NOS Nieuws - Algemeen

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat NSC-staatssecretaris Idsinga van Financiën openbaar maakt in welke bedrijven hij aandelen of andere financiële belangen heeft. "Waar is het goede bestuur van NSC?" vraagt SP-leider Dijk zich af. Hij wil kunnen beoordelen of Idsinga op het ministerie van Financiën besluiten neemt in "het eigen belang of in het landsbelang".

De fracties van SP, GL-PvdA, D66 en ook coalitiepartij PVV reageren met hun verzoek op berichtgeving van RTL Nieuws. Zij vertrouwen er niet op dat er geen sprake is van belangenverstrengeling.

"Lijkt me geen goed bestuur en niet dragend gemotiveerd", sneert PVV-leider Wilders op X. "Dus maar beter openbaar maken die miljoenenbelangen van NSC-staatssecretaris Idsinga!"

Idsinga heeft zijn financiële belangen op afstand gezet toen hij staatssecretaris werd. Dat wil zeggen dat hij geen directe invloed meer heeft op besluiten over deze aandelen, opties of andere zakelijke contracten. Het is gebruikelijk dat nieuwe bewindspersonen dit bij hun aanstelling bespreken met de formateur, maar ze zijn zelf verantwoordelijk voor een juiste uitvoering. Openbaarmaking is niet vereist.

Privéleven van mensen

"Ik denk dat het goed is dat er transparantie is", reageert Idsinga bij RTL. "Maar er is ook zoiets als het privéleven van mensen. Ik doe mijn best om zo transparant mogelijk te zijn binnen de regels die gesteld zijn en ik vind dat ik niet verder hoef te gaan dan dat."

In een onderzoek van Nieuwsuur van maart dit jaar naar de opgaven van privébelangen kwam Idsinga, toen nog Kamerlid, voor als eigenaar van effectenportefeuilles en minderheidsbelangen in verschillende bedrijven. Ook toen vonden Idsinga en NSC-leider Omtzigt het voldoende dat de opgave voldeed aan de regels, zonder volledige openbaarheid te geven.

In New York is het niet langer verboden voor voetgangers om door een rood licht te lopen of om buiten een zebrapad over te steken. Een wet die beide handelingen expliciet toestaat, is dit weekend in werking getreden.

"Wees eerlijk, iedere New Yorker doet dit", tekent persbureau AP op uit de mond van de indiener van het plan, een gemeenteraadslid. "Wetten die normaal gedrag bestraffen zouden niet moeten bestaan." Volgens het raadslid wordt ruim 90 procent van de boetes hiervoor, à 250 dollar, uitgedeeld aan zwarte mensen en latino's.

Een maand geleden kwam de wet door de gemeenteraad van New York. Burgemeester Eric Adams had daarna dertig dagen de tijd om de wet te ondertekenen of om een veto uit te spreken. Maar hij deed niets, en dat betekent in New York dat de wet na die termijn automatisch in werking treedt.

Geen voorrang

Als voetganger in New York mag je een weg nu op elk willekeurig punt oversteken. Ook hoeft er geen rekening meer gehouden te worden met verkeerslichten of andere verkeerssignalen.

De nieuwe wet waarschuwt wel dat voetgangers buiten een zebrapad geen voorrang hebben. Ook ben je als voetganger nog steeds aansprakelijk als je in dat geval een ongeluk veroorzaakt. Een woordvoerder van de burgemeester zegt dat men "voetgangers blijft aanmoedigen om te profiteren van de aanwezige veiligheidsmechanismen".

De helft van de slachtoffers die door een ongeluk met hun fatbike op de spoedeisende hulp belanden, is jonger dan 16 jaar. Die conclusie trekt kenniscentrum VeiligheidNL uit een 'meetweek' die onlangs werd gehouden. De organisatie noemt de resultaten zorgelijk.

Tijdens het onderzoek registreerden ziekenhuizen van 30 september tot en met 6 oktober het aantal ongelukken met fietsen. Alle 82 ziekenhuizen met een spoedeisende hulp deden mee, zegt VeiligheidNL.

In die week telden de ziekenhuizen in totaal 1291 slachtoffers. 96 van hen zaten op een fatbike, 480 op een andere e-bike en 715 op een ander soort fiets. De meeste gewonde fietsers werden geregistreerd in Noord-Holland. Bij ongelukken met 'gewone' e-bikes was 51 procent van de slachtoffers ouder dan 55 jaar.

Aantal fatbikes onbekend

Volgens de laatste schatting in 2022 van de RAI Vereniging waren er in dat jaar 3,8 miljoen e-bikes op de weg. Hoeveel fatbikes er in Nederland zijn, is onbekend. Het vervoermiddel, een elektrische fiets met dikkere banden en een robuuster frame, is relatief nieuw en wordt nog niet zorgvuldig geregistreerd.

Directeur Martijntje Bakker van VeiligheidNL zegt dat de meetweek iets van helderheid schept over het aantal ongelukken. "We hebben nu wel een beter beeld over de daadwerkelijke omvang van ongevallen met zowel fatbikes als e-bikes", zegt ze.

Er werd geregistreerd om wat voor ongelukken het ging, wat de ernst was van de verwondingen en wat de leeftijd was van de bestuurder. Ook hielden de ziekenhuizen bij of de slachtoffers een helm droegen.

Bakker verwacht op basis van de cijfers dat er 5000 fatbike-berijders in een jaar op de SEH belanden. "Dat vind ik veel."

Voor de fatbike gelden nu nog dezelfde regels als voor een normale elektrische fiets. Dat betekent dat je geen rijbewijs nodig hebt en niet per se een helm hoeft te dragen. Er geldt geen leeftijdsgrens, dus ook jonge kinderen mogen op een fatbike rijden.

In de politiek klinkt echter een roep om maatregelen. Vorige maand nam een grote meerderheid van de Tweede Kamer nog een motie aan voor een helmplicht en een verbod voor kinderen onder de 14 jaar. VeiligheidNL pleit voor een verbod tot 16 jaar voor alle elektrische fietsen.

De organisatie vindt de cijfers uit de meetweek zorgwekkend. 22 procent van de mensen die zich na een fatbike-ongeluk melden op de spoedeisende hulp wordt vervolgens opgenomen in het ziekenhuis. Bij andere fietsen is dat percentage lager.

Marcel Aries, voorzitter van Artsen voor Veilig Fietsen en in die hoedanigheid ook initiatiefnemer van de meetweek, sluit zich bij die zorgen aan. "Dit gaat niet over schaafwonden, maar over echt serieuze letsels. Denk hierbij aan botbreuken, hersenbloedingen en scheuren in de buikorganen."

De ernst van het letsel heeft volgens Aries met het type voertuig te maken. "De fatbike is in vergelijking met de gewone fiets en de e-bike nog een wat zwaarder voertuig en kan nog harder." Hij wijst erop dat kinderen onder de 16 jaar, de grootste groep onder de fatbike-gewonden, "bijzonder kwetsbaar" zijn.

"Deze groep jongeren heeft kwetsbare hersenen en een kwetsbare buikwand. Een fatbike kan tot wel 50 kilometer per uur. We mogen blij zijn dat er nog niet een hele hoop doden zijn gevallen."

In een huis in Nuenen is een kolonie termieten gevonden. Het is een zeldzaamheid dat de diertjes in Nederland worden aangetroffen.

De gemeente Nuenen is al een jaar op de hoogte van de termieten in de Larikslaan. Ze zijn toen door een extern bedrijf bestreden en de omgeving is een tijdlang gemonitord. De gemeente zet dat werk nu voort en neemt de kosten voor langdurige monitoring in de wijde omgeving op zich.

Het is voor een leek erg lastig om termieten te zien. "Termieten blijven zoveel mogelijk onder de grond," vertelt Aron Kuipers, expert van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen aan Omroep Brabant. "Vaak nemen ze bijvoorbeeld een houten hekwerk als doelwit; daar kunnen ze direct vanuit de grond in kruipen."

Tekenfilms

Kuipers wijst erop dat termieten het hek niet verslinden, zoals in tekenfilms gebeurt. "De buitenkant laten ze meestal intact, waardoor je het nagenoeg niet ziet. "Ze nemen hier een hapje, daar een hapje. Er zijn ongeveer 10.000 termieten nodig om één gram hout op te eten."

Termieten richten pas echte schade aan als de kolonie zich goed heeft kunnen ontwikkelen. Dat kan zo'n zeven jaar duren. Dan vliegt de koningin uit om een nieuwe plek te vinden. Dat is het moment dat de beestjes gespot worden.

Dat gebeurde ook in Nuenen. Het kan dus dat de dieren al jaren in de omgeving verbleven. Volgens Kuipers hebben de dieren niet veel schade aangericht in het huis in Nuenen.

Lokaas

Vorig jaar werden termieten gevonden in Rijnsburg, in Zuid-Holland. Die hadden daar schade veroorzaakt aan twee woningen. De wethouder van de gemeente Katwijk zei toen dat in Nederland vijf gemeenten met termieten te maken hebben. De gemeente Katwijk kreeg van het ministerie van Landbouw 170.000 euro voor de bestrijding van de diertjes.

De gemeente Nuenen houdt de komende drie jaar de omgeving in de gaten. Dat houdt in dat er overal in de omgeving lokaas, bijvoorbeeld houtstaven, wordt geplaatst. Vervolgens worden deze gecontroleerd op aantastingen door termieten.

Kuipers denkt dat de diertjes zich niet door de hele omgeving hebben verspreid. "In tegenstelling tot mieren fladderen termieten maar wat. Als het hard waait, komen ze wel iets verder, maar het is niet zo dat heel Nuenen in één bruidsvlucht overgenomen zal worden." Het is niet duidelijk hoe de dieren in Nuenen zijn gekomen, maar Kuipers denkt dat het is gebeurd via de import van exotische planten.

Leden van de Amsterdamse studentenroeivereniging Nereus hebben gisteravond in Leiden vernielingen aangericht in de sociëteit van Njord, een andere studentenroeivereniging. Dat bevestigt Njord na berichtgeving van Het Parool. Volgens de Leidse vereniging viel er plotseling een grote groep binnen en zijn er veel historische spullen kapotgemaakt.

Gisteravond waren een paar bestuursleden aanwezig in het clubhuis van Njord, plus enkele leden die net hadden getraind. Voorzitter Sophia Boomsma vertelt dat er plotseling zo'n dertig mannen binnenliepen. "Ze probeerden meteen van alles mee te nemen en gooiden met stroop en meel." Ze trokken fotolijsten en vaandels van de muur en gooiden die buiten neer.

Een van de Njord-leden liep een hoofdwond op. Hij kwam ten val, en kwam waarschijnlijk in een stuk glas terecht. Hij is naar het ziekenhuis gebracht.

'Brassen'

De politie bevestigt dat agenten op een melding zijn afgekomen, en dat er vernielingen in het roeigebouw waren aangericht. Een woordvoerder omschrijft het incident als een "uit de hand gelopen studenten-inloop of -grap". Niemand is aangehouden.

Ludieke acties tussen rivaliserende roeiverenigingen, of 'brassen', zijn vrij gangbaar, maar het is een ongeschreven regel dat daarbij geen schade wordt aangericht. Er is nog geen aangifte gedaan, maar Njord overweegt dat wel: "Dit is geen studentengrap meer." De schade loopt volgens de preses in de duizenden euro's.

Daders ruimen troep op

Het bestuur van Nereus wil alleen kwijt dat het onderzoek doet naar de gebeurtenissen. Njord-voorzitter Boomsma vindt dat het bestuur van Nereus het incident goed oppakt. Vandaag zijn ze in Leiden op bezoek geweest en ze hadden een paar van de daders meegenomen om de troep op te ruimen.

"Maar daarmee hangt niet alles weer aan de muur", gaat Boomsma verder. "Zo'n beetje het hele archief van onze 150 jaar oude geschiedenis hing aan de muren van onze zaal. Er is wel veel teruggebracht, en onze eigen leden hebben ook nog veel gevonden."

De Koninklijke studentenroeivereniging Njord bestond dit jaar 150 jaar. Prinses Beatrix was in juni op bezoek om een boot te dopen die haar naam draagt.

Boomsma heeft vandaag alle Njord-leden gemaild met het verzoek om geen vergeldingsacties te ondernemen. "Vergelding is niet de koninklijke weg, en Njord is natuurlijk wel koninklijk."

In het derde kwartaal dienden in Nederland bijna een kwart minder mensen een eerste asielverzoek in dan in dezelfde periode vorig jaar, meldde het CBS vandaag op basis van cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Ook ten opzichte van het derde kwartaal van 2022 is sprake van een forse afname.

Over heel 2023 kwam het aantal eerste asielverzoeken uit op 48.500. Als de huidige ontwikkelingen zich doorzetten, zullen er dat in 2024 minder zijn. Dat is dan ook minder dan de prognoses van het kabinet. Afgelopen voorjaar was de verwachting nog dat er dit jaar tussen de 49.800 en 78.500 asielzoekers naar Nederland zouden komen.

De afname past in een bredere Europese trend. Zo blijkt uit cijfers van de Internationale Organisatie voor Migratie dat dit jaar tot nu toe ruim 154.000 mensen de Middellandse Zee hebben overgestoken. In heel 2023 waren dat er nog bijna 293.000, overigens een behoorlijke uitschieter vergeleken met het meerjarige gemiddelde.

Streng asielbeleid

Vaak reizen migranten vanuit het Middellandse Zeegebied door naar landen elders in Europa, alvorens zij asiel aanvragen. Ook deze aantallen liggen in veel landen lager dan vorig jaar en dat geldt ook voor de Europese Unie als geheel.

Hoe dat komt, is niet helemaal duidelijk. Een rol zouden deals over 'opvang in de regio' kunnen spelen, zoals de Tunesiëdeal. Feit is dat er minder migranten over de Middellandse Zee naar Europa komen.

Of het aantal asielzoekers in Nederland daalt vanwege het strenge asielbeleid dat het kabinet bij zijn aantreden aankondigde, is op basis van de cijfers niet te zeggen. In omringende landen, zoals België, Duitsland en Frankrijk, zijn de afgelopen maanden geen grote afwijkingen te zien. Bovendien zijn ook in die landen de afgelopen tijd strengere asielmaatregelen van kracht geworden of aangekondigd. Als het gaat om de asielinstroom staat Nederland al jaren in de Europese middenmoot.

Kleine rol voor asielbeleid

Het Verwey-Jonker Instituut concludeerde ruim een jaar geleden dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat migranten en vluchtelingen vanwege het Nederlandse asielbeleid hierheen komen. Ook de universiteit van Maastricht concludeerde eerder dat het asielbeleid maar een kleine rol speelt voor asielzoekers en hun keuze voor een bestemming.

Asielzoekers kunnen maar beperkt een keuze maken voor het land waar ze asiel aanvragen. Veiligheid speelt de belangrijkste rol bij de keuze van asielzoeker om hun land te ontvluchten. Waar iemand uiteindelijk asiel aanvraagt, heeft te maken met netwerk, infrastructuur en financiële middelen. Tijdens de migratie kan het land van bestemming nog veranderen, bijvoorbeeld door een toevallige ontmoeting met een persoon die hulp aanbiedt.

Nareizigers

In het derde kwartaal van 2024 kwamen er ook 2650 'nareizigers' naar Nederland. Dat zijn mensen die familie achterna reizen die zich al in Nederland hebben gevestigd. Dat is bijna evenveel als hetzelfde kwartaal een jaar eerder, maar iets minder dan in het tweede kwartaal van dit jaar. Het aantal nareizigers per kwartaal schommelt de afgelopen jaren tussen de ongeveer 1500 en 3000, met enkele uitschieters naar boven.

De meeste nareizende familieleden kwamen uit Syrië: 1915 mensen. Ook bij de 'eerste asielaanvragen' staan Syriërs bovenaan, gevolgd door Turken en Eritreeërs. Het kabinet wil de asielaanvragen uit Syrië gaan ontmoedigen door delen van dat land veilig te verklaren. Daar zitten echter nog veel haken en ogen aan.

De Georgische oppositie eist dat alle beschikbare verkiezingsdata worden vrijgegeven, om duidelijkheid te krijgen over de veronderstelde fraude van afgelopen weekend. Dat is volgens de oppositie de enige manier om vast te stellen of er bij de verkiezingen is gesjoemeld met stemmen. Kiezers kunnen dan controleren of hun stem juist is meegeteld.

Het is de volgende stap in de strijd om de waarheid rond de uitslag van de Georgische parlementsverkiezingen. Volgens de oppositie, de president en onafhankelijke waarnemers is er sprake van grootschalige fraude. Bij de regeringspartij Georgische Droom zeggen ze dat er incidenten waren, maar dat de uitslag onbetwist is: een absolute meerderheid voor hen.

De oppositie zegt inmiddels honderden bewijzen te hebben verzameld van verkiezingsfraude. Maar hoe bewijs je dat er sprake is van een voorbedacht plan voor grootschalige manipulatie?

Waarnemersgroepen met nepnamen

Hoe ingewikkeld het vaststellen daarvan is, blijkt uit de ervaringen van een vrijwillige waarnemer. Mikheil Tsikhelasjvili bracht de hele dag door bij twee stemlokalen in een school in het noorden van Tbilisi. Gedurende de hele dag zag hij opmerkelijke dingen, waarvan het moeilijk is vast te stellen of het gaat om een misstand, een verdachte situatie of simpelweg toeval.

"De hele dag stonden daar groepen mannen, in grote, donkere auto's." Tsikhelasjvili wijst naar de straat aan de overkant van het stembureau. "Ze hielden lijsten bij en hadden contact met leden van het stembureau. Het was heel verdacht, maar wat kon ik doen? Met een onderbuikgevoel kun je niets doen."

Ook het aantal waarnemers riep vragen op. "Er waren zo'n dertig waarnemers, van wie maar vier echt onafhankelijk bleken. De rest was direct of indirect verbonden met Georgische Droom", aldus Tsikhelasjvili. "Ze waren bijvoorbeeld van gloednieuwe ngo's met nepnamen, die niet op Google te vinden waren. Ze deden niets, behalve zitten, maar ik weet niet wat ze deden als ik er even niet was."

Een uur voor het sluiten van het stemlokaal werd het plotseling heel druk, vertelt hij. "Grote groepen kwamen binnen, vaak begeleid door de waarnemers van de regeringspartij. Velen gaven ook aan dat ze op die partij stemden." Ook in andere stemlokalen waar Georgische Droom goede resultaten boekte, is een ongewone, opvallende piek aan het einde van de dag te zien. Waarnemers spreken van een "onwaarschijnlijke afwijking" van hoe een gemiddelde verkiezingsdag verloopt, wat op mogelijke fraude zou duiden.

Oppositiepoliticus en oud-premier Giorgi Gakharia wil juist hierom dat de verkiezingsdata openbaar worden gemaakt, vertelt hij op zijn partijkantoor. "Dat is volgens de wet mogelijk en geen privé-informatie. Het gaat immers niet om waarop je hebt gestemd, maar of je hebt gestemd en in welk district."

Dat zou volgens hem moeten ophelderen of identificatiekaarten zijn misbruikt om op de regeringspartij te stemmen. "Er bestaat grote twijfel dat de identiteit van Georgiërs uit het buitenland is misbruikt", zegt hij stellig. Iemand die niet heeft gestemd, zou in een geopenbaarde database kunnen controleren of er wel een uitgebrachte stem is geregistreerd. "Dat is een simpele maatregel die binnen een dag uitgevoerd kan worden."

Deels hertelling

In een reactie op de onrust en onrechtmatigheden heeft de Georgische kiescommissie vandaag laten weten een deel van de stemmen opnieuw te tellen. Bij vijf willekeurig gekozen stembureaus per kiesdistrict wordt een hertelling uitgevoerd.

Dat is voor de oppositie niet genoeg. Volgens hen is zo'n beperkte hertelling niet genoeg en vond de manipulatie specifiek in afgelegen gebieden plaats. Daardoor zou de uitslag maar liefst 15 procentpunt verschillen van de werkelijkheid. Daarnaast klinkt er wantrouwen over de betrouwbaarheid van de kiescommissie zelf.

Gakharia en zijn partijgenoten gaan ondertussen door met het verzamelen van fraudemeldingen, variërend van intimidatie, het dubbel uitbrengen van stemmen en het omkopen van stemmen. Ook gaan de protesten in het centrum van Tbilisi door.

De oud-premier heeft er vertrouwen in dat een vreedzame oplossing mogelijk is, om - zoals hij wil - de verkiezingsuitslag van tafel te krijgen. "We moeten daarbij voorkomen dat het protest radicaliseert, want dat is het laatste dat Georgië op dit moment kan gebruiken. Dan raken we ook verder weg van onze droom: toetreding tot de Europese Unie."

In het Verenigd Koninkrijk hebben archeologen een 3500 jaar oude houten schep opgegraven. Archeologen spreken van een bijzondere vondst. De schep dateert mogelijk uit de Bronstijd, schrijft de BBC.

De eikenhouten schep werd gevonden tijdens graafwerkzaamheden in een geul aan de zuidkust van Engeland, vlak bij de stad Bournemouth. Volgens een archeologisch instituut is de schep een van de oudste houten voorwerpen die ooit in het land zijn gevonden.

Archeologen zijn vooral enthousiast vanwege de goede staat van het voorwerp. Doordat het houten gereedschap duizenden jaren in drassige ondergrond verborgen lag, kon het hout niet verrotten, zeggen ze.

Bronstijd

De schep lag in een cirkelvormige greppel. Vermoed wordt dat de inwoners van het gebied de schep destijds hebben begraven om het gereedschap tegen overstromingen te beschermen.

Volgens de archeologen laat de vondst zien dat mensen 3500 jaar geleden al nadachten over de uitdagingen van de natuur.

Deskundigen hopen door de schep meer te weten te komen over de manier waarop mensen duizenden jaren geleden omgingen met de natuur. Het is nog onbekend of de houten schep aan een museum wordt gedoneerd.

Op het Cinekid-festival in Amsterdam is Listen Up! uitgeroepen tot beste jeugdfilm van het jaar. De jury, bestaande uit zes kinderen tussen de 12 en 15 jaar, gaf de Noorse film de CJP Jeugdjury Award. De winnaar werd bekendgemaakt in het NOS Jeugdjournaal.

"Het is gewoon een hele goede film, grappig en informatief", zeggen de juryleden. "Je krijgt een kijkje in het leven van iemand die je normaal niet ziet." Bij het jureren werd gelet op muziek, camerawerk, tempo, acteerwerk, verhaallijn en actualiteit.

Listen Up! gaat over de 15-jarige Mahmoud, die in een flat woont in Oslo. De zomervakantie brengt hij het liefst door met zijn Somalische vriend Arif, maar als er familiebezoek uit Pakistan komt, moet hij zijn oom de stad laten zien, samen met zijn broertje Ali. Mahmoud ontdekt dat zijn broertje een meisje wil zijn, wat zijn kijk op de wereld verandert. Het is een verfilming van de in Noorwegen populaire roman Hør her'a!.

Het festival Cinekid is naar eigen zeggen het grootste festival in de wereld over films en media voor kinderen. Het vindt jaarlijks plaats in de herfstvakantie in Amsterdam, maar de bewuste films worden op veertig plekken in het land gedraaid.

Door een steekpartij is in Hardenberg een vrouw om het leven gekomen. Een man raakte gewond en ligt in het ziekenhuis. Daar heeft de politie hem aangehouden, schrijft de regionale omroep Oost.

Het steekincident was aan het eind van de middag op straat. Hulpdiensten vonden de twee gewonden op de Blanckvoortallee en brachten hen naar het ziekenhuis. Daar overleed de vrouw.

Het is niet duidelijk of de twee elkaar kenden. De politie spreekt met getuigen die het incident zagen gebeuren. Zij krijgen ook slachtofferhulp aangeboden.

In de Marokkaanse hoofdstad Rabat wapperen de afgelopen dagen evenveel Franse als Marokkaanse vlaggen. Het driedaagse staatsbezoek van de Franse president Macron zorgt voor een uitgelaten sfeer, die bijna doet vermoeden dat er een nationale feestdag wordt gevierd. Het doel van het bezoek is om de diplomatieke banden tussen Marokko en Frankrijk te herstellen.

Sinds 2021 hebben de van oudsher goede banden tussen Rabat en Parijs flinke deuken opgelopen. Het begon met een onderzoek van de Franse overheid naar veronderstelde betrokkenheid van de Marokkaanse inlichtingendienst bij het afluisteren van Franse journalisten met de spionagesoftware Pegasus. Marokko ontkende elke betrokkenheid en diende een aanklacht in tegen de Franse staat.

De relatie kwam later dat jaar nog verder onder druk te staan, toen Frankrijk besloot om het aantal visa voor Marokkanen te halveren. Marokko zou te weinig hebben gedaan om Marokkanen terug te nemen die illegaal in Frankrijk verbleven. Dit was voor Marokko een reden zijn diplomaten terug te roepen.

De belangrijkste uitkomst van het staatsbezoek voor Marokko is de erkenning die Macron uitsprak over de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied. "Het heden en de toekomst van de Westelijke Sahara vallen binnen het raamwerk van de Marokkaanse soevereiniteit", verklaarde de Franse president in een toespraak tot het Marokkaanse parlement, waarvoor hij een staande ovatie ontving.

Deze erkenning stond ook in een brief die hij in juli naar de Marokkaanse koning Mohammed stuurde. De status van het gebied ten zuiden van Marokko wordt sinds 1975 betwist. Marokko ziet het als onlosmakelijk onderdeel van zijn grondgebied, terwijl de afscheidingsbeweging Polisario met steun van Algerije een strijd voert voor onafhankelijkheid.

Koning Mohammed liet in 2022 weten dat andere landen in de toekomst alleen zaken kunnen doen met Marokko als ze het land steunen in dit conflict.

Het warme onthaal voor de Franse president onderstreept nogmaals het belang dat hieraan wordt gehecht in Marokko. Het is duidelijk: Frankrijk en Marokko zijn een nieuwe relatie begonnen.

Bilaterale overeenkomsten

Macron is naar Marokko gereisd met een delegatie van negen ministers en ruim honderd zakenmensen en prominenten op het gebied van cultuur, wetenschap en sport. Tijdens het bezoek wordt volgens de Franse overheid voor zo'n 10 miljard euro aan handels- en samenwerkingsovereenkomsten gesloten.

Zo zijn afspraken gemaakt over Franse investeringen in de nieuwe hogesnelheidslijn tussen Kenitra en Marrakesh en gaan de landen nauwer samenwerken bij het ontwikkelen van duurzame energiebronnen. Ook zijn er overeenkomsten gesloten op het gebied van onderwijs, cultuur, migratie, handel en terrorismebestrijding.

Koloniaal verleden

In zijn toespraak tot het parlement besteedde Macron ook ruime aandacht aan de koloniale geschiedenis en benoemde hij het leed dat Marokko heeft doorgemaakt in de tijd dat Frankrijk er de dienst uitmaakte.

Dat Marokkanen in en buiten Marokko de nieuwe vriendschap tussen Frankrijk en Marokko zien als een moderne vorm van kolonisatie, is grote onzin, zegt hoogleraar letteren en menswetenschappen Mustapha Kadiri van de Mohammed V Universiteit in Rabat. "Marokko moet doen wat goed is voor het land. Het Marokko van nu is een soevereine staat."

Bovendien is hij van mening dat Frankrijk met de steunbetuiging juist verantwoordelijkheid neemt voor de problemen die het met de kolonisatie van Afrikaanse landen heeft veroorzaakt. "Het is goed dat Frankrijk de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied ziet. Ze hebben iets rechtgetrokken dat ze in eerste instantie hebben kapotgemaakt. Het zijn de Fransen die met de grenzen van Marokko hebben gesjoemeld in tijden van kolonisatie."

Het aanhalen van de banden met Marokko is voor Frankrijk een belangrijke kwestie, aangezien de Franse invloed in Afrikaanse landen de afgelopen jaren flink is afgenomen. In 2022 werd Frankrijk gedwongen om zijn troepen terug te trekken uit Mali, het jaar daarop gold hetzelfde in Niger. De nieuwe toenadering tot Marokko heeft er wel toe geleid dat Algerije juist weer de diplomatieke banden met Frankrijk heeft verbroken.

Volgens hoogleraar Kadiri heeft het Marokko van nu een betere onderhandelingspositie dan Europese landen. "Marokko was de afgelopen jaren in conflict met de Duitsers, Spanjaarden en Nederlanders. Allemaal hebben ze nu een toezegging gedaan dat ze het autonomieplan van Marokko voor de Westelijke Sahara steunen. Blijkbaar heeft Marokko iets dat de landen graag willen."

Het is ongetwijfeld een van de belangrijkste thema's bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen: abortus. Sinds het Hooggerechtshof in 2022 het landelijke recht op abortus terugdraaide ligt de keuze weer bij de staten.

In tien staten stemmen Amerikanen op verkiezingsdag, 5 november, dan ook niet alleen op een presidentskandidaat, maar ook over het recht op abortus. In Arizona kan een wetsvoorstel ervoor zorgen dat abortus wordt verankerd in de grondwet van de staat en de termijn waarin abortus mogelijk is, wordt verlengd van 15 naar 24 weken.

Op een snikhete dag in een voorstad van Phoenix gaat Libby Goff van deur tot deur. "Bent u bekend met wetsvoorstel 139?" vraagt de Democratische actievoerder aan een jongeman. Ze legt uit dat door het wetsvoorstel de toegang tot abortus wordt uitgebreid. De jongeman knikt instemmend. "Dat klinkt als iets waar ik wel voor zou stemmen", zegt hij.

Abortuswet uit 1864

Goff is uitgerust met een app vol namen en adressen die de Democraten gebruiken om mensen te vinden die ze nog kunnen overtuigen om voor wetsvoorstel 139 te stemmen. En ze is niet de enige: pro-abortusactivisten voeren al maanden campagne in Arizona. "We willen dat iedereen snapt wat het wetsvoorstel doet", zegt Claire Knipe, die werkt bij Arizona List, een van de initiatiefnemers van het wetsvoorstel.

Knipe vertelt dat er in Arizona veel opschudding is ontstaan over abortuswetgeving, nadat het Hooggerechtshof het roemruchte vonnis uit 1973 had verworpen dat bekendstaat als Roe v. Wade. In april bijvoorbeeld werd door conservatieve rechters een omstreden abortuswet uit 1864 heringevoerd, waarin wordt bepaald dat abortus enkel is toegestaan als het leven van een vrouw kan worden gered. De Democratische gouverneur van Arizona, Katie Hobbs, heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat de wet werd tegengehouden.

Politieke speelbal

Hoog tijd dus om abortus in de grondwet vast te leggen, vindt ook abortusarts Ronald Yunis. "Abortus is tot een politieke speelbal gemaakt", zegt hij. Hij heeft een abortuskliniek in Phoenix waar demonstranten dagelijks voor de deur staan.

Hoewel het recht op abortus weer bij de staten ligt, is het voor beide presidentskandidaten een belangrijk onderwerp. Terwijl Kamala Harris zich in de presidentsrace heeft neergezet als de pro-choice kandidaat en heeft beloofd het recht op abortus op nationaal niveau wettelijk vast te leggen, is Donald Trump minder duidelijk over zijn abortusstandpunt.

In maart gaf hij nog aan dat hij waarschijnlijk een landelijk verbod op abortus na 15 weken zwangerschap zou steunen, wat leidde tot grote verontwaardiging onder vrouwelijke kiezers: vier op de tien vrouwen onder de dertig zien abortus als belangrijkste thema bij deze verkiezingen.

Statement maken

Dat beseft ook Trump, die inmiddels zijn standpunt over abortus heeft bijgesteld. Begin oktober kondigde hij op X aan dat hij een nationaal verbod op abortus zou tegenhouden met een veto.

Yunis vindt dat het klaar moet zijn met de politisering van abortus door beide kampen, dat leidt alleen maar tot verwarring. "Men probeert stemmen voor Donald Trump te winnen door te zeggen dat 'ze' anders abortus gaan toestaan tot de geboorte. En men probeert stemmen voor Kamala Harris te winnen door te zeggen dat 'ze' anders abortus nooit meer zullen toestaan. Beide uitspraken zijn niet waar", zegt Yunis.

Daarom probeert hij het belang van het lokale wetsvoorstel te benadrukken tijdens voorlichtingssessies voor vrouwen die een abortus ondergaan. Hoewel hij verwacht dat een meerderheid vóór gaat stemmen - een peiling geeft aan dat het wetsvoorstel in Arizona door 58 procent gesteund wordt - spoort hij de vrouwen aan om een statement maken. "Het is belangrijk andere vrouwen te beschermen die door hetzelfde heen gaan als jullie", zegt hij.

Yunis heeft er alle vertrouwen in. "Het gaat er zeker doorheen komen", zegt hij. "Met zo'n overweldigende meerderheid dat niemand meer zal tornen aan het abortusrecht [in Arizona]."

In een ander deel van Phoenix hoopt Mayra Rodriguez juist het tegenovergestelde te bereiken. Samen met een klein groepje protesteert ze tegen het wetsvoorstel. Ze werkte zeventien jaar voor de abortusklinieken van Planned Parenthood, maar beweert te hebben gezien dat procedures onveilig en onnodig werden uitgevoerd. Ze stopte bij de abortuskliniek en begon zich in te zetten als pro-life activist, dus tegen abortus.

"Abortus is al legaal tot vijftien weken", zegt Rodriguez. Ze vreest dat de uitbreiding de weg vrijmaakt voor abortus laat in de zwangerschap. Trumps inconsistentie rondom het onderwerp beïnvloedt Rodriguez' keuze op 5 november niet: "Als Jezus niet op het stembiljet staat moet je kiezen voor de minste van twee kwaden."

De jongen die in juli drie meisjes doodstak bij een dansles in de Engelse plaats Southport, wordt nu ook verdacht van terrorisme. De politie heeft in zijn huis een handboek van al-Qaida aangetroffen. Ook is het gif ricine gevonden, wat hij waarschijnlijk zelf heeft geproduceerd.

De nieuwe aanklachten staan niet in direct verband met de mesaanval. De politiechef benadrukte dat de aanval op de dansschool niet als terroristische daad wordt gezien. Daarvoor zou een motief bekend moeten zijn. Er is ook geen gif gevonden bij het buurtcentrum waar de dansles plaatsvond.

De verdachte bezat een pdf-bestand van een trainingshandleiding van al-Qaida, die volgens de aanklacht wijst op "het uitvoeren of voorbereiden van een terroristische daad." Ricine wordt gezien als biologisch wapen.

Het is een dodelijk gif dat wordt geproduceerd door de zaden van de wonderboom. Een kleine hoeveelheid ervan kan ertoe leiden dat organen uitvallen. Er bestaat geen vaccin of antigif tegen.

De 17-jarige jongen, die inmiddels 18 is, was al aangeklaagd voor moord op drie kinderen en tien pogingen tot moord. Op 29 juli begon hij bij een buurtcentrum om zich heen te steken. Er was op dat moment een dansles voor kinderen aan de gang met een Taylor Swift-thema. Drie meisjes van 6, 7 en 9 jaar kwamen om het leven.

Hevige rellen

De aanval was het startpunt van hevige rellen. Die begonnen in Southport, maar verspreidden zich naar steeds meer plekken in het land. Extreemrechtse groepen gebruikten de mesaanval om woede tegen immigranten aan te wakkeren. Op sociale media gingen na de steekpartij geruchten dat de dader een islamitische asielzoeker was.

Dat was niet zo: de politie maakte kort daarop bekend dat de verdachte is geboren in Wales. Ook zei de politie al snel na de aanval dat ze niet uitgingen van een terroristisch motief en dat de dader alleen had gehandeld.

De rechtszaak staat gepland in januari.

Twee mannen uit Alblasserdam zijn veroordeeld tot taakstraffen tot 240 uur voor een dodelijk ongeluk met illegaal vuurwerk in Ridderkerk. Een 24-jarige man kwam in december 2022 om het leven nadat er zwaar vuurwerk in zijn gezicht was ontploft.

Een 29-jarige verdachte was de leverancier van het vuurwerk. Hij kreeg een taakstraf van 120 uur en een voorwaardelijke celstraf van vier maanden. De tweede verdachte van 30 jaar is veroordeeld tot een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van negen maanden, meldt Rijnmond. Hij had het vuurwerk afgestoken

Het ongeluk gebeurde op 17 december 2022, vlak voor middernacht. De twee verdachten waren vrienden die eerder zwaar, illegaal vuurwerk hadden afgestoken.

Zij hadden de gebruiksaanwijzing niet gelezen en hadden niet door dat dit vuurwerk een zogeheten 'snellont' had, waardoor het vrijwel direct ontplofte na aansteken. Het slachtoffer, een 24-jarige man, werd geraakt in zijn gezicht. Hij overleed een dag later in het ziekenhuis.

Onaanvaardbaar risico

Volgens het Openbaar Ministerie zijn de twee verdachten verantwoordelijk voor de dood. Het OM had tegen de 29-jarige een taakstraf van 240 uur met een voorwaardelijke celstraf van negen maanden. Tegen de ander werd een taakstraf van 240 uur geëist, met een voorwaardelijke celstraf van drie maanden.

De straf voor de leverancier is lager dan het OM had geëist. "U wist niet dat het vuurwerk een snellont bevatte en het kan u daarom niet worden verweten dat u deze kennis heeft verzwegen voor de andere verdachte", zei de rechter.

De straf voor de tweede verdachte is juist iets hoger dan de eis van justitie. "U heeft zich niets aangetrokken van het verbod op het afsteken van zwaar vuurwerk. U heeft daarmee een onaanvaardbaar risico genomen bij het afsteken", aldus de rechter.

Schadevergoeding

De rechtbank wil met de straffen een signaal afgeven. "Het gevaar van het ondeskundig afsteken van zwaar vuurwerk is hier verwezenlijkt met de dood van het slachtoffer."

De 30-jarige verdachte moet daarnaast aan de ouders van het slachtoffer een schadevergoeding betalen. De andere verdachte hoeft dit vooralsnog niet te doen.

Volgens de rechter is het in deze strafzaak te ingewikkeld om een direct verband te leggen tussen het verstrekken van het vuurwerk en de dood van het slachtoffer.

De politie en het Openbaar Ministerie houden er rekening mee dat een deel van de explosies in Den Bosch te maken heeft met een conflict in het criminele milieu. In veel gevallen waren dakdekkers of personen die een link hebben met een dakdekkersbedrijf het doelwit.

In Den Bosch is de afgelopen maanden sprake van een reeks explosies. De doelwitten zijn veelal panden en voertuigen van dakdekkers. Volgens Omroep Brabant zijn er sinds juli twintig ontploffingen geweest.

Hoewel er geen gewonden zijn gevallen, was de schade soms groot. Er is een ruzie gaande in de dakdekkerswereld, melden ingewijden aan de regionale omroep.

Criminele milieu

De politie liet eerder al weten de explosies afzonderlijk te onderzoeken. Wel wordt gekeken of er verbanden zijn. Volgens de politie zijn in die onderzoeken meerdere mensen die strafrechtelijk zijn vervolgd en contacten in het criminele milieu naar voren gekomen.

"Deze personen zijn eigenaar van een dakdekkersbedrijf of kunnen daaraan gelieerd worden", zegt de politie. Hun mogelijke betrokkenheid wordt verder onderzocht.

De politie en het OM houden er rekening mee dat meerdere aanslagen te maken hebben met conflicten in het criminele milieu. "Die gedachte wordt nog eens versterkt door het feit dat een aantal doelwitten van deze reeks explosies niets wil loslaten over de mogelijke achtergrond of zelfs geen aangifte willen doen", zegt de politie.

Andere scenario's

Verder benadrukken politie en justitie dat ook andere scenario's worden onderzocht, zoals zakelijke conflicten of ruzies. Daarnaast wordt niet uitgesloten dat een deel van de explosies te maken heeft met een concurrentiestrijd tussen dakdekkers, aldus de politie.

De politie doet een dringend beroep op mensen die meer weten om zich te melden. "We hebben niet altijd het idee dat betrokkenen alle informatie die bij hen bekend is ook delen", zegt de politie. "Elk beetje informatie is welkom, hoe onbelangrijk het misschien ook lijkt."

Een jager die gisteren in Oostenrijk de burgemeester van Kirchberg ob der Donau en een gepensioneerde agent doodschoot, is nog altijd voortvluchtig. Omdat de verdachte, de 56-jarige Roland Drexler, door de politie "zeer gevaarlijk" wordt genoemd, krijgen zo'n vijftig mensen die mogelijk ook risico lopen beveiliging.

De politie heeft hen op een veilige plek ondergebracht. Andere inwoners in het dorp wordt aangeraden thuis te blijven. De opsporingsdiensten tasten in het duister over de verblijfplaats van de verdachte. Daarom zijn ook buurlanden Duitsland en Tsjechië geïnformeerd.

Mensen in de omgeving worden opgeroepen om niet het bos in te gaan, omdat de man zich daar mogelijk schuilhoudt. De politie vermoedt dat hij gewapend is. Hij zou twee geweren en een pistool bij zich hebben. Wie hem tegenkomt, wordt afgeraden om contact te leggen en meteen melding te doen.

Jachtconflict

De burgemeester van het dorpje in Opper-Oostenrijk werd gisterochtend doodschoten. De dader zou zijn slachtoffer eerst met de auto hebben gevolgd. Toen beiden uitstapten heeft hij een kogel op de burgemeester afgevuurd. Die vluchtte gewond een weiland in, maar kon niet voorkomen dat hij alsnog werd doodgeschoten met een geweer.

Daarna zocht de schutter het tweede slachtoffer, een gepensioneerde politieagent en jager, thuis op. Die werd verrast toen de dader opeens in zijn woonkamer stond en hem doodschoot. Daarna sloeg de moordenaar, vermoedelijk dus Roland Drexler, op de vlucht. Met voertuigen en speurhonden is naar hem gezocht, tot nu toe zonder resultaat.

Als mogelijk motief worden een hoog opgelopen conflict over de jacht genoemd. De man stond in het dorp bekend als problematisch en opvliegend, schrijft de publieke omroep ÖRF. Ook gaan in de omgeving verhalen dat hij verboden vallen zette, tot ongenoegen van jagers en boeren.

Gisteravond nam Israël een wet aan waarmee de VN-organisatie UNRWA wordt verboden in het land. De nieuwe wet kan grote gevolgen hebben.

Internationaal klinkt er kritiek op het besluit. De regeringen van Spanje, Slovenië, Ierland en Noorwegen hebben gezamenlijk een verklaring uitgebracht waarin ze het verbod veroordelen. Ook de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben hun zorgen geuit.

Wat is UNRWA, wat doen ze en waarom wil Israël de organisatie verbieden?

Hoe is UNRWA ontstaan?

UNRWA is een hulporganisatie van de Verenigde Naties voor Palestijnse vluchtelingen in het Midden-Oosten. De organisatie is opgericht in 1949, een jaar na de stichting van Israël, waarbij honderdduizenden Palestijnen werden verdreven.

"De organisatie is toen opgericht voor ontheemde Palestijnen, maar ook voor Israëlische vluchtelingen, want ook Joodse gemeenschappen werden tijdens de oorlog in 1948 verplaatst", zegt Midden Oosten-deskundige Brigitte Herremans, verbonden aan de Universiteit Gent en de Universiteit van Antwerpen.

Het idee was toentertijd dat UNRWA een tijdelijk project zou zijn. "Er moest volgens de VN een diplomatieke oplossing komen, dus met de mogelijkheid tot terugkeer en vergoedingen voor de vluchtelingen. Maar de internationale gemeenschap en Israël hebben daarin gefaald. En daarom bestaat UNRWA nog steeds."

Wat doet UNRWA?

UNRWA ondersteunt bijna 6 miljoen Palestijnse vluchtelingen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook, Syrië, Libanon en Jordanië. De organisatie regelt onder meer onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen.

In totaal heeft UNRWA zo'n 700 scholen voor 650.000 leerlingen en gezondheidsklinieken voor jaarlijks ruim 7 miljoen patiënten. In Gaza is de hulporganisatie ook verantwoordelijk voor de voedselvoorziening.

Zo goed als de gehele bevolking van Gaza is van UNRWA afhankelijk voor eten, water en sanitair. Honderdduizenden kinderen zaten voor het begin van de nu woedende oorlog op een UNRWA-school.

Wat zijn de kortetermijngevolgen van het verbod?

Er is nog een overgangsperiode: na drie maanden wordt de nieuwe wetgeving van kracht. UNRWA mag dan niet meer opereren op Israëlisch grondgebied.

De nieuwe wet zal meteen grote gevolgen hebben voor Gaza. Door het verbod op contact kan UNRWA straks niet meer coördineren met het Israëlische leger en dus niet meer laten weten waar in Gaza humanitaire diensten worden verleend. Dat stelt medewerkers bloot aan verdere bombardementen en gevechten.

UNRWA is op dit moment de enige organisatie in Gaza die nog structurele humanitaire diensten biedt. "UNRWA is een soort quasi-overheid. Ze zijn veel groter dan andere organisaties die in Gaza aanwezig zijn", zei Karel Hendriks van Artsen zonder Grenzen in het NOS Radio 1 Journaal.

"Als UNRWA wegvalt, dan gaan wij dat gelijk merken in onze klinieken. UNRWA regelt onderdak, voedseldistributie en sanitair. Als dat allemaal wegvalt - zeker met de aankomende winter - dan zal het ziektebeeld zich ook daarop aanpassen."

Wat zijn de langetermijngevolgen?

Op lange termijn zal het verbod op UNRWA volgens onderzoeker Herremans leiden tot meer onstabiliteit, honger en een nóg grotere humanitaire crisis, wat ook weer leidt tot een veiligheidsrisico voor Israël zelf.

"Ik verwacht escalatie van een ongeziene omvang. Alle experts en andere hulporganisaties zeggen dat UNRWA onvervangbaar is. Israël creëert hiermee een grootschalige crisis."

Niet alleen voedsel en zorg komen in het geding, maar ook het onderwijs. Op de Westelijke Jordaanoever regelt UNRWA het onderwijs voor ruim 45.000 Palestijnse kinderen. Als de organisatie dat werk niet meer kan doen, moet Israël als bezettende macht die taak overnemen volgens het internationaal recht.

Maar de verwachting is dat Israël dat niet gaat doen. "Israël bombardeert Gaza tot de verdoemenis, met steun van de VS", aldus Herremans. "Het is duidelijk dat Israël geen oog heeft voor het internationale recht."

Waarom wil Israël UNRWA verbieden?

Het Israëlische besluit volgt op beschuldigingen dat sommige UNRWA-medewerkers banden hebben met terroristische groeperingen. Vanwege de beschuldigingen ontsloeg UNRWA meerdere medewerkers.

Een andere reden om UNRWA te weren, is dat de organisatie het vluchtelingenprobleem in stand zou houden. Israël wil dat vluchtelingen integreren in de gastlanden en dat kan nu niet door hun vluchtelingenstatus.

"Toen Israël lid werd van de VN, was een van de voorwaarden voor lidmaatschap dat Israël zijn verantwoordelijkheid zou nemen voor het Palestijnse vluchtelingenprobleem, maar het heeft die verantwoordelijkheid nooit genomen", zegt Herremans. "Als de Palestijnen in andere landen integreren, verlost dat Israël van die verantwoordelijkheid."

Maar dat kan niet zomaar, zegt de onderzoeker. "De status van die Palestijnen is vastgelegd door meerdere VN-resoluties. Dat internationale systeem kan niet zomaar op de schop."

Bij overstromingen in de Spaanse regio Castilla La Mancha zijn zes mensen vermist geraakt. Noodweer in het zuiden en oosten van Spanje veroorzaakt schade aan woningen en auto's.

Hagelstenen ter grootte van golfballen hebben veel schade aangericht en honderden voertuigen hebben deuken of kapotte ruiten. Verder zijn huizen en scholen beschadigd, staan wegen onder water en zijn zonnepanelen verwoest, schrijft de krant El País.

Hulpdiensten kwamen zo'n 200 keer in actie en tientallen mensen die vastzaten in auto's of huizen moesten worden gered. Door de hevige neerslag viel op meerdere plekken de stroom uit.

"Het leek het einde van de wereld", zegt een inwoner van El Ejido. De felle hagelbui duurde meer dan een halfuur, melden lokale media.

"Wat ons de meeste zorgen baart, is het platteland", zegt een gemeenteraadslid. 12.000 hectare aan kassen zou zijn getroffen door de zware hagelbui. Er is voor meer dan 30 miljoen euro aan schade aan de oogst, schat een lokale landbouworganisatie.

"Vruchten van een halve kilo zijn door de hagel in tweeën gebroken. We hebben bijna alles verloren", zegt een tomatenteler tegen El País.

Ook elders in Spanje vallen zware buien. In delen van Málaga en Valencia gold enige tijd code rood vanwege de overvloedige regenval. "Er vallen enorme hoeveelheden, de situatie is uitzonderlijk", meldt het Spaanse weersinstituut op X.

Op sommige plekken viel in een uur tijd 120 millimeter regen. Op beelden op sociale media is te zien dat straten onder water staan. Vanwege het noodweer zijn scholen, parken en meerdere havens in Valencia gesloten.

In het Amsterdam UMC komen steeds meer mensen met een zogenoemde acrylatenallergie die ze hebben opgelopen door gelnagels. Bij deze nepnagels wordt een laagje gel op de nagels aangebracht, dat moet uitharden onder een uv-lamp of ledlamp.

Tien jaar geleden testte 2,3 procent van alle patiënten in het Amsterdamse ziekenhuis positief op de acrylatenallergie. Nu is het percentage meer dan 4 procent.

Dat is zorgelijk, zegt dermatoloog-allergoloog Thomas Rustemeyer tegen NOS Stories. Je kan door de gelnagels bijvoorbeeld uitslag krijgen of kortademig worden.

Maar een allergie voor acrylaten kan ook in de toekomst grote gevolgen hebben: van deze kunststoffen worden veel medische hulpmiddelen gemaakt, zoals gehoorapparaten, contactlenzen en botcement. Als je allergisch bent geworden, accepteert je lichaam dus mogelijk ook deze hulpmiddelen niet meer.

Vroeger mannen, nu vrouwen

Van iedereen bij wie de acrylatenallergie wordt vastgesteld in het Amsterdam UMC is tegenwoordig 97 procent vrouw. Tien jaar geleden waren dit nog allemaal mannen die via hun werk werden blootgesteld aan acrylaten, zoals tandtechnici.

Bij deze beroepen zijn volgens Rustemeyer aanpassingen doorgevoerd, waardoor werknemers minder met de kunststoffen in aanraking komen. Ondertussen is de groep vrouwen met de allergie door de populariteit van gelnagels dus gegroeid.

De allergie kan ontstaan als de gellak in contact komt de huid, of met een wondje. "Vooral als de gellak nat is, kan dat gebeuren", zet Rustemeyer. Daarom is het risico groot als de lak onder de lamp niet goed is uitgehard.

Een allergie oplopen kan in een nagelsalon, als er niet secuur wordt gewerkt, zegt Rustemeyer. Maar vooral zelf aan de slag gaan met een gelnagelset en een lamp, is volgens hem gevaarlijk. "Dan is het knoeien, uitproberen. En niet weten waar je mee werkt, betekent dat je niet weet welk risico je loopt."

Rode nagelriemen

Lotte van Leeuwen (24) kocht vijf jaar geleden een pakket om thuis haar nagels te doen. Op een gegeven moment kreeg ze allergieklachten. Ze had maandenlang een rode, droge huid rond haar ogen. "De huisarts zei: 'Dat komt door het koude weer, hier is een tube vaseline, het is niks ergs.'"

Ze kreeg ook kloofjes rondom haar nagels, haar vingers begonnen op te zwellen en ze had rode nagelriemen. "Ik dacht: dat komt vast door de aceton, of de elektrische vijl. Ik zocht daar niet echt iets achter."

Toen ze vlekken in haar hals kreeg en het benauwd kreeg, ging ze op internet zoeken naar mogelijke oorzaken, en stuitte op de allergie. "Ik had nog nooit gehoord dat iemand allergisch was geworden door gelnagels."

Ze kan de nagels nu niet meer dragen, "dat is vervelend". Maar Van Leeuwen vindt het erger dat ze mogelijk niet meer in aanmerking komt voor specifieke medische ingrepen. "Ik heb nu nog geen kunstheup nodig, of een pacemaker, maar ik hoop niet dat ik hierdoor in de problemen kom later."

Geen Nederlands probleem

Ook in veel andere Europese landen lopen steeds meer vrouwen de allergie op, zegt Rustemeyer. Het Amsterdamse ziekenhuis deelt data met ziekenhuizen in Antwerpen, Kopenhagen, Malmö en Manchester. "Zij zien absoluut dezelfde tendens, in sommige steden is het nog erger dan hier. Dit is een heel groot Europees probleem."

In de Europese cijfers komen ook heel jonge meisjes voor, zegt Rustemeyer. "Dat suggereert dat de ouders de kinderen van nagellak voorzien omdat het er schattig uitziet. Ze beseffen niet dat de kinderen dan al allergisch worden, als ze 2,5 of 3 jaar zijn. Ik vind het best schrijnend."

Op TikTok gaan nu video's rond waarin vrouwen elkaar waarschuwen voor de risico's van gelnagels. "Ik had ook heel graag zo'n filmpje willen zien", zegt Van Leeuwen. "Dan had ik er misschien minder lang mee rondgelopen."

Hezbollah heeft voor Naim Qassem gekozen als opvolger van Hassan Nasrallah, de leider van de pro-Iraanse organisatie uit Libanon die vorige maand bij een Israëlische aanval op Beiroet werd gedood.

Qassem (71) was meer dan dertig jaar de rechterhand van Nasrallah en betrokken bij de oprichting van Hezbollah. Hij trad vaak op als woordvoerder en wordt beschouwd als een van de belangrijkste ideologen binnen de beweging.

Na de dood van Nasrallah nam Qassem de leiding al tijdelijk op zich. Hij was de meest logische overgebleven kandidaat, vooral omdat veel andere kopstukken ook al zijn gedood door Israël. Onder hen is ook Hachem Safiedinne, de neef van Nasrallah die eerst als opvolger werd genoemd. Op X zegt Israël dat Qassem hetzelfde lot wacht. "Zijn ambtstermijn zal de kortste worden in de geschiedenis van deze terroristische organisatie."

Harde klappen

Volgens Nora Stel, universitair docent conflictstudies aan de Radboud Universiteit, heeft Qassem grote schoenen te vullen. "Nasrallah was de ziel en het brein van Hezbollah. Hij genoot enorme autoriteit en respect in de hele regio. Dat de eeuwige tweede man nu naar voren wordt geschoven, toont dat Hezbollah harde klappen heeft gekregen."

Qassem werd verkozen door de Shura-raad, het hoogste bestuursorgaan van Hezbollah waarvan hijzelf ook lid is. De raad maakte het nieuws bekend in een schriftelijke verklaring. "Dat is opmerkelijk. Waar we Hezbollah van kennen zijn de grote bijeenkomsten en toespraken. Dit wordt nu heel klein gebracht, mogelijk om veiligheidsredenen. Maar het versterkt het beeld dat Qassem niet in de voetsporen van zijn voorganger kan treden."

Zeldzame inkijk

Naim Qassem werd in 1953 geboren in Zuid-Libanon. Hij studeerde scheikunde en theologie en was een van de oprichters van de Libanese moslimstudentenbond in de jaren 70. Ook adviseerde hij jarenlang de islamitische internationale universiteit Al-Mustafa.

In 1982 was Qassem betrokken bij de oprichting van Hezbollah. Dat gebeurde met steun van Iran, als reactie op de Israëlische invasie van Libanon datzelfde jaar. De geestelijk leider stond in de jaren erna aan het hoofd van het sjiitische scholennetwerk van Hezbollah.

Een kleine tien jaar na de oprichting werd hij plaatsvervangend hoofd van Hezbollah. Hij bleef dat toen Nasrallah in 1992 de leider werd. In 2006 publiceerde Qassem een boek over de geschiedenis van Hezbollah, dat wordt gezien als een zeldzame inkijk in de organisatie.

Minder macht en aanzien

Waar Qassem zag hoe Hezbollah onder het leiderschap van Nasrallah invloed vergaarde in Libanon, staat hij nu voor grote uitdagingen. "Nu Israël met zoveel kracht constant de gebieden waar Hezbollah zijn machtsbasis heeft aanvalt, wordt het voor Hezbollah steeds lastiger om zijn maatschappelijke en politieke positie daar te waarborgen. De positie van Hezbollah wordt steeds meer ondermijnd. Aanzien en macht nemen af," zegt Stel.

Nadat zijn voorganger Nasrallah werd geliquideerd bij een bombardement op een buitenwijk van de Libanese hoofdstad Beiroet, toonde Qassem zich strijdbaar. In een videoboodschap van een half uur zei hij dat de gevechtskracht van Hezbollah niet was aangetast, ondanks de "pijnlijke klappen" die Israël had uitgedeeld.

Hij zei ook voor een staakt-het-vuren met Israël te zijn, maar dreigde met escalatie als Israël Libanon zou blijven aanvallen. "Uit zelfverdediging hebben wij het recht om welke plek dan ook in Israël aan te vallen", aldus Qassem.

Militaire slagkracht heeft Hezbollah zeker nog, zegt Stel. "De beweging vecht hard tegen Israël in Zuid-Libanon en valt ook doelen in Israël aan met drones en raketten. Maar de politieke invloed is in korte tijd flink gereduceerd door het verlies van veel leiders. Hierdoor komt Hezbollah steeds meer onder de directe invloed van de machtige partner en sponsor Iran te staan."

Front met Gaza

Analisten merken op dat Qassem in een recente toespraak een akkoord tussen Israël en Hamas in de Gazaoorlog niet meer expliciet noemde als voorwaarde voor een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah.

"Dat is opmerkelijk, want dat was de reden waarom Hezbollah na 7 oktober überhaupt begon met het aanvallen van Israël. Daarbij zeiden ze steeds: als Israël wil dat we stoppen met bombarderen zodat inwoners veilig kunnen terugkeren naar hun huis, dan moet Israël stoppen met vechten in Gaza. Als Qassem dat echt zou loslaten, zou dat betekenen dat ze hun verlies erkennen."