NOS Nieuws - Algemeen

Inheemse volkeren krijgen een permanente vertegenwoordiging bij de Verenigde Naties. Zij kunnen zo advies geven en meepraten over beleid voor natuurbescherming. Dat is besloten op een VN-top in Colombia over biodiversiteit.

De oprichting van het adviesorgaan wordt gezien als een doorbraak en erkenning voor inheemse volkeren wereldwijd en voor de rol die zij spelen bij natuurbehoud en biodiversiteit.

Biodiversiteit

Op de top in de stad Cali waren vertegenwoordigingen van 200 landen twee weken lang in gesprek om afspraken te maken om de biodiversiteit te beschermen. Het aantal verschillende soorten dieren, planten en bomen loopt de laatste jaren snel terug.

Twee jaar geleden was de top in Montreal. Toen maakten de aanwezige landen afspraken over het behoud van soorten. Ze spraken onder meer af dat in 2030 zeker 30 procent van al het land en water op aarde beschermd gebied moet zijn. Op de huidige top in Cali proberen de landen het eens te worden over de uitvoering van die afspraken.

Meer privégeld

In de laatste fase van de onderhandelingen speelt geld een grote rol, zegt Jelle Behagel, universitair hoofddocent bos- en natuurbeleid aan de Wageningen Universiteit. Hij was zelf bij de top in Cali.

Behagel: "De zuidelijke landen verwachten dat de noordelijke landen meer betalen, maar die vinden dat ze al heel veel doen. De noordelijke landen willen graag dat de privésector hier in het gat springt en ook dat landen in het zuiden meer hun best doen om financiële middelen te verzamelen om biodiversiteitverlies tegen te gaan."

De partijen zullen er wel uitkomen, verwacht hij, maar deels door besluiten door te schuiven naar de volgende top.

Onderwerp van gesprek is hoe landen de inkomsten verdelen die voortvloeien uit het delen van digitale DNA-informatie over planten en dieren. Die informatie komt van pas bij bijvoorbeeld de productie van medicijnen. Tropische landen met verhoudingsgewijs veel soorten willen dit terugzien in de verdeelsleutel. "Zo'n instrument gaat er denk ik wel komen", zegt Behagel.

De slotverklaring met de belangrijkste conclusies volgt vermoedelijk in de komende uren. Over twee jaar vindt de top plaats in Armenië.

Een federale jury in de Verenigde Staten heeft oud-politieagent Brett Hankison schuldig bevonden aan het gebruiken van excessief geweld tegen Breonna Taylor, die in 2020 in de staat Kentucky werd doodgeschoten bij een huiszoeking. De dood van de 26-jarige zwarte vrouw leidde, samen met de dood van George Floyd twee maanden later, tot grote protesten in het hele land tegen racistisch politiegeweld.

In de nacht van 12 op 13 maart vielen meerdere politieagenten zonder waarschuwing het huis van Taylor binnen in het kader van een drugsonderzoek naar haar ex, die niet in de woning aanwezig was.

De vriend van Taylor was wel binnen en opende het vuur toen de agenten onaangekondigd de woning binnenkwamen. De agenten schoten daarop terug. Taylor werd geraakt door zes politiekogels en overleed ter plaatse. Een agent raakte gewond, de vriend van Taylor bleef ongedeerd.

Agent Hankison vuurde tijdens het incident van buiten tien schoten af op Taylors glazen deur en ramen, maar raakte niemand. Sommige kogels kwamen terecht in het appartement van een buurman. De twee agenten die Taylor doodschoten, werden niet vervolgd omdat Taylors vriend eerst op hen schoot en zij volgens de aanklagers uit zelfverdediging handelden.

Hankison voerde in de rechtbank aan dat hij probeerde zijn collega's te beschermen omdat Taylors vriend op hen had geschoten. Aanklagers stelden dat hij roekeloos handelde door te schieten op een deur en ramen zonder een doelwit te zien.

20 uur overleg

De twaalfkoppige jury had meer dan twintig uur nodig, verspreid over drie dagen, om tot een oordeel te komen. Het is de eerste veroordeling van een agent die betrokken was bij de inval in de stad Louisville. Eerder op de avond werd Hankison door de jury vrijgesproken van de aanklacht dat hij buitensporig geweld had gebruikt tegen de buren van Taylor.

Een jury kon het vorig jaar niet eens worden over de aanklachten tegen Hankison, terwijl een jury hem in 2022 vrijsprak. Nu hij alsnog schuldig is bevonden kan hij maximaal een levenslange gevangenisstraf krijgen.

Het aandeel vrouwen dat omkomt bij gewapende conflicten is verdubbeld. Dat blijkt uit onderzoek van VN-mensenrechtenorganisatie UN Women. In 2023 waren vier op de tien doden vrouw bij gewapende conflicten, twee keer zoveel als het jaar daarvoor. De toename is grotendeels te verklaren door de vele burgerslachtoffers in de Gazastrook.

"Ik schrik van deze cijfers", zegt Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire studies. "Vrouwen beginnen de oorlog vaak niet en worden amper betrokken bij het praten over vrede. Wel worden ze steeds vaker seksueel misbruikt én gaan ze vaker dood. Daarmee betalen ze een dubbele prijs." Uit het onderzoek blijkt ook dat seksueel geweld jegens vrouwen wereldwijd met 50 procent is toegenomen.

Militaire macht

Ruim twintig jaar geleden nam de VN een unaniem besluit: "Vrouwen moeten volledig betrokken moeten worden bij vredesprocessen." Dat baseerde de VN toen op verschillende onderzoeken die uitwezen dat het betrekken van vrouwen bij vredesonderhandelingen zorgt voor meer veiligheid en stabiliteit op de lange termijn.

Maar in de praktijk is daar weinig van terechtgekomen: in 2023 was nog geen 10 procent van de vrede-onderhandelaars een vrouw. "Militaire macht en politieke besluitvorming over oorlog worden nog steeds gedomineerd door mannen", concludeert Sima Bahous, directeur van UN Women, in het rapport. "Vrouwen blijven de prijs betalen voor de oorlogen van mannen."

'Groeiende nalatigheid om vrouwen te beschermen'

Het VN-rapport wijt de verdubbeling van het aantal vrouwelijke slachtoffers aan "een groeiende nalatigheid om vrouwen en kinderen te beschermen tijdens oorlogen". Universitair docent politiek geweld en gender Meredith Loken zegt dat "strijdende partijen wereldwijd het internationaal oorlogsrecht compleet negeren. Plekken waar burgers verblijven, zoals scholen en ziekenhuizen, worden doelgericht aangevallen."

Zowel direct als indirect heeft dat dodelijke gevolgen voor burgers. Voor vrouwelijke slachtoffers speelt het gebrek aan gezondheidszorg vaak mee als doodsoorzaak, verklaart UN Women.

Zo bevielen er eind 2023 dagelijks 180 vrouwen in het door oorlog geruïneerde Gaza. Ruim 70.000 zwangere vrouwen kampen er met voedseltekorten en lopen risico op ziektes als gevolg van onhygiënische omstandigheden.

Terwijl bij de meeste conflicten vooral mannelijke burgers gedood worden, is de oorlog in Gaza een uitzondering. "Het Israëlische leger heeft in een jaar tijd meer vrouwen en kinderen gedood in Gaza, dan bij elk ander conflict in de afgelopen twee decennia is gebeurd in hetzelfde tijdsbestek", concludeerde mensenrechtenorganisatie Oxfam International eerder dit jaar.

Loken ziet een belangrijke verklaring: "Het hoge aantal getroffen vrouwen komt niet altijd door doelgericht vrouwengeweld, maar door het willekeurig aanvallen van burgers."

Israël zegt dat het burgerslachtoffers zo veel mogelijk wil voorkomen, maar uit onderzoeken van journalisten en mensenrechtenorganisaties blijkt iets anders. Het leger heeft een richtlijn die bepaalt hoeveel burgerdoden bij een aanval acceptabel zijn. Voor elk Hamas-lid zouden enkele tientallen burgers gedood mogen worden, bij een commandant meer dan honderd.

Een anonieme bron uit het Israëlische leger zei vorig jaar tegen de kritische Israëlische nieuwssite +972 dat "Israël precies weet hoeveel collateral damage er is in elke woning". Ofwel: bij vrijwel iedere aanval weet het leger ongeveer hoeveel levens er op het spel staan.

Wetten en normen

Een van de grootste uitdagingen bij het verbeteren van de positie van de vrouw in oorlogstijd is het tekort aan financiële middelen, concludeert de VN. Vrouwenrechtenorganisaties krijgen volgens hen wereldwijd te weinig geld en ruimte.

"In Sudan dringen bijvoorbeeld tientallen door vrouwen geleide organisaties aan op een inclusiever vredesproces. Deze inspanningen worden grotendeels niet ondersteund of niet erkend in formele vredesonderhandelingen", aldus UN Women.

Volgens Loken is financiële steun belangrijk, maar niet meteen de oplossing voor het probleem. Daarvoor is meer nodig: "Als de betreffende actoren niet bereid zijn om zich aan wetten en normen te houden, is het internationaal recht niet effectief. Er is geen som geld die dat kan oplossen."

In Moldavië zijn in aanloop naar de tweede ronde van de presidentsverkiezingen verkiezingsmedewerkers weggestuurd die van corruptie worden beschuldigd.

"Sommige leden van verkiezingscommissies, onder wie voorzitters, secretarissen en griffiers, zijn opgenomen in documenten die zijn opgesteld door de politie en aanklagers", zei de hoogste verkiezingsfunctionaris. "Sommigen van hen zijn al verwijderd uit de verkiezingsorganen."

Corruptie en inmenging

De eerste ronde werd ontsierd door aantijgingen van corruptie en inmenging, waarbij de autoriteiten de voortvluchtige zakenman Ilan Shor ervan beschuldigden kiezers te hebben betaald om op de pro-Russische presidentskandidaat te stemmen.

Volgens de zittend president Maia Sandu was bij de eerste ronde sprake van een massale omkopingscampagne, waarin criminele groepen hebben geprobeerd 300.000 stemmen af te kopen. De groepen werkten volgens Sandu samen met "buitenlandse strijdkrachten". Ze noemde Rusland niet bij naam.

Zondag is de tweede ronde van de verkiezingen. Daarin neemt de pro-Europese president Sandu (52) het op tegen de pro-Russische kandidaat Alexandr Stoianoglo (57) van de Socialistische Partij. Sandu wil zondag een tweede termijn als president veiligstellen. In de eerste stemronde, twee weken geleden, behaalde ze 42 procent van de stemmen, tegenover 26 procent voor Stoianoglo. Een tweede stemronde was daarom noodzakelijk.

Referendum over EU

De presidentsverkiezingen vallen samen met een referendum over toetreding tot de EU. Een nipte meerderheid stemde voor het opnemen van een pro-Europese koers in de Moldavische grondwet. Het land wil in 2030 lid van de EU zijn. Ook rond het referendum waren er veel beschuldigingen van corruptie en buitenlandse inmenging.

President Sandu is een uitgesproken voorstander van toetreding tot de EU en heeft de afgelopen jaren werk gemaakt van het aanpakken van corruptie en het versterken van de rechtsstaat in het land. De verwachting is dat ze zondag wint van haar opponent Stoianoglo.

In Georgië waren afgelopen week eveneens verkiezingen. Ook daar hadden stemmers de keuze uit een pro-Russische en een pro-Europese partij. De pro-Russische regeringspartij eiste de verkiezingsoverwinning op, maar onder anderen president Zoerabisjvili erkende de uitslag niet. Volgens haar is het land slachtoffer geworden van een "speciale Russische operatie".

Bij een schietpartij in de Bijlmer in Amsterdam-Zuidoost zijn vanavond drie mannen gewond geraakt. Volgens de politie werd er "over en weer" geschoten.

De politie kreeg meerdere telefoontjes over de schietpartij op de Hakfort in de H-buurt. Toen de hulpverleners daar aankwamen, zagen zij twee zwaargewonde mannen met schotwonden. Twintig minuten later vonden agenten even verderop nog een derde gewonde.

Na het verlenen van eerste hulp zijn de drie gewonden naar het ziekenhuis gebracht. De drie mannen zijn 34, 39 en 34 jaar oud en zijn volgens de politie ook verdachte in de zaak.

Op de plek van de schietpartij vonden agenten ook een vuurwapen en meerdere hulzen. De politie onderzoekt nog of er meer mensen bij de schietpartij betrokken waren.

Een gewapende groep heeft een militaire post bij de Boliviaanse stad Cochabamba overgenomen en houdt soldaten gegijzeld, meldt het Boliviaanse leger.

Het zou gaan om aanhangers van de Boliviaanse oud-president Evo Morales, voormalig cocaboer en de eerste inheemse president van Bolivia. Anonieme militaire bronnen zeggen tegen persbureau AFP dat er minstens twintig militairen worden vastgehouden.

Op beelden van een lokale omroep is te zien dat enkele soldaten met hun handen op hun rug zijn vastgebonden. Ze worden omringd door gewapende mannen. "Ze hebben het water en de elektriciteit afgesloten en houden ons gegijzeld", zegt een man in uniform.

Volgens het Boliviaanse leger heeft de groep ook vuurwapens en munitie ingenomen. "Dat komt neer op verraad", staat in de verklaring.

De situatie in het Zuid-Amerikaanse land is al maandenlang gespannen vanwege een politiek conflict om de macht binnen de socialistische MAS-partij, waar zowel Morales als huidig president Luis Arce deel van uitmaken.

Aanhangers van Morales blokkeren al weken autowegen, waardoor de aanvoer van voedsel en brandstof naar belangrijke steden wordt belemmerd. Het zou het land meer dan 1,5 miljard euro hebben gekost.

'Reactie op ontruiming wegblokkade'

Toen de politie de blokkade van een belangrijke snelweg bij Cochabamba probeerde op te heffen, leidde dat tot een hevige confrontatie. Demonstranten zouden explosieven naar de politie hebben gegooid. De politie reageerde met traangas. Militaire bronnen zien de inname van de legerpost als reactie op die confrontatie, schrijft persbureau AFP.

Morales, die drie termijnen als president heeft gediend, trad af in 2019 na omstreden verkiezingen waarin hij werd beschuldigd van verkiezingsfraude. Enkele tientallen mensen werden gedood in de onrust die volgde. Het geweld eindigde pas toen Morales naar het buitenland vluchtte.

Bij nieuwe verkiezingen een jaar later werd Arce, zijn voormalige bondgenoot, president. Door de overwinning kon Morales weer terugkeren naar zijn thuisland. De strijd binnen de gelederen van MAS gaat er nu om wie van de twee de partij mag leiden bij de verkiezingen van volgend jaar.

Moordaanslag

Afgelopen maandag zei oud-president Morales dat hij is ontsnapt aan een moordaanslag. Hij zette een video op Facebook, waarin te zien zou zijn dat hij in zijn auto werd achtervolgd door zwaarbewapende mannen. De auto zat vol kogelgaten. Volgens Morales waren de daders elite-agenten, gestuurd door de huidige regering.

Kunstroven, zoals die vanochtend in Oisterwijk, zijn geen onbekend fenomeen in kunstland Nederland. Dit waren enkele spraakmakende diefstallen uit de afgelopen decennia:

1991: 'Uiterst knullige' bende steelt twintig werken uit Van Gogh Museum

In de lente van 1991 laat een man zich insluiten in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Rond 03.00 uur 's ochtends gaat het alarm af. De man houdt een bewaker onder schot en dwingt hem de alarminstallatie uit te zetten. Hierna laat hij een handlanger binnen en gaan ze samen op rooftocht door het gebouw.

De bende maakt in totaal twintig werken buit met een gezamenlijke waarde van bijna een miljard gulden. Ze vertrekken in de auto van de beveiliger naar station Amsterdam Amstel, waar iemand de kunstwerken zou komen ophalen. Eenmaal daar blijkt diegene er niet meer te staan.

Niet veel later vinden agenten alle werken terug in een gestolen auto. Een groot deel is in vrij goede staat, maar een aantal werken is beschadigd.

De roof wordt de grootste kunstroof sinds de Tweede Wereldoorlog genoemd en trekt internationaal de aandacht. De Amsterdamse politiecommissaris noemt de roof de volgende dag "uiterst knullig".

Vier mannen, onder wie een voormalig bewaker van het museum, worden een paar maanden later aangehouden. Uiteindelijk krijgen ze celstraffen van zes tot zeven jaar. Een van de rovers, Roy Peters, zegt in 2021 tegen de regionale omroep NH dat hij achteraf blij is dat de werken zo snel werden teruggevonden.

2002: Beroepsinbrekers slaan ruitje in bij Van Gogh Museum

In de vroege ochtend van zaterdag 7 december 2002 is het opnieuw raak bij het Van Gogh. De Amsterdamse beroepsinbreker Octave 'Okkie' Durham klimt via een ladder naar het dak. Hij tikt samen met een kompaan een slecht beveiligd raam in en gaat naar binnen.

Uiteindelijk gaan ze er met twee werken vandoor: Zeegezicht bij Scheveningen uit 1882 en Het uitgaan van de Hervormde Kerk te Nuenen uit 1884-1885. Later zegt Durham in een interview dat ze eigenlijk op zoek waren naar de De Aardappeleters, een van Van Goghs bekendste werken.

Een jaar later worden de twee rovers opgespoord en veroordeeld, maar van de schilderijen is geen spoor te vinden. In 2016, veertien jaar na de overval, worden ze teruggevonden in Napels. De schilderijen waren terechtgekomen bij de Italiaanse maffia.

In 2017 sprak de NOS met Durham, die uitgebreid zijn verhaal deed:

2005: 'Beestachtige' inbraak bij het Westfries Museum

In de nacht van 9 op 10 januari 2005 slaan dieven een gat in de keldermuur van het Westfries Museum in het centrum van Hoorn. Ze schakelen het beveiligingssysteem uit en grijpen vrijwel alles wat ze pakken kunnen: 24 schilderijen (allemaal uit de 17e en 18e eeuw), zeventig stukken zilverwerk en een hoop porselein.

"Ze zijn als beesten tekeergegaan", zegt de directeur van het museum na de overval. Overal in het museum liggen glas- en brokstukken. De schade voor het regionale museum is gigantisch: de werken zijn op dat moment ongeveer 10 miljoen euro waard en bijna niets is verzekerd.

Zo berichtte het NOS Journaal in 2005 over de kunstroof:

In 2014 duikt voor het eerst een van de gestolen schilderijen op, bij een Oekraïense website. Kunstroofdeskundige Arthur Brandt meldt daarna dat de werken in handen zijn van een militie in Oost-Oekraïne, waar dan al oorlog woedt. Volgens de directeur is het museum een "speelbal in een ondoorzichtig politiek krachtenveld, waarin sprake is van een interne strijd om macht".

De Oekraïense politie vindt in april 2016 vier stukken terug bij een 'geheime operatie'. Een vijfde schilderij wordt afgegeven bij de Nederlandse ambassade in Kyiv. Na lang diplomatiek getouwtrek haalt de directeur van het Westfries Museum de werken in september van dat jaar op in Oekraïne.

In mei van dit jaar is er opnieuw goed nieuws voor het museum. Een van de werken wordt teruggevonden bij een inval in een appartement in de Poolse stad Krakau. Het gaat om het schilderij Rebecca en Eliëzer van de Hoornse schilder Jan Linsen.

2012: Miljoenenroof via een nooduitgang in Rotterdam

Een groep dieven uit Roemenië breekt in de nacht van 15 op 16 oktober 2012 een nooduitgang open van museum De Kunsthal in Rotterdam. Op de begane grond van het gebouw is op dat moment de tentoonstelling Avant-gardes, vanwege het 20-jarig bestaan van het museum. Er is geen beveiliger aanwezig; de Kunsthal wordt op afstand in de gaten gehouden.

De dieven gaan er met zeven peperdure werken vandoor. Het gaat om schilderijen van Monet, Picasso, Freud, Matisse, Gauguin en Meijer de Haan. Het alarm gaat af, maar als de beveiligers aankomen zien ze alleen de lege plekken op de muren waar de kunstwerken even daarvoor nog hingen.

De kunstrovers blijken in enkele minuten te hebben toegeslagen. Op beveiligingsbeelden valt te zien hoe ze op hun gemak het gebouw verlaten. De museumdirecteur spreekt die ochtend van "een nachtmerrie".

Als de mannen de kunstwerken proberen te verkopen aan een handelaar in Roemenië, komt de politie hen op het spoor. Uiteindelijk worden zes mensen veroordeeld voor de kunstroof. De werken blijven spoorloos.

2022: 'Peaky Blinders' roven vitrine leeg op kunstbeurs in Maastricht

Op dinsdag 28 juni 2022 lopen vier mannen rond het middaguur de kunstbeurs Tefaf in Maastricht op. Ze zijn netjes gekleed, met colberts en platte petten. Bij de stand van de Londense juwelier Symbolic & Chase slaan ze toe. Met sloophamers wordt de vitrine kapotgeslagen en leeggeroofd.

Terwijl de mannen met wapens beursbezoekers op afstand houden, verlaten de vier 'Peaky Blinders' (naar de Britse dramaserie over een bende uit Birmingham) het beursgebouw met tientallen miljoenen aan juwelen op zak. Hierna vluchten de overvallers in huurauto's, die geparkeerd staan op enkele honderden meters van het beursgebouw.

Waar de daders nu zijn, is onbekend. Volgens de politie komen ze vermoedelijk uit de Balkan en verblijven ze mogelijk in de omgeving van Belgrado.

Dit jaar meldt de politie "grote stappen" te hebben gezet in het onderzoek. Zo zijn twee diamanten uit een van de gestolen sieraden teruggevonden: één in Israël, de andere in Hongkong.

Zo sloegen de dieven destijds toe:

In het Zeeuwse Westkapelle is de bevrijding van het dorp herdacht, vandaag 80 jaar geleden. Tijdens de herdenking werd een monument onthuld ter nagedachtenis aan de geallieerde troepen die bij de bevrijding om het leven kwamen.

De bevrijding van Westkapelle was een van de laatste onderdelen van de Slag om de Schelde, een militaire operatie die was bedoeld om toegang te krijgen tot de haven van Antwerpen.

Op 1 november 1944 bestormden de geallieerden Westkapelle vanaf de zee. Aan het eind van de dag slaagden ze erin om de Duitsers uit het dorp te verdrijven. De invasie kostte aan 172 geallieerde militairen het leven.

De herdenking vond plaats bij museum het Polderhuis. Volgens Omroep Zeeland waren er honderden mensen bij de herdenking aanwezig, onder wie de hoogste baas van de Britse Koninklijke Marine en enkele ambassadeurs.

Namens verschillende legeronderdelen uit binnen- en buitenland werden kransen gelegd. Ook basisschoolkinderen legden bloemen.

Een van de aanwezigen in het publiek was de 96-jarige Adriaan Gabriëlse. Hij was 16 jaar toen de geallieerden in 1944 op het strand van Westkapelle landden. Gabriëlse kan zich die dag nog goed herinneren, zei hij. "Het was verschrikkelijk toen. Ik heb veel mensen verloren."

Tranen

Burgemeester Schouwenaar van de gemeente Veere, waar Westkapelle onder valt, hield bij de herdenking een toespraak. Ze raakte geëmotioneerd toen ze sprak over de militairen die bij de bevrijding om het leven kwamen.

"Ik ben zelf moeder van drie jongens, dus ik word een beetje emotioneel", verklaarde Schouwenaar haar tranen. "Deze mannen gaven hun leven voor vrijheid. En wij zijn hen eeuwig dankbaar."

'Geschiedenis levend houden'

Aan het eind van de herdenking werd op de dijk bij het museum het monument onthuld. Het zijn stalen platen die commando's in verschillende gevechtsposities uitbeelden.

In totaal zijn er zeven silhouetten, die symbool staan voor de zeven landen die aan de bevrijding van het dorp hebben bijgedragen.

"De mensen waar het een herinnering voor is, ontvallen ons langzaam. Het is belangrijk dat we de geschiedenis levend houden en dit doorgeven aan de volgende generaties", zegt een woordvoerder van het museum over het monument.

Meerdere supermarktketens hebben twee smaken Liga-koeken uit de schappen gehaald omdat ze mogelijk kleine metaaldeeltjes bevatten. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) waarschuwt klanten om de koeken niet te eten.

De koeken Liga Evergreen met bosvruchtensmaak en de Liga Evergreen met krenten zijn teruggeroepen. Bij de eerste gaat het om de serie met een houdbaarheidsdatum tot eind mei volgend jaar. De krentenkoeken hebben een houdbaarheidsdatum tot eind juli volgend jaar.

Mensen die de koeken al in huis hebben kunnen die terugbrengen naar de supermarkten Hoogvliet, Nettorama, Boon's markt, DekaMarkt en Jumbo. Ze krijgen dan hun geld terug.

De NVWA is in gesprek met producent Mondelez om te achterhalen of nog meer supermarkten de Liga-koeken verkopen.

De Arbeidsinspectie heeft de politie een dwangsom opgelegd omdat het communicatiesysteem C2000 niet goed functioneert. De inspectie waarschuwde al meerdere keren dat medewerkers van de politie daardoor in onveilige situaties terecht kunnen komen. Volgens een woordvoerder van de inspectie doet de politie te weinig om de problemen op te lossen.

De dwangsom bedraagt 325.000 euro en wordt geïnd als over zestien weken nog steeds niet aan de eisen van de inspectie is voldaan. Dat bedrag kan vervolgens iedere twee maanden oplopen tot een maximum van bijna 1 miljoen euro.

Politievakbonden maken zich al jaren grote zorgen over de problemen met het in 2001 ingevoerde C2000. Volgens hen ontstaan er te vaak onveilige situaties voor agenten als het communicatiesysteem niet of onvoldoende werkt. In sommige gebieden in Nederland lukt het überhaupt niet om contact te leggen met het C2000-systeem. Ook kampt het netwerk met storingen en raakt het bij grote crisissituaties overbelast.

Politie is teleurgesteld

Vorig jaar september legde de Arbeidsinspectie al verschillende eisen op tafel, omdat de huidige situatie in strijd is met de Arbeidsomstandighedenwet. Op korte termijn moest de politie maatregelen nemen om een veilige werkomgeving voor medewerkers te creëren.

Zo moeten agenten altijd weten wat ze moeten doen in noodsituaties, ook als C2000 het laat afweten, vond de inspectie. De politie kreeg negen maanden de tijd om daaraan te voldoen.

Afgelopen juni concludeerde de inspectie dat de politie niet voldoende actie heeft ondernomen om de situatie te verbeteren. De politie kreeg extra tijd om alsnog aan de eisen te voldoen, anders zou er een dwangsom worden opgelegd. Dat gebeurt nu.

De politie zegt teleurgesteld te zijn over de dwangsom. "Een dwangsom is niet nodig omdat de politie al volop bezig is met het verbeteren van de opleiding, voorlichting en training over correct gebruik van C2000", valt te lezen in een reactie. De politie overweegt bezwaar aan te tekenen.

Als kiesgerechtigde Amerikanen komende dinsdag naar de stembus gaan, zullen alle ogen in eerste instantie zijn gericht op de presidentsrace tussen de Democraat Kamala Harris en Republikein Donald Trump. Maar naast de strijd om het presidentschap vinden er nog veel meer verkiezingen plaats in de VS.

Voor veel Amerikanen zal het stembiljet dinsdag meer weghebben van een boekwerk dan van een velletje papier. Zo worden in het Congres alle 435 leden van het Huis van Afgevaardigden opnieuw gekozen en een derde van de senatoren in de Senaat.

Verder zijn er veel verkiezingen op staatsniveau en vinden er allerlei regionale verkiezingen plaats in de counties. Zo kunnen kiezers onder meer stemmen voor het gouverneurschap, de staatsparlementen, lokale sheriffs en rechters. Ook zijn er in verschillende staten referenda.

Machtige functie

Na de presidentsverkiezingen zal de meeste aandacht uitgaan naar de verkiezingen in het Congres. Voor de president is het van groot belang dat zijn of haar partij een meerderheid heeft in het Huis van Afgevaardigden, te vergelijken met de Nederlandse Tweede Kamer.

Hoe zat het ook alweer met het Congres? Bekijk hier een uitlegvideo:

Voor alles waar geld mee gemoeid is heeft de president de instemming nodig van het Huis. Bovendien kunnen parlementaire commissies het leven van een president behoorlijk zuur maken door allerlei onderzoeken te beginnen. Daarnaast mag de partij met de meeste zetels de voorzitter aanwijzen, de Speaker, een van de machtigste functies in de Amerikaanse politiek.

Op dit moment hebben de Republikeinen een nipte meerderheid in Huis, maar alle leden zullen dus opnieuw worden gekozen. In het overgrote deel van de 435 Congresdistricten is het een gelopen race. Maar omdat de Republikeinse meerderheid zo klein is, hoeven de Democraten slechts een handjevol zetels weg te kapen om de meerderheid te heroveren.

In ongeveer twintig districten gaat het echt spannend worden. Volgens de meest recente peilingen wordt het daar een nek-aan-nek-race.

Stemming in Senaat

In de Senaat, vergelijkbaar met de Nederlandse Eerste Kamer, kiezen stemmers 34 van de 100 leden. Op dit moment telt de Senaat 49 Republikeinen, 47 Democraten en 4 onafhankelijke senatoren. De onafhankelijke senatoren stemmen vrijwel altijd mee met de Democraten.

Meteen aan het begin van een presidentschap speelt de Senaat een belangrijke rol. Een president is de eerste maanden vooral bezig met het benoemen van ministers en functionarissen. Senaatscommissies voelen die allemaal aan de tand en de Senaat kan benoemingen blokkeren. Het leven van de president wordt dus een stuk makkelijker als zijn of haar partij de meerderheid heeft in de Senaat.

Ook hier lijkt het een nek-aan-nek-race te worden, al hebben de Republikeinen in de peilingen een lichte voorsprong.

De kans is aanwezig dat in een aantal staten het fenomeen split-ticket voting een rol gaat spelen: stemmen op een Congreslid van de ene partij en op de presidentskandidaat van de andere partij.

Split-ticket voting

Tijdens de laatste paar verkiezingen kwam dit fenomeen vrijwel niet voor, maar verschillende Amerikaanse media zien in peilingen dat kiezers in verschillende (belangrijke) staten overwegen dit te gaan doen.

In de meeste gevallen gaat het om kiezers die bij de presidentsverkiezing voor Trump zullen gaan stemmen, maar liever hun stem geven aan de Democratische kandidaat als het gaat om het Congres.

The New York Times schat dat het percentage kiezers in swing state Arizona dat aan split-ticket voting zal doen rond de 10 procent zal liggen. Deze stemmen kunnen dan ook een belangrijke rol gaan spelen in de verkiezingen voor het Congres.

Overigens lag het percentage split-ticket voters in de jaren 80 en 90 een stuk hoger. In sommige staten deed toen wel een kwart van de kiezers hieraan.

Het Israëlische leger voert luchtaanvallen uit op meerdere dorpen in het noordoosten van Libanon. Volgens het Libanese staatspersbureau NNA zijn bij de aanvallen zeker 24 mensen in verschillende dorpen gedood.

NNA zegt te verwachten dat het dodenaantal nog verder zal oplopen. Andere Libanese media melden hogere dodenaantallen. Volgens een lokale gouverneur zijn in de Baalbekregio alleen al 41 mensen gedood.

Woensdag begon de Israëlische luchtmacht met luchtaanvallen op de stad Baalbek en het omliggende gebied, enkele uren nadat het leger een evacuatiebevel afkondigde voor het gebied. Duizenden inwoners verlieten daarop halsoverkop de stad.

Gisteren vielen er zeven doden in het noorden van Israël bij aanvallen van Hezbollah. Het Israëlische leger had al aangekondigd deze aanvallen niet onbeantwoord te laten.

Grondoffensief

Begin vorige maand begon het Israëlische leger een grondoffensief in Libanon. Sindsdien heeft Israël meerdere aanvallen uitgevoerd op Libanees grondgebied, waarbij volgens de Libanese autoriteiten in totaal bijna 2900 mensen zijn gedood.

Gisteren arriveerden Amerikaanse bemiddelaars in Israël om te praten over een staakt-het-vuren. Het is voor het eerst dat er serieuze gesprekken zijn over een einde aan de strijd tussen Israël en de militante beweging Hezbollah, maar de gevechten gaan nog altijd onverminderd door.

Folkert Idsinga, de vandaag afgetreden NSC-staatssecretaris van Financiën, investeerde voor zijn politieke carrière in een algenbedrijf. Die investering was fiscaal zo aantrekkelijk dat hij mogelijk direct al meer geld van de Belastingdienst terugkreeg dan hij zelf investeerde. Fiscalisten noemen de constructie fiscaal agressief.

Er leven al langer vragen over de investeringen van Folkert Idsinga, die een flink vermogen verdiende in de 25 jaar dat hij werkzaam was als belastingadviseur aan de Amsterdamse Zuidas. In totaal bezit hij voor ruim 6 miljoen euro aan aandelen en spaargeld, maar hij wilde niet openbaren waarin hij investeerde.

De onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur deed de afgelopen maanden onderzoek naar een investering die door formateur Richard van Zwol wel met naam werd genoemd. Dat betreft een meerderheidsbelang in de vennootschap Algaerator 906 B.V. Dat bedrijf is gelieerd aan een producent van algen die verwerkt kunnen worden tot voedsel. Idsinga deed de investering in 2019, nog voordat hij politiek actief werd.

De vennootschap Algaerator 906 beheert een of meerdere machines waarmee algen kunnen worden gekweekt. Omdat de algen gebruikt kunnen worden als vervanger van dierlijke eiwitten en vetzuren komen de machines in aanmerking voor aantrekkelijke fiscale stimuleringsregelingen, bedoeld om milieuvriendelijke investeringen door ondernemers aan te jagen.

Ondernemer of belegger?

In zijn toelichting op zijn aftreden sprak Idsinga vandaag consequent over zichzelf als ondernemer. En het is precies die term waar fiscaal experts vraagtekens bij zetten. Want is Idsinga hier een ondernemer? Of een belegger? Het antwoord op die vraag is van belang, want als ondernemer heeft Idsinga recht op een forse fiscale subsidie. Als belegger niet.

"Wat je vaak ziet is dat met behulp van een ingewikkelde fiscale constructie een fiscale aftrek die bedoeld is voor ondernemers door beleggers wordt benut", zegt Martijn Nouwen, universitair docent belastingrecht aan de Universiteit Leiden. "Hierdoor kunnen de beleggers, die vaak vermogend zijn, veel belasting terugkrijgen."

Dat komt omdat zij een aftrekpost krijgen waardoor zij minder inkomstenbelasting hoeven te betalen. De constructie kan zelfs zo aantrekkelijk zijn dat beleggers meer geld terugkrijgen dan zij zelf investeren.

"De wet is erg ruim", zegt Nouwen, "waardoor de deur open staat voor allerlei fiscale constructies en agressieve beleggingsproducten die gebruikmaken van dit soort aftrekposten".

Bewijslast bij de fiscus

De constructie heeft de Belastingdienst de afgelopen jaren veel hoofdbrekens gekost. Eerder werden op dezelfde manier investeringen in zeeschepen, zonnepanelen en mestverwerkingsinstallaties gedaan. Achteraf probeerde de fiscus veel van die aftrekposten te betwisten, maar dat is niet eenvoudig. De bewijslast dat er geen sprake is van ondernemerschap, ligt dan bij de fiscus.

Los van de vraag of de constructie wettelijk gezien mag of niet, een staatssecretaris zou zich er niet mee moeten inlaten, zegt hoogleraar belastingrecht Jan Vleggeert van de Universiteit Leiden. "Ik vind eigenlijk dat een staatssecretaris van Financiën niet in dit soort structuren zou moeten zitten. Ook al vindt hij misschien zelf dat het allemaal in de haak is."

"Ik vind dat hier sprake is van belastingontwijking", zegt Vleggeert. "De aftrekposten zijn bedoeld om milieuvriendelijke investeringen van ondernemers te stimuleren. Hier worden ze als beleggingsproduct verkocht aan vermogende particulieren. Terwijl de gemiddelde Nederlander met een normaal salaris en een beetje spaargeld daar geen toegang toe heeft."

'Saillant'

Al in juni namen NOS en Nieuwsuur contact op met Idsinga over de investering, nog voordat hij aantrad als staatssecretaris. In een reactie liet hij toen weten dat er vooraf overleg is geweest met de Belastingdienst "om er zeker van te zijn dat de regels goed waren geïnterpreteerd en zouden worden nageleefd".

Afspraken zijn schriftelijk vastgelegd in een zogeheten ruling, liet Idsinga destijds weten. "De Belastingdienst heeft een en ander achteraf gecontroleerd en positief geconcludeerd", zo zei hij. De Belastingdienst zei niet te kunnen reageren op vragen over individuele belastingplichtigen.

Vleggeert noemt zo'n afspraak met de fiscus "saillant" en vraagt zich af "waarom de Belastingdienst hier eigenlijk aan meewerkt". "En als dat al zo is, zou ik graag willen weten welke constructies er dan nog meer zijn en onder welke voorwaarden de Belastingdienst daaraan meewerkt."

Toelichting

De afgelopen weken is er meermaals contact gezocht met het ministerie van Financiën om Idsinga vragen te kunnen stellen over de constructie en een gesprek op achtergrondbasis. Daar was de staatssecretaris niet toe bereid.

Tijdens een toelichting op zijn aftreden ontkende Idsinga stellig dat zijn terugtreden te maken zou hebben met de vragen naar zijn investering in het algenbedrijf. De kwalificatie van zijn investering als belastingontwijking noemde hij "onzin".

Zeven van de twaalf provincies lukt het niet om dit en volgend jaar voldoende opvangplekken voor asielzoekers te organiseren. Doel was om tot 96.000 plekken te komen, maar uit de provinciale plannen voor de spreidingswet blijkt dat de provincies samen iets meer dan 75.000 opvangplekken hebben aangeboden aan minister Faber van Asiel en Migratie.

Toch heerst er optimisme bij de provinciebestuurders, bijvoorbeeld bij de Zuid-Hollandse commissaris van de Koning Kolff. Zijn provincie moest 19.776 opvangplekken regelen en komt nu tot driekwart daarvan. Kolff zegt "trots" te zijn op dat resultaat. Hij wijst erop dat de gemeenten van ver moesten komen en Zuid-Holland de meeste opvangplekken moet organiseren.

Ook de Noord-Hollandse commissaris voor de Koning Van Dijk is "positief" over de cijfers. De gemeenten in zijn provincie hebben toegezegd volgend jaar zeker 14.292 plekken te leveren. Dat is zo'n 88 procent van het gevraagde aantal. Wel waarschuwt de provincie dat voor 3620 opvangplekken nog een besluit over de definitieve locaties moet worden genomen.

Op losse schroeven

De praktijk leert dat plannen voor nieuwe opvanglocaties nog weleens spaak lopen, bijvoorbeeld doordat een gemeenteraad die blokkeert. Dat was deze week te zien in het Zuid-Hollandse Rijswijk, waar de toekomst van een azc inmiddels op losse schroeven staat vanwege de onzekerheid over de toekomst van de spreidingswet.

Er zitten nog veel meer onzekerheden in de provinciale plannen, blijkt uit de twaalf rapporten. Zo hebben diverse plannen de status 'in onderzoek', 'nog onzeker' of staan er voorwaarden van de gemeenten genoteerd. Steenwijkerland (Overijssel) wil bijvoorbeeld alleen meewerken als er 'kansrijke asielzoekers en statushouders' worden gehuisvest in de gemeente.

Uit de analyse van de NOS blijkt dat ruim honderd gemeenten geen (concrete) plannen hebben ingeleverd die voldoen aan de eisen van de spreidingswet. In Overijssel gaat het om maar liefst veertien gemeenten, tegen elf gemeenten die wel opvangplekken aanbieden.

Plannen tellen niet mee

Dat betekent niet dat al deze gemeenten helemaal niets willen of niets hebben ingevuld, al zijn die er ook. Soms zijn er (grote) locaties gepland, maar pas vanaf 2027. Daarom tellen ze niet mee voor de spreidingswet en zijn deze plannen niet gemeld in het overzicht van de provincie. En in meerdere gevallen worden opvangplekken wel deels geopend, maar tellen ze daardoor niet mee.

Dat is bijvoorbeeld het geval in de Brabantse azc-locaties in de gemeenten Bergen op Zoom en Halderberge, waar komend jaar per 1 oktober 300 en 100 opvangplekken beschikbaar komen.

"Omdat deze opvangplekken niet volledig in de periode gerealiseerd zijn die vereist is om, conform de eisen uit de Spreidingswet, mee te tellen voor de totale provinciale asielopgave, zijn deze niet meegenomen in het totaaloverzicht", staat in een voetnoot van het Brabantse plan.

Duurzame opvang

In meerdere provinciale plannen zijn ook noodopvanglocaties meegeteld, terwijl dat eigenlijk niet de bedoeling is. De spreidingswet gaat uit van 'duurzame' opvanglocaties, die bij voorkeur zeker vijf jaar open kunnen blijven.

Ondanks al deze haken en ogen is ook de Drentse commissaris voor de Koning Klijnsma, die portefeuillehouder asiel is namens alle twaalf provincies, tevreden over de plannen die vandaag zijn ingediend bij Faber.

"In het hele land zien we dat gemeenten en provincies meer duurzame opvang realiseren", zegt Klijnsma. "Bijna de helft van de provincies voldoet al aan de opgave, terwijl in de andere helft hard wordt gewerkt om in het komende jaar de volledige opgave te realiseren. Als alle gemeenten hun bijdrage leveren, hoeven er geen problemen in de opvang te zijn."

Tussenoplossingen

De instantie die verantwoordelijk is voor de opvang van asielzoekers, het COA, reageert voorzichtig positief op de plannen. Wel is er voor zowel het COA als de provincies één belangrijke voorwaarde voor het oplossen van de opvangcrisis: dat de spreidingswet van kracht blijft. Klijnsma: "De wet doet precies wat die moet doen om de opgave eerlijk te verdelen. De aankondiging van het intrekken van de wet leidt tot onduidelijkheid."

De zoon van Ridouan Taghi heeft in de eerste openbare zitting in de beveiligde rechtbank op Schiphol gezegd dat hij zich zorgen maakt of het proces tegen hem wel eerlijk gaat verlopen. Faissal T. vreest dat hij vanwege zijn achternaam anders wordt behandeld dan andere verdachten, maar de rechtbank ging hier niet in mee.

"Ik ben van de jongerenafdeling van de gevangenis in Dubai naar de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught gegaan. Mijn achternaam speelt daar een grote rol in", zei hij.

De 24-jarige Faissal T. werd vorig jaar in opdracht van Nederland opgepakt in Dubai. De Verenigde Arabische Emiraten leverden hem dit jaar uit aan Nederland. T. zit nu in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Ook Ridouan Taghi zit in de EBI. De twee mogen elkaar daar niet zien.

T. wordt verdacht van drugshandel, witwassen en het voorbereiden van geweldsmisdrijven. Het Openbaar Ministerie denkt dat hij de drugshandel van zijn vader gaande heeft gehouden na diens arrestatie en heeft meegewerkt aan een plan om hem te bevrijden uit de gevangenis. Ridouan Taghi werd in februari veroordeeld tot levenslang in het veelbesproken Marengo-proces.

T. heeft een tijdlang op de eenpersoonsafdeling van de EBI gezeten, het zwaarste gevangenisregime van Nederland. T. zit nu in een iets opener regime, maar verblijft nog steeds 22 uur per dag in zijn cel.

De advocaten van Faissal T. wilden dat hij het proces in vrijheid kan afwachten of kan worden overgebracht naar een andere gevangenis. Ze benadrukten onder meer dat hij geen strafblad heeft in Nederland, niet wordt verdacht van liquidaties en in Dubai op de jeugdafdeling van de gevangenis zat, waar hij veel meer vrijheden had.

Verzoeken afgewezen

Maar de rechter wees de verzoeken van T. af. Omdat hij van ernstige strafbare feiten wordt verdacht, zou voorlopige vrijlating maatschappelijk onbegrijpelijk zijn en als onaanvaardbaar worden beschouwd. Daarbij zou het tot onrust in de samenleving kunnen leiden. Ook is er volgens de rechtbank een reëel vluchtgevaar, omdat T. een dubbele nationaliteit heeft.

Het feit dat hij geen strafblad heeft in Nederland, was voor de rechter ook geen reden om de hechtenis aan te passen. De rechter zei dat uit niets is gebleken dat T. legaal inkomen ontving, wat er op zou kunnen duiden dat er strafbare feiten zijn gepleegd.

Om de aard van de verdenkingen tegen Faissal T. was er voor de rechtbank ook geen reden om de plek waar hij in hechtenis zit, te wijzigen. De volgende zitting in de zaak tegen T. is op 21 januari.

"Poe, dat wisselt erg," zegt een freelance-beveiliger (20) bij een datacentrum. Hij is bezig de zzp-check in te vullen van het ministerie van Sociale Zaken, maar zou bij veel vragen zowel ja als nee kunnen invullen. "Soms heb ik langer dezelfde opdrachtgever, soms meerdere. Het ligt eraan wat ik kan vinden."

Na tien vragen blijkt hij zes kenmerken van een zzp'er te hebben, en vier van een werknemer. Ook muziekdocent Johan van der Zwet doet de check. De uitslag is 50/50. "Nou leg het maar uit, aan welke regels moet ik me houden?"

Over precies twee maanden gaat de Belastingdienst meer handhaven op schijnzelfstandigheid. En hoewel de overheid belooft in 2025 niet "hysterisch" te gaan controleren, is er nog altijd veel onrust bij zzp'ers.

Bedrijven willen ze graag in loondienst, en sommige spelen in op de onrust met advertenties. "Lastige toekomst voor zzp'ers? Kom in dienst bij...". Maar veel zzp'ers willen zzp'er blijven, vanwege de vrijheid die het hen biedt.

'Geen optelsom'

Een paar weken terug publiceerde de Belastingdienst het zogeheten afwegingskader, maar dit brengt voor sommige zzp'ers en opdrachtgevers nog niet genoeg duidelijkheid. Ook de nieuwe ondernemerscheck leidt tot vraagtekens.

"Het is geen optelsom," zegt universitair docent arbeidsrecht Niels van der Neut van de Universiteit van Amsterdam. "Het kan zijn dat je vijf of zes omstandigheden hebt die de kant van zelfstandig ondernemerschap op wijzen, maar dan toch geen zzp'er bent. Als je bent ingebed in de organisatie, of de opdrachtgever zegt hoe je je werk moet doen, dan kan je toch werknemer zijn."

"De Belastingdienst zet in op voorlichting," vertelt Van der Neut. "Ze hopen dat partijen zelf verantwoordelijkheid gaan nemen." Hij is nog sceptisch over het succes van deze aanpak. "Ik hoop dat het werkt, maar op het moment dat het over geld gaat, denk ik niet dat men die gedeelde verantwoordelijkheid neemt."

De wet vindt hij wel duidelijk. "Ik denk dat veel mensen tot hetzelfde antwoord zouden komen, als je iemand op straat voorlegt of iemand zzp'er is of niet." Hij denkt dat er maar weinig zzp'ers in een grijs gebied vallen.

"Mensen zijn gewend dat de afgelopen acht jaar bijna alles kon, omdat er geen handhaving was. En freelancen was voor alle partijen goedkoper." Maar een groot deel van de huidige zzp'ers is dat eigenlijk niet, denkt Van der Neut. "Dat is ook het lastige, dat het om zo'n grote groep gaat."

Ziek en piek

Terwijl veel bedrijven ondertussen aan het onderzoeken zijn of en hoe ze nog met zzp'ers kunnen werken in het nieuwe jaar, zijn er ook steeds meer ondernemingen die aankondigen te stoppen met freelancers.

Een kwart van de zzp'ers loopt hierdoor al opdrachten mis, onderzocht bemiddelingsbureau Headfirst in september. "En dat is sindsdien alleen maar toegenomen," ziet Cristel van de Ven, voorzitter van Vereniging Zelfstandigen Nederland. "Ze zeggen nu wel dat ze soepel gaan beginnen, maar onderwijl is er niets veranderd aan de regels waar men naar gaat kijken, vandaar de onrust."

Muziekdocent Van der Zwet koos ervoor om drie dagen per week in loondienst te gaan. "Ik wilde niet meemaken dat ik halverwege het schooljaar opeens van opdrachtgevers hoor dat ze het niet meer aandurven, en dan geen inkomen meer heb."

Geert Sijtzma van bewakersbedrijf ISA Security stopte al met het inhuren van meer dan de helft van zijn zzp'ers. "Zzp'ers voldoen bij ons niet aan de eisen van de wet," vertelt hij. "Ze dragen onze kleding, krijgen instructies van ons. Er is altijd een gezagsverhouding." Hij wil alleen nog een flexibele schil van freelancers hebben.

Het stoppen met zzp'ers behalve bij 'ziek en piek' wordt door veel organisaties als nieuwe richtlijn aangehouden. Maar ook het inzetten van freelancers bij uitval door ziekte of op piekmomenten kan straks vaak niet meer.

Als de zzp'er dan hetzelfde werk doet in dezelfde omstandigheden als de werknemer die hij vervangt of aanvult, kan hij nog steeds schijnzelfstandige zijn. "Dat kan dan niet als zzp'er," zei minister Van Hijum hierover in de Tweede Kamer.

Sijtzma zou het beter vinden als de Belastingdienst zzp'ers gaat controleren in plaats van opdrachtgevers. "Het is van de zotte eigenlijk, want wij wilden niet dat onze werknemers zzp'er werden. Ze wilden zelf zelfstandigen zijn."

In de Servische stad Novi Sad zijn zeker veertien doden gevallen nadat een deel van het dak van een treinstation was ingestort. De betonnen overkapping boven de ingang van het station stortte rond het middaguur in, waar zich op dat moment meerdere mensen onder bevonden.

De Servische minister van Binnenlandse Zaken Dadic meldde eerst dat er acht doden waren gevallen. Dat cijfer is inmiddels bijgesteld naar veertien. Volgens de burgemeester van de tweede stad van Servië zijn er zeker dertig mensen gewond geraakt.

Reddingwerkers haalden eind van de middag een vrouw en een meisje onder het puin vandaan. Zij zijn beiden in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht.

De reddingsacties zijn nog niet afgerond. Mogelijk liggen er nog mensen onder het puin:

Behalve ministers brachten ook premier Vucevic en de burgemeester van de stad een bezoek aan de rampplek. De premier sprak over een zwarte dag voor het hele land.

Het is nog niet duidelijk hoe het dak van het treinstation kon instorten. Lokale autoriteiten zijn een onderzoek begonnen naar de toedracht van het ongeval. Het gebouw werd onlangs gerenoveerd, maar volgens het spoorwegbedrijf is er niet gewerkt aan de overkapping.

De premier heeft voor morgen een dag van nationale rouw afgekondigd.

NSC-staatssecretaris Idsinga van Financiën is afgetreden. Nadat hij deze week forse kritiek kreeg van partijen in de Tweede Kamer over het niet openbaren van zijn zakelijke belangen zegt Idsinga geen vertrouwen meer te voelen.

Hij benadrukt dat hij niets verkeerd heeft gedaan, maar ook omdat de grootste coalitiepartij, de PVV, zich bij de kritiek heeft aangesloten zegt hij "niet meer effectief te kunnen en willen functioneren".

Eerder deze week drong een meerderheid van de Kamer er bij Idsinga op aan dat hij de namen van alle bedrijven waarin hij aandelen of andere financiële belangen heeft openbaar zou maken.

De fracties van SP, GL-PvdA, D66 en ook coalitiepartij PVV reageerden daarmee op berichtgeving van RTL Nieuws over Idsinga en zijn besloten vennootschap. De partijen vertrouwden er niet op dat er geen sprake van belangenverstrengeling is en drongen aan op openbaarheid.

Idsinga schrijft in een een toelichting aan de Kamer dat hij niet voldoende vertrouwen meer ervaart, doordat de Kamer twijfels heeft over zijn onafhankelijkheid. Opvallend was dat ook PVV-leider Wilders Idsinga op X opriep tot transparantie. Idsinga noemt dat nu in een mondelinge toelichting "onverteerbaar".

Idsinga lichtte zijn besluit vanmiddag toe:

In zijn brief schrijft Idsinga verder "geraakt te zijn door de omgangsvormen en het politieke debat". "Dit is niet de manier waarop we met elkaar een land moeten besturen", Hij spreekt zijn zorgen uit over wat deze kijk op zakelijke belangen voor toekomstige kandidaat-bewindspersonen betekent.

Eerder had hij laten weten dat hij niet bekend zal maken in welke bedrijven hij investeringen heeft gedaan. In de verklaring van zojuist schrijft hij dat hij "binnenkort" op persoonlijke titel alsnog "inzage in zijn belangen zal geven".

Idsinga heeft zijn financiële belangen op afstand gezet toen hij staatssecretaris werd, zoals de regels ook voorschrijven. Daarmee had hij geen directe invloed meer op besluiten over zijn aandelen, opties of andere zakelijke contracten. Vandaag zei hij daarover dat je "als ondernemer belangen opbouwt. Dat doen ondernemers".

Volgens hem staat het grootste deel van zijn financiële belangen op een spaarrekening en gaat het maar "om twee belangen in Nederlandse multinationals".

Bespreken met de formateur

Volgens de regels hoeven bewindspersonen als zij hun zakelijke belangen op afstand hebben gezet niet openbaar te maken bij welke bedrijven zij betrokken zijn. Het is wel gebruikelijk dat nieuwe bewindslieden dit bij hun aanstelling bespreken met de formateur.

Premier Schoof zegt in een reactie op X dat Idsinga wat hem betreft niet weg had gehoeven en dat hij zich bij zijn aantreden aan alle regels heeft gehouden. "Meer kun je in redelijkheid niet van een bewindspersoon vragen."

In een onderzoek van Nieuwsuur van maart dit jaar naar de opgaven van privébelangen kwam Idsinga, toen nog Kamerlid, voor als eigenaar van effectenportefeuilles en minderheidsbelangen in verschillende bedrijven.

Ook toen vonden Idsinga en NSC-leider Omtzigt het voldoende dat zijn opgave voldeed aan de regels, en vonden ze het niet nodig om openheid van zaken te geven.

Oud-Congreslid van de Republikeinse Partij Liz Cheney vat een uitspraak van presidentskandidaat Donald Trump op als een doodsbedreiging. Hij heeft gezegd dat zij onder vuur genomen zou moeten worden met negen geweren.

De dochter van voormalig vicepresident Dick Cheney is een van de bekendste Republikeinen die in de verkiezingscampagne Trumps tegenstander Kamala Harris steunen.

In gesprek met de rechtse voormalige Fox News-presentator Tucker Carlson in Arizona noemde Trump Cheney "gestoord" en zei dat ze altijd oorlog wil voeren. "Als het aan haar lag zouden we in vijftig verschillende landen zijn", zei hij.

Hij stelde vervolgens voor om Cheney eens te laten ervaren hoe het is als ze met negen geweren onder vuur wordt genomen. "Laten we eens kijken hoe ze zich voelt als er wapens op haar gezicht zijn gericht", zei hij.

Bekijk hier de uitspraken van Trump:

"Politici zoals zij zijn oorlogshitsers, die vanuit hun mooie kantoren in Washington besluiten om 10.000 soldaten de muil van de vijand in te sturen", vervolgde Trump, die er zelf prat op gaat dat hij als president nooit een oorlog is begonnen.

Liz Cheney deelde op X een fragment uit de video van het gesprek tussen Trump en Carlson en schreef daarbij: "Zo vernietigen dictators vrije volkeren. Zij bedreigen degenen die zich tegen hen uitspreken met de dood."

Trump omschrijft ze als een "kleingeestige, rancuneuze, wrede, labiele man" die uit is op tirannie. Ze riep opnieuw op tot een stem voor Kamala Harris onder de hashtag "#VoteKamala".

Duizenden mensen zijn donderdagnacht in Dublin de straat op gegaan voor een Halloweenparade, die uiteindelijk niet echt bleek te zijn. Volgens lokale media ontstond het gerucht over een groot evenement in het centrum via de website My Spirit Halloween, die informatie verzamelt over Halloweenevenementen wereldwijd.

Op de inmiddels verwijderde evenementenpagina stond dat er tussen 19.00 en 21.00 uur een optocht zou zijn. Wie het gerucht heeft verspreid, is niet duidelijk.

Op sociale media is te zien hoe honderden mensen langs de kant van een weg staan te wachten. De drukte was zelfs zo groot dat sommige trams in het centrum tijdelijk stil kwamen te staan.

De Ierse politie riep iedereen op om rustig het centrum te verlaten. "In tegenstelling tot wat online beweerd wordt, zal vanavond of vannacht geen Halloweenoptocht plaatsvinden in het centrum." Ondanks de teleurstelling droop het publiek zonder incidenten af.