NOS Nieuws - Algemeen

Nederland moet de oren niet laten hangen naar de Amerikaanse druk voor strengere regels voor de handel met China. Zo reageert China op de aankondiging van minister Klever voor Buitenlandse Handel dat er voor meer chipmachines van ASML een exportvergunning nodig is.

Peking vindt dat Nederland de internationale handelsregels moet handhaven, om de wederzijdse belangen van Nederlandse en Chinese ondernemingen te beschermen.

De EU en de VS vrezen dat China de geavanceerde chips die je met de ASML-machines kunt maken gebruikt om de Europese en Amerikaanse economie en defensie te ontregelen. Het land zou de chipmachines gebruiken om een economisch en militair overwicht op te bouwen. Daarom is er voor de uitvoer naar China van meer van die machines toestemming nodig van het Nederlandse ministerie.

Het Chinese ministerie van Handel denkt dat er andere motieven spelen. De exportbeperkingen zijn volgens China door de VS aan Nederland opgelegd. De VS isoleert zich daarmee, zegt China. Ook zou de maatregel de stabiliteit van de wereldwijde keten van toeleveranciers en de chipindustrie schaden.

ASML zegt in een verklaring op z'n website dat er door de exportbeperkingen weinig voor het bedrijf verandert. De exportregels in de VS waren al streng, met de Nederlandse verscherping "worden de Amerikaanse en Nederlandse regels geharmoniseerd".

Maar kort daarvoor zei ASML-topman Fouquet op een conferentie in New York dat de Amerikaanse beperkingen steeds meer economisch gemotiveerd zijn, in plaats van militair, zoals de VS zelf zegt.

Er komt geen hoger beroep in de zaak van profvoetballer Rai Vloet (29), die vorig jaar april werd veroordeeld tot 2,5 jaar cel vanwege een dodelijk ongeval op de A4. Hij kreeg ook een rijontzegging van vier jaar.

Vloet heeft zijn hoger beroep ingetrokken. Het Openbaar Ministerie heeft in navolging daarvan besloten ook niet in hoger beroep te gaan, mede vanwege de belangen van de nabestaanden.

Bij het ongeval op 14 november 2021 in de buurt van Hoofddorp kwam de 4-jarige Gio Roos uit Zoetermeer om het leven. Tijdens de strafzitting gaf Vloet toe dat hij sterke drank had gedronken, voordat hij in de auto stapte. Op het moment van het ongeluk reed Vloet 193 kilometer per uur, waar 130 was toegestaan.

FK Oeral

Ten tijde van het ongeluk was Vloet speler van Heracles Almelo. Hij speelde ook bij onder meer PSV en NAC. Vloet werd na het ongeluk geschorst door Heracles. Hij vertrok vervolgens naar Kazachstan en speelde daarna enige tijd bij de Russische club FK Oeral.

Na degradatie van deze club werd zijn contract niet verlengd en keerde hij terug naar Nederland. Tijdens zijn periode in Rusland had Vloet al via zijn advocaat laten weten dat hij bereid was zijn straf in Nederland uit te zitten.

Het grootste Boeddhabeeld van Japan kan er weer een jaartje tegenaan. Twee schoonmakers in klimuitrusting hebben het Ushiku Daibutsu-monument zijn jaarlijkse gezichtsbehandeling gegeven.

De twee schrobben ieder jaar vogelpoep en stof van het enorme beeld. Met zijn 120 meter hoogte was de Ushiku Daibutsu bij voltooiing in 1993 het grootste beeld wereldwijd. Hoewel het in 2008 werd ingehaald door twee nog grotere Boeddha's elders, staat het nog altijd in de top-5.

Het Vrijheidsbeeld kan er met zijn 46 meter net niet drie keer in en de Boeddha zou ook precies boven de 112 meter hoge Utrechtse Dom uitpiepen.

Het bronzen beeld werd in 1993 in de stad Ushiku opgericht om de belangrijke boeddhistische stroming te eren die hier in de 13e eeuw ontstond. Jaarlijks trekt het 600.000 bezoekers, die met een lift een museum in de borstkas kunnen bezoeken en genieten van het uitzicht op 85 meter hoogte.

Schoonmakers Kazuyoshi Taguchi (54) en Kazumi Minowa (51) zoeken het nog hogerop: door een gat in het hoofd komen ze tussen de 480 haarbolletjes van een meter op de scalp terecht, waarna ze abseilen naar het gezicht. Het is een taak die beiden al een kwart eeuw uitvoeren.

"We hadden aanvankelijk geen idee hoe we het beeld moesten schoonmaken en ondervonden veel problemen", herinnert Kazuyoshi Taguchi zich. "Zo tolden onze lichamen door de wind."

Al het materiaal dat ze nodig hebben, rond de 150 kilo zwaar, moeten ze zelf naar boven slepen. Hoewel er traditioneel bamboebezems worden gebruikt om Boeddhabeelden te reinigen, zijn die voor deze klus te klein. De mannen gebruiken hogedrukwaterpistolen, zonder schoonmaakmiddel omdat dat het metaal zou kunnen aantasten.

Tempelfunctionaris Masahiro Maekawa is blij als de mannen weer zijn langsgeweest en een blinkende boeddha achterlaten, zegt hij tegen het Franse persbureau AFP, die het ritueel dit keer vastlegde. "We zien het als een moment om na te denken over het afgelopen jaar en een nieuwe periode fris te beginnen."

In Amsterdam is een man om het leven gekomen na een korte politieachtervolging. Vlak voor het ongeval werd de auto opgemerkt door de politie vanwege de hoge snelheid waarmee de wagen reed. Er volgde een korte achtervolging, die direct weer werd afgebroken omdat het te gevaarlijk werd, meldt de politie.

De bestuurder van de auto verloor waarschijnlijk de macht over het stuur en botste rond 03.30 uur op de Wibautstraat met hoge snelheid tegen de muur van een spoorwegviaduct.

In de auto zaten vijf mensen. Hulpdiensten waren snel ter plaatse, maar konden niet voorkomen dat een 28-jarige man uit Amsterdam ter plekke aan zijn verwondingen overleed. Het is niet duidelijk of hij de bestuurder was of een passagier.

Geen treinverkeer

Drie inzittenden raakten gewond en zijn naar het ziekenhuis gebracht. Over de aard van hun verwondingen is niets bekendgemaakt. De vijfde inzittende bleef ongedeerd.

Vanwege de harde klap tegen het spoorwegviaduct lag het treinverkeer enige tijd stil om te controleren of er schade was aan het viaduct. Ook de weg is enige tijd afgesloten geweest voor onderzoek naar de toedracht. Daarbij zijn ook verkeersspecialisten van een andere eenheid betrokken, meldt de politie.

Het Openbaar Ministerie gaat niet uit van een causaal verband tussen de achtervolging en het ongeluk. Daarom stelt het OM geen onderzoek in naar het ongeluk, zegt een woordvoerder.

In 2023 waren opnieuw minder werknemers lid van een vakbond: 15 procent. Hiermee heeft de daling van de afgelopen jaren doorgezet. Het percentage vakbondsleden onder werknemers, ook wel de organisatiegraad genoemd, was in 2022 nog ongeveer 16 procent, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden.

Mannen zijn vaker lid dan vrouwen: 17 procent tegenover 14 procent. Tussen 2018 en 2023 is het vakbondslidmaatschap het sterkst afgenomen onder de oudere leeftijdsgroepen tot 65 jaar. Van de 55- tot 65-jarige werknemers was in 2023 25 procent lid, tegenover 31 procent in 2018. Onder de jongere leeftijdsgroepen nam het percentage vakbondsleden ook af, maar wel minder sterk.

De gemiddelde leeftijd van vakbondsleden was 47 jaar in 2023. Werknemers die geen vakbondslid zijn, waren gemiddeld 40 jaar. De organisatiegraad is het hoogst onder werknemers in het openbaar bestuur: 27 procent. Direct daarna volgt het onderwijs (26 procent) en in vervoer en opslag (24 procent). Aan de andere kant zijn werknemers in de informatie en communicatie met 6 procent het minst vaak vakbondslid.

Wel of geen cao

Verder valt op dat werknemers die in grote organisaties werken het vaakst zijn aangesloten bij een vakbond. Van de werknemers die in een bedrijf met 1 tot 5 personen werken, was 9 procent lid. Bij bedrijven met 1000 of meer personen was dit 20 procent, meldt het CBS. Ook is er in 2023 een verschil in lidmaatschap te zien tussen werknemers met een vaste arbeidsrelatie en werknemers met een flexibele arbeidsrelatie: 18 procent tegenover 9 procent. En werknemers die onder een cao vallen (19 procent) zijn veel vaker lid van een vakbond dan werknemers zonder cao (7 procent).

Waarom geen lid

Het CBS heeft voor dit onderzoek niet gevraagd aan niet-leden waarom ze geen lid zijn. Vorig jaar deed het statistiekenbureau dat wel: toen zei 54 procent dat ze er nooit serieus over hadden nagedacht. Daarna zei 12 procent dat vakbonden geen invloed (meer) hebben op hun arbeidsvoorwaarden. En 8 procent vond het lidmaatschap te duur.

Volgens Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht (Universiteit van Amsterdam) zegt het ledental niet alles over de representativiteit van de vakbonden. "Uit enquêtes die het ministerie van Sociale Zaken onder alle werkenden houdt, blijkt dat de meesten, echt 70 tot 80 procent, de vakbond nog steeds als hun vertegenwoordiger beschouwen", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Volgens Verhulp is het zorgwekkender als het aantal werkgevers afneemt dat is georganiseerd. "Dan moeten werkgevers op een andere manier aan hun arbeidsvoorwaarden werken. Dan wordt er met ondernemingsraden onderhandeld of met hele kleine, net opgerichte vakbonden. Soms wordt alleen maar op individueel niveau onderhandeld, maar dat leidt natuurlijk tot allerlei problemen, zoals ongelijkheid tussen werknemers en bijzondere arbeidsvoorwaarden."

Om het ledental weer op te schroeven, zijn volgens de hoogleraar meerdere methoden denkbaar. "Een opt-outsysteem, met dus als uitgangspunt dat je als werknemer lid bent tenzij je uitdrukkelijk aangeeft dat je dat niet wilt. Je kunt ook denken: het ledental doet er niet zoveel toe, het gaat over representativiteit en de bereidheid van werknemers om een vakbond te steunen. Niet financieel, maar op een andere manier. Of je kunt aan stemmingen of verkiezingen denken."

Meebetalen

Toch is ledental wel belangrijk voor de financiële onderbouwing van vakbonden, omdat leden zorgen voor contributie en die contributie de vakbonden draaiende houden, zegt Verhulp. "Op het moment dat dat niet gebeurt en werkgevers gaan bijspringen om die vakbond te betalen, kan dat problemen opleveren. Want als een vakbond te veel werkgeversbijdragen krijgt, dan komt de onafhankelijkheid natuurlijk in gevaar."

Meer geld genereren voor vakbonden kan op verschillende manieren. "Eén ervan is dat je het via belastingen doet. Of via een algemene heffing", zegt Verhulp. "En daar zijn ook goede redenen voor: als bijna alle werknemers, op dit moment nog 72 procent, onder een cao vallen, dan hebben zij ook voordeel van die cao. Terwijl ze daar financieel niet aan bijdragen. Je kunt dan ook zeggen: dan betaalt u ook maar mee."

De NOS komt vanaf vandaag met een nieuwe tv-uitzending: het NOS Journaal in Makkelijke Taal. Dat is bedoeld voor mensen die moeite hebben met de Nederlandse taal, zo'n 2,5 miljoen mensen.

Een gevarieerde groep, bestaande uit ouderen, mensen met een andere eerste taal, zoals nieuwkomers, of mensen die leerproblemen of een problematische schooltijd hebben gehad.

Uit onderzoek is gebleken dat het nieuws voor deze groepen vaak moeilijk te volgen is en daardoor lastig te verwerken. "En omdat de NOS er voor iedereen is hebben wij de handschoen opgepakt en dit journaal ontwikkeld", zegt Marga van Beusekom, eindredacteur van het NOS Journaal in Makkelijke Taal.

Als het NOS Journaal van 20.00 uur lastig te volgen is kan je ook terecht bij het Jeugdjournaal, maar dat is voor veel mensen niet de oplossing, denkt Van Beusekom. "De doelgroep is anders, dus zal de onderwerpkeuze en invalshoek bij het nieuws daarop moeten aansluiten. Zo vertel je het nieuws voor kinderen vaak met veel vaart en effecten. Het tempo en het gebruik van beeld in het NOS Journaal in Makkelijke Taal is juist veel rustiger, zodat het voor die doelgroep goed te volgen is. Het programma heeft ook minder onderwerpen dan andere journaals, de presentator geeft meer uitleg en er worden geen moeilijke woorden gebruikt."

"De taal in de gewone journaals is in de loop van de jaren zeker ook veranderd", zegt Tjitske Speckmann, chef eindredactie. "We gebruiken meer spreektaal, kortere zinnen en geen jargon en onnodig moeilijke woorden. Maar we gaan bij het maken van het gewone journaal wel uit van mensen die de Nederlandse taal redelijk goed beheersen en een bepaalde basiskennis hebben."

Dat hoeft zeker geen hoger of universitair niveau te zijn. Het gewone journaal gaat er bijvoorbeeld van uit dat de kijkers weten wat de NAVO is. In het NOS Journaal in Makkelijke Taal zal dat veel meer uitgelegd worden", zegt Van Beusekom. "Op het moment dat Rutte daar de baas wordt, zullen we dat uitgebreid behandelen."

Het eerder genoemde onderzoek, dat werd uitgevoerd samen met de Stichting Lezen en Schrijven én met mensen die zelf moeite hebben met lezen en schrijven, leidde in 2021 al tot het NOS Nieuws van de Week, een wekelijks journaal op YouTube en op regionale en lokale tv-zenders. Het NOS Journaal in Makkelijke Taal is daar een vervolg op.

"In principe maken we gebruik van bestaand materiaal, maar verslaggevers zullen op ons verzoek ook interviews speciaal voor ons journaal opnemen", zegt Van Beusekom.

Verslaggever Joris van Poppel, die heeft meegewerkt aan een proefuitzending, heeft een interview met een deskundige twee keer opgenomen. "Als een geïnterviewde te moeilijke woorden gebruikt stellen we de vraag opnieuw, daar gaan we extra op letten", zegt Van Poppel.

Ook kan het zijn dat er aanvullende opnamen worden gemaakt om een onderwerp dichter bij de doelgroep te brengen, zoals bij een onderwerp over niet gestoord worden buiten werktijd.

De gewone journaals interviewden hiervoor werknemers op een kantoor. Het NOS Journaal in Makkelijke Taal zal eerder kiezen voor mensen met praktische beroepen. "We willen dat het journaal zo veel mogelijk aansluit bij de belevingswereld van onze doelgroep."

Het NOS Journaal Makkelijke Taal wordt gepresenteerd door de bekende gezichten van het NOS Journaal en is dagelijks te zien om 17.00 uur op NPO 1. Het gewone journaal komt dan te vervallen.

In de Filipijnen is een populaire predikant gearresteerd na een klopjacht van twee weken. Hij wordt beschuldigd van vrijheidsberoving van vrouwen en kinderen. Ook zou hij ze seksueel hebben misbruikt.

De 71-jarige Quiboloy, die zichzelf "de zoon van God" noemt, is de oprichter van de in de Filipijnen gevestigde Kingdom of Jesus Christ-kerk. Die heeft naar eigen zeggen miljoenen leden. In 2021 werd Quiboloy door het Amerikaanse ministerie van Justitie aangeklaagd omdat hij meisjes en vrouwen tussen de 12 en 25 jaar voor hem liet werken. Ook werd verwacht dat ze seks met hem hadden. De VS heeft eveneens om de arrestatie van Apollo Carreon Quiboloy gevraagd.

Volgens de VS heeft Quiboloy ook plannen gehad om kerkleden met behulp van frauduleus verkregen visa naar de VS te sturen. De FBI zegt verder dat leden zijn gedwongen om donaties te geven. Daarmee werd geld ingezameld om de extravagante levensstijl van de leiders te financieren, aldus de FBI.

Nadat een arrestatiebevel werd uitgevaardigd, begon een klopjacht op de predikant. Gisteren hield hij zich verborgen in een appartementencomplex in de miljoenenstad Davao City. Quiboloy kwam uiteindelijk zelf naar buiten nadat de politie hem een ultimatum van 24 uur had gegeven om zich over te geven. Ook vier medeverdachten zijn opgepakt.

Uitlevering

De Filipijnen zijn niet van plan de predikant uit te leveren aan de Verenigde Staten. "Op dit moment kijken we niet naar uitlevering", zei de Filipijnse president Ferdinand Marcos tegen verslaggevers in de hoofdstad Manilla. "We concentreren ons op de zaken die in de Filipijnen zijn ingediend."

Het is niet bekend of de VS formeel om uitlevering heeft verzocht. Het ministerie van Justitie liet vanochtend weten dat Quiboloy eerst zijn straf op de Filipijnen moet uitzitten.

Duitsland en Nederland treffen elkaar morgen in de Nations League. Het zou voor velen de gedroomde EK-finale in Berlijn zijn geweest, maar bij het EK in eigen land vloog Duitsland er in de kwartfinale uit. Toch kijkt het land niet met een kater terug op de organisatie van het toernooi. Integendeel.

Over het Europameisterschaft wordt, anderhalve maand na de finale, vrijwel alleen in superlatieven teruggeblikt. Toernooibaas Martin Kallen kijkt "zeer tevreden" terug, de Duitse voetbalbond DFB sprak van een "sportief, economisch en sociaal succes" en minister Faeser van Binnenlandse Zaken zei dat alle verwachtingen "overtroffen werden".

Voor de UEFA was het een "doorslaand succes", blijkt uit de evaluatie die half augustus naar buiten werd gebracht. 2,7 miljoen bezoekers uit 190 landen bezochten de tientallen EK-wedstrijden, maar nog indrukwekkender: wereldwijd waren er niet minder dan 5,2 miljard tv-kijkers, aldus de Europese voetbalbond.

Van de geschatte miljardenopbrengst van de UEFA, voornamelijk door de verkoop van tv-rechten, vloeit bijna één miljard naar de deelnemende nationale bonden. En wat de Duitse organisatie belangrijk vindt om te benadrukken: een kleine 7 miljoen gaat naar duurzaamheidsprojecten in het Duitse amateurvoetbal.

Wat de organisatie Duitsland precies heeft gekost, is niet bekend, maar vooraf werden de uitgaven op zeker 625 miljoen euro geschat. Een relatief laag bedrag (Qatar investeerde naar schatting 220 miljard voor het WK van 2022), voornamelijk omdat in voetballand Duitsland geen nieuwe stadions gebouwd hoefden te worden. De meeste speellocaties waren bovendien al opgeknapt of uitgebreid voor het WK van 2006.

'7,4 miljard voor Duitsland'

Een rapport van Nielsen Sports over de baten van het EK voor Duitsland werd vorige week met gejubel ontvangen. Het onderzoeksbureau onderzocht voor UEFA en DFB het effect van het toernooi op de Duitse economie en kwam uit op een bedrag van 7,4 miljard euro, voornamelijk door de uitgaven van de uitbundige bezoekers.

In het grotere plaatje komt dat neer op een eenmalige boost van 0,1 procent voor de Duitse economie, becijferde het Duitse onderzoeksinstituut Ifo eerder. Na één kwartaal is dat effect overigens al grotendeels uitgewerkt: iedereen is immers weer naar huis.

Het PR-effect voor Duitse steden mag echter niet onderschat worden, volgens de hoofdmarketeer van Stuttgart, waar onder meer de kwartfinale tussen titelfavorieten Spanje en Duitsland werd gespeeld. "De brutokosten van 38 miljoen voor de stad zijn relatief laag als je het uitsmeert over de komende tien jaar", zei ze tegen de SWR. Zij verwacht een blijvende, positieve imagoboost voor de stad in Baden-Württemberg.

Niet alleen hosanna

Gemor is er ook, bijvoorbeeld bij een groot deel van de horeca. Volgens de Duitse hotel- en restaurantvereniging DEHOGA profiteerde maar 8,1 procent van de ondervraagde horecazaken van het EK. Vooral biergärten en cafés boekten grote winst door de drinkgrage Schotten, uitbundige Oranjefans en triomferende Spanjaarden.

Ook ondernemers die een stand in de officiële fanzones huurden, kijken met gemengde gevoelens terug. Mede door de strenge toegangscontroles en beperkt entertainmentaanbod kozen veel fans liever voor een bar buiten de fanzone. Ook beklagen standhouders zich in Duitse media over de strenge UEFA-regels, waardoor zij gebonden waren aan vaste prijzen en de producten van UEFA-sponsors.

Kritiek is er ook op de teleurstellende Duitse infrastructuur, van de vele werkzaamheden op de Duitse autobahn tot uitval en urenlange vertraging op het spoor. Vele bezoekers ontdekten dat het cliché van 'Deutsche pünktlichkeit' in de praktijk wat tegen kan vallen. Ook Oranje moest noodgedwongen van trein op vliegtuig overstappen.

Volgend toernooi

Over het algemeen overheerst de positiviteit. Het leidt tot het zelfvertrouwen dat Duitsland zich op wil maken voor een volgend sporttoernooi: de Olympische Spelen. Onlangs meldde het zich als eerste officiële kandidaat voor de organisatie van de Spelen van 2040, vijftig jaar na de hereniging van Oost- en West-Duitsland

In de Amerikaanse staat Kentucky zoekt de politie nog altijd naar een man die dit weekend verkeer op een snelweg onder vuur nam. De autoriteiten hebben een 32-jarige verdachte op het oog, ze vermoeden dat hij zich verschuilt in een moeilijk begaanbaar bosgebied in de buurt.

Twaalf rijdende auto's werden zaterdagavond geraakt toen de schutter het vuur opende vanaf een klif boven afslag 49 van Interstate 75, dicht bij het stadje London. De politie sprak aanvankelijk van vijf geraakte auto's, maar dat aantal werd later naar boven bijgesteld doordat enkele chauffeurs zich pas thuis realiseerden dat ze waren geraakt.

"Het was een gekkenhuis toen de eerste collega's arriveerden. Mensen langs de kant van de weg, alarmlichten aan, kogelgaten, ramen kapotgeschoten", omschreef een politiewoordvoerder de situatie. "Pure chaos."

Vijf personen raakten gewond, allen liggen nog in het ziekenhuis. Enkelen van hen raakten zwaargewond, zo werd één slachtoffer in het gezicht geraakt. In totaal moet de schutter zo'n twintig tot dertig kogels hebben afgevuurd. De politie gaat ervan uit dat de automobilisten willekeurige slachtoffers waren.

AR-15 gevonden

De politie opende meteen de jacht op de schutter. Met een drone, helikopters en te voet werd een bosrijk gebied in de buurt uitgekamd.

Daarbij werden zaterdag en zondag een achtergelaten auto en een weggegooid AR-15-geweer gevonden. Beide bleken eigendom van Joseph A. Couch uit het plaatsje Woodbine in de buurt. Couch had het geweer zaterdagochtend gekocht, samen met zo'n duizend patronen.

Over een motief wil de politie niet speculeren. Couch heeft een strafblad, maar slechts voor enkele kleine vergrijpen. Hij diende zeker vier jaar in de Nationale Garde van de staat.

Volgens de politie is de zoektocht naar Couch moeilijk en gevaarlijk. Het gebied is moeilijk toegankelijk door de dichte bebossing en ravijnen en Couch geldt als vuurwapengevaarlijk. "Hij kan zich achter een boom verschuilen en dan lopen we zo op hem af."

Omwonenden wordt daarom aangeraden hun deuren te sluiten, goed op te blijven letten en weg te blijven uit de omgeving van de zoektocht. Uit voorzorg blijven scholen in het gebied vandaag dicht, ook gingen gisteren sommige kerkdiensten niet door.

De klopjacht werd toen het donker werd in Kentucky opgeschort. De zoektocht wordt herstart bij het ochtendgloren.

Wat is de AR-15? En waarom is er in de Verenigde Staten veel discussie over? NOS op 3 legt het je hieronder uit:

Goedemorgen! Vandaag is de rechtszaak over de wolf op de Utrechtse Heuvelrug. En voor de paralympiërs zitten de Spelen erop: vanmiddag worden ze gehuldigd in Den Haag.

Eerst het weer: verspreid over het land komen buien voor. Tussendoor is er soms wat zon. Bij een matige tot aan zee vrij krachtige noordwestenwind wordt het 21 graden. Na vandaag blijft het wisselvallig en de temperatuur gaat omlaag.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het is niet duidelijk welke giftige stoffen er waar worden geloosd in de Maas. Dat heeft mogelijk gevolgen voor de kwaliteit van het drinkwater van zeven miljoen mensen, waarschuwen drinkwaterbedrijven. Die halen water uit de Maas om te zuiveren, maar stoffen als PFAS zijn er niet of nauwelijks uit te halen.

Door verouderde vergunningen hoeven bedrijven niet van alle stoffen bij te houden wat ze lozen. De drinkwaterbedrijven willen dat één instantie in binnen- en buitenland toezicht houdt, zodat er een beter beeld ontstaat van lozingen in de Maas.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Paralympische Spelen leverde voor Nederland maar liefst 56 medailles op, waarvan 27 keer goud. Geniet nog even na van de mooiste momenten uit Parijs:

Fijne maandag!

In Algerije heeft zittend president Abdelmadjid Tebboune zoals verwacht de verkiezingen gewonnen. Met bijna 95 procent van de stemmen werd hij herkozen.

De 78-jarige Tebboune wordt gesteund door het leger en was vooraf de grote favoriet om de verkiezingen te winnen. De oppositie kreeg een fractie van de stemmen: de gematigde islamist Abdelaali Hassani Cherif kreeg slechts 3 procent van de stemmen, de seculiere Youcef Aouchiche bleef steken op 2 procent.

Fraudebeschuldiging

De uitdagers van Tebboune hadden al voor de bekendmaking van de uitslag gesproken van fraude. Stembureaufunctionarissen zouden onder druk zijn gezet om resultaten aan te passen. Enkele uren na de bekendmaking van de uitslag trok opvallend genoeg ook Tebboune de verkiezingsuitslag in twijfel.

Ook over de opkomstcijfers zijn de nodige vragen. In eerste instantie zei de kiescommissie dat de opkomst 48 procent was, later lieten functionarissen weten dat slechts 5,6 miljoen van de ongeveer 24 miljoen stemgerechtigden een stem hadden uitgebracht. Dat opkomstcijfer zou zelfs nog lager zijn dan de 39,9 procent bij de verkiezingen in 2019.

Het is onduidelijk wat dat alles betekent voor de definitieve verkiezingsuitslag. Het Grondwettelijk Hof moet die nog bekrachtigen. Dat kan tot drie weken duren.

Tebboune kwam in 2019 aan de macht, toen hij Abdelaziz Bouteflika opvolgde na wekenlange protesten. Bouteflika trad af onder druk van het leger. Sinds het aantreden van Tebboune zou de onderdrukking van kritische geluiden zijn toegenomen. Amnesty International veroordeelde vorige week nog het "hardhandig optreden van Algerije tegen de mensenrechten, inclusief het recht op vrijheid van meningsuiting, vreedzame vergadering en vereniging in aanloop naar de presidentsverkiezingen in het land".

Door verouderde en onvolledige vergunningen is vaak onbekend welke schadelijke stoffen er op welke plek in de Maas worden geloosd door de industrie. De waterkwaliteit van de Maas, bron van drinkwater van zeven miljoen mensen in Nederland en België, staat daardoor onder druk, waarschuwen samenwerkende drinkwaterbedrijven verenigd in RIWA-Maas in het jaarrapport over 2023.

"Wat mij nogal verbaast, is dat er geen overzicht is met alle bedrijven die zowel direct als indirect via de riolering afvalwater lozen", zegt directeur Maarten van der Ploeg. "Zonder zo'n overzicht weet je dus eigenlijk ook niet precies wat er gebeurt."

Vooral lozingen van stoffen als PFAS vormen een probleem, aldus de drinkwaterbedrijven. Nadat de Maas Nederland binnenstroomt vanuit België, komt er nog eens de helft van de PFAS bij. Deze zogeheten PMT-stoffen (persistente, mobiele en toxische stoffen) breken niet af, zijn niet of nauwelijks te zuiveren met bestaande technieken en zijn schadelijk voor mens en milieu.

Vorige week riepen waterzuiveringsbedrijven langs de Rijn Duitsland al op om meer toezicht te houden. Dat land zou zich niet aan de afspraken houden om stoffen als PFAS uit het water te houden. Overigens benadrukt RIWA in beide gevallen dat de wettelijke kwaliteitseisen voor drinkwater nog altijd gehaald worden.

Vergunningen

Industrieel afvalwater wordt niet alleen direct in rivierwater geloosd, maar komt ook via de riolering in het milieu terecht. Voor beide methodes hebben bedrijven een vergunning nodig, maar volgens RIWA-Maas zijn veel van deze vergunningen verouderd. "Vooral in die laatste categorie is er eigenlijk heel weinig zicht op wat er nou precies gebeurt", stelt Van der Ploeg. "Het is heel belangrijk dat we daar beter zicht op krijgen."

In de vergunningen staat bijvoorbeeld nog een beperkt aantal verplicht te meten stoffen, waardoor niet duidelijk is welke stoffen de bedrijven mogelijk nog meer lozen. Het leidt bovendien tot een oneerlijke situatie tegenover bedrijven die wel een actuele vergunning hebben. Als voorbeeld noemt hij industriecomplex Chemelot bij Geleen, dat juist het goede voorbeeld geeft.

"Die hebben een volledig transparante vergunning waarbij in kaart is gebracht wat zij precies lozen, mét doelstellingen welke stoffen zij zo snel mogelijk gaan reduceren. Wat je merkt is dat zo'n bedrijf dat volledig transparant is, vaker negatief in het nieuws komt. Terwijl bedrijven waarvan veel meer onbekend is, positiever bekendstaan. Dat is een trend die omgekeerd moet worden: transparantie moet lonen."

Betere handhaving

De drinkwaterbedrijven, die jaarlijks 450 miljard liter water uit de Maas onttrekken voor drinkwater, dringen aan op een volledig overzicht van alle directe en indirecte industriële lozingen in het hele internationale Maasstroomgebied. Rijkswaterstaat is momenteel een van de vergunningverleners, maar RIWA wil dat één autoriteit het volledige overzicht krijgt, zodat de waterkwaliteit van de Maas beter bewaakt wordt.

Volgens Van der Ploeg is het thema lang genegeerd door de politiek. Hij pleit dan ook niet alleen voor strengere regels, maar ook meer menskracht om te handhaven.

"Water uit de Maas is niet alleen voor kraanwater belangrijk, er zijn ook genoeg vissen, je hebt recreatie en landbouw die er gebruik van maakt. Het is dus in het belang van de hele samenleving dat de kwaliteit goed is en dat we deze schadelijke stoffen daar zoveel mogelijk uit weren."

Bij overstromingen in het zuiden van Marokko zijn zeker elf mensen omgekomen en negen mensen vermist geraakt. Dat zegt het Marokkaanse ministerie van Binnenlandse Zaken tegen het Franse persbureau AFP. Onder de doden is één persoon met een buitenlandse nationaliteit. Welke dat is, is niet bekendgemaakt.

Zeventien prefecturen en provincies in het zuiden werden getroffen door zware onweersbuien, die overstromingen veroorzaakten. Zeven mensen kwamen om het leven in de provincie Tata, twee mensen overleden in de provincie Errachidia.

'Uitzonderlijk'

Het ministerie spreekt van een "uitzonderlijk" weerfenomeen in het gebied. "De hoeveelheid neerslag die in twee dagen is gemeten, is gelijk aan de hoeveelheid die in de regio normaal gesproken in een heel jaar valt", aldus een woordvoerder. In de provincie Ouarzazate viel 47 millimeter regen in drie uur tijd. In Tagounite, bij de grens met Algerije, viel volgens de weerdienst zelfs 170 millimeter.

Door de overstromingen zijn 40 huizen ingestort en 93 wegen beschadigd geraakt. Ook zijn drinkwatervoorraden, elektriciteit en telefoonnetwerken aangetast.

De afgelopen dagen zijn doorgaans droge gebieden in het zuiden van Marokko en Algerije getroffen door zware regenval die overstromingen veroorzaken. De zware regenval is het gevolg van een "extreem instabiele tropische luchtmassa", zegt het hoofd van het Marokkaanse meteorologisch instituut tegen AFP.

Bij de eerste Nationale Walvistelling zijn zaterdag in totaal zestig bruinvissen geteld, meldt Stichting Rugvin. Op twaalf plekken langs de Nederlandse kust werd door ruim 200 vrijwilligers gezocht naar walvissen, die onder meer leven in de Waddenzee, de Noordzee en de Oosterschelde.

Onder de getelde bruinvissen was een moeder met een kalf. Ook is er volgens de stichting mogelijk een dolfijn, die ook behoort tot de walvisachtigen, waargenomen.

De meeste walvissen werden gezien in de Oosterschelde: 26 bruinvissen, de kleinste walvissoort van Europa. Op de Oosterschelde gingen 23 walvisspotters van de stichting in zeven boten op zoek naar de dieren. Ook in Vlissingen, Den Helder, Texel, Den Oever en IJmuiden werden walvissen gezien.

Stichting Rugvin is bezorgd over de uitslag van de telling. Vijf jaar geleden zagen onderzoekers alleen al in de Oosterschelde 55 bruinvissen. "Dit kan verklaard worden door het hoge sterftecijfer deze zomer", zegt directeur Frank Zanderink van de stichting. "41 bruinvissen zijn in 2024 dood op het strand aangetroffen. De oorzaak wordt nog onderzocht."

Zanderink wijst er verder op dat bruinvissen te maken hebben met veel negatieve menselijke invloeden. "Zoals overbevissing, verstoring door boten, chemische vervuiling, verdrinking in visnetten en de opwarming van het zeewater. De Noordzee is geen paradijs voor ze. Walvissen hebben veel voedsel nodig. Maar de zee is leeggevist."

De telling wordt vanaf nu jaarlijks herhaald. Met de Nationale Walvistelling wil de stichting het bewustzijn vergroten rond bruinvissen, dolfijnen en bultruggen, die in Nederlandse wateren zwemmen.

De NOS ging gisteren mee de Oosterschelde op, op zoek naar bruinvissen. Maar die lieten zich moeilijk vinden:

Rapper Kendrick Lamar verzorgt volgend jaar februari het optreden in de rust van de Super Bowl. De zogenoemde halftimeshow is een traditie bij de finale van het American footballseizoen, waar doorgaans vele miljoenen mensen naar kijken.

Lamar bevestigt het nieuws in een video op sociale media. "Rapmuziek is nog steeds het genre met de meeste impact. En ik zal de wereld laten zien waarom. Ze hebben de juiste gekozen."

"Weinig artiesten hebben zoveel invloed gehad op muziek en cultuur als Kendrick Lamar", zegt hoofd muziek van American footballbond NFL Seth Dudowsky. Voor Lamar wordt het niet zijn eerste optreden bij de Super Bowl. Hij was er in 2022 ook al bij, toen deed hij de show samen met Dr. Dre, Snoop Dogg, Eminem en Mary J. Blige.

De 37-jarige Lamar brak in 2012 door met het album good kid, m.A.A.d city. Daarna volgde succes op succes; Lamar won onder meer 17 Grammy's en een Pulitzerprijs voor zijn album DAMN. Dat was de eerste keer dat die prijs niet naar een klassieke- of jazzmuzikant ging.

Het afgelopen jaar kwam hij vooral in het nieuws vanwege zijn openlijke 'battle' met de Amerikaanse rapper Drake. Lamars disstrack Not Like Us werd een grote hit in de VS.

Tiësto bijna eerste Nederlander

Vorig jaar verzorgde Usher de halftimeshow. Toen keken er in Amerika 123 miljoen mensen naar het evenement. Daarmee was het het meest bekeken televisieprogramma sinds de maanlanding in 1969.

In die show zou ook DJ Tiësto een optreden geven, maar de Nederlander zegde twee dagen van tevoren af vanwege een "noodgeval in de familie".

De Super Bowl is op 9 februari in New Orleans.

In Nigeria zijn zeker 48 mensen omgekomen bij een explosie van een tankwagen met brandstof. De wagen kwam in botsing met een andere vrachtwagen, waarin een onbekend aantal reizigers vervoerd werd. Ook zat er vee in de wagen.

Aanvankelijk werd gesproken van 30 doden, maar bij het verder onderzoeken van alle betrokken voertuigen werden nog 18 lichamen gevonden. Alle lichamen waren ernstig verbrand en zijn al begraven in een massagraf. Ook kwamen 50 dieren om bij de ontploffing. Een onbekend aantal gewonden is naar het ziekenhuis gebracht.

Het ongeluk gebeurde in het noorden van Nigeria. De brandstofwagen was onderweg naar de belangrijkste stad van het land, Lagos, aan de kust in het zuiden. Volgens ooggetuigen was de brandstoftruck aan het slingeren door het slechte wegdek.

Nog meer voertuigen

Er waren nog meer voertuigen betrokken bij het ongeluk, meldt de rampenbestrijdingsdienst. Naast de twee vrachtwagens zou het gaan om een pick-uptruck en een kraanwagen.

De hulpdiensten zijn nog bezig om de plaats van het ongeval op te ruimen. Zij sluiten niet uit dat er nog meer lichamen worden gevonden.

De Britse basgitarist Herbie Flowers is overleden. Het bekendste nummer waarin hij speelde was de hit Walk on the Wild Side van Lou Reed uit 1972, met de kenmerkende, door Flowers bedachte baslijn. Hij werkte met verder met een hele lijst aan wereldsterren, van David Bowie en George Harrison tot Elton John.

Hij was ook een van de oprichters van de Britse popgroep Blue Mink. In 1969 scoorde die band direct een hit met Melting Pot, en later ook met The Banner Man. Vanaf 1977 was hij een van de leden van de laatste samenstelling van rockband T. Rex. In de jaren 70 richtte hij de instrumentale progrockband Sky op, waarmee hij zeven albums opnam en waar hij tot 1995 mee optrad.

Flowers was daarnaast als sessiemuzikant te horen op albums van David Bowie, George Harrison en Elton John, en hij werkte samen met artiesten als Ringo Starr, Cat Stevens en Melanie.

Flowers' familie bevestigt via Facebook zijn overlijden. Hij was 86 jaar.

Muzikant bij de luchtmacht

Volgens de BBC zette Flowers in de jaren 50 zijn eerste stappen als muzikant bij de Britse luchtmacht. Daarin diende hij negen jaar en speelde hij als tubaïst in de band van de Royal Air Force.

Maar zijn grootste succes blijft toch het bedenken van de baslijn voor Walk on the Wild Side, een van de bekendste nummers van Lou Reed, op diens album Transformer uit 1972. Dat album werd geproduceerd door David Bowie en diens gitarist Mick Ronson.

De baslijn wordt gespeeld met twee instrumenten, een contrabas en een elektrische gitaar. Flowers zei in 2005 tegen de BBC dat hij die opzet had bedacht om dubbel betaald te krijgen: hij bespeelde immers twee instrumenten. Rijk werd hij er bepaald niet van; hij kreeg er een vast bedrag van 17 pond voor.

"Met het opnemen voor Transformer was ik maar drie dagen bezig. Daarna heb ik Lou Reed nooit meer gezien. Het waren drie magische dagen", zei Flowers.

Hij heeft er nooit over geklaagd dat hij maar 17 pond heeft gekregen voor de wereldhit: "Het is nooit in me opgekomen dat ik het recht had om te vragen om een percentage of royalty's."

Bij Russische aanvallen op Oekraïne afgelopen nacht zijn één of meerdere aanvalsdrones door het luchtruim van Roemenië gevlogen. Dat zegt het Roemeense ministerie van Defensie. Mogelijk is een drone op Roemeens grondgebied neergekomen.

Vannacht detecteerde de radar een drone in het Roemeense luchtruim. Uiteindelijk vloog deze door naar Oekraïne. Roemeense F-16 gevechtsvliegtuigen gingen uit voorzorg de lucht in. Bewoners van het grensgebied kregen een waarschuwingsbericht op hun telefoon en andere NAVO-landen zijn geïnformeerd.

Volgens de Oekraïense luchtmacht ging het niet om één, maar om meerdere drones. Roemenië heeft aanwijzingen dat een drone is neergekomen in onbewoond gebied bij het grensdorpje Periprava. Daar is een zoekactie gaande naar mogelijke resten van de drone.

Letland

Zaterdag stortte in het oosten van Letland ook een Russische drone neer, meldt de president van Letland. Ook daar loopt een onderzoek.

Op X stelt de president dat het aantal van dit soort incidenten aan de oostflank van de NAVO toeneemt, en dat dit gezamenlijk aangepakt moet worden.

Het zou niet voor het eerst zijn dat Rusland het NAVO-luchtruim schendt. Op Roemeens grondgebied zijn dit jaar meerdere keren stukken van drones gevonden in de buurt van de grens met Oekraïne, en ook eind vorig jaar crashte een Russische drone in Roemenië.

Het land heeft Rusland gewaarschuwd te stoppen met "herhaaldelijke schendingen van het luchtruim" omdat dat zou kunnen leiden tot "escalatie van de veiligheidssituatie".

Roemenië deelt een grens met Oekraïne van meer dan 600 kilometer lang. Ook Roemenië is bezig met wetgeving om in vredestijd vijandelijke drones uit het eigen luchtruim te kunnen schieten.

De Venezolaanse oppositieleider Edmundo González is in Spanje aangekomen. Hij is met zijn vrouw op een militair vliegveld geland in de regio Madrid, meldt de Spaanse publieke omroep TVE.

Vanochtend werd bekend dat González Venezuela was ontvlucht. Hij heeft politiek asiel gekregen in Spanje.

EU-buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell spreekt in een verklaring van "een droevige dag" voor Venezuela. "De EU dringt erop aan dat de Venezolaanse autoriteiten een einde maken aan de repressie en willekeurige arrestatie van oppositieleden", schrijft hij.

Onderdak in Nederlandse ambassade

González wordt onder meer beschuldigd van opruiing en samenzwering, naar aanleiding van zijn claim dat hij de presidentsverkiezingen eind juli heeft gewonnen. Afgelopen dinsdag werd een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd.

De oppositieleider liet zich na de herverkiezing van president Maduro niet meer in het openbaar zien. Hij heeft ruim een maand in het geheim onderdak gekregen in de Nederlandse ambassade in Caracas, schreef minister Veldkamp (NSC) van Buitenlandse Zaken vandaag aan de Tweede Kamer. Volgens hem had González daar zelf om gevraagd.

"Eind juli bereikte mij het dringende verzoek van de heer González, die zich ernstig bedreigd voelde en politieke vervolging vreesde" zegt minister Veldkamp tegen de NOS. Van eind juli tot eind vorige week verbleef González op de residentie van de ambassade in Caracas.

"We staan als Nederland voor democratie, mensenrechten en rechtstaat. Daarom hebben we gastvrijheid geboden aan iemand die concreet dreigde politiek te worden vervolgd. Dat is in deze van belang", zegt Veldkamp. Ook dat Nederland door de Caribische eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao een buurland is van Venezuela heeft in de afweging meegespeeld, aldus de bewindsman.

Op eigen initiatief vertrokken

Hij benadrukt dat González op eigen initiatief uit de residentie is vertrokken. "Hij heeft aangegeven te willen vertrekken, waarop ik met hem heb gesproken om zijn overwegingen te horen" aldus Veldkamp. De oppositieleider kan ook in de toekomst op Nederlandse gastvrijheid rekenen, zegt de minister.

De Venezolaanse vicepresident Rodríguez zegt dat de 75-jarige González de afgelopen dagen in de Spaanse ambassade in Caracas was. De Venezolaanse regering zou hebben meegewerkt aan zijn vertrek.

Oppositieleider María Corina Machado, die in aanloop naar de verkiezingen door het Venezolaanse hooggerechtshof van verkiezingsdeelname werd uitgesloten, schrijft op X dat González bij een langer verblijf in Venezuela voor zijn leven vreesde.

Twijfels over de uitslag

Veel Venezolanen hebben grote twijfels over de verkiezingsuitslag. De kiescommissie riep Maduro kort na het sluiten van stembureaus uit als winnaar, zonder daarvoor sluitend bewijs te leveren. In de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen ging González maandenlang aan kop.

De oppositie beschuldigt de regering-Maduro van verkiezingsfraude en concludeert op basis van zelf verzamelde resultaten, die ze online hebben gepubliceerd, dat presidentskandidaat González met 67 procent van de stemmen heeft gewonnen.

De VS en een aantal Latijns-Amerikaanse landen beschouwen de oppositiekandidaat als verkiezingswinnaar. De Europese Unie, de Organisatie van Amerikaanse Staten en tal van andere landen in de regio gaan nog niet zo ver, maar erkennen de winst van Maduro ook niet en roepen de regering op gedetailleerde verkiezingsresultaten te publiceren.

Hooggerechtshof

Sinds de verkiezingen neemt de repressie in Venezuela toe. Bij het neerslaan van antiregeringsprotesten zijn 27 doden gevallen. Volgens mensenrechtenorganisatie Fora Pénal zijn in de eerste tien dagen na de verkiezingsuitslag ten minste 1500 mensen opgepakt. De opgepakte demonstranten en critici van Maduro lopen het risico lange gevangenisstraffen opgelegd te krijgen.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch noemde het onlangs een epidemie: in Zuid-Korea wordt op grote schaal deepfakepornografie verspreid. K-popsterren, maar ook veel studenten en middelbare scholieren zien met kunstmatige intelligentie gegenereerde naaktfoto's van zichzelf verschijnen op sociale media.

De Zuid-Koreaanse regering legt de verantwoordelijkheid bij chat-app Telegram, maar volgens experts en belangenorganisaties liggen de vrouwonvriendelijke cultuur en een steeds groter wordende kloof tussen progressieve en traditionele waarden ten grondslag aan de 'epidemie'.

"Ik was doodsbang, ik voelde me zo alleen", vertelde de Zuid-Koreaanse studente Heejin deze week aan de BBC. Ze had op Telegram een bericht van een onbekende afzender ontvangen, waarin stond dat haar foto's en persoonlijke informatie waren gelekt. In een chatgroep zag Heejin foto's verschijnen waarop ze seksuele handelingen uitvoerde.

Die foto's waren gemaakt met deepfaketechnologie. Met kunstmatige intelligentie kan het gezicht van een echt persoon gemakkelijk gecombineerd worden met een neplichaam.

De exacte schaal is moeilijk vast te stellen, maar duidelijk is dat Heejin geen uitzondering is. In Zuid-Koreaanse Telegram-chatgroepen met tienduizenden leden worden neppe naaktbeelden verspreid. In veel gevallen zijn zowel de slachtoffers als de daders minderjarig.

Arrestaties

De kwestie leidde tot grote demonstraties en een politieke discussie op nationaal niveau. Maandag maakten Zuid-Koreaanse autoriteiten bekend maatregelen te willen nemen tegen Telegram, omdat het platform medeplichtig zou zijn aan het probleem. Een dag later maakte de Zuid-Koreaanse politie bekend zeven mannelijke verdachten, van wie zes tieners, te hebben gearresteerd voor het verspreiden van deepfakeporno.

Met de maatregelen volgt Zuid-Korea Frankrijk, waar Telegram-oprichter Pavel Doerov momenteel wordt vervolgd. Telegram heeft inmiddels een aantal van de chatgroepen verwijderd.

'Structureel seksisme'

De deepfaketechnologie is overal ter wereld beschikbaar, maar juist in Zuid-Korea kon het deze proporties aannemen. "De oorzaak is structureel seksisme en de oplossing is gelijkheid", staat in een verklaring die werd ondertekend door 84 Zuid-Koreaanse vrouwenrechtenorganisaties.

Zuid-Koreadeskundige Flora Smit ziet de steeds groter wordende kloof tussen mannen en vrouwen als oorzaak. "De Zuid-Koreaanse maatschappij is in rap tempo gemoderniseerd, en daarmee zijn vrouwen op grote schaal feministisch geworden", zegt ze. "Dat leidt tot frustratie bij mannen die zijn opgegroeid met traditionele waarden."

Geheime camera's en chantage

De 'deepfakepornocrisis' staat dan ook niet op zichzelf. Een aantal jaar geleden onthulden Zuid-Koreaanse journalisten dat vrouwen op grote schaal gefilmd werden met verborgen camera's in openbare toiletten, hotels en kleedkamers. Tussen 2013 en 2018 werden meer dan 30.000 incidenten met geheime camera's in privéruimtes gemeld, berekende de politie.

In 2019 speelde ook een schandaal op Telegram met Zuid-Koreaanse vrouwen als slachtoffer. In chatgroepen die bekend kwamen te staan als de 'Nth room' werden vrouwen gechanteerd om seksueel expliciete video's te delen. Die beelden werden vervolgens tegen betaling verspreid. Er waren zeker 103 slachtoffers, waaronder 26 minderjarigen.

Seks is taboe

De gevolgen voor de slachtoffers van zulke incidenten zijn meestal groot in het Oost-Aziatische land. Smit: "Over seks wordt nauwelijks gesproken, dus vrouwen stappen uit schaamte meestal niet naar de politie. Ook het zoeken van psychische hulp is taboe, dus trekken slachtoffers zich vaak terug."

Ook het vertrouwen tussen mannen en vrouwen is de laatste jaren afgenomen door zulke incidenten, ziet Smit. Uit een onderzoek uit 2022 bleek dat maar 27 procent van de Zuid-Koreaanse vrouwen van 20 tot 30 jaar oud graag mannen wil ontmoeten. Niet alleen de man-vrouwverhouding, maar ook sociaaleconomische omstandigheden en een hoge prestatiedruk spelen hierbij een aanzienlijke rol.

Toen de Zuid-Koreaanse regering in 2019 een campagne begon om de daling van het aantal huwelijken tegen te gaan, ging de hashtag NoMarriage viraal. De beweging van heteroseksuele vrouwen zweert het huwelijk, het krijgen van kinderen, daten en seks volledig af. De beweging heeft nog altijd veel aanhang.

'Structureel seksisme verleden tijd'

De Zuid-Koreaanse regering roept Telegram op het matje, maar volgens Smit is enige zelfreflectie geboden. De conservatieve president Yoon wist met zijn campagnebelofte om het ministerie van Gendergelijkheid en Gezin af te schaffen veel jonge mannen naar de stembus te krijgen. Structureel seksisme bestaat niet meer in Zuid-Korea, stelde hij.

Zuid-Korea kent wereldwijd een van de hoogste cijfers qua geweld tegen vrouwen binnen relaties: 41,5 procent van de Zuid-Koreaanse vrouwen krijgt ermee te maken, tegenover 30 procent wereldwijd. Ook is de loonkloof tussen mannen en vrouwen in Zuid-Korea vele malen groter dan gemiddeld elders in de wereld.

Dialoog tussen beide kanten van de kloof vindt niet meer plaats, ziet Smit. In het publieke discours is het woord feminist inmiddels tot scheldwoord verworden: 68 procent van de Koreaanse mannen van 20 tot 30 jaar oud zou een feminist niet accepteren als collega, vriend of familielid. Ongeveer 70 procent van de jonge Zuid-Koreaanse mannen stelt juist dat discriminatie tegen mannen een groot probleem is en noemt de dienstplicht als bewijs.