Aggregator

Mogelijk explosief in schroef vrachtschip Amsterdam blijkt boomstronk

1 week ago

Het vermoedelijke explosief dat werd gevonden in de boegschroef van een vrachtschip in het Westelijk Havengebied in Amsterdam blijkt na onderzoek geen explosief te zijn maar een boomstronk, meldt de politie.

Eerder werd gedacht dat het mogelijk ging om materiaal uit de Tweede Wereldoorlog. Maar de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft het voorwerp onderzocht en het blijkt niet om een explosief te gaan.

Uit voorzorg werden diverse omliggende schepen verplaatst en was de doorvaart door het Noordzeekanaal tijdelijk gestremd. De waterweg is inmiddels weer vrijgegeven.

De vondst werd gedaan toen de boegschroef door de bemanning werd geïnspecteerd omdat er mogelijk iets vast zou zitten, zegt de politie. Er werd een stuk touw uit losgesneden en daarna stuitte men op het voorwerp waarvan vermoed werd dat het een explosief was.

Europees Parlement wil anti-boskapwet afzwakken

1 week ago

Een meerderheid in het Europees Parlement wil de Europese ontbossingswet afzwakken. Met de wijzigingen hoeven bedrijven uit bepaalde landen met een laag risico op ontbossing nauwelijks te bewijzen dat hun producten ontbossingsvrij zijn. Het Europees Parlement moet hierover nu met de lidstaten gaan onderhandelen.

In 2023 werd de Europese ontbossingswet aangenomen. Producten als koffie, cacao, soja, vee, palmolie, hout en rubber mogen straks niet meer worden ingevoerd als voor de productie bossen zijn gekapt. Vorig jaar werd er zo'n 6.4 miljoen hectare aan bos gekapt volgens de Forest Declaration Assessment. Dat is anderhalf keer Nederland.

Oorspronkelijk zou de wet eind december dit jaar van kracht worden. De afgelopen maanden wilden verschillende Europese landen uitstel vanwege zorgen over de bureaucratische druk voor bedrijven. Ook buiten de EU waren er zorgen. Landen als Brazilië en Indonesië riepen de EU op om de regels te herzien.

Van uitstel naar afzwakking

De Europese Commissie gaf daar uiteindelijk gehoor aan en stelde voor de invoering één jaar uit te stellen. Voor de Europese christendemocratische familie, waar namens Nederland onder meer CDA, BBB en NSC in zitten, is dat niet genoeg. Zij willen dat de wet aangepast zou worden en diende daarvoor vandaag voorstellen in.

Door de aangenomen voorstellen zou er een 'geen risico'-groep voor landen worden toegevoegd aan de Europese anti-boskapwet. In de originele wet stonden drie risicogroepen, hoog, standaard en laag. Landen worden daarin ingedeeld afhankelijk van hoe hoog de risico's op ontbossing zijn.

Bedrijven uit landen die in deze nieuwe 'geen risico'-categorie zouden komen te vallen, zouden nauwelijks hoeven aan te tonen dat hun producten zonder ontbossing gemaakt zijn.

'Dramatisch en totaal onverantwoord'

Dat een meerderheid nu toch de regels wil afzwakken is een grote teleurstelling voor de voorstanders van de wet. "Dit is dramatisch en totaal onverantwoord," zegt Gerben-Jan Gerbrandy van D66. "Met deze wijzigingen zouden producten uit China als veilig kunnen worden gezien, terwijl China met zijn importen als handelaar de grootste ontbosser ter wereld is."

Opmerkelijk genoeg keerden juist verschillende bedrijven zich tegen afzwakking van de regels, onder meer Albert Heijn, Mars en Michelin. Zij vinden dat het veranderen en uitstel van de wet onzekerheid met zich meebrengt. Dat vindt ook Europarlementariër Bas Eickhout van GroenLinks-PvdA. "Wij waren al niet blij met uitstel, want uitstel beloont de achterblijvers alleen maar."

Volgens het CDA waren de veranderingen wél nodig. "De wet moet uitvoerbaar en te controleren zijn. Anders staat het leuk op papier, maar bereik je veel minder dan zou kunnen," zegt Ingeborg ter Laak.

Nu het parlement een positie heeft aangenomen moeten ze daarover gaan onderhandelen met de EU-landen. Die willen alleen de regels enkel één jaar uitstellen. De vraag is dus of de afzwakking uiteindelijk doorgaat.

'Unilever kijkt ook naar verkoop Unox en Conimex'

1 week ago

Levensmiddelenfabrikant Unilever onderzoekt of het enkele bekende Nederlandse voedselmerken zoals Unox en Conimex kan verkopen. Dat meldt persbureau Reuters op basis van diverse anonieme bronnen.

Unilever wil niet reageren op geruchten, zo zegt een woordvoerder tegen de NOS.

Aan ABN Amro zou Unilever inmiddels hebben gevraagd om het aantal geïnteresseerde kopers in kaart te brengen. Ook de bank wil geen commentaar leveren hierop. Daarnaast zou volgens Reuters ook voor de kleinere Britse voedselmerken naar een koper worden gezocht.

Verhuisd

Vier jaar geleden verhuisde het voormalig Brits-Nederlandse concern de hoofdzetel naar Londen. Een verkoop van de Nederlandse voedselmerken zou een volgende stap weg uit Nederland zijn. In maart maakte het bekend dat de grotendeels in Nederland gevestigde ijsdivisie in de etalage zet.

De producent van onder meer Ola, Magnum, Hertog en Ben & Jerry's kan naar de beurs gaan, maar het lijkt er steeds meer op dat de divisie aan een investeerder wordt verkocht. De knoop hierover is nog niet doorgehakt.

Eerder verkocht Unilever al de theedivisie. Volgens Reuters wil topman Hein Schumacher dat Unilever zich richten op de sterkste merken, zoals Knorr, Hellmann's en Dove. De dertig sterkste merken vormen ongeveer twee derde van de omzet van het concern.

Toch studentenprotest in Utrecht, ondanks oproep van de gemeente om weg te blijven

1 week ago

In Utrecht is toch een studentenprotest geweest. Verschillende studentenorganisaties riepen studenten op om te komen demonstreren in de stad, ondanks herhaalde oproepen van de gemeente om dat niet te doen. Er waren enkele duizenden mensen aanwezig.

De gemeente overwoog de demonstratie uit veiligheidsoverwegingen te verbieden en adviseerde de organisatie hem niet te laten doorgaan omdat pro-Palestijnse personen het protest zouden willen kapen. Daarop besloten de vakbond FNV en de Algemene Onderwijsbond AOb het protest af te gelasten.

Maar een aantal organisaties vond de bezuinigingen op het onderwijs te belangrijk om zich bij de oproep neer te leggen. Behalve de Landelijke Studentenvakbond LSVb deden de Socialisten, de socialistische jongerenorganisatie ROOD, lokale studentenvakbonden en de Communistische Jongerenbeweging CJB mee aan de manifestatie van vanmiddag.

De studentenorganisaties zeggen dat ze het vreemd vinden dat de gemeente het protest tegen de "gigantische bezuinigingen" aanvankelijk wilde verbieden. Ze willen dat er een einde komt aan de "kaalslag in het onderwijs".

Zorgen over sentimenten

De gemeente verbood de demonstratie niet, maar vroeg de studenten opnieuw "met klem" om niet te komen. De organisatoren, onder andere FNV en AOb, hebben het moeilijke besluit genomen om de demonstratie niet te laten doorgaan, zei de gemeente, die zich "grote zorgen maakte over het sentiment dat kan ontstaan als groepen vandaag toch komen demonstreren".

Burgemeester Dijksma herhaalde na afloop van de demonstratie tegenover de NOS dat de dreiging die gisteren bij de politie binnenkwam serieus genoeg was om het protest af te raden. Volgens haar wilde een pro-Palestijnse groep het protest "desnoods met geweld kapen".

De demonstratie van vandaag had een ander programma en was veel kleiner. Bovendien was er geen acute dreiging en daarmee geen reden om hem niet door te laten gaan, zei Dijksma.

Belangrijk protest

Ties van den Bogaard van jongerenorganisatie ROOD zei bij het protest: "Mensen worden bang gemaakt om naar een belangrijk protest te komen. Wij willen hier toch staan als studenten om te zeggen dat we tegen de onderwijsbezuinigingen zijn."

Hij kon zich niet vinden in de zorg van de gemeente. "Als studentenvakbonden hebben wij veel contact met de pro-Palestinabeweging op onze campussen. Wij maken ons geen zorgen dat daar hele gekke ongeregeldheden van komen. Wij vinden het heel jammer dat de demonstratie in eerste aanleg werd afgelast en dat alle universiteiten hun handen ervan af hebben getrokken. De sfeer is hier goed."

Promovendus Hanne Oberman was er ook. "Op mijn afdeling is een alternatieve bijeenkomst, maar ik vind het onderwerp zo belangrijk dat ik hier fysiek aanwezig wil zijn. Voor alle innovatie in Nederland is veel onderzoek nodig en mensen die goed worden opgeleid. Ik vind het een bizar idee dat er op deze manier wordt gesneden in het hoger onderwijs. Jonge onderzoekers zijn de dupe van het schrappen van de stimulerings- en startersbeurzen."

Protest in studentensteden

De organisaties eisen dat de bezuiniging van 1 miljard op het hoger onderwijs wordt teruggedraaid en dat de langstudeerboete wordt geschrapt. Ook willen ze "een einde aan het criminaliseren van demonstraties en bescherming van het demonstratierecht". "De bezuinigingen zijn te belangrijk om ons daar zomaar bij neer te leggen, daarom zijn we nu hier", zei een van de studentenvertegenwoordigers.

Omdat de grote landelijke demonstratie niet doorging, werd in veel studentensteden een kleinschaliger protest georganiseerd. In enkele steden gebeurde dat in het centrum, bijvoorbeeld in Groningen en Leiden. In andere plaatsen was het protest op de universiteit of hogeschool.

Zangeres Emma Heesters (28) heeft baarmoederhalskanker

1 week ago

Zangeres Emma Heesters (28) heeft baarmoederhalskanker. Dat deelt ze in een bericht op Instagram. Begin vorige maand kreeg ze de diagnose, waarna ze "intense" weken beleefde.

"De ene dag zat ik in het ziekenhuis voor afspraken of behandelingen en de andere dag stond ik op te treden in een vol Ahoy, Gelredome of mijn theatertour", schrijft ze.

De komende maanden ondergaat Heesters chemotherapie en ze heeft voor minimaal drie maanden haar agenda leeggeveegd. Verder vraagt ze om "rust en ruimte" in de komende maanden. "Ik heb er vertrouwen in dat ik weer gezond zal zijn", schrijft Heesters in de afsluiting van haar bericht. Ook benadrukt ze dat ze graag weer wil optreden als het traject voorbij is.

Covers

Heesters brak door op YouTube: op haar kanaal zong ze covers van beroemde liedjes en al snel kreeg ze veel volgers. In 2017 ondertekende ze haar eerste platencontract en in 2019 deed ze mee aan het populaire tv-programma Beste Zangers. In dat programma zong ze het nummer Pa Olvidarte met zanger Rolf Sanchez, wat later werd uitgebracht als single en goed scoorde in de hitlijsten.

Daarna was ze succesvol met andere samenwerkingen, zoals met Kris Kross Amsterdam en Tino Martin (Loop Niet Weg, uit 2020) en met Ronnie Flex (Alles Wat Ik Mis, in 2021). Haar grootste solohit is Waar Ga Je Heen, uit 2020. Dat nummer reikte tot de twaalfde plek in de Top 40.

Btw-verhoging op cultuur, media en sport van tafel: coalitie sloot deal met oppositie

1 week ago

De btw-verhoging op theaters, musea, boeken en sport in 2026 gaat van tafel. Dat hebben de oppositiepartijen in de Tweede Kamer afgedwongen bij het kabinet. Zonder de steun van deze partijen haalt het btw-plan in de Eerste Kamer geen meerderheid, dus minister Heinen van Financiën moest wel overstag.

De Kamer debatteert op dit moment over het Belastingplan, waar de btw-verhoging van 9 naar 21 procent per 2026 in is aangekondigd. GL-PvdA, D66, CDA, ChristenUnie, SGP, Volt en JA21 hebben een gezamenlijke motie ingediend waarin het kabinet wordt opgeroepen een alternatief te vinden voor de btw-verhoging.

Heinen moet dus alternatieve inkomsten zien te vinden. Het gaat in totaal om 1,2 miljard euro, dat is exclusief de btw-verhoging voor logies en hotels. Dat deel blijft buiten de toezegging van Heinen aan de oppositie. Die alternatieven moeten in het voorjaar van volgend jaar gevonden worden.

Oppositiepartijen trots

In de Tweede Kamer wordt met opluchting en blijdschap gereageerd dat de impopulaire belastingmaatregel van tafel is. Verschillende oppositiepartijen steken niet onder stoelen of banken dat zij trots zijn op hun rol in het behalen van dit resultaat. "De btw-verhogingen maken de problemen in de samenleving groter, niet kleiner", zegt CDA-Kamerlid Inge van Dijk "Daarom ben ik blij dat ze van tafel zijn en het kabinet meegaat met mijn voorstel om een alternatief te vinden."

D66, een van de initiatiefnemers, was van begin af aan fel tegen de btw-verhoging. "We wisten dat honderdduizenden Nederlanders minder zouden sporten, naar voorstellingen zouden gaan en kranten zouden lezen", zegt partijleider Jetten. "Dat is heel slecht voor onze gezondheid en plezier in het weekend." Hij zegt dat het kabinet op een blinde muur aan het afrijden was. "Nu moeten ze op het allerlaatste moment het been bijtrekken, dat had slimmer gekund."

Voor de SGP zit er nog een extra voordeel aan de 'belastingdeal' over de btw. Daarin is ook de belofte meegenomen dat eenverdieners vanaf 2028 minder belasting hoeven te betalen. "Veel eenverdienersgezinnen en huishoudens met een laag of middeninkomen lopen op hun tandvlees. Dit gaat om vele honderden euro's aan belastinggeld per jaar per huishouden", zegt partijleider Stoffer.

Ook bij coalitiepartij NSC is er tevredenheid. "Het is goed dat de btw-verhoging niet doorgaat", zegt de partij in een verklaring. "We verwachten dat hiermee in de Eerste Kamer draagvlak zal zijn voor het hele Belastingplan." Daardoor kunnen onder andere de belastingverlaging in de eerste schijf, meer geld voor huurtoeslag en het kindgebonden budget gewoon doorgaan, zegt NSC.

Uitstel niet mogelijk

Het Belastingplan is een belangrijke wet die het overgrote deel van de inkomsten van de staat regelt, waar uiteindelijk de uitgaven weer van betaald moeten worden. Voor de Belastingdienst en de boekhouding van bedrijven moet er voldoende tijd over zijn om de nieuwe belastingregels en tarieven voor komend jaar te regelen.

De btw-verhoging voor 2026 staat in het Belastingplan van volgend jaar om de verwachte inkomsten van de overheid nu al te kunnen vastleggen. Ook voor bedrijven is dat belangrijk. Klanten kopen in 2025 al producten voor het jaar daarna, zoals kaartjes voor het theater of abonnementen voor de sportschool.

Daarom is uitstel niet mogelijk en moet er vandaag in de Tweede Kamer over worden gestemd. De wet moet dan ook nog voor het eind van het jaar in de Eerste Kamer worden behandeld.

Onmiddellijk actie van bedrijven vereist om PFAS terug te dringen

1 week ago

Alle bedrijven die PFAS uitstoten moeten per direct aan de slag om de uitstoot drastisch terug te dringen. Dat schrijft staatssecretaris Jansen (PVV) van Milieu aan de Tweede Kamer.

Ongeveer honderd stoffen die onder PFAS vallen, komen vanaf nu in de categorie 'zeer zorgwekkende stoffen' schrijft Jansen. Bedrijven die bijvoorbeeld medische hulmiddelen, regenkleding of verpakkingen produceren en daarbij de chemische stoffen uitstoten krijgen een zogeheten "minimalisatieplicht" schrijft Jansen.

Half oktober had Jansen de Kamer al toegezegd de gevolgen van een internationaal verdrag, het zogeheten OSPAR-verdrag, in kaart te brengen. In dit verdrag tussen vijftien landen zijn afspraken gemaakt om het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan te beschermen. Jansen schrijft dat hier uit voortvloeit dat alle bedrijven waarbij deze stoffen worden uitgestoten de uitstoot moeten aanpakken.

Bedrijven die PFAS gebruiken moeten nu plannen maken om het gebruik van de stoffen tegen te gaan. Wanneer het hen niet lukt om het gebruik te voorkomen, moeten maatregelen genomen worden om te voorkomen dat de stoffen in de lucht of in het water komen. Om hoeveel bedrijven het gaat is onduidelijk.

Chemours

Rond de Dordtse fabriek Chemours zijn al jarenlang zorgen de gevolgen van de PFAS-vervuiling. Een groep van bijna 3000 mensen in en rond Dordrecht deed vorig jaar aangifte tegen de directie van chemiefabriek Chemours vanwege geleden gezondheidsschade.

Joop Keesmaat van actiegroep Stop PFAS, Stop Chemours is voorzichtig positief over het nieuws. Maar het duurt volgens hem te lang voor er echt een einde gemaakt wordt aan de lozingen van de kankerverwekkende stof. De rechter heeft bepaald dat Chemours aansprakelijk is voor de milieuschade door PFAS-lozingen. Toch is het nog niet verboden.

"Dit is wel weer een stap vooruit, het wordt bij de overheid ook steeds duidelijker dat de lozingen van PFAS door Chemours in Dordrecht onaanvaardbaar zijn. Maar is wel de vraag of de overheid er nu ook echt iets aan gaat doen."

"PVV minister Faber loopt te koop met het strengste asielbeleid ooit, wij zouden willen dat PVV-staatssecretaris Jansen nu komt met het strengste PFAS-beleid ooit."

Moe

Keesmaat zegt "moe" te worden van al het praten, "terwijl er maar niets gebeurt". "Er zouden strenge regels moeten komen, er moet dan ook echt gehandhaafd worden op de lozingen, want het is onbestaanbaar dat het gewoon doorgaat."

Chemours heeft wel de lozingen van de schadelijke stof TFA stilgelegd. Die stof komt vrij bij de productie.

Chemours wil vergunning voor het lozen van die stof, maar krijgt die niet. Het bedrijf heeft daar een juridische procedure voor gestart. "Nu PFAS officieel als zeer zorgwekkende stof is geclassificeerd, vinden wij dat ook voor deze giftige stof geen vergunning voor lozingen verleend mag worden", zegt Keesmaat.

Ook de provincie Zuid-Holland is blij met de aanscherping en spreekt van een "stap vooruit". Tegelijk waarschuwt ook de provincie voor te hoge verwachtingen. "Dit biedt extra mogelijkheden om de uitstoot te beperken, maar het maakt er nog geen einde aan."

In juni 2023 toonde Zembla aan dat de directie van de fabriek (voorheen DuPont) al tientallen jaren wist dat bodem, lucht en oppervlaktewater ernstig werden vervuild met de uitstoot en lozingen van PFOA en GenX. Toch deed het bedrijf daar niets aan.

Oppositiepartijen in de Kamer, waaronder D66, GroenLinks-PvdA, PvdD en Volt stelden eind oktober een hele lijst Kamervragen aan staatssecretaris Jansen toen uit onderzoek van RTL bleek dat bij 125 bedrijven het aantal gevaarlijke stoffen dat wordt uitgestoten was toegenomen.

Volgens het lid Kostic van de Partij voor de Dieren zijn deze vragen nog niet beantwoord. Over de "onmiddellijke actie" waar Jansen nu over schrijft heeft Kostic twijfels. Volgens Kostic doet een minimalisatieplicht over vijf jaar niet vermoeden dat er snel iets aan de situatie verandert. Alleen het stoppen van lozingen kan dat echt, aldus Kostic.

Dakdekkers gearresteerd voor explosies Den Bosch

1 week ago

Twee mannen, een vader en zoon van 43 en 22, zijn aangehouden in Den Bosch voor mogelijke betrokkenheid bij een of meerdere explosies in de stad. De afgelopen maanden kreeg Den Bosch met een reeks ontploffingen te maken, vaak bij panden en voertuigen van dakdekkers in de stad.

De explosies werden bijna allemaal veroorzaakt door zwaar illegaal vuurwerk. Eerder zei de politie al dat de explosies een mogelijke link hadden met het criminele circuit.

De politie zegt informatie te hebben die de vader en zoon, zelf ook dakdekkers, linken aan de explosies. Bij het bedrijfspand van de twee in Vught zijn vijf voertuigen in beslag genomen.

Ook zijn er andere spullen zoals harde schijven meegenomen uit het pand. Die worden nu allemaal verder onderzocht. De politie kan niet verder ingaan op het onderzoek. De mannen zitten vast en worden verhoord.

Noodverordening Amsterdam niet opnieuw verlengd, demonstreren mag weer

1 week ago

De noodverordening in Amsterdam wordt niet opnieuw verlengd, meldt burgemeester Halsema in een brief aan de raad. Wel blijft de hele stad tot komende maandag 12.00 uur aangewezen als veiligheidsrisicogebied. Dat houdt in dat mensen preventief kunnen worden gefouilleerd.

Afgelopen vrijdag werd de noodverordening ingesteld na de gewelddadigheden in Amsterdam tegen supporters van de Israëlische voetbalclub Maccabi Tel Aviv. Door de maatregel mocht er onder meer niet gedemonstreerd worden in de stad. De regel gold in eerste instantie enkel voor afgelopen weekend, maar werd maandag verlengd.

'Noodzakelijk ventiel'

De gemeente zegt dat het handhaven van het demonstratieverbod veel politie-inzet vergt, die ook nodig is op andere plekken in de stad. "Bovendien is vreedzaam demonstreren ook een noodzakelijk ventiel voor de vele emoties en spanningen die in onze stad leven."

Burgemeester Halsema schrijft dat de vrees voor wanordelijkheden "actueel" blijft. Daarom beoordeelt de driehoek (gemeente, politie en OM) elke demonstratie op basis van de Wet openbare manifestaties. Dat betekent dat er extra voorwaarden aan betogingen kunnen worden verbonden, of dat deze in het uiterste geval kunnen worden verboden.

Gisteren besloot de gemeente dat een pro-Palestijnse demonstratie op dezelfde dag mocht doorgaan. Wel werd die verplaatst van de Dam naar het Westergasterrein. Een groep van honderden betogers ging ondanks het verbod toch naar de Dam.

Onderzoek naar incidenten bij demonstratie

De politie greep in en maakte een einde aan de demonstratie. 281 mensen werden opgepakt, het merendeel van de demonstranten weigerde gehoor te geven aan de oproep om te vertrekken. Ze werden met bussen naar het Westelijk Havengebied vervoerd.

Op sociale media circuleren beelden waarop te zien is dat enkele leden van de mobiele eenheid schreeuwen tegen vrijgelaten demonstranten en ze met wapenstokken slaan. Dat gebeurde kort nadat ze uit de bus werden gezet aan de rand van Amsterdam. De politie onderzoekt de beelden.

De gemeente zegt dat de politie en het OM de incidenten "met hoge prioriteit" onderzoeken. "Daarbij zal worden onderzocht of het ingezette geweld overeenkomstig de ambtsinstructie was", staat in de brief van burgemeester Halsema. "Deze beelden zien er ernstig uit. Op basis van filmpjes op social media en zonder de context goed te kennen, kunnen we dit nu niet goed beoordelen."

Mannen in berenpak vernielen auto's voor schadeclaim

1 week ago

In de Amerikaanse staat Californië zijn vier mannen opgepakt voor verzekeringsfraude. Ze beweerden dat hun dure auto's waren toegetakeld door een beer. Maar na nog eens goed kijken ontdekte de verzekeringsmaatschappij dat het om een man in een berenpak ging.

De mannen stuurden een video op als bewijs. Op de beelden zou te zien zijn hoe een grizzlybeer een Rolls-Royce Ghost in klimt, in de regio San Bernardino. Het dier vernielt daarna het interieur van de auto.

De aanklagers schakelden een bioloog in om de beelden te bekijken. Die concludeerde al snel dat het inderdaad om een man in een berenpak ging. Er zijn wel beren in de regio van San Bernardino, maar alleen zwarte beren. Grizzlyberen zijn in de hele staat Californië al sinds 1920 uitgestorven door de jacht.

Metalen krabbers

Bij een van de verdachten thuis werd daarna het berenpak gevonden, compleet met bruine vacht, een berenkop en metalen krabbers als klauwen. Met de 'klauwen' is de bekleding en de lak van de wagens bekrast.

De verdachten hadden ook claims ingediend voor schade aan twee andere luxe auto's. Het uitgekeerde schadebedrag was zo'n 140.000 dollar. Over een motief is niets bekend.

'Nederland snakt naar plekken waar de rivier kan overstromen'

1 week ago

De Nederlandse rivierendelta wordt door menselijk ingrijpen in combinatie met klimaatverandering steeds kwetsbaarder voor onomkeerbare veranderingen. Dat concluderen drie onderzoekers van de Wageningen Universiteit in een onderzoek naar 47 rivierdelta's wereldwijd.

Het heeft ermee te maken dat de ruimte van de rivieren in Nederland en onze buurlanden wordt ingeperkt en de aanvoer van zand en slib wordt tegengehouden door dammen. De kwetsbaarheid wordt verder vergroot door hevigere stormen, regenval en een stijgende zeespiegel - allemaal gevolgen van klimaatverandering.

Het kan ertoe leiden dat er kantelpunten bereikt worden, waarna de verandering omkeren zo goed als onmogelijk is. De onderzoekers pleiten ervoor natuurlijke oplossingen te vinden, waarbij de rivier meer zijn loop houdt.

"Wereldwijd worden rivieren steeds meer onderbroken en ingeperkt, terwijl overstromen voor zowel rivieren als de bodem eromheen juist heel belangrijk is", stelt Delta-professor Ton Hoitink.

Op deze gedraaide kaart van Nederland is duidelijk het deltagebied in Nederland te zien:

Bij rivieren en delta's hebben de wetenschappers vier soorten kantelpunten uitgelicht. Zo kan een rivier van loop veranderen, wat gebeurde in de Gangesdelta in Bangladesh. Na hevige regenval trad de rivier buiten zijn oevers en sindsdien stroomt de Ganges op een andere plek.

Een ander kantelpunt kan bereikt worden door het vertroebelen van water. Als er door verdieping van de vaarweg en landwinning steeds meer slib in een rivier terechtkomt, kan er een soort dikke drab ontstaan waarin niets meer kan leven. Zo'n ecologische ramp vond al eens plaats in de rivier de Eems in Duitsland.

Het verdrinken van kwelders is een ander kantelpunt. Een kwelder, ook wel schor of zoutmoeras genoemd, is een stuk begroeid land vlak bij zee. Deze kwelders beschermen de kust, maar komen in gevaar door een te snelle zeespiegelstijging. Hierdoor komt een kwelder te vaak onder water te staan, waardoor vegetatie sterft die zand en slib vasthoudt.

Een risico voor Nederland is het 'badkuip-kantelpunt'. In een ideale situatie voert een rivier zand en slib aan, waardoor een bodem niet inzakt maar gelijk blijft. Maar door het aanleggen van dammen en het beperken van ruimte door bijvoorbeeld landbouw of woningen, stromen steeds minder deltagebieden regelmatig onder.

Dit 'badkuip-effect' speelt al in Zeeland waar de bodem inzakt terwijl de zeespiegel stijgt. Uiteindelijk zullen alsmaar hogere dijken steeds meer op de proef worden gesteld.

"Het zijn allemaal voorbeelden van kantelpunten waar door menselijk ingrijpen de rivieren en delta's kwetsbaar zijn geworden. Hevige stormen, regenbuien en zeespiegelstijging - veroorzaakt door klimaatverandering - leiden tot een versterkend effect", zegt fysisch oceanograaf Roeland van de Vijsel, "Aangezien het grootste deel van de steden in de wereld in kustgebieden ligt, is het cruciaal hier meer over te leren en besluiten te nemen."

Vier soorten kantelpunten in beeld:

Volgens Hoitink zijn Bangladesh en Nederland eigenlijk jaloers op elkaar. "In Bangladesh wensen ze Deltawerken die hun inwoners beschermen tegen overstromingen. Nederland snakt naar plekken waar de rivier kan overstromen." Zo wordt het Nederlandse Ruimte voor de Rivier-programma als een succes gezien. Hierbij zijn gebieden aangewezen die af en toe onder water komen te staan.

Geen heilige huisjes meer

In Zeeland, waar sinds de Watersnoodramp van 1953 het water door middel van dijken zoveel mogelijk buiten wordt gehouden, is volgens Hoitink het praten over een wisselpolder niet meer taboe. Dat is een gebied waar af en toe water binnen de dijken wordt gelaten om slib achter te laten. Op die manier wordt het inzakken van het land binnen de dijken tegengehouden.

"Het is belangrijk dat er geen heilige huisjes meer zijn als het aankomt op waterbeheer", zegt Hoitink. "Kantelpunten in rivieren moeten we zoveel mogelijk voorkomen, want er is geen weg terug. De Afsluitdijk, Deltawerken, rivierhuishouding: alles moeten we kritisch bekijken. Dan kunnen we naar een situatie waar zowel mens als natuur het meeste baat bij hebben."

Lange wachttijden stroomnet: 'Soms wachten huishoudens 70 weken'

1 week ago

Het overvolle stroomnetwerk begint ook steeds meer huishoudens te raken. Het was al bekend dat een kleine tienduizend bedrijven op de wachtlijst staan voor een nieuwe aansluiting of een verzwaring, maar De Telegraaf schrijft dat ook inmiddels enkele duizenden particulieren wachten

En de wachttijden lopen op: sommige mensen wachten van veertig weken tot anderhalf jaar op een aansluiting.

"We zijn steeds meer aan het elektrificeren, we koken en rijden vaker elektrisch. Dat vraagt ook om groeiende capaciteit. In sommige wijken is het netwerk daar niet op berekend", zegt Theo Scholte van branchevereniging Netbeheer Nederland, in het NOS Radio 1 Journaal. "Nu is het: wie het eerst komt, wie het eerst maalt."

Problemen

De problemen op het stroomnet spelen al jaren. Het netwerk kan op dit moment de toenemende vraag niet aan voor stroom en het terugleveren van elektriciteit door bijvoorbeeld windparken of zonneweides. Netbeheerders hebben aangekondigd om de komende jaren miljarden te investeren in uitbreiding van het netwerk. Een op de drie straten wordt opengebroken om het te versterken.

Door het overvolle net kunnen ook nieuwbouwhuizen in sommige wijken niet worden voorzien van een volledig elektrische warmtepomp, en worden ze uitgerust met een hybride. Daarnaast zet een aantal provincies aardgas in om ervoor te zorgen dat nieuwe woonwijken wel opgeleverd kunnen worden.

Gebruik uitsmeren

"Er is niemand in de sector die niet bouwt als ze kunnen bouwen", zegt Scholte. "We bouwen het maximale." Maar het gaat jaren duren voordat het netwerk de toenemende vraag kan faciliteren.

Volgens Netbeheer Nederland draait het vooral om de pieken, en kan het netwerk een stuk meer aan als er een kleine aanpassingen zijn vanuit gebruikers. "Als we thuis komen van werk, gaat de kookplaat aan en pluggen we onze auto's in. Dat vraagt enorme vermogens. Als we in de pieken ons verbruik kunnen uitsmeren, scheelt dat enorm."

Elektrische auto's later op de avond opladen zou zo bijvoorbeeld een hoop kunnen schelen. "Door die kleine dingen ontstaat er meer ruimte op het net, en is er meer ruimte voor nieuwe gebruikers of zwaardere gebruikers."