Zeven van de twaalf provincies lukt het niet om dit en volgend jaar voldoende opvangplekken voor asielzoekers te organiseren. Doel was om tot 96.000 plekken te komen, maar uit de provinciale plannen voor de spreidingswet blijkt dat de provincies samen iets meer dan 75.000 opvangplekken hebben aangeboden aan minister Faber van Asiel en Migratie.
Toch heerst er optimisme bij de provinciebestuurders, bijvoorbeeld bij de Zuid-Hollandse commissaris van de Koning Kolff. Zijn provincie moest 19.776 opvangplekken regelen en komt nu tot driekwart daarvan. Kolff zegt "trots" te zijn op dat resultaat. Hij wijst erop dat de gemeenten van ver moesten komen en Zuid-Holland de meeste opvangplekken moet organiseren.
Ook de Noord-Hollandse commissaris voor de Koning Van Dijk is "positief" over de cijfers. De gemeenten in zijn provincie hebben toegezegd volgend jaar zeker 14.292 plekken te leveren. Dat is zo'n 88 procent van het gevraagde aantal. Wel waarschuwt de provincie dat voor 3620 opvangplekken nog een besluit over de definitieve locaties moet worden genomen.
Op losse schroevenDe praktijk leert dat plannen voor nieuwe opvanglocaties nog weleens spaak lopen, bijvoorbeeld doordat een gemeenteraad die blokkeert. Dat was deze week te zien in het Zuid-Hollandse Rijswijk, waar de toekomst van een azc inmiddels op losse schroeven staat vanwege de onzekerheid over de toekomst van de spreidingswet.
Er zitten nog veel meer onzekerheden in de provinciale plannen, blijkt uit de twaalf rapporten. Zo hebben diverse plannen de status 'in onderzoek', 'nog onzeker' of staan er voorwaarden van de gemeenten genoteerd. Steenwijkerland (Overijssel) wil bijvoorbeeld alleen meewerken als er 'kansrijke asielzoekers en statushouders' worden gehuisvest in de gemeente.
Uit de analyse van de NOS blijkt dat ruim honderd gemeenten geen (concrete) plannen hebben ingeleverd die voldoen aan de eisen van de spreidingswet. In Overijssel gaat het om maar liefst veertien gemeenten, tegen elf gemeenten die wel opvangplekken aanbieden.
Plannen tellen niet meeDat betekent niet dat al deze gemeenten helemaal niets willen of niets hebben ingevuld, al zijn die er ook. Soms zijn er (grote) locaties gepland, maar pas vanaf 2027. Daarom tellen ze niet mee voor de spreidingswet en zijn deze plannen niet gemeld in het overzicht van de provincie. En in meerdere gevallen worden opvangplekken wel deels geopend, maar tellen ze daardoor niet mee.
Dat is bijvoorbeeld het geval in de Brabantse azc-locaties in de gemeenten Bergen op Zoom en Halderberge, waar komend jaar per 1 oktober 300 en 100 opvangplekken beschikbaar komen.
"Omdat deze opvangplekken niet volledig in de periode gerealiseerd zijn die vereist is om, conform de eisen uit de Spreidingswet, mee te tellen voor de totale provinciale asielopgave, zijn deze niet meegenomen in het totaaloverzicht", staat in een voetnoot van het Brabantse plan.
Duurzame opvangIn meerdere provinciale plannen zijn ook noodopvanglocaties meegeteld, terwijl dat eigenlijk niet de bedoeling is. De spreidingswet gaat uit van 'duurzame' opvanglocaties, die bij voorkeur zeker vijf jaar open kunnen blijven.
Ondanks al deze haken en ogen is ook de Drentse commissaris voor de Koning Klijnsma, die portefeuillehouder asiel is namens alle twaalf provincies, tevreden over de plannen die vandaag zijn ingediend bij Faber.
"In het hele land zien we dat gemeenten en provincies meer duurzame opvang realiseren", zegt Klijnsma. "Bijna de helft van de provincies voldoet al aan de opgave, terwijl in de andere helft hard wordt gewerkt om in het komende jaar de volledige opgave te realiseren. Als alle gemeenten hun bijdrage leveren, hoeven er geen problemen in de opvang te zijn."
TussenoplossingenDe instantie die verantwoordelijk is voor de opvang van asielzoekers, het COA, reageert voorzichtig positief op de plannen. Wel is er voor zowel het COA als de provincies één belangrijke voorwaarde voor het oplossen van de opvangcrisis: dat de spreidingswet van kracht blijft. Klijnsma: "De wet doet precies wat die moet doen om de opgave eerlijk te verdelen. De aankondiging van het intrekken van de wet leidt tot onduidelijkheid."
De zoon van Ridouan Taghi heeft in de eerste openbare zitting in de beveiligde rechtbank op Schiphol gezegd dat hij zich zorgen maakt of het proces tegen hem wel eerlijk gaat verlopen. Faissal T. vreest dat hij vanwege zijn achternaam anders wordt behandeld dan andere verdachten, maar de rechtbank ging hier niet in mee.
"Ik ben van de jongerenafdeling van de gevangenis in Dubai naar de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught gegaan. Mijn achternaam speelt daar een grote rol in", zei hij.
De 24-jarige Faissal T. werd vorig jaar in opdracht van Nederland opgepakt in Dubai. De Verenigde Arabische Emiraten leverden hem dit jaar uit aan Nederland. T. zit nu in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Ook Ridouan Taghi zit in de EBI. De twee mogen elkaar daar niet zien.
T. wordt verdacht van drugshandel, witwassen en het voorbereiden van geweldsmisdrijven. Het Openbaar Ministerie denkt dat hij de drugshandel van zijn vader gaande heeft gehouden na diens arrestatie en heeft meegewerkt aan een plan om hem te bevrijden uit de gevangenis. Ridouan Taghi werd in februari veroordeeld tot levenslang in het veelbesproken Marengo-proces.
T. heeft een tijdlang op de eenpersoonsafdeling van de EBI gezeten, het zwaarste gevangenisregime van Nederland. T. zit nu in een iets opener regime, maar verblijft nog steeds 22 uur per dag in zijn cel.
De advocaten van Faissal T. wilden dat hij het proces in vrijheid kan afwachten of kan worden overgebracht naar een andere gevangenis. Ze benadrukten onder meer dat hij geen strafblad heeft in Nederland, niet wordt verdacht van liquidaties en in Dubai op de jeugdafdeling van de gevangenis zat, waar hij veel meer vrijheden had.
Verzoeken afgewezenMaar de rechter wees de verzoeken van T. af. Omdat hij van ernstige strafbare feiten wordt verdacht, zou voorlopige vrijlating maatschappelijk onbegrijpelijk zijn en als onaanvaardbaar worden beschouwd. Daarbij zou het tot onrust in de samenleving kunnen leiden. Ook is er volgens de rechtbank een reëel vluchtgevaar, omdat T. een dubbele nationaliteit heeft.
Het feit dat hij geen strafblad heeft in Nederland, was voor de rechter ook geen reden om de hechtenis aan te passen. De rechter zei dat uit niets is gebleken dat T. legaal inkomen ontving, wat er op zou kunnen duiden dat er strafbare feiten zijn gepleegd.
Om de aard van de verdenkingen tegen Faissal T. was er voor de rechtbank ook geen reden om de plek waar hij in hechtenis zit, te wijzigen. De volgende zitting in de zaak tegen T. is op 21 januari.
"Poe, dat wisselt erg," zegt een freelance-beveiliger (20) bij een datacentrum. Hij is bezig de zzp-check in te vullen van het ministerie van Sociale Zaken, maar zou bij veel vragen zowel ja als nee kunnen invullen. "Soms heb ik langer dezelfde opdrachtgever, soms meerdere. Het ligt eraan wat ik kan vinden."
Na tien vragen blijkt hij zes kenmerken van een zzp'er te hebben, en vier van een werknemer. Ook muziekdocent Johan van der Zwet doet de check. De uitslag is 50/50. "Nou leg het maar uit, aan welke regels moet ik me houden?"
Over precies twee maanden gaat de Belastingdienst meer handhaven op schijnzelfstandigheid. En hoewel de overheid belooft in 2025 niet "hysterisch" te gaan controleren, is er nog altijd veel onrust bij zzp'ers.
Bedrijven willen ze graag in loondienst, en sommige spelen in op de onrust met advertenties. "Lastige toekomst voor zzp'ers? Kom in dienst bij...". Maar veel zzp'ers willen zzp'er blijven, vanwege de vrijheid die het hen biedt.
'Geen optelsom'Een paar weken terug publiceerde de Belastingdienst het zogeheten afwegingskader, maar dit brengt voor sommige zzp'ers en opdrachtgevers nog niet genoeg duidelijkheid. Ook de nieuwe ondernemerscheck leidt tot vraagtekens.
"Het is geen optelsom," zegt universitair docent arbeidsrecht Niels van der Neut van de Universiteit van Amsterdam. "Het kan zijn dat je vijf of zes omstandigheden hebt die de kant van zelfstandig ondernemerschap op wijzen, maar dan toch geen zzp'er bent. Als je bent ingebed in de organisatie, of de opdrachtgever zegt hoe je je werk moet doen, dan kan je toch werknemer zijn."
"De Belastingdienst zet in op voorlichting," vertelt Van der Neut. "Ze hopen dat partijen zelf verantwoordelijkheid gaan nemen." Hij is nog sceptisch over het succes van deze aanpak. "Ik hoop dat het werkt, maar op het moment dat het over geld gaat, denk ik niet dat men die gedeelde verantwoordelijkheid neemt."
De wet vindt hij wel duidelijk. "Ik denk dat veel mensen tot hetzelfde antwoord zouden komen, als je iemand op straat voorlegt of iemand zzp'er is of niet." Hij denkt dat er maar weinig zzp'ers in een grijs gebied vallen.
"Mensen zijn gewend dat de afgelopen acht jaar bijna alles kon, omdat er geen handhaving was. En freelancen was voor alle partijen goedkoper." Maar een groot deel van de huidige zzp'ers is dat eigenlijk niet, denkt Van der Neut. "Dat is ook het lastige, dat het om zo'n grote groep gaat."
Ziek en piekTerwijl veel bedrijven ondertussen aan het onderzoeken zijn of en hoe ze nog met zzp'ers kunnen werken in het nieuwe jaar, zijn er ook steeds meer ondernemingen die aankondigen te stoppen met freelancers.
Een kwart van de zzp'ers loopt hierdoor al opdrachten mis, onderzocht bemiddelingsbureau Headfirst in september. "En dat is sindsdien alleen maar toegenomen," ziet Cristel van de Ven, voorzitter van Vereniging Zelfstandigen Nederland. "Ze zeggen nu wel dat ze soepel gaan beginnen, maar onderwijl is er niets veranderd aan de regels waar men naar gaat kijken, vandaar de onrust."
Muziekdocent Van der Zwet koos ervoor om drie dagen per week in loondienst te gaan. "Ik wilde niet meemaken dat ik halverwege het schooljaar opeens van opdrachtgevers hoor dat ze het niet meer aandurven, en dan geen inkomen meer heb."
Geert Sijtzma van bewakersbedrijf ISA Security stopte al met het inhuren van meer dan de helft van zijn zzp'ers. "Zzp'ers voldoen bij ons niet aan de eisen van de wet," vertelt hij. "Ze dragen onze kleding, krijgen instructies van ons. Er is altijd een gezagsverhouding." Hij wil alleen nog een flexibele schil van freelancers hebben.
Het stoppen met zzp'ers behalve bij 'ziek en piek' wordt door veel organisaties als nieuwe richtlijn aangehouden. Maar ook het inzetten van freelancers bij uitval door ziekte of op piekmomenten kan straks vaak niet meer.
Als de zzp'er dan hetzelfde werk doet in dezelfde omstandigheden als de werknemer die hij vervangt of aanvult, kan hij nog steeds schijnzelfstandige zijn. "Dat kan dan niet als zzp'er," zei minister Van Hijum hierover in de Tweede Kamer.
Sijtzma zou het beter vinden als de Belastingdienst zzp'ers gaat controleren in plaats van opdrachtgevers. "Het is van de zotte eigenlijk, want wij wilden niet dat onze werknemers zzp'er werden. Ze wilden zelf zelfstandigen zijn."
In de Servische stad Novi Sad zijn zeker veertien doden gevallen nadat een deel van het dak van een treinstation was ingestort. De betonnen overkapping boven de ingang van het station stortte rond het middaguur in, waar zich op dat moment meerdere mensen onder bevonden.
De Servische minister van Binnenlandse Zaken Dadic meldde eerst dat er acht doden waren gevallen. Dat cijfer is inmiddels bijgesteld naar veertien. Volgens de burgemeester van de tweede stad van Servië zijn er zeker dertig mensen gewond geraakt.
Reddingwerkers haalden eind van de middag een vrouw en een meisje onder het puin vandaan. Zij zijn beiden in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht.
De reddingsacties zijn nog niet afgerond. Mogelijk liggen er nog mensen onder het puin:
Behalve ministers brachten ook premier Vucevic en de burgemeester van de stad een bezoek aan de rampplek. De premier sprak over een zwarte dag voor het hele land.
Het is nog niet duidelijk hoe het dak van het treinstation kon instorten. Lokale autoriteiten zijn een onderzoek begonnen naar de toedracht van het ongeval. Het gebouw werd onlangs gerenoveerd, maar volgens het spoorwegbedrijf is er niet gewerkt aan de overkapping.
De premier heeft voor morgen een dag van nationale rouw afgekondigd.
NSC-staatssecretaris Idsinga van Financiën is afgetreden. Nadat hij deze week forse kritiek kreeg van partijen in de Tweede Kamer over het niet openbaren van zijn zakelijke belangen zegt Idsinga geen vertrouwen meer te voelen.
Hij benadrukt dat hij niets verkeerd heeft gedaan, maar ook omdat de grootste coalitiepartij, de PVV, zich bij de kritiek heeft aangesloten zegt hij "niet meer effectief te kunnen en willen functioneren".
Eerder deze week drong een meerderheid van de Kamer er bij Idsinga op aan dat hij de namen van alle bedrijven waarin hij aandelen of andere financiële belangen heeft openbaar zou maken.
De fracties van SP, GL-PvdA, D66 en ook coalitiepartij PVV reageerden daarmee op berichtgeving van RTL Nieuws over Idsinga en zijn besloten vennootschap. De partijen vertrouwden er niet op dat er geen sprake van belangenverstrengeling is en drongen aan op openbaarheid.
Idsinga schrijft in een een toelichting aan de Kamer dat hij niet voldoende vertrouwen meer ervaart, doordat de Kamer twijfels heeft over zijn onafhankelijkheid. Opvallend was dat ook PVV-leider Wilders Idsinga op X opriep tot transparantie. Idsinga noemt dat nu in een mondelinge toelichting "onverteerbaar".
Idsinga lichtte zijn besluit vanmiddag toe:
In zijn brief schrijft Idsinga verder "geraakt te zijn door de omgangsvormen en het politieke debat". "Dit is niet de manier waarop we met elkaar een land moeten besturen", Hij spreekt zijn zorgen uit over wat deze kijk op zakelijke belangen voor toekomstige kandidaat-bewindspersonen betekent.
Eerder had hij laten weten dat hij niet bekend zal maken in welke bedrijven hij investeringen heeft gedaan. In de verklaring van zojuist schrijft hij dat hij "binnenkort" op persoonlijke titel alsnog "inzage in zijn belangen zal geven".
Idsinga heeft zijn financiële belangen op afstand gezet toen hij staatssecretaris werd, zoals de regels ook voorschrijven. Daarmee had hij geen directe invloed meer op besluiten over zijn aandelen, opties of andere zakelijke contracten. Vandaag zei hij daarover dat je "als ondernemer belangen opbouwt. Dat doen ondernemers".
Volgens hem staat het grootste deel van zijn financiële belangen op een spaarrekening en gaat het maar "om twee belangen in Nederlandse multinationals".
Bespreken met de formateurVolgens de regels hoeven bewindspersonen als zij hun zakelijke belangen op afstand hebben gezet niet openbaar te maken bij welke bedrijven zij betrokken zijn. Het is wel gebruikelijk dat nieuwe bewindslieden dit bij hun aanstelling bespreken met de formateur.
Premier Schoof zegt in een reactie op X dat Idsinga wat hem betreft niet weg had gehoeven en dat hij zich bij zijn aantreden aan alle regels heeft gehouden. "Meer kun je in redelijkheid niet van een bewindspersoon vragen."
In een onderzoek van Nieuwsuur van maart dit jaar naar de opgaven van privébelangen kwam Idsinga, toen nog Kamerlid, voor als eigenaar van effectenportefeuilles en minderheidsbelangen in verschillende bedrijven.
Ook toen vonden Idsinga en NSC-leider Omtzigt het voldoende dat zijn opgave voldeed aan de regels, en vonden ze het niet nodig om openheid van zaken te geven.
Oud-Congreslid van de Republikeinse Partij Liz Cheney vat een uitspraak van presidentskandidaat Donald Trump op als een doodsbedreiging. Hij heeft gezegd dat zij onder vuur genomen zou moeten worden met negen geweren.
De dochter van voormalig vicepresident Dick Cheney is een van de bekendste Republikeinen die in de verkiezingscampagne Trumps tegenstander Kamala Harris steunen.
In gesprek met de rechtse voormalige Fox News-presentator Tucker Carlson in Arizona noemde Trump Cheney "gestoord" en zei dat ze altijd oorlog wil voeren. "Als het aan haar lag zouden we in vijftig verschillende landen zijn", zei hij.
Hij stelde vervolgens voor om Cheney eens te laten ervaren hoe het is als ze met negen geweren onder vuur wordt genomen. "Laten we eens kijken hoe ze zich voelt als er wapens op haar gezicht zijn gericht", zei hij.
Bekijk hier de uitspraken van Trump:
"Politici zoals zij zijn oorlogshitsers, die vanuit hun mooie kantoren in Washington besluiten om 10.000 soldaten de muil van de vijand in te sturen", vervolgde Trump, die er zelf prat op gaat dat hij als president nooit een oorlog is begonnen.
Liz Cheney deelde op X een fragment uit de video van het gesprek tussen Trump en Carlson en schreef daarbij: "Zo vernietigen dictators vrije volkeren. Zij bedreigen degenen die zich tegen hen uitspreken met de dood."
Trump omschrijft ze als een "kleingeestige, rancuneuze, wrede, labiele man" die uit is op tirannie. Ze riep opnieuw op tot een stem voor Kamala Harris onder de hashtag "#VoteKamala".
Duizenden mensen zijn donderdagnacht in Dublin de straat op gegaan voor een Halloweenparade, die uiteindelijk niet echt bleek te zijn. Volgens lokale media ontstond het gerucht over een groot evenement in het centrum via de website My Spirit Halloween, die informatie verzamelt over Halloweenevenementen wereldwijd.
Op de inmiddels verwijderde evenementenpagina stond dat er tussen 19.00 en 21.00 uur een optocht zou zijn. Wie het gerucht heeft verspreid, is niet duidelijk.
Op sociale media is te zien hoe honderden mensen langs de kant van een weg staan te wachten. De drukte was zelfs zo groot dat sommige trams in het centrum tijdelijk stil kwamen te staan.
De Ierse politie riep iedereen op om rustig het centrum te verlaten. "In tegenstelling tot wat online beweerd wordt, zal vanavond of vannacht geen Halloweenoptocht plaatsvinden in het centrum." Ondanks de teleurstelling droop het publiek zonder incidenten af.
Voor het invallen van de winter probeert Rusland meer terrein te winnen in Oekraïne. Binnen een paar dagen worden ook nog duizenden militairen uit Noord-Korea ingezet. Wat betekent de huidige situatie voor de voortgang van de oorlog, die inmiddels tweeëneenhalf jaar duurt? De stand van zaken nu.
Vooral in de Donbas en in het oosten van Oekraïne zijn Russische troepen actief. Vandaag meldden Russische persbureaus op basis van het ministerie van Defensie dat drie nederzettingen zijn ingenomen. Het zou gaan om Leonidivka, Novoöekrajinka en Sjachtarske. Of dat zo is, kan niet onafhankelijk worden geverifieerd.
Gisteren maakte Rusland al melding van de inname van de stad Selydove in de regio Donetsk, die voor de oorlog 20.000 inwoners telde. De afgelopen week werd de stad voortdurend door Russische troepen bestookt.
De Russische minister van Defensie Andrej Beloöesov feliciteerde daarnaast Russische troepen met de inname van de plaats Hirnyk, dat ongeveer 12 kilometer van Selydove ligt.
Strategisch doelHet Oekraïense leger heeft niet rechtstreeks gereageerd op de Russische beweringen, maar rapporteerde gisteren 31 frontgevechten aan het front, waaronder bij Selydove. Persbureau Reuters meldde op basis van de Oekraïense Deep State open-source inlichtingenkaart dat een deel van Selydove onder Russische controle stond, met ongeveer een derde als "grijze zone".
Volgens analisten heeft Rusland sinds begin dit jaar niet zo snel zo veel terrein gewonnen. Maar dat wil nog niet zeggen dat het opeens heel snel gaat, zegt oud-commandant landstrijdkrachten Mart de Kruif in het NOS Radio 1 Journaal. "Het is echt met honderden meters tot kilometers per dag, maar wel over de hele breedte. We zien dat de Russen proberen heel veel tempo te maken. Om voor het invallen van de winter nog zoveel mogelijk terrein te kunnen winnen."
Ook is het te vroeg om te zeggen dat Rusland de overhand heeft, meent De Kruif. Dat er terrein wordt opgegeven, heeft ook een strategisch doel. "Oekraïne heeft te weinig troepen en kan zich niet veroorloven zich dood te vechten in elke stelling, loopgraaf of bunker. Dus wat ze doen is heel gecontroleerd terrein ruilen voor tijd. Die tijd willen ze gebruiken om de oorlog zo lang mogelijk vol te kunnen houden."
Daarmee hoopt Kyiv dat aan de Russische kant ook barsten komen in de logistiek, de bevoorrading of in personeelstekorten. En voor een gedeelte lijkt dat ook te werken, zegt De Kruif, omdat Rusland binnenkort versterkt gaat worden door Noord-Koreaanse militairen. NAVO-chef Rutte bevestigde maandag dat Noord-Koreaanse militairen door Rusland worden ingezet in de Russische grensregio Koersk.
Zuid-Korea en andere landen schatten dat er zo'n 11.000 Noord-Koreaanse militairen zijn ingezet in Rusland. Van hen zouden er zo'n 3000 in de buurt van het front zijn. Omdat ze in Koersk worden ingezet, dat Russisch grondgebied is, kan Poetin zeggen dat het is om het eigen land te verdedigen, zegt De Kruif. "Dus dat is meer een verdedigende inzet dan een offensieve inzet. Dat is hoe hij het verkoopt naar de buitenwereld en naar zijn eigen mensen."
Van de inzet van ruim 10.000 militairen moet niet veel worden verwacht, meent de oud-commandant. "Er vechten zo'n 600.000 militairen in Oekraïne en daar komen dat 10.000 Koreanen bij, die bovendien weinig ervaring hebben. En wetende dat de Russen 1200 mensen per dag verliezen in deze fase, dan is 10.000 niet zoveel. Dat gaat niet het verschil maken."
Presidentsverkiezingen VSDe NAVO kan weinig doen aan de samenwerking tussen de twee landen, maar de zorgen in Zuid-Korea zijn groot. Het land is bang voor de technologie die de Russen waarschijnlijk gaan overdragen aan Noord-Korea, zegt De Kruif. Hierdoor bestaat de kans dat Zuid-Korea ook actief betrokken raakt bij de oorlog.
"Dat kan zijn met het leveren van wapens, want de wapenindustrie is daar heel groot. Als Zuid-Korea actief betrokken wordt, dan wordt het echt anders. En het is niet voor niks dat Noord-Korea die raket heeft afgevuurd, als waarschuwing: 'wees heel voorzichtig met wat je doet: want wij hebben een hele grote militaire macht en die kunnen we gebruiken'."
Voorlopig is het voor Oekraïne zaak om de strijd zolang mogelijk vol te houden en meer troepen te mobiliseren, totdat het front waarschijnlijk spoedig nagenoeg tot stilstand komt vanwege de naderende winter.
Daarnaast is het hopen op steun van het Westen. Het Europees Parlement ging onlangs akkoord met een lening van 35 miljard euro aan Oekraïne, maar de (financiële) steun van de VS wordt gezien als cruciaal. Daarom zal ook worden gekeken naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Het beleid van de nieuwe president zal doorslaggevend zijn voor het verloop van het conflict.
