Aggregator

Herdenkingscomité Slavernijverleden krijgt plek op Curaçao

1 month ago

In Otrobanda, in het historische hart van Willemstad, is gisteren het eerste Caribische kantoor van het Herdenkingscomité Slavernijverleden geopend. De locatie in de oude binnenstad, een voormalig gouverneursgebouw, wordt een ontmoetingsplek waar kennisoverdracht, dialoog en erfgoed centraal staan.

Lucia Beck, directeur van het comité in het Caribisch gebied, noemt de opening een eer én - als voormalig inwoner van de oude binnenstad - een persoonlijke cirkel die rondkomt.

Tijdens de ceremonie werd een permanente expositie onthuld die de geschiedenis verbeeldt van vóór, tijdens en na de slavernij. Opvallend onderdeel is een blanco canvasdoek dat bezoekers zelf mogen invullen met hun visie op de toekomst. Aldair Pieters, een lokale ondernemer schrijft: "Ik ga bijdragen aan de revolutie." En licht toe: "Wie we waren, dat bestaat niet meer. Het gaat erom wie we nú zijn. Dat moeten we samen gaan vinden."

Vooruitkijken

Het comité wil met het kantoor generaties met elkaar verbinden. Beck signaleerde in haar toespraak een opvallend verschil tussen hoe oudere en jongere generaties omgaan met het slavernijverleden. De ouderen, zei ze, hebben jarenlang gestreden voor erkenning en excuses. Zij spreken vanuit de pijn en de bewustwording die daaruit voortkwamen. Jongeren, daarentegen, zoeken naar kracht, zelfexpressie en een positief zelfbeeld. "Zij kijken niet alleen terug, maar willen vooral vooruit", aldus Beck.

Sinuhe Oomen, actief in de kunst- en cultuursector, verwoordt dat als een proces van mentale emancipatie: "Je draagt het verleden onbewust met je mee. Het is tijd dat we ons daarvan bewust worden en die patronen doorbreken." Volgens hem begint dat met het erkennen van de eigen identiteit en expressie. "We moeten elkaars waarden niet alleen herkennen, maar ook versterken."

Daarbij wijst hij op een bredere beweging die ook buiten de eilanden zichtbaar is. "In Nederland is in de loop der tijd een zevende eiland ontstaan: een gemeenschap van nazaten van de voormalige koloniën. Zij drukken nu hun stempel op de Nederlandse samenleving en zorgen voor een wederzijdse beïnvloeding."

Via een videoboodschap vanuit Nederland spreekt Astrid Elburg, voorzitter van het comité, de aanwezigen toe. Zij noemt de fysieke aanwezigheid van het kantoor in het Caribisch gebied een mijlpaal en benadrukt dat verandering begint bij het actief verbinden van mensen en generaties.

'Verhaal achter de komma'

Beck benadrukt dat het comité geen nieuwe organisaties wil oprichten, maar juist wil verbinden en faciliteren. "Onze mensen zijn creatief en weten wat ze willen. Het is een kwestie van connecting the dots." Volgens haar maken veel mensen nog geen gebruik van de beschikbare fondsen en kennis. Het kantoor biedt ruimte voor ondersteuning, advies en samenwerking.

Het blanco canvas in de expositie symboliseert wat Beck omschrijft als "het verhaal achter de komma". Dat is een verwijzing naar de excuses van de Nederlandse koning en regering, die volgens haar niet het eindpunt zijn, maar het begin van een traject. "Het verleden werkt door in hoe wij onszelf klein houden. Door mensen bewust te maken van hun verhaal, willen we bijdragen aan een sterkere Caribische samenleving.

In juli opent het Herdenkingscomité ook een kantoor op Sint-Eustatius. Beide eilanden speelden een centrale rol in het Nederlandse slavernijverleden.

Een van de twee overleden mannen in Hoofddorp door politie doodgeschoten

1 month ago

Een van de twee mannen die vorige week om het leven kwamen bij een geweldsincident in Hoofddorp, is doodgeschoten door de politie. Dat meldt het Openbaar Ministerie. Eerder was al bekend dat de andere overledene was doodgestoken.

Woensdagochtend kort na 06.00 uur kreeg de politie een melding over een ruzie in een woning aan de Fanny Blankers-Koenlaan. Rond 06.15 uur troffen agenten twee personen aan "die betrokken waren bij een geweldsincident". De politie had daarbij geschoten.

De twee mannen kwamen om het leven, de twee agenten raakten gewond en moesten naar het ziekenhuis. Een dag later werd bekend dat de overledenen twee mannen van 21 en 22 jaar zijn uit Hoofddorp.

Vandaag is na sectie op het lichaam vastgesteld dat een van de mannen is overleden aan een schotwond, veroorzaakt door het schieten van de agent. Wat er zich in de woning heeft afgespeeld en waar de ruzie over ging, is niet duidelijk.

De Rijksrecherche doet onder leiding van het OM, zoals gebruikelijk is in dit soort gevallen, onderzoek naar de geweldsinzet door de politie.

Drietal aangehouden voor stelen knuffels gedenkplek Jeffrey en Emma

1 month ago

De politie heeft drie mensen aangehouden die worden verdacht van het stelen van knuffels op de gedenkplek voor Jeffrey en Emma in Winschoten. Het gaat om twee mannen van 20 en één minderjarige jongen. Ze komen uit Winschoten en Leeuwarden.

De lichamen van de twee kinderen en hun vader werden vorige week gevonden in een kanaal in Winschoten na grootschalige zoekacties. Langs de kade zijn sindsdien honderden knuffels, kaarsen, kaarten en bloemen neergelegd.

In een filmpje dat rondgaat op sociale media is te zien dat enkele jongens al lachend enkele grote knuffels in de lucht gooien en daarna meenemen in een auto.

De politie heeft de knuffelberen in beslag genomen en teruggebracht naar de gedenkplek:

Burgemeester Cora-Yfke Sikkema van Oldambt noemt de beelden in een reactie "triest" en zegt dat ze bij mensen veel emoties oproepen. Ze roept mensen op niet voor eigen rechter te gaan spelen en doet op iedereen "een dringend beroep om dit aan de politie over te laten".

De politie laat aan RTV Noord weten er vanuit te gaan dat de drie verdachten de enigen zijn die bij het incident waren betrokken.

Rechter: onvoldoende bewijs voor overtredingen Dolfinarium

1 month ago

Er is onvoldoende bewijs dat het Dolfinarium in Harderwijk de regels overtreedt tijdens shows met dieren. Dat heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) bepaald. Boetes die het park zou krijgen als de voorstellingen niet zouden veranderen, mogen niet worden opgelegd.

Begin april stelde de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) dat het Dolfinarium de regels zou overtreden tijdens de shows met dolfijnen, walrussen en zeehonden. De RVO controleert of dierentuinen zich aan de regels houden en geeft vergunningen af.

Volgens de dienst moesten de dieren tijdens kunstjes "onnatuurlijk gedrag" laten zien en is dat tegen de regels. Zo moesten dolfijnen hun verzorgers vooruitduwen met hun neus en moesten walrussen op commando schudden. Deze kunstjes hebben volgens de dienst bovendien geen educatieve waarde en zijn alleen bedoeld voor het vermaak.

Vanwege deze overtredingen legde staatssecretaris Jean Rummenie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur het Dolfinarium een last onder dwangsom op. De shows moesten worden aangepast, anders zou een boete volgen. Het park voerde daarop veranderingen door en tekende bezwaar aan.

Fragmenten uit voorstellingen

De voorzieningenrechter oordeelt dat het RVO onvoldoende heeft aangetoond dat het park de regels overtrad. Volgens de rechter baseert de RVO zich alleen op videobeelden met fragmenten uit voorstellingen. "Dat is onvoldoende", aldus de rechter. Want onder voorwaarden mogen de dieren wel onnatuurlijk gedrag vertonen, bijvoorbeeld voor educatieve doeleinden.

"De staatssecretaris had dus niet alleen naar de fragmenten moeten kijken, maar ook naar de uitleg die het Dolfinarium daarover geeft in zijn totale educatieve programma", stelt de rechter. "Dat heeft de staatssecretaris niet gedaan."

'Staatssecretaris heeft onzorgvuldig gehandeld'

Dolfinarium-directeur Alex Tiebot laat aan Omroep Gelderland weten opgelucht te zijn met de uitspraak. "Deze uitspraak bevestigt wat wij vanaf het begin hebben aangegeven", zegt hij. "De staatssecretaris heeft onzorgvuldig gehandeld door zich te baseren op videofragmenten zonder het volledige educatieve programma te beoordelen."

Volgens Tiebot werkt het park volgens de afspraken die in 2020 met het ministerie zijn gemaakt. Ook wijst hij op een rapport van de Nationale Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Bij een inspectie in mei vorig jaar stelde de NVWA dat er geen sprake was van onnatuurlijk gedrag of ongewenste gedragingen tijdens de voorstellingen.

"De NVWA-inspectie had al geen overtredingen geconstateerd en nu bevestigt ook de rechter dat de beschuldigingen ongegrond zijn. We staan uiteraard open voor overleg en nodigen de RVO uit om eens langs te komen om zo een compleet beeld te krijgen van onze educatieve voorstellingen."

Wilders wil binnen 'enkele weken' alle grenzen dicht voor asielzoekers, anders is PVV weg

1 month ago

PVV-leider Wilders wil binnen enkele weken de grenzen sluiten voor alle asielzoekers. Ook moeten alle Syriërs in Nederland terug naar hun land en moeten er azc's dicht. Als het kabinet dat niet binnen een paar weken op de rails zet, dan dreigt een kabinetscrisis, maakte hij duidelijk op een speciaal ingelaste persconferentie. "Als er niets of onvoldoende verandert, is de PVV weg."

De PVV wil daarom het hoofdlijnenakkoord van de coalitie openbreken. Met zijn plan met de titel De grens is bereikt voert Wilders de druk op de coalitie op. Volgens hem is het prima mogelijk om de grenzen met Duitsland en België te sluiten voor asielzoekers. Ook Duitsland stuurt op dit moment veel asielzoekers aan de grens meteen terug.

Wilders wil voor de asielstop EU-regels tijdelijk buiten werking stellen. Zo'n uitzonderingspositie is volgens hem wettelijk mogelijk. Bovendien, zo stelt hij, de meeste mensen die zich hier melden zijn geen asielzoekers, want ze komen binnen uit de veilige buurlanden België en Duitsland.

Bekijk hier wat Wilders zei:

Wilders presenteerde een tienpuntenplan, met volgens hem "redelijke" maatregelen. Om de grenzen beter te controleren moeten wat hem betreft ook andere onderdelen van het leger ingezet worden naast de Koninklijke Marechaussee.

Ook de gezinshereniging moet tijdelijk helemaal stoppen, mensen die hier mogen blijven mogen dan geen gezinsleden meer over laten komen. Statushouders die nu nog vaak in azc's zitten omdat er geen huizen beschikbaar zijn, moeten maar onderdak vinden bij familie of landgenoten in Nederland. Wilders: "Zoek maar een eigen plek."

Mensen met een dubbele nationaliteit die een gewelds- of zedenmisdrijf plegen, moeten we het land uit kunnen zetten, vindt de PVV-leider. Syriërs kunnen terug nu hun land weer veilig is, denkt hij.

"We hebben niet getekend voor een kabinet waarbij er alleen maar asielzoekerscentra bijkomen", waarschuwde hij. "De PVV heeft het zich het afgelopen jaar zeer redelijk en geduldig opgesteld, maar vanaf vandaag gaan de handschoenen uit."

Overigens dreigde Wilders al eerder met een kabinetscrisis als de zogeheten asiel-noodwet van zijn partijgenoot minister Faber niet zou worden aangenomen. Er waren twijfels over de juridische onderbouwing voor die wet.

Uiteindelijk ging hij er toch mee akkoord dat de wet zou worden omgebouwd tot een spoedwet. Maar de invoering daarvan duurt veel te lang, en dat is volgens Wilders niet de schuld van Faber.

'Geen dictaat, ook niet vrijblijvend'

De voorstellen uit zijn tienpuntenplan zijn "geen dictaat, maar ook niet vrijblijvend", zei Wilders in zijn toelichting. Hij begrijpt dat het wat langer zal duren om sommige maatregelen ingevoerd te krijgen, zolang de besluiten ervoor maar wel binnen een paar weken genomen worden.

Vrijspraak in hoger beroep voor Oostenrijkse oud-premier Kurz

1 month ago

Het gerechtshof in Wenen heeft oud-bondskanselier Kurz vrijgesproken van meineed. Een rechtbank veroordeelde de politicus van de conservatieve ÖVP vorig jaar tot acht maanden voorwaardelijk, omdat hij in een onderzoek naar een corruptieschandaal valse verklaringen zou hebben afgelegd. Kurz ontkende schuldig te zijn en ging in hoger beroep.

De zaak draaide om verklaringen die Kurz in 2020 heeft afgelegd in een parlementair onderzoek. Dat onderzoek vloeide voort uit de Ibiza-affaire, een schandaal over de gunning van overheidsprojecten aan een Russische oligarch in ruil voor financiële steun aan de rechts-populistische partij FPÖ. Dat was destijds de coalitiepartner in de regering van Kurz.

Kurz toonde zich opgelucht. Hij kondigde aan op korte termijn met een uitgebreide reactie te komen. Persbureau DPA spreekt van een "etappezege" in Kurz' strijd met justitie. Er loopt nog een corruptieonderzoek tegen hem. Hij zou met belastinggeld verkiezingsonderzoek en krantenbijlages hebben gefinancierd die zijn partij vooruit moesten helpen.

Chinese webshop Shein moet stoppen met nep-kortingen en aftelklokken

1 month ago

De bekende webshop Shein houdt zich niet aan de regels voor consumenten in Europa. Dat blijkt uit onderzoek van Europese toezichthouders, waaronder de Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM). Shein krijgt één maand de tijd om de eigen website aan te passen. Doet het bedrijf dat niet, dan kunnen er boetes volgen.

Shein laat bijvoorbeeld nep-kortingen zien, zet aftelklokken in om klanten onder druk te zetten en geeft niet niet altijd goede informatie over retourneren of geld terugkrijgen. Ook kloppen duurzaamheidsclaims niet.

Volgens de ACM leidt dat tot oneerlijke concurrentie met andere webshops. "Als de één zich wel aan de spelregels houdt en de ander niet, dan krijg je een oneerlijke competitie", legt een woordvoerder van de ACM uit.

Europese regels

Shein valt ook onder een nieuwe Europese Wet voor grote platforms: de Digital Services Act. De Europese Commissie kijkt of het bedrijf genoeg doet om consumenten te beschermen.

Als de Chinese webgigant niets verandert, kunnen landen zoals Nederland zelf stappen nemen. "Wij kunnen bij oneerlijke handelspraktijken boetes opleggen tot 900.000 euro per overtreding. Maar dat loopt nu op de zaak vooruit", aldus de woordvoerder van de ACM.

Nederland werkte in het onderzoek samen met onder meer België, Frankrijk, Duitsland en Ierland. "Omdat Shein in veel landen actief is en de rechten van consumenten schendt, moeten we samen een vuist maken. Dat is goed voor consumenten. En voor online aanbieders die zich wel aan de regels houden," zegt Martijn Ridderbos, bestuurslid van de ACM.

Shein is niet het enige platform waarover zorgen zijn. "Er loopt ook al een vergelijkbaar onderzoek richting Temu," zegt de ACM.

Grand Prix Radio, Arrow en GLXY komen in de Randstad in de ether

1 month ago

Er komen verschillende nieuwe regionale radiozenders in de ether. Ze brachten winnende biedingen uit in de veiling van regionale FM-frequenties voor commerciële radiozenders.

Zo is binnenkort in de Randstad de hiphopzender GLXY Radio in de analoge ether te beluisteren en Arrow Bluesbox in Zuid-Holland en Gelderland. Ook komt Grand Prix Radio in de Randstad op de FM.

De nieuwkomers nemen de plaats in van onder meer Slam! en Kink, die landelijk in de digitale DAB uitzenden en daarom niet mochten meedoen aan de veiling.

Zenders als RadioNL, TukkerFM, HITZZZ! slaagden er in om opnieuw een FM-pakket te bemachtigen. Datzelfde geldt voor de eigenaren van Radio 10 Brabant en Qmusic Limburg.

In Rotterdam bemachtigden de stadszenders Amor FM en Sunrise FM-frequenties. Zij zenden voornamelijk Surinaam-Hindoestaanse muziek uit.

Regionale zenders die naast een FM-frequenties grepen kunnen als alternatief nog een plek in de digitale ether krijgen. Bij een tweede veiling worden nog 44 van die DAB-frequenties verdeeld.

Lage opbrengst

De veiling leverde het ministerie van Economische Zaken iets meer dan 5,5 miljoen euro op. Vooraf was gerekend op een opbrengst van 9,2 miljoen euro.

Aan de veiling van de negen landelijke FM-frequenties verdiende het ministerie nog wel goed. Die veiling bracht 52,8 miljoen euro op, ruim twee keer zo veel op als verwacht.

Bij de landelijke veiling verloren Slam! en Sublime hun plek in de ether aan de nieuwkomers Yoursafe Radio en Joe.

Hoewel digitale radio steeds populairder wordt, blijft de analoge FM-radio nog belangrijk. Uitgevers besloten daarom bij de landelijke veiling diep in de buidel te tasten om nog tien jaar in de ether uit te zenden.

Helft minder

Bij de regionale veiling werden over negen gebieden in Nederland 27 pakketten met FM-frequenties verdeeld. Dat zijn er ongeveer de helft minder dan de bij de vorige veiling. Toen waren er nog ruim vijftig pakketten.

Het aantal frequenties is verminderd om onder meer de ontvangst beter te laten aansluiten bij de provinciegrenzen, zegt de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur, het onderdeel van het ministerie van Economische Zaken dat de veiling organiseert.

Daardoor waren er ditmaal vijf vergunningen te verdelen in de provincies Noord-Holland en Flevoland, vier in Zuid-Holland en Zeeland, twee in Utrecht en Gelderland, vier in Friesland, vier in Groningen en Drenthe, drie in Overijssel, één in Gelderland plus vijf in Brabant en Limburg.

Regionale muziek

Op de huidige regionale FM-frequenties wordt nu nog uitgezonden door zenders als RadioNL, Simone FM, Tukker FM, Wild FM, Frysk FM, Hitzzz!, Team FM, Radio 10 Brabant en Radio JND. Ook de landelijke zenders Slam! en Kink zenden uit via regionale FM-frequenties, beide in de Randstad.

Op een regionale frequentie zijn zenders verplicht om per uur een bepaald percentage muziek uit het uitzendgebied te draaien. Radio 10 Brabant draait daarom naast oude hits ook muziek van in Brabant geboren artiesten als Guus Meeuwis, Do en Krezip.

Oscarwinnende documentairemaker Marcel Ophüls (97) overleden

1 month ago

De Franse-Amerikaanse documentairemaker Marcel Ophüls is op 97-jarige leeftijd overleden. Hij won een Oscar met Hôtel Terminus (1988), over de Duitse Gestapo-chef en oorlogsmisdadiger Klaus Barbie.

Ophüls was toen al bekend door Le Chagrin et la Pitié ('Het verdriet en het medelijden'), een documentaire die in 1969 insloeg als een bom. Door middel van interviews en archiefmateriaal bracht de documentaire aan het licht hoe de Franse Vichy-regering tijdens de Tweede Wereldoorlog met steun van een groot deel van de bevolking collaboreerde met nazi-Duitsland.

De documentaire speelt zich af in Clermont-Ferrand, een stad dicht bij Vichy in Midden-Frankijk van waaruit het regime het grootste deel van de zuidelijke helft van Frankrijk bestuurde. De rest van Frankrijk werd door Duitsland bezet, en halverwege de oorlog werd ook Vichy-Frankrijk bezet.

Toen Le Chagrin et la Pitié voor het eerst in Parijse bioscopen werd vertoond, leidde de film tot een schok en heftige verontwaardiging. De documentaire rekende af met de mythe die generaal Charles de Gaulle in stand hield na zijn terugkeer met de geallieerden: dat het overgrote deel van de Fransen openlijk of heimelijk zijn verzetsbeweging had gesteund. In werkelijkheid schaarden miljoenen Fransen zich tijdens de Tweede Wereldoorlog achter het collaborerende Vichy-regime.

De Franse televisie weigerde jarenlang Le Chagrin et la Pitié uit te zenden vanwege de gevoelige en controversiële inhoud. Een omroepbaas verklaarde later tegenover een overheidscommissie dat de film "mythes vernietigde die de Franse bevolking nog steeds nodig had".

Marcel Ophüls werd geboren op 1 november 1927 in Frankfurt, als zoon van de beroemde Joodse filmmaker Max Ophüls en actrice Hilde Wall. In 1933 vluchtte het gezin voor het naziregime naar Frankrijk. In de oorlog vluchtte het over de Pyreneeën naar Spanje, vanwaar het in de VS terechtkwam.

Na de oorlog begon Marcel Ophüls met het maken van speelfilms, onder meer als assistent van de Franse filmmaker François Truffaut. In de jaren zestig verlegde hij zijn aandacht naar documentaires. Ophüls ontwikkelde een geheel eigen documentaire-stijl, met films die soms langer dan vier uur duurden.

Zijn eerste doorbraak kwam in 1967 met een documentaire over het akkoord van München van 1938. Daarin gaven Frankrijk, het VK en Italië nazi-Duitsland toestemming om de Tsjechische regio Sudetenland te annexeren. In de film, gemaakt voor de Franse televisie, stelde Ophüls onder meer de vraag of onderhandelen met dictators acceptabel is.

Documentaire over Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden

Tussen 1968 en 1971 werkte hij voor de Duitse televisie. Hij maakte daarvoor een film over het regime van Pétain, de Franse held uit de Eerste Wereldoorlog die als staatshoofd van Vichy-Frankrijk met Duitsland collaboreerde.

In 1989 won Ophüls een Oscar voor beste documentaire met Hôtel Terminus - Klaus Barbie, sa vie et son temps ('zijn leven en zijn tijd'), over het leven van de beruchte nazi-oorlogsmisdadiger en chef van de Gestapo in Frankrijk Klaus Barbie.

In zijn documentaires stelde hij onrecht, onmenselijkheid en historische leugens aan de kaak. Hij maakte ook documentaires over het Neurenbergproces en de parallellen van de nazi-misdaden met latere oorlogsmisdaden en over de val van de Berlijnse Muur en het einde van de DDR.

Ophüls bracht zijn laatste jaren door in het zuiden van Frankrijk en werkte tot aan zijn dood aan een documentaire over de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden. Hij overleed zaterdag. De doodsoorzaak is niet bekendgemaakt.

Podcast De Dag: Bree Fram, trans en (nog even) kolonel in het Amerikaanse leger

1 month ago

Op de dag dat president Trump werd geïnaugureerd, kondigde hij aan dat er in Amerika vanaf dat moment nog maar twee geslachten bestaan: die van man en vrouw. Nu zet hij dit om in concreet beleid. Er komt een verbod op transgender personen in het Amerikaanse leger. Binnenkort worden waarschijnlijk duizenden van hen ontslagen. Een van hen is kolonel Bree Fram. Al laat ze zich niet zomaar wegsturen, zo vertelt ze in podcast De Dag. "Tot ze me wegsturen, trek ik gewoon elke dag mijn uniform aan".

Verslaggever Simone Tukker zocht Fram thuis op en sprak met haar over haar situatie en die van haar trans collega's. Fram vertelt over haar persoonlijke 'coming out' in het leger in 2016, toen het verbod op trans zijn in het leger werd opgeheven, en hoe moeilijk ze het vindt dat de situatie nu weer wordt teruggedraaid. "Het is moeilijk om door te blijven werken, maar mijn collega's rekenen op me."

Ze zal niet met de stille trom vertrekken, zegt ze. "Er zijn zoveel stereotypes over transgenders, ik wil laten zien dat we gewoon mensen zijn."

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Aantal klanten voedselbank daalt met 20 procent, zorgen blijven

1 month ago

Het aantal mensen dat vorig jaar gebruikmaakte van de voedselbank is met 20 procent gedaald. In 2024 ontvingen 144.750 mensen hulp van een van de 180 lokale voedselbanken. Ruim 15 procent van hen was jonger dan 18 jaar.

Volgens Voedselbanken Nederland, de organisatie achter de voedselbanken, komt de daling waarschijnlijk door overheidsmaatregelen zoals de verhoging van het kindgebonden budget, het hogere minimumloon en de aanhoudend lage werkloosheid.

De voedselbank deelde vorig jaar wel ruim 2 miljoen meer producten uit dan in 2023, in totaal ruim 68 miljoen. Bij bijna tweederde van de uitgiftepunten mochten klanten deels zelf kiezen welke producten ze meenamen.

Voedselbanken Nederland maakt zich zorgen over de toekomst, omdat de aanvoer van voedsel waarschijnlijk zal afnemen. Dat komt doordat er in Nederland steeds minder voedsel wordt verspild. Hoewel dat een positieve ontwikkeling is, betekent het wel dat de voedselbanken andere manieren moeten vinden om aan voedsel te komen, bijvoorbeeld door meer donateurs te werven.

De organisatie benadrukt dat armoede nog steeds een groot probleem is in Nederland. Zo leven 540.000 mensen onder de armoedegrens, terwijl "ruim 70 procent ons nog niet weet te vinden". Ook blijkt uit verschillende onderzoeken dat meer dan 450.000 mensen in Nederland voedselnood ervaren.

Recentelijk kwamen het Rode Kruis, het Centraal Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek tot de conclusie dat de armoede in Nederland juist steeds ernstiger wordt. Het Rode Kruis geeft inmiddels 6,5 miljoen euro per jaar uit aan zogenoemde boodschappenkaarten, die worden verspreid via wijkcentra en diverse buurtinitiatieven voor mensen in acute voedselnood. Een eenpersoonshuishouden krijgt wekelijks €21,50 per om boodschappen te doen.

Het doel is dat gezinnen de boodschappenkaarten maximaal drie tot zes maanden gebruiken. In die periode moet structurele hulp worden geregeld, bijvoorbeeld via de voedselbank of de gemeente. In de praktijk blijkt dit vaak lastig, omdat mensen de taal niet spreken of wantrouwen hebben tegenover de overheid.

Effecten smartphones kunnen groot zijn, maar verschillen van kind tot kind

1 month ago

"Kinderen kunnen tegenwoordig bij wijze van spreken eerder swipen dan lopen of fietsen." Dat zegt jeugdarts Vasanthi Iyer, een van de ondertekenaars van de brandbrief waarin artsen, wetenschappers en deskundigen de politiek oproepen om met leeftijdsregels te komen voor het gebruik van smartphones en sociale media.

Al jaren is er discussie over het smartphone-gebruik onder kinderen. "Maar we merken dat het heel moeilijk is om het gebruik in bedwang te houden", zegt Iyer, die ook voorzitter is van de Stichting Netwerk Zicht op Buiten. "Vooral omdat erover praten geen middel blijkt te zijn."

In de brandbrief wijzen de artsen op de gevolgen voor de gezondheid van kinderen van het overmatig gebruik van smartphones en socialemediaapps. "Die effecten blijken groot op zowel fysiek als mentaal vlak."

Iyer wijst erop dat kinderen er slechter door slapen. "Dat brengt ook weer allemaal problemen met zich mee. Ze willen mee blijven doen met de rest en niks missen. Ook 's nachts krijgen ze nog berichten. En wanneer ze wakker worden moet eerst de 'administratie' bijgewerkt worden van berichten die gemist zijn."

Iyer doet veel onderzoek naar de gevolgen voor de ogen van overmatig schermgebruik. Ze wijst erop dat bijziendheid een steeds groter probleem wordt bij jongeren. "Hoe jonger kinderen beginnen met schermpjes, hoe eerder ze bijziend kunnen worden. Straks hebben we een hele generatie die slechtziend is." Ze wijst erop dat kinderen al op heel jonge leeftijd in aanraking komen met schermen, die vaak als zoethouder worden ingezet door de ouders.

Ook positieve kanten

Voor de negatieve effecten van telefoons en sociale media op kinderen is de laatste tijd extra veel aandacht, met name aangezwengeld door bezorgde ouders verenigd in het initiatief 'Smarthonevrij Opgroeien'. Die effecten zijn er, erkent ook de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NvvP)), vooral in de kwetsbare periode van 11 tot 14 jaar. Zo kunnen kinderen slaapproblemen krijgen, online worden gepest of negatief gedrag als eetstoornissen bij elkaar stimuleren.

Maar diezelfde sociale media "bieden ook kansen", schrijft de NvvP in een brief die zij vorig jaar samen met onder meer het Trimbos-Instituut schreef. "Ze kunnen bijdragen aan identiteitsontwikkeling, spel, inspiratie en sociale verbondenheid. En ze kunnen voor subgroepen ook een sociale plek zijn om bij sociale angst zichzelf te ontdekken of om gelijkgestemden te ontmoeten, bijvoorbeeld lhbtqia+"

Leeftijdsgrenzen hebben ook nadelen, waarschuwt de psychiatersvereniging. Het risico is dat jongeren onvoldoende vaardigheden opdoen om 'mediawijs' te zijn als ze eenmaal op smartphones en sociale media mogen.

Rol van de ouders

Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam die een grote groep jongeren volgden, concludeerden dat verreweg de meeste jongeren niet of nauwelijks invloed van het gebruik van sociale media ondervinden. Voor 10 procent pakt het positief uit, en voor 10 procent niet.

Zij pleiten ervoor om goed te kijken wie er nou precies kwetsbaar voor zijn en wie niet. Het kwetsbaarst lijken jongeren die los van hun telefoongedrag angstig zijn of last hebben van stress, die gepest worden en die de neiging hebben om zichzelf te vergelijken met anderen.

In de brandbrief van de artsen wordt nu de politiek opgeroepen om met leeftijdsregels te komen. Maar net als de NvvP en de onderzoekers van de UvA erkennen zij dat ook ouders een belangrijke rol spelen. "We zijn al langere tijd met ouders in gesprek en er zijn zeker goede initiatieven", zegt Iyer. "Het moet en-en zijn. Ouders merken dat het goed is om grenzen te bepalen en het onderwerp bespreekbaar te maken."

Meerderheid voor verbod

In maart van dit jaar stemde een meerderheid van de Tweede Kamer voor een leeftijdsgrens voor het gebruik van sociale media. Daarbij zou een leeftijd van 15 jaar gehanteerd moeten worden. Maar hoe en door wie dat gehandhaafd moet worden, is nog niet duidelijk. Staatssecretaris Karremans van Jeugd werkt nu aan een plan.

In Australië geldt sinds eind vorig jaar een verbod op sociale media voor kinderen tot 16 jaar. Het is het eerste land ter wereld waar de overheid leeftijdsbeperkingen voor sociale media heeft opgelegd. Ook in andere landen, waaronder Noorwegen, wordt er gesproken over een minimumleeftijd voor het gebruik van sociale media.

Celstraffen voor oud-medewerkers Volkswagen vanwege dieselschandaal

1 month ago

In Duitsland zijn vier oud-medewerkers van Volkswagen veroordeeld voor fraude voor hun aandeel in het sjoemeldieselschandaal.

De voormalige chef van de ontwikkelingsafdeling voor dieselmotoren kreeg een celstraf van 4,5 jaar, de vroegere chef van de afdeling aandrijvingselektronica 2 jaar en 7 maanden. Twee andere hooggeplaatste oud-medewerkers kwamen er met een voorwaardelijke straf af: 1 jaar en 7 maanden cel en 1 jaar en 3 maanden. De vier kunnen nog in beroep tegen de uitspraak.

De zaak draait om het manipuleren van de uitslag van tests voor dieselmotoren met behulp van software. Daardoor leken de motoren schoner dan ze in werkelijkheid waren. Het geknoei kwam in 2015 in de VS aan het licht. De toenmalige topman Martin Winterkorn trad vrijwel onmiddellijk terug. Het autoconcern leed miljarden euro's verlies door boetes, compensaties en reputatieschade.

Het Openbaar Ministerie in Braunschweig heeft in deze zaak nog 31 andere verdachten aangeklaagd.

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat ook Winterkorn terecht zou staan. De zaak tegen hem is al in 2021 om gezondheidsredenen opgeschort. Hij is nu 78 jaar. Het is nog niet bekend of de zaak tegen hem wordt hervat. Ook in de VS hangt hem nog een proces boven het hoofd.

Wilders wil in persconferentie nieuwe asiel- en migratieregelen presenteren

1 month ago

PVV-leider Geert Wilders houdt vanmiddag een persconferentie, waarin hij ideeën voor aanvullende asiel- en migratiemaatregelen aankondigt. Zijn plan heeft als titel 'De grens is bereikt'.

Wilders twitterde vorige week dat het "onaanvaardbaar is" dat er in 2024 ruim 100.000 migranten zijn bij gekomen. Hij vindt dat er aanvullende, strengere asiel- en immigratiemaatregelen nodig zijn.

Daarvoor moet wat hem betreft het coalitieakkoord worden opengebroken. Wilders heeft afgelopen jaar al vaker gedreigd met de val van het kabinet vanwege het asielbeleid, zoals afgelopen februari.

Het is tot nu toe onduidelijk aan wat voor maatregelen Wilders denkt. Nu houdt hij dus op eigen initiatief een persconferentie, iets wat Wilders zelden doet. Journalisten kunnen hem vaak alleen op dinsdag spreken, als hij op weg is naar de stemmingen in de Tweede Kamer.

PVV, VVD, NSC en BBB spraken in het coalitieakkoord af om "het strengste asielbeleid ooit" in te voeren. Minister Faber van Asiel en Migratie, ook van de PVV, heeft tot nu toe een aantal plannen ingediend om migratie tegen te gaan, waaronder de asielnoodmaatregelenwet.

Wilders heeft andere partijen uit de coalitie niet op de hoogte gesteld van zijn persconferentie. Als hij zijn nieuwe plannen wil doorvoeren, zal hij weer in onderhandeling moeten met de andere coalitiepartijen.

Concurrent wil geadresseerde reclamepost afsnoepen van PostNL

1 month ago

PostNL kan voor het eerst in jaren weer concurrentie krijgen met de postbezorging. Spotta, een grote bezorger van reclamefolders, wil ook landelijk post gaan rondbrengen. Het bedrijf heeft hiervoor een aanvraag gedaan bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

Spotta wil alleen geadresseerde reclamepost gaan rondbrengen. Het bezorgen van brievenbuspost , zoals ansichtkaarten en brieven, is het bedrijf niet van plan.

PostNL is sinds 2019 weer monopolist op de postmarkt, nadat het concurrent Sandd had overgenomen. Sandd bezorgde naast geadresseerde reclamepost ook tijdschriften en pakketjes. Op de pakketmarkt heeft PostNL nog wel concurrentie, van bedrijven als DHL en UPS.

Postwet

Spotta beweert dat het goedkoper dan PostNL reclamepost kan bezorgen. Bedrijven hebben nu volgens directeur Yme Pasma geen keuze voor het versturen van deze post. Hij zegt dat zijn bedrijf 20 miljoen wil investeren, maar dan alleen als de minister van Economische Zaken de postwet aanpast om het makkelijker te maken voor nieuwe aanbieders.

Geadresseerde reclamepost is aantrekkelijk voor bezorgbedrijven, omdat er minder werk aan vastzit dan aan brievenbuspost. Deze inkomsten compenseren voor PostNL de verliezen die al jaren op de brievenbuspost worden gemaakt. Consumenten versturen steeds minder brieven en kaarten.

PostNL wil daarom langer de tijd krijgen om brievenbuspost te bezorgen. Nu moet dat nog binnen 24 uur. Hiervoor moet de postwet worden aangepast. In de tussentijd wil PostNL subsidie krijgen om de verliezen op te vangen. Ook wordt een postzegel steeds duurder.

Raad van State: plan Wiersma voor nieuwe stikstofondergrens 'kwetsbaar'

1 month ago

Het kabinetsplan om de ondergrens voor de uitstoot van stikstof te verhogen is "kwetsbaar". Dat schrijft de Raad van State, de belangrijkste juridisch adviseur van het kabinet, in een advies.

Volgens de raad brengt het introduceren van de nieuwe hogere ondergrens "niet geringe risico's" met zich mee. De verwachting is dat de nieuwe grens in procedures bij de rechter ter discussie wordt gesteld. "Allerminst zeker is of deze dan overeind blijft", aldus de RvS.

0,005 mol

Minister Wiersma van Landbouw (BBB) wil de grens om stikstof uit te stoten verhogen om het de boeren - maar ook andere bedrijven en bijvoorbeeld bouwprojecten - gemakkelijker te maken. Tot nu toe ligt de 'rekenkundige ondergrens' op 0,005 mol stikstof per hectare per jaar uitstoot, wat betekent dat bijna alle bedrijven een vergunning moeten aanvragen.

De minister wil de ondergrens optrekken naar 1 mol per hectare per jaar. Dat is volgens haar een wetenschappelijk onderbouwde hoeveelheid; alle uitstoot daaronder is niet goed meer te berekenen.

In de Tweede Kamer klonk kritiek op het plan, met name op de onderbouwing waar ze het over heeft. Wetenschappers zijn kritisch op de huidige strenge ondergrens, maar verschillen van mening over de voorgestelde nieuwe rekenkundige ondergrens.

Kleine beetjes

Er zijn deskundigen die twijfelen of dit de goede methode is. Want als veel bedrijven zonder vergunning kleine hoeveelheden stikstof mogen uitstoten, kunnen al die kleine beetjes bij elkaar ertoe leiden dat het stikstofprobleem in Nederland alleen maar groter wordt. De Raad van State deelt deze kritiek.

Wiersma had de Raad van State om "voorlichting" gevraagd, ze wilde "een juridische toets vooraf, om de onderbouwing nog robuuster te maken".

De raad benadrukt vandaag de noodzaak van "een robuust, geloofwaardig en effectief pakket van natuurherstelmaatregelen". Het herstellen van de natuur is "dringend gewenst" en pas dan is de nieuwe ondergrens "verdedigbaar".

Wiersma zegt in een korte reactie "een aantal herkenbare aandachtspunten" te zien. Voor de zomer komt ze met een uitgebreidere reactie en neemt het kabinet een besluit. "We gaan nu kijken hoe de rekenkundige ondergrens op een verantwoorde wijze kan worden ingevoerd."

Haar partij, BBB, juicht het toe dat de minister verdergaat met het plan. "Het is tijd om niet langer te blijven hangen in wat níét kan, maar juist te kijken naar wat wél mogelijk is", schrijft de partij in een persbericht.

Presentator Tom Waes krijgt rijverbod en alcoholslot

1 month ago

De Belgische tv-presentator Tom Waes is veroordeeld tot een rijverbod van drie maanden, een alcoholslot en een boete. Waes had vorig jaar onder invloed een zwaar auto-ongeluk. Hij botste in zijn Porsche 911 op hoge snelheid op een zogeheten botsabsorbeerder en raakte zwaargewond. Hij liep een zware hoofdwond en botbreuken op.

De rechter noemde de feiten van die novembernacht ernstig. "De beklaagde heeft niet alleen zichzelf, maar ook de andere weggebruikers in groot gevaar gebracht", citeert de Belgische omroep VRT.

De presentator had 2,44 promille alcohol in zijn bloed, waar 0,5 toegestaan is. Daarvoor krijgt hij een rijverbod en voor een jaar een alcoholslot. Ook moet Waes zijn rij-examen opnieuw doen en moet hij een boete betalen van 2560 euro. De veroordeling komt overeen met de eis van het Openbaar Ministerie. Er kon niet vastgesteld worden hoe snel Waes reed.

Het is niet de eerste keer dat de Belg is veroordeeld voor een verkeersovertreding. Daar tilt de rechtbank zwaar aan. "Hij is tussen 2003 en 2022 al 10 keer veroordeeld voor inbreuken op de verkeersregels, waaronder één keer voor intoxicatie. Dat getuigt van een gebrek aan inzicht in en een gebrek aan respect voor de verkeersregels", zei de rechter.

Alcoholslot

Het verzoek van de verdediging om geen alcoholslot op te leggen omdat hij in verschillende auto's rijdt, werd volgens de VRT van tafel geveegd. In de meeste gevallen moet de veroordeelde zelf voor zo'n slot betalen dat duizenden euro's kost. Een alcoholslot is een apparaat in de auto waarin bestuurders voor vertrek moeten blazen. Als ze hebben gedronken, start de motor niet.

Waes zei een maand na het ongeluk dat hij spijt heeft dat hij met alcohol op achter het stuur is gaan zitten. "Het is een grote, onbegrijpelijke fout, waar ik me verschrikkelijk bij voel. Ik wil dan ook mijn oprechte excuses aanbieden, aan iedereen. Het spijt me verschrikkelijk."