Aggregator

In Jeruzalem is een demonstratie tegen dienstplicht voor ultraorthodoxe joden uitgelopen op geweld. Betogers staken op straat vuren aan, gooiden objecten naar de politie en belaagden auto's van politici.

Meerdere agenten raakten gewond bij het geweld. Zeker vijf mensen zijn opgepakt: drie voor het gooien met spullen, twee voor aanvallen op agenten.

Enkele duizenden mannen protesteerden afgelopen dag in een orthodoxe wijk tegen plannen om ook ultraorthodoxe joden in de toekomst op te roepen voor het leger.

Het protest begon vreedzaam:

Zij werden bij de oprichting van de staat Israël in 1948 vrijgesteld van dienstplicht om te garanderen dat hun levenswijze ondanks de Holocaust zou blijven voortbestaan. Door de oorlog in Gaza is die uitzondering onder druk komen te staan.

De betogers blokkeerden aanvankelijk geweldloos een kruispunt met borden als "Liever dood dan in het leger". Later op de dag begaf de menigte zich richting het centrum van de stad. Daarbij werden vuren aangestoken en gooide men met objecten.

Ook werd de auto van de toevallig passerende minister Goldknopf aangevallen: demonstranten bekogelden het voertuig met stenen, sloegen erop en schreeuwden beledigingen. De politie moest het voertuig uiteindelijk ontzetten. Bij een tweede politicus werden de ramen van zijn auto ingeslagen.

Betogers nemen het de politici kwalijk dat zij het kabinet steunen dat de dienstplicht wil invoeren, hoewel zij zelf van een ultraorthodoxe partij zijn. Premier Netanyahu heeft de steun van de orthodoxe partij UTJ nodig om politiek te overleven.

Later op de avond werd geprobeerd de menigte uiteen te drijven door bereden politie en waterkanonnen in te zetten. Aan het begin van de nacht was de rust echter nog altijd niet teruggekeerd.

Orkaan Beryl is in de loop van de avond uitgegroeid tot een orkaan van categorie 4, de op een na hoogste rang in de schaal van 5. De storm bereikt in de loop van de dag de Bovenwindse Eilanden in het Caraïbisch gebied. Nederlandse eilanden als Saba en Sint-Maarten lijken niet direct in het pad ervan te liggen.

Nooit eerder bereikte een orkaan in de Atlantische Oceaan zo vroeg de vierde categorie als Beryl. De orkaan verslaat hiermee Dennis, die in 2005 op 8 juli deze kracht bereikte. Orkanen in deze categorie hebben windsnelheden van boven de 200 kilometer per uur.

Bovendien groeide Beryl in slechts 42 uur uit van een tropische depressie naar een grote orkaan, iets wat slechts zes andere orkanen eerder lukte. Ook was er in de maand juni nog nooit zo oostelijk een orkaan.

Deskundigen hadden al voorspeld dat er door het warme zeewater dit orkaanseizoen records zouden sneuvelen. Meteorologen verwachten een bijzonder actief seizoen, met dertien orkanen waarvan vier grote. Gemiddeld zijn er jaarlijks zeven orkanen, waarvan drie grote.

Rijen bij de pomp

Autoriteiten op de eilanden hebben bewoners opgeroepen zich voor te bereiden op het noodweer. Op bijvoorbeeld Barbados wordt naast harde wind ook tot 15 centimeter regen verwacht. Bovendien kan het water tot 3 meter worden opgestuwd.

"Neem dit serieus en bereid jezelf voor", waarschuwde de premier van St. Vincent en Grenadines. "Dit is een vreselijke orkaan."

Ook het Amerikaanse orkaancentrum noemde Beryl extreem gevaarlijk.

Internationale bezoekers

Op Barbados waren zondag lange rijen in winkels en bij benzinestations. Veel bewoners bereidden zich ook voor door ramen dicht te spijkeren.

De premier zegt dat er extra aandacht is voor de duizenden internationale bezoekers van het Twenty20 crickettoernooi. Dat liep zaterdag af, maar nog niet iedereen kon sindsdien wegkomen. "Sommigen hebben nog nooit zo'n storm meegemaakt, we zullen voor ze zorgen."

Na de Bovenwindse Eilanden krijgen de zuidkust van Haïti en Dominicaanse Republiek last van Beryl en trekt de orkaan door naar Jamaica en de Kaaimaneilanden.

Aruba en Curaçao zullen naar verwachting niet direct geraakt worden, maar kunnen aan de rand van het stormgebied wel overlast krijgen.

De Taliban willen een einde aan internationale sancties maar weigeren te praten over vrouwenrechten. Dat bleek op de eerste dag van een internationale top in Qatar. Het is voor het eerst dat de Taliban betrokken zijn bij gesprekken over Afghanistan sinds ze in 2021 de macht grepen.

Een einde aan de sancties stond bovenaan het lijstje waarmee onderhandelaar Zabihullah Mujahid naar Doha was afgereisd. Ook wil hij dat bevroren Afghaanse tegoeden in het buitenland worden vrijgegeven en er hulp komt om opiumboeren in zijn land te helpen overschakelen op andere gewassen.

"We zijn dankbaar voor alle humanitaire hulp, maar de belangrijkste oplossing voor de economische obstakels van Afghanen is het verwijderen van unilaterale en multilaterale sancties", meent Mujahid.

Vrouwenrechten 'interne aangelegenheid'

Westerse gezanten willen op de top ook de positie van vrouwen en meisjes in het land bespreken. Onder de Taliban zijn strikte kledingvoorschriften ingevoerd, is vrouwenonderwijs na de basisschool verboden, worden vrouwen geweerd van straat en zijn bepaalde beroepen voor hen verboden.

Eerder dit jaar spraken we met deze Afghaanse vrouw over hoe het leven onder de Taliban vrouwen inperkt:

In zijn opmerkingen op de eerste dag van de tweedaagse conferentie maakte Mujahid echter duidelijk dat de Taliban het daar niet over willen hebben. Zonder vrouwenrechten expliciet te noemen benadrukte hij dat andere landen zich niet met "interne aangelegenheden" moeten bemoeien.

"Ik geef toe dat sommige landen misschien problemen hebben met sommige van onze maatregelen. Er zijn uiteraard beleidsverschillen tussen verschillende staten. Het is aan ervaren diplomaten om dan samenwerking en begrip te zoeken in plaats van confrontatie."

'Verkeerde signaal'

Twee keer eerder organiseerde de VN een bijeenkomst in Qatar over de situatie in Afghanistan na de machtsovername door de Taliban. De eerste keer waren de moslimextremisten niet uitgenodigd voor de gesprekken, de tweede keer stelden ze eisen waar de VN niet op in wilde gaan, zoals een officiële erkenning van hun regime. Dat heeft geen enkel land tot nu toe gedaan.

Bij deze ronde zijn naast de VN en de Taliban ook vertegenwoordigers uit onder meer de VS, Rusland, China en de Europese Unie aanwezig. Doordat er dit keer geen hulporganisaties uit Afghanistan zelf aanwezig zijn, zal de Taliban-delegatie niet met vrouwen uit eigen land aan tafel komen te zitten.

Mensenrechtenorganisaties noemden dat voor de bijeenkomst een knieval voor de Taliban en spraken er schande van. Malala Yousufzai, zelf verwond bij een Talibanaanslag, zei "verontrust en teleurgesteld" te zijn, omdat dat dit "totaal het verkeerde signaal geeft" aan de Taliban: "Wereldleiders zwichten voor Talibaneisen, vrouwenrechten zijn geen topprioriteit."

Begin van proces

VN-gezant Roza Otunbayeva bezweert dat het thema hoog op de agenda blijft in Doha, maar nu hiervoor gekozen is om een dialoog te kunnen beginnen. "Dit is wat er nu mogelijk is. Het is een proces. Laten we het gesprek starten."

"Voor het eerst komen de gezanten nu oog in oog met de Taliban. Zij zullen hen zeggen: 'Luister, dit werkt niet, er moeten ook vrouwen aan tafel komen."

Bij een explosie in de Turkse stad Izmir zijn vanmiddag zeker vijf mensen om het leven gekomen. 63 personen raakten gewond. Sommigen van hen waren er slecht aan toe, maar het merendeel mocht het ziekenhuis na een behandeling verlaten.

Het restaurant waar de explosie plaatsvond stortte deels in. Ook gebouwen in de omgeving raakten beschadigd.

Oorzaak was waarschijnlijk een gaslek: een medewerker van het restaurant had eerder vandaag een propaantank in het restaurant vervangen. De politie heeft hem opgepakt om te kijken of hij strafrechtelijk vervolgd moet worden.

Een dag voor de Nationale Herdenking Slavernijverleden hebben de gemeenten Arnhem en Dordrecht excuses gemaakt aan de nazaten van tot slaaf gemaakten voor de betrokkenheid van hun stad bij slavernij.

Burgemeester Marcouch van Arnhem sprak vandaag bij de Keti Koti-herdenking in het stadspark Zypendaal. Een zeventiende-eeuwse voorganger van Marcouch hielp bij de oprichting van de West-Indische Compagnie, die zich vol op de trans-Atlantische slavenhandel stortte. Een andere voorganger investeerde in het startkapitaal van de onderneming.

Marcouch bood vorig jaar als burgemeester al zijn excuses aan, nu deed hij dat namens het hele college. "Het Arnhemse stadsbestuur was actief en rechtstreeks betrokken bij het opzetten, uitbouwen en exploiteren van een onmenselijk economisch systeem", zei hij.

Dordrecht

In Dordrecht was vandaag een Keti Koti-herdenking in de tuin van het Dordrechts Museum. De gemeente heeft het afgelopen jaar onderzoek gedaan naar de eigen betrokkenheid bij slavernij. Dat is nog niet afgerond, maar nu al staat onomstotelijk vast dat de rol van het Dordtse stadsbestuur "aanzienlijk en specifiek" was, zei burgemeester Wouter Kolff.

"De stad gold binnen Holland als een van de aanjagers", aldus Koff. "Stadsbestuurders investeerden enorme bedragen om de economie van de stad te versterken en het eigen vermogen te vergroten." Hij maakte daarom excuses en sprak de hoop uit dat dat zou bijdragen aan de heling van de wonden bij de nazaten van tot slaaf gemaakten.

De burgemeesters van onder meer Amsterdam, Rotterdam, Vlissingen en Middelburg boden in eerdere jaren al hun excuses aan.

Wat voor een toespraak was de laatste van Mark Rutte, als demissionair premier van Nederland? "Mij deed het denken aan de jaarlijkse kerstboodschap van de koning", zegt taaldeskundige Sarah Gagestein, die op verzoek van de NOS Ruttes speech vanmiddag bekeek. "Het was een soort bezinningsmoment: waar staan we, wie zijn we en hoe laat ik jullie achter? Het frame was: we maken veel heftige dingen mee, maar uiteindelijk zijn we een vindingrijk land en komen we er altijd wel uit."

Gagestein viel vooral op dat Rutte alle Nederlanders bedankte, zoals zorgwerkers, militairen en zijn eigen ambtenaren, maar het vrijwel niet had over zijn collega-politici of het nieuwe kabinet dat dinsdag wordt beëdigd. "Je zou tussen de regels kunnen lezen: het komt wel goed, wie er ook zit. In zijn woorden zat ook een soort opdracht aan het nieuwe kabinet: samen sta je sterker dan alleen. Dat kwam naar voren bij alles wat hij zei: MH17, corona, slavernij, maar ook in de samenwerking tussen EU- en NAVO-landen. Je redt het alleen als je het samen doet. En we weten dat er in het nieuwe kabinet mensen zitten die daar niet zo enthousiast over zijn als hij."

Daarmee "lijkt hij dingen over de toekomst te zeggen zonder dat hij het expliciteert, op Ruttiaanse wijze heel veilig: als je hem erop aanspreekt zal hij dat ontkennen."

Ook uiterlijk leek Rutte goed te hebben nagedacht over hoe hij naar voren zou komen: persoonlijker en losser dan eerder, en dus zonder das. "Hij was niet toevallig zijn das kwijt, hier denkt hij over na". zegt Gagestein. "Hij zwaait af hierna en probeert dus dichtbij te komen, daarom heeft hij het ook over zijn grijze haren en rimpels, en dat het onwerkelijk aanvoelt."

Qua beeldvorming viel verder op dat het Torentje al bijna leeggehaald was: alleen een portret van Thorbecke was nog overgebleven, de 19e-eeuwse politicus die gezien wordt als grondlegger van de parlementaire democratie in Nederland.

Rechtsfilosoof en jurist Bastiaan Rijpkema viel ook op dat van alle boeken en attributen die jaren geleden in het Torentje te zien waren, alleen nog twee grondwetscommentaren te zien waren, zo meldt hij via sociale media. De afgelopen maanden dook onder commentatoren meermaals de vrees op dat het nieuwe kabinet plannen zou maken die in strijd zijn met de grondwet.

Het verschil tussen een Torentje in vol bedrijf (2020) en een dat is leeggehaald (2024). Rechtsgeleerde Bastiaan Rijpkema merkt via sociale media op dat de enige boeken die zijn blijven liggen, twee boeken over de Nederlandse grondwet zijn:

Ook politiek speechschrijver Nancy Olthoff zag de laatste speech van Rutte, voor wie ze speeches schreef toen hij staatssecretaris van OCW was, pakweg 20 jaar geleden. Zij vond Rutte "eerlijk en zichzelf in de toespraak van vanmiddag. Je zag zijn ogen een beetje twinkelen toen hij weer begon over dat Nederland zo'n 'gaaf land' is. Hij heeft daar eerder kritiek op gekregen omdat het een beetje jolig klonk, maar hij fietst dat woord er gewoon nóg een keer in. Daar heb ik respect voor, dat hij zo zichzelf blijft. Vooral omdat hij het ook goed uitlegt: de koppeling met de rechtsstaat, vrijheid van meningsuiting, dat je in Nederland mag zijn wie je bent en houden van wie je wilt."

Verder viel het Olthoff op "dat Rutte nergens zei waar hij nou eigenlijk zelf trots op was. Hij benoemde de dieptepunten, zoals Groningen en de toeslagenaffaire, maar bij de hoogtepunten zei hij toch vooral dat hij trots was op alle Nederlanders, die samen uit de coronacrisis en de economische crisis waren gekomen."

Aan de zware kant

Ze noemt de opstelling van Rutte in deze speech dan ook "bescheiden, dienstbaar, en wat aan de zware kant - op een luchtige terzijde na over grijze haren. Bijvoorbeeld in zijn opmerking dat hij hoopt dat het 'af en toe gelukt is' om 'iets te betekenen, iets goeds te doen' voor andere mensen. Op veel momenten klonk hij eigenlijk meer als CDA'er, inclusief het 'let een beetje op elkaar'. Maar één keer merkte je echt zijn VVD-achtergrond, toen hij zei dat Nederland 'barst van de creativiteit en ondernemerschap'; het bedrijfsleven als motor van de economie."

Volgens Olthoff merkte je dan ook dat Rutte probeerde afscheid te nemen als een staatsman die boven de partijen staat. "Hij probeerde echt de partijen te overstijgen, met al die opmerkingen over dat we het 'samen' moeten doen in Nederland, maar ook dat landen elkaar nodig hebben om veilig te blijven. Op die manier merkte je dat hij zijn 'NAVO-petje' al op had, al zat dit verbindende altijd al in hem."

De rechts-radicale partij Rassemblement National van Marine Le Pen heeft in de eerste ronde van de parlementsverkiezingen in Frankrijk 33 procent van de stemmen gekregen. Dat komt naar voren uit de prognose van Ipsos-Talan.

De linkse coalitie het Nieuwe Volksfront volgt met 28 procent op de tweede plaats. De coalitie van president Macron blijft steken op 21 procent. Macron heeft meteen na de uitslag de Franse kiezers opgeroepen zich achter "republikeinse en democratische" kandidaten te scharen in de tweede ronde van de verkiezingen.

Die worden volgende week zondag gehouden. Macron zei daarnaast ook verheugd te zijn over de hoge opkomst bij de verkiezingen van vandaag. Ipsos schat de opkomst op 65,8 procent. Dat is 18 procentpunt hoger dan in 2022 en het hoogste sinds 1997.

Le Pen hoopt op absolute meerderheid

Winnaar Le Pen zei in een eerste reactie dat het Franse volk het centrale blok van Macron heeft weggevaagd. Ze zei ook dat haar partij "een absolute meerderheid" nodig heeft, zodat Jordan Bardella, de lijsttrekker van Rassemblement National, "binnen acht dagen door Emmanuel Macron tot premier wordt benoemd".

Le Pen werd verwelkomd met gejuich:

De hoge opkomst heeft mogelijk te maken met de mogelijkheid dat Frankrijk voor het eerst een radicaal-rechtse meerderheid in het parlement krijgt. Onder anderen topvoetballer Kylian Mbappé riep op te gaan stemmen om dat te voorkomen.

President Macron riep de verkiezingen onverwacht uit, op de avond van de Europese Verkiezingen eerder deze maand, waarbij radicaal-rechts won. Macron kan die uitslag niet negeren, vindt hij. Zijn eigen termijn loopt pas in 2027 af.

Er zijn 577 kiesdistricten en in elk district gaat alleen de winnaar naar het parlement. Waar geen kandidaat een absolute meerderheid haalt, volgt volgende week een tweede ronde. Daaraan mogen alle kandidaten meedoen die nu meer dan 12,5 procent van de stemmen hebben gehaald.

Onderhandelen

Tussen de eerste en tweede ronde gaan partijen met elkaar onderhandelen om de kansen op succes te vergroten. In het ene kiesdistrict kan een partij zich bijvoorbeeld terugtrekken ten gunste van een andere partij, en in een ander kiesdistrict gebeurt dat dan andersom. Kiezers gaan mede daardoor strategischer stemmen.

In het verleden stemden linkse Fransen in de tweede ronde bijvoorbeeld vaak niet op hun partij van voorkeur, maar op de partij die de meeste kans had om de radicaal-rechtse RN te verslaan.

De uitslag van de eerste ronde vandaag kan daarom verschillen van de uitslag van de tweede ronde. Zo haalde de Socialistische Partij in 2012 bij de eerste ronde 29 procent van de stemmen, en maar liefst 41 procent bij de tweede ronde.

Hart versus hoofd

Bij de laatste parlementsverkiezingen, in 2022, gebeurde hetzelfde met de partij van Macron: die steeg van 26 procent in de eerste ronde naar 38 procent in de tweede ronde.

De uitslag van de eerste ronde, vandaag, laat daarom zien waar het hart van de kiezers ligt. De uitslag over een week, van de tweede ronde, laat zien welk landsbestuur ze willen.

De TU in Delft gaat 1800 kinderen van top tot teen opmeten, onder meer in een grote 3D-scan. De verzamelde gegevens worden gebruikt om fietshelmen, zwemvesten en andere producten veiliger te maken.

De 11-jarige Nathan uit Den Haag nam al plaats in de 3D-scanner. Met een speciale badmuts op zijn hoofd en stickers op zijn lijf wordt hij van top tot teen gemeten. "We merkten dat we maar weinig gegevens hadden van kinderen", zegt projectleider Toon Huysmans tegen Omroep West.

Europees onderzoeksgeld

Het onderzoek wordt betaald door de Europese Commissie en de opdracht komt van het Europees Norminstituut. In Spanje worden nog eens 1500 kinderen gescand. "De kinderen in Spanje zijn meestal iets kleiner en hier zijn ze meestal iets groter. En dan hopen we dus te kijken wat het gemiddelde is voor een kind, maar vooral ook waar de uitschieters zitten", zegt Huysmans.

Hij legt uit wat dat in de praktijk kan betekenen: "Denk eens aan een fietshelm. Als die niet goed past heb je bij een val echt kans op zwaar hersenletsel. En met de gegevens uit dit onderzoek kan zo'n helm beter gemaakt worden."

Kinderen vast in bankjes

Als voorbeeld noemt hij ook de bankjes van ov-haltes van HTM in 2017. Kinderen kwamen daarin vast te zitten en moesten door de brandweer worden bevrijd. Een enkeling moest met een stuk zitting aan zijn hand worden geopereerd in het ziekenhuis.

"Natuurlijk is het een kwestie van vallen en opstaan bij het ontdekken van de wereld, maar je wilt toch proberen de gevaren met enorme impact zoveel mogelijk te voorkomen."

Een Chinees ruimtevaartbedrijf heeft bij een test per ongeluk een rakettrap gelanceerd. De motoren van de eerste trap van een Tianlong-3-raket startten zoals de bedoeling was. Door een constructiefout kwam hij daarna los, wat niet de bedoeling was.

Na ongeveer twintig seconden bereikte hij zijn hoogste punt, om daarna te kantelen en brandend op aarde terug te vallen. Op de plek waar hij neerkwam, ontstond een vuurzee. Er zijn geen doden of gewonden gevallen.

De Tianlong-3 is een tweetrapsraket van het bedrijf Space Pioneer. Dat richt zich op de productie van deels herbruikbare raketten, zoals ook het Amerikaanse SpaceX dat doet.

In Wenen is vandaag een nieuwe samenwerking gepresenteerd van drie Europese radicaal-rechtse partijen. Het gaat om de Fidesz-partij van de Hongaarse premier Orbán, de ANO-partij van de Tsjechische oud-premier Babis, en de Oostenrijkse Vrijheidspartij (FPÖ), van Herbert Kickl. De drie politici willen met de alliantie het startsein geven voor de oprichting van een nieuwe rechtse EU-groep.

De alliantie gaat Patriotten voor Europa heten. Orbán en Babis waren op uitnodiging van Kickl naar Wenen gereisd. De drie politici ondertekenden een manifest dat bedoeld is als basis voor hun samenwerking.

Hoewel de aankondiging van de alliantie als een verrassing kwam, was wel al bekend dat zowel ANO als Fidesz op zoek was naar nieuwe Europese politieke connecties. Orbáns rechts-nationalistische Fidesz-partij hoort momenteel bij geen enkele fractie in het EU-parlement. De partij moest in 2021 de Europese Volkspartij (EVP) verlaten na jaren van onenigheid.

Babis' rechts-populistische ANO vertrok uit de liberale Renew Europe-fractie na de EU-verkiezingen. Op het eerste gezicht lijkt de sprong van Babis' partij naar een alliantie met Orbán en Kickl groot, maar anti-migratiebeleid en anti-Brusselse retoriek maakten allang deel uit van zijn vocabulaire.

Vandaag somde de ANO-leider de doelen van de nieuwe alliantie op: "Het verdedigen van de soevereiniteit van landen, het bestrijden van illegale migratie en het herzien van de Green Deal." De Green Deal is het pakket aan wetten dat ertoe moet leiden dat lidstaten van de EU in 2050 klimaatneutraal zijn.

Twee kampen

"Europeanen willen vrede, orde en ontwikkeling", zei Orbán. "En wat ze vandaag de dag van de elite in Brussel krijgen is oorlog, migratie en stagnatie."

Om een eigen fractie in het EU-parlement te vormen, hebben de drie rechtse partijen nog bondgenoten nodig uit vier andere EU-landen. De rechtse partijen zijn op EU-niveau momenteel verdeeld in twee kampen: de Identiteit en Democratie (ID)-fractie en de Conservatieven en Hervormers (ECR).

Nu zijn de FPÖ en het Franse Rassemblement National van Marine Le Pen de leidende krachten in de ID. Daarnaast behoren ook de Italiaanse Lega-partij van vicepremier Matteo Salvini en de Partij voor de Vrijheid (PVV) tot de ID-fractie. Het Europees Parlement heeft in totaal 720 zetels. Na de Europese parlementsverkiezingen heeft ID nu 58 zetels en de ECR 83 zetels.

De rechts-extremistische Alternative für Deutschland (AfD) werd kort voor de EU-verkiezingen uitgesloten van de ID-fractie vanwege controversiële nazi-uitspraken van zijn topkandidaat Maximilian Krah. Hierdoor is de AfD ook op zoek naar een nieuwe alliantie. Kickl zei vandaag ervan overtuigd te zijn dat meer partijen zich bij de alliantie gaan aansluiten.

Voorzitterschap Hongarije

Hongarije is vanaf morgen voor een periode van zes maanden roulerend voorzitter van de Raad van de Europese Unie en kan zo zijn stempel drukken op de Brusselse agenda.

Vanaf morgen mogen binnenvaartschepen in heel Nederland sommige stoffen niet meer in de buitenlucht lozen. Deskundigen verwachten echter dat er in de praktijk weinig verandert, onder meer omdat het verbod amper is te handhaven. Dat blijkt uit onderzoek van verschillende regionale omroepen.

"Er is geen alternatief voor het ontgassen, het kan niet goed worden gecontroleerd en de boetes zijn ook nog eens een lachertje." Dat zegt Ton Quist, schipper van een binnenvaarttanker, tegen Omroep Flevoland. Hij is fel tegenstander van varend ontgassen vanwege de impact op het milieu.

Handhaving door de ILT wordt volgens schipper Quist moeilijk omdat er te weinig meetapparatuur is om de gevaarlijke dampen op te sporen.

De inspectie erkent dat er honderden extra elektrische meetstations nodig zijn. De kosten daarvan bedragen 4,5 miljoen euro en dat geld heeft de inspectie niet. Daarnaast is de verwachting dat er onvoldoende opgeleid personeel is om meldingen op te pakken.

"Aan de zijkant van een schip kun je niet zien wat voor een gas er vrijkomt. Je moet dan echt aan boord om naar de papieren te kijken. Maar er is helemaal geen mankracht om dat te doen", zegt Quist.

Omkatten

Uit eerder onderzoek van Omroep Gelderland bleek al dat het verbod op ontgassen te omzeilen is via 'omkatten'. Schepen kunnen verhullen welke stof ze vervoeren door de vrachtbrief van de tanker aan te passen. Simpel gezegd: doen alsof ze een andere stof vervoeren dan ze daadwerkelijk vervoeren.

De ILT zei toen al in een reactie dat ze vreest dat de truc vaker wordt gebruikt als het verbod op varend ontgassen ingaat. "Het gevolg van het omkatten is dat het doel van de regelgeving de komende drie jaar niet of nauwelijks zal worden bereikt", zegt de inspectie. Het ministerie benadrukt dat omkatten fraude is en dat hierop gehandhaafd gaat worden.

Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) heeft echter vertrouwen in het verbod en de handhaving ervan:

Schipper Quist strijdt al jaren voor een alternatief op varend ontgassen, maar dat is er nog niet, zegt hij. "De overheid beloofde dat er langs verschillende kades ontgassingsinstallaties zouden komen waar schepen hun gas veilig konden af laten zuigen. Maar daar is helemaal niets van terecht gekomen. Er is er nu maar één in heel Nederland en dat is veel te weinig. Dit is een van de redenen dat schepen hun dampen in de lucht blijven blazen", zegt Quist.

"Dat is eigenlijk niet uit te leggen", zegt emeritus hoogleraar Harry Geerlings. Hij deed jarenlang onderzoek naar ontgassen. Hij denkt daarom dat er vanaf morgen "helemaal niets zal veranderen".

De enige ontgassingsinstallatie in Nederland staat in Moerdijk (Noord-Brabant). Gedeputeerde Hagar Roijackers (GroenLinks) is optimistisch en denkt dat het landelijke verbod "zeker gaat werken", zegt ze tegen Omroep Brabant. "Het goede is ook dat het niet alleen in Nederland is. We werken in Europees verband samen. Zodat ook bij onze buren, zoals België, dezelfde regels gaan gelden. Daardoor is de sector goed voorbereid op dit verbod."

Aan wet houden

De overkoepelende organisatie van verladers, de VEMOBIN (De Vereniging Energie voor Mobiliteit en Industrie) laat in een reactie weten: "Vanzelfsprekend houden onze leden zich altijd aan de geldende wetgeving, dus ook aan het verbod op varend ontgassen per 1 juli. Wij steunen dat ook. Het is ook goed als erop wordt gehandhaafd." Tegelijkertijd zegt de vereniging dat de eindverantwoordelijk niet bij hun leden ligt, zoals Shell en Esso, maar bij de schippers.

"Nederland is een gaaf land. Ik heb dat misschien één of twee keer te vaak gezegd, maar dat komt omdat ik het meen uit de grond van mijn hart." Met die woorden nam Mark Rutte vanmiddag afscheid na 14 jaar als premier, in een boodschap aan Nederland die om 16.30 uur werd uitgezonden op radio, tv en via livestreams. "Er is hier geen oorlog, je mag zijn wie je bent, we zijn welvarend. We hebben een vrije en kritische pers en onafhankelijke rechters. Dus ja, een gaaf land."

In de toespraak van zo'n 12 minuten ging Rutte in vogelvlucht langs hoogte- en dieptepunten van de kabinetten die hij sinds 2010 heeft geleid.

Enkele belangrijke momenten uit de speech:

Als expliciete dieptepunten noemde hij de toeslagenaffaire en de aardbevingen in Groningen. "Daar is onder mijn verantwoordelijkheid veel mis gegaan, en dat trek ik me persoonlijk aan. Ik heb zoveel gesprekken gevoerd met mensen die zich niet veilig voelen in hun eigen huis. Met ouders, die alles zijn kwijt geraakt door de schuld van de overheid. Die gesprekken zullen me altijd bijblijven."

MH17 was kantelpunt

De aanslag op de MH17 in 2014 bestempelde Rutte als "misschien wel de meest ingrijpende en meest emotionele gebeurtenis uit mijn hele premierschap. De eindeloze stoet rouwauto's, begeleid door duizenden mensen."

Die aanslag koppelde Rutte ook expliciet aan de volgende stap in zijn loopbaan, dit najaar treedt hij aan als secretaris-generaal van de NAVO. "MH17 heeft mijn persoonlijke kijk op de wereld veranderd. Ik heb mij gerealiseerd hoe belangrijk het is om als land niet alleen te staan in een wereld vol onrust en dreiging. Hoe cruciaal het is dat ons land is ingebed in de Europese Unie en de NAVO."

Als andere memorabele momenten noemde Rutte de excuses die hij maakte voor het handelen van de Nederlandse regering tijdens de Holocaust en voor het slavernijverleden. "Dat zijn momenten waarop je als minister-president heel direct verbinding kunt leggen door erkenning te geven, met alle emotie die dat losmaakt. Niet als persoon, niet als Mark Rutte uit Den Haag, maar als vertegenwoordiger van iets groters: een land, een samenleving. Dat klinkt uit mijn mond misschien allemaal wat plechtig, maar ik heb dat echt zo gevoeld en beleefd."

Trots

Op andere momenten uit zijn premierschap zegt Rutte ronduit trots te zijn, bijvoorbeeld op de manier waarop Nederland uit de economische crisis van 2012 en 2013 klom.

"We kunnen het ons nauwelijks meer voorstellen, maar er kwamen per maand tot wel 15.000 werklozen bij. Het tekort op de rijksbegroting ontplofte. En dus moesten we het roer omgooien, met de meest ingrijpende hervormingen en bezuinigingen ooit." Rutte noemt het achteraf gezien een klein wonder hoe snel Nederland uit het diepe dal klom. "Ik ben er nog altijd trots op hoe we dat hebben gedaan: samen. Met ondernemers en vakbonden, gemeenten en provincies, met iedereen in het land."

Zulke goede samenwerking en constructief overleg zag Rutte ook als lichtpuntje in de coronacrisis van 2020 en 2021. "Onvermijdelijk heb ik in de aanpak steken laten vallen. Dat kan niet anders. Tegelijkertijd vind ik dat er in deze periode in de samenleving veel goeds en moois is gebeurd. De mensen in de zorg leverden een ongekende prestatie. In bedrijven, de horeca, scholen, verenigingen, musea en theaters: iedereen maakte er het beste van. En overal ontstonden spontaan initiatieven om elkaar te helpen, te steunen of te troosten. Ook dat is Nederland."

Grijze haren

Naast het benadrukken van de waarden van goed overleg en samenwerking bevatte de toespraak weinig opvallende persoonlijke bespiegelingen, al had Rutte het nog wel over de "grijze haren en rimpels" die er in de loop der jaren bij zijn gekomen. "Ik hoop ook een tikje meer senioriteit."

Hij sloot af met een oproep die hij ook al deed aan alle inwoners van Nederland tijdens de coronacrisis: "Let een beetje op elkaar. Ik reken op u. Ik vond het een eer om jullie minister-president te mogen zijn. En ik heb het met ongelooflijk veel plezier gedaan. Dank, dank, dank."

De storing bij Odido is voorbij. De telecomprovider kampte sinds het einde van de ochtend met problemen. In delen van Utrecht, Noord-Holland, Gelderland en Flevoland waren gebruikers onbereikbaar. Ook het mobiele internet lag eruit. Rond 17.30 uur was de storing verholpen.

Een woordvoerder van Odido zegt tegen de NOS dat "er een probleem was met een router van het hoofdnetwerk".

De storing trof ook klanten van Ben en Simpel. Deze providers maken gebruik van het netwerk van Odido. Odido ontstond vorig jaar na een fusie van T-Mobile Nederland en Tele2 Mobiel.

Op de website Allestoringen.nl kwamen zondag duizenden meldingen binnen van mensen die klaagden over hun verbinding.

Wie bewust negeert dat de ander eigenlijk geen seks wil, kan voortaan worden vervolgd voor verkrachting. Het is het meest besproken onderdeel uit de Wet Seksuele Misdrijven die morgen van kracht wordt.

Mensen die niet direct zijn gedwongen tot seks, maar bijvoorbeeld geen 'nee' durfden te zeggen of verstijfden, konden tot nu toe geen aangifte doen. Dat verandert met de nieuwe wet. Ook zonder dreiging of geweld kan voortaan sprake zijn van aanranding of verkrachting.

Bevriezen

Letterlijke toestemming voor seks hoeft er niet te zijn, zegt Lidewijde van Lier, zedenexpert bij de politie. "Maar je moet wel opletten of er signalen zijn dat de ander niet wil, en dit bij twijfel checken."

Veel slachtoffers 'bevriezen' als ze te maken krijgen met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarom is het ook strafbaar gemaakt om non-verbale signalen of een passieve houding te negeren, zoals wegdraaien of niet bewegen.

Extra opletten geldt al helemaal bij ongelijkwaardige situaties. "Zoals een baas die seksueel contact heeft met een medewerker. Dan rust er een extra verantwoordelijkheid op je."

Niet altijd bewijs

De politie verwacht dat de nieuwe wet leidt tot meer meldingen en aangiften van slachtoffers. Maar om teleurstelling te voorkomen, waarschuwt de politie dat het lang niet altijd zal lukken om genoeg bewijs te vinden.

Zoals in alle zedenzaken is alleen de verklaring van een slachtoffer niet voldoende. Er moet ook ondersteunend bewijs zijn, zoals getuigenverklaringen of chatberichten waaruit blijkt dat er inderdaad sprake is van onvrijwillige seks.

"Je moet eerst aantonen dat het slachtoffer niet wilde, en de ander dat wist of had moeten weten", zegt zedenexpert Van Lier. De volgende stap is bewijzen dat de verdachte de seks toch bewust heeft doorgezet. "Dat zal in de praktijk moeilijk zijn. Aantonen wat er omging in iemands hoofd, is nu eenmaal erg lastig."

Belangrijker dan de juridische kant is volgens de politie in Nederland de gedachte achter de wet: dat seks tegen iemands wil in geen enkel geval acceptabel is. Net als veel deskundigen hoopt de politie vooral op een gedragsverandering en dat het gesprek over elkaars grenzen normaler wordt.

Rutgers, het expertisecentrum voor seksualiteit, vindt dat daar nog veel meer aandacht aan moet worden besteed, bijvoorbeeld op school. "Eigenlijk zou het de gewoonste zaak van de wereld moeten zijn dat je van elkaar weet of je seks wil of niet", zegt Willy van Berlo van Rutgers. "Maar het spreekt nog steeds niet voor zich."

De organisatie is inmiddels een campagne gestart om jongeren hiervan bewust te maken. Uit onderzoek van Rutgers blijkt overigens dat de meeste jongeren tussen de 18 en 25 jaar wel degelijk checken of hun partner seks wil.

Voor de politie is het afwachten in hoeverre de nieuwe wet ook echt leidt tot extra zaken en dus druk op de zedenrecherche. Die kampte jarenlang met forse achterstanden, terwijl onthullingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag bij The Voice Of Holland alleen maar tot meer meldingen leidden.

Toch is het gelukt de achterstanden deels weg te werken, zegt Van Lier van de politie. Er zijn onder meer honderd extra zedenrechercheurs opgeleid. Op dit moment hebben de teams 2800 zaken in behandeling, waarvan ruim 700 ouder zijn dan een half jaar.

Volgens haar is de politie goed voorbereid, onder meer door agenten te trainen hoe ze om moeten gaan met meldingen over seksueel misbruik. "Maar het blijft permanent druk, dus wat de nieuwe wetgeving gaat brengen is echt wel spannend."

In het zuiden van Zwitserland zijn zeker vier mensen om het leven gekomen bij aardverschuivingen na zware regenval. Twee mensen worden nog vermist.

Vooral in de kantons Wallis en Ticino, aan de Italiaanse grens, leidt het noodweer tot overlast. Rivieren overstromen en er loopt veel water door dorpen en steden in het dal. Een brug over de rivier de Maggia stortte in als gevolg van de druk van het water.

Door het slechte weer kwam de hulpverlening moeizaam op gang, meldt de politie. Valleien zijn van de buitenwereld afgesloten en op veel plekken is de elektriciteit uitgevallen.

Op campings en bij evenementen zijn vanochtend mensen geëvacueerd, zegt de politie. Dat verliep zonder problemen.

Verkeer

In het kanton Wallis stroomde het water vannacht door de straten van Zermatt. Beelden daarvan werden op sociale media gedeeld. Verderop bij de Italiaanse grens is de Simplonpas voorlopig dicht vanwege het noodweer.

Het zuiden van Zwitserland werd vorige week ook getroffen door overstromingen, toen spoelde een deel van de snelweg A13 weg. Dat is een belangrijke snelweg voor vakantieverkeer naar het zuiden. Het herstel van de weg duurt nog maanden.

Mensen moesten midden in de nacht hun huis uit vanwege het stijgende water:

Doden in Frankrijk

In het oosten van Frankrijk heeft noodweer het leven gekost aan drie mensen in het departement Aube. Door een windvlaag tijdens een onweersbui kwam een 100 jaar oude kastanjeboom op hun auto terecht. Een vierde inzittende raakte zwaargewond en verkeert in levensgevaar.

De dodelijke slachtoffers zijn 67, 77 en 78 jaar oud. De auto moest stoppen voor een boom die op de weg was gewaaid, vervolgens waaide de kastanjeboom om.

Ook andere plaatsen in Frankrijk werden gisteravond getroffen door noodweer en zware regenval, vooral in het noordoosten en het zuidwesten. Dat leidde tot overstromingen en schade. Er zijn geen berichten van meer slachtoffers.

Demissionair premier Rutte houdt vanmiddag een toespraak vanuit het Torentje. Vanaf 16.30 uur spreekt hij het land toe, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD). Rutte noemt het "Mijn afscheidsboodschap aan Nederland".

De toespraak zal naar verwachting zo'n tien minuten tot een kwartier duren.

Rutte is bezig met zijn laatste dagen als minister-president, dinsdag wordt het nieuwe kabinet beëdigd. Dick Schoof neemt het dan van hem over. Rutte was veertien jaar premier en heeft de afgelopen dagen op meerdere plaatsen afscheid genomen.

Torentje

Een toespraak door de premier vanuit het Torentje is uitzonderlijk. Rutte hield er tijdens zijn premierschap twee toespraken vanwege de coronapandemie.

Premier Den Uyl hield in in 1973 een nationale toespraak op radio en televisie vanwege de oliecrisis, maar dat was niet vanuit het Torentje.

Het is voor het eerst dat het Torentje wordt gebruikt voor een afscheidstoespraak van een premier.

De Belgische Federale politie heeft in vergelijking met 2022 vorig jaar 4,5 procent minder internetfraude waargenomen. De ordedienst vindt deze daling paradoxaal en vraagt aan de bevolking om een enquête in te vullen zodat ze beter zicht op de zaak krijgt.

De opkomst bij de Franse parlementsverkiezingen is ongebruikelijk hoog. Rond 17.00 uur had 59 procent van de Fransen al gestemd, met nog drie uur te gaan voordat de stembureaus sluiten. Twee jaar geleden was dat op hetzelfde tijdstip 39 procent.

De hoge opkomst heeft mogelijk te maken met de mogelijkheid dat Frankrijk voor het eerst een radicaal-rechtse meerderheid in het parlement krijgt. Onder anderen topvoetballer Kylian Mbappé riep op te gaan stemmen om dat te voorkomen.

Zo'n 49 miljoen Fransen kunnen vandaag hun stem uitbrengen voor een nieuw parlement. De stembureaus gingen vanochtend om 08.00 uur open:

President Macron riep de verkiezingen onverwacht uit, op de avond van de Europese Verkiezingen eerder deze maand, waarbij radicaal-rechts won. Macron kan die uitslag niet negeren, vindt hij. Zijn eigen termijn loopt pas in 2027 af.

Hij heeft zijn stem al uitgebracht, net als Marine Le Pen van het radicaal-rechtse Rassemblement National (RN).

Er zijn 577 kiesdistricten en in elk district gaat alleen de winnaar naar het parlement. Waar geen kandidaat een absolute meerderheid haalt, volgt volgende week een tweede ronde.

Rassemblement National

Bij het stadhuis van Bordeaux was het vanochtend druk, zag verslaggever Mattijs van de Wiel. "Met kiezers die me op ernstige toon vertellen dat het een hele belangrijke dag is: welke afslag neemt Frankrijk?"

De vraag is of bij deze verkiezingen Rassemblement National weer de grootste wordt. Dat betekent veel voor de regering die Macron vervolgens moet vormen.

Van de Wiel: "Hier in Bordeaux sprak ik kiezers die dat willen voorkomen. Maar in de dorpen waar ik eerder was, hoorde ik veel mensen die de partij van Le Pen nu wel eens een kans willen geven. Om te zien of ze die beloftes over koopkracht en veiligheid kunnen waarmaken.

In sommige overzeese delen van Frankrijk is al gestemd. In Nieuw-Caledonië was de opkomst flink hoger dan gebruikelijk. Daar ontstond eerder dit jaar onrust door een plan van Macron om meer Fransen stemrecht te geven. De oorspronkelijke bevolking vreesde aan invloed te verliezen. Het plan staat voorlopig in de ijskast.

VVD en GroenLinks hebben Amstelveen om opheldering gevraagd over het gebruik van Chinese beveiligingscamera’s in de stad. De politieke partijen willen weten hoe Amstelveen omgaat met mogelijke veiligheidsrisico’s, spionage en mensenrechtenschendingen door fabrikanten.

Huisartsenketen Co-Med gaat komende week faillissement aanvragen. Dat bevestigt advocaat Georges van Zeijl aan de NOS na berichtgeving van L1 Nieuws.

De huisartsenketen verkeert al langere tijd in zwaar weer. Afgelopen dinsdag werd bekend dat alle zorgverzekeraars de samenwerking stopten, waardoor de financiering wegviel. De verzekeraars vinden dat de kwaliteit van zorg ondermaats is, mede doordat Co-Med de bezetting op zijn tien praktijken niet rond krijgt.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd oordeelt dat de bereikbaarheid van de keten ondermaats is en dat ook de spoedzorg niet goed is geregeld. Zo kunnen artsen niet binnen 15 minuten aanwezig zijn bij een praktijk. De praktijken zijn sinds vorige week 'tot nader order' dicht, waardoor patiënten moeten uitwijken naar andere huisartsen. Ruim 50.000 mensen waren patiënt bij een Co-Med-praktijk.

Richting afgrond geduwd

"Vanaf het moment dat het besluit van de zorgverzekeraars om hun contracten op te schorten in de media is terechtgekomen, is het snel gegaan", zegt Van Zeijl. "Dat heeft er direct toe geleid dat werknemers zich op grote schaal hebben ziekgemeld en dat zzp'ers hun vertrouwen opzegden. Dat is de doodsteek geweest."

De advocaat zegt dat met name de snelheid van de ontwikkelingen van de afgelopen twee weken ertoe heeft geleid dat Co-Med "richting de afgrond is geduwd" en er nu een faillissement wordt aangevraagd.

"Het is ongewoon dat in zo'n kort tijdsbestek zulke formele handelingen worden verricht. Bovendien is er een breed probleem als het gaat om huisartsenzorg. Of het aanpakken van Co-Med op deze manier de oplossing is, daar kun je grote vraagtekens bij zetten. Mijn cliënt betwist met klem dat de aard en omvang van de tekortkomingen dergelijk handelen rechtvaardigt."

'Huisartsenzorg moet beschikbaar blijven'

Patiëntenfederatie Nederland hamert in een reactie op de zorg van huisartsen die voor patiënten van Co-Med gegarandeerd moet blijven. "Wat ons betreft moet alles in het werk worden gesteld om die zorg te organiseren met elkaar. We hopen dat dat gaat lukken."

De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de zorgverzekeraars, benadrukt de patiëntenorganisatie.

Overdracht patiëntendossiers

De Inspectie beval Co-Med deze week om de patiëntendossiers over te dragen aan vervangende huisartsen. Directeur Guy Vroemen zei donderdag in een reactie dat het moeilijk is om alle dossiers zomaar over te dragen, omdat niet alle patiënten toestemming hebben gegeven om digitale inzage te geven in de dossiers.

Vooralsnog is het nog niet gelukt om de dossiers over te dragen, zegt Van Zeijl. Morgen verloopt de deadline van de Inspectie. Daarom wil de Inspectie vandaag ook nog niet reageren op de zaak.