Marengo-hoofdverdachte Ridouan Taghi heeft twee nieuwe advocaten. Vito Shukrula en Carlo Crince le Roy staan hem bij in het hoger beroep bij het gerechtshof in Amsterdam.
Shukrula zegt tegen de NOS dat hij is benaderd door Taghi. Verder willen hij en Crince le Roy geen commentaar geven. Ze wachten daarmee tot de volgende zitting in december. Dan gaat het hoger beroep verder.
Shukrula en Crince le Roy hebben eerder samengewerkt. In de strafzaak over de moord op Peter R. de Vries stonden ze een van de verdachten bij.
Zonder advocaatTaghi zat sinds juli opnieuw zonder advocaat. Toen legde Michael Ruperti de verdediging meer, omdat hij vond dat hem het werken onmogelijk was gemaakt. Ruperti had vorig jaar met twee collega's de verdediging van Taghi overgenomen. Deze twee waren eerder al opgestapt.
De drie advocaten hadden op hun beurt de verdediging overgenomen van Inez Weski, die in april vorig jaar was gearresteerd. Zij wordt verdacht van deelname aan een criminele organisatie. Het OM stelt dat ze informatie van Taghi vanuit de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught met diens contacten in de buitenwereld heeft gedeeld. Na haar arrestatie legde zij de verdediging van Taghi neer.
ZorgelijkIn september meldde Taghi nog in een brief aan het gerechtshof dat hij niemand kon vinden die hem wilde verdedigen. Hij had toen al kantoren met in totaal tientallen advocaten benaderd. Het hof noemde het zorgelijk dat hij toen al een paar maanden zonder advocaat zat.
Taghi werd begin dit jaar door de rechtbank veroordeeld tot levenslang voor betrokkenheid bij meerdere moorden. Het Marengo-proces had zes jaar in beslag genomen. De rechtbank kwam tot de conclusie dat Taghi de "onbetwiste leider" was van een criminele organisatie. Hij gebruikte volgens de rechter "extreem geweld om mensen angst aan te jagen".
Moorden tijdens procesIn de loop van het proces werden drie moorden gepleegd. Algemeen wordt aangenomen dat deze moorden te maken hadden met de belastende verklaringen van kroongetuige Nabil B. over zijn medeverdachten.
De broer van Nabil B. werd vermoord in 2018. In september 2019 werd de advocaat van Nabil B. Derk Wiersum vermoord, en in de zomer van 2021 werd Peter R. de Vries doodgeschoten. Hij was vertrouwenspersoon van de kroongetuige.
Taghi en het Openbaar Ministerie zijn in hoger beroep gegaan tegen het vonnis van de rechtbank. De inhoudelijke behandeling ervan bij het gerechtshof moet nog beginnen.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema heeft het spoeddebat over de geweldsuitbarsting in Amsterdam overleefd. Oppositiepartij JA21 diende een motie van wantrouwen in tegen de burgemeester, maar geen enkele andere partij in de gemeenteraad steunde de motie.
De politieke partijen hadden in het debat onder meer vragen over hoe snel op 112-meldingen is gereageerd en of Ajax-Maccabi Tel Aviv niet formeel als hoogrisicowedstrijd had moeten worden bestempeld.
OnrustigDe burgemeester herhaalde dat de driehoek (burgemeester, politie, Openbaar Ministerie) "het maximale" heeft gedaan om het geweld te voorkomen.
Ze erkende wel dat het niet is gelukt "de veiligheid van iedereen in de stad te waarborgen". Rond de wedstrijd was het vorige week woensdag al onrustig, een dag voor de aftrap. Na de wedstrijd donderdagavond liep het in de stad fors uit de hand. Ook in de dagen daarna liep het soms uit de hand, met name gisteravond in Amsterdam-West.
De burgemeester herhaalde dat ze lang voor de wedstrijd met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) contact heeft gehad. Die oordeelde dat er geen extreem risico was. Het was daarom niet nodig om fans van Maccabi Tel Aviv te weren. Ook had de stad al in een vroeg stadium contact met Europese voetbalbond UEFA.
Harde kernVolgens Halsema staat Maccabi Tel Aviv niet bekend als een 'hoogrisicoclub'. "Er is een harde kern en fanatiek gedrag bestaat vooral uit het afsteken van fakkels. Er is inderdaad een incident in Athene geweest (waarbij een Egyptische man werd mishandeld door een groepje supporters, red.). Maar dat was op kleine schaal. Dat hebben we meegewogen en dat heeft niet geleid tot een ander oordeel."
De burgemeester stelde dat de wedstrijd in de praktijk uiteindelijk wel degelijk werd beschouwd als een hoogrisicowedstrijd. De politie-inzet werd verhoogd en pro-Palestijnse demonstraties die bij de Arena waren gepland, werden verplaatst. Dat was om confrontaties tussen supporters en demonstranten te voorkomen.
Halsema sprak zich fel uit tegen antisemitisme, maar ook tegen het wegzetten van bevolkingsgroepen als antisemitisch:
Halsema blikte met een feitenrelaas opnieuw terug op de ongeregeldheden. Een groep Macabbi-supporters rukte woensdag een vlag van een pand op het Rokin en belaagde een taxichauffeur die daar wat van zei. Ook zongen zij anti-Arabische leuzen toen zij de volgende dag naar de Johan Cruijff Arena werden begeleid.
Macccabi-supporters die terugkwamen van de wedstrijd werden vervolgens belaagd door groepjes die 'hit-and-run-acties' uitvoerden. Daarbij werd onder meer op sociale media gesproken over een 'Jodenjacht' waarbij meerdere mensen werden mishandeld en mensen werd gevraagd naar hun nationaliteit.
Halsema en politiecommissaris Holla merkten op dat vooral de 'hit-and-run-acties', ondanks de enorme politie-inzet van honderden extra agenten, lastig te voorkomen waren en dat de politie ook landelijk worstelt met de aanpak van dit soort aanvallen.
'Pijn om Amsterdammer te zijn'"Voor veel mensen in onze stad - Joods, Marokkaans, Turks, Palestijns, Aziatisch, Europees, gelovig, ongelovig - doet het de afgelopen dagen gewoon pijn om Amsterdammer te zijn", stelde Halsema. Ze sprak over de "walgelijke, stuitende en diep kwetsende" teksten die door supporters van Maccabi werden gezongen.
Zo zongen die onder meer 'In Gaza zijn de scholen dicht, want er zijn geen kinderen meer'. Tegelijkertijd erkende Halsema ook dat die uitingen mogelijk juridisch niet strafbaar zijn. "Er is een groot verschil tussen slogans die stuitend zijn en die strafbaar zijn."
Aan de andere kant liet de burgemeester ook weten dat wat daarna gebeurde daarmee niet gelegitimeerd is. "Er zijn verschrikkelijke dingen gezegd: dood aan Arabieren. Ik heb het ook gehoord. Maar op Jodenjacht gaan is nog een stap verder", zegt Halsema.
"Dat is gewoon georganiseerd door onze stad gaan zoeken, elkaar op de hoogte brengen, mensen om hun paspoort vragen, kijken of de mensen voldoen aan criteria waarvan daders vinden dat die bij Joden horen en ze dan in elkaar slaan. Dat is onacceptabel."
Ook liet de burgemeester weten achter het woord 'pogrom' te blijven staan, dat zij in de mond nam na de gebeurtenissen:
Wie bekend wil worden in Duitsland kiest niet voor een carrière als Bundeswahlleiterin. Toch was de aandacht van de Duitsers sinds vrijdag gericht op Ruth Brand, de vrouw die verantwoordelijk is voor de organisatie van de komende parlementsverkiezingen.
Nadat de regering vorige week uit elkaar viel, was het de vraag hoe snel vervroegde verkiezingen mogelijk zijn. Een vraag die niet alleen afhangt van de bondskanselier, bondspresident of oppositie, maar volgens Brand ook van de beschikbaarheid van papier.
Vrijdag stuurde Brand een brief aan bondskanselier Scholz en president Steinmeier. Ze noemde vervroegde verkiezingen daarin een "grote uitdaging" en zei dat die "onberekenbare risico's" met zich meebrengen als ze te snel gehouden moeten worden.
Dat het mis kan gaan, bleek bij de laatste verkiezingen in Berlijn. Toen leidde een opeenstapeling van problemen tot zoveel chaos dat de uitslag in Berlijn ongeldig werd verklaard en de verkiezingen in de hoofdstad over moesten.
Tussen het ontbinden van de oude regering en nieuwe verkiezingen mogen maximaal zestig dagen zitten. Deze tussentijd is volgens Brand hard nodig om alle voorbereidingen te treffen, helemaal als kerst en oud en nieuw daarin vallen.
In de voorbereiding moet niet alleen rekening worden gehouden met hybride bedreigingen, bijvoorbeeld uit Rusland. Er moeten ook heel veel vrijwilligers worden klaargestoomd.
En dan is er dus veel papier nodig. Er moeten brieven en stembiljetten worden verstuurd naar de miljoenen kiezers. En het kost tijd om voldoende papier in te slaan en een goede drukker te vinden, zegt Brand. "Dat is tegenwoordig een grote uitdaging."
Aanbiedingen op socialHaar opmerkingen leidden meteen tot ophef. De christendemocratische oppositie verweet bondskanselier Scholz dat hij Brand "voor partijpolitieke spelletjes gebruikt" om nieuwe verkiezingen voor zich uit te schuiven. De Beierse minister voor Digitale Zaken van de Freie Wähler sprak van een 'organisatorische bankroetverklaring' van de staat. Op sociale media boden mensen aan papier in te zamelen voor de verkiezingen of zelf hun stembiljet af te drukken.
Ook de Polen toonden zich bereid een handje te helpen. "Als Duitsland printers en papier nodig heeft, zullen we die zeker aan onze buren verkopen", zei de Poolse Europarlementariër Dariusz Joński tegen de krant Bild. Die somde vervolgens op dat Duitsland de grootste papierproducent in de Europese Unie is. Polen staat op plek zeven.
'Wir haben Papier'De Duitse industrie toonde zich intussen beledigd. Tegenover de zender ZDF zei de voorzitter van de koepelorganisatie voor de papierindustrie: "Wir haben Papier." Als er op tijd besteld wordt, kunnen de papierbedrijven al in januari leveren.
En het verbond van Drukkerijen en Media vindt dat het nu onterecht in een kwaad daglicht wordt gesteld. "Dit schaadt het aanzien van onze branche en is onaanvaardbaar", zei de algemeen directeur.
Toch was de grootste drukkerij van stembiljetten in Duitsland er niet helemaal gerust op. Ook al is het papier al gereserveerd, bij haastklussen is de kans op fouten op de biljetten groter. Die komen altijd wel een paar keer voor, en er is dan geen tijd meer om ze te corrigeren, zei Bastian Beeck van "Köllen Druck und Verlag".
Nu duidelijk is dat de verkiezingen eind februari worden gehouden, lijkt de onrust voorlopig weg te zakken. Het blijft een uitdaging, maar de risico's zijn beheersbaar, zei Bundeswahlleiterin Brand op een speciale zitting in de Bondsdag.
Het wegblijven van veel regeringsleiders bij de klimaattop in Azerbeidzjan betekent niet dat landen de top niet belangrijk vinden. Dat zegt Eurocommissaris Wopke Hoekstra voor Klimaat en Schone Groei in gesprek met de NOS.
Hoekstra vervangt op de top zelf (mede) de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. Zij moet zich naar eigen zeggen richten op de hoorzittingen van haar Europese Commissie.
"Meer dan de helft van de Europese regeringsleiders is hier", benadrukt Hoekstra. "Er zijn heel veel regeringsleiders en staatshoofden aanwezig, ook om te laten zien hoe belangrijk ze het vinden."
Dat Von der Leyen beter in Bakoe had kunnen zijn om dat uit te stralen, weerspreekt hij.
Von der Leyen is niet de enige die afwezig is. Waar je op eerdere toppen kon struikelen over de wereldleiders, schitteren die dit jaar door afwezigheid. De Amerikaanse president Biden laat verstek gaan, en China stuurt een klimaatgezant in plaats van president Xi Jinping. Ook de Duitse bondskanselier Scholz en de Franse president Macron zijn er niet bij.
"De omstandigheden waarin wordt onderhandeld zijn wel heel ingewikkeld", erkent Hoekstra. "Maar dat heeft veel meer met het onderwerp en de geopolitieke spanningen te maken dan met de regeringsleiders die er niet zijn. Het is sowieso ingewikkeld om het met een groep van 200 landen eens te worden over klimaatbeleid. En tel daar ook de spanningen in de wereld bij op: de oorlog in Oekraïne, de onrust in het Midden-Oosten. Dat zijn allemaal dingen die mensen in hun achterhoofd hebben als ze hier aanschuiven."
Hoekstra zegt te begrijpen dat Von der Leyen, premier Schoof en Bondskanselier Scholz de top overslaan:
Ook premier Schoof blijft weg. Hij zou vandaag en morgen aanwezig zijn, maar trok zich afgelopen weekend terug in verband met het geweld in Amsterdam. Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei is er wel, samen met de staatssecretarissen Jansen (OV en Milieu) en Karremans (Jeugd, Preventie en Sport).
"Van de G7-landen (Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, VK, VS) is slechts één leider aanwezig", zegt Patrick Verkooijen van het Global Center on Adaptation van de VN. "En kijk naar de BRICS (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika): niemand van hen is hier aanwezig. Je vraagt je toch af waarom niet. Een reden zou kunnen zijn dat zij al voorvoelden dat deze klimaattop niet tot een gewenst resultaat zal leiden en daarom afstand nemen van een top die wellicht gedoemd is te mislukken".
TussenstationKlimaatwetenschapper en voormalig klimaatonderhandelaar Leo Meyer nuanceert dat beeld. "Als je kijkt naar de hele lijst van klimaattoppen, sinds het begin, dan is er altijd een afwisseling geweest in de mate van politieke vertegenwoordiging. Ik vergelijk het wel eens met een rijdende trein, en de toppen met tussenstations en hoofdstations. Bakoe is toch meer een tussenstation."
Bovendien kan het ook averechts werken om met name met de politieke zwaargewichten over belangrijke details te praten, zaken die soms beter door ambtenaren en ministers kunnen worden gladgestreken. "Het onderwerp speelt in dit geval denk ik ook wel een rol: dit gaat om financiering met veel nullen. Het zou me niet verbazen als men op dat politieke niveau de vingers hier niet aan wil branden."
Verkooijen is somberder. "Het ontbreken van regeringsleiders vanuit met name de G7 is ook heel nadrukkelijk een signaal over multilateralisme", kortom: een veeg teken voor internationale samenwerking. "Die staat onder druk. Dat zien we hier in Bakoe en dat zagen we vorig jaar ook al. Wat ons de komende tijd met een nieuwe Trump-periode te wachten staat is een groot vraagstuk, maar wat we hier zien, belooft niet veel goeds."
Waar gaat die klimaattop eigenlijk over? We leggen het hier uit:
Ook Greenpeace vindt de afwezigheid van veel leiders teleurstellend. "Ze laten de kans liggen om hun gewicht in de strijd te gooien tegen klimaatverandering", vindt klimaatexpert Maarten de Zeeuw die namens Greenpeace in Bakoe is. "Maar ook zonder deze leiders kunnen landen ambitie en verantwoordelijkheid tonen in de onderhandelingen. Want juist nu, na de verkiezing van Trump, is het zo belangrijk dat Europese landen leiderschap tonen."
Voor VN-secretaris-generaal Guterres is de afwezigheid van een deel van de wereldleiders in ieder geval geen reden om de ambities omlaag bij te stellen. "De wereld moet de portemonnee trekken of de mensheid zal een hoge prijs betalen", zei hij vanochtend bij de opening van de top. "Een akkoord is noodzakelijk."
Een aannemersbedrijf uit Breezand heeft aangifte gedaan vanwege tientallen dreigmails en -telefoontjes. De bedreigingen hangen samen met werkzaamheden die de aannemer uitvoert in de duinen van Castricum.
Op sociale media gaan berichten rond dat de werkzaamheden in de duinen de veiligheid van Nederland in gevaar brengen. Maar het tegendeel is waar, zeggen deskundigen.
FactcheckOp een paar plekken in de duinen van Castricum graaft de aannemer zo'n vier meter vanaf de zeereep (de eerste duinenrij langs het strand). Dat gebeurt in opdracht van de duinbeheerder PWN. Op sociale media zeggen mensen dat het bedrijf gaten in de duinen maakt, wat zou leiden tot een groter risico op overstromingen.
Maar deze inkepingen maken de kust juist veiliger, zeggen deskundigen. Het leidt ertoe dat het duinlandschap flexibeler is en kan meebewegen met de stijgende zeespiegel. De deskundigen gaven een toelichting aan de feitenchecksite AFP Factcheck. Die onderzocht de beweringen die rondgaan over het graafwerk.
De website sprak onder meer de projectleider van PWN, Rijkswaterstaat, een boswachter en een beleidsadviseur waterveiligheid. Zij bevestigen dat de werkzaamheden veilig zijn en dat dit soort projecten vaker worden uitgevoerd. Op een aantal Waddeneilanden en bij Bloemendaal zijn eerder al soortgelijke inkepingen in het duinlandschap gemaakt.
Boven NAPDoor een deel van het zand weg te halen, kan de wind het makkelijker verstrooien. Daardoor kan het duin weer groeien en meestijgen met de zeespiegel. Het zand dat vrijkomt bij het graven, verdwijnt niet uit het duingebied: het wordt achter de inkepingen geplaatst.
De eerste duinenrij langs het strand is niet essentieel in geval van overstromingen. De echte zeewering ligt verder landinwaarts. De zeereep blijft na de werkzaamheden bovendien alsnog veertien meter boven NAP.
Aannemer Vermaire zegt dat de bedreigingen afkomstig zijn uit het hele land. "Ze zeggen dat wij het land onder water zetten en dat we net zulke situaties krijgen als in Duitsland", verklaarde het bedrijf tegen de regionale omroep NH. Vanwege alle dreigementen heeft Vermaire zijn website en Facebookpagina offline gehaald.
'Volkomen onacceptabel'De opdrachtgever van het project, duinbeheerder PWN, noemt de dreigementen volkomen onacceptabel. "We zijn er behoorlijk van geschrokken. Dit gaat alle perken te buiten." PWN zegt zelf altijd open te staan voor mensen die vragen hebben over de werkzaamheden. "Maar wij hebben niets gehoord."
De Audi-fabriek in Brussel gaat sluiten, meldt de Vlaamse omroep VRT. Eerder was al duidelijk dat de Duitse autobouwer vanaf maart stopt met produceren in Brussel. Maar er was nog hoop dat er een koper zou worden gevonden voor de fabriek.
Audi is onderdeel van de kwakkelende Volkswagengroep. De directie sprak afgelopen maanden naar verluidt met allerlei geïnteresseerden over de verkoop van de fabriek. De naam van de Chinese producent Nio zong nog even rond, al ontkenden de Chinezen al snel dat ze interesse hadden
Slechts één gesprekspartner zou echt geïnteresseerd zijn geweest, een Belgische ondernemer. "Uiteindelijk is dat niets geworden", citeert de VRT de vakbondsman Ronny Liedts. "Dit betekent het einde van het verhaal voor de werknemers op de locatie in Brussel."
In de fabriek werken ongeveer 3000 mensen. Zij maakten de laatste tijd nog maar één Audi-model, de Q8 e-tron, een elektrische luxe terreinwagen. Eind februari werd bekend dat de opvolger van dat model in Mexico gebouwd zal worden.
Er moet meer en beter toezicht komen op de registratie van mensen op terrorisme- en radicaliseringslijsten. Ook moet het duidelijker worden voor burgers waarom ze op zo'n lijst terecht zijn gekomen, schrijft de Nationale ombudsman Reinier van Zutphen in een rapport.
Op deze zogenaamde CTER-lijsten kunnen politie, marechaussee en andere veiligheidsdiensten registreren wie mogelijk een risico zijn voor de nationale veiligheid. Deze lijsten worden gedeeld met buitenlandse veiligheidsdiensten.
De laatste jaren zijn tientallen Nederlanders in verschillende landen zonder toelichting vastgehouden en werd hen toegang ontzegd, zo bleek al eerder uit onderzoek van radioprogramma Argos en Follow The Money.
Volgens Van Zutphen is het ondoorzichtig hoe mensen op de lijst terechtkomen. "Burgers weten vaak niet dat ze op zo'n lijst staan, terwijl de gevolgen groot kunnen zijn. Daarom is het extra belangrijk dat er goed toezicht is. Dat is er nu nog onvoldoende."
Tussen zware criminelenHoe groot de gevolgen van een registratie kunnen zijn, ervaarde een Tilburger die in de zomer van 2023 maanden in een Spaanse cel werd vastgehouden. Hij wil niet met naam genoemd worden uit angst voor vooroordelen.
De man was samen met zijn vrouw met de auto op weg naar Marokko toen hij in een hotel werd aangehouden. "Ik kwam terecht in een detentiecentrum met zware criminelen. Niemand kon mij goed uitleggen waarom ik daar zat."
Volgens de Spaanse autoriteiten zou hij mogelijk lid zijn van een terreurcel. Maar er bleek in Nederland geen verdenking te zijn. Toch werd hij bijna twee maanden vastgehouden. "Ik zat tussen zware criminelen en werd zelf behandeld alsof ik een topcrimineel was. Ik heb mezelf meerdere keren moeten verdedigen."
UitzichtloosDe zaak van de Tilburger kwam landelijk in het nieuws. Er werden Kamervragen over gesteld en er kwam een oproep van de toenmalige burgemeesters van Tilburg en Arnhem om hem vrij te laten. Uiteindelijk werd de man overgedragen aan de marechaussee op Schiphol, waarna hij direct werd vrijgelaten.
Ondanks de aandacht voor zijn zaak heeft hij nog steeds geen duidelijkheid gekregen over de situatie. "We weten dat er een CTER-mutatie in mijn dossier staat, maar wat dat betekent en wat de gevolgen ervan zijn, is onduidelijk. Er lopen nog allerlei inzageverzoeken."
Hoewel het inmiddels bijna anderhalf jaar later is, worstelt hij nog steeds met de gevolgen van zijn detentie. "Ik heb erna zeven maanden niet gewerkt omdat ik daar mentaal niet toe in staat was. Ik had geen inkomsten, maar de rekeningen liepen wel door. Daardoor heb ik het nu financieel moeilijk." Het vervelendst noemt hij het uitblijven van vooruitgang in zijn zaken. "Het is uitzichtloos. Dat doet me geen goed."
OnzekerheidOok de 26-jarige Armando kreeg te maken met een CTER-registratie. Hij werd een aantal jaar geleden geweigerd aan de grens met Nicaragua. Bij het opvragen van zijn politiedossier kwam hij erachter dat hij geregistreerd staat.
Zelf vermoedt hij dat de registratie iets te maken heeft met zijn verleden bij actiegroep Extinction Rebellion. "Ik heb meegedaan aan demonstraties. Daar was ook veel politie bij aanwezig."
Hoewel hij na zijn weigering aan de grens geen vervelende ervaringen meer heeft gehad, zou hij graag meer duidelijkheid willen over de achtergrond van de registratie. "Het vervelendst is de onzekerheid. Ik heb zo'n code, maar ik weet niet wat er mee gedaan wordt. Je vraagt je ook af of het ooit nog tegen je gebruikt zal worden."
Kritisch meekijkenVolgens ombudsman Van Zutphen is er nog te weinig oog voor dit soort schrijnende situaties. Hij ziet dat burgers van het kastje naar de muur worden gestuurd, zonder geholpen te worden. "Je kunt fouten nooit helemaal voorkomen. Wij snappen ook dat zo'n lijst nodig kan zijn, maar je moet er wel achter kunnen komen waarom je erop staat."
Verder pleit hij voor een onafhankelijke toezichthouder die in de systemen van verschillende veiligheidsdiensten kan meekijken. "Het helpt als iemand kritisch meekijkt of dingen wel goed zijn gegaan."
Premier Schoof zegt dat het op geen "enkele manier de bedoeling is om groepen jongeren voor het hoofd te stoten", maar hij benadrukt dat het na het geweld van vorige week in Amsterdam wel van "belang is om dingen te benoemen". Dat zei hij nadat hij vandaag op het Catshuis een gesprek had gevoerd met Joodse en maatschappelijke organisaties over het tegengaan van antisemitisme.
Schoof reageerde op kritiek van onder meer de moskeekoepels en oppositiepartijen, die vinden dat leden van het kabinet met hun uitspraken over integratieproblemen "olie op het vuur" gooien. Meerdere kabinetsleden zeiden na de gewelddadigheden vorige week in Amsterdam dat er een integratieprobleem is.
Na afloop van de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv donderdag werden Israëliërs op verschillende plekken in de Amsterdamse binnenstad opgejaagd en mishandeld door kleine groepen relschoppers.
Op video's is te horen dat er antisemitische scheldwoorden worden geroepen, in sommige gevallen wordt er ook verwezen naar slachtoffers van de oorlog in Gaza. Ook zijn er beelden van Maccabi-supporters die zich misdragen.
Met name de uitspraken van staatssecretaris Nobel over de gewelddadigheden gingen sommigen te ver. Die zei gisteren dat "een groot deel van de islamitische jongeren" de Nederlandse normen en waarden niet onderschrijft.
Breed maatschappelijk probleemSchoof herhaalde dat er "hard moet worden opgetreden" tegen het antisemitisme. Volgens hem gaat het om een groep met "migratieachtergrond" die met de "rug naar de samenleving staat" en "westerse waarden niet deelt".
Dat blijven benoemen vindt hij van belang, maar hij acht het ook belangrijk om de aanpak van problemen "samen te doen". Daarom wil hij ook in gesprek met andere religieuze en maatschappelijke organisaties.
Naomi Mestrum van het CIDI sprak na de ontmoeting met het kabinet van een "constructief" gesprek, waarin de grote noodzaak van het aanpakken van antisemitisme en Jodenhaat besproken werd.
"Antisemitisme is nooit weggeweest, het is een breed maatschappelijk probleem. De demonisering van Joden moet stoppen". Mestrum hoopt dat het kabinet deze week met een "daadkrachtig" plan van aanpak komt.
Afnemen Nederlands paspoortHet kabinet wil inderdaad deze week met zo'n plan komen. Bij het coalitieoverleg vanmorgen pleitten PVV-leider Wilders en BBB-leider Van der Plas voor rigoureuze maatregelen. Wilders vindt dat de video's van het geweld die rondgaan voor zich spreken.
"Ik waarschuw hier al meer dan tien jaar voor. Men heeft totaal niets met de westerse normen en waarden, maar met de islamitische waarden, en die staan haaks op de onze." Ook Van der Plas en VVD-leider Yesilgöz hebben conclusies getrokken over de achtergrond van de daders. De autoriteiten hebben zich daar nog niet over uitgelaten. Er zijn tientallen mensen opgepakt, maar nog niemand is voor de rechter verschenen.
De coalitiepartijen denken onder meer aan het afnemen van een Nederlands paspoort van daders van antisemitisch geweld die een dubbele nationaliteit hebben. Of er onder de arrestanten van vorige week verdachten met een dubbele nationaliteit zijn is nog onduidelijk, erkende Schoof.
Na maanden van discussie heeft de Duitse Bondsdag een controversiële resolutie aangenomen om antisemitisme harder te straffen. De voorstellen moeten het Joodse leven in Duitsland beschermen, maar volgens tegenstanders wordt hiermee de vrijheid van meningsuiting ingeperkt en pro-Palestijnse stemmen het zwijgen opgelegd.
De plannen komen na een gemelde toename van Jodenhaat, die volgens partijen in het parlement in tientallen jaren niet zo groot is geweest. Het aantal meldingen van antisemitische daden in Duitsland is het afgelopen jaar verdubbeld. In de meeste gevallen ging het om het beschadigen van eigendommen en het aanzetten tot haat.
"Het antisemitisme wordt gevoed door zowel rechts-radicale bewegingen als islamistische groepen als gevolg van immigratie", zegt CDU-Bondsdaglid Gitta Connemann, een van de pleitbezorgers van de resolutie. "Maar het wordt ook gevoed door uiterst-linkse groepen. Het kent vele vormen."
Omstreden definitieDe resolutie bevat meerdere maatregelen om antisemitisme harder te straffen, zoals mensen van een opleiding sturen en het verbieden van organisaties die oproepen tot een boycot van Israël. De meeste aandacht gaat uit naar het voorstel dat er geen subsidie meer mag gaan naar 'antisemitische organisaties en projecten'.
Wetenschappers, kunstenaars en mensenrechtenorganisaties waarschuwen voor repressie, censuur en beperking van vrijheden. Kern van het probleem is de gekozen beschrijving voor antisemitisme. Daarvoor is gebruik gemaakt van een internationaal aanvaarde definitie, die nadrukkelijk geen juridische formulering is. Daarbovenop heeft de Duitse Bondsdag een cruciale zin toegevoegd: "Ook de staat Israël - die wordt opgevat als Joods collectief - kan het doelwit zijn van dergelijke aanvallen". Dat stelt volgens tegenstanders kritiek op Israël gelijk aan antisemitisme.
Protest komt ook uit Joodse hoek, onder meer van de prominente violist Michael Barenboim. "Het gaat hier niet om het beschermen van het Joodse leven in Duitsland, maar om steun bieden aan Israël", zegt hij in Jena, voorafgaand aan een concert. "Deze resolutie richt zich puur tegen kunstenaars en academici die solidair met Palestina zijn."
"Geen enkel land heeft de afgelopen decennia zo'n gewelddadige illegale bezetting uitgevoerd als Israël. Als ik dat zeg, kan ik als antisemiet wordt bestempeld", vervolgt Barenboim. Ook woorden als 'genocide' en 'apartheid' zouden niet meer mogen, zegt hij. "Op die manier kunnen we geen discussie meer voeren over Israël."
BoycotOntvangers van subsidie mogen geen antisemitisme verspreiden of het bestaansrecht van Israël in twijfel trekken en kunnen daarop gecontroleerd worden. Zo'n 'opinietest' kan eenvoudig misbruikt worden, waarschuwt onder meer Amnesty International. Ook zou het ertoe kunnen leiden dat artiesten of wetenschappers zich niet meer durven uiten over Israël, uit angst voor mogelijke (financiële) consequenties.
De resolutie past in de onderdrukking van pro-Palestijnse stemmen in Duitsland, zegt Barenboim. Hij wijst op talloze voorbeelden van geannuleerde optredens of samenwerkingen met pro-Palestijnse artiesten of organisaties om politieke redenen. "Daarmee bewegen we ons in een zeer gevaarlijke richting."
CDU'er Connemann vindt de kritiek onterecht. "De vrijheid van meningsuiting wordt in Duitsland zeer breed beschermd. Het gaat hier om Jodenhaat en dat is zeer goed te herkennen." Kritiek op Israël mag, benadrukt ze, maar bijvoorbeeld het oproepen tot een boycot van Israëlische producten niet. "Antisemitisme kan herkend worden als je 'Israël' kan vervangen door 'Joden', dan is het in principe antisemitisme."
Waar die grens precies ligt, is afhankelijk van de context. Het uitspreken van de woorden 'Free Gaza' an sich mag, maar het mag niet begeleid gaan met het verbranden van een Israëlische vlag, schetst de politicus. "In twijfelgevallen is het aan de rechter of overheid om tot een beslissing te komen, zoals in zoveel zaken gebeurt."
Brede politieke steunMet de val van de regeringscoalitie is de Duitse politiek grotendeels lamgelegd, maar op dit dossier zijn de brede middenpartijen opvallend eensgezind. In de Bondsdag stemde alleen de links-conservatieve BSW tegen; Die Linke onthield zich van de stemming.
De resolutie moet ertoe leiden dat 'gaten' in het strafrecht worden gedicht, zeggen de partijen. Bijvoorbeeld in de asielregels: "Iemand die Duitser wil worden, moet kunnen aantonen dat hij het bestaansrecht van Israël accepteert", vindt Collemann. "Dat is de staatsraison van Duitsland, als gevolg van de Duitse geschiedenis en de verantwoordelijkheid voor de Holocaust." Dat betekent dat voor de Duitse staat het voortbestaan en de bescherming van Israël van levensbelang is.
De Joodse violist Barenboim vindt dat die historische verantwoordelijkheid verkeerd wordt opgevat. "Het is de Duitse verantwoordelijkheid om het internationale recht te bevorderen en te handhaven, en niet het steunen van een illegale bezetting en mogelijke genocide."
In een gevangenis in Ecuador zijn 15 doden gevallen bij een gevecht tussen gevangenen. Het gebeurde in de beruchte Litoral-gevangenis. 14 mensen raakten gewond.
De gevangenis in de kuststad Guayaquil is de grootste van het land en geregeld het toneel van rellen en massamoorden. In 2021 vielen er bij dagenlange rellen ruim honderd doden. Vijf gedetineerden werden onthoofd.
De autoriteiten hebben geen verdere details gegeven over wat er precies is gebeurd in de gevangenis. De politie en het leger zijn ingezet om de situatie onder controle te krijgen. Lokale media schrijven dat er helikopters boven de gevangenis vlogen.
Dodelijkste gevangenisDe gevangenissen in Ecuador behoren tot de gewelddadigste van Latijns-Amerika. De complexen zijn overvol, er is veel corruptie en bendegeweld is er aan de orde van de dag.
Veel bendes zijn verbonden met de alsmaar toenemende drugshandel in het land. Ook in de gevangenis dragen bendeleden wapens, die naar binnen zijn gesmokkeld.
Ontsnapping drugsbaasIn januari ontsnapte een beruchte bendeleider uit dezelfde Litoral-gevangenis. Twee bewaarders werden ervan verdacht dat ze hadden geholpen bij die ontsnapping.
Adolfo 'Fito' Machias zat een straf van 34 jaar uit voor grootschalige drugshandel en moord.
Staatssecretaris Paul wil een plan van het vorige kabinet doorzetten om de Inspectie van het Onderwijs een rol te geven bij het toezicht op het informeel onderwijs, zoals bijvoorbeeld weekendscholen. De inspectie zelf ziet daar niets in.
Paul wil dat het makkelijker wordt om op te treden tegen lessen die aanzetten tot haat, discriminatie of geweld, staat in een voorstel waarop burgers en organisaties nu commentaar kunnen geven. Volgens het plan moet de minister van Onderwijs in het uiterste geval de instelling kunnen sluiten.
Over ingrijpen in het informeel onderwijs wordt al jaren gepraat. Informele scholen worden niet betaald door de Nederlandse overheid en ze staan niet onder toezicht van de inspectie. Het vorige kabinet wilde daar verandering in brengen. Toenmalig minister Wiersma maakte zich onder meer zorgen over de manier waarop salafistische moskeescholen functioneren.
Niet alleen islamitische scholenTegen het vorige voorstel kwamen veel bezwaren naar buiten, onder andere van de inspectie zelf. Die is ook over het plan van Paul zeer kritisch. In het nieuwe, aangepaste voorstel staat dat de inspectie toezicht kan gaan houden als er een redelijk vermoeden is dat de wet wordt overtreden én een onafhankelijke commissie daarover advies heeft gegeven.
Paul benadrukt dat er nu bijna geen mogelijkheden zijn om in het informeel onderwijs in te grijpen als er serieuze signalen zijn dat kinderen worden aangezet tot discriminatie of haat en daarmee worden opgezet tegen de Nederlandse samenleving: "Op reguliere scholen doen we dit ook, dus het is niet meer dan logisch dat we diezelfde kinderen ook buiten deze schooldeuren hiervoor behoeden."
In haar toelichting verwijst ze overigens niet alleen naar islamitische scholen. Ze wil ook kunnen ingrijpen bij bijvoorbeeld bijlesinstituten, Chinese weekendscholen, jongerenverenigingen en zondagsscholen.
"Bewust heimelijke activiteiten"De inspectie is het ermee eens dat er stappen moeten worden gezet tegen radicalisering, maar ziet niets in de "route van het onderwijstoezicht". De instantie vindt zichzelf niet geschikt voor het toezicht op "bewust heimelijke activiteiten. Dat zou leiden tot een andersoortige taak, die niet aansluit bij het huidige instrumentarium".
Verder heeft de inspectie "principiële zorgen over het verworden tot scheidsrechter in morele discussies in kerkelijke, politieke en maatschappelijke sfeer".
In Lyon is een man zwaar mishandeld met een steen, net als vorige week in Rotterdam. Hij is daardoor om het leven gekomen. De politie houdt er rekening mee dat beide slachtoffers door dezelfde persoon zijn aangevallen.
Het slachtoffer in Rotterdam raakte zwaargewond nadat een man een zware stoeptegel op zijn hoofd gooide, terwijl hij op straat lag te slapen. Hij werd in kritieke toestand opgenomen in het ziekenhuis. Het lichaam van het slachtoffer in Frankrijk, een dakloze man, werd gisteren gevonden vlak bij station Lyon Perrache.
De politie wist kort na de aanval in Rotterdam al te melden dat de dader met de trein richting Brussel was vertrokken. "Daarom doen de politie in Frankrijk en Nederland samen onderzoek naar het vermoedelijke verband tussen beide zaken", aldus de politie.
Internationaal treinverkeerDe politie weet nog niet wie de dader is en hoopt dat meer getuigen zich melden. Specifiek reizigers in het internationale treinverkeer wordt gevraagd om naar de verdachte uit te kijken en 112 te bellen als hij wordt gezien.
Het vermoeden bestaat dat hij op en neer reist, zegt de politie. "Het is daarom niet uitgesloten dat de man ook weer in België of Nederland is."
In het tv-programma Opsporing Verzocht deelde de politie vanavond bewegend beeld van de man, in de hoop dat mensen hem herkennen. In het programma werd benadrukt dat de kans groot is dat de man weer in Nederland is.
