NOS Nieuws - Algemeen

De NPO laat een extern onderzoek uitvoeren naar aanleiding van signalen dat directeur video Remco van Leen mogelijk betrokken was bij grensoverschrijdend gedrag in zijn periode bij de TROS. Daar werkte hij tot 2014. Gedurende het onderzoek legt Van Leen zijn werkzaamheden neer bij de NPO.

Afgelopen weekend verschenen op sociale media en sites berichten over grensoverschrijdend gedrag door Van Leen, zegt een woordvoerder van de NPO. Ook waren er "recentelijk signalen binnenkomen". Dit alles was volgens hem aanleiding om te besluiten tot een onderzoek. Van Leen zegt zich volgens de NPO niet te herkennen in de signalen, "maar neemt ieder signaal zeer serieus".

Hoewel de NPO niet zegt op welke sociale media en sites de berichten zijn verschenen, gaat het waarschijnlijk om het Instagramaccount van juicevlogger Yvonne Coldeweijer. Zij schreef zaterdag dat het NPO-bestuur wist van verschillende klachten over Remco van Leen van grensoverschrijdend gedrag. Tientallen vrouwen zouden hebben aangegeven te zijn betast, aangerand en seksueel te zijn geïntimideerd.

Bij De Telegraaf reageerde Van Leen aanvankelijk dat dit "klinkklare onzin" is. Later hij zei: "Ik zit echt wel in de put nu en mijn hoofd is in de war."

'Eén melding bekend'

De NPO en Van Leen waren eerder al op de hoogte van één melding van mogelijk grensoverschrijdend gedrag door Van Leen in zijn tijd bij de TROS, staat in een verklaring van de NPO. Dit signaal zou de NPO hebben bereikt toen Van Leen net was begonnen als waarnemend directeur video, in december 2022. Nadat er gesprekken met betrokkenen waren gevoerd en er afspraken waren gemaakt, werd besloten dat Van Leen zijn werkzaamheden kon blijven uitvoeren.

Naar aanleiding van de nieuwe signalen legt Van Leen zijn werk dus toch neer, "om de integriteit van het onderzoek en de NPO niet in gevaar te brengen". Zijn functie wordt tijdelijk vervuld door Jojanneke Doorn, samen met het managementteam.

Van Leen werkte tussen 2003 en 2014 bij de TROS. In de twee jaar daarna was hij directeur media bij AVROTROS en tussen 2016 en 2019 directeur content bij Talpa.

Nederland stelt nog eens zes F-16's beschikbaar voor Oekraïne. Dat melden minister van Ollongren en staatssecretaris Van der Maat van Defensie. De zes jachtvliegtuigen komen boven op de eerder toegezegde achttien toestellen.

De zes F-16's zouden eerst samen met zes andere straaljagers worden verkocht aan de Amerikaanse firma Draken International. Die onderhandelingen zijn nu volgens Defensie in goed overleg beëindigd, waardoor de toestellen beschikbaar komen voor Oekraïne.

In reactie op vragen over de termijn waarop de toestellen geleverd worden, laat een woordvoerder weten dat er hard aan wordt gewerkt om ze zo snel mogelijk over te dragen, maar dat een exacte datum nog niet bekend is. Zo moeten ze gekeurd worden en heeft een aantal nog een onderhoudsbeurt nodig voor veilig gebruik.

Ook moet er nog een exportvergunning worden toegekend door de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Daarnaast moet in Oekraïne alle infrastructuur aanwezig zijn en er genoeg opgeleid personeel beschikbaar zijn om de F-16's in te zetten. Dat wordt gecoördineerd door de F-16-coalitie, een verzameling NAVO-landen, waaronder Nederland, die Oekraïne hiermee helpt.

Het is de week van de waarheid in politiek Den Haag: uiterlijk volgende week moet informateur Plasterk de Kamer laten weten of hij mogelijkheden ziet voor een kabinet van PVV, NSC, BBB en VVD. En terwijl de spanning oploopt wordt de afgesproken radiostilte tussen de partijen nu bijna dagelijks doorbroken.

Wat betekenen de sneren over en weer, de nadruk op inhoudelijke verschillen, en welk politiek spel wordt er door wie gespeeld? Zes politiek verslaggevers die al ruim twee maanden achter de schermen informatie proberen los te peuteren proberen met die snippers aan informatie de puzzel te leggen. Aan het woord komen: Floor Bremer (RTL), Joost Bekendam (Nieuws BV), Sam Hagens (SBS), Hans van Soest (AD), Thomas van Groningen (WNL) en Arjan Noorlander (Nieuwsuur).

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Anouk Kantelberg en Rosa Juffer

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Bij de explosie van een bakkerij in Lysytsjansk, gisteren, is een hooggeplaatste functionaris van de zelfverklaarde volksrepubliek Loehansk om het leven gekomen. Het waarnemend hoofd van de door Rusland bezette Oekraïense regio, Leonid Pasetsjnik, meldt op Telegram dat minister van Noodsituaties Aleksej Potelesjtsjenko om het leven is gekomen.

Potelesjtsjenko leidde sinds september vorig jaar het departement dat de Russische bezetters hebben aangewezen als 'ministerie van Noodsituaties'. Voor die tijd was hij bij het Russische ministerie van Noodsituaties verantwoordelijk voor onder meer brandbestrijding in Loehansk. Ook vocht hij bijna tien jaar geleden in de Donbas aan de kant van de separatisten tegen Oekraïne.

Over de oorzaak van de explosie is nog veel onbekend. Rusland beschuldigde Oekraïne gisteren van een aanval op een willekeurige bakkerij en maakte melding van burgerdoden, maar daarover waren direct al veel twijfels. Oekraïne zelf heeft nog niets over de explosie gezegd. Pro-Oekraïense bronnen meldden dat er meer dan twintig Russische militairen zijn gedood, en dat de bakkerij geen willekeurig doelwit was maar dat er sprake was van een gerichte aanval op functionarissen van de zelfverklaarde volksrepubliek.

Lokale politici

Een dag later is er iets meer bekend over de slachtoffers. Zo bevestigt Rusland nu dus dat de 'minister' is omgekomen. Russische media bevestigen verder dat twee lokale politici om het leven zijn gekomen.

Op Russische Telegramkanalen gaat het verhaal dat bij de bakkerij een verjaardagsfeest aan de gang was waar veel vooraanstaande separatisten waren, maar dat is nog niet bevestigd. Wel sterkt de bekendmaking van de dood van de 'minister' en de lokale politici het vermoeden dat de bakkerij geen willekeurig burgerdoel was, zoals Rusland gisteren beweerde.

Loehansk is een van de vier gedeeltelijk bezette Oekraïense regio's die in september 2022 na schijnreferenda door Rusland illegaal zijn geannexeerd.

De Amerikaanse staat Californië wordt geteisterd door hevige regenval en de hevige wind. Straten in onder meer Los Angeles zijn ondergelopen en automobilisten zijn gestrand. Snelwegen zijn overstroomd of zijn onbegaanbaar door modderstromen. Bomen zijn omgewaaid. Honderdduizenden huishoudens zitten zonder stroom doordat elektriciteitsleidingen zijn geknapt.

In Los Angeles is gisteren 10,4 centimeter regen gevallen. Daarmee is het record van 6,5 centimeter uit 1927 gebroken.

Er wordt gewaarschuwd voor nog meer hevige wind. Volgens de National Weather Service is er kans op een "bomcycloon". Dat is een lagedrukgebied dat zich zeer snel ontwikkelt. Daarbij kunnen windstoten voorkomen die te vergelijken zijn met een orkaan van de eerste categorie, 120 tot 155 km/u.

Atmosferische rivier

Het weerverschijnsel dat de zuidoostkust van de Verenigde Staten treft wordt een atmosferische rivier genoemd, een luchtstroom die verzadigd is met vocht en afkomstig is uit het gebied rond de evenaar. Zo'n rivier van waterdamp kan 400 tot 600 kilometer breed en enkele duizenden kilometers lang zijn en kan tot extreme neerslag en overstromingen leiden.

In dit gebied wordt een atmosferische rivier ook wel de Pineapple Express genoemd, omdat hij zich ontwikkelt in tropisch gebied waar ananassen groeien. Het is de tweede keer in enkele dagen tijd dat zo'n stroom over het gebied trekt. In de bergen zijn windstoten gemeten van 128 km/u. Er wordt rekening gehouden met meer overstromingen.

In het zuiden van Californië zijn mensen opgeroepen te vertrekken uit kloven die onlangs nog zijn getroffen door natuurbranden. De kans op modder- en afvalstromen is daar groot. Er zijn opvangplekken ingericht voor de bewoners van het gebied.

Noodtoestand

In de regio's Los Angeles, Orange, Riverside, San Bernardino, San Diego, San Luis Obispo, Santa Barbara en Ventura is de noodtoestand uitgeroepen en is een crisiscentrum ingericht voor de gebieden waar het risico op overstromingen het grootst is.

Volgens meteorologen verplaatst het weersysteem zich zeer traag, waardoor er zeer zware windstoten kunnen voorkomen en er heel veel regen kan vallen, van 20 centimeter in het zuidelijk kustgebied en de valleien tot 35 centimeter in de bergen. De verwachting is dat het noodweer tot en met morgen aanhoudt.

Evacuatie

In de bergen ten noordoosten van San Francisco - in het wintersportgebied Palisades Tahoe - en in de Sierra Nevada wordt rekening gehouden met hevige sneeuwval. Automobilisten wordt afgeraden in de bergen te rijden.

In Yuba City, ten noorden van Sacramento, is een man van 82 om het leven gekomen. Hij kwam onder een boom, mogelijk toen hij probeerde te voorkomen dat de boom op zijn huis zou vallen.

In San Jose hebben de hulpdiensten mensen uit een gestrande auto gehaald en mensen gered uit een kampement voor daklozen dat aan een aanzwellende rivier ligt.

Vluchten van en naar San Francisco, San Jose, Sacramento en Santa Barbara hebben vertraging of zijn geannuleerd.

Vrouwelijke artiesten domineerden afgelopen nacht in Los Angeles de Grammy Awards. De prijzen in de vier belangrijkste categorieën - beste album, beste lied, beste nieuwe artiest en best geproduceerde nummer (record) - gingen allemaal naar vrouwen.

Uniek was dat niet; in de 66-jarige historie van de Grammy's kwam het zeven keer voor dat vrouwen er met de meest prestigieuze awards vandoor gingen. Maar vanzelf ging dat niet.

Journalist Loeke de Waal legde vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal uit dat de Grammy's in 2018 nog onder vuur lagen vanwege de vele nominaties voor mannen. Toen de toenmalige CEO van het muziekgala, Neil Portnow, daarover werd bevraagd, zei hij dat het vooral aan de vrouwen zelf was om beter hun best te doen.

Kort na die uitspraken vertrok Portnow als CEO. Daarna domineerden vrouwen de Grammy's in zowel 2020 als 2021, met Billie Eilish en Taylor Swift als de grote winnaars.

'Eindelijk normaal'

Eilish en Swift wonnen ook dit jaar weer twee prestigieuze Grammy's - die voor beste album en beste lied - samen met Miley Cyrus (best record) en Victoria Monét (beste nieuwkomer).

De vele bekroningen onderstrepen volgens radio-dj Tannaz Hajeby, werkzaam bij NPO Radio 2, dat het werk van vrouwelijke artiesten tegenwoordig op z'n minst op gelijke waarde wordt geschat als dat van hun mannelijke collega's.

"Het is eindelijk normaal", zegt Hajeby. In de muziekindustrie hebben volgens Hajeby onder anderen artiesten als Beyoncé - gelauwerd met een recordaantal van 32 Grammy's - de weg geplaveid voor de huidige generatie.

"Anders was er misschien nooit de ruimte geweest voor deze generatie om iets te winnen. Zij hebben misschien wel vier keer harder moeten werken dan mannen. En het mooie is dat deze vrouwen dat ook benoemen."

De hoogtepunten van de Grammy-uitreiking van afgelopen nacht:

Zo sprak Taylor Swift bij het in ontvangst nemen van de Grammy voor album van het jaar (haar vierde Grammy voor beste album, een primeur voor een artiest) warme woorden over medegenomineerde Lana Del Rey.

"Zoveel vrouwelijke artiesten zouden niet zijn waar ze nu zijn, of de inspiratie hebben, zonder het werk dat zij heeft verricht", zei Swift. "Ze is een iconische artiest, een legende die nu op haar best is."

Miley Cyrus had een soortgelijk eerbetoon voor Mariah Carey, van wie ze de award kreeg voor 'best record'. Ze legde uit dat ze vreesde een deel van de Grammy-uitreiking te moeten missen, omdat ze onderweg naar de Crypto.com Arena vast stond in het verkeer. "En dat was prima, maar ik wilde niet Mariah Carey missen."

Extra lading

Dergelijke speeches geven volgens radio-dj Hajeby een Grammy-uitreiking zoals die van afgelopen nacht een extra lading. "Ze hypen elkaar, er is een enorme gunfactor onderling. En je hebt prijzen nodig om te realiseren dat vrouwen erkend worden", benadrukt ze.

"Maar dat betekent niet dat dit niet speciaal is. Er is namelijk nog steeds werk aan de winkel in andere branches voor meer gelijkwaardigheid, ook hier in Nederland."

Nederland heeft voor het eerst noodhulp per parachute in de Gazastrook gedropt. Vanwege de humanitaire crisis zijn hulpgoederen ook via de lucht welkom in de afgesloten Palestijnse enclave. Maar luchtdroppingen kunnen vrachtwagens met noodhulp niet vervangen.

"Voor de grote toestroom is het geen goede methode", zegt demissionair minister van Defensie Ollongren. "Die moet over land gaan, want er is veel meer nodig." Hulporganisaties benadrukken dat slechts een fractie van de benodigde hulp Gaza bereikt. Bijna twee derde van alle ziekenhuizen is niet meer operationeel en honderdduizenden mensen lijden acute honger, melden VN-organisaties.

Veldhospitaal Jordanië

In samenwerking met Jordanië heeft Nederland gisteren medische goederen en noodrantsoenen in Gaza gedropt. Het zijn in totaal zes pallets met een geschat gewicht van enkele tonnen, zegt een woordvoerder van Defensie.

Frankrijk dropte vorige maand zeven ton aan hulpgoederen, samen met Jordanië. Het buurland van Israël voert sinds november luchtdroppingen uit in de Gazastrook. Ook de Nederlandse lading was bestemd voor een Jordaans veldhospitaal in Gaza-Stad.

Per gps zijn de parachutes op de juiste plek gekomen, zei Ollongren in het NOS Radio 1 Journaal. "Luchtdroppingen zijn geschikt om relevante goederen in een kleine hoeveelheid te leveren, zoals in dit geval medische hulpgoederen voor een ziekenhuis."

Bij de missie werd een Nederlands C-130 transportvliegtuig ingezet. De operatie kostte volgens Defensie ongeveer een miljoen euro. Ollongren sluit niet uit dat er meer Nederlandse droppingsvluchten volgen.

"Het vergt wel veel voorbereiding en overleg", zegt de minister. Israël moet toestemming geven voor zo'n vlucht. Vooraf moet ook duidelijk zijn dat de noodhulp op de grond in de juiste handen terechtkomt en goed wordt verdeeld.

Zevenvoudige kosten

Alles bij elkaar kost een luchtdropping naar schatting zo'n zeven keer zo veel als vervoer over land, zegt het Wereldvoedselprogramma. Het VN-orgaan beschouwt noodhulp per parachute daarom als een noodmiddel. "Het is maar mondjesmaat wat er tot nu toe op deze manier geleverd is", zegt Ollongren over de situatie in Gaza.

Voor de oorlog waren er dagelijks zo'n 500 vrachtwagens nodig om de enclave te voorzien van voedsel, medicijnen en brandstof. Sinds het uitbreken van de oorlog is dat aantal bij lange na niet meer gehaald. Volgens De Palestijns Rode Halve Maan komen er nu dagelijks zo'n 95 trucks binnen.

Extreme ondervoeding

Voor 2,2 miljoen inwoners dreigt hongersnood, zegt het Wereldvoedselprogramma. Voor naar schatting 378.000 burgers geldt de hoogste alarmfase wegens "verhongering en extreme ondervoeding". Voor bijna een miljoen mensen geldt de op een na hoogste waarschuwing.

De zorg in Gaza ligt nagenoeg plat. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO werken 13 van de 36 ziekenhuizen nog voor een deel. Ruim 1,7 miljoen inwoners zijn op de vlucht geslagen voor het geweld.

Met name in het noorden van de Gazastrook komt amper noodhulp aan. Slechts 11 van de 61 geplande hulpkonvooien zijn vorige maand doorgegaan, zegt VN-hulporganisatie OCHA. Voor de ruim de helft van de missies kwam geen toestemming van de Israëlische autoriteiten.

Israël opgedragen noodhulp op te voeren

Israël bepaalt hoeveel noodhulp Gaza binnenkomt. Alle vrachtwagens moeten worden gecontroleerd voordat ze het gebied binnen mogen. Het land wil voorkomen dat bijvoorbeeld wapens Gaza binnen komen.

De toevoer van noodhulp moet worden opgevoerd, oordeelde onlangs het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Sindsdien wordt de overgang bij Kerem Shalom meer gebruikt. Ook worden Israëlische demonstranten weggestuurd die de noodhulp proberen tegen te houden. Actievoerende familieleden van gijzelaars willen dat de noodhulp naar Gaza wordt gestopt totdat alle gegijzelden zijn vrijgelaten door Hamas.

In de gemeente Bergen wordt weinig gebruikgemaakt van de mogelijkheid om woningen te splitsen. De gemeente stimuleerde dat door de vergunning ervoor gratis te maken, in de hoop dat meer huiseigenaren hun huis opdelen in meerdere kleinere woningen. Desondanks gebeurt het maar weinig, blijkt uit cijfers die de regionale omroep NH heeft opgevraagd.

Om een woning te splitsen in meerdere kleinere woningen is een vergunning nodig. De gemeente maakt namelijk kosten bij zo'n vergunningsprocedure; normaal betaal je grofweg tussen de 2000 en 10.000 euro. Sinds 2021 neemt de gemeente die kosten op zich, met als doel: meer woningen.

Lichte stijging

Uit de opgevraagde cijfers blijkt dat het nauwelijks gebeurt. In 2020, voordat de vergunning gratis werd gemaakt, waren er twee woningsplitsingen. In de jaren 2021 tot en met 2023 waren dat er iets meer: tussen de vijf en zeven per jaar.

Een lichte stijging, maar niet zoveel als in eerste instantie werd verwacht. Toenmalig wethouder Valkering hoopte in 2021 dat er door de prikkel jaarlijks 25 tot 50 woningen gesplitst zouden worden.

Extra kosten

Volgens deskundigen is een gratis vergunning niet genoeg om huiseigenaren over de streep te trekken. Want hoewel de vergunning gratis is, blijven er andere kosten voor de eigenaar.

Zo worden er ook notaris- en verbouwingskosten gemaakt, zegt onderzoeker Kay Hollanders van organisatie Platform 31, een onafhankelijke kenniscentrum voor stedelijke ontwikkeling. "De notariskosten vallen tussen de 2000 en 3000 euro. De verbouwingskosten die daarbovenop komen liggen hoger, tussen de 70.000 en 230.000 euro."

Volgens Hollanders is de paar duizend euro die de gemeente op zich neemt een grote kostenverlaging, maar is er meer nodig om huiseigenaren zover te krijgen. "De regeling is alleen een succes als je daarbovenop ook op andere manieren het splitsen van een woning stimuleert."

Hindernissen

Het splitsen van een woning kan ook niet zomaar gedaan worden, er moet aan bepaalde regels voldaan zijn, zegt Angeline Croonen, makelaar bij Croon Makelaars in Bergen. Zij heeft één splitsing meegemaakt. "Het gratis maken van de vergunning maakt het absoluut niet makkelijker om de aanvraag goedgekeurd te krijgen", zegt ze.

Zo loopt het volgens de makelaar in veel gevallen stuk op de parkeerplaatsen. Voor ieder appartement moeten er voldoende plekken zijn en die norm wordt streng gehandhaafd.

Ook Kay Hollanders zegt dat er op dat vlak nog veel te behalen valt. "De gemeente moet meer doen om dit soort hindernissen weg te nemen, zodat er meer woningen gesplitst kunnen gaan worden."

Tv-presentator Matthijs van Nieuwkerk gaat voorlopig niet aan de slag bij RTL. De samenwerking wordt uitgesteld, staat in de verklaring van de omroep. De presentator en RTL zijn afgelopen weekend gezamenlijk "tot die conclusie" gekomen.

Directeur Content van RTL, Peter van der Vorst laat weten: "We dachten dat Matthijs dit voorjaar een nieuwe start kon maken. De timing hebben we verkeerd ingeschat. Dit is niet het moment voor Matthijs om terug te keren op tv."

Van Nieuwkerk verdween eind 2022 van de buis, toen hij zijn werk voor BNNVARA neerlegde na het verschijnen van een uitgebreid artikel in de Volkskrant over de angstcultuur bij zijn succesprogramma De Wereld Draait Door.

Na het rapport van de commissie-Van Rijn wil RTL wachten met de terugkeer van Matthijs van Nieuwkerk:

Vorige week kwam Van Nieuwkerk opnieuw in het nieuws toen Suzanne Kunzeler, directeur van BNNVARA, zei dat Van Nieuwkerk zich op de werkvloer schuldig had gemaakt aan fysiek geweld.

Ook zei Kunzeler tegen de Volkskrant dat Van Nieuwkerk ongepaste relaties met medewerkers zou hebben gehad. Zo zou een vrouw 20.000 euro hebben gekregen bij haar vertrek, omdat er een onwerkbare situatie was ontstaan nadat haar affaire met Van Nieuwkerk was gestrand.

Van Nieuwkerk zelf sprak de beschuldigingen aan zijn adres tegen. Hij noemde het "stuitend" dat zijn oud-werkgever "zonder enige onderbouwing dit soort wilde beschuldigingen" deed.

Onderzoeksrapport

De uitlatingen van Kunzeler volgden op de publicatie van het onderzoeksrapport onder leiding van oud-minister Martin van Rijn over de werkcultuur binnen de publieke omroep. Conclusie was dat grensoverschrijdend gedrag breed speelt bij de landelijke publieke omroepen.

Begin december maakte RTL bekend dat Van Nieuwkerk programma's ging maken voor RTL en Videoland. Zo zou hij onder meer een wekelijks programma op zondag krijgen. De zender kreeg daarna kritiek op het feit dat er niet was gewacht tot publicatie van het rapport van Van Rijn.

RTL-directeur Van der Vorst zei toen de kritiek te begrijpen, maar dat hij niet anders kon doordat de publicatie van het rapport steeds werd uitgesteld.

Brief

Bij de aankondiging van het uitstellen van de samenwerking tussen hemzelf en RTL schreef Van Nieuwkerk vandaag een brief aan zijn redacties. Daarin zegt hij dat de conclusies en aanbevelingen in het rapport-Van Rijn glashelder zijn, "en die onderschrijf ik vanzelfsprekend volledig".

Ook erkent hij dat hij in zijn DWDD-tijd "verbaal intimiderend" was. "Ik heb daarbij grenzen overschreden, daar ben ik me nu van bewust en dat spijt me zeer en dat zal ik ook nooit meer laten gebeuren."

Verder haalt hij in zijn brief hard uit naar BNNVARA. De presentator noemt de impact van de uitspraken van Kunzeler "vernietigend". Van Nieuwkerk: "Ik kan me amper verweren tegen het beeld dat nu onterecht en ongegrond van mij is ontstaan, terwijl ik weet en voel: zó was ik niet en zo bén ik niet. En dat is pijnlijk en voelt machteloos."

Hij zegt RTL niet te willen dwarsbomen "door de grote nieuwe smet die er nu publiekelijk op mij rust". Van Nieuwkerk: "Kortom, het gaat nu niet".

Demissionair premier Rutte heeft vanmorgen een bezoek gebracht aan de Schammenkamp in Rotterdam, een week nadat er een explosie en brand was in een wooncomplex. Het vermoeden bestaat dat er een drugslab was gevestigd. Rutte zei daarover dat dat "in algemene zin niet de bedoeling kan zijn."

Hij wilde verder niet inhoudelijk ingaan op vragen over het onderzoek: "Ik ben hier om te praten met mensen in de buurt."

Premier Rutte zei het indrukwekkend te vinden om met ondernemers en hulpdiensten te praten:

Rond 10.30 uur kwam Rutte aan bij de Schammenkamp. Hij noemde het zelf een "bizar toeval", omdat hij vandaag toevallig bij een school om de hoek moest zijn. Die afspraak stond al ver voor de explosie ingepland. De demissionair premier ging eerst in gesprek met drie agenten, die vertelden hoe groot de impact op de buurt is. Ook ging hij in op de spanningen tussen politie en nabestaanden, toen er drie dodelijke slachtoffers onder het puin lagen.

"De emotie is te begrijpen, zeker voor moslims die willen dat de begrafenis binnen een dag plaatsvindt. Tegelijkertijd is het een gevaarlijke plek. Dat is wat onze politie bijzonder maakt: bij bijzondere omstandigheden bijzondere besluiten nemen." Rutte spreekt van groot respect voor de hulpverleners.

Rutte ging ook in gesprek met ondernemers in de buurt. De eigenaar van een supermarkt om de hoek vertelde hem door het oog van de naald te zijn gekropen. De garage waar de explosie was, zit in hetzelfde gebouw.

Gefaseerd oprollen

Ook de gemeente kan nog niet inhoudelijk reageren op inhoudelijke vragen over het mogelijk gevonden drugslab. Zeven politieke partijen hebben inmiddels schriftelijke vragen gesteld aan het college van burgemeester en wethouders in Rotterdam. VVD-gemeenteraadslid Pascal Lansink-Bastemeijer vraagt zich in het NOS Radio 1 Journaal vooral af hoe vaak drugslabs voorkomen in de stad, omdat er geen cijfers zijn van labs met synthetische drugs.

"Ik weet wel dat we eens in de zoveel tijd een hennepkwekerij oprollen. Maar van drugslabs, waar ze synthetische drugs maken, daar heb ik eigenlijk weinig kennis van. Ik denk echt dat we dat moeten onderzoeken, om te voorkomen dat we een Schammenkamp 2 in Rotterdam krijgen."

Een van de mogelijke oplossingen is volgens Lansink-Bastemeijer nog gerichter zoeken naar onregelmatigheden. "Ik denk dat dat in samenwerking met de gemeente, politie en woningbouw veel slimmer kan. We hoeven niet alle garageboxen in Rotterdam te openen, maar heel gericht op daar waar je verwacht dat er mogelijk iets niet in de haak is."

Acetonlucht

Een week voor de explosie is er bij de politie melding gemaakt van een acetonlucht. De brandweer ging daarop metingen doen, maar daar kwam niks uit. Er zouden jerrycans met zoutzuur tussen het puin vandaan zijn gehaald.

Emeritus hoogleraar Milieuchemie Pim de Voogt zegt dat zoutzuur en aceton worden gebruikt voor de productie van amfetamine en xtc. Aceton wordt ook gebruikt bij het wassen van cocaïne, maar het is niet zo waarschijnlijk dat er dan explosies ontstaan.

Aantal opgerolde synthetische drugslabs, door de jaren heen:

Informele schulden vormen een groeiend probleem onder Nederlandse moslims. Maar ook mensen met andere achtergronden kampen steeds meer met de negatieve gevolgen van het lenen van vrienden of familie.

Niet meer naar de supermarkt durven te gaan omdat je bang bent dat je het familielid of de vriend tegenkomt bij wie je een schuld hebt. Of andersom: een vriend of familielid mijden aan wie je geld hebt uitgeleend. Geld dat je zelf hard nodig hebt terwijl je weet dat de persoon aan wie je het uitleende het niet kan terugbetalen.

Het zijn pijnlijke situaties die kunnen oplopen tot spanningen binnen en tussen families en stress bij schuldeisers en schuldenaren. Ze staan beschreven in Informele schulden: een tweezijdige medaille, een door het ministerie van Sociale Zaken gefinancierde studie in opdracht van het Nationaal Zakat Fonds, een hulporganisatie van en voor moslims.

Solidariteit

De ene zijde van de medaille staat voor de onderlinge solidariteit die spreekt uit het helpen van een vriend of familielid in financiële nood. Die solidariteit is in moslimkringen heel gewoon, door de hechte familiebanden en grote gemeenschapszin. Maar er is dus ook een andere kant van de medaille: hoogoplopende conflicten waarbij soms 'informele deurwaarders' de schuld komen innen.

De problematiek groeit onder Nederlandse moslims, signaleren enkele islamitische organisaties bij hun achterban. Maar ook onder bredere lagen van de bevolking nemen de problemen rond informele schulden toe, blijkt uit de ervaringen van bewindvoerders, een budgetcoach en schuldhulpverleners die zijn verwerkt in het rapport. Het Nibud stelde eerder vast dat in 2022 9 procent van de Nederlanders zei wel eens van vrienden of familie te lenen. In 2018 was dat nog 6 procent.

Divers

De groep die met de problemen rond informele schulden kampt is divers, zeggen de onderzoekers. Ze noemen alleenstaande ouderen, alleenstaande moeders met jonge kinderen, vluchtelingen, statushouders, jongeren, mensen met psychische problemen, gezinnen met verslavingsproblemen en uitkeringsgerechtigden.

In het onderzoeksrapport staan enkele praktijkvoorbeelden. Zoals een gescheiden vrouw met twee kinderen. Zij heeft 3000 euro geleend van haar vader, omdat ze veel juridische kosten heeft en daarnaast haar auto stuk ging. Ze wil geen formele schulden maken omdat ze bang is dat ze dan haar kinderen kwijtraakt.

Een ander voorbeeld gaat over een alleenstaande vrouw die geld leende bij haar vriendin omdat ze dakloos raakte na haar scheiding. Ze had geen inkomen en studeerde nog. Ze heeft een informele schuld van 2100 euro.

Drempels

Het verbod op het heffen en betalen van rente volgens de islam kan voor moslims een reden zijn om geen formele schuld bij een bank aan te gaan.

Als redenen voor het ontstaan van problemen bij informele schulden wijzen de onderzoekers op hoge drempels bij instanties, zoals de gemeentelijke schuldhulp. Ook wantrouwen, onder meer veroorzaakt door het toeslagenschandaal, weerhoudt mensen om hulp te zoeken bij formele instanties.

De onderzoekers adviseren de toegang tot formele schuldhulpinstanties te verbeteren. Ook zou er meer tijd en aandacht moeten worden besteed aan het signaleren van de negatieve gevolgen van informele schulden.

De natuurbranden in Chili hebben in drie dagen tijd al aan zeker 112 mensen het leven gekost. President Boric heeft vandaag en morgen uitgeroepen tot dagen van nationale rouw en waarschuwt dat er nog meer slecht nieuws op komst is: er zijn nog veel vermisten en meerdere gewonden in het ziekenhuis zijn er slecht aan toe.

Boric riep zaterdag de noodtoestand uit vanwege de branden die een dag eerder oplaaiden, vooral in de kustregio rond Valparaíso. Er woeden momenteel 165 branden, waarvan er 102 onder controle zijn en 40 nog actief worden bestreden. Daarvoor wordt naast honderden brandweerlieden en negentien blushelikopters ook het leger ingezet.

Het bestrijden van het vuur verloopt moeizaam in het beboste, bergachtige gebied. Bovendien laait het vuur makkelijk op door de droogte, de lage luchtvochtigheid en de harde wind.

"De wind was vreselijk, de hitte verzengend", zegt een inwoner van Valparaíso tegen persbureau Reuters bij terugkeer naar zijn uitgebrande huis. "Het was niet-aflatend, mensen vluchtten overal heen."

Bewoners barsten in tranen uit als ze terugkeren naar de plek waar eerst hun huis stond:

In Chili worden de branden gezien als de grootste ramp sinds de aardbeving van 2010, waarbij 500 mensen om het leven kwamen. Er zijn al zeker 14.000 huizen in vlammen opgegaan.

"Dit is een drama van een enorme omvang", zei president Boric na een bezoek aan het getroffen gebied. "Heel Chili lijdt en rouwt om onze doden."

Van de 112 dodelijke slachtoffers zijn er inmiddels 32 geïdentificeerd. Enkele honderden mensen worden nog vermist. De vrees is dat er nog veel slachtoffers zullen worden gevonden nu uitgebrande huizen kunnen worden doorzocht.

Mogelijk aangestoken

In het getroffen gebied worden mensen opgeroepen te evacueren. Elders wordt inwoners gevraagd vooral thuis te blijven, om hulpdiensten niet te hinderen. Daarom is er ook een avondklok ingesteld na 21.00 uur.

Volgens Boric ligt de prioriteit nu bij het redden van levens, het bestrijden van het vuur en de opvang van de vluchtelingen. Hij heeft opdracht gegeven het presidentiële buitenverblijf bij Valparaíso tijdelijk in te richten als recreatieruimte voor ontheemde kinderen.

Het natuurbrandseizoen is dat jaar veel heftiger vanwege de droogte door het El Niño-effect, waardoor regen uitblijft en temperaturen recordhoogtes bereikten. Het vermoeden bestaat dat enkele branden zijn aangestoken, omdat het vuur op verschillende plekken tegelijkertijd fel oplaaide. De autoriteiten doen daar onderzoek naar.

Bij drie van de vier ziekenhuizen in Friesland kunnen patiënten een paar keer per week niet terecht op de spoedeisende hulp. Dat meldt Omrop Fryslân op basis van een rondgang.

Het gaat om de ziekenhuizen in Sneek, Drachten en Heerenveen. Daar gaat de spoedeisende hulp (SEH) gemiddeld een paar keer per week korte tijd dicht, schrijft de regionale omroep. De afdeling is dan steeds maximaal twee uur gesloten. Voor mensen die acuut hulp nodig hebben, is wel altijd plaats. Het gaat dan om mensen met bijvoorbeeld een zware verwonding of een hartaanval.

Hoewel er een tekort is aan SEH-artsen en gespecialiseerde verpleegkundigen, zijn de sluitingen volgens Omrop Fryslân niet direct vanwege personeelskrapte maar gaat het om piekmomenten in de drukte.

Doorstroom

Het ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten stelt een zogenoemde 'time-out' in als de SEH helemaal vol ligt of als er patiënten zijn die zoveel aandacht nodig hebben dat er geen tijd meer is voor de andere patiënten. "Dat klinkt misschien raar, maar is noodzakelijk om de kwaliteit van de zorg te waarborgen", zegt SEH-arts Lot van Rassel tegen Omrop Fryslân.

Volgens Van Rassel ligt het probleem op het moment van zo'n time-out bij de doorstroom. "Niet alle patiënten kunnen dan de goede zorg krijgen die ze verdienen. In overleg met de huisarts bepalen we dan wat de beste oplossing is."

Volgens Van Rassel liggen er momenteel veel mensen met griep of covid in het ziekenhuis. Ook dat belemmert de doorstroom. "Griep velt het meest de oudere mensen en die hebben vaak meer dan één probleem. Omdat het ziekenhuis mede daardoor ook al heel vol ligt, kunnen we ze na een behandeling op de eerste hulp daar ook niet kwijt."

Omvang en organisatie

Bij het MCL ziekenhuis in Leeuwarden gaat de SEH gemiddeld minder vaak dicht. Volgens Omrop Fryslân gebeurde dat vorig jaar tien keer. Dat het ziekenhuis minder vaak een 'time-out' heeft, heeft te maken met de omvang van het ziekenhuis en de organisatie, zegt Remko Seinstra, het hoofd van de spoedeisende hulp van het MCL.

"Wij zijn druk bezig geweest met de vraag hoe we kunnen zorgen voor een goede doorstroming. Lukt dat niet, dan vragen we de medische staf om ons te helpen te kijken hoe we de patiënten zo snel mogelijk in de kliniek kunnen krijgen."

Omdat het ziekenhuis in Leeuwarden een regionale functie heeft, is er volgens Seinstra altijd ruimte voor ernstige spoedgevallen, zoals een hartaanval. "Maar iemand met een stabiele beenbreuk kan dan in overleg met de huisarts beter ergens anders naartoe, want die zal daar sneller geholpen worden", zegt hij.

Bijspringen

Daarnaast springt het MCL volgens Seinstra vaak bij om de andere ziekenhuizen te helpen. Zo worden er in het MCL meer mensen opgeleid dan dat ze direct nodig hebben. Die worden dan elders in de regio ondergebracht.

Zo krijgen de ziekenhuizen in Sneek en Drachten hulp van de verpleegkundigen van de Leeuwarder spoedeisende hulp. "Zo kunnen we elkaar helpen. Maar wat nog belangrijker is, is dat we van elkaar leren", aldus Seinstra.

Nederlandse reders willen beter beschermd worden tegen Houthi-aanvallen in de Rode Zee. In een brief aan het ministerie van Defensie vragen ze onder meer om de mogelijkheid om beveiliging aan boord te hebben.

Dat bevestigt de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KNVR) na berichtgeving in het FD.

Concurrentie

Door aanvallen van Houthi-rebellen varen Nederlandse schepen niet meer door de Rode Zee, een belangrijke vaarroute voor de internationale handel. Ze varen om via Kaap de Goede Hoop, wat langer duurt en meer geld kost.

Er worden door onder meer de Verenigde Staten vergeldingsacties uitgevoerd op de Houthi-rebellen, vanmorgen nog. Nederland ondersteunt bij die aanvallen.

De reders willen zo snel mogelijk weer door de Rode Zee kunnen varen. Daarom vragen ze onder meer om toestemming om straks gewapende beveiligingsteams aan boord van schepen te hebben.

"Wij willen heel graag concurrerend kunnen varen, maar niet ten koste van alles", zegt Annet Koster van de KVNR in het NOS Radio 1 Journaal. "De veiligheid van onze schepen maar met name van onze bemanningen staat altijd bij ons voorop."

Piraten

Nu willen de reders nog niet door de Rode Zee varen, zegt Koster, maar wel zo snel mogelijk. "Op het moment dat de paraplu over het Rode Zee-gebied waarmee raketten uit de lucht worden gehaald nog verder wordt verstevigd, willen we daar gelijk aan onze concurrenten kunnen varen met beveiliging aan boord." Beveiligingsteams op schepen zouden moeten beschermen tegen rebellen die de schepen proberen te enteren, net als bij piraten.

Minister Ollongren van Defensie zegt in een reactie dat Nederland voor het beschermen van de internationale zeevaart actief is in de Rode Zee, maar dat het nu hoe dan ook niet verstandig is daar te varen.

"We hebben het over kruisraketten, over drones met wapens. Daar moet je op een andere manier mee omgaan dan kleinere boten met gewapende piraten", zegt Ollongren in het NOS Radio 1 Journaal. "Op dit moment gaat er een hele grote dreiging uit van de situatie daar, het is niet verstandig om daar nu te varen."

Nederland doet daar wat aan door samen met andere landen de militaire capaciteiten van de Houthi's te verminderen, zegt Ollongren. "Dus we nemen het uiterst serieus, juist vanwege het belang van de vrije doorvaart."

De grote brand die vannacht woedde in een flat in Dordrecht is mogelijk aangestoken. Dat zegt de woordvoerder van de veiligheidsregio in het NOS Radio 1 Journaal.

Zaterdag was er ook al een kleine brand op dezelfde etage in de flat aan de M.H. Trompweg. De brandweer kon die toen snel blussen. Hoewel nog niet bekend is wat de toedracht toen was, sluit de woordvoerder opzet niet uit.

"Dat zou je haast wel denken. Het is heel toevallig, twee keer achter elkaar. Gisteren was het een kleine brand die snel onder controle was en nu amper 24 uur later gebeurt het weer."

Vorig jaar ook al

Een bewoner zegt tegen de NOS dat de plek waar de brand ontstond was afgesloten door de beheerder van het gebouw na een brand in september vorig jaar. Daar werd toen een 28-jarige man voor opgepakt. In januari 2023 was er ook al eens brand op dezelfde verdieping.

Volgens de veiligheidsregio wonen er in het pand naast reguliere huurders ook 'kwetsbare mensen', zoals cliënten van het Leger des Heils en mensen met psychiatrische problemen. In de 'short stay facility' woont volgens corporatie Woonbron een "wonderlijke mix van bewoners: zakenlui, stagiairs, gescheiden mannen en vrouwen, ex-verslaafden, bejaarden, ongehuwde moeders, studenten en dakloze jongeren".

Na de brand vannacht zijn de bovenste vier verdiepingen van het gebouw afgesloten vanwege brand- en waterschade. Ook beschouwt de politie de plek waar het vuur ontstond als een plaats delict en wordt er onderzoek gedaan naar de oorzaak van de brand.

Beelden van de brand afgelopen nacht:

De brand brak kort na middernacht uit op de elfde verdieping van het pand. Al snel bereikte het vuur ook de twaalfde verdieping en het dak.

"Het is een chaos geweest", zegt een bewoner die bij een vriendin op de tiende etage tv zat te kijken toen het brandalarm afging. "Op een gegeven moment zagen we de rookontwikkeling en toen hebben we bij heel veel mensen aangeklopt om te zeggen dat ze naar buiten moesten, want de rook werd dikker in de gangen."

Pas buiten had ze door dat de vlammen boven haar hoofd uit het gebouw sloegen. "Je schrikt wel, omdat je eerst niet ziet hoe heftig het is. Maar dan sta je buiten en zie je blauwgroene vlammen uit het pand komen."

'Kwetsbare mensen'

De ongeveer honderd bewoners van de flat konden het gebouw veilig verlaten. Wie niet nagekeken hoefde te worden wegens het inademen van rook werd opgevangen in een nabijgelegen hotel. Daar kwam burgemeester Kolff vannacht ook nog langs om poolshoogte te nemen.

Toen vanmorgen de brand geblust was, konden de meeste bewoners weer naar huis. De bewoners van de 64 appartementen op de bovenste verdiepingen die nog niet toegankelijk zijn, worden voorlopig opgevangen op veldbedden in de recreatieruimte van het gebouw.

De Giro555-inzamelingsactie die is gestart na de aardbevingen in Turkije en Syrië heeft in totaal 128 miljoen euro opgebracht. Dat meldt Giro555 op de eigen website.

Slechts twee van de in totaal 48 Giro555-acties brachten meer geld op; de actie voor de slachtoffers van de tsunami in onder meer Indonesië (2004/2005, 208 miljoen euro) en de actie na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne (2022/2023, 184 miljoen euro).

Twee keer verlengd

Bij de bevingen in Turkije en Syrië - morgen een jaar geleden - kwamen naar schatting meer dan 50.000 mensen om het leven. De elf hulporganisaties achter Giro555 begonnen direct een inzamelingsactie, in eerste instantie voor het bieden van noodhulp als tijdelijk onderdak, drinkwater en schone toiletten.

Na twee weken was ruim 108 miljoen euro opgehaald. In oktober werd de actie nog voor de tweede keer verlengd, tot 31 december, vanwege de omvang van de ramp.

Volgens Giro555 ligt de huidige hulpoperatie in de getroffen gebieden "goed op schema". De aandacht in de landen verschuift inmiddels langzaam van het bieden van noodhulp naar de focus op wederopbouw en het creëren van perspectief.

Zo worden scholen, ziekenhuizen en watersystemen gerepareerd en is er steun voor bijvoorbeeld lokale markten. Ook gaat er geld naar het bieden van psychosociale hulp aan mensen die kampen met gevoelens van angst en stress.

Volgens Wietske Nijman, noodhulpcoördinator bij Unicef, is er op dat vlak ook aandacht voor kinderen. Ze zegt dat er met de Giro555-opbrengsten 36 "kindvriendelijke ruimtes" zijn opgezet, waar onder meer les wordt gegeven en kinderen worden geholpen.

"Hun normale routines zijn in één klap overhoop gegooid, en vriendjes en vriendinnetjes zijn vaak naar andere plekken gevlucht", zegt Nijman over de getroffen kinderen. "Veel kinderen verloren hun ouders, familie of huis. Dit alles kan leiden tot angst, sociaal isolement, depressie, en andere stress-gerelateerde problemen."

Michiel Servaes, actievoorzitter van Giro555, zegt dat er in Syrië en Turkije verschillende behoeftes zijn en dat er door de hulporganisaties daarop is ingespeeld. Zo is er in Syrië ingezet op het uitdelen van voedsel; al voor de bevingen was het een probleem voor veel Syriërs om aan voldoende voedsel te komen en na de beving is dit onder meer door inflatie nog lastiger geworden.

In Turkije ontstonden na de bevingen waterproblemen. Servaes: "Daar hebben we inmiddels een waterzuiveringsinstallatie kunnen repareren die duizenden mensen in de regio weer van schoon water voorziet."

Hij benadrukt dat dergelijke projecten in beide landen worden voortgezet. De hulpoperatie van Giro555 in de gebieden loopt nog tot maart volgend jaar.

De komende jaren zullen de verschillen tussen energierekeningen van huishoudens groter worden. Tot die conclusie komt energiemaatschappij Essent op basis van een onderzoek naar de energierekening van 2035. De grootste energiemaatschappij van Nederland, met ruim 2 miljoen klanten, waarschuwt voor de gevolgen voor huishoudens die weinig te besteden hebben.

Vooral voor huishoudens met een cv-ketel worden de energiekosten hoger in vergelijking met de huishoudens die in staat zijn om te verduurzamen, zegt Essent-directeur Resi Becker. "Naar verwachting zal in 2035 de energierekening ongeveer 3000 euro per jaar zijn. Voor huishoudens die niet in staat zijn om te verduurzamen kan dat zo maar 800 euro extra zijn."

Maatregelen nodig

"Als deze ontwikkeling doorzet wordt het draagvlak voor de energietransitie echt een thema," waarschuwt Becker. Zij roept daarom een nieuwe regering op maatregelen te nemen. "Verlaag de gasbelasting en kijk naar een verlaging van de netbeheerkosten."

Daarom wil Essent dat het Tijdelijke Noodfonds Energie permanent wordt. Dit fonds is bedoeld om mensen te helpen die de energierekening niet meer kunnen betalen.

Ook zou een nieuw kabinet subsidies voor woningisolatie en warmtepompen intact moeten laten als het aan de energiemaatschappij ligt. "Het ontbreekt 2,8 miljoen huishoudens aan financiële middelen om het huis te verduurzamen. Het is dan ook veel te vroeg om met initiatieven zoals het Nationaal Isolatieprogramma te stoppen."

Netbeheerkosten

Huizen met een gasketel worden extra geraakt, maar vrijwel alle huishoudens krijgen te maken met een blijvend hogere energierekening ten opzichte van 2021, het jaar voor de energiecrisis. Of je nou gas, stroom of warmte afneemt: de netbeheerkosten lopen op, blijkt uit het onderzoek uitgevoerd door adviesbureau Berenschot.

"De netbeheerkosten zullen oplopen door investeringen die moeten worden gedaan voor de energietransitie", stelt onderzoeker Rob Geldhof van Berenschot. "Hoogspanningskabels, elektriciteitsstations, batterijen voor opslag: de infrastructuur voor de elektrificatie vergt grote investeringen."

Ook het aanleggen van warmtenetten en het aanpassen van gasaansluitingen zijn kostbaar, zegt Geldhof.

Prijsschommelingen blijven

De prijs van de energie zal, naar verwachting, ook niet terugzakken naar het niveau van voor de energiecrisis. Weliswaar is de prijs gezakt na een flinke stijging door de Russische inval in Oekraïne, maar volgens Essent zijn we voorlopig niet af van prijsschommelingen door onzekerheid over het energieaanbod.

Geopolitieke spanningen kunnen invloed hebben op de levering van olie en (vloeibaar) gas. Daarbij neemt het aandeel zon- en windenergie toe. Omdat het niet altijd even zonnig of winderig is, varieert het aanbod. Die onzekerheid zien we terug in de prijs van energie.

Goedemorgen! De VN-Veiligheidsraad komt bij elkaar voor een spoedvergadering over de Amerikaanse aanvallen op doelen in Irak en Syrië. En Giro 555 maakt bekend wat de eindopbrengst is van de inzamelingsactie voor de slachtoffers van de aardbevingen in Turkije en Syrië.

Eerst het weer: het waait flink en die wind blijft nog wel even. Wel is er in de loop van de dag af en toe ruimte voor de zon. Het blijft met 10 graden vrij zacht.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar aan het spoor wordt gewerkt.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In een flatgebouw in Dordrecht heeft vannacht enkele uren een zeer grote brand gewoed. Daarbij kwam veel rook vrij. De brand woedde op de elfde verdieping en sloeg over naar de twaalfde verdieping en het dak.

Vijf mensen moesten worden nagekeken vanwege het inademen van rook. Zeker 75 bewoners van de flat werden opgevangen in een hotel in de buurt.

Rond 03.00 uur was de brand onder controle en zo'n twee uur later konden de bewoners tot en met de achtste verdieping weer terug naar huis. De huizen op de bovenste vier verdiepingen zijn onbewoonbaar verklaard.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Radiomaker Jan van Veen is overleden op 79-jarige leeftijd. In zijn radioprogramma Candlelight droeg hij, op geheel eigen wijze, romantische gedichten van luisteraars voor.

Zo klonk het allerlaatste Candlelight-gedicht van Jan van Veen op Sky Radio:

Fijne maandag!

Bij de uitreiking van de Grammy Awards in Los Angeles zijn Billie Eilish, Miley Cyrus en Taylor Swift in de prijzen gevallen. Eilish kreeg de Grammy voor 'Song of the year' voor haar hit What Was I Made For, de titelmuziek van de filmhit Barbie.

Het nummer Flowers van Miley Cyrus kreeg twee Grammy's: die in de categorie 'Best pop solo performance' en die in de felbegeerde categorie 'Record of the year'. In die laatste categorie gaat het ook over de kwaliteit van de opname.

Taylor Swift kreeg een Grammy in de categorie 'Best pop vocal album' voor Midnights en kreeg voor dat album ook de prestigieuze Grammy voor 'Album of the Year'. Het is de vierde keer op rij dat ze die prijs wint en daarmee vestigt ze een record. Swift kondigde tegelijkertijd een nieuw album aan, Tortured Poets Department, dat op 19 april verschijnt. De Amerikaanse megaster zei dat ze het al twee jaar geheim hield. Victoria Monét won de Grammy voor 'Best new artist'.

Bekijk hier hoe de zangeressen hun Grammy's in ontvangst namen:

Geen Nederlands succes

Het Metropole Orkest en het Radio Filharmonisch Orkest zijn vannacht niet in de prijzen gevallen bij de 66ste editie van de uitreiking. Het Metropole was genomineerd in de categorie 'Best large jazz ensemble album' voor het album Olympians, maar moest het afleggen tegen The Count Basie Orchestra. Dat won met Basie Swings the Blues.

Het Radio Filharmonisch Orkest maakte kans op een prijs in de categorie 'Best orchestral performance' voor de opname Bartók: Concerto For Orchestra; Four Pieces, maar won ook niet. Het Los Angeles Philharmonic en dirigent Gustavo Dudamel gingen met de prijs naar huis voor Adès: Dante.

Andere muziek die veel mensen gehoord zullen hebben is die van de film Oppenheimer. De Zweedse componist Ludwig Göransson kreeg voor die soundtrack de Grammy voor 'Best score soundtrack for visual media'.

Artiest opgepakt

Bij het festijn werd een van de winnaars volgens ooggetuigen ook nog geboeid afgevoerd door agenten. Het gaat om rapper Killer Mike. Hij kreeg drie prijzen in diverse rap-categorieën, maar werd volgens The Hollywood Reporter opgepakt vanwege een zaak die verder niets te maken heeft met de Grammy Awards.

De Australische schrijver Yang Hengjun is in China veroordeeld tot een voorwaardelijke doodstraf, die na twee jaar kan worden omgezet in een levenslange celstraf. Dat melden een mensenrechtenadvocaat en een vriend van de familie aan persbureau Reuters.

Australië zegt "geschokt" te zijn door het vonnis en heeft de Chinese ambassadeur op het matje geroepen. De Australische minister van Buitenlandse Zaken Wong spreekt van "aangrijpend nieuws voor Yang, zijn familie en voor iedereen die hem steunt."

Yang werd vijf jaar geleden opgepakt op de luchthaven van Guangzhou vanwege spionage, maar heel veel meer is er niet bekend over de zaak tegen hem. China heeft nooit naar buiten gebracht voor wie hij dan zou spioneren en zijn zaak werd in 2021 achter gesloten deuren behandeld. Volgens zijn familie is hij gemarteld en meer dan 300 keer ondervraagd op allerlei momenten van de dag en nacht. Ook werd gevreesd voor zijn gezondheid, vanwege een cyste op zijn nier.

Kritiek op China

Yang is een voormalig Chinees diplomaat, die in 2002 Australisch staatsburger werd. Hij werkte in New York. Yang heeft altijd ontkend dat hij zou spioneren voor Australië of de Verenigde Staten. De schrijver hield een weblog bij en schreef daar onder meer over Chinese aangelegenheden. Hij schreef onder meer kritisch over de mensenrechten in China en ook over democratie.

China heeft in het verleden tegen Australië gezegd dat dat land zich niet moet bemoeien met de zaak, en respect moet hebben voor de "juridische soevereiniteit" van het land.

Volgens de Australische minister Wong zal Australië zich blijven inzetten voor het welzijn van Yang. De zaak van de schrijver en blogger heeft de laatste jaren meermaals op de agenda gestaan van topontmoetingen tussen China en Australië.