speciale putten geslagen voor bluswater en is de slimme camera geplaatst. Net op tijd, zegt burgemeester Jacobs: volgens hem is het voorjaar een brandgevaarlijke periode. In april en mei is het veelvoorkomende pijpenstrootje - een grassoort - nog erg droog en daardoor zeer brandbaar. "In de zomer worden ze groen door de sapstromen en neemt het brandrisico af", zegt hij.

De nieuwe camera, betaald door de Europese Unie, doet z'n werk niet alleen. Net als de afgelopen jaren zullen ook vrijwillige brandwachten vanaf hun uitkijktoren de wijde omgeving afspeuren naar mogelijke brandhaarden.

Een Australische ex-politieagent hoeft niet de gevangenis in voor het fataal taseren van een 95-jarige vrouw. In plaats daarvan moet hij een taakstraf uitvoeren.

De vrouw liep twee jaar geleden met messen rond in het verpleeghuis waar zij woonde in Cooma, zo'n 100 kilometer ten zuiden van de Australische hoofdstad Canberra. De dementerende vrouw weigerde de messen aan het personeel te geven.

Een van de opgeroepen agenten praatte zo'n 3 minuten op de vrouw in en zei dat ze de messen moest laten vallen. Maar ze weigerde, waarop hij "ah, verdorie" zei en haar taserde.

De vrouw viel op haar hoofd, brak haar schedel en overleed een week later in het ziekenhuis door een bloeding in haar hersenen.

Tik op de vingers

Eind vorig jaar werd al vastgesteld dat de agent schuldig is aan doodslag. De rechter stelt nu dat de agent "een vreselijke fout" maakte, maar dat het misdrijf niet ernstig genoeg is om opgesloten te worden. De advocaat en familie van de agent zeiden heel opgelucht te zijn over de uitspraak.

De familie van de overleden vrouw was teleurgesteld dat hij niet de cel in hoeft. "Het is een tik op de vingers voor iemand die onze moeder heeft vermoord. Ik heb tijd nodig om dat te verwerken", zei haar oudste zoon. "Gerechtigheid en eerlijkheid, dat is alles wat we wilden."

De Amerikaanse president Trump heeft zijn nominatie voor VN-ambassadeur ingetrokken uit angst de Republikeinse meerderheid in het Congres te verliezen. Afgevaardigde Elise Stefanik moet van hem daarom toch in het Congres blijven, al had ze al grotendeels afscheid genomen.

De Republikeinen hebben momenteel alle macht in handen, met Trump als president, de meeste zetels in beide kamers van het Congres en een conservatieve meerderheid in het Hooggerechtshof. Dat betekent dat Trump bij zijn beleid nauwelijks oppositie ondervindt. Het Huis van Afgevaardigden is daarbij de zwakste schakel, met een ongekend kleine meerderheid van 218 tegen 213, met vier vacante zetels.

Als de nominatie van Stefanik zou zijn goedgekeurd door de Senaat, zou Trump een van zijn trouwste bondgenoten in het Congres verliezen. Bovendien zouden de Democraten er dan alles aan doen om te proberen haar zetel te veroveren, ook al gaat het om een van de conservatiefste districten uit de staat New York. Stefanik werd vorig jaar met 62 procent herkozen.

"Het is belangrijk dat we elke Republikeinse zetel in het Congres behouden", legde Trump uit in het Truth Social-bericht waarin hij zijn besluit aankondigde. "Met zo'n krappe meerderheid willen we niet het risico nemen met iemand anders die voor Elises zetel gaat." Hij heeft nog niet aangekondigd wie hij als vervanger op het oog heeft.

'Hazenpad gekozen'

Tegen Fox News zei Stefanik dat ze "trots is een teamspeler te zijn", maar de beslissing zal toch hard zijn aangekomen. De VN-nominatie voor Stefanik was een van de eerste die Trump aankondigde na zijn herverkiezing, maar inmiddels was ze de laatste functionaris die nog moest worden goedgekeurd.

Stefanik had bovendien al afscheid genomen van haar district, personeel ontslagen en haar leiderschapsposities in het Congres opgegeven. Fractieleider Johnson zegt dat Stefanik snel weer een belangrijke rol zal krijgen, maar welke is onduidelijk, omdat alle plekken al vergeven zijn.

De Democraten zien het besluit ondertussen als bewijs dat Trump twijfelt aan het draagvlak voor zijn beleid. "Die extremisten zijn gewoon bang dat ze een ingelaste verkiezing gaan verliezen", reageert fractieleider Jeffries. "De Republikeinse plannen zijn enorm impopulair, je ziet de economie eronder lijden en de Republikeinen kiezen het hazenpad."

Partijgenoten hadden Trump eind vorig jaar al gewaarschuwd dat hij de meerderheid in het Congres op het spel zette door veel Afgevaardigden voor kabinetsposities te kiezen. Zo zijn er volgende week verkiezingen in twee districten in Florida, onder meer om de zetel van oud-Congreslid Matt Gaetz te vullen. Hij gaf onmiddellijk zijn zetel op toen Trump hem nomineerde voor Justitie, maar moest het veld ruimen na beschuldigingen van drugsgebruik en mensenhandel. De kans dat Democraten zijn zetel veroveren wordt miniem geacht.

De Belgische tv-presentator Tom Waes had 2,44 promille alcohol in zijn bloed toen hij eind november zwaargewond raakte bij een auto-ongeluk in Antwerpen. Ook droeg hij geen gordel. Dat meldt onder meer de VRT op basis van politiebronnen nu het onderzoek is afgerond. 5 mei moet Waes voor de rechter komen.

Net als in Nederland is in België een promillage hoger dan 0,5 verboden, dat komt neer op ongeveer twee glazen alcohol. Hoewel het bloedpromillage samenhangt met veel factoren als geslacht, gewicht en medicijngebruik, betekent een promillage tussen de 1,5 en 3 dat iemand acht tot veertien glazen heeft gedronken.

De Belgische verkeersorganisatie VSV legt uit dat de rechter bij een promillage hoger dan 1,2 een boete tot 16.000 euro kan opleggen en een rijverbod tot 5 jaar. Boven de 1,8 promille is de rechter bovendien verplicht voor minstens een jaar een alcoholslot in te stellen.

Excuses

Waes (56) had eerder al excuses gemaakt dat hij in een restaurant en café te veel had gedronken. "Toch ben ik in mijn auto gestapt om thuis te geraken. Onbegrijpelijk. Dat had ik nooit mogen doen, daar bestaat geen enkele twijfel over."

Bij het ongeluk botste Waes met zijn Porsche 911 vlak bij Kennedytunnel op de Antwerpse ring op een botsabsorbeerder. Een wegwerker raakte daarbij lichtgewond. Waes zal daarom ook worden vervolgd voor onopzettelijke verwonding.

Eerder zei was Waes al zich niks te herinneren van het ongeluk. "Het is een grote, onbegrijpelijke fout, waar ik me verschrikkelijk bij voel", schreef hij in zijn verklaring. "Het spijt me verschrikkelijk."

Aan het werk

Tom Waes is in Nederland onder meer bekend van het programma Reizen Waes. Ook speelde hij in de serie Undercover en presenteert hij het geschiedenisprogramma Het verhaal van Vlaanderen.

De VRT zei het eerder te betreuren dat Waes dronken was gaan rijden. "Dit kan echt niet", zei een woordvoerder. "Onze schermgezichten hebben ook op dat vlak een voorbeeldfunctie voor het brede publiek. We verwachten dat Tom zijn verantwoordelijkheid neemt en vinden het belangrijk dat hij zelfinzicht toont."

Waes ging eerder deze maand weer aan het werk. Hij was bij opnames van de tv-serie Badgast, een coproductie van KRO-NCRV en VRT die zich afspeelt op Terschelling.

De Nederlandse omroep liet eerder weten het gedrag van Waes "zeer onverantwoordelijk en kwalijk" te vinden, maar noemde het te vroeg om te kijken naar de gevolgen voor zijn werk. Een woordvoerder zegt het ook vandaag bij die reactie te willen houden. Wanneer Badgast op tv komt, kon hij nog niet zeggen.

Goedemorgen! Vandaag brengt de Amerikaanse vice-president Vance met zijn vrouw een bezoek aan Groenland. In de extra beveiligde gevangenis in Vught wordt een nieuwe zittingszaal geopend voor strafzaken.

Eerst het weer: langs de kust begint de dag grijs, terwijl in de rest van het land de zon schijnt. 's Middags wordt het bewolkt en gaat het regenen. In het oosten van het land blijft het tot de avond wel grotendeels droog. De temperatuur stijgt voordat het gaat regenen naar 12 graden in het westen en 17 graden langs de oostgrens.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De gemeenteraad van Sint-Michielsgestel heeft besloten te stoppen met de plannen voor een asielzoekerscentrum in het dorp Berlicum. Het proces wordt per direct stopgezet, besloot de gemeenteraad in een buitengewone vergadering, door de onrust in het dorp en de lokale politiek.

Een demonstratie tegen het asielzoekerscentrum liep vorige week uit de hand: zo'n 300 demonstranten kwamen toen bijeen bij het gemeentehuis, dat werd belaagd met eieren, rookfakkels en zwaar vuurwerk.

Coalitiepartijen SMG en GroenLinks/PvdA vroegen gisteravond in een motie de azc-plannen direct stop te zetten. "Voor een groot azc is geen draagvlak onder onze inwoners", concludeerde de SMG-fractievoorzitter. "Door de onrust die in de politiek is ontstaan, vinden wij het onverantwoordelijk om door te gaan", voegde de GroenLinks-PvdA-fractievoorzitter daaraan toe.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Claude staat in de eerste halve finale van het Eurovisie Songfestival als dertiende inzending op het podium. Na hem komen alleen nog Kroatië, Zwitserland en Cyprus. IJsland bijt in de eerste halve finale op 13 mei in Basel het spits af.

Claude maakt volgens de bookmakers met C'est la vie kans op een plek in de top-10. Hij staat momenteel op de vijfde plaats. Zweden en Oostenrijk zijn vooralsnog de grote favorieten om het liedjesfestival te winnen.

Zevenvoudig Songfestivalwinnaar Zweden staat in dezelfde halve finale als Claude en treedt als zesde land op. Oostenrijk treedt twee dagen later ook als zesde op in de tweede halve finale. Australië is daar de eerste act en Finland sluit de tweede halve finale af.

Bekijk hier alle inzendingen van de eerste halve finale:

Fijne dag!

Voor de tweede keer in twee weken tijd heeft een federale rechter in de VS een decreet van president Trump geblokkeerd, dat beoogt om trans personen uit het Amerikaanse leger te weren.

Een rechter in de staat Washington kwam in een rechtszaak, aangespannen door burgerrechtenorganisaties en individuele militairen, tot de conclusie dat Trump en zijn regering op geen enkele manier kunnen uitleggen waarom transgender militairen ongeschikt zouden zijn voor hun werk.

Vorige week kwam een rechter in de hoofdstad Washington DC al tot dezelfde conclusie.

Discriminatie

Trumps decreet van eind februari gaf het ministerie van Defensie een maand de tijd om uit te zoeken hoeveel transgender militairen er in dienst zijn bij het Amerikaanse leger. Het gaat om naar schatting 5000 tot 15.000 mensen, op een krijgsmacht van 1,3 miljoen. Volgens Trump missen transgender militairen bescheidenheid en dienstbaarheid, en denkt hij dat de kans groot is dat ze kampen met geestelijke en lichamelijke problemen.

Zo gauw het aantal bekend was, hadden deze mensen er volgens Trump uit moeten vliegen, tenzij ze als absoluut essentieel worden gezien voor de krijgsvoering. Maar beide rechters oordelen dat het decreet van Trump in strijd is met het verbod op seksediscriminatie in de Amerikaanse grondwet.

Beroep

Tijdens de rechtszaak in Washington deze week betoogde een advocaat namens Trump dat de president, als hoogste leidinggevende van de Amerikaanse strijdkrachten, de ruimte krijgt om zijn eigen beslissingen te nemen zonder die uit te hoeven leggen. De rechter ging daar niet in mee: zolang de regering niet kan uitleggen op welke manier transgender militairen ongeschikt zijn voor hun taak, zo luidt het vonnis, mogen zij ook niet ontslagen worden.

Tegen het eerdere vonnis in DC ging het ministerie van Defensie in beroep, het is niet duidelijk of dat nu ook gaat gebeuren.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio heeft een bliksembezoek aan Suriname gebracht. Het duurde nauwelijks twee uur en verder dan de Johan Adolf Pengel-luchthaven kwam hij niet. Toch is het veelzeggend dat Rubio tijdens zijn tweedaagse bezoek aan de Caribische regio ook Suriname aandeed, donderdagavond laat (Nederlandse tijd).

Dat Suriname is meegenomen in Rubio's reisprogramma heeft veel te maken met de grote olievondsten die zijn gedaan voor de kust van het land. Naar schatting 750 miljoen vaten olie kunnen daar in 2028 opgepompt worden. Het Franse TotalEnergies investeert hierin samen met het Amerikaanse bedrijf APA. Suriname, met zo'n 600.000 inwoners, kan in de toekomst rekenen op miljarden aan oliedollars. Dit kan het land ingrijpend veranderen.

"Er ligt hier een geweldige kans, de vooruitzichten zien er goed uit en president Trump wil de relatie met Suriname graag verder versterken", zo zei Rubio tijdens een persconferentie na zijn gesprek met president Chan Santokhi. Rubio sprak vol lof over Santokhi's regering, die Suriname "uit het slop heeft getrokken" toen het land praktisch failliet bleek bij zijn aantreden in 2020.

Olie-boom

Van Trump is bekend dat hij een voorstander is van zoveel mogelijk olie oppompen. Olie-ontwikkelingen in nabijgelegen landen als Suriname en buurland Guyana krijgen dan ook hartelijke steun van zijn regering. "President Trump zoekt sterke partners in de regio, en als je onze bondgenoot bent dan kan dat ook veel opleveren voor je bevolking. Suriname is altijd een goede bondgenoot geweest en we willen dat verder uitbouwen", aldus Rubio.

Santokhi op zijn beurt nodigde Amerikaanse bedrijven uit om zoveel mogelijk te komen investeren in Suriname. Er wordt de laatste tijd al volop gebouwd in voorbereiding op de verwachte olie-boom. Vorige week werd bekend gemaakt dat een aantal internationale ketens hotels gaan bouwen in Suriname, waaronder het Amerikaanse Marriott en Hilton. "We hebben de Amerikaanse private sector hard nodig. We willen graag dat deze bedrijven hier komen investeren", zo zei Santokhi.

Lange geschiedenis met China

Rubio waarschuwde tijdens het bezoek ook voor de groeiende invloed van China in de regio. Het Surinaamse buitenlandbeleid is er echter al jaren op gericht juist met zo veel mogelijk landen goede relaties te onderhouden, en verschillende samenwerkingen aan te gaan, zo reageerde Santokhi. "We hebben een ontwikkelingstraject waarbij we veel met China samenwerken, zij doen hier grote projecten."

Minister Ramdin van Buitenlandse Zaken benadrukte na afloop van het bezoek van Rubio dat de verbintenis tussen Suriname en China zeer ver teruggaat: de eerste Chinezen kwamen naar Suriname in de 19e eeuw, vlak voor de afschaffing van de slavernij. Vooral de laatste decennia investeert China flink in Suriname.

Volgens Ramdin zal Suriname dat samenwerkingstraject niet verbreken omdat een ander land dat wil: "We gaan investeringen aan op basis van onze belangen", zo zei Ramdin tegenover journalisten. De vraag is of Suriname met de VS als bondgenoot deze pragmatische houding in de toekomst kan volhouden.

Zorgen over Haïti

Het bezoek was vooral ook een kennismakingsbezoek, op een belangrijk moment. Begin deze maand werd minister Ramdin gekozen tot de nieuwe secretaris-generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), een regionaal samenwerkingsorgaan van meer dan dertig landen, waaronder ook de VS.

Rubio feliciteerde Suriname met de benoeming van Ramdin, die in mei in zijn nieuwe functie zal worden geïnstalleerd. "Het geeft aan dat Suriname een steeds grotere rol in deze regio zal spelen, en het land mag trots zijn op die benoeming."

In die context stond vandaag ook regionale veiligheid op de agenda: zorgen bij de VS en Suriname zijn er vooral over Haïti, dat al jaren geteisterd wordt door zwaarbewapende bendes. Opeenvolgende internationale initiatieven falen om het land veiliger te krijgen.

Ook een internationale missie van Caribische en Afrikaanse militairen en politie-eenheden onder leiding van een internationale Keniaanse politiemacht hebben tot nu niet geleid tot een veiliger Haïti. Rubio wil met de landen in de regio samenwerken aan een nieuw veiligheidstraject voor Haïti, zegt hij, want het conflict destabiliseert de regio. "Als deze regio niet veilig is, kan er ook geen groei en ontwikkeling zijn."

Er is een tweede verdachte aangehouden vanwege de dood van een baby gisteravond in een woning in de Rotterdamse wijk Hillegersberg. Het gaat om een 29-jarige man, meldt de politie. Eerder werd een 31-jarige vrouw opgepakt.

De politie zegt enkel dat beide verdachten uit Rotterdam komen en deelt niets over de relatie van de twee met het kindje. De hulpdiensten werden gisteren rond 20.00 uur gealarmeerd. Er is nog geprobeerd het kind te reanimeren. Over de doodsoorzaak is niets bekend.

De forensische opsporing deed tot diep in de nacht onderzoek in de woning.

De Britse koning Charles is donderdag weer in het ziekenhuis opgenomen geweest ter observatie, vanwege bijwerkingen van zijn behandeling tegen kanker. Dat meldt een woordvoerder van het koningshuis. Om wat voor bijwerkingen het gaat is niet bekend, maar een bron binnen de koninklijke familie zegt tegen persbureau Reuters dat het gaat om een "minuscule hobbel op de weg naar het herstel" van de koning, bij wie ruim een jaar geleden kanker werd vastgesteld.

Charles (76) kon later op de donderdag weer naar huis, maar heeft wel een aantal werkafspraken voor donderdag en vrijdag moeten afzeggen: hij zou drie nieuwe ambassadeurs ontvangen, en een bezoek brengen aan Birmingham. Via een woordvoerder maakt hij "zijn diepste excuses aan iedereen die zich had ingespannen voor dit bezoek". Een staatsbezoek aan Italië, gepland voor volgende maand, gaat gewoon door, zo zegt het koningshuis.

Workaholic

Bij de koning werd in februari vorig jaar kanker vastgesteld, na onderzoek aan zijn prostaat. Om wat voor soort kanker het gaat, is niet bekend. Hij legde toen zijn werk neer, maar ging na enkele maanden weer aan de slag. De koning geldt sindsdien als een workaholic die door personeel en zijn vrouw Camilla een beetje afgeremd moet worden. Volgens het koninklijk huis verloopt zijn behandeling tot nu toe over het algemeen uitstekend.

Opvallend genoeg viel de kanker-diagnose bij Charles samen met die bij zijn schoondochter Kate Middleton, de vrouw van prins William. Bij haar werd in maart vorig jaar de ziekte vastgesteld, waarna ze haar taken neerlegde. Het is onbekend om wat voor soort kanker dit gaat, maar afgelopen januari zei ze in remissie te zijn, wat betekent dat er geen spoor van de kanker meer te vinden is. Ook Kate is het afgelopen jaar weer rustig begonnen met openbare bezoeken.

De gemeenteraad van Sint-Michielsgestel wil dat er voorlopig geen asielzoekerscentrum komt in het dorp Berlicum. Een grote meerderheid van de partijen in de raad vroeg het college gisteravond om het proces om tot een azc in de gemeente te komen stil te leggen.

Coalitiepartijen SMG en GroenLinks/PvdA dienden met twee andere partijen een motie in om de azc-plannen direct stop te zetten. "Voor een groot azc is geen draagvlak onder onze inwoners. De gemeente heeft niet de capaciteit, kwaliteit en het geld om meerdere kleine opvanglocaties te realiseren", zei SMG-fractievoorzitter Den Otter volgens , Omroep Brabant

Onverantwoordelijk

GroenLinks-PvdA is in principe voor de opvang voor asielzoekers in de gemeente. "Maar we moeten kijken hoe dat op een goede manier kan. Dat kan nu niet. Door de onrust die in de politiek is ontstaan, vinden wij het onverantwoordelijk om door te gaan", zei fractievoorzitter Van der Maarel.

Een demonstratie tegen het asielzoekerscentrum liep vorige week donderdag uit de hand: zo'n 300 demonstranten kwamen toen bijeen bij het gemeentehuis, met spandoeken als 'Nee, geen azc' en 'Crimineel Orgaan Achter de rug om'. Het gebouw werd bekogeld met eieren en rookfakkels, en er werd zwaar vuurwerk afgestoken.

Het is nog niet duidelijk wat het college van burgemeester en wethouders met de wens van de gemeenteraad gaat doen.

De Russische journalist Maria Ponomarenko heeft nog eens bijna twee jaar celstraf gekregen. Ze werd in 2023 door een Russische rechtbank veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf vanwege haar kritiek op het bombarderen van het Oekraïense theater in Marioepol in 2022, waar op dat moment vrouwen en kinderen schuilden.

Ponomarenko kreeg de extra celstraf omdat ze gevangenispersoneel zou hebben aangevallen. Ze moet ook een psychiatrische behandeling ondergaan. Zelf ontkent ze dat ze personeel heeft aangevallen.

Eerder deze week zei Ponomarenko in de rechtbank dat ze in de gevangenis is geslagen, geschopt en tegen de muur gegooid. In een psychiatrische kliniek kreeg ze naar eigen zeggen een drug geïnjecteerd na klachten over de sanitaire voorzieningen.

"Ik heb nog nooit zo veel geweld gezien zoals hier in de gevangenis. De verschrikkelijkste dingen gebeuren in psychiatrische klinieken", sprak ze.

Oorlogsmisdaad

Amnesty International, dat het bombardement op Marioepol heeft bestempeld als een oorlogsmisdaad, veroordeelt de nieuwe straf voor Ponomarenko. Volgens de mensenrechtenorganisatie is ze in de cel mishandeld en proberen de Russen haar mentaal te breken.

"De valse beschuldigingen van het aanvallen van twee bewakers vormen duidelijk een rookgordijn om haar te straffen voor het niet veranderen van haar standpunten en het opkomen voor gerechtigheid", zegt Natalia Zvjagina van Amnesty.

"Sinds het begin van de aanvalsoorlog tegen Oekraïne hebben de Russische autoriteiten routinematig en schaamteloos tactieken ingezet om andersdenkenden het zwijgen op te leggen. Ze gebruiken valse aanklachten om critici op te sluiten op politiek gemotiveerde gronden."

Tal van Russische journalisten, en burgers, zijn vervolgd en veroordeeld voor hun kritiek op de oorlog in Oekraïne. Ze worden onder meer veroordeeld voor 'het verspreiden van nepnieuws' of voor 'samenwerking met een buitenlandse organisatie'.

De Amerikaanse minister van Binnenlandse Veiligheid, Kristi Noem, heeft een mega-gevangenis in El Salvador bezocht. Met de beelden uit de gevangenis, waar honderden mensen vastzitten die onlangs uit de VS gedeporteerd zijn, wil ze illegale immigranten waarschuwen. Onder meer mensenrechtenorganisaties veroordelen Noems bezoek.

Het Terrorist Confinement Center (bekend als CECOT) is de grootste gevangenis van Latijns-Amerika. Deze maand stuurde president Trump nog 238 Venezolanen naar deze gevangenis, omdat zij gewelddadige bendeleden zouden zijn en bij een "terroristische organisatie" zouden horen.

De gevangenis in El Salvador is berucht. Volgens mensenrechtenorganisaties worden gevangenen gemarteld, en worden ze wreed en onmenselijk behandeld. In de gevangenis zitten per cel zo'n 100 gedetineerden bij elkaar. Ze mogen niet naar buiten en slapen 'opgestapeld' in rekken die langs de muren staan.

Dit zijn beelden van de opening van de gevangenis, twee jaar geleden:

Minister Noem kreeg een rondleiding langs verschillende cellen, een wapenopslagplaats en een isoleercel. Tijdens het bezoek nam ze ook een video op waarvoor ze zich speciaal met haar rug naar de gevangenen keerde, zodat zij op de achtergrond te zien waren. Een aantal van hen waren daarvoor door het gevangenispersoneel op een rij vooraan in de kooi gedirigeerd.

"Dit zijn de consequenties als je als immigrant een misdaad pleegt", zei de minister in haar videoboodschap. "Weet dat deze instelling tot onze instrumenten behoort als je misdaden pleegt tegen het Amerikaanse volk." Ze plaatste de video op X met daarbij een oproep aan illegale immigranten: "Vertrek nu. Anders zoeken we je op en kun je in deze gevangenis belanden."

Onwettig

Er is veel kritiek op het bezoek van Noem en de boodschap die ze wil overbrengen. Het gebruiken van een gevangenis van een ander land is op zich al ongekend, zeker een waarin al zo veel misstanden zijn gemeld.

Bovendien is de oorlogswet op basis waarvan Trump zijn deportaties uitvoerde, door een federale rechter opgeschort. Toch gingen de deportaties door. De Trump-regering ging ondertussen in beroep tegen de beslissing, maar verloor. In principe zijn de deportaties dus nog steeds onwettig. Daarbij hebben de gevangenen zowel in de VS als in El Salvador geen proces gehad voor de misdaden waar ze van beschuldigd worden.

De directeur van de mensenrechtenorganisatie Latin America Working Group zegt in The Guardian dat het bezoek een "grotesk en wreed staaltje politiek theater" is. Een mensenrechtenadvocaat van een organisatie in El Salvador zegt dat het bezoek uitsluitend bedoeld is om mensen angst aan te jagen.

De Amerikaanse radiozender Radio Free Europe/Radio Liberty lijkt voorlopig gered. De zender heeft van het verantwoordelijke overheidsorgaan, het U.S. Agency for Global Media (USAGM) een brief gekregen waarin staat dat het bevel tot stopzetting van de subsidie is ingetrokken.

Topman Stephen Capus van de zender noemt het "een bemoedigend teken dat men wil doorgaan met dit bedrijf".

Eerder deze maand gaf president Trump bevel de subsidie onmiddellijk stop te zetten. De zender ging daartegen in beroep bij een rechtbank in Washington DC, met als argument dat de president geen fondsen kan stopzetten die al door het Congres zijn goedgekeurd.

De rechtbank besloot daarop gisteren een pauze in te lassen, waarna het USAGM Radio Free Europe dus vandaag liet weten dat de rest van de subsidie voor dit jaar toch verstrekt zal worden. Het gaat om een bedrag van 77 miljoen dollar (71 miljoen euro).

Er was al sprake van dat de EU en Europese landen Radio Free Europe in de lucht zouden houden. Tsjechië, waar het hoofdkwartier van de zender is gevestigd, nam het initiatief tot gesprekken daarover.

Gisteren beloofde voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie de zender ondersteuning, zonder duidelijk te maken hoe die eruit zou zien. In elk geval wilde de Commissie samenwerken met landen als Duitsland, Zweden en Tsjechië.

Radio Free Europe richt zich op landen en regio's zonder vrije media of waar het vrije woord onder druk staat. Zo zijn er uitzendingen in het Russisch, het Oekraïens (voor specifiek de bezette delen) en het Hongaars. Rusland heeft Radio Free Europe tot ongewenste organisatie verklaard.

De zender werd in 1949 opgericht, om mensen in communistische landen te bereiken en gold als een van de boegbeelden van de Amerikaanse strijd tegen het communisme. Sinds de val van het communisme richt de zender zich op landen zonder vrije nieuwsgaring.

Claude staat in de eerste halve finale van het Eurovisie Songfestival als dertiende inzending op het podium. Na hem komen alleen nog Kroatië, Zwitserland en Cyprus. IJsland bijt in de eerste halve finale op 13 mei in Basel het spits af.

Claude maakt volgens de bookmakers met C'est la vie kans op een plek in de top-10. Hij staat momenteel op de vijfde plaats. Zweden en Oostenrijk zijn vooralsnog de grote favorieten om het liedjesfestival te winnen.

Zevenvoudig Songfestivalwinnaar Zweden staat in dezelfde halve finale als Claude en treedt als zesde land op. Oostenrijk treedt twee dagen later ook als zesde op in de tweede halve finale. Australië is daar de eerste act en Finland sluit de tweede halve finale af.

Bekijk hier de inzendingen van de eerste halve finale:

Dat Claude in de eerste halve finale staat, zien liefhebbers als gunstig. Die avond doen vijftien landen mee, waarvan er tien doorgaan naar de finale. Aan de tweede halve finale doen zestien landen mee en mogen er ook tien door naar de finale. Dan is er dus een extra afvaller.

Het doek lijkt te vallen voor de Britse staalindustrie. British Steel onderzoekt of het de twee laatst overgebleven hoogovens in Groot-Brittannië mogelijk deze zomer of najaar kan sluiten. De directie zegt in een persbericht dat er vermoedelijk geen toekomst meer is voor Brits staal.

De eigenaar van British Steel, het Chinese Jingye Group, voelt er weinig voor om nog meer te gaan investeren. Jingye zegt sinds 2020 meer dan 1,2 miljard pond te hebben geïnvesteerd, om onder meer de staalfabriek in Skinningrove draaiende te houden. British Steel zou desondanks zo'n 700.000 pond per dag verlies lijden.

Jingye erkent dat de extra tarieven die de Amerikaanse president Donald Trump op Europees staal en aluminium een grote rol spelen in het besluit om de handdoek in de ring te gooien. Ook de grote investeringen om de staalproductie te verduurzamen maken Brits staal volgens Jingye niet langer financieel haalbaar.

Geen staatssteun

De afgelopen maanden is met de Britse regering overleg gevoerd om twee nieuwe elektrische hoogovens met belastinggeld te bouwen. Die gesprekken zijn volgens Jingye mislukt. Wel zegt het concern nog met de Britse overheid te praten over andere opties voor British Steel.

Topman Zengwei An van British Steel zegt in een verklaring dat hij begrijpt dat het een "extreem moeilijke dag" is voor de 2700 medewerkers en hun families. "Maar wij denken dat dit noodzakelijk is, gezien de enorm uitdagende omstandigheden waarin deze sector verkeert."