Aggregator

In Den Haag zijn vandaag veteranen geëerd die zich hebben ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog en latere missies. Koning Willem-Alexander sprak de veteranen toe, en demissionair premier Rutte en demissionair defensieminister Ollongren reikten medailles uit. Tijdens het defilé daarna marcheerden de (oud-)militairen door de stad.

Bij de twintigste editie van Veteranendag waren bijna 4000 militairen aanwezig en tienduizenden bezoekers. De koning benadrukte in zijn speech dat de veteranen door hun ervaringen weten "wat er op het spel staat". "U kent de continue angst van de bevolking bij gewapende conflicten. U weet wat dreiging en destructie met mensen doen. U heeft de wanhoop gezien als het rechtssysteem faalt en macht ontaardt in terreur."

Koning Willem-Alexander refereerde hierbij ook aan een ontmoeting met een sergeant in het Afghaanse Chora die daar op zijn derde uitzending was. Die sergeant vertelde aan de koning dat zijn doel was dat Afghanistan weer veilig en vreedzaam zou worden, zodat hij zijn familie een keer kon meenemen om te laten zien hoe mooi het land is.

"Natuurlijk ging het hem niet om eigen vakantieplezier", sprak de koning. "Het ging hem om de waarden en verworvenheden die nodig zijn voor een gelukkig leven zonder angst. Om vrijheid, recht, vrede, veiligheid, ontwikkelingskansen."

De veteranen marcheerden tijdens het defilé door de straten van Den Haag:

Ollongren zei op haar laatste Veteranendag als defensieminister dat militairen hard nodig zijn. "Tachtig jaar na D-Day staat de vrijheid in Europa opnieuw onder druk." Ze riep veteranen op om hun verhalen te blijven vertellen. Het is volgens haar belangrijk dat "iedere Nederlander weet wat oorlog is. Om weerbaarder te worden. Om, nu de dreiging groeit, ten volle te beseffen dat ook onze vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn."

Rond het ontstaan van Veteranendag in 2005 was het ministerie van Defensie nog minder enthousiast, zegt militair historicus Christ Klep. "Er heeft een duidelijke omslag plaatsgevonden." Inmiddels staan de defensieministers volgens Klep positief tegenover de Veteranendag, en zien zij in "dat dit goede pr is richting de buitenwereld".

Steun voor militairen

Het aantal bezoekers nam flink toe in de afgelopen twintig jaar. Onder de tienduizenden belangstellenden waren vandaag veel vrienden en familieleden van veteranen aanwezig, want voor het thuisfront zijn de missies vaak ingrijpend, stelt Angelien Eijsink van het Nationaal Comité Veteranendag.

En natuurlijk is de dag vooral belangrijk voor de veteranen zelf, zegt zij. De meeste militairen komen volgens Eijsink terug van missies met een positieve ervaring. Maar een deel heeft wel steun nodig, erkent ze. "Het ministerie van Defensie doet dat heel goed. En zo'n dag helpt daarbij."

De Friese politie heeft een touringcar van de weg gehaald die met passagiers onderweg was naar Lauwersoog. De chauffeur mocht niet verder rijden en de touringcar werd in beslag genomen omdat het busbedrijf de "veiligheid van de passagiers ernstig in gevaar bracht", laat de politie weten bij Omrop Fryslân.

Het bedrijf beschikte niet over een vergunning voor personenvervoer, de APK van de bus was al drie jaar verlopen en de chauffeur had niet de juiste papieren, aldus de politie. Zo reed hij met een rijbewijs dat al jaren verlopen was en kon hij niet aantonen dat de bus verzekerd was.

De passagiers van de bus zijn met taxi's naar hun bestemming gebracht. Het is niet bekendgemaakt hoeveel passagiers dat waren.

Al eerder overtredingen geconstateerd

De politie had de touringcar al langer in de gaten. Eerder deze maand werd de bus van de weg gehaald voor een gerichte transportcontrole door het Team Verkeer van de politie. Ook toen waren al overtredingen geconstateerd. Bij de nieuwe controle gisteravond bleek dat het bedrijf de problemen niet had opgelost.

Een 69-jarige Nederlander is vrijdagmiddag overleden na een val tijdens een bergwandeling, op de grens tussen Oostenrijk en Zwitserland. Samen met een 60-jarige landgenoot had hij de Silvrettahorn beklommen, een bergtop met gletsjers van ruim 3200 meter hoog.

Bij het afdalen van de top en het voortzetten van de wandeling, rond 13.30 uur, gleed de man uit, waarna hij zo'n 200 meter naar beneden viel.

De medewandelaar belde direct de hulpdiensten, maar de gevallen man was al overleden toen hulpverleners hem konden bereiken, zo meldt de politie van het Zwitserse kanton Graubünden. Zijn lichaam werd geborgen met een helikopter.

De Zwitserse politie en de openbaar aanklager onderzoeken nu hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren.

Een 26-jarige bezoeker van het hardstylefestival Defqon.1 in Biddinghuizen is vannacht overleden.

De man uit Sint Oedenrode raakte rond 02.00 uur vannacht onwel op het festivalterrein, meldt Omroep Flevoland. Hij werd overgebracht naar het ziekenhuis waar hij korte tijd later overleed.

Het gaat volgens de politie om een niet-natuurlijke dood. Van een misdrijf is geen sprake, maar verder doet de politie om privacyredenen en uit respect voor de familie geen uitspraken over de doodsoorzaak.

Tienduizenden bezoekers

Defqon.1 is het grootste hardstylefestival ter wereld en trekt elk jaar meer dan 60.000 bezoekers naar de Flevopolder.

Vorig jaar werd op hardstylefestival Decibel Outdoor in Hilvarenbeek een 19-jarige festivalganger dood aangetroffen in een tentje op het campingterrein van Safaripark Beekse Bergen. Toen zou sprake zijn geweest van een medisch incident, schreef Omroep Brabant. Eerder werd verondersteld dat er 'verkeerde drugs' in omloop waren.

In 2017 overleed een 19-jarige bezoeker uit Duitsland tijdens Defqon.1 in Biddinghuizen, mogelijk door (overmatig) drugsgebruik.

Werkzaamheden, omleidingen, grenscontroles en ongelukken leiden op dit moment tot opmerkelijk veel files en vertraging. Rijkswaterstaat spreekt over de drukste zaterdag van het jaar op de snelwegen.

Rond 13.00 uur meldde Rijkswaterstaat 41 files op de snelwegen. De meeste vertraging is er bij Rotterdam, waar de Beneluxtunnel dit weekeinde in noordelijke richting dicht is wegens werkzaamheden. "De meeste drukte is te vinden op de A16 vanaf Ridderkerk richting het Terbregseplein", meldt de regionale omroep Rijnmond.

De gevolgen zijn ook merkbaar in Rotterdam zelf: veel automobilisten rijden nu dwars door de stad. Op weg langs de Waalhaven richting de Maastunnel is er nu bijna geen doorkomen meer aan. Ook op tal van andere plekken in Rotterdam-Zuid richting de noordkant van de stad staat het muurvast.

Problemen rond meer steden

Niet alleen in en rond Rotterdam is het mis. Ook in de regio Amsterdam zijn er problemen op de weg én op het spoor. Er rijden geen treinen van en naar Amsterdam Centraal omdat daar wordt gewerkt. Maar de auto is een slecht alternatief, want ook de Ring A10 Zuid is dit weekeinde dicht in de richting van Utrecht en Amersfoort vanwege werkzaamheden. Omdat daarnaast op de A9 ter hoogte van Amstelveen aan de weg wordt gewerkt, loopt het verkeer daar vast.

Op de A12 bij Utrecht zijn een paar weekenden geleden de werkzaamheden begonnen aan de Galecopperbrug. De weg is afgesloten tussen Gouda en knooppunt Oudenrijn.

In Groningen leiden de werkzaamheden aan de Ringweg tot files.

Grenscontroles en evenementen

Het zijn niet alleen werkzaamheden die grote drukte veroorzaken. Op de A12 tussen Arnhem en de Duitse grens staan files omdat de Duitse politie tijdens het EK voetbal extra grenscontroles houdt.

In Assen zijn dit weekeinde de TT-motorraces die duizenden motorfans trekken. In Nijmegen treedt Bruce Springsteen op. In Zeeland is het festival Concert at Sea. En dan leidt het mooie weer ook nog eens tot extra verkeer richting de stranden.

Door de grote drukte gebeuren er ook meer ongelukken dan normaal op de wegen. De A16 Rotterdam richting Breda was rond het middaguur, vlak voor de Moerdijkbrug, zelfs helemaal dicht door een botsing. Daarbij raakte de bestuurder van een van de auto's zwaargewond.

De planeet Mars wordt bijna dagelijks geraakt door meteorieten ter grootte van een basketbal, blijkt uit seismische metingen van de Amerikaanse ruimteorganisatie NASA. Dat is vijf keer vaker dan eerder werd geschat.

Tot nu toe werd het aantal metoriet-inslagen op Mars ingeschat met behulp van modellen van kraters veroorzaakt door meteorieten op de maan gecombineerd met foto's van het oppervlak van Mars. Die foto's waren afkomstig van ruimtesondes in een baan om de planeet.

NASA maakte voor de nieuwe metingen gebruikt van de InSight-sonde, die in 2018 landde op de Marsvlakte Elysium Planitia. Hiermee konden wetenschappers voor het eerst luisteren naar het gerommel onder de oppervlakte van Mars.

Vijf keer hoger

Mars is ongeveer twee keer zo groot als de maan en bevindt zich veel dichter bij de belangrijkste planetoïdengordel van ons zonnestelsel. Hierdoor wordt de planeet vaak geraakt door grote rotsen die door de ruimte razen. De meeste meteorieten die richting de aarde schieten, vallen uiteen in onze atmosfeer. Maar de atmosfeer van Mars is honderd keer dunner dan die van de aarde en biedt daardoor weinig bescherming.

In plaats van naar beelden te kijken die van ver weg zijn gemaakt, kon het internationale team van onderzoekers luisteren naar meteorieten die op Mars insloegen. Hun onderzoek is in Nature Astronomy gepubliceerd. Uit de gegevens van de seismometer van InSight maken de onderzoekers op dat Mars elk jaar wordt getroffen door tussen de 280 en 360 meteorieten die kraters veroorzaken die groter zijn dan acht meter.

Een van de onderzoekers zegt dat nieuwe kraters het gemakkelijkst zijn te herkennen in vlakke en stoffige gebieden, maar "dit type terrein beslaat minder dan de helft van het oppervlak van Mars". De gevoelige seismometer van NASA kon daarentegen iedere afzonderlijke inslag van een meteoriet binnen het bereik van de Marslanders horen. Hierdoor kwam het percentage ongeveer vijf keer hoger uit dan het aantal dat alleen op basis van de opnames werd geschat.

Krater van 30 meter

De wetenschappers volgden een bepaald akoestisch signaal dat wordt geproduceerd wanneer meteorieten Mars raken om de diameter van kraters en hun afstand tot de InSight te schatten. Vervolgens berekenden ze het aantal kraters dat in een jaar nabij de lander werd gevormd, voordat ze dat aantal over de hele planeet extrapoleerden.

De onderzoekers schatten dat een grote meteorietinslag ongeveer één keer per maand een krater van 30 meter doorsnee veroorzaakt. Ze waarschuwen dat er bij het plannen van toekomstige missies naar Mars rekening moet worden gehouden met hun bevindingen.

"Dit kan een aanzienlijk gevaar opleveren voor toekomstige missies naar Mars of andere planeten met een ijle atmosfeer."

Ineens was daar 10 mei de onverwachte Russische aanval in de regio rondom Charkiv, de tweede stad van Oekraïne. Gedacht werd dat het een opmaat zou zijn naar een groter Russisch offensief. Maar nu, anderhalve maand later lijkt er van zo'n groot offensief nog steeds geen sprake te zijn. Wat heeft Rusland dan wel bereikt?

In de eerste maanden van dit jaar stond Oekraïne er niet best voor. Een tekort aan nieuwe rekruten, wapens en munitie leidden ertoe dat velen dachten dat 2024 het zwaarste jaar tot nu toe voor het land zou worden. Rusland had voor het eerst in lange tijd het initiatief weer naar zich toegetrokken.

In plaatsen als Tsjasiv Jar en Otsjeretyne voerde Rusland de intensiteit van aanvallen op met veel doden tot gevolg. Oekraïense militairen wisten met moeite hun positie vast te houden.

Begin mei opende Rusland een nieuw front ten noordoosten van Charkiv. Voor het eerst sinds het najaar van 2022 begon Rusland toen een aanval vanuit Russisch grondgebied.

Sindsdien wordt er zwaar gevochten. Toch beweegt het front nauwelijks. Oekraïne wist de Russische opmars rondom Charkiv snel te stoppen en in het oosten weet Rusland ondanks aanhoudende druk geen doorbraak te forceren.

Ten noorden van Charkiv bezet Rusland nog steeds twee stroken land, op enkele straten na heeft Oekraïne nog weinig gebied terugveroverd:

De kans dat Rusland alsnog een grote aanval gaat uitvoeren, lijkt volgens oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif klein. "Ik zie geen grote concentratie van eenheden, ik zie geen grote aanvallen en ik zie geen duidelijke samenwerking tussen de verschillende legeronderdelen die nodig is voor een echte aanval", zegt hij. "Ik geloof zelf steeds minder in een Russisch offensief."

"Het is Rusland gelukt om Oekraïne weer in het defensief te drukken", zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen van Instituut Clingendael. "Voor het succes van dit offensief moet je naar de politieke agenda kijken. Poetin wil de druk erop houden, zodat Oekraïne en het Westen het gevoel krijgen dat deze oorlog hopeloos is en een compromis noodzakelijk is. Maar dat lijkt niet te lukken en ik zie de Westerse steun vooral groeien."

Zo heeft Oekraïne bij de gevechten rondom Charkiv zijn vuurkracht terug dankzij wapens uit het nieuwe steunpakket van de Verenigde Staten. En, belangrijker: het land heeft voor het eerst sinds de oorlog toestemming om doelen in Rusland te bestoken met Westerse wapens.

De afgelopen weken werd duidelijk hoe Oekraïne die inzet. Russische olieraffinaderijen en vliegbasissen worden onder vuur genomen. Het Russische offensief rondom Charkiv is grotendeels tot stilstand gekomen.

"Je merkt dat de Westerse wapens een verschil maken", zegt De Kruif. "De Russen hadden meer verwacht van het offensief bij Charkiv, maar de bevoorrading is nu compleet stilgelegd."

Op andere plekken langs het front boekt Rusland nog wel kleine successen, al blijft het ook hier bij beperkte terreinwinst ten koste van veel mensenlevens. Bij Tsjasiv Jar blijven de Russen aanvallen, al lukt het ze niet om het kanaal bij de stad over te steken.

Bij Otsjeretyne, iets ten zuidwesten van Tsjasiv Jar, schuift het front beetje bij beetje op in het voordeel van Rusland. Daarbij lijkt de verovering van een belangrijke snelweg tussen Pokrovsk en Tsjasiv Jar het doel. Deze snelweg is voor Oekraïne van groot belang voor de bevoorrading van Tsjasiv Jar.

De afgelopen weken schoof het front langzaam op richting de snelweg:

Het uitblijven van een groot offensief betekent dat beide partijen zich weer kunnen voorbereiden op de lange termijn. "Op dit moment raken ze veel doelen, zoals raffinaderijen ver achter de linies. Ze zijn bezig om het slagveld klaar te maken voor toekomstige operaties", zegt Oost-Europadeskundige Deen. "Als Oekraïne kansen ziet, zullen ze die grijpen."

De komst van F16's kan daarbij een rol gaan spelen. "Oekraïne is momenteel druk bezig om de Russische luchtafweer uit te schakelen", zegt De Kruif. "Op die manier kunnen de F16's beter worden ingezet als ze er zijn."

De Russen lijken ondertussen in te zetten op een uitputtingsoorlog door iedere dag veel troepen op de Oekraïense posities af te sturen. Volgens Deen doen ze dat om maximale druk te zetten, met de Amerikaanse verkiezingen in aantocht.

Brave blijft verschillende Manifest V2-extensies 'voor zolang als dat kan' ondersteunen. Google is van plan om in de komende maanden te stoppen met de ondersteuning van Manifest V2 in Chrome.

Duizenden mensen hebben vanochtend geprotesteerd tegen een partijtop van de Alternative für Deutschland (AfD) in Essen. Ze probeerden te voorkomen dat politici van de radicaal-rechtse partij het conferentiecentrum bereikten.

Een aantal AfD'ers werd door de politie van hun hotel naar de partijtop begeleid. Andere partijleden konden zelf zonder problemen bij het conferentiecentrum komen. Rond de stad hebben demonstranten geprobeerd wegen te blokkeren.

De AfD won flink bij de laatste Europese verkiezingen, ondanks een serie schandalen rond de partij. Zo gebruikte een partijprominent een nazileus en bagatelliseerde de Europese kandidaat Maximilian Krah de SS. Hij werd uit de fractie gezet. Ook lopen er onderzoeken naar AfD'ers die geld uit Rusland zouden aannemen.

Rave

De demonstranten zeggen dat er geen plaats is voor extreemrechts en fascisme in Duitsland. Gisteren werd voor aanvang van de top een anti-AfD-rave gehouden, die zonder problemen verliep. Ook de stad Essen probeerde van de partijtop af te komen, maar moest na een juridische strijd het verzet staken.

De organisatie riep op tot een vreedzaam protest. Toch raakten enkele gemaskerde mensen slaags met de politie. Die gebruikte knuppels en pepperspray. Het is onbekend hoeveel mensen er zijn aangehouden.

De partijtop kon uiteindelijk toch beginnen. De twee partijleiders, Alice Weidel en Tino Chrupalla, hopen vandaag herkozen te worden, in aanloop naar de Duitse parlementsverkiezingen volgend jaar. Morgen op de tweede dag van de partijtop, worden opnieuw duizenden demonstranten verwacht in Essen.

Microsoft heeft met zijn miljardeninvesteringen in OpenAI geen antitrustwetten overschreden, concludeert de Europese Commissie. De EC onderzocht of Microsoft hiermee zeggenschap had verworven over OpenAI, maar dat blijkt niet het geval te zijn.

Na anderhalve eeuw heeft Borculo weer een haven. Het stadje in de Achterhoek wil zo laten zien dat het vroeger een centrum was van handelsvaart langs de rivier de Berkel.

"We proberen om de geschiedenis in het stadsbeeld zichtbaar te maken", zegt Peter Nieuwenhuis van de Historische Kring Borculo bij Omroep Gelderland.

Eeuwen geleden voeren ouderwetse platbodems, zogenoemde zompen, af en aan naar Borculo om in de haven goederen te laden en te lossen. Zompen waren speciaal ontworpen voor de Berkel en andere waterlopen in de Achterhoek. Zonder kiel hadden ze geen enkele diepgang en konden ze zelfs doorvaren bij laagwater.

Gedempt en volgebouwd

Borculo voer wel bij de haven en het een na het andere bedrijf vestigde zich in het centrum. Maar anderhalve eeuw geleden is de haven gedempt en volgebouwd.

Tot voor kort zat er een HEMA op de plek waar de haven was. Toen het warenhuis vertrok, moest Borculo een keuze maken, "Het idee was om er een dansschool in te vestigen", zegt Thomas Lijfering van stichting Berkelzomp. "En als dat niet zou lukken, dan zou het een parkeerterrein worden."

Lijfering was fel tegen. "Het kan toch niet zo zijn dat hier parkeerruimte gemaakt wordt? Dat voegt toch niets toe aan Borculo", stelt hij. "Er komen duizenden bezoekers die een vaartocht maken met een historische zomp over de Berkel. Wat is er dan mooier dat je aan die beleving ook nog een haven toevoegt?"

Extreme regenval

De gemeente bleek gevoelig voor Lijferings pleidooi, ook al omdat het haventje als opvang kan dienen bij extreme regenval. Vandaag wordt 'de olde haven' officieel geopend.

"Het haventje is wel kleiner dan vroeger", constateert Nieuwenhuis. Bovendien kan er geen boot komen, zelfs geen zomp. Dat komt doordat er na de demping destijds het een na het andere gebouw is neergezet in het centrum van Borculo.

"Een doorgaande vaarroute zit er niet in. Het kost gewoon te veel geld om al die gebouwen in de buurt te onteigenen", zegt Bert Meutstege, een van de vrijwillige schippers die op de Berkel vaart met een historische zomp.

Twee bruggen opgehoogd

Dat is jammer, vindt hij. Toch is Meutstege niet ontevreden. De gemeente heeft niet alleen het haventje ontgraven, iets verderop is ook de Berkel weer bevaarbaar gemaakt door twee bruggen op te hogen. "We kunnen zo sinds vorig jaar weer het stadje in varen", aldus de schipper.

Zo is het nieuwe haventje vooral een leuke plek om op de kade te gaan zitten. Althans voorlopig, benadrukt Nieuwenhuis van de Historische Kring, Hij sluit niet uit dat de Berkel vroeg of laat gewoon weer bij het haventje uitkomt. "Als de gemeente mee wil werken, dan blijft de haven niet leeg", stelt hij.

De Britse speelgoedontwerper Chris Wiggs is op 74-jarige leeftijd overleden. Hij was de bedenker van Polly Pocket, de wereldwijd bekende lijn van miniatuurpoppetjes.

De eerste Polly Pockets verschenen in 1989 op de markt. Het waren veelkleurige sets ter grootte van make-updoosjes, waarin een complete poppenomgeving schuilging. De figuurtjes van 2,5 centimeter groot konden bijvoorbeeld een paardenclub, strandfeest of kerstlandschap bezoeken.

Vanwege de beperkte omvang waren de speelsets ideaal om mee te nemen: een doosje paste makkelijk in een kinderbroekzak. "De vriendjes die je altijd bij je hebt", was dan ook een reclameslogan.

Wiggs had het speelgoed zes jaar eerder bedacht voor zijn dochter. In een oud poederdoosje van zijn vrouw had hij een huisje geknutseld waarmee peuter Kate kon spelen.

Kate kan zich dat moment niet meer voor de geest halen, zegt ze tegen The New York Post. "Ik denk dat hij het gewoon gegeven heeft: 'Oh, dit heb ik gemaakt. Veel plezier ermee.' Hij was namelijk altijd aan het knutselen, het was voor ons heel gewoon."

Behalve Kate zag ook Mattel wel iets in de miniwereldjes. De Barbie-maker bracht tien jaar lang allerlei variaties wereldwijd op de markt. Later besloot het bedrijf de poppetjes groter en gedetailleerder te maken, waardoor Polly Pocket ineens bijna 10 centimeter groot was.

Verzamelaars

Zoals zo vaak met rages schommelde de populariteit van Polly Pockets. Meerdere keren werden de poppen herontworpen, met bijvoorbeeld kleertjes van zacht plastic die konden worden aangetrokken of een garderobe van hard plastic die met magneetjes vastzat.

Vanaf 2012 liep de verkoop zover terug dat Polly Pocket op steeds meer plekken uit de markt verdween. Tegenwoordig zijn ze nauwelijks nog in de winkel te vinden, maar vintagesets die nog in de doos zitten zijn voor verzamelaars duizenden euro's waard.

In de slipstream van het succes van de Barbie-film wordt er ook gesproken over een Polly Pocket-film. Hoewel Lena Dunham wordt genoemd als regisseur en Emily in Paris-ster Lily Collins als hoofdrolspeler, ontbreken er nog concrete details zoals een verschijningsdatum.

De presidentsverkiezingen in Iran hebben in de eerste ronde geen winnaar opgeleverd. Op 5 juli volgt een tweede ronde. Die gaat tussen de twee kandidaten die de meeste stemmen kregen, de gematigde Masoud Pezeshkian en de hardliner Saeed Jalili.

Pezeshkian kreeg 42,5 procent van de stemmen en Jalili 38,6 procent. Er waren vier kandidaten.

De verkiezingen werden uitgeschreven na de dood van president Raisi. Hij kwam om het leven bij een helikopterongeluk in mei. Raisi (63) was de beschermeling van de hoogste geestelijke leider van Iran, ayatollah Khamenei, die feitelijk de dienst uitmaakt in het land. De president leidt de regering en kan de toon zetten in het politieke debat.

Lage opkomst

De opkomst was met 40 procent nog iets lager dan die bij de parlementsverkiezingen eerder dit jaar, toen 41 procent van de kiesgerechtigden ging stemmen. Dat was het laagste percentage sinds de Iraanse Revolutie in 1979.

De verwachting was al dat veel mensen thuis zouden blijven omdat ze geen vertrouwen hebben in de uitkomst van de verkiezingen.

Hervormer meeste stemmen

De hervormingsgezinde Pezeshkian, die nu aan de leiding gaat, is lid van het parlement. Eerder was de hartchirurg minister van Gezondheid. Hij neemt het op voor politieke gevangenen en etnische minderheden en heeft zich uitgesproken tegen de moraalpolitie.

Hij zegt betere banden met het Westen te willen om het land uit zijn isolement te halen en de economie te verbeteren. Ook is hij de enige kandidaat die de nucleaire onderhandelingen met het Westen wil hervatten.

Zijn conservatieve tegenstrever Jalili is de voorkeurskandidaat van Khamenei. Hij deed in 2013 al eens mee aan de race voor het presidentschap, maar verloor toen van Rouhani. In 2021 trok hij zich terug om Raisi meer kans te geven.

Sinds 2007 bekleedt hij functies bij de overheid, onder meer als baas van de veiligheidsraad. Hij onderhandelde namens Iran met onder meer de VN over het nucleaire programma van het land, maar die gesprekken liggen vrijwel stil sinds Raisi president werd.

Het zijn de eerste verkiezingen sinds de grote protesten die in 2022 op gang kwamen na de dood van Mahsa Amini in een politiecel. Zij werd met geweld opgepakt omdat ze haar hoofddoek niet op de voorgeschreven manier droeg.

Verschillende kandidaten hebben zich uitgesproken tegen het geweld tegen vrouwen, maar er is volgens deskundigen geen garantie dat ze zich aan hun beloftes houden.

De Nederlandse Rijksoverheid hoeft voorlopig niet te stoppen met Facebook. Meta zou recentelijk hebben laten weten dat het bereid is om tegemoet te komen aan de privacyzorgen van de overheid, nadat het bedrijf eerst meermaals aangaf niet mee te willen werken aan een oplossing.

Een inbreker die begin dit jaar miljoenen euro's aan wijn door de goot spoelde is waarschijnlijk een oud-werknemer van het bedrijf. De Spaanse politie heeft een vrouw gearresteerd die twee dagen voor het incident haar laatste werkdag had gehad.

Bewakingscamera's legden in februari vast hoe een persoon met een capuchon over het hoofd midden in de nacht door de kelder liep om wijnvaten open te draaien. De inbreker draaide vijf grote vaten open, waarvan er drie gevuld waren.

Op de beelden is te zien hoe de dader door een straal wijn in het gezicht geraakt werd:

In totaal spoelde 60.000 liter wijn door het afvoerputje, ter waarde van 2,5 miljoen euro. Volgens de eigenaar van de wijnkelder had de dader het vooral voorzien op wijn uit het duurdere segment: de Horcajo van 80 euro per fles en de Malabrigo van 45 euro.

De politie ging er al van uit dat het om een bekende van het bedrijf ging, omdat de inbreker ondanks het donker eenvoudig de weg kon vinden. Ook is de tap van een wijnvat voor een leek moeilijk open te krijgen.

De vrouw heeft nog geen verklaring afgelegd waarom ze de wijn liet weglopen. De eigenaar van de wijnmakerij zegt blij en gerustgesteld te zijn dat er iemand is opgepakt, maar noemt het nog altijd zonde dat er zoveel drank verloren ging.

In een woonwijk in Roosendaal is vanochtend vroeg een man (57) doodgestoken. De politie pakte even later een 35-jarige verdachte op.

Het is nog onduidelijk wat de aanleiding voor de steekpartij op de Feithlaan was, meldt Omroep Brabant. Uit beelden blijkt dat er een bestelbus met geopende deuren bij de plek van de steekpartij stond. Of die bus van de verdachte of het slachtoffer is, is niet bekend.

De politie wil niet meer zeggen dan dat er een onderzoek wordt ingesteld naar wat er precies is gebeurd.

Voor de Amerikaanse oostkust zijn zo'n 125 dolfijnen gestrand. De dieren kwamen vast te zitten toen het eb werd. Zeker tien dolfijnen zijn dood.

De witflankdolfijnen kwamen gisteren vast te zitten bij een inham in het schiereiland Cape Cod, niet ver van Boston. Reddingswerkers zeggen dat het de grootste gestrande groep dolfijnen is in meer dan 25 jaar tijd.

Tientallen vrijwilligers proberen de dolfijnen terug naar de diepere delen te bewegen. Het International Fund for Animal Welfare zegt dat het om een moeilijk toegankelijk, modderig gebied gaat.

Cape Cod is een beruchte plek voor zeezoogdieren. Jaarlijks stranden er dolfijnen, walvissen en bruinvissen door de grote verschillen in de waterstand tussen eb en vloed. Sinds vorig jaar is daarom een dolfijnenziekenhuis geopend op het schiereiland.

Dit zijn beelden van de Amerikaanse televisie:

Voormalig Jumbo-topman Frits van Eerd was al eerder verdachte in een witwaszaak. Dat blijkt uit onderzoek van het AD. Van Eerd werd in 2014 verdacht van valsheid in geschifte, witwassen en deelname aan een criminele organisatie.

Uiteindelijk werd hij daar niet voor vervolgd, en veranderde zijn status van verdachte naar die van getuige. Het bestuur van de supermarkt wist van de zaak uit 2014 toen Van Eerd in 2022 opnieuw verdachte werd in een andere witwaszaak.

In april maakte het OM bekend dat de oud-topman van de Jumbo-supermarktketen vervolgd wordt voor niet-ambtelijke omkoping en valsheid in geschrifte in een andere zaak. Verder wordt hij mogelijk ook vervolgd voor witwassen. Het onderzoek daarnaar is nog niet afgerond.

Onder de tafel

Het onderzoek uit 2014 waarin Van Eerd voorkomt, draait om de Friese drugscrimineel K. Op zoek naar bewijs om K. te kunnen vervolgen, kwamen rechercheurs van de FIOD uit bij Theo E. Deze Drentse autohandelaar is ook trainer van een motorcrossteam dat door Jumbo werd gesponsord. De recherche ontdekte dat honderdduizenden euro's sponsorgeld van Jumbo door E. waren doorgesluisd naar K.

Van Eerd werd er aanvankelijk van verdacht een deel van het sponsorgeld in contanten te hebben teruggekregen. Een getuige in de zaak verklaarde namelijk dat K. had verteld dat Theo E. "een vriend heeft, hij heet Frits van Eerd, die eigenaar is van de Jumbo Supermarkten. Dat deze man een jaarlijks bedrag sponsort aan Theo E. Frits van Eerd krijgt dit bedrag dan onder de tafel terug (...). Hij trekt het van zijn belasting af als zijnde sponsorgelden, en daarnaast krijgt hij het zwart onder de tafel terug waar hij dan leuke dingen mee kan doen."

Hummer

Het AD wijst erop dat de supermarktleiding wist dat hun topman acht jaar eerder verdachte was. Ton van Veen, de huidige topman en destijds financieel directeur, werd in oktober 2014 verhoord over de financiële relatie tussen Jumbo en Theo E. Ook Colette Cloosterman-Van Eerd - de zus van Frits van Eerd, nu president-commissaris en destijds lid van de directie - werd in 2014 als getuige gehoord over de zaak,.

Na de zaak uit 2014 werd Van Eerd duidelijk gemaakt dat hij niet langer met E. mocht omgaan. Dat deed hij toch: hij kocht onder meer een militaire Hummer en een klassieke Mercedes van de autohandelaar.

'Conclusie gerechtvaardigd'

Uiteindelijk werd Van Eerd dus niet vervolgd, en kreeg hij de status van getuige. Het Openbaar Ministerie en zijn advocaat willen tegen het AD niet verklaren waarom dat is gebeurd. Theo E. wordt uiteindelijk veroordeeld tot vijftien maanden gevangenisstraf. Het sponsorgeld is voor zover bekend nooit aan Jumbo terugbetaald. Hoofdverdachte K. krijgt in 2019 twaalf jaar cel.

Jumbo zegt in een reactie tegen het AD - op basis van de informatie van justitie en verklaringen van Van Eerd - de "zorgvuldige conclusie" te hebben getrokken dat het "zeer waarschijnlijk" was dat Jumbo was opgelicht, maar dat "zeer onwaarschijnlijk" was dat Van Eerd wist van de oplichting of erbij betrokken was.

"Deze conclusie bleek gerechtvaardigd, aangezien het OM besloten heeft om de betreffende sponsorrelatie wel, en Frits van Eerd niet te vervolgen aangezien hij volgens het OM ten onrechte als verdachte is aangemerkt", zegt een woordvoerder van de supermarktketen.

Inval in huis

Van Eerd bevestigt via zijn advocaat aan het AD dat hij destijds verdachte was en is verhoord, maar dat die verdenking "ten onrechte" was. Ook is er volgens de advocaat geen verband tussen de zaak uit 2014 en de huidige zaak waarin Van Eerd verdachte is.

De 57-jarige Van Eerd was sinds 2009 topman van Jumbo, nadat hij die rol had overgenomen van zijn vader Karel. Hij stapte in maart vorig jaar definitief op nadat hij in september 2022 al tijdelijk was teruggetreden als topman van de supermarktketen.

De Chinese webwinkels Temu en Shein moeten voor 12 juli aan de Europese Commissie laten weten in hoeverre ze voldoen aan de Digital Services Act-regels. Dit informatieverzoek volgt op een klacht die Europese consumentenorganisaties in april hebben ingediend tegen Temu.

We zijn alweer bijna halverwege het jaar. En net als op 1 januari veranderen er per 1 juli weer allerlei wetten, regels en tarieven. In dit overzicht een greep daaruit.

Verboden huisdieren

Allerlei diersoorten mogen niet meer als huisdier of hobbydier gehouden worden. Alleen de dertig soorten die op de huis- en hobbydierenlijst staan zijn nog toegestaan. Tot nu toe waren er zo'n 300 soorten die mensen als huisdier hadden.

Alle dieren die niet op de lijst staan, zijn volgens de overheid ongeschikt als huisdier. Bijvoorbeeld omdat ze gevaarlijk zijn of ziektes kunnen overdragen. Of ze hebben een te ingewikkelde verzorging nodig. Heb je voor 1 juli al zo'n beest, dan mag je het dier houden tot het sterft. Maar fokken of er eentje kopen mag niet meer.

Deze lijst gaat alleen over zoogdieren, er komen ook nog lijsten voor vogels, amfibieën en reptielen.

Een deel van de dieren die wel en niet mogen:

Dop vast aan fles

De schappen liggen er al vol mee, maar per 3 juli is het ook echt verplicht: doppen van plastic flessen en drankverpakkingen moeten voortaan vastzitten aan de fles. Zo worden ze automatisch mee ingeleverd voor recycling en komen ze niet ergens terecht als zwerfafval, is de gedachte. Het is een Europese maatregel en geldt in alle EU-landen.

Seksmisdrijven

Een nieuwe wet moet slachtoffers van seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag beter beschermen. Zo hoeft bij verkrachting of aanranding niet meer bewezen te worden dat er dwang was. Duidelijke signalen dat iemand geen seks wilde zijn voldoende.

En het online seksueel benaderen van kinderen onder de 16 wordt strafbaar. Er hoeft dan geen sprake te zijn van het voorstellen tot een ontmoeting voor seksuele doeleinden. Volgens de overheid kan hierdoor in de voorfase van daadwerkelijk misbruik eerder worden opgetreden.

Minimumloon en AOW omhoog

Zoals ieder halfjaar wordt het minimumloon aangepast aan de gemiddelde groei van de cao-lonen. Hierdoor stijgt het met 3,09 procent.

Uitkeringen zoals de bijstand en AOW zijn gekoppeld aan het minimumloon, die stijgen hierdoor ook. De AOW gaat voor bijvoorbeeld alleenstaanden van 1459,53 euro netto naar 1.486,24.

De Tweede Kamer stemde in oktober nog voor een extra verhoging van het minimumloon met 1,2 procent. Maar de Eerste Kamer stemde daartegen, dus dat gaat niet door.

Woon-werkverkeer bijhouden

Werkgevers moeten voortaan gegevens over zakelijk en woon-werkverkeer van werknemers doorgeven aan de overheid. Dit geldt alleen voor organisaties van 100 of meer personen.

Het is om de CO2-uitstoot in kaart te brengen. Werkgevers moeten daarom het aantal kilometers, het type vervoermiddel (bijvoorbeeld auto, fiets of ov) en bij auto's ook het brandstoftype doorgeven.

De overheid gebruikt de gegevens om te kijken of de uitstoot voldoende afneemt en of er normen moeten worden ingevoerd om die uitstoot verder te verminderen.

Verschijningsplicht verdachten

Verdachten van ernstige misdrijven moeten voortaan verplicht aanwezig zijn bij hun strafzaak. Dat is zodat slachtoffers of nabestaanden de verdachte kunnen vertellen wat het misdrijf bij hen heeft aangericht. En de rechter en officier van justitie kunnen dan de verdachte zelf vragen stellen. Tot nu toe mochten ze zelf weten of ze kwamen opdagen.

Koks uit Azië

Aziatische restaurants mogen geen zeer specifieke eisen aan koks meer stellen. Ze mochten tot nu toe vragen om bijvoorbeeld jaren ervaring en kennis van bijvoorbeeld de Thaise of Chinese taal en cultuur.

Daardoor konden ze relatief makkelijk werkvergunningen krijgen voor mensen uit die landen. Maar aan die uitzonderingspositie komt nu een eind. Ze moeten voortaan ook 'genoegen nemen' met Europees opgeleide koks, vindt de overheid. Want die kunnen ook worden bijgeschoold, is de gedachte.

Aziatische restaurants zijn niet blij met deze maatregel:

Gereguleerde middenhuur

De Wet betaalbare huur gaat in. Daarmee komt er een nieuwe categorie huurwoningen waarvan verhuurders niet meer zelf mogen bepalen hoeveel huur ze vragen. Het gaat om huurwoningen die op basis van onder meer de oppervlakte, de WOZ-waarde en het energielabel tussen de 144 en 186 huurpunten hebben. Die mogen voortaan nog maar een huur hebben van tussen de 880 en 1158 euro.

Vragen verhuurders te veel huur, dan kan de huurder via de Huurcommissie huurverlaging eisen. Dat geldt wel alleen voor contracten die vanaf 1 juli ingaan. Ook kunnen gemeentes boetes geven voor te hoge huren. Gemeentes gaan dat pas vanaf 1 januari 2025 doen.

Vast huurcontract weer de norm

Tijdelijke huurcontracten voor woningen worden weer verboden. Sinds 2015 mochten woningeigenaren tijdelijke huurcontracten afsluiten, van maximaal 2 jaar. Daarna moest een huurder vertrekken. Of, als die mocht blijven, werd het na twee jaar vanzelf een vast contract.

Er zijn uitzonderingen waarbij een tijdelijk contract nog wel mag:

Huurverhoging sociale huurwoning

De huur van socialehuurwoningen mag per 1 juli maximaal 5,8 procent omhoog. En als de huur lager is dan 300 euro, mag die maximaal 25 euro omhoog. Dat is meer dan die 5,8 procent. Het gaat dan volgens de overheid om heel lage huren, die sneller verhoogd mogen worden.

Voor mensen met een hoog inkomen mag de huur ook met meer dan die 5,8 procent omhoog, maximaal 50 euro.

Voor huurwoningen in de vrije sector gold de maximum jaarlijkse verhoging voor zittende huurders al per 1 januari. Die was 5,5 procent.

Verkoop corporatiewoning

Woningcorporaties die huizen willen verkopen, moeten die eerst aanbieden aan de huurder die er al woont. Dat gold al voor socialehuurwoningen en nu ook voor duurdere huurwoningen van corporaties.

Wil een corporatie een lege huurwoning verkopen, dan moet die eerst vier weken aangeboden worden aan huurders in een socialehuurwoning van diezelfde corporatie.

Noodstroom voor stallen

Stallen die afhankelijk zijn van kunstmatige ventilatie moeten voortaan een noodaggregaat hebben. Dat moet voorkomen dat dieren stikken als de elektriciteit uitvalt. Het aggregaat moet minstens 6 uur kunnen draaien. Een alarmsysteem bij stroomuitval was al verplicht.

Sigarettenverkoop supermarkt verboden

De overheid maakt het stap voor stap moeilijker en duurder om te roken, omdat het slecht is voor je gezondheid. De stap is nu dat supermarkten geen sigaretten en vapes meer mogen verkopen. In aanloop hiernaartoe zijn veel supermarktketens er al mee gestopt.

Door dit verbod daalt het aantal verkooppunten van zo'n 10.000 naar 4400.

Eisen kinderopvang verlaagd

Vanwege de werkdruk en personeelstekorten gaan de kwaliteitseisen in de kinderopvang omlaag. Zo mag in de buitenschoolse opvang (voor kinderen van 4 tot 12) de verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het aantal kinderen berekend worden op het niveau van een heel kindercentrum en niet meer op het niveau van een groep.

Ook mogen 'andersgekwalificeerde beroepskrachten' ingezet worden. Het gaat dan volgens de Rijksoverheid om mensen die bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen door hun achtergrond. Zoals musici of sporters. Ze moeten wel een pedagogische module hebben voltooid. En er moet wel altijd een gewoon gekwalificeerde beroepskracht bij zijn.

In de dagopvang (0 tot 4 jaar) kan een beroepskracht in opleiding als vaste beroepskracht ingezet worden. Dit mag alleen als diegene het eerste leerjaar heeft afgerond.

Binnenvaartschepen mogen niet meer ontgassen

Binnenvaartschepen moeten soms hun laadruimte ontgassen. Na het lossen van bijvoorbeeld aardolie blijven daar namelijk dampen achter. Daarvoor zetten ze dan de laaddeuren open, varend in de buitenlucht. Maar het is voortaan verboden om dat te doen met de gassen van allerlei stoffen, zoals aardolie en benzeen.

Voortaan moet dit gebeuren bij speciale ontgassingsinstallaties. Het wordt verboden omdat ontgassen slecht is voor het milieu en ook slecht kan zijn voor de gezondheid van scheepsbemanning en omwonenden. Voor sommige stoffen gaat het verbod pas later in.

Gratis wijzigen achternaam nazaten van tot slaaf gemaakten

Nazaten van tot slaaf gemaakten kunnen gratis hun achternaam wijzigen. Dat kostte voorheen 835 euro. En je moest ook een psychologische verklaring hebben dat je hinder had van de achternaam. Dat hoeft niet meer.

Tot slaaf gemaakte mensen hadden vaak geen vrije keuze in hun achternaam. Die was vaak een verwijzing naar hun slavenhouder of de plantage waar zij werkten.

Hier maakten we eerder deze video over:

WIA alleen nog praktisch beoordelen

Mensen die ziek zijn en daarom een WIA-uitkering aanvragen, maar nog wel deels werken, worden voortaan anders beoordeeld. Uitkeringsinstantie UWV keek tot nu toe naar hoeveel ze in de praktijk nog verdienen (praktisch beoordelen) en hoeveel ze met hun beperking nog zouden kunnen verdienen in andere functies (theoretisch beoordelen).

Maar met dat theoretisch beoordelen stoppen ze. Iemand wordt alleen nog praktisch beoordeeld. En op basis van wat iemand in de praktijk nog verdient wordt gekeken hoe hoog diens WIA-uitkering moet zijn. Er zijn wachtlijsten voor WIA-beoordelingen en dit moet de boel versnellen.

Provisietransparantie

Verzekeringsadviseurs en bemiddelaars zijn voortaan verplicht om de consument actief te informeren hoeveel afsluitprovisie en doorlopende provisie die betaalt voor een schadeverzekering.

Ze moesten dit al doen als de consument erom vroeg, maar in de praktijk vroegen consumenten hier nauwelijks om. De Autoriteit Financiële Markten heeft nu besloten dat ze dit altijd moeten vertellen. Het doel is dat voor consumenten duidelijk wordt dat zij de bemiddelaar betalen en dat ze de dienstverlening kunnen afzetten tegen de prijs die ze daarvoor betalen.