Betrokken organisaties en functionarissen reageren fel op de weigering van asielminister Faber om lintjes toe te kennen aan vijf voormalig COA-vrijwilligers. Volgens hen is er binnen het lintjessysteem geen ruimte voor politieke opvattingen.
Gisteren liet de minister weten dat ze niet van plan is de voordrachten te bekrachtigen met haar handtekening, zoals gebruikelijk is. "Hun werk staat haaks op mijn beleid", gaf ze op als reden. Kamerleden, het COA en drie coalitiepartijen reageerden eerder al ontstemd op haar acties. PVV-leider Wilders steunt haar wel.
Het systeem is er juist op ingericht om het toekennen van koninklijke onderscheidingen vrij te houden van politieke overwegingen, zeggen de commissarissen van de Koning in een gezamenlijke verklaring. "Koninklijke onderscheidingen zijn geen politiek instrument", zeggen ze. "Het niet ondertekenen van dergelijke voordrachten op basis van persoonlijke beleidsopvattingen kan de objectiviteit van het systeem ondermijnen en leidt tot ongewenste politisering."
'Apolitiek karakter'Tussen de aanvraag en de uitreiking van een lintje zit een proces van maanden. De voordrachten, met bewijzen en getuigenissen, worden uitgebreid doorgelicht. Via de gemeente en de commissaris van de Koning komt een voordracht bij het Kapittel voor de Civiele Orden, dat het uiteindelijke besluit neemt over wel of geen toekenning van een lintje. Helemaal aan het eind van de rit zet de meest betrokken minister een handtekening onder de voordracht om het officieel te maken.
De werkwijze waarborgt volgens de commissarissen van de Koning "de integriteit en het apolitieke karakter" van het lintjessysteem." Het Kapittel kan uiteraard redenen hebben om een onderscheiding niet toe te kennen, maar daar worden nooit uitspraken over gedaan.
'Geschoffeerd'Volgens onder anderen burgemeester Fröhlich van de gemeente Vijfheerenlanden is het nog nooit gebeurd dat een minister een voordracht weigert te ondertekenen "omdat de aard van de werkzaamheden haar niet aanstaat".
Het geeft volgens hem twee signalen af. "Ten eerste sla je de burgemeesters, commissarissen van de Koning en het Kapittel helemaal over, die al het voorwerk hebben gedaan. En ten tweede, veel belangrijker nog, worden hiermee de inwoners zelf en de mensen om hen heen behoorlijk geschoffeerd."
Zijn collega in Alphen aan den Rijn Peter Rehwinkel noemt in het AD de acties van de minister stuitend en volstrekt ongepast. "Ik denk dat er geen Nederlander is die dit begrijpt en dit steunt", zegt hij tegen de NOS.
Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters heeft de minister eerder vandaag opgeroepen om de voordrachten alsnog te ondertekenen.
Ministerraad beslistOp de website van de Rijksoverheid is te lezen dat het advies van het Kapittel voor de Civiele Orden "zwaar weegt" en dat een minister met gerichte argumenten moet komen als zij daarvan wil afwijken. "Komen de minister en het Kapittel er uiteindelijk samen niet uit, dan zal de ministerraad over het voorstel beslissen. Die beslissing is bindend."
Burgemeester Fröhlich: "Ik weet zeker dat hier een oplossing voor wordt verzonnen. Het is een belangrijk signaal dat eigenlijk iedereen zegt 'dit kun je niet maken'."
Studenten uit het buitenland blijven vaker in Nederland na het behalen van hun diploma. Uit onderzoek van Nuffic, de organisatie voor internationalisering van het onderwijs, blijkt dat 57 procent van de afgestudeerden in 2023 een jaar later nog woonde en werkte in Nederland. In 2018 was dit 40 procent.
De verschillen met de situatie vijf jaar na het afstuderen zijn minder groot. Uit het onderzoek blijkt dat ruim 25 procent van de afgestudeerden uit het buitenland dan nog in Nederland woont en werkt. In het vorige onderzoek, uit 2022, was dit ruim 24 procent. Langdurig verblijf na de studie kwam in beide periodes dus ongeveer uit op een kwart.
Geworteld in NederlandDat percentage ligt overigens wel hoger bij studenten die na hun bachelor ook hun masteropleiding hier hebben gevolgd: van hen is ongeveer 30 procent vijf jaar later nog in Nederland. "Deze mensen zijn toch al meer geworteld in Nederland", zegt Nuffic-onderzoeker Ece Arat. "Ze hebben meer tijd gehad om de taal te leren en een netwerk op te bouwen."
Het hoger onderwijs in Eindhoven is koploper onder de blijvers. Bijna de helft van de buitenlandse studenten in Eindhoven woont na vijf jaar nog in Nederland. De meeste buitenlandse studenten werken na vijf jaar in Amsterdam (37 procent).
Het onderzoek is gebaseerd op registergegevens van het CBS en alle internationale afgestudeerden tussen 2013 en 2023 zijn meegenomen in de cijfers.
Land van herkomstHet land van herkomst is volgens het onderzoek een belangrijke factor in de zogeheten stayrate. Zo verblijft 80 procent van de Surinaamse afgestudeerden vijf jaar later nog in Nederland. Volgens Arat komt dit omdat Surinamers de taal spreken en omdat Nederland een grote Surinaamse gemeenschap kent.
Daarnaast is 71 procent van de Iraanse afgestudeerden na vijf jaar nog in Nederland. Ook Oekraïne, Turkije en Rusland kennen een hoge stayrate met meer dan de helft van de studenten die blijven.
Studenten uit de Europese Unie blijven minder vaak in Nederland na hun studie. In de top 10 van blijvers staat alleen Roemenië, op de zevende plek. In absolute aantallen blijven er in Nederland overigens wel meer studenten uit de EU dan daarbuiten: jaarlijks studeren er in Nederland ruim 92.000 Europese studenten af en ruim 35.000 studenten uit andere delen van de wereld.
AfstudeerrichtingOok speelt de afstudeerrichting van studenten een belangrijke rol. Zo blijven studenten in het onderwijs en in de techniek vaker in Nederland. Dit komt waarschijnlijk door de grote personeelstekorten in deze sectoren.
Arat noemt het goed nieuws voor de Nederlandse economie dat studenten vaker in Nederland blijven. "In veel sectoren bestaan nijpende tekorten aan hoogopgeleid personeel. Internationale studenten hebben Nederland wat te bieden."
Krapte op de arbeidsmarktDe Nederlandse personeelstekorten zijn ook volgens Michel van Smoorenburg, International Labour Market Analyst bij UWV, de belangrijkste reden dat meer studenten blijven in Nederland. "Nergens in Europa is de krapte op de arbeidsmarkt zo sterk gestegen als in Nederland. Een toenemend aantal openstaande vacatures kan een prikkel zijn om in Nederland te blijven, zeker wanneer dat in het herkomstland of in andere Europese landen niet of veel minder het geval is."
Volgens Van Smoorenburg zijn ook de salarissen in Nederland een stuk hoger dan in bijvoorbeeld Spanje, Italië en Griekenland, waardoor Nederland een aantrekkelijk land is om te werken.
Wereldwijde protesten bij Tesla-dealers, anti-Musk bumperstickers, cybertrucks die in brand worden gestoken, een instortende verkoop en een duikvlucht op de beurzen. Tesla-baas Elon Musk erkent dat het bedrijf door een 'stormachtige tijd' gaat. En dan moeten de importheffingen van Trump, waar ook Tesla last van gaat krijgen, later deze week nog komen.
In deze podcast aan marktanalist bij eToro Jean-Paul van Oudheusden de vraag: Hoe groot zijn de problemen van Tesla? En waar zet het bedrijf op in om de toekomst van Tesla 'great again' te maken?
Presentate & Montage: Elisabeth Steinz
Redactie: Lisa Konings
Reageren? Mail dedag@nos.nl
Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!
Onze podcasts:
De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.
Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.
Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.
Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.
De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.
Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.
In het noorden van Nederland begint vanmiddag de NAVO-oefening Ramstein Flag. Aan deze grote luchtmachtoefening doen bijna honderd vliegtuigen uit binnen- en buitenland mee. Bij de oefening, die tot 11 april duurt, wordt onder meer een aanval op de NAVO nagebootst.
Van maandag tot en met donderdag gaan tussen 16.30 en 23.30 uur zo'n veertig toestellen de lucht in om te oefenen boven de Noordzee en Noord-Nederland. Op de vrijdagen is dit van 16.30 tot 19.15 uur.
Aan de oefening doen meerdere NAVO-landen mee, waaronder de Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk, Griekenland en Zweden. De vliegbasis in Leeuwarden is aangewezen als gastheer. Niet alleen vanwege de jarenlange ervaring die de basis heeft met de internationale luchtmachtoefening Frisian Flag, maar ook omdat de basis bij het oefengebied ligt, waardoor de vliegtijd effectief kan worden benut.
De gezamenlijke oefening moet vliegers leren samen te werken in dreigende situaties waartegen in internationaal verband wordt opgetreden. Er wordt geoefend op het verdedigen van het eigen luchtruim. Ook oefenen de militairen voor een grootschalige aanval met drones en ballistische raketten.
In het donker gevlogenDe oefening is vooral boven de Noordzee, vanaf de Nederlandse Waddeneilanden tot aan Denemarken. Ook wordt er boven Friesland en Groningen gevlogen. Omdat het grootste deel van de oefening op grote hoogte wordt gehouden, en ook nog eens boven de Noordzee, is de oefening nauwelijks te zien. Daarnaast wordt er 's avonds gevlogen, volgens Defensie voor een "zo realistisch mogelijk scenario".
Tijdens de oefening vliegen de toestellen vanaf verschillende bases. De deelnemers worden opgesplitst in twee groepen: blauw en rood. De ene groep verzamelt zich boven de Noordzee bij Texel, de andere in de omgeving van Denemarken. De beide groepen krijgen één taak. Zo moet blauw bijvoorbeeld proberen een bepaald doel uit te schakelen en moet rood het luchtruim verdedigen.
Ook wordt er getraind op luchtoverwicht. Dan moet de ene groep voorkomen dat de andere wat kan uitrichten. Naast de vliegtuigen worden ook luchtverdedigingssystemen, zoals de Patriot, ingezet. Ook de marine, ruimtevaart en digitale oorlogsvoering krijgen een rol.
Omrop Fryslân heeft uitgezocht waar spotters de oefening het beste kunnen zien. Dat lijkt vooralsnog op de aangewezen plekken rondom de vliegbasis in Leeuwarden. De toestellen komen daar laag over en je kunt de vlieger zien zitten. De eerste toestellen gaan rond 16.30 uur de lucht in en de beste plek om dat te zien is volgens de omroep bij de spottersbult in Marssum. Aan de andere kant van het vliegveld, bij Jelsum, kun je langs de provinciale weg staan.
Via wijziging van de Archiefwet wil het kabinet het mogelijk maken dat een omstreden archief over collaboratiezaken toch op internet mag worden gepubliceerd. Het archief bevat de dossiers van honderdduizenden Nederlanders die tijdens de Tweede Wereldoorlog met de bezetter zouden hebben samengewerkt.
Die dossiers zouden vanaf januari dit jaar stapsgewijs worden gepubliceerd, maar eind 2024 gaf de Autoriteit Persoonsgegevens minister Bruins een zeldzame publieke tik op de vingers. Publicatie zou in strijd zijn met de wet, tenzij elk dossier afzonderlijk op de aanwezigheid van gevoelige persoonsgegevens zou worden beoordeeld.
De wetswijziging regelt expliciet dat dossiers in dit soort gevallen toch openbaar mogen worden gemaakt, zonder dat de dossiers afzonderlijk hoeven te worden beoordeeld. Minister Bruins kondigde eerder al aan dat hij dat wilde regelen. Een deel van de dossiers was overigens al wel toegankelijk in het Nationaal Archief in Den Haag.
Gevoelige gegevensDe dossiers mochten niet zomaar worden gepubliceerd omdat er gevoelige persoonsgegevens in kunnen zitten, die door de wet extra worden beschermd. Het gaat dan om strafrechtelijke informatie, maar ook over zogenoemde bijzondere persoonsgegevens, zoals politieke of seksuele voorkeur of religieuze gezindheid.
Publicatie is in dat geval verboden, tenzij er een wettelijke uitzondering bestaat, stipte de Autoriteit Persoonsgegevens aan. Die was er in dit geval niet, maar met de wetswijziging zou dus aan die voorwaarde moeten worden voldaan.
De privacywaakhond benadrukte dat het geen inhoudelijk oordeel over de zaak velde, maar dat publicatie volgens de huidige regels simpelweg verboden is. Een wetswijziging zou daarbij uitkomst kunnen bieden, gaf de waakhond toen al aan.
De wet wordt nu in een zogenoemde internetconsultatie gepubliceerd, waarbij iedereen een mening erover kan geven. Daarna kan de wet nog worden aangepast en moeten ook de Raad van State, de Tweede Kamer en de Eerste Kamer zich erover buigen.
Niet zomaarOok met de nieuwe wet mogen archieven niet zomaar worden gepubliceerd. De archivaris moet een belangenafweging maken, waarbij algemeen belang zwaarder moet wegen dan de privacy. Het gaat daarbij enkel om de privacy van nog levende personen: overledenen hebben volgens de wet namelijk geen recht op privacy.
De wijziging heeft ook gevolgen voor andere archieven die informatie openbaar willen maken. Zij hoeven dan ook niet meer per dossier te beoordelen of informatie openbaar mag worden gemaakt, maar dat in één keer goedkeuren voor een verzameling documenten. Overigens kan daar wel weer bezwaar tegen worden aangetekend.
Openbaarmaking via internet is belangrijk, schrijft het ministerie, omdat het laagdrempeliger is dan een fysiek bezoek aan een archief. Ook kan het archief zo toch toegankelijk zijn voor mensen die door lichamelijke klachten, geldgebrek of verblijf in het buitenland niet naar het archief kunnen komen.
Ook voor jongeren is het belangrijk, benadrukt minister Bruins in een schriftelijke verklaring. "Om jongeren in contact te brengen met dit pijnlijke verleden is het belangrijk hen aan te spreken op hun eigen terrein, en dat is online."
OphefEerder werden wel al de namen van mogelijke collaborateurs gepubliceerd; wie het hele dossier wil bekijken, moet naar het archief in Den Haag. Omdat de achterliggende dossiers niet werden gepubliceerd, leidde dat juist weer tot ophef. Of de personen op de lijst schuldig of onschuldig zijn, blijkt namelijk niet uit de lijst, en er stonden ook onschuldigen op.
Omdat er voor een fysiek bezoek aan het archief een wachttijd is ontstaan, kan het daarbij lang duren totdat mensen het hele dossier kunnen lezen. Aanwezigheid op de lijst betekent niet dat iemand schuldig is, benadrukt het archief, alleen dat er indertijd ten minste onderzoek is gedaan.
De ontvoering van de broer en zus waar een amber alert voor is uitgegeven, is gebeurd in de relationele sfeer, laat een politiewoordvoerder aan de NOS weten. De 11-jarige Leya en de 6-jarige M'Qaydi uit Dalfsen in Overijssel zijn rond 08.00 uur voor het laatst gezien bij het treinstation in Dalfsen.
De politie kan vanwege het onderzoek niet vertellen waar en met wie de kinderen zijn, welke kleding ze dragen en hoe ze zich verplaatsen. Mensen wordt gevraagd om uit te kijken naar de kinderen en bij tips de politie te bellen.
Inval woningDe regionale krant Tubantia meldt dat de politie een inval heeft gedaan in een woning in Enschede. Daar zou niemand zijn aangetroffen. De politie wil dit tegenover de NOS niet bevestigen.
Ook meldt de krant dat de kinderen in een gezinsvervangend huis verblijven en dat de pleegouders worden bijgestaan door Namens de Familie. Dat is een stichting die de woordvoering doet namens familie en nabestaanden van slachtoffers. Vanwege het onderzoek wil Namens de Familie dit niet bevestigen.
De politie over de vermoedelijke ontvoering in Dalfsen:
Via een amber alert doet de politie een oproep aan iedereen om uit te kijken naar een vermist kind dat in levensgevaar is, bijvoorbeeld bij een ontvoering. "Je moet een amber alert dus echt zien als het allerzwaarste middel dat we als politie inzetten bij vermissingen", legde een politiewoordvoerder eerder uit.
Amber alert werd in 2008 ingevoerd in Nederland. De afgelopen jaren zette de politie dit middel zelden in.
Een van de laatste keren dat een amber alert werd ingezet was in 2022, toen de destijds 11-jarige Jayden uit Den Haag was vermist. Hij werd een dag later in goede gezondheid teruggevonden. Ook bij de vermissing van Hebe (10) uit Vught en Gino (9) uit Kerkrade werd dat jaar een amber alert uitgegeven.
In 2022 werd het waarschuwingsbericht zes keer ingezet, meldt de politie. In 2023 slechts een keer, maar die melding werd na een paar minuten weer ingetrokken. Vorig jaar werd het alarm niet ingezet.
Een 21-jarige man is veroordeeld tot negen jaar cel en tbs met dwangverpleging voor de moord op een 17-jarig meisje uit Winsum. De rechtbank in Groningen acht bewezen dat Jamesley S. vooraf van plan was zijn ex-vriendin van het leven te beroven.
Op woensdagavond 21 februari 2024 werd de 17-jarige Jet aangevallen toen ze vanaf haar bijbaan naar huis fietste. Ze overleed op straat aan haar verwondingen.
De destijds 19-jarige S. werd kort na het incident aangehouden door de politie. Hij bekende. Hij zou boos zijn geweest op het meisje omdat zij hun relatie enkele dagen eerder had beëindigd.
SnapchatbewijsBij de zitting van twee weken geleden eiste het Openbaar Ministerie twaalf jaar cel en tbs. Volgens het OM is er voldoende bewijs dat hij vooraf een plan had. Dat leidt tot de conclusie dat sprake is van moord en niet van doodslag, waar een lagere straf op staat.
Ook voor de rechters is er genoeg bewijs dat er sprake was van voorbedachte raad. Daarbij gaat het onder meer om filmpjes en gesprekken op Snapchat. Daaruit blijkt volgens de rechtbank dat S. vooraf een plan had gemaakt om het meisje om het leven te brengen, schrijft RTV Noord.
De straf valt iets lager uit dan de eis van het OM. Bij het bepalen van de straf hield de rechtbank rekening met de jonge leeftijd van de verdachte en dat hij verminderd toerekeningsvatbaar is. Naast de celstraf moet S. ook 80.000 euro aan schadevergoedingen betalen aan de nabestaanden van het meisje.
De rechtspraak kan niet uitsluiten dat schulden door de toeslagenaffaire problemen veroorzaakten waardoor rechters kinderen uit huis hebben laten plaatsen. Wel is het zo dat bij die beslissingen schulden nooit de enige reden zijn geweest. Dat concludeert de Raad voor de Rechtspraak in een onderzoek naar de dossiers van 397 uit huis geplaatste kinderen van toeslagenouders.
De uitkomsten zijn vandaag bekendgemaakt. Het is het sluitstuk in een reeks onderzoeken waarmee de rechtspraak haar eigen rol in de kinderopvangtoeslagenaffaire onder de loep heeft genomen. De beslissing om een kind uit huis te plaatsen wordt uiteindelijk door een rechter genomen.
'Onbevredigend'Geen enkel kind is alleen vanwege financiële problemen uit huis geplaatst, schrijft de onderzoekscommissie van de Raad. Rechters zagen schulden wel terug in de meeste dossiers, maar bij de beslissing om kinderen uit huis te plaatsen stonden andere problemen in het gezin op de voorgrond.
Het onderzoeksrapport geeft geen antwoord op de vraag of die andere problemen zijn versterkt of misschien zelfs veroorzaakt door de geldzorgen waarin gezinnen waren beland. De onderzoekscommissie zegt zich wel te realiseren dat die conclusie "onbevredigend" kan zijn voor de getroffen ouders. "Het is immers algemeen bekend dat het hebben van schulden veel stress geeft", erkennen de onderzoekers.
Schuldenproblematiek kan zeker het beginpunt zijn, zegt kinderrechter Peter Martens tegen de NOS. "Maar vergeet niet: dat is allemaal achteraf bekeken. Je ziet het pas op het eind, op het moment dat al die andere problemen op de voorgrond gaan spelen. En dan moeten we wel beslissen tot uit uithuisplaatsing van een kind."
Commissie-HamerDat schulden en stress kunnen andere problemen in het gezin veroorzaken of versterken, wordt ook benoemd in het rapport. Gezinnen kunnen bijvoorbeeld huisvestingsproblemen krijgen. Ook kan psychische problematiek ontstaan of worden versterkt. Alleen kan de onderzoekscommissie daar niet over oordelen. "De volgorde waarin multi-problematiek ontstaat is op basis van een analyse van rechterlijke beslissingen en de daaraan ten grondslag liggende stukken niet vast te stellen", aldus de onderzoekers.
Ze geven als aanbeveling de beslissingen van de kinderrechters inzichtelijker te maken en de rechtsbescherming van ouders en kinderen te verbeteren. Ook moet er structureel aandacht zijn voor het effect van schulden op gezinnen.
Afgelopen donderdag kwam een commissie onder leiding van Mariëtte Hamer in een ander onderzoek tot de conclusie dat de toeslagenaffaire een grote rol speelde bij de uithuisplaatsing van kinderen van gedupeerde gezinnen. Daardoor ontstonden volgens dat rapport in de gezinnen problemen die eerder niet waren zoals financiële stress, mentale problemen, conflicten tussen partners en een verslechterde relatie tussen de kinderen en hun ouders.
Bijna de helft van de basisscholen (46 procent) ervaart weerstand van ouders als het gaat om lessen in relationele en seksuele vorming. Dat meldt kenniscentrum Rutgers op basis van onderzoek dat het heeft laten uitvoeren door onderzoeksbureau DUO. Het gaat per school om een kleine groep van meestal één tot vijf ouders.
Volgens de schoolleiders zijn de voornaamste redenen voor de weerstand bij ouders angst, culturele achtergrond, geloofsovertuiging, berichtgeving vanuit de media en dat ouders hun kind te jong vinden.
De voornaamste reden voor schoolleiders om geen aandacht te besteden aan relationele en seksuele vorming is dat het weerstand oproept bij ouders (38 procent). Een kwart van de schoolleiders die ermee gestopt zijn, zegt dit te hebben gedaan vanwege "alle commotie (in de media) rondom het thema".
Puberteit en verliefdheidVandaag is de Week van de Lentekriebels van start gegaan. Het is de 20e keer dat kenniscentrum Rutgers en de GGD's deze week organiseren. Wat er in het lichaam verandert in de puberteit en hoe het voelt om verliefd te zijn, zijn thema's die aan bod komen.
De conservatief-christelijke stichting Civitas Christiana kwam voorafgaand aan deze editie van de Lentekriebels-week met een 'Zwartboek'. Volgens Rutgers verspreidt deze "extreem conservatieve" organisatie leugens en laster over de Week van de Lentekriebels.
Rutgers spande daarom vorige week een kort geding aan tegen de stichting. Civitas Christiana vindt deze beschuldigingen "onjuist en ongefundeerd". Het kort geding dient komende donderdag.
"We snappen heel goed dat ouders zich zorgen maken als ze online leugens en desinformatie lezen", zegt Elsbeth Reitzema van Rutgers over de weerstand die ouders ervaren. "We nemen die zorgen serieus en bieden ouders en leerkrachten betrouwbare informatie om deze belangrijke gesprekken aan te gaan."
Verplichte lessenHet aantal basisscholen dat meedoet aan de Week van de Lentekriebels is afgenomen, blijkt uit het onderzoek. Deed in 2022 nog 43 procent van de basisscholen mee, dit jaar is dit 36 procent.
Het aantal scholen dat aandacht besteedt aan relationele en seksuele vorming, is juist toegenomen van 92 procent in 2022 tot 96 procent dit jaar. Andere projectweken waarin scholen aandacht besteden aan relationele en seksuele vorming, wat verplicht is, zijn de zogeheten Gouden weken en Zilveren weken.
De belangrijkste redenen voor schoolleiders om op hun school wel aandacht te besteden aan relationele en seksuele vorming zijn dat het in de kerndoelen staat (48 procent) en dat het belangrijk is "dat kinderen leren hoe je een gezonde relatie kunt aangaan en onderhouden" (47 procent).
Talentenjacht The Voice of Holland keert begin volgend jaar terug op televisie. De makers zeggen extra maatregelen te hebben genomen om de veiligheid van de deelnemers te garanderen en grensoverschrijdend gedrag in de toekomst te voorkomen. Een half jaar geleden liet RTL al weten te werken aan een terugkeer van het programma dat wekelijks een miljoenpubliek trok.
Het populaire tv-programma raakte drie jaar geleden in opspraak toen online BNNVARA-programma BOOS van Tim Hofman seksueel grensoverschrijdend gedrag aan het licht bracht. Oud-kandidaten beschuldigden coaches Marco Borsato en Ali B en bandleider Jeroen Rietbergen daarvan. Daarop legde RTL de opnames halverwege het seizoen stil.
Onderzoek in opdracht van productiemaatschappij ITV stelde twee jaar geleden inderdaad ongepast gedrag vast. ITV bood excuses aan toen was vastgesteld dat er te weinig maatregelen waren genomen om ongepast gedrag tegen te gaan en dat er na meldingen niet tijdig en correct werd ingegrepen.
Ali B werd vorig jaar veroordeeld tot een celstraf van twee jaar voor verkrachting en poging tot verkrachting. De zaak tegen bandleider Rietbergen werd geseponeerd vanwege onvoldoende bewijs. Borsato werd niet vervolgd voor gedrag rond het tv-programma. Wel loopt er al jaren een zedenonderzoek na aangifte van een minderjarige.
Extra meldpuntenOm machtsongelijkheid en grensoverschrijdend gedrag in de toekomst te voorkomen hebben de makers van The Voice een protocol opgesteld. Daarin staat onder meer dat een kandidaat nooit meer alleen met een coach of medewerker zal zijn. Alle online contacten zullen via een speciale uit te lezen app gaan om privécommunicatie te vermijden.
Daarnaast gaan speciale begeleiders de kandidaten bijstaan bij alle gebeurtenissen rond het programma, zoals het intakegesprek en de repetities. Ook houden zij in de gaten hoe het gaat met de deelnemers. Verder stelt het programma extra vertrouwenspersonen aan. Op sleutelposities achter de schermen zijn nieuwe mensen aangesteld.
Nieuwe coachesChantal Janzen en Edson da Graça zullen de aankomende editie presenteren. Janzen presenteert het programma sinds 2019. Martijn Krabbé, die sinds de start in 2010 aan het programma was verbonden, kan voor het eerst de presentatie niet op zich nemen. De presentator heeft een ongeneeslijke vorm van longkanker.
Ook is duidelijk wie de nieuwe coaches van de deelnemers zijn. Willie Wartaal, Dinand Woesthoff en Suzan en Freek nemen voor het eerst plaats in de draaiende stoelen. Ilse DeLange is de enige artiest die terugkeert als coach bij The Voice.
Programmadirecteur Peter van der Vorst zegt blij te zijn met de terugkeer van de talentenjacht. "Samen met producent ITV hebben we alles in het werk gesteld om The Voice op een veilige manier terug te kunnen brengen. We hebben niet alleen intensief samengewerkt op de kwaliteit van de inhoud, maar ook op de kwaliteit van het proces."
The Voice KidsNaast The Voice keert ook The Voice Kids terug, per wanneer is nog niet duidelijk. Ook daar is Ilse DeLange van de partij als coach, net als nieuwkomers Claude, Flemming en Emma Heesters.
Jamai Loman, de eerste winnaar van een voorloper van The Voice, en Quinty Misiedjan presenteren de kindervariant van het programma.
Iedere dag komen in Nederland tientallen mensen vast te zitten in een lift. Vaak duurt het zo lang dat de brandweer eraan te pas moet komen. Vorig jaar gebeurde dat ruim 6000 keer, blijkt uit onderzoek van de regionale omroepen en de NOS.
Het vaakst werd de brandweer opgeroepen op station Purmerend Weidevenne: zestien keer. Bij een winkelcentrum in Lisse werd de brandweer dertien keer groepen om iemand te bevrijden, bij een flatgebouw in de Bijlmer in Amsterdam tien keer.
Niet altijd is de brandweer nodig om mensen te bevrijden, want de brandweer komt alleen als er niet snel een lifttechnicus kan komen. Het werkelijke aantal liftopsluitingen is daardoor hoger dan 6000.
Tekort aan personeelDe Nederlandse Vereniging voor Lift- en Roltraptechniek (VLR) becijferde dat tussen 2021 en 2023 het aantal incidenten is gestegen van ruim 10.000 naar ruim 12.000. Voor 2024 is er nog geen cijfers. De VLR schat dat er in het land ruim 107.000 liften zijn.
VLR-directeur Kees van der Sluijs verklaart het hoge aantal opsluitingen onder meer uit een tekort aan deskundig personeel. "Helaas kampen wij net als de gehele technische sector met een groot tekort aan kwalitatieve vakmensen", zegt hij. Steeds meer liften zijn aan het eind van hun levensduur en krijgen ook niet het noodzakelijke onderhoud.
Een lift gaat gemiddeld vijftien tot twintig jaar mee. "Dat is het moment waarop een beheerder moet overgaan tot modernisering. Om allerlei redenen blijft dat vaak uit", zegt Van der Sluijs. Daarnaast leidt vandalisme tot storingen. Denk aan mensen die in de liften plassen of springen, of aan de liftdeuren trekken.
Brandweerlieden worden ingeschakeld als een liftmonteur op zich laat wachten. "Mensen die op de noodknop drukken krijgen te horen dat de monteur van een andere klus moet komen, soms zelfs uit een andere provincie", zegt Herman Wesseling van de Veiligheidsregio Utrecht. "Het kan dan anderhalf tot twee uur duren voordat die er kan zijn." In zulke gevallen bellen mensen de hulpdiensten.
Ook in bijvoorbeeld Rotterdam gaat het zo, zegt Erik Linthuis, plaatsvervangend wachtcommandant in die regio. De brandweer kan wel altijd snel helpen, zegt Linthuis. "We hebben een vaste sleutel die op elke lift past. Daarmee kunnen we negen van de tien keer de deur open krijgen. Meestal is de lift tussen twee vloeren stil komen te staan. Dan helpen we de mensen om uit de lift te klimmen."
Zo makkelijk gaat het niet altijd. Krijgt de brandweer de deur niet open, dan moeten hulpverleners boven op de lift zien te komen om vanuit die positie de lift open te krijgen. "Ook dat lukt niet altijd. In dat geval gaan we naar de machinekamer om de lift handmatig te laten zakken." Dat is vaak nog een hele klus vanwege de vele type liften die in bedrijf zijn.
Nieuwe opleidingIn een poging het personeelstekort te verhelpen ontwikkelt de Nederlandse Vereniging voor Lift- en Roltraptechniek nu een liftmonteursopleiding. Deze opleiding moet vanaf komend schooljaar beschikbaar zijn.
Toch is het aanpakken van het personeelstekort niet de enige oplossing. De VLR ziet ook een verantwoordelijkheid voor gebouweigenaren, vooral bij oudere liften.
Ook veiligheidsregio's sporen gebouweigenaren aan om betere afspraken te maken met een onderhoudsbedrijf, als ze merken dat de brandweer herhaaldelijk naar dezelfde liften wordt geroepen.
Paul Marchant is per direct opgestapt als topman van kledingketen Primark. Volgens het Britse moederbedrijf Associated British Foods (ABF) volgt zijn vertrek op beschuldigingen van ongepast gedrag naar een vrouw "uit zijn sociale omgeving". Of het om een werknemer gaat en wat er precies is voorgevallen, zegt ABF niet.
Marchant spreekt van een inschattingsfout en werkt mee aan een extern onderzoek naar zijn gedrag. De CEO gaf zestien jaar leiding aan de kledingkoopjesketen.
George Weston, topman van moederbedrijf ABF, geeft aan enorm teleurgesteld te zijn in Marchant. "Wij vinden een hoge integriteitsstandaard essentieel. Verantwoordelijk gedrag is de enige manier om een bedrijf te bouwen en te managen op de lange termijn." Financieel directeur Eoin Tonge van ABF neemt tijdelijk het stokje van Marchant over.
ExcusesZelf geeft Marchant aan dat zijn gedrag niet voldeed aan de normen voor gepast gedrag. Volgens ABF heeft Marchant excuses aangeboden aan de vrouw in kwestie, het bestuur en zijn collega's bij Primark.
Primark heeft ongeveer 460 winkels in zeventien landen in Europa en de VS en heeft ruim 80.000 werknemers. De kledingketen levert bijna de helft van de totale omzet van ABF.
