NOS Nieuws - Algemeen

Oekraïne moet wat EU-voorzitter Von der Leyen betreft sneller kunnen toetreden tot de Europese Unie en EU-lidstaten moeten meer aan defensie kunnen uitgeven. Dat heeft ze gezegd op de internationale veiligheidsconferentie in München.

Ze wil de hogere defensie-uitgaven mogelijk maken door een speciale clausule in de Europese schuldenregels te activeren. "Dit zal de lidstaten in staat stellen hun defensie-uitgaven aanzienlijk te verhogen", zei ze. De zogenoemde algemene ontsnappingsclausule staat EU-landen toe tijdelijk af te wijken van hun begrotingsplannen.

De plannen van Von der Leyen komen in een tijd van toenemende spanningen met Rusland en de aankondiging van de VS dat het in de toekomst minder wil opdraaien voor de veiligheid van Europa.

Daarnaast vindt de Amerikaanse president Trump dat de lidstaten van de alliantie in de toekomst ten minste 5 procent van hun bruto binnenlands product moeten uitgeven aan defensie. Voor veel andere landen betekent dit dat zij hun defensie-uitgaven meer dan moeten verdubbelen.

Paus Franciscus is opgenomen in een ziekenhuis in Rome om zijn bronchitis te laten behandelen. Het Vaticaan meldt dat de paus met lichte koorts in het ziekenhuis ligt en in redelijke toestand verkeert. Hij krijgt medicijnen voor een luchtweginfectie.

Al enige weken heeft de 88-jarige paus moeite met ademhalen en spreken. Vaak liet hij bij officiële ontvangsten zijn toespraken voorlezen door een medewerker. Vorige week verplaatste hij zijn dagelijkse audiënties van het Vaticaans paleis naar het gastenverblijf in Vaticaanstad waar hij woont. Het Vaticaan meldt dat paus Franciscus zeker tot en met maandag al zijn werkzaamheden moet afzeggen.

Paus Franciscus heeft al langer last van gezondheidsproblemen. Een deel van zijn rechterlong werd verwijderd toen hij 21 was als gevolg van een zware longontsteking. In de afgelopen jaren is hij al verschillende keren opgenomen geweest in het ziekenhuis.

Eerdere behandelingen

In juli 2021 onderging hij een zware darmoperatie, waarbij een deel van zijn dikke darm werd weggenomen. Op deze operatie volgde een tweede in juni 2023 om een hernia (buikbreuk) die zich over het littekenweefsel had gevormd te behandelen.

Ook in maart 2023 is de paus al drie dagen opgenomen geweest voor behandeling van een zware bronchitis of mogelijke longontsteking. Vorige maand viel hij voor de tweede keer in korte tijd, waarbij hij zijn arm bezeerde. Bij de eerste val had hij een blauwe plek op zijn kin opgelopen.

Het is vandaag Valentijnsdag, de dag waarop veel geliefden elkaar verrassen met een cadeau, een bos rozen of een etentje, en waarop stille aanbidders (anoniem) hun liefde kunnen verklaren. Maar het is ook een dag waarop sommige singles zich eenzaam voelen of gestigmatiseerd.

Bijna de helft van alle volwassenen in Nederland voelt zich eenzaam, is gebleken uit onderzoek. Een op de zeven volwassenen voelt zich erg eenzaam en bij jongeren (16 tot en met 25 jaar) is dat zelfs een op de vier.

"We zitten op onze telefoon te Netflixen en doen geen leuke dingen met onze partner meer", verklaart trendwatcher Adjiedj Bakas. Hij schreef het boek De toekomst van de liefde en is coauteur van Happynomie, over hoe we gelukkiger kunnen worden. Hij ziet de oplossing in liefde voor jezelf en meer fysiek menselijk contact.

"In China geldt 11 november als Vrijgezellendag, een dag waarop singles elkaar ontmoeten en feesten worden georganiseerd", zegt Bakas. Het onofficiële feest ontstond al in de jaren 90, vermoedelijk als tegenhanger van Valentijnsdag.

"Ze vieren de liefde voor jezelf, dat is heel belangrijk. Mensen moeten elkaar weer in het echt opzoeken en niet digitaal. Veel mensen worden bijvoorbeeld nooit meer aangeraakt. Met de vergrijzing en de stijging van het aantal weduwen en weduwnaars neemt dat alleen maar toe."

Valentijnsdag mag voor veel mensen een dag zijn waarop de liefde wordt gevierd, voor anderen is het commerciële onzin of legt het juist de nadruk op het alleen-zijn en op stigma's die daarmee samenhangen. Emma de Thouars en Lizzy van Hees organiseerden voor vanavond daarom het evenement Steeds meer singles in TivoliVredenburg in Utrecht.

Sinds april vorig jaar maken ze een gelijknamige podcast. "Er zijn steeds meer singles en de liefde kan op verschillende manieren worden gevierd", zegt De Thouars. "Dus wij dachten: we vieren de liefde voor het singleleven en de vriendschap."

Singles lopen volgens haar tegen veel dingen aan. "Wij zijn bijvoorbeeld allebei in de dertig. Dat is een fase waarin veel vrienden kinderen krijgen. Als jij dat niet doet, veranderen die vriendschappen enorm. We zien dat er met medelijden naar singles wordt gekeken of juist met het idee: je bent nog niet volwassen, lang leve de lol, geniet er nog even van."

Innerlijke single-cheerleader

Volgens haar zijn stereotypen en stigma's over alleenstaanden nog altijd volop aanwezig. Ze benoemt onder meer de romantische komedies "die ons van jongs af aan een bepaald beeld van de liefde inprenten".

Dat leidt ertoe dat sommige mensen denken dat er iets mis met ze is omdat ze alleen zijn. "Veel mensen hebben een innerlijke criticus en singles vragen zich af waarom ze geen relatie hebben en of ze wel leuk genoeg zijn. We gaan proberen om die criticus om te zetten in een innerlijke single-cheerleader."

Minister Faber van Asiel en Migratie (PVV) had de subsidie aan Vluchtelingenwerk Nederland niet mogen halveren, zo heeft de voorzieningenrechter in Amsterdam bepaald.

Tot dit jaar kreeg Vluchtelingenwerk vanuit het Rijk 13 miljoen euro subsidie, met daarbovenop een verrekening die ruwweg neerkomt op een verdubbeling van dat bedrag, dat is gekoppeld aan het aantal verwachte asielaanvragen.

Onlangs heeft minister Faber aangekondigd dat de subsidie in totaal 13 miljoen euro zal bedragen, in plaats van de 34 miljoen euro die Vluchtelingenwerk had aangevraagd om in dit kalenderjaar alle werkzaamheden te kunnen uitvoeren.

De stichting stapte naar de rechter om het besluit aan te vechten. Volgens Vluchtelingenwerk is er sprake is van onbehoorlijk bestuur en onzorgvuldige besluitvorming. "Je kunt niet een subsidierelatie van 45 jaar met één pennenstreek beëindigen," zei bestuursvoorzitter Frank Candel eerder tegen de NOS.

Gewijzigde inzichten

Volgens de voorzieningenrechter is er sprake van een wijziging van een langlopende subsidierelatie, en die moet aan de voorwaarden van de Algemene wet bestuursrecht voldoen.

De subsidie kan alleen geheel of gedeeltelijk worden geweigerd als veranderde omstandigheden of gewijzigde inzichten zich tegen (ongewijzigde) voortzetting van de subsidie verzetten, zo schrijft de rechtbank.

Ook moet er dan een een redelijke termijn in acht worden genomen, en dat is hier volgens de rechter niet gebeurd. Verder is over de mogelijke - laat staan de definitieve - inhoud van een afbouwplan nog geen enkele duidelijkheid. Door de uitspraak van de rechter moet de subsidie tot eind april ongewijzigd blijven.

Eerste aanspreekpunt

Sinds 2010 heeft Vluchtelingenwerk de Europese wettelijke taak om mensen bij hun asielaanvraag onafhankelijk te begeleiden. Dat doen zowel juristen die in dienst zijn van de organisatie als vrijwilligers op de verschillende opvanglocaties.

De medewerkers leggen aan asielzoekers uit hoe de asielprocedure werkt, wat hun rechten en plichten zijn en welke informatie en stukken ze bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moeten aanleveren.

Op aanvraag adviseert de stichting ook asielzoekers op juridisch vlak en kunnen medewerkers het gehoor bij de IND bijwonen. Doordat de wachttijd bij de IND steeds meer oploopt en er grote achterstanden zijn, wachten asielzoekers vaak wel twee jaar op een besluit. In die periode is Vluchtelingenwerk hun eerste aanspreekpunt.

Tot dit jaar kreeg de stichting een vast bedrag aan 13 miljoen euro aan subsidie, met daarbovenop een variabel bedrag dat werd berekend aan de hand van het aantal asielzoekers dat werd geholpen. Vorig jaar ging het volgens Vluchtelingenwerk om ongeveer 10 miljoen euro extra.

Vastgelopen opvangsysteem

Maar begin deze maand kreeg de stichting van Faber te horen dat het dit jaar zal blijven bij het vaste bedrag van 13 miljoen euro. Eventueel extra geld wordt beoordeeld per project, bijvoorbeeld voor de hulp aan Oekraïense vluchtelingen.

Vluchtelingenwerk is blij dat de rechter de begeleiding van vluchtelingen voorlopig overeind houdt. "Hiermee kan de onafhankelijke begeleiding van vluchtelingen in ieder geval de komende maanden doorgaan. Juist nu, met ons vastgelopen opvangsysteem, is dat essentieel," zegt bestuursvoorzitter Candel.

Het ministerie van Asiel en Migratie heeft kennis genomen van de uitspraak en wil die nader bestuderen.

De Tweede Kamer heeft eind vorig jaar in ruime meerderheid ingestemd met de begroting van het ministerie van Asiel en Migratie. Daarin stond dat jaarlijks wordt gekeken of de subsidie die wordt verstrekt nog wel voldoet aan de "eisen die hiervoor zijn gesteld."

Bestuursorganen zijn vrij om organisaties te subsidiëren en dat hoeven ze niet tot in de lengte der dagen te doen, zegt Louise Verboeket, onderzoeker bestuursrecht aan de Universiteit van Amsterdam.

"Als er nieuw beleid komt, dan kan je ermee stoppen als overheid, maar de ontvangers moeten wel op behoorlijke wijze de tijd krijgen om zich voor te bereiden op het afbouwen van zo'n subsidie."

Wat genoeg tijd is hangt onder meer af van hoe hoog de korting op de subsidie is en of je werknemers in dienst hebt - je moet dan opzegtermijnen in acht kunnen nemen.

Maar het enkele feit dat de subsidiegever al lang samenwerkt met een organisatie is niet relevant. "In dit geval was er nog veel onduidelijk over het afbouwplan, en hoe Vluchtelingenwerk het moest gaan doen met 13 miljoen in plaats van 34 miljoen euro, terwijl er wel nog een wettelijke taak voor Vluchtelingenwerk ligt. Dat is volgens mij de crux van deze uitspraak," zegt Verboeket.

Het kabinet neemt opnieuw maatregelen om de online gokmarkt te beteugelen. Zo gaat de minimale leeftijd voor risicovolle gokspellen van 18 naar 21 jaar. Om welke spellen het gaat, is nog niet duidelijk.

Verder wil staatssecretaris Struycken (Rechtsbescherming) de limiet voor online gokkers centraal gaan bijhouden, zodat zij niet bij verschillende aanbieders met hoge bedragen kunnen spelen.

Reclame maken wil hij alleen nog in uitzonderlijke gevallen toestaan. Ook moet toezichthouder de Kansspelautoriteit (Ksa) makkelijker illegale goksites op zwart kunnen zetten.

"We zien dat onder jonge mensen gokken normaal is geworden", zei Struycken na afloop van de ministerraad. "Terwijl we weten dat jonge mensen extra vatbaar zijn voor een verslaving. En als je eenmaal verslaafd bent, kom je daar moeilijk van af."

Grote problemen door legalisering

De online gokmarkt werd in 2021 gelegaliseerd. Sindsdien zijn er allerlei veranderingen doorgevoerd om de grootste problemen weg te nemen. Desondanks hebben verschillende onderzoeken laten zien dat er meer mensen zijn gaan gokken en er meer probleemspelers zijn, vooral minderjarigen en jongvolwassenen.

Nu concludeert de Kansspelautoriteit in een nieuw onderzoek dat probleemgokkers hun heil zoeken in het illegale circuit. Ongeveer de helft van het ingezette geld gaat inmiddels daarnaartoe.

In de laatste drie maanden van 2024 ging naar schatting ruim 300 miljoen euro om in het illegale circuit.

Speellimiet

De nieuwe regels zijn volgens de toezichthouder effectief geweest voor gemiddelde spelers. Die verliezen minder hoge bedragen, hun aantal spelers is ongeveer gelijkgebleven. Ook heeft de Ksa geen aanwijzingen dat gokkers meer accounts hebben aangemaakt om de regels te omzeilen.

Het nieuwe beleid is in oktober ingegaan. Spelers zijn sindsdien onder meer verplicht om contact op te nemen met gokbedrijven als ze een maandelijkse speellimiet willen instellen van boven de 350 euro. Voor spelers onder de 24 jaar is geldt dat al als ze meer dan 150 euro speellimiet willen.

Hoewel de legalisering van de gokmarkt dus voor veel problemen heeft gezorgd, is Struycken niet van plan om de legalisering in zijn geheel terug te draaien. "Dan blijft alles illegaal en dat is ook is ook niet ideaal."

Hij wil zich eerst richten op de online gokmarkt, maar kondigt aan op een later moment ook naar de regels rond fysieke speelautomaten, krasloten, loterijen en kleine kansspelen, zoals bingo, te gaan kijken. Dit kan ook gevolgen hebben voor de Nederlandse Loterij en Holland Casino.

Struycken hoopt dit jaar te beginnen met zijn aanpassingen. In de tussentijd bekijkt het ministerie of er al eerder maatregelen genomen kunnen worden, zoals verdere reclamebeperkingen. Maar Struycken gaat er niet van uit dat hij alle problemen rond het gokken kan oplossen.

"Ik realiseer me dat er altijd mensen zijn die willen gokken- en dat moet in beginsel kunnen", zegt de staatssecretaris. "Maar hoe groter de risico's en hoe kwetsbaarder de persoon, des te belangrijker de bescherming."

Nederland blijft voorlopig actief bijdragen aan de NAVO-missie in Litouwen. "We zullen daar juist nog meer moeten gaan doen", zei minister Brekelmans van Defensie hierover voorafgaand aan de ministerraad. Een mogelijk staakt-het-vuren tussen Oekraïne en Rusland leidt volgens hem tot een verhoogde dreiging in de Baltische staten. "Rusland kan dan troepen verplaatsen, dus dat betekent dat de dreiging toeneemt."

Op dit moment zijn er zo'n driehonderd Nederlandse militairen actief in Litouwen die bijdragen aan de NAVO-missie.

Er is de afgelopen dagen veel gesproken over veiligheidsgaranties bij de NAVO, zei Brekelmans. Wat dat betekent voor Nederland, en of Nederland ook gaat meedoen aan een eventuele permanente vredesmacht in Oekraïne, wil hij nog niet kwijt. "We moeten op voorhand geen dingen uitsluiten, het is nog te vroeg om daar iets concreets over te zeggen."

Dat heeft ook te maken met de omvang van Oekraïne, legt Brekelmans uit. Oekraïne is groot en als je daar iets wilt betekenen heeft dat de nodige implicaties. "Er is haast bij, maar er is ook tijd nodig om het te bespreken als Europese landen onderling en met de VS."

'Groepjes EU-landen'

De Europese Unie als samenwerkingsverband zal door de Verenigde Staten niet worden betrokken bij de vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland, verwacht minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken. "Ik denk dat de VS meer in NAVO-termen of aan Europese landen denkt", zei Veldkamp.

De afgelopen maanden is er in Europese hoofdsteden in verschillende groepjes met elkaar, de VS en Oekraïne overlegd over de koers, zegt Veldkamp. Hij wil niet zeggen via welke landen die contacten verlopen. "We willen niet de kaarten op tafel leggen waar Poetin ook naar kan kijken."

Het is belangrijk dat de Europese landen contact houden met de VS en eenheid uitstralen, zei ook defensieminister Brekelmans. Ook hij wil de Russen niet wijzer maken dan ze zijn. "We moeten niet elke stap en elke gedachte die we hebben communiceren."

Agressie niet belonen

De Amerikaanse minister van Defensie Hegseth noemde deze week de wens van Oekraïne om terug te keren naar de grenzen van voor de Russische annexatie van de Krim in 2014 "onrealistisch". "Wij hebben altijd gezegd dat voor ons de territoriale integriteit voorop staat", zei Brekelmans. "Hegseth heeft vooral gezegd dat het niet realistisch is dat Oekraïne dit nu op de korte termijn kan terugveroveren."

Daarvoor heeft Kyiv inderdaad geen militair plan klaarliggen, aldus Brekelmans. "Dat is heel iets anders dan dat je dat accepteert. Agressie moet je niet belonen." Hegseth zou tegenover hem hebben benadrukt dat het gaat om een eerste stap in een lang proces om te zorgen dat Rusland en Oekraïne met elkaar in gesprek gaan.

Eerste stap

De VS blijft een belangrijke bondgenoot voor ons en dat geldt ook andersom, benadrukt de minister. "De VS speelt een rol in het om tafel krijgen van beide landen. Daar is nu een eerste stap in gezet door Amerika. Nu moet ook de EU een rol spelen."

Dit weekend gaan de twee ministers samen met minister Van Weel van Justitie en premier Schoof naar de jaarlijkse internationale veiligheidsconferentie in München. President Zelensky van Oekraïne wordt daar ook verwacht. Rusland is niet uitgenodigd.

Een kat heeft een reis van vier weken in een donkere container overleefd. Het dier reisde onbedoeld vanuit Moerdijk mee op een schip naar Curaçao.

De container werd op 11 januari in Noord-Brabant verzegeld. Vier weken later ontdekten medewerkers van transportbedrijf AMC Cargo de zwart-witte kat op het Caribische eiland. De medewerkers schakelden vervolgens een stichting in.

Medewerkers kregen de kat in eerste instantie niet gevangen. Uiteindelijk is het dier met voer in een kooi gelokt.

Onvoorstelbaar

Het dier heeft het vier weken uitgehouden in de container zonder eten en drinken. De stichting noemt dat onvoorstelbaar. "De kat is vermagerd en enorm bang, maar verder gaat het naar omstandigheden goed met hem", schrijft de Kitten Rescue Curaçao Foundation op Facebook.

De kat wordt opgevangen bij de stichting:

De kat zit nu in quarantaine in de opvang om aan te sterken. Van wie de kat is, is nog onbekend, schrijft Omroep Brabant. Het dier is niet gechipt.

De man die gisterochtend met een auto inreed op vakbondsdemonstranten in München heeft toegegeven dat met opzet te hebben gedaan. Dat heeft de Beierse hoofdofficier van justitie bekendgemaakt op een persconferentie in München. Er is geen bewijs dat de man, een 24-jarige Afghaan met een permanente verblijfsvergunning, in contact stond met terreurnetwerken als IS.

De verklaring van de man wijst op een religieuze daad, aldus hoofdofficier Gabriele Tilmann. Tegenover de politie zei hij "Allahoe akbar" ("God is groot" in het Arabisch) waarna hij begon te bidden. Dat was voor de afdeling binnen de Beierse justitie die zich bezighoudt met extremisme en terreur aanleiding de zaak over te nemen. "Ik zou durven spreken van een islamitische motivatie voor zijn daad", zei Tilmann.

Bij de aanslag in het centrum van München, niet ver van het centraal station, raakten gisteren zeker 36 mensen gewond. Twee van hen zijn er slecht aan toe, onder wie een 2-jarig meisje. Ook acht anderen liepen serieuze verwondingen op. Justitie gaat uit van 36 aanklachten van poging tot moord. Daarnaast wordt de Afghaan verdacht van het toebrengen van lichamelijk letsel en gevaarlijke belemmering van het wegverkeer.

Bij de plek waar de bestuurder gisteren inreed op de betogers heeft president Steinmeier vanochtend bloemen gelegd. "De brutaliteit van deze daad maakt ons van streek, verbijstert ons", zei hij daarna. Vermoedelijk wilde de dader "willekeurige" mensen doden en verwonden, aldus Steinmeier, die zijn medeleven betuigde met de slachtoffers en de hulpdiensten bedankte voor hun inzet.

Grenscontroles verlengd

In het centrum van München was een demonstratie gaande van een van Duitslands grootste vakbonden toen de man met zijn auto inreed op de staart van de betoging. Volgens de politie haalde hij meerdere politieauto's in die de betogers begeleidden. Daarna loste de politie een schot op de auto, waarna de bestuurder uit het voertuig kon worden gehaald en werd gearresteerd.

De aanrijding komt kort voor de Bondsdagverkiezingen van volgende week zondag. De campagne daarvoor staat door eerdere geweldsincidenten met migranten, zoals in Solingen, Maagdenburg en Aschaffenburg, sterk in het teken van migratie. Kort na de dodelijke mesaanval in Solingen stelde de regering in september grenscontroles in. Deze week werd bekend dat die controles met een half jaar worden verlengd.

Een kunstwerk met een regel van de dichter Lucebert mag in Alkmaar blijven, maar het moet wel worden verplaatst. Dat heeft de gemeente besloten na jarenlang onderzoek en een peiling onder inwoners. Het kunstwerk kwam ter discussie te staan toen bleek dat Lucebert er in de Tweede Wereldoorlog nazistische en antisemitische opvattingen op na had gehouden.

Het gaat om de regel "Van te veel spektakel wankel je allicht", die sinds 1995 in rode neonletters op het dak tussen het Stadskantoor en de brandweerkazerne prijkt. Lucebert maakte het kunstwerk in opdracht van de gemeente, schrijft omroep NH.

Maar omdat de geschiedenis van de beeldend kunstenaar en dichter door sommigen als pijnlijk wordt ervaren, vindt Alkmaar een plek op een gemeentelijk gebouw niet meer passend.

Brieven

In 2018 werd in een biografie duidelijk dat Lucebert, pseudoniem van Bertus Swaanswijk (1924-1994), in zijn jonge jaren had gesympathiseerd met de nazi's. Hij had zich actief aangemeld voor de Arbeitseinsatz (dwangarbeid ter vervanging van Duitse soldaten) en schreef brieven aan een jeugdvriendin die hij ondertekende met "Sieg Heil". Lucebert, die na de oorlog naam maakte als boegbeeld van de Vijftigers-beweging, heeft dit verleden zijn leven lang verzwegen.

In 2022 werden in Alkmaar raadsvragen over het kunstwerk op het dak gesteld. De gemeente besloot onderzoek te doen. Ook buurgemeente Bergen, waar Lucebert een groot deel van zijn leven doorbracht, besloot in 2024 onafhankelijk onderzoek te laten doen.

Inwoners positief

De meeste inwoners van Alkmaar zitten niet in hun maag met het kunstwerk. Ruim 80 procent van de ondervraagde 868 inwoners gaf in een online enquête aan (zeer) positief naar het kunstwerk te kijken. 76 procent van de ondervraagden zei dat de onthullingen over Lucebert hun mening over het kunstwerk niet hebben beïnvloed.

Het kunstwerk wordt de komende tijd hersteld; de verlichting wordt weer werkend gemaakt. "Samen met de nazaten van Lucebert zal gezocht worden naar een nieuwe, passende plek in het centrum van Alkmaar", schrijft de gemeente.

Het slachtoffer van de dodelijke schietpartij vannacht in het Gelderse dorp Pannerden is een 22-jarige man uit Arnhem. De politie heeft in Doetinchem drie mannen en in het nabijgelegen dorp Braamt een vrouw aangehouden.

Vannacht rond 02.30 uur kreeg de politie een melding over een schietpartij aan de Hoogeweg in Pannerden. Daar werd een geparkeerde auto gevonden met een kogelgat in de voorruit. Even verderop, in Zevenaar, werd een tweede auto gevonden. Daarin zaten drie mensen, onder wie de zwaargewonde man die niet veel later overleed.

Woningen beschoten

De politie onderzoekt in deze zaak ook meerdere plekken in Pannerden en Zevenaar, omdat afgelopen nacht ook op huizen in die twee plaatsen zou zijn geschoten. Het verband tussen deze incidenten wordt onderzocht.

De politie kan nog niets zeggen over de aanleiding voor de schietpartij en of het dodelijke slachtoffer en de vier opgepakte verdachten elkaar kenden.

Honderden buitenlanders die in Myanmar onder dwang van bendes internetgebruikers moesten oplichten zijn door een regionale strijdende partij overgedragen aan het Thaise leger. Het gaat om 221 mannen en 39 vrouwen uit zo'n twintig verschillende landen. Meer dan de helft heeft de Ethiopische nationaliteit, meldt de BBC. Thailand onderzoekt of alle personen kunnen terugkeren naar hun land.

De vrijlating van de groep volgt een week na de ontmoeting tussen de Thaise premier Shinawatra en de Chinese leider Xi. Daarbij beloofde Shinawatra een einde te maken aan de online oplichtingscentra die de afgelopen jaren in Zuidoost-Azië zijn ontstaan, onder meer aan de grens tussen Thailand en Myanmar. Kort voor de ontmoeting had de Thaise regering opdracht gegeven om die grensgebieden in het buurland niet langer van stroom, gas en internet te voorzien.

Aan de grens werden de bevrijde medewerkers opgevangen door het Thaise leger:

China voerde de druk op Thailand op omdat voor de oplichtingspraktijken ook Chinezen worden geronseld. Er komen geregeld verhalen naar buiten van Chinezen die met de belofte van een mooie baan naar Bangkok vertrokken, maar tegen hun wil in Myanmar belandden en daar onder erbarmelijke omstandigheden anderen online geld moesten zien te ontfutselen. Begin dit jaar nog kwam een Chinese acteur in zo'n zogeheten scam farm terecht nadat hij naar Thailand was gereisd.

De nu uit Myanmar vertrokken buitenlanders, onder wie tien Chinezen, werden in de buurt van Mae Sot aan het Thaise leger overgedragen door de DKBA. Dat is een van de milities in het land die gebied in de Karen-staat aan de grens met Thailand controleert. Deze gewapende groepen zijn eerder beschuldigd van het toestaan en in stand houden van de oplichtingspraktijken.

Tientallen miljarden afgetroggeld

Voor criminele bendes vormen de oplichtingscentra een enorm lucratief verdienmodel. Ze hebben inmiddels naar schatting honderdduizenden mensen in landen als Myanmar, Cambodja en Laos gedwongen mee te werken aan hun oplichtingspraktijken. Die medewerkers zouden hun slachtoffers wereldwijd al tientallen miljarden euro's hebben afgetroggeld.

Om slachtoffers in de val te lokken, grijpen de bendes steeds weer naar nieuwe methodes. Zoals pig butchering, een vorm van datingfraude waarbij mensen op datingapps worden verleid om geld te investeren in cryptomunten. Slachtoffers kunnen eerst rekenen op warme woorden van hun denkbeeldige geliefde en maken een kleine winst; daarna worden ze kaalgeplukt.

Prikkeldraad en camera's

Na eerdere druk van China kwamen in 2023 ook al eens vermoedelijke dwangarbeiders bij oplichtingscentra vrij. Guerrillagroeperingen in Myanmar met nauwe banden met Peking maakten in de staat Shan, op de grens met China, een eind aan tal van zulke oplichtingsfabrieken. Naar schatting werden toen 45.000 Chinezen die daarbij betrokken zouden zijn geweest overgebracht naar China.

Een jaar eerder, in 2022, kwamen zeker 700 Thai vrij nadat zij in handen waren gevallen van Chinese bendes over de grens in Cambodja. Hun was een gewone baan beloofd, maar eenmaal in Cambodja bleek dat ze onder dwang telefonisch landgenoten in Thailand moesten oplichten. Een flatgebouw van waaruit ze werkten was afgesloten met prikkeldraad en stond onder cameratoezicht.

Correspondent Mustafa Marghadi reisde onlangs af naar de Thais-Cambodjaanse grens en sprak met oud-medewerkers van een oplichtingsfabriek:

De Koerdische leider Abdullah Öcalan komt nog deze maand met een "historische oproep", die een einde kan maken aan de decennialange strijd tussen de Turkse staat en Öcalans organisatie PKK. Dat zegt althans de pro-Koerdische DEM-partij, waarvan vertegenwoordigers in de gevangenis hebben gesproken met Öcalan.

De verwachting is dat Öcalan de PKK zal vragen de wapens neer te leggen, waarschijnlijk in een videoboodschap. Er is dan kans dat Öcalan vrijkomt of de rest van zijn straf in huisarrest mag uitzitten. Hij zit al 25 jaar vast in volledige isolatie.

Öcalan is staatsvijand nummer 1 in Turkije. Wie een half jaar geleden zou hebben beweerd dat hij mogelijk vrijkomt, zou voor gek zijn verklaard. Het woord Öcalan uitspreken alleen al was beladen, weinig journalisten durfden over hem te schrijven. Wie zich openlijk achter hem schaarde kon rekenen op een fikse gevangenisstraf voor het steunen van een terroristische organisatie.

Nu is alles anders. Al maanden wordt gespeculeerd over een vredesproces dat op handen is. Turkse kranten gebruiken Öcalans naam op de voorpagina's, analisten speculeren erop los, Öcalan is het gesprek van de dag. En Öcalan zelf kan dus weleens voor een doorbraak zorgen.

Plan uit het niets

Het begon allemaal in oktober. Erdogans coalitiepartner, de ultra-nationalistische MHP-voorman Devlet Bahceli, kwam uit het niets met een plan: als Öcalan de PKK kon aansporen om de wapens neer te leggen, dan kon hij vervroegd vrijkomen.

Een schokgolf ging door de politiek en samenleving. Zoiets was nog nooit geopperd. Het werd beschouwd als een indirecte aanzet tot een vredesproces, afkomstig van president Erdogan zelf.

In eerste instantie leek er weinig van terecht te komen. Vlak na Bahceli's oproep pleegde de PKK een dodelijke aanslag op een defensiebedrijf in Ankara. Hoewel er weinig bekend is over directe motieven, werd dit gezien als een teken dat de PKK (of een afsplitsing van die groep) niet blij is met gesprekken over het neerleggen van de wapens.

Maar de val van het Assad-regime in Syrië, begin december, zette de deur naar een vredesproces toch wagenwijd open. Ook de PKK heeft laten weten open te staan voor gesprekken.

Vier decennia geweld

De strijd tussen de Turkse staat en de PKK leidt al vier decennia tot veel geweld en politieke instabiliteit in Turkije. De Koerdische militante beweging werd in 1978 opgericht, met Abdullah Öcalan als leider. De groep hing het marxisme-leninisme aan, kwam in opstand tegen discriminatie van en ongelijke rechten voor Koerden en eiste aanvankelijk een eigen staat voor Koerden.

Sinds begin jaren 80 pleegt de groep aanslagen. De PKK staat op de lijst van terroristische organisaties in zowel Turkije als de VS en de Europese Unie. De groep heeft het vooral gemunt op militaire en politiedoelen, maar bij aanslagen komen ook geregeld burgers om het leven.

Het Turkse leger slaat keihard terug. De strijd speelde zich aanvankelijk vooral af in Zuidoost-Turkije, later ook in Noord-Syrië en Noord-Irak. Daar bombardeert het Turkse leger de PKK en gelieerde groepen nog altijd.

Öcalan werd in 1999 opgepakt en ter dood veroordeeld voor landverraad en separatisme. Toen Turkije de doodstraf afschafte werd de straf omgezet in levenslang.

Nadat het geweld in 2015 en 2016 was opgelaaid werd de PKK is grotendeels verdreven uit Turkije. Öcalan zou inmiddels gematigder zijn, en voorstander van een vreedzame oplossing.

PKK verzwakt

De PKK is verzwakt en al jaren nauwelijks meer actief op Turks grondgebied. Overgebleven strijders houden zich vooral op in Noord-Irak en Noord-Syrië. Erdogan ziet daarom nu een kans om eindelijk een einde te maken aan het conflict dat hem steeds weer op de hielen zit. Een nieuw, Turkije-gezind bestuur in Syrië kan daarbij helpen.

Turkse en Syrische Koerdische strijders hebben nauwe banden. In Noord-Syrië hebben Koerdische groepen een vorm van autonoom bestuur. Een doorn in het oog van Erdogan, die met militaire invallen heeft geprobeerd Koerdische strijdgroepen te verdrijven, uit vrees voor een sterk Koerdisch front te dicht bij de Turkse grens.

De nieuwe leider van Syrië wil nu dat de Koerden zich aansluiten bij een nieuw op te richten Syrisch nationaal leger. Als dat lukt kan Turkije de oorlog tegen de Koerden ook staken, is het idee.

Erdogan heeft mogelijk nog een motivatie. Zijn laatste termijn als president zit er in 2028 op. Als hij langer wil aanblijven moet hij de grondwet wijzigen. Sommige analisten denken dat hij hoopt op steun voor een grondwetswijziging, ook van Koerden, als het hem lukt om de oorlog met de PKK te beëindigen. Het is ook denkbaar dat Erdogan de geschiedenis in wil gaan als de leider die het lukte om vrede te sluiten met de Koerden.

Drie jaar onderhandeld

Het is afwachten of Öcalan inderdaad met zijn historische oproep komt, en zo ja, wat hij precies zal zeggen. Als hij echt wil dat de wapens worden neergelegd is het de vraag hoe gehoorzaam de PKK is. Öcalan is nog altijd belangrijk, maar het valt niet te zeggen of alle strijders en splintergroepen voelen voor het neerleggen van wapens.

Dan is er nog de vraag wat de Koerden ervoor terugkrijgen. Er wordt gesproken over het vrijlaten van andere Koerdische politieke gevangenen, zoals Selahattin Demirtas, die sinds 2016 vastzit. Erdogan moet dan wel bereid zijn die stap te zetten.

Er is nog veel waar dit potentiële vredesproces op kan stuklopen. Het zal bovendien tijd kosten. Voor de vorige poging werd ruim drie jaar onderhandeld, voordat die in 2015 toch nog mislukte.

Een 23-jarige man uit Schijndel is in hoger beroep vrijgesproken voor poging tot doodslag op zijn gezinsleden. Hij was in eerste instantie veroordeeld tot tien jaar celstraf.

De man werd in 2022 schuldig bevonden aan viervoudige poging tot doodslag op zijn adoptieouders en zussen. Op 14 oktober 2020 brak midden in de nacht brand uit in hun woning in Schijndel. De gezinsleden wisten ternauwernood hun huis te ontvluchten, maar raakten allemaal gewond.

Omdat er geen braaksporen waren, was de conclusie dat de brand wel door iemand in huis gesticht moest zijn. Op de kamer van de zoon werd onder meer een aansteker gevonden. Hij heeft zelf altijd ontkend dat hij de brand had aangestoken. Het Openbaar Ministerie eiste in eerste aanleg een celstraf van achttien jaar, maar de rechtbank kwam uit op tien jaar.

Het gerechtshof vernietigt dat vonnis nu. Het Nederlands Forensisch Instituut heeft vastgesteld dat de brand door ieder gezinslid gesticht had kunnen worden. Er is volgens het hof geen doorslaggevend bewijs dat de zoon de dader is. Wat er echt is gebeurd die nacht, zal waarschijnlijk nooit duidelijk worden.

Murw

De man is na ruim 3,5 jaar cel vrijgelaten. "Hij is uit het leven gerukt en wordt daarin nu ineens teruggeplaatst", zegt advocaat Bas van Faassen tegen Omroep Brabant. "Hij is murw, maar vastberaden iets moois te maken van zijn leven." De advocaat noemt de uitspraak van het hof "rechtvaardig".

Volgens de raadsman is er sinds de brand vrijwel geen contact tussen de geadopteerde zoon en de andere gezinsleden.

Het Openbaar Ministerie heeft nog niet beslist of het in cassatie gaat.

De Franse premier Bayrou ligt onder vuur vanwege een schandaal op een school waar decennialang fysiek en seksueel geweld zou hebben plaatsgevonden. Hij zegt nooit iets te hebben geweten van de zaak, maar getuigen en betrokkenen zeggen dat hij wel degelijk op de hoogte was. Bayrou was destijds onder meer regionaal bestuurder en zijn kinderen zaten er op school.

"Het staat feitelijk vast dat de premier heeft gelogen. Hij wist ervan en heeft niets gedaan", zegt het linkse Kamerlid Manuel Bompard. "Een premier die zulke ernstige feiten wil verdoezelen kan geen premier blijven."

Bompards partij, de LFI, wil dat er een parlementaire onderzoekscommissie wordt ingesteld. Kamerleden van de Socialistische Partij hebben Bayrou in een open brief opgeroepen de waarheid naar buiten te brengen. "Het is voor slachtoffers moeilijk te accepteren als de premier blijft ontkennen."

De school in kwestie, de Notre-Dame de Bétharram, is een katholieke onderwijsinstelling in de Zuid-Franse Pyreneeën. Bij justitie zijn 112 meldingen binnengekomen van ex-leerlingen die zeggen het slachtoffer te zijn van fysiek en seksueel geweld op de school. Meer dan 70 mensen hebben een officiële aanklacht ingediend.

Het meeste geweld zou zijn gepleegd van de jaren 50 tot de jaren 2010. Bijna alle slachtoffer waren jongens, van 8 tot 13 jaar. De veronderstelde daders zijn zowel geestelijken als niet-gelovigen die op de school werkten. De klachten worden sinds vorig jaar door justitie onderzocht.

'Bayrou was op de hoogte'

De beschuldigingen zijn niet nieuw. In 1996 werd er al een eerste klacht ingediend vanwege mishandeling. De dader, een medewerker op de school, werd toen veroordeeld. De huidige premier Bayrou was toen minister van Onderwijs (1993-1997).

In 1998 werd de schooldirecteur aangeklaagd wegens verkrachting van een leerling; de man pleegde daarna zelfmoord. Bayrou was toen geen minister meer, maar wel regionaal bestuurder. Daarmee was hij medeverantwoordelijk voor het onderwijs in de regio waar de Bétharram-school stond.

Franse media meldden de afgelopen dagen dat Bayrou op de hoogte was van de misstanden, maar er nooit iets tegen heeft ondernomen. Zijn eigen kinderen zaten op de school en zijn vrouw werkte er: de school ligt in de buurt van zijn woonplaats en in zijn kiesdistrict.

"Ik ben nooit over de feiten, de beschuldigingen of de aanklachten op de hoogte gebracht", zei Bayrou deze week in het parlement, op vragen van de oppositie. Hij deed de zaak af als "een relletje over niet-bestaande feiten".

Maar in de Franse pers worden aan de lopende band bewijzen getoond waaruit zou blijken dat Bayrou wél allang wist wat er speelde. Een onderzoeksrechter heeft verteld dat Bayrou in 1998 persoonlijk bij hem op bezoek is geweest om te praten over de aantijgingen. "Ik snap niet waarom hij nu zegt dat dat niet zo is", aldus de rechter.

In krantenartikelen uit de jaren 90 blijkt dat Bayrou als minister op bezoek ging bij de school en ook antwoorden gaf op vragen van journalisten over het misbruik. Hij zei destijds navraag te hebben gedaan naar de beschuldigingen en volgens hem was er niets aan de hand.

De omvang van het fysieke en seksuele geweld op de school werd pas duidelijk nadat in 2023 een collectief was opgericht van oud-leerlingen die zeggen slachtoffer te zijn. Toen bleek ook dat het misbruik al in de jaren 50 begon en zelfs nog recent plaatshad. Vorig jaar werd een schoolmedewerker geschorst tegen wie acht aanklachten waren ingediend wegens geweld, verkrachting en seksueel geweld.

Demonstratie

Deze week demonstreerden activisten bij de school tegen pedocriminaliteit. Op spandoeken stonden leuzen als '50 jaar ontkenning' en 'Bayrou leugenaar'.

Bayrou heeft gisteren het collectief van slachtoffers gebeld. "Het was een eerlijk gesprek maar het kwam voor ons wel een beetje als mosterd na de maaltijd", zei voorzitter Alain Esquerre. "Ik heb hem gezegd dat ik niet van een premier verwacht dat hij zegt dat er niets van waar is. Waarom hij belde weet ik eigenlijk niet. Hij heeft niets toegezegd en hij heeft niets beloofd."

Esquerre vindt dat Bayrou opening van zaken moet geven. "Zeggen dat er niets van waar is, dat is niet meer van deze tijd. De samenleving is veranderd."

Het afgelopen jaar is de economie met 0,9 procent gegroeid. Dat meldt het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) op basis van nu beschikbare gegevens. De groei is groter dan in 2023, toen de Nederlandse economie amper groeide met 0,1 procent.

"Meestal mikken we in Nederland op een economische groei van 2 procent, daar zitten we nu iets onder. Maar verschrikkelijk slecht is het ook niet", zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen.

Het laatste kwartaal van 2024 deed Nederland het ook beter dan de omringende landen. Het bruto binnenlands product (bbp) steeg met 0,4 procent. In België was er een groei van 0,2 procent en in Duitsland en Frankrijk een krimp van respectievelijk 0,2 en 0,1 procent. In de Verenigde Staten, de grootste economie van de wereld, groeide het bbp met 0,6 procent.

Handelsoorlog

Van Mulligen benadrukt dat Nederland met deze lichte groei kwetsbaar blijft als we afstevenen op een handelsoorlog. "We zijn toch een beetje een kurk die drijft op de wereldeconomie. Als door handelsoorlogen en hogere tarieven die wereldeconomie veel minder hard zal gaan draaien, gaat Nederland daar ongetwijfeld ook last van krijgen."

De economische groei van het afgelopen jaar kwam mede door gestegen overheidsuitgaven, onder meer aan de zorg. Ook de consument heeft stevig bijgedragen aan de economische groei, ondanks de inflatie. In het laatste kwartaal kochten Nederlanders vaker elektronica, gingen ze vaker uit en gaven ze meer uit aan auto's.

Ook bedrijven hebben daar de laatste maanden van vorig jaar meer in geïnvesteerd. "Bpm-regelingen zijn afgeschaft of verhoogd, waardoor het voor consumenten en bedrijven interessanter was om die auto nu alvast aan te schaffen", zegt Van Mulligen. Die investeringen zijn daardoor door bedrijven wat naar voren gehaald. "De auto's en bestelbusjes komen wel uit het buitenland, dus per saldo is het effect op de economie vrij bescheiden."

Tegenstrijdig

De hoofdeconoom noemt het beeld van afgelopen jaar wel een beetje tegenstrijdig. "Aan de ene kant is de consument heel erg bezorgd over de eigen financiën. Mensen maken zich zorgen over de hoge inflatie, dat boodschappen zo duur zijn. Aan de andere kant zijn de lonen wel hard gestegen, inmiddels harder dan de prijzen. En dat zien we ook terug bij de uitgaven."

Over het algemeen is de economie dus gestaag gegroeid. De werkloosheid is blijvend laag en er komen weer meer vacatures bij. "Dus voor veel mensen ziet het er wel gezond uit", zegt van Mulligen. "Maar we zien toch wel dat er aan de horizon wat donkere wolken aan komen."

Of je het nu commerciële onzin vindt of de meest romantische dag van het jaar, wie denkt aan Valentijnsdag, denkt aan rode rozen. Maar voor die bloem moet je vandaag extra diep in de buidel tasten, schrijft Omroep Zeeland.

"Het is dan ook verreweg de meest verkochte bloem rond Valentijnsdag. Op de bloemenveiling is er veel vraag naar rode rozen, waardoor de prijs hoger wordt", aldus bloemist Nicolette van een bloemenzaak in Middelburg. "Iedereen wil graag rode rozen."

Rozen zijn elk jaar op 14 februari duurder, maar dit jaar is de prijs nog hoger dan andere jaren, vertelt een andere bloemenzaakeigenaar uit Middelburg. "Het zijn grote retailers die kwekers wurgcontracten laten tekenen", zegt hij.

Daardoor blijft er volgens hem weinig aanbod over en dat zorgt voor een probleem bij kleine bloemisten. "De consument wil alles bij de supermarkt kopen, zodat hij niet nog een keer apart de stad in hoeft", zegt de bloemist. Hij rekent vandaag zo'n 5 euro voor een rode roos.

Minder bloemisten

Sowieso zijn er steeds minder bloemisten in vrijwel heel Nederland, blijkt uit onderzoek van het ANP. De hardste daling vond plaats in Flevoland, waar het aantal winkels terugliep van 70 in 2019 naar 56 aan het begin van dit jaar. Alleen in Zeeland zijn er nu iets meer bloemenzaken dan zes jaar geleden.

Volgens Edwin van Arkel, directeur van Topbloemen, is het deze Valentijnsdag iets minder druk dan andere jaren. "Dat heeft vooral te maken met het feit dat Valentijnsdag dit jaar op een vrijdag valt. In het weekend zien geliefden elkaar vaak in real life en daarom is er minder reden om iets te sturen." Bij hen kost de rode roos vandaag 4,50 euro, een euro meer dan normaal.

Rode tulpen of gerbera's

Bloemist Nicolette raadt iedereen aan om verder te kijken dan alleen rozen. "Er zijn heel veel leuke andere bloemen, die er zeker niet voor onder doen, zoals rode tulpen of gerbera's."

Frank Butselaar, bekend als 'fiscalist van de sterren', is door een Amerikaanse rechter veroordeeld tot dertig maanden gevangenisstraf wegens belastingfraude, meldt het FD. De rechter noemt de fraude "gigantisch" en stelt dat Butselaar bewust belastingwetten heeft overtreden.

Twee jaar geleden werd de Nederlandse belastingadviseur in Italië gearresteerd en later uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Butselaar zou verschillende beroemdheden geholpen met het wegsluizen van inkomsten voor de Amerikaanse fiscus.

Afgelopen november bekende hij schuld aan het opzetten van een frauduleuze constructie voor een van die cliënten. Daaruit volgt nu een celstraf van 2,5 jaar. Ook een straf van 20 jaar was mogelijk geweest, maar door een procedurefout van de aanklagers resulteerde een milder vonnis.

Dj's en modellen

Butselaar was een van de bekendste belastingadviseurs van Nederland. Hij werkte samen met verschillende beroemdheden, waaronder Linda de Mol en Jort Kelder, model Yfke Sturm en dj's Afrojack en Tiësto.

Volgens de rechter moet het vonnis een afschrikkende werking hebben op andere fiscalisten die zoiets van plan zijn. "Zij moeten weten dat de kosten van fraude immens zijn", zei de rechter.

Aftrek voorarrest

De belastingadviseur zit inmiddels al 21 maanden vast, eerst in Italië en nu in de Verenigde Staten. Na aftrek van zijn voorarrest resteert dus nog een aantal maanden, die hij zal moeten vastzitten in een Amerikaanse gevangenis.

"Hoewel dit niet is waar we op hoopten, zijn we blij om te weten dat het een kwestie van maanden is voordat Frank Butselaar weer naar huis kan", laten zijn advocaten weten aan het FD.

De identiteitsfraudezaak tegen Tim den Besten is door het Openbaar Ministerie geseponeerd na een bekentenis en een gesprek met zijn slachtoffers. De presentator heeft toegegeven dat hij nepprofielen heeft gemaakt met persoonlijke foto's van drie mannen op homodatingapp Grindr en Instagram, zo heeft zijn advocaat bekendgemaakt.

Den Besten gebruikte de nepprofielen om in 2022 en 2023 seksueel getinte gesprekken te voeren en neemt daar nu naar eigen zeggen de volledige verantwoordelijkheid voor. In de verklaring zegt de presentator dat hij veel spijt heeft dat hij foto's en gegevens van andere mannen heeft gebruikt. "Daarmee deed ik mensen pijn en verdriet. Ik schaam mij diep."

Uitzending geschrapt

Toen de zaak eind 2023 na berichtgeving door Het Parool aan het rollen kwam, schrapte omroep KRO-NCRV een aflevering van de familiespelshow Waku Waku, waarin Den Besten kandidaat was. De publieke omroep zei toen dat identiteitsfraude in de programma's voor de jeugd een onderwerp is "waar we kinderen regelmatig voor waarschuwen en over berichten".

Den Besten presenteerde op televisie onder meer Timmyland en De Outsiders en maakte documentaires. Vlak voor de identiteitsfraudezaak via de media aan het licht kwam, legde hij zijn werk neer omdat hij kanker had.

"Ik ben heel blij dat ik na series van chemokuren en bestralingen vooralsnog kankervrij ben verklaard", zegt Den Besten. In de verklaring bedankt hij zijn artsen en verpleegkundigen. Daarin staat ook dat de presentator in een kliniek heeft gewerkt aan zijn psychische problemen. "Ik ben al een eind op weg, maar ben er nog niet helemaal."

De beschermhuls om de voormalige kerncentrale in Tsjernobyl in Oekraïne is door een drone-aanval beschadigd geraakt. Het VN-atoom- en energieagentschap IAEA heeft dat bevestigd op X.

De Oekraïense president Zelensky zegt op X dat de brand inmiddels is geblust en dat er geen verhoogde radioactiviteit is waargenomen. Hij heeft Rusland beschuldigd van de drone-aanval. Het Kremlin ontkent de aanval te hebben uitgevoerd.

Het IAEA meldt dat afgelopen nacht bij de kerncentrale een explosie te horen was, waarna brand ontstond. Op foto's die het agentschap heeft gedeeld, is te zien dat het dak is geraakt. Er zouden geen gewonden zijn gevallen.

Bescherming tegen straling

De sarcofaag is om de kerncentrale gebouwd om de omgeving te beschermen tegen straling uit de kerncentrale. De overkapping staat sinds 2016 in Tsjernobyl. Hij is 110 meter hoog, 260 meter lang en 165 meter breed. Er is zes jaar aan gewerkt.

Na de kernramp in 1986 werd een betonnen overdekking gebouwd om de omgeving van de kerncentrale te beschermen tegen radioactieve straling. Maar daar kwamen scheuren in, waardoor er een nieuwe beschermlaag gebouwd moest worden.

Zelensky deelde deze beelden van de beschadigde sarcofaag op X. De NOS heeft de tijd en plaats van deze beelden kunnen verifiëren:

Rusland beschuldigt op zijn beurt Oekraïne van het uitvoeren van een artillerieaanval op een elektriciteitscentrale in het zuidoosten van Oekraïne gisteren.

De centrale staat in de buurt van de kerncentrale van Zaporizja. Die is volgens Rusland niet beschadigd geraakt. Beide centrales zijn in Russische handen. Volgens de Russische autoriteiten zaten meer dan 50.000 mensen zonder elektriciteit vanwege de aanval.

Inspecteurs van het IAEA zouden de kerncentrale bezoeken, maar dat werd afgezegd "als gevolg van intense militaire activiteiten in de regio", zei de atoomwaakhond.

Toen Nissan eind 2024 fusiebesprekingen aankondigde met Honda, werd de deal gezien als een potentiële reddingsboei voor de noodlijdende autofabrikant Nissan. Een fusie zou de vierde grootste autofabrikant ter wereld hebben gecreëerd, met een totale waarde van omgerekend meer dan 57 miljard euro.

Nog geen twee maanden na de eerste onderhandelingen liepen de gesprekken gisteren vast. Honda zegt zich terug te trekken uit de deal omdat Nissan geen dochteronderneming wilde worden. Voor Nissan is dit een nieuwe klap in een reeks tegenslagen die het bedrijf in zwaar weer hebben gebracht, terwijl de overgebleven opties om het bedrijf te redden steeds verder uitgeput raken.

'Nissan overschat zijn positie'

In de onderhandelingen eiste Nissan een positie op gelijkwaardig aan die van Honda, ondanks zijn aanzienlijk zwakkere financiële situatie. Honda, dat inmiddels vijf keer zo veel waard is als Nissan, drong aan op een diepgaand herstructureringsplan, inclusief ontslagen en fabriekssluitingen. Nissan weigerde.

"Ik denk dat het een managementprobleem is", zegt Julie Boote, analist bij Pelham Smithers Associates, tegen persbureau Reuters. "Ze overschatten hun positie, hun merkwaarde en hun vermogen om het bedrijf weer winstgevend te maken volledig."

Naarmate de onderhandelingen vorderden, groeide bij Honda de frustratie over de trage besluitvorming van Nissan. Daarbij kampt de autofabrikant met kelderende verkopen in de Verenigde Staten en China, heeft het zijn winstverwachtingen herhaaldelijk moeten verlagen en blijft het achter in de transitie naar elektrische voertuigen. Om deze redenen kwam Honda met het voorstel om Nissan een dochteronderneming te maken.

Op een persconferentie na de mislukte besprekingen verdedigde Honda-CEO Toshihiro Mibe zijn positie: "We weten dat de fusie een positief effect kan hebben op onze inkoop, onderzoek en innovatie", zei hij. "Tegelijkertijd realiseerden we ons dat het noodzakelijk is om snel en resoluut pijnlijke beslissingen te nemen."

Nissan-CEO Makoto Uchida was het daarmee oneens: "We hadden geen vertrouwen in de mate waarin Nissans onafhankelijkheid gewaarborgd zou blijven en of ons volledige potentieel benut zou worden als Nissan een dochteronderneming van Honda zou worden", stelde Uchida op dezelfde persconferentie.

Diepe managementcrisis

Nissans financiële vooruitzichten verslechteren snel. Het bedrijf heeft zijn winstprognose dit jaar al drie keer naar beneden bijgesteld. Gisteren maakte Nissan bekend dat de winst in het derde kwartaal van 2024 met meer dan driekwart is gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. Over het hele boekjaar wordt zelfs een verlies verwacht, van netto 500 miljoen euro. Dat komt voornamelijk door hoge reorganisatiekosten. Het is voor het eerst sinds 2020 dat het bedrijf rode cijfers presenteert.

Nissan wil grote kostenposten schrappen en stelt nu voor drie fabrieken te sluiten. Dit zal leiden tot een productieverlaging van ongeveer 20 procent. In totaal worden wereldwijd meer dan 9000 banen geschrapt.

Nissan-president Uchida erkent de ernst van de situatie: "Ik neem de problemen in het bedrijf en onze verantwoordelijkheid als management heel serieus." Hij hintte erop dat hij aftreedt zodra er een concreet plan is om de automaker te redden. "Dan zal ik klaarstaan om het stokje over te dragen", verklaarde hij tegen verslaggevers.

Gemiste kansen

De mislukte fusie met Honda past in een patroon van gemiste kansen voor Nissan. De afgelopen jaren heeft het bedrijf zich verzet tegen een diepere samenwerking met Renault, hoewel de Franse autobouwer de grootste aandeelhouder is. Daarbij heeft het geaarzeld om partnerschappen aan te gaan met technologiebedrijven voor de ontwikkeling van een nieuwe generatie voertuigen.

Een van deze bedrijven is een mogelijke nieuwe partner: Foxconn, een Taiwanese elektronicagigant. Dit bedrijf heeft interesse getoond in het nemen van een belang in Nissan als onderdeel van zijn ambities in de markt voor elektrische voertuigen. "Ons doel is niet een overname, maar samenwerking", vertelde Foxconn-voorzitter Young Liu recentelijk.

Door de steeds diepere crisis wordt de ontwikkeling van een nieuwe generatie auto's echter steeds lastiger. Daarbovenop wordt elke buitenlandse investering in Nissan streng beoordeeld door de Japanse overheid, gezien het strategische belang van de autofabrikant voor de Japanse economie.

Met Honda buiten beeld en onzekerheid over de interesse van Foxconn, staat Nissan voor een harde keuze: een nieuwe partner vinden of een zelfstandig herstel proberen, een strategie waar analisten weinig vertrouwen in hebben.