De afgelopen maand zijn boodschappen en diensten 3,6 procent duurder geworden ten opzichte van oktober 2023. Dat blijkt uit een eerste, snelle berekening van de inflatie door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ten opzichte van vorige maand (3,5 procent) stijgt de inflatie licht.
Net als in de afgelopen maanden zijn vooral voedingsmiddelen onverminderd duur, waarbij de gestegen prijzen van tabak een rol spelen. Tabak wordt in dezelfde categorie als voeding geteld. Energie (brandstof en stroom) is goedkoper dan een jaar geleden en dempt daarmee het cijfer nog wat.
Na een sterke piek van de inflatie in 2022 daalde deze in de herfst van 2023, maar in de afgelopen 5 maanden lag het inflatiepeil weer boven de 3 procent. Economen zien doorgaans liever dat de inflatie onder de 2 procent blijft.
In vergelijking met andere landen in de eurozone heeft Nederland al langere tijd een relatief hoge inflatie. In september was Nederland de nummer vier, achter Roemenië, België en Polen. De gemiddelde inflatie in de eurozone lag in die periode op 1,7 procent. Daarmee koelde de inflatie sterker af dan de eerder geraamde 1,8 procent.
Rente verlaagdTwee weken geleden verlaagde de Europese Centrale Bank (ECB) de rente nog met een kwart procentpunt naar 3,25 procent. Dat was de derde renteverlaging sinds juni. De afgelopen jaren verhoogde de centrale bank juist de rente, om de inflatie te bestrijden.
De verlaging gebeurde niet alleen omdat de ECB vindt dat de inflatie in de eurozone onder controle komt, maar ook omdat er zorgen zijn over de economie. De lonen stijgen inmiddels minder hard, waardoor de ECB de renteverlaging aandurfde.
De centrale bank sprak eerder de verwachting uit dat de inflatie het komende jaar verder gaat zakken.
In Zaandam is vannacht een opvangschip voor asielzoekers ontruimd na een brand. Volgens de veiligheidsregio moesten zo'n 300 bewoners de boot zo snel mogelijk verlaten.
Het vuur werd halverwege de nacht ontdekt in een van de kamers van de opvanglocatie. Daarbij kwam volgens de brandweer veel rook vrij. De oorzaak is mogelijk een oplader van een elektrische fiets. "Er wordt nog wel onderzoek gedaan, maar het kan iets met kortsluiting te maken hebben." Uiteindelijk zijn de vlammen gedoofd door de sprinklerinstallatie.
Bij de brand raakte niemand gewond. Wel moesten twee beveiligers en twee bewoners door ambulancepersoneel worden gecontroleerd, omdat ze rook hadden ingeademd.
De bewoners van het opvangschip werden opgevangen op de kade. De meesten konden na het blussen weer terug naar binnen. Een deel van hen kon niet terug, vanwege de wateroverlast die door het blussen is ontstaan. Zij worden opgevangen op een plek in de buurt.
Volgens het COA zijn twee kamers voorlopig onbewoonbaar. Ook is er schade aan het kantoor van de medewerkers op de begane grond. "Daar staan beeldschermen en een printer die schade hebben opgelopen, maar de opvang kan gewoon doorgaan."
Goedemorgen! In Spanje is vandaag de eerste van drie dagen van nationale rouw: overstromingen eisten er tientallen levens. En het is Halloween, wat op steeds meer plekken in de wereld wordt gevierd.
Eerst het weer: plaatselijk eerst mist. Verder veel bewolking en later op de dag soms wat zon. Het is zacht voor de tijd van het jaar met maximaal 15 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier waar wordt gewerkt aan het spoor en waar storingen zijn.
Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:In Taiwan worden maatregelen genomen in afwachting van de krachtige orkaan Kong-rey, die op het eiland afkomt. Volgens de autoriteiten kan het de zwaarste storm in dertig jaar worden. Waarschijnlijk komt de orkaan vandaag aan land.
Verwacht wordt dat de hele eilandstaat te maken krijgt met harde wind, hevige regenval en mogelijke aardverschuivingen. Het ministerie van Defensie heeft 36.000 militairen stand-by gezet om te helpen bij reddingsoperaties.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:De prijs van cacaobonen, een belangrijk ingrediënt voor chocola, blijft onverminderd stijgen. Daarom gaat ook de prijs van de chocoladeletter flink omhoog: soms wel 20 tot 25 procent. "Gekkenwerk", vinden sommige mensen.
Fijne dag!
Noord-Korea heeft een test uitgevoerd met een mogelijke nieuwe intercontinentale ballistische raket. Het zou gaan om de langste vluchtduur tot nu toe voor een Noord-Koreaanse raket. De raket kwam neer in de Japanse Zee, ten oosten van Noord-Korea.
Gisteren had de inlichtingendienst van Zuid-Korea al gewaarschuwd voor de test. Het afvuren van zo'n raket is volgens resoluties van de Verenigde Naties verboden. De laatste keer dat Noord-Korea zo'n raket afvuurde was in december vorig jaar.
De lancering vond plaats kort nadat de Amerikaanse en Zuid-Koreaanse ministers van Defensie Noord-Korea opriepen om zijn troepen terug te trekken uit Rusland. Daar zouden duizenden Noord-Koreaanse militairen meevechten in de strijd tegen Oekraïne. Het Kremlin en Noord-Korea ontkennen dat Noord-Koreaanse soldaten met dat doel naar Rusland zijn gestuurd.
De Verenigde Staten, Zuid-Korea en Japan hebben de lancering veroordeeld. De Amerikanen zeggen dat Noord-Korea hiermee een onnodig risico neemt om de al opgelopen spanningen verder uit de hand te laten lopen.
EscalatieDoor de samenwerking tussen Rusland en Noord-Korea in de oorlog in Oekraïne dreigt het conflict verder te escaleren. Zo wil Zuid-Korea een team naar Oekraïne sturen om de inzet van de Noord-Koreaanse troepen te monitoren en te analyseren. Ook maakte Zuid-Korea vorige week bekend nauwer te gaan samenwerken op militair gebied met Polen.
In Taiwan worden maatregelen genomen in afwachting van de krachtige orkaan Kong-rey, die op het eiland afkomt. Volgens de autoriteiten kan het de zwaarste storm in dertig jaar worden. Waarschijnlijk komt de orkaan vandaag aan land.
Verwacht wordt dat de hele eilandstaat te maken krijgt met harde wind, hevige regenval en mogelijke aardverschuivingen. Verschillende steden en provincies hebben besloten om scholen en kantoren uit voorzorg te sluiten. Ook zijn tientallen vluchten en bootverbindingen geannuleerd.
In de oostelijke provincies, waar de orkaan naar verwachting aan land komt, zijn al duizenden mensen geëvacueerd. Het ministerie van Defensie heeft 36.000 militairen stand-by gezet om te helpen bij reddingsoperaties.
Dunbevolkt gebiedHet oostelijke deel van Taiwan is erg bergachtig en dunbevolkt. De regering heeft mensen gewaarschuwd om weg te blijven van de bergen en de kust.
Kong-rey zal volgens voorspellingen afzwakken wanneer hij het centrale deel van Taiwan passeert en vrijdagochtend via de Straat van Taiwan richting China zal gaan.
Taiwan wordt regelmatig getroffen door orkanen. De laatste eiste eerder deze maand vier levens toen hij over het zuiden van het eiland trok.
Dit zijn de eerste beelden van de orkaan:
Techconcern Microsoft en Meta, het moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp hebben een sterk financieel kwartaal achter de rug. Bij beide bedrijven speelden de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) hierin een belangrijke rol.
Bij Meta steeg de nettowinst in het derde kwartaal met 35 procent tot 15,7 miljard dollar (14,5 miljard euro). De omzet groeide met 19 procent naar 37,4 miljard euro. Volgens topman en oprichter Mark Zuckerberg zijn er veel verbeteringen doorgevoerd om AI te gebruiken binnen de apps en bedrijfsactiviteiten van Meta.
Zo zet Meta AI onder meer in om advertenties effectiever bij geïnteresseerde gebruikers onder de aandacht te brengen. Advertenties vormen het grootste deel van Meta's omzet.
Ook nettowinst Microsoft stijgtMede door de ontwikkelingen van AI steeg ook de nettowinst van Microsoft het afgelopen kwartaal. De nettowinst ging met 11 procent omhoog tot 24,7 miljard dollar (bijna 23 miljard euro). De omzet klom met 16 procent tot 60,4 miljard euro.
Microsoft heeft veel van zijn op AI gebaseerde technologieën geïntegreerd in zijn producten. De opkomst van AI heeft veel veranderd in de werkwijzen bij Microsoft, zei topman Satya Nadella in een toelichting op de cijfers.
Het zijn de ergste overstromingen van deze eeuw in Spanje: ze hebben aan bijna honderd mensen het leven gekost en de ravage op sommige plekken in het zuidoosten van het land is enorm. Hoe kon het noodweer zo'n extreme vorm aannemen?
Boosdoener is een zogenoemde koudeput, legt NOS-weerman Marco Verhoef uit. "Hoog in de lucht, op zo'n 5 kilometer hoogte, bevindt zich een een bel met koude lucht in een lagedrukgebied. Dat lagedrukgebied is afgesnoerd geraakt, wat wil zeggen dat het zit ingeklemd tussen hogedrukgebieden en moeilijk weg kan."
In Spanje is het fenomeen bekend onder de naam DANA: Depresión Aislada en Niveles Altos, ofwel een 'geïsoleerde depressie op hogere niveaus'. En doordat die depressie ingesloten zit, blijft hij op grofweg dezelfde plek hangen en regen produceren.
Weerman Marco Verhoef legt uit hoe weerfenomeen DANA werkt:
In die koudeput, op 5 kilometer hoogte, is het kouder dan 20 graden onder nul, terwijl het water van de Middellandse Zee momenteel warmer is dan 20 graden. "Dat grote temperatuurverschil zorgt voor sterke verticale luchtstromen, waardoor snel enorme buienwolken kunnen ontstaan. Zo kan er in korte tijd heel veel regen vallen, zeker in een bergachtig gebied."
De neerslaghoeveelheden verschilden enorm per locatie. Op een enkele plek werd ruim 400 millimeter neerslag gemeten, dat is ongeveer de helft van wat in Nederland in een heel jaar valt.
Op dit kaartje is te zien hoeveel neerslag er alleen al op dinsdag viel in delen van Spanje:
Bovendien viel veel van de regen in een deel van Spanje waar het normaal gesproken heel droog is. In de zuidelijke helft van Spanje valt in de zomermaanden nauwelijks neerslag. Water wordt door een droge ondergrond bijna niet opgenomen, en stroomt er dus gewoon overheen. In een bergachtig gebied ontstaan na een fikse regenbui zo enorme waterstromen.
Had men deze ramp dan niet aan kunnen zien komen? Verhoef: "Dat lagedrukgebied stond natuurlijk gewoon in de weermodellen. Maar zulke enorme hoeveelheden, die bovendien zo lokaal vallen, dat kun je nauwelijks zien aankomen. Er zijn plekken waar 300 millimeter is gevallen, en twee dorpen verderop maar 11 millimeter."
Warme zeeDoordat de aarde opwarmt, zullen dit soort weersextremen steeds vaker voorkomen. Het water in de Middellandse Zee was deze zomer warmer dan ooit: in augustus werd een watertemperatuur van 28,47 graden gemeten. Ook deze maand is het water een stuk warmer dan normaal. Daardoor worden ook de buien heviger, weet Verhoef, die dat de afgelopen dagen zag gebeuren: "Door dat warme water kreeg dat weersysteem steeds weer nieuwe energie."
De regen is intussen nog niet weg. Nog steeds gelden in Spanje weerwaarschuwingen. De komende dagen trekt het lagedrukgebied geleidelijk richting het westen, en wordt iets minder actief. Er kunnen daarom nog flinke buien vallen in het land, maar in het weekend zou het weerbeeld rustiger moeten worden.
Omwonenden van bouwlocaties en de politiek maken zich steeds meer zorgen over het gebruik van staalslakken. Dat zijn grijze steenachtige korrels die worden gebruikt als vervanger van zand bij de bouw van bijvoorbeeld wegen. Staalslakken komen als restproduct uit de hoogovens van Tata Steel in IJmuiden.
Elk jaar moet het bedrijf naar eigen zeggen van zo'n 650.000 ton staalslakken af. Dat gebeurt deels door het te verkopen als bouwstof. Volgens de overheid en Tata Steel is dat veilig, maar toch groeit het verzet ertegen. Tegenstanders wijzen erop - ondersteund door onderzoek van het RIVM - dat de staalslakken tot serieuze milieuschade kunnen leiden.
Zware metalenIn verschillende provincies werden afgelopen maand kritische vragen gesteld door politieke partijen. Ook bevestigt het Waterschap Vallei en Veluwe aan de NOS dat het een dossier heeft ingediend bij het Openbaar Ministerie omdat het vermoedt dat er strafbare feiten zijn gepleegd met staalslakken bij een vuilstort in Eerbeek. In de Tweede Kamer is er inmiddels een oproep van GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren, D66 en SP om het gebruik van staalslakken te verbieden.
Een van de plekken waar het verzet zich lokaal heeft georganiseerd, is Spijk in Gelderland. Daar werd een aantal jaar geleden bij de uitbreiding van een golfclub 700.000 ton staalslakken - dus ongeveer een jaarproductie van Tata Steel - gestort door een aannemer.
Een jaar later bleek dat de staalslakken niet waren afgedekt. Omwonenden kregen luchtwegklachten en bloedneuzen en vermoeden dat dit met de staalslakken te maken heeft, zo laten meerdere bewoners weten aan de NOS. Ook het waterschap trok aan de bel nadat verhoogde metingen van zware metalen waren geconstateerd. De staalslakken werden vervolgens verplaatst naar een berg even verderop. Daar zijn ze beter afgeschermd, maar een definitieve oplossing is er nog altijd niet.
Op deze plaatsen in Nederland liggen staalslakken:
Iets vergelijkbaars gebeurde in Eerbeek, waar een zonnepark werd gebouwd op een laag staalslakken. Ook daar kregen omwonenden gezondheidsklachten waaronder bloedneuzen. In de sloten om de afvalberg heen werd het water bovendien wit en werden pH-waardes gemeten "vergelijkbaar met een gootsteenontstopper", zo berichtte Omroep Gelderland.
"Er is hier sprake van een milieudelict", zegt Corine Kapenga van de actiegroep Natuurlijk Schoon Eerbeek. Kapenga begrijpt niet dat staalslak als bouwproduct gebruikt mag worden. "Er is hier een giftige cocktail die terechtkomt in het grondwater."
De provincie en het waterschap namen in Eerbeek maatregelen om te voorkomen dat de omgeving verder vervuild raakte. Zo werd er een ringsloot gegraven om het giftige water op te vangen.
Geruststellend bedoelde woorden van de provincie Gelderland dat de situatie goed gemonitord wordt en onder controle is, willen er bij Kapenga niet in. "We lezen in monitoringsrapporten dat de toetsingswaarden van allerlei zeer schadelijke stoffen worden overschreden. Wij zijn juist heel gealarmeerd."
'Traag proces'Die monitoringsrapporten uit Eerbeek legde de NOS samen met meetgegevens uit Spijk voor aan toxicoloog Paul Scheepers, verbonden aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. "De hoge pH-waarde van het water in Eerbeek valt op", zegt Scheepers. "Het witte water met deze extreme pH-waarde maakt elke vorm van leven erin onmogelijk."
In Spijk is de situatie minder acuut. Daar zijn weliswaar hogere waardes van zware metalen gemeten, maar niet zo ernstig dat dit op korte termijn tot grote schade leidt.
Scheepers maakt zich voor beide locaties vooral zorgen over het vrijkomen van stoffen uit de staalslakken op lange termijn. "Die uitloging kan lang doorgaan en het is moeilijk te voorspellen. Er kan tientallen jaren overheen gaan. Je kunt dit zien als een langzame milieuramp."
Ook wijst hij erop dat er nog heel veel niet gemeten is. "In de metingen die zijn gedaan ontbreken veel van de meest zorgwekkende stoffen." Hierdoor is het lastig om een goed beeld te krijgen van de problemen.
De zorgen van omwonenden en waterschappen zijn ook in Den Haag opgemerkt. Toch lijkt dit kabinet voorlopig niet van plan om wetgeving verder aan te scherpen.
Staatssecretaris Jansen van Milieu zegt in een reactie dat het voorlopig mogelijk blijft om staalslakken te gebruiken, "maar wel op de juiste wijze". Wat er in bijvoorbeeld Spijk en Eerbeek is gebeurd, betreurt Jansen. "Ik vind het vervelend voor de mensen en we gaan kijken hoe we ermee omgaan."
Vanaf 2026 geldt er een meldplicht voor het gebruik van staalslakken. De PVV-staatssecretaris denkt dat dat gaat helpen. "Dan kan vooraf een inschatting worden gemaakt of het verstandig is."
Rijkswaterstaat zegt in een reactie op vragen van de NOS "niet uit te sluiten" staalslakken te gaan gebruiken voor "toekomstige waterwerken".
'Niet volgens juiste voorwaarden toegepast'"Staalslak is een circulair bijproduct en wordt in heel Europa al vele jaren als gecertificeerde secundaire bouwstof ingezet", laat Tata Steel in een reactie weten. "Helaas hebben zich in Nederland enkele situaties voorgedaan waarbij staalslak niet is toegepast volgens de juiste toepassingsvoorwaarden. Dat heeft terecht geresulteerd in zorgen bij omwonenden."
"In april 2024 heeft de toenmalige staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat aangegeven een informatieplicht in te willen stellen waarbij drie aanvullende handelingsperspectieven zijn genoemd, waar wij ons goed in kunnen vinden', aldus het bedrijf.
Volkswagen vraagt de eigen werknemers om 10 procent van hun loon in te leveren. Dat doet de Duitse autobouwer naar eigen zeggen om banen veilig te stellen en concurrerend te blijven.
De aankondiging staat haaks op de looneisen die Duitse vakbonden neerlegden. Zij vragen juist om een loonsverhoging van 7 procent.
Teruglopende winstVanochtend maakte Volkswagen bekend 4 procent minder auto's verkocht te hebben ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Ook maakte het bedrijf fors minder winst: in het derde kwartaal van 2024 lag die 42 procent lager dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar.
De bedrijfswinst kelderde in de eerste negen maanden van dit jaar van ruim 16 miljard euro naar iets minder dan 13 miljard euro.
Volgens het bedrijf zijn de hoge loonkosten in Duitsland reden tot zorg. Die zouden een belangrijke oorzaak zijn van de huidige lage winstmarges. Daarmee loopt het bedrijf naar eigen zeggen 'het risico om onze toekomst niet meer te kunnen financieren'.
Mogelijke fabriekssluitingenHet bericht van Volkswagen komt op het moment dat er toch al grote onrust is onder werknemers. Eerder deze week meldde de ondernemingsraad van de autofabrikant dat Volkswagen zeker drie fabrieken wil sluiten en tienduizenden banen wil schrappen. Daarbij werd ook al over een mogelijke loonsverlaging gesproken.
Het bedrijf bevestigde dat toen niet, en ook in de nieuwe mededeling rept de autobouwer alleen over het gevraagde loonoffer. Wel kondigde Volkswagen eerder al een grote reorganisatie aan. Het is dan ook onduidelijk of met het accepteren van een loonsverlaging ook de eventuele sluiting van fabrieken of het schrappen van banen voorkomen zou kunnen worden.
Er werken bijna 300.000 mensen in de tien Duitse Volkswagenfabrieken. Het loonoffer dat Volkswagen nu vraagt, zou betrekking hebben op een groot deel van de medewerkers. Eind november gaat de autobouwer weer met de vakbonden in gesprek.
Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken (NSC) heeft zijn bezorgdheid overgebracht aan zijn Israëlische collega over het besluit van de Knesset, het parlement van Israël, om de hulporganisatie van de Verenigde Naties UNRWA te weren.
"Het verlies aan hulp en diensten heeft op dit moment een negatieve impact op de al zorgwekkende situatie, vooral in Gaza", zegt Veldkamp. "We dringen er bij Israël op aan de internationale verplichtingen en de gevolgen voor het gebied goed te overdenken, voordat verdere stappen worden ondernomen."
De reactie namens het Nederlandse kabinet komt dagen nadat de Knesset op maandag met ruime meerderheid twee wetten aannam die het voor UNRWA onmogelijk maken om vanaf Israëlisch grondgebied hulp te bieden aan de mensen die getroffen zijn door de oorlog.
Volgens diplomatieke bronnen wordt er in EU-verband gewerkt aan een gezamenlijke verklaring namens alle lidstaten, maar ligt Hongarije dwars. Het is onduidelijk of de EU-lidstaten nog samen met een reactie komen waar alle handtekeningen onder komen te staan, al zeggen bronnen tegen de NOS dat dat nog steeds het uitgangspunt is.
'Ons land onwaardig'Ook minister Klever voor Ontwikkelingshulp (PVV) spreekt vandaag haar zorgen uit over de voortgang van de humanitaire hulp in Gaza. "Nederland zal hulp blijven bieden via diverse kanalen", zegt zij. Ze herhaalt het standpunt dat er een onmiddellijk staakt-het-vuren moet komen en dat de Israëlische gijzelaars door Hamas moeten worden vrijgelaten.
GroenLinks-PvdA-leider Timmermans uitte gisteren kritiek op het uitblijven van een kabinetsreactie. "Deze grove schending van het internationaal recht mag niet stilzwijgend worden getolereerd", zei hij. "Beschamend en ons land onwaardig."
Kabinet onderschrijft aanbevelingenDe twee nieuwe Israëlische wetten gaan, zoals nu gepland, over drie maanden in. Ze werden met 92 voor en 10 stemmen tegen aangenomen. Het Israëlisch parlement vindt in meerderheid dat UNRWA te veel vervlochten is met Hamas en houdt de organisatie verantwoordelijk voor deelname van UNRWA-personeel aan de moordaanslagen en ontvoeringen van 7 oktober 2023.
De VN deed onderzoek naar betrokkenheid van de eigen medewerkers, waarna negen mensen werden ontslagen. Een tweede onderzoek, onder leiding van de voormalige Franse minister van Buitenlandse Zaken Colonna naar de onafhankelijkheid van UNRWA, leverde een lijst aan aanbevelingen op. Het Nederlandse kabinet onderschrijft deze aanbevelingen en eist dat UNRWA deze zo snel mogelijk overneemt.
Andere hulporganisatiesInternationaal is er voor en na de stemmingen in de Knesset met veel zorgen en kritiek gereageerd. De Israëlische premier Netanyahu heeft toegezegd de komende drie maanden te gebruiken om hulp via andere organisaties, zoals Unicef, de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) en WFP (Wereldvoedselprogramma) op te zetten. Of dat lukt wordt door veel landen sterk betwijfeld.
Het kabinet onderschrijft de wens van Israël om meer hulporganisaties in Gaza een belangrijke rol te geven, maar zolang dat niet zo is moet UNRWA het werk kunnen doen, vinden Veldkamp en Klever. Voor volgend jaar is Klever van plan om de afgesproken 19 miljoen euro aan UNRWA over te maken.
De Tweede Kamer, op dit moment met reces, kan deze betaling met een wetswijziging tegenhouden, zei Klever eerder in de Kamer. In november zal daarover een debat gehouden worden.
