NOS Nieuws - Algemeen

Turkije gebruikt door de EU gefinancierde uitzetcentra om vluchtelingen te mishandelen en te dwingen tot "vrijwillige terugkeer". De EU weet daarvan, maar stopt niet met de financiering, meldt NRC.

NRC sprak samen met andere buitenlandse media meer dan honderd bronnen, onder wie bijna veertig (ex-)gedetineerden en personeelsleden van de uitzetcentra.

Uit onder meer getuigenissen van gedetineerden en geverifieerd beeldmateriaal uit de centra blijkt dat de omstandigheden in veel EU-gefinancierde centra "erbarmelijk zijn en dat gedetineerden er regelmatig mishandeld worden", meldt de krant.

Van ontvangst- naar uitzetcentrum

Een van de personen die NRC sprak is een man uit Syrië die bij de Turkse grens werd gepakt toen hij verder naar Europa wilde reizen. De oud-reddingswerker van de Witte Helmen werd eerst naar een uitzetcentrum bij de westelijke Turkse grensstad Edirne gebracht en daarna overgebracht naar een tweede uitzetcentrum buiten de stad Gaziantep, dat mede-gefinancierd wordt door de Europese Unie.

De man vertelt dat hij zag hoe andere mensen mishandeld werden en hoe hij onder druk werd gezet om een formulier te ondertekenen waarin stond dat hij "vrijwillig" wil terugkeren naar Syrië.

NRC schrijft dat het centrum bij Gaziantep, waar de oud-reddingswerker werd vastgehouden net als vijf soortgelijke centra aanvankelijk gepland was als "ontvangstcentrum". Dat baseert de krant op openbare EU-stukken. In 2015 kreeg Turkije toestemming van Brussel om de gebouwen om te bouwen tot "uitzetcentra".

Betere omstandigheden door EU

Dat staat in een brief van de Europese Commissie gericht aan mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch, meldt de krant. In de jaren daarna heeft de EU meer geld uitgetrokken voor deze uitzetcentra. Er zijn inmiddels 32 van dit soort uitzetcentra, blijkt uit Turkse overheidscijfers die NRC heeft ingezien. Daar kunnen in totaal 20.000 mensen worden vastgezet.

Het onderzoek van NRC richtte zich voornamelijk op Syriërs. Zij worden in Turkije "systematisch gedwongen of onder druk gezet" om "vrijwillige terugkeerformulieren" te ondertekenen. "Dat overkwam niet alleen de oud-reddingswerker, maar nagenoeg alle ruim twintig Syrische gedetineerden die we spraken", schrijft de krant.

En de EU is daar al langer van op de hoogte, maar blijft de steun voor de centra voortzetten. De Europese Commissie schrijft in een reactie op de reportage van NRC dat de EU-steun "over het algemeen" bijdraagt aan betere omstandigheden in de uitzetcentra.

Turkije verantwoordelijk

Daarnaast zegt de commissie dat "het non-refoulementsbeginsel altijd gerespecteerd moet worden". Dat beginsel houdt in dat een asielzoeker niet naar het land van herkomst mag worden teruggestuurd als die het risico loopt om te worden vervolgd op grond van afkomst, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep.

De commissie benadrukt daarbij dat Turkije "volledig verantwoordelijk" is voor de situatie in de uitzetcentra. De commissie zegt die situatie nauw te monitoren, maar deelde verder geen bevindingen en weigerde rapporten daarover vrij te geven.

Het kabinet vindt dat mensen die schulden dreigen te krijgen eerder in beeld moeten komen. Met deze en andere maatregelen willen de staatssecretarissen Nobel van Participatie en Integratie en Struycken van Rechtsbescherming het aantal huishoudens met problematische schulden terugdringen. Nu zijn dat er zo'n 700.000.

De staatsecretarissen benadrukken dat het eerder signaleren van dreigende schulden problemen kan voorkomen. Als een gemeente op tijd een signaal krijgt over een betaalachterstand, kan bijvoorbeeld een schuldregeling of coaching worden aangeboden, zeggen ze.

Schuldenoverzicht

Het was al langer duidelijk dat het kabinet 75 miljoen euro uittrekt voor de aanpak van schulden. Een van de ook aangekondigde maatregelen is een 'integraal schuldenoverzicht'.

Het gebeurt vaak dat mensen te maken hebben met allerlei schuldeisers en daardoor het zicht kwijtraken. Om deze groep meer grip te bieden, werkt het kabinet aan een zo compleet mogelijk schuldenoverzicht.

Ook moet er één loket komen voor mensen met betaalachterstanden bij de overheid.

Eerst gratis betalingsherinnering CJIB

Het kabinet kijkt verder of een 'collectief afbetalingsplan voor schuldeisers' haalbaar is. Zo'n plan zou moeten worden gecombineerd met een 'pauzeknop', die voorkomt dat incassokosten te hoog oplopen.

Nobel en Struycken willen ook dat het Centraal Justitieel Incassobureau voortaan eerst een gratis betalingsherinnering stuurt voordat het aanmaningskosten in rekening brengt. En ze werken aan strengere eisen voor 'koop nu, betaal later'-diensten.

Het lichaam dat gisteren is gevonden in een kantoorpand in Assen, is van een 35-jarige vrouw uit diezelfde plaats. Ze was schoonmaakster in het kantoorpand waar ze werd gevonden.

De vrouw is vermoedelijk om het leven gekomen door een misdrijf, meldt de politie. Een 40-jarige man uit Hoogeveen zit vast op verdenking van betrokkenheid bij haar dood.

De politie bevestigt dat de man en vrouw elkaar kenden. Wat hun relatie is, zegt de politie niet.

Zwaargewond

Agenten troffen gisteravond rond 23.15 uur de dode vrouw en een zwaargewonde man aan in het gebouw, meldt RTV Drenthe. De man is naar het ziekenhuis gebracht en daar aangehouden. Hoe de man gewond raakte en wat hij precies mankeert, is niet bekend.

Kort voor haar dood meldde iemand de mogelijke vermissing van de vrouw bij de politie. Agenten gingen daarop kijken bij haar werk en troffen daar de man en vrouw aan.

Arnold Karskens is ontslagen als bestuursvoorzitter en lid van het bestuur van omroep Ongehoord Nederland (ON). Dat heeft de omroep bekendgemaakt. Karskens is een van de oprichters van de omroep.

Sinds 3 augustus stond Karskens al op non-actief naar aanleiding van "een aantal serieuze klachten vanuit de eigen organisatie over zijn functioneren". Later die maand werd hij geschorst als bestuursvoorzitter. De klachten gingen over onder meer een onveilige werksfeer, beperking van de vrijheid van meningsuiting en vrouwonvriendelijke opmerkingen.

Volgens ON is het ontslag gebaseerd op een onafhankelijk onderzoek van de raad van toezicht. De resultaten daarvan worden komende maandag openbaar gemaakt en dinsdag toegelicht.

'Dit is een belediging'

De 70-jarige Karskens reageert in een persverklaring in bezit van het ANP ontzet op zijn ontslag. "Dit is een belediging voor mij en alle leden van het eerste uur", stelt hij.

Volgens Karskens moeten de toezichthouders zelf opstappen en "rammelt het rapport aan alle kanten". Karskens beraadt zich daarnaast op juridische stappen. Zijn advocaat wil bij de politie aangifte doen met een verzoek tot vervolging wegens smaad en laster tegen de leden van de raad van toezicht en het bestuur van de omroep.

Karskens beweerde eerder dat er een coup tegen hem werd gepleegd. Volgens hem werd hij op non-actief gezet "na valse en anonieme aantijgingen zonder dat ik mijn weerwoord heb kunnen geven".

Verdeelde omroep

De ophef over Karskens verdeelde de omroep. Een deel van de leden begon een petitie om hem te behouden, terwijl een andere groep hem juist het liefst zag vertrekken.

Onder meer presentatrice Raisa Blommestijn vertrok dit jaar omdat Karskens haar beperkingen oplegde bij haar gebruik op sociale media. Nadat hij op non-actief was gesteld, keerde ze terug.

De gemeente Schouwen-Duiveland heeft wekenlang een aanhanger met blauwe jerrycans erin op verschillende plekken achtergelaten. De gemeente wilde zo testen of inwoners melding zouden maken van het 'drugsafval'.

Aanleiding voor de actie was de vondst eerder dit jaar van een groot drugslab in Burgh-Haamstede, een plaats in de gemeente. De autoriteiten willen drugscriminaliteit zichtbaar maken.

"Criminele activiteiten, zoals de productie van drugs, kunnen verborgen zijn in het dagelijkse leven en vinden vaak plaats op locaties waar men het niet verwacht", laat de gemeente weten.

De aanhanger vol blauwe jerrycans - maar dus zonder drugsafval erin - stond tussen 22 augustus en 1 oktober op meerdere industrieterreinen en in het buitengebied, schrijft Omroep Zeeland. "De aanhanger stond bewust op zichtbare plekken om een scherpere blik en alertheid aan te moedigen", aldus de gemeente.

Bevestiging

Volgens gemeente en politie leverde de aanhanger "weinig" meldingen op. Hoeveel precies, is onduidelijk. "Dit is een bevestiging dat de gemeente aandacht moeten blijven vragen voor de aanpak van ondermijning", aldus de gemeente in een reactie.

In Frankrijk is ophef ontstaan over het gebruik van bestrijdingsmiddelen op bloemen en de gezondheidseffecten daarvan. Na jaren van onderzoek en procederen hebben twee ouders een schadevergoeding gekregen na het overlijden van hun kind.

Het 11-jarige meisje Emmy had leukemie. Die ziekte werd veroorzaakt doordat haar moeder jarenlang bloemist was en zo in aanraking kwam met bestrijdingsmiddelen.

Het is voor het eerst dat de dood van een kind wordt erkend als gevolg van bestrijdingsmiddelen van bloemen. Men spreekt in Frankrijk van een doorbraak. In de landbouw was al bekend wat de gevolgen van bestrijdingsmiddelen zijn, maar in de bloemenwereld nog niet.

'De placenta was helemaal zwart'

Al bij de geboorte van Emmy was duidelijk dat ze iets mankeerde, zegt haar moeder Laure Marivain tegen Franse media. "Ze huilde niet en was helemaal paars." Ze beschrijft dat de placenta helemaal zwart was en andere tests ook niet goed waren. "De verloskundige vroeg of ik drugs gebruikt had tijdens mijn zwangerschap." Maar naar eigen zeggen had Marivain nooit gerookt en drinkt ze ook geen alcohol.

De eerste jaren van haar leven kampt Emmy onder meer met groeiproblemen en komt ze regelmatig in ziekenhuizen. In 2015, wanneer ze 4 jaar is, gaat het echt mis. Ze krijgt dan de diagnose leukemie, waarna een lang traject begint met chemotherapieën, operaties en nog meer ziekenhuisbezoeken. In 2022 overlijdt Emmy.

Eigen onderzoek

De artsen spreken van pech, maar na eigen onderzoek komt Marivain tot een andere conclusie. Om de ziekte van haar dochter te begrijpen gaat ze het internet op.

"Ik ging op zoek naar informatie over de bloemen, over hun herkomst, de manier waarop ze behandeld waren", zegt Emmy's moeder. "Ik kwam erachter dat een boeket wel 43 verschillende pesticiden kon bevatten." Ze beschrijft hoe niemand haar ooit heeft verteld dat de bloemen waarmee ze jarenlang werkte, zo schadelijk zijn voor de gezondheid.

Erkenning

Marivain kwam in contact met het Franse fonds voor pesticideslachtoffers, dat officieel vaststelde dat de leukemie van haar dochter direct het gevolg was van het feit dat zij in de prenatale fase had blootgestaan aan bestrijdingsmiddelen. Door haar werk als bloemist kreeg haar dochter dus kanker.

"Mijn schuldgevoel is enorm. Ik ben degene die mijn dochter heeft vergiftigd", zegt Marivain in de Franse media.

Door de officiële erkenning heeft de familie nu recht op een schadevergoeding van 25.000 euro per ouder. Daar hebben de ouders beroep tegen aangetekend omdat ze vinden dat niet goed is meegewogen hoeveel en hoelang de familie en Emmy hebben geleden tijdens haar ziekte.

Kunstmatige intelligentie en de Bijbel, een combinatie waar je misschien niet zo snel aan denkt. Toch zetten het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) en de EO er vol op in. Vandaag en morgen organiseren zij een 'Bijbel hackathon', een programmeermarathon waarbij vijftig knappe koppen nadenken over hoe ze kunstmatige intelligentie kunnen gebruiken om het verhaal van de Bijbel toegankelijker te maken.

Jaap Groen, hoofd digitale zaken bij het NBG, kijkt erg uit naar het evenement. "Het is onze missie om de Bijbel dichter bij de mensen te brengen en met kunstmatige intelligentie worden we daar misschien wel beter in." Het is voor het eerst dat zo'n hack-marathon rondom AI en de Bijbel georganiseerd wordt in Nederland.

Volgens Groen is het belangrijk om aan dit soort technieken te denken in tijden dat de kerk minder populair wordt. "De ontkerkelijking en secularisering maar ook de ontlezing waren aanleiding voor ons om te kijken hoe we onze missie beter uit kunnen voeren. We willen dit met de christelijke community samen ontdekken."

Het NBG en de EO verwachten vandaag te starten met zo'n dertig tot vijftig deelnemers. Daar zitten zowel mensen met een theologische achtergrond als mensen met een achtergrond in de ICT of kunstmatige intelligentie tussen.

Een van de deelnemers is David Bikker, masterstudent Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam en zelf christen. "Ik vind het mooi dat het NBG en de EO zo laten zien dat ze bij willen blijven en willen innoveren."

Jezus-chatbots

Door zijn studie ziet Bikker ook een aantal risico's bij het toepassen van kunstmatige intelligentie: "Het probleem met bijvoorbeeld ChatGPT is dat dat programma 'hallucineert', dat betekent dat ChatGPT er soms zaken zelf bij bedenkt en niet alles uit echte bronnen haalt."

Volgens de masterstudent is dat belangrijk om in de gaten te houden tijdens de hackathon: "Er zijn al een paar Jezus-chatbots in de omloop op het internet, daar sta ik niet achter. Mensen vertrouwen die bots te veel, ik vind het gevaarlijk als ze de output klakkeloos overnemen."

Tijdens de hackathon is dat dan ook waar Bikker het meest op gaat letten. "Ik denk dat dit evenement een hele mooie kans is om het gesprek over dat soort risico's met elkaar te voeren."

Het NBG en de EO experimenteren zelf al langer met kunstmatige intelligentie. "We hebben bijvoorbeeld een chatbot waarbij bezoekers van onze site vragen kunnen stellen aan de Bijbel. Maar we experimenteren ook met een virtuele talkshow met Bijbelfiguren", legt Groen uit. Daar komen bijvoorbeeld Mozes of koning David langs om hun verhaal te vertellen.

Die chatbot van het NBG en de EO is al best populair. "We zien dat meer mensen onze website bezoeken, de chatbot wordt tussen de twee- en drieduizend keer per maand gebruikt. In de gespreksverslagen kunnen we lezen dat daar ook meer jonge mensen tussen zitten dan we normaal op onze website zien."

Om de risico's te beperken hebben de organisatoren de eigen programma's al aan strenge regels onderworpen, vertelt Groen. "Aan de chatbot mag je alles vragen, maar we hebben er voor gezorgd dat hij alleen antwoord geeft op basis van de Bijbel of bronnen van onze eigen website. Zo zorgen we ervoor dat de antwoorden zoveel mogelijk gebaseerd zijn op betrouwbare informatie." Alle programma's bevinden zich nu nog expliciet in een experimentele fase.

De organisatoren zien ook duidelijk de negatieve kanten van kunstmatige intelligentie, maar hopen met hun hackathon juist de positieve elementen te gebruiken. Groen: "We zien dat kunstmatige intelligentie de wereld gaat veranderen en het wordt nu al ingezet voor meer polarisatie en nepnieuws. Wij hopen er zo ook een beetje liefde mee te kunnen verspreiden." Het NBG en de EO werken daarnaast samen aan richtlijnen voor het gebruik van kunstmatige intelligentie.

Bijbellab

De resultaten van de hackathon worden niet gelijk volledig in de markt gezet. "Als er mooie programma's uit komen, zetten we ze eerst in onze eigen 'Bijbellab'-omgeving, als experiment", legt Groen uit.

De hackathon begint vanavond en loopt morgen tegen het begin van de avond af. Zaterdag om 16.00 uur presenteren de deelnemers hun plannen. Bikker: "Ik heb nog geen idee wat ik ga maken, maar ik ben wel heel benieuwd hoe het er straks uit gaat zien."

Oude en slecht verzekerde tankers met Russische olie varen nog steeds dagelijks langs Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van Zembla en Follow the Money, die los van elkaar in het onderwerp doken. Met deze schepen ontwijkt Rusland de opgelegde oorlogssancties.

Volgens Zembla passeerde in de eerste helft van dit jaar 437 keer zo'n Russische tanker de Nederlandse Noordzeekust. Dagelijks zijn dit twee tot drie schepen.

Zowel Follow the Money als Zembla schrijft dat het wachten is op een milieuramp. Dit omdat er een grote kans is op aanvaringen, explosies of andere ongelukken, waardoor er veel olie in de zee kan komen.

Via omweg toch naar Nederland

Rusland heeft met de vloot het doel om olie te verkopen voor meer dan 60 dollar per vat, een door de G7 en Europese Unie ingesteld prijsplafond. Volgens Zembla varen de schepen uiteindelijk vaak door naar Turkije, India en China. Deze landen doen niet mee aan de sancties en verwerken de olie tot brandstof, die dan weer legaal wordt geëxporteerd naar bijvoorbeeld Nederland.

Het gaat om afgedankte olieschepen die anders op de schroothoop zouden belanden en die Rusland opkoopt. Ook zouden de schepen slecht of niet verzekerd zijn en een onbekende eigenaar hebben. Bij een olieramp - waarvan het opruimen miljarden dollars kan kosten - zijn de kosten voor het land waar het gebeurt.

De schepen varen volgens Follow The Money "onder de vlag van landen in Afrika of obscure eilandstaatjes die het niet zo nauw nemen met internationale veiligheidsvoorschriften". Bij incidentele controles in havens van bijvoorbeeld China, worden volgens het platform veel mankementen aangetroffen bij deze schepen.

Handhaving

Controles op de Noordzee uitvoeren op verzekeringen is niet mogelijk, zegt het ministerie van Infrastructuur en Milieu tegen Zembla. "Op zee geldt het recht op vrije doorvaart en heeft Nederland geen bevoegdheden tot handhaven." Nederland kan alleen controles uitvoeren op schepen die in een Nederlandse haven liggen, niet op schepen die langsvaren.

Wel zijn in juni achttien olietankers op de Europese sanctielijst geplaatst. Deze schepen mogen niet in Europese havens komen en het is voor Europese bedrijven verboden om ze bemanning, bevoorrading of financiële diensten te verlenen.

In maart deed NRC ook al onderzoek naar de schaduwvloot. Daaruit bleek dat Russische schepen tankten in Zeeland. Naar aanleiding van dat artikel zijn strengere controles uitgevoerd bij schepen die willen tanken en zijn inmiddels twee schepen geweigerd. De Inspectie Leefomgeving en Transport zei toen dat de controles een afschrikwekkende werking hebben.

De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar Nihon Hidankyo, een Japanse organisatie van mensen die de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki hebben overleefd.

De beweging ontvangt de prijs voor "de inspanningen om een wereld zonder kernwapens te verwezenlijken en voor het door middel van getuigenverklaringen aantonen dat kernwapens nooit meer mogen worden gebruikt", schrijft het Nobelprijscomité.

In deze video zie je meer over de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki:

De overlevenden uit Nagasaki en Hiroshima, ook bekend als hibakusha, hebben op basis van hun eigen ervaringen educatieve campagnes opgezet waarin ze waarschuwen voor de verspreiding en het gebruik van kernwapens.

De organisatie Nihon Hidankyo heeft duizenden getuigenverklaringen aangeleverd, maar ook resoluties uitgebracht en jaarlijkse delegaties naar de Verenigde Naties en diverse vredesconferenties gestuurd "om de wereld te herinneren aan de dringende noodzaak van nucleaire ontwapening", schrijft het comité.

Het Nobelprijscomité wijst erop dat de hibakusha over een aantal jaar niet langer onder ons zijn "als getuigen van de geschiedenis". Maar dan zullen nieuwe generaties in Japan de ervaring en de boodschap van de getuigen blijven overbrengen, is het idee. Over de hele wereld worden mensen daarvoor opgeleid.

Het Nobelprijscomité schrijft dat het goed is om te blijven herinneren wat kernwapens zijn: "de meest vernietigende wapens die de wereld ooit heeft gekend". Daarbij wordt verwezen naar hoe de landen die kernwapens bezitten hun wapens aan het moderniseren zijn en hun arsenaal vergroten. "Nieuwe landen lijken zich voor te bereiden om kernwapens te verkrijgen en er wordt gedreigd om ze in te zetten in voortdurende oorlogen", klinkt het. Dergelijke dreigementen zijn bijvoorbeeld geuit door Rusland en Noord-Korea.

De Nobelprijs voor de Vrede wordt sinds 1901 uitgereikt aan mensen of organisaties die, in de woorden van naamgever Alfred Nobel, een bijdrage hebben geleverd aan de "verbroedering van naties" en het tot stand brengen van vrede.

Er is een geldbedrag aan verbonden van omgerekend 950.000 euro. De uitreiking ervan is ieder jaar op 10 december, de sterfdag van Nobel.

Vorig jaar ging de vredesprijs naar Narges Mohammadi voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran. Eerder ging de onderscheiding naar onder anderen Nelson Mandela, Martin Luther King Jr., Moeder Teresa en de Europese Unie.

286 genomineerden

Dit jaar waren 286 mensen en organisaties genomineerd voor de prijs. Het Nobelcomité zegt niet wie dat zijn; de namen blijven vijftig jaar geheim.

Deze week zijn al de Nobelprijzen toegekend in de categorieën Literatuur, Scheikunde, Natuurkunde en Geneeskunde. Maandag volgt de Nobelprijs voor Economie.

In Australië heeft een hond zijn baasje aangevallen en daarbij haar arm afgebeten. Dat gebeurde in haar huis in de buurt van Townsville, in de deelstaat Queensland. De vrouw is in kritieke toestand naar een ziekenhuis gebracht. Volgens de laatste berichten is haar toestand stabiel.

De politie moest een tourniquet op de bovenarm van de 34-jarige vrouw plaatsen om te voorkomen dat ze te veel bloed zou verliezen. De hond, volgens de politie waarschijnlijk een pitbull, is door de politie doodgeschoten.

Leven gered

Het dier zou de vrouw bij de voordeur van haar huis hebben aangevallen. Een buurman vertelt aan de zender ABC dat hij geschreeuw hoorde. "Vijf minuten later stonden hier tien politieauto's en drie ambulances", zegt de man.

De hond stond in buurt al bekend als agressief. De buurman zegt dat het dier eerder deze week had geprobeerd zijn hond aan te vallen. Een andere buurtbewoner meldt aan ABC dat dezelfde hond hem twee weken geleden had aangevallen. "Ze hadden de hond in beslag moeten nemen nadat die mij gebeten had", zegt hij.

Volgens politieofficier Scot Warrick heeft de vrouw geluk gehad dat ze snel eerste hulp kreeg van de agenten. "Ze had behoorlijk veel bloedverlies. Die tourniquet heeft daar vrijwel direct een einde aan gemaakt. Daarmee is haar leven gered."

Strengere wetten

Volgens Warrick hadden de agenten "geen andere keus" dan het dier dood te schieten. Dat gebeurde ook op advies van dierencontroleurs. "De hond was erg boos, erg agressief en probeerde naar buiten te komen", zegt hij. "De politie moest het dier binnenhouden. De veiligste manier om dat te doen was het uitschakelen van de hond."

Een andere hond uit het huis, die geen tekenen van agressie vertoonde, is opgevangen door de dierenbescherming. Volgens Warrick is er mogelijk al eerder contact opgenomen met de politie over de agressieve hond. Details daarover worden nog onderzocht.

Onlangs is de wetgeving in Queensland aangescherpt voor hondenbezitters. Ze kunnen boetes krijgen als hun hond niet is aangelijnd waar dat verplicht is en gevangenisstraffen als er iemand overlijdt door een aanval van een hond. ABC meldt dat de politie niet verwacht dat de vrouw wordt aangeklaagd voor de aanval vanwege de ernst van haar verwondingen.

Door regenval in Zuid-Limburg als gevolg van ex-orkaan Kirk is een nevengeul van de Maas volgestroomd. Het gehucht Maasband is daardoor volledig omringd door water.

Het dorp in het Grensmaasgebied tussen het Julianakanaal en de Maas is nu alleen nog bereikbaar via een brug, schrijft L1 Nieuws. Het gehucht bestaat uit drie straten en telt zo'n 140 inwoners.

Bekijk hier de beelden gemaakt met een drone:

De nieuwe hoogwaterbrug in Maasband, de Hoxweerdbrug, werd in december vorig jaar geopend en is nu voor het eerst onmisbaar voor de inwoners, schrijft de omroep. De brug maakt deel uit van het Grensmaasproject, dat overstromingen moet voorkomen.

Ponten uit de vaart

Rijkswaterstaat is erg blij dat de nevengeul zijn werk doet en mensen in het gehucht droog blijven. "Die brug is aangelegd zodat het dorp bereikbaar blijft. Maar ook om eventuele evacuatie van de bewoners mogelijk te maken", licht een woordvoerder toe. De inwoners van Maasband zullen nog even gebruik moeten maken van de brug. "Dat water is niet 1, 2, 3 weggetrokken", aldus de woordvoerder.

Vanwege de hoge waterstand van de Maas zijn meerdere veerponten tijdelijk uit de vaart gehaald, schrijft de omroep. Een samengesteld crisisteam houdt de situatie van de Maas nauwlettend in de gaten.

Kirk

Het staartje van orkaan Kirk veroorzaakte vooral gisteren veel regenval in Zuid-Limburg. Dat water wordt afgevoerd door de Maas, die daardoor snel stijgt. Kirk was over Spanje en Frankrijk Europa binnengetrokken, waarbij met name dat laatste land het zwaar te verduren kreeg.

Het treinverkeer tussen Alphen aan den Rijn en Bodegraven kan weer opgestart worden, zegt een woordvoerder van ProRail. Het schip dat vanochtend een spoorbrug aanvoer is losgemaakt.

Het treinverkeer tussen Utrecht en Leiden rijdt ook weer volgens de dienstregeling.

Er reden zeker zeven uur lang geen treinen vandaag. Dat kwam omdat er een schip geladen met grind op de rivier de Gouwe tegen een spoorbrug aan was gevaren.

Tijdens het ongeluk, dat rond 07.00 uur gebeurde, stond de brug open. Er zijn geen gewonden gevallen. Hoe groot de schade aan de brug is, is nog niet bekend.

De scheepvaart blijft nog wel gestremd, maar er is nog niet bekend voor hoelang. Ook is nog niet bekend hoe het ongeluk kon gebeuren.

De gasrekening dreigt de komende jaren voor veel mensen een zware last te worden. Steeds meer woningen gaan van het gas af, maar niet iedereen kan zich die overstap veroorloven. Bovendien draaien de 'achterblijvers' - vaak kwetsbare huishoudens - op voor steeds meer vaste kosten. Voor huishoudens die de komende jaren evenveel gas blijven verbruiken, kan de rekening honderden euro's per jaar hoger gaan uitvallen.

Dat blijkt uit onderzoek (.pdf) van CE Delft in opdracht van Essent naar de gasrekening in 2030. Volgens energiebedrijf Essent komt de verhoging voornamelijk door een stapeling van overheidsbeleid. "Dit kan bij klanten, die enkel de naam van hun leverancier boven de factuur zien, tot frustraties leiden", meent Essent.

Daarnaast zegt de marktleider - die aan zo'n 2,5 miljoen huishoudens gas en elektriciteit levert - zich zorgen te maken om de groep van zo'n 400.000 huishoudens met 'energiearmoede' die het geld niet heeft om te verduurzamen. "Als hun gasrekening met 400 euro per jaar stijgt, redden zij het niet met korter douchen", zegt Essent-CEO Resi Becker in Trouw.

Zonder gerichte maatregelen zullen duizenden gezinnen niet meer in staat zijn om de energierekening te betalen, zo klinkt de waarschuwing. "Structurele maatregelen zijn nodig om deze huishoudens te helpen bij het energiezuiniger maken van de woning en aardgas te verruilen voor een duurzamer alternatief."

Energie weer duurder

De energieprijzen zijn op dit moment aanzienlijk lager dan in 2023, maar de verwachting is dat de prijs de komende tijd weer zal stijgen. In het ongunstigste scenario kan de rekening volgens de onderzoekers voor een gemiddeld huishouden in 2030 oplopen tot 2290 euro per jaar - een stijging van 400 euro ten opzichte van afgelopen jaar. "Zo'n stijging is een te zware last voor kwetsbare huishoudens met een kleine portemonnee, die vaak niet kunnen profiteren van subsidies en hun energierekening veelal niet kunnen betalen."

Een medewerker van de dierenambulance Amstelland heeft voor de vijfde keer dit jaar een ontsnapte serval gevangen. Deze keer ging het om een dier in Weesp.

Sinds juli van dit jaar staat de serval, een katachtige, op de lijst van zoogdieren die niet als huisdier mogen worden gehouden. Maar wie nu nog een serval heeft, mag die houden tot het dier sterft.

De serval is meestal schuw, maar kan gevaarlijk zijn. Ook zijn ze goed in ontsnappen, blijkt uit meerdere berichten van weggelopen servals de afgelopen maanden.

"Dit dier wordt door de eigenaren binnengehouden. Wat je dan ziet, is dat het beest buiten meteen verwilderd raakt", zegt dierenambulancemedewerker Miriam tegen de regionale omroep NH. De eigenaar van de serval die nu is ontsnapt, kon het dier niet meer benaderen, terwijl hij nog maar twee uur weg was, legt ze uit.

De serval uit Weesp was eerder ook al eens ontsnapt, maar toen konden zijn baasjes het beest nog zelf naar binnen krijgen.

'Niet wenselijk'

De medewerker van de dierenambulance moest dit jaar in totaal al vijf keer uitrukken voor zo'n ontsnapte katachtige en vindt het niet wenselijk dat de serval als huisdier wordt gehouden. Het vangen van de tijgerkat is ingewikkeld, bleek ook gisteren weer in Weesp.

"Je moet eerst de hele omgeving afzetten, zodat het beest niet kan vluchten. Je moet ook rustig en weloverwogen te werk gaan. We hebben vangstokken en een speciale servalkooi. Dat is eigenlijk een hondenvangkooi, maar hij werkt heel goed voor servals", legt Miriam uit.

"De schade kan zeer groot zijn voor een mens. Dit is namelijk niet even een poesje vangen."

In Nederland is bijna 18 procent van de mensen van 15 jaar en ouder lhbtqia, oftewel lesbisch, homoseksueel, bi-plus, transgender, queer, intersekse of aseksueel. Dat is de inschatting van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van een groot bevolkingsonderzoek dat het bureau vorig jaar uitvoerde.

Het is voor het eerst dat het CBS met cijfers komt over deze groepen. Vandaag is Coming-Outdag, de dag waarop wereldwijd aandacht wordt besteed aan het uit de kast komen.

Meeste mensen 'bi-plus'

Zo'n 2,7 miljoen mensen zijn lhbtqia, zegt het CBS. Van hen zijn 272.000 mannen homoseksueel en 106.000 vrouwen lesbisch.

Verder zijn er bijna 1,7 miljoen mensen die volgens het CBS bi-plus zijn. Zij voelen zich aangetrokken tot meer dan één gender, een groep waarvoor vroeger de term biseksueel werd gebruikt.

In het CBS-onderzoek werd gevraagd naar aantrekkingskracht. Vrouwen die antwoordden dat zij "vooral op mannen" of "vooral op vrouwen" vallen, worden ook gerekend tot bi-plus, net als mannen die antwoordden dat zij "vooral op vrouwen" of "vooral op mannen" vallen.

Daarnaast zijn ongeveer 151.000 mensen transgender. Een derde van hen identificeert zich als non-binair of genderqueer. Zij identificeren zichzelf niet als man of vrouw, maar kunnen zich wel aangetrokken voelen tot iemand met hetzelfde fysieke geslacht of een ander geslacht.

Volgens de onderzoekers wonen lhbtqia'ers relatief vaak in grote steden en zijn ze jonger dan de gemiddelde Nederlander.

Dat bi-plus veruit de grootste groep is binnen de regenbooggemeenschap, komt niet als een verrassing voor Sara Verlee, projectleider community bij Bi+ Nederland. De bi-plus-gemeenschap is volgens haar niet alleen de grootste groep, maar ook de meest onzichtbare.

Die onzichtbaarheid heeft volgens Verlee te maken met de 'monoseksuele norm'. "Dat is de verwachting dat je maar op één geslacht kan vallen. Als je een vrouw op straat hand in hand ziet lopen met een man, denken veel mensen automatisch dat zij hetero is. Maar ze kan natuurlijk óók op vrouwen vallen."

Daarnaast vallen bi-plussers volgens Verlee mogelijk minder op omdat ze in het dagelijks leven vaak een ander label gebruiken. Mensen nemen je namelijk niet altijd serieus als je zegt dat je bi-plus bent, legt ze uit. "Soms hoor je dat het een fase is, of mensen zeggen dat het niet bestaat."

'Doen alsof je hetero bent'

Verlee, zelf ook bi, voelde zich alleen toen ze haar geaardheid ontdekte. Ze zocht naar aansluiting in de regenbooggemeenschap, maar vond die daar niet direct. "Over nare ervaringen werd soms gezegd: bij jou is het niet zo erg, want je kan altijd nog doen alsof je hetero bent." Bij de organisatie Bi+ Nederland voelde ze zich wel geaccepteerd.

Het is goed dat het CBS-onderzoek nu onderstreept dat de bi-plus-groep de grootste is binnen de lhbtqia-gemeenschap, vindt Verlee. "Dan kan de groep de aandacht krijgen die deze verdient."

In de Amerikaanse staat Florida zijn inmiddels zestien doden geteld als gevolg van orkaan Milton, melden de plaatselijke autoriteiten. De orkaan heeft de staat inmiddels afgezwakt verlaten.

De enorme stormvloed waarvoor eerder werd gewaarschuwd, bleef uit. Wel heeft Milton veel schade veroorzaakt. Miljoenen mensen zitten zonder stroom en het waterpeil in de rivieren kan nog dagen blijven stijgen.

Hulpdiensten zijn druk met het opruimen van omgevallen bomen en elektriciteitsmasten. Op sommige plekken kan dit nog weken of maanden duren.

Uit heel Florida komen meldingen van schade. Sommige eilanden voor de kust zijn overstroomd, en in Saint Petersburg rukte de orkaan het dak van een honkbalstadion.

Beelden van de schade in Tampa:

"Het opent je ogen voor wat Moeder Natuur kan aanrichten", zegt de 25-jarige Chase Pierce, die woont in het westen van Saint-Petersburg, tegen persbureau Reuters. Hij zag hoe transformatoren ontploften, vonken rondvlogen en een elektriciteitskabel in de achtertuin viel.

Kredietbeoordelaar Fitch Ratings raamt de totale schade die bij verzekeraars kan worden geclaimd tussen de 30 en 50 miljard dollar. Dat zou het hoogste bedrag zijn sinds orkaan Ian in 2022.

Florida en omliggende staten zijn nog herstellende van orkaan Helene, die pas twee weken geleden over het gebied raasde.

De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump viel zijn Democratische tegenstanders aan op de manier waarop zij de wederopbouw na de twee orkanen aanpakken. De federale overheid heeft volgens Trump "niet gedaan wat je zou moeten doen, met name in North Carolina". Die staat werd hard getroffen door Helene, en Trump staat daar voor een zware strijd tegen Kamala Harris.

Harris stelde impliciet dat Trump leugens verspreidt over de reactie van de overheid. "Helaas hebben we de afgelopen twee weken, sinds orkaan Helene en nu direct na Milton, gezien dat mensen politieke spelletjes spelen", zei ze, zonder Trump bij naam te noemen.

Zorgverzekeraars brachten jarenlang onterecht incassokosten in rekening bij betalingsachterstanden voor zorgpremies en eigen risico.

Uit acht gepubliceerde uitspraken van vier rechtbanken blijkt dat er tot en met vorig jaar ten onrechte incassokosten bij klanten in rekening zijn gebracht.

Verzekeraars mogen op zich wel incassokosten in rekening brengen. Maar in deze gevallen was het onterecht, omdat de regels voor het in rekening brengen van de extra kosten niet goed in de algemene voorwaarden stonden.

Het gaat om vorderingen van de vier grootste verzekeraars, Zilveren Kruis, CZ, VGZ en Menzis. Samen zijn zij goed voor 85 procent van de markt.

Vage voorwaarden

Jurist en schuldenexpert André Moerman onderzocht de gerechtelijke uitspraken. Hij stelt vast dat kantonrechters oordelen dat verzekeraars het zogeheten incassobeding in de algemene voorwaarden te ruim formuleren.

In zo'n beding staat bijvoorbeeld: "Als u (verzekeringnemer) niet op tijd betaalt, kunnen wij administratiekosten, invorderingskosten (waaronder incassokosten) en de wettelijke rente aan u (verzekeringnemer) in rekening brengen".

Moerman merkt daarover op dat de hoogte van de incassokosten niet wordt vermeld. Ook worden andere kosten dan incassokosten vermeld en wordt niet aangegeven dat er eerst een gratis aanmaning wordt gestuurd. "Dat is onvoldoende informatie en dus reden voor de kantonrechter om het incassobeding te vernietigen en de incassokosten af te wijzen", aldus Moerman.

Te vaag

Hoogleraar consumentenrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Charlotte Pavillon zegt dat lagere rechters bij verschillende rechtbanken één lijn trekken. Die lijn is dat algemene voorwaarden duidelijk moeten zijn en dat verzekeraars geen kosten in rekening mogen brengen die afwijken van de wet.

De gerechtelijke uitspraken hebben alleen gevolgen voor de vorderingen waarover de verzekeraars een uitspraak van de rechter vroegen. Alleen in die gevallen werden de incassokosten door de rechter doorgestreept.

Moerman vindt dat de consumentenbescherming door de rechter niet alleen gevolgen zou moeten hebben voor deze individuele zaken die voor de rechter zijn gebracht, maar voor alle zaken. "Het wordt tijd dat de wetgever hiernaar gaat kijken."

Betalingsachterstanden

In de afgelopen jaren hebben zorgverzekeraars bij honderdduizenden verzekerden incassokosten in rekening gebracht. De verzekeraars zijn verplicht betalingsachterstanden van zes maanden te melden bij het CAK. Vorig jaar werden daar 178.916 verzekerden met achterstanden geregistreerd, dit jaar al ruim 184.000. Het aantal keren dat incassokosten in rekening werden gebracht, is nog hoger, want ook bij kortere betalingsachterstanden gebeurt dat. Hoeveel gevallen het zijn, is niet duidelijk.

Ook is niet duidelijk wat de recente uitspraken van de kantonrechters kunnen betekenen voor verzekerden bij wie incassokosten in rekening zijn gebracht. Zij zouden, zegt Moerman, met die uitspraken in de hand, de reeds betaalde incassokosten kunnen aftrekken van het bedrag dat de verzekeraar nog tegoed heeft. "Hierbij geldt wel dat andere rechtbanken zich er nog niet expliciet over hebben uitgelaten."

Ook Pavillon wijst erop dat er wel een tendens zichtbaar is, maar dat andere kantonrechters er misschien toch anders naar kijken. En jurisprudentie van een hogere rechter is er nog niet", zegt Pavillon, die zelf ook rechter-plaatsvervanger is. "Als ik jurist bij een zorgverzekeraar was, zou ik naar die jurisprudentie op zoek gaan."

In reactie op de recente uitspraken wijzen zorgverzekeraars erop dat zij zich aan de wettelijke normen houden voor het vaststellen van incassokosten. Per 2024 hebben zij de formulering van de voorwaarden aangepast.

Goedemorgen! De koningen van Nederland en België openen samen een enorme sluis bij Terneuzen en de winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede wordt bekendgemaakt.

Eerst het weer: Vanmorgen komen in het noorden nog enkele buien voor, elders blijft het droog en klaart het op. Vanmiddag is het overal droog met geregeld veel ruimte voor de zon. Bij een matige westenwind wordt het maximaal 12 tot 14 graden. Het weekend verloopt overwegend droog, vanaf maandag volgt wisselvalliger weer.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het dodental in de Amerikaanse staat Florida als gevolg van orkaan Milton is opgelopen tot tien, hebben de plaatselijke autoriteiten gemeld. De orkaan heeft Florida verlaten en is inmiddels afgezwakt tot de eerste categorie.

Milton heeft niet de catastrofale vloedgolf veroorzaakt waarvoor werd gevreesd, maar er is wel veel schade. Miljoenen mensen zitten zonder stroom en er zijn zorgen over overstromingen. De waterstand in de rivieren kan nog dagen blijven stijgen.

Gouverneur DeSantis van Florida verwacht dat het aantal doden nog zal stijgen. De tien mensen die zijn omgekomen waren het slachtoffer van tornado's die door de orkaan werden veroorzaakt. Er zijn zeker 27 tornado's geteld.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Het noorderlicht was gisteravond op veel plaatsen in Nederland te zien. Zelfs met het blote oog was het bijzondere natuurverschijnsel waar te nemen. Dat komt maar een paar keer per jaar voor: normaal gesproken is het fenomeen alleen te zien met een juist ingestelde camera.

Marc Labee filmde het noorderlicht gisteravond in het Friese Gorredijk:

Fijne dag!

In het zuidwesten van Pakistan zijn twintig mijnwerkers gedood door schutters. Ook raakten zeven mensen gewond, meldt de politie in de provincie Beloetsjistan.

Zwaarbewapende schutters bestormden gisteravond laat lokale tijd de accommodaties bij een kolenmijn. Ze verzamelden de mannen en openden het vuur op hen. Ook vuurden ze raketten en granaten af op de mijn. De meeste slachtoffers zijn Pakistaans, drie van de doden en vier van de gewonden hebben de Afghaanse nationaliteit.

Onrust

Vooralsnog heeft niemand de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. In Beloetsjistan is het al jaren onrustig door separatistische groeperingen. De grootste provincie van Pakistan beschikt over natuurlijke rijkdommen als olie, kolen, gas, koper en goud, maar is ook de armste provincie. Volgens de Beloetsjen, een volk uit de regio, worden die rijkdommen ingepikt door de centrale regering.

Verder is de provincie ook de thuishaven van islamitische extremisten, die vaak aanvallen uitvoeren op leden van de sjiitische minderheid.

Afgelopen maandag kwamen bij een grote explosie in Karachi twee Chinese arbeiders om het leven. Een strijdgroep die het Beloetsjistan Bevrijdingsleger heet, zei de aanslag te hebben uitgevoerd. De Chinese ambassade in Pakistan sprak van een terroristische aanslag.

Met een symbolische druk op een rode knop hebben koning Willem-Alexander en de Belgische koning Filip de Nieuwe Sluis in Terneuzen geopend. De bouw van de zeesluis duurde ruim zeven jaar. De Nieuwe Sluis ligt op Nederlands grondgebied maar moet vooral de haven bij de Belgische stad Gent beter bereikbaar maken voor zeeschepen.

Langs de kant stonden vroeg in de ochtend al tientallen toeschouwers, schrijft Omroep Zeeland. "Twee koningen hier vind ik heel bijzonder", zegt Nel uit Terneuzen. Maar ze komt niet alleen daarvoor kijken. "Al die kranen en bouwwerken, het is echt iets om trots op te zijn."

Voor projectdirecteur Eric Marteijn is het een bijzondere dag: jarenlang was hij betrokken bij de bouw van de Nieuwe Sluis en nu de klus is geklaard, gaat hij met pensioen. "Ik had geen wekker nodig vanochtend. Na mijn trouwen vind ik dit de spannendste dag van mijn leven. Ik voel me trots. En genieten, dat is de kunst vandaag."

Bekijk hier de opening door de koningen:

De sluis is 427 meter lang, 55 meter breed en bijna 16,5 meter diep. Daarmee behoort het bouwwerk tot de grootste sluizen van de wereld. Het is net zo groot als de sluizen in het Panamakanaal en een fractie kleiner dan de Zeesluis IJmuiden, die in 2022 in gebruik is genomen.

De eerste plannen voor de sluis stammen uit 2011. Vier jaar later zetten Nederland en België hun handtekening voor de bouw. De vraag naar een grotere zeesluis kwam vooral uit België. Het complex bij Terneuzen was te klein geworden om grote zeeschepen door te kunnen laten varen naar Gent.

Het is dan ook niet verrassend dat Vlaanderen voor zo'n 80 procent van de kosten opdraait. In totaal is circa 1,2 miljard euro betaald, ongeveer een kwart meer dan vooraf was begroot. Nederland betaalt een paar honderd miljoen euro en de Europese Unie draagt een bescheiden bedrag bij.

Corona

De opening van de sluis stond aanvankelijk gepland voor 2022, maar onvoorziene problemen gooiden roet in het eten. Door corona konden vanwege de afstandsregels minder mensen het bouwterrein op en bepaalde sluisonderdelen die in China werden gemaakt, arriveerden met vertraging.

Daarnaast leidden de vondst van PFAS in de grond en inflatie als gevolg van de oorlog in Oekraïne tot verdere vertraging en een flinke stijging van de kosten. "Dat kun je van tevoren niet budgetteren. Dus dat kost extra geld", zei de projectdirecteur vorig jaar.

Het werd een project waarbij Nederland en Vlaanderen maar al te graag de samenwerking benadrukken. Daarom was zowel koning Willem-Alexander als koning Filip vandaag aanwezig om de sluis samen te openen.

Voor de naamgeving van de sluis werd een speciale commissie in het leven geroepen. Bij gebrek aan een betere naam werd in november vorig jaar besloten vast te houden aan de werktitel 'De Nieuwe Sluis'. Voor het hele sluizencomplex Terneuzen werd wel een nieuwe naam bedacht: Noordzeesluizen.

Te veel springstof

De aanleg van de sluis ging geruisloos, tot een verkeerde berekening opeens tot veel schade en landelijke media-aandacht leidde. Voor de bouw moest de ruim honderd jaar oude Middensluis wijken, maar dat verliep niet volgens plan. Bij het opblazen van de wanden werd te veel springstof gebruikt.

De knal was kilometers verderop te horen en bijna 200 mensen hadden schade gemeld, zoals scheuren in gebouwen en gesneuvelde ramen. De projectleider noemt dat moment in een terugblik bij Omroep Zeeland "een smet op ons blazoen". Pas na nieuw onderzoek kon de rest van Middensluis maanden later worden afgebroken.

Werkgelegenheid

De Terneuzense burgemeester Erik van Merrienboer noemt de opening een belangrijke mijlpaal. "Het is niet alleen qua infrastructuur een logistieke nieuwe schakel. Het is voor Terneuzen en onze regio veel meer dan dat." Hij hoopt dat de sluis de komende eeuw zorgt voor groei langs het kanaal van Gent naar Terneuzen en voor meer werkgelegenheid in de regio.

De sluis verkort ook de wachttijd voor binnenvaartschepen, die het kanaal vooral gebruiken op de route van Rotterdam naar Gent en Parijs. Zij varen niet altijd rechtstreeks door naar België, maar laden en lossen hun lading ook bij bedrijven langs het kanaal van Gent naar Terneuzen

Afrondende fase

De opening vandaag betekent niet dat de nieuwe sluis meteen op volle kracht draait. "Dat kan niet", legt een woordvoerder uit. "Deze sluis is zo groot dat er eerst geoefend moet worden door de medewerkers." Dat gaat nog enkele maanden duren. Steeds zal een iets groter schip door de sluis varen totdat iedereen ermee kan werken.

Ook rond het sluizencomplex wordt druk verder gewerkt. De dienstenhaven waar bijvoorbeeld sleepboten en andere nautische diensten komen te liggen, is voorlopig nog niet klaar. "Dat gaat nog maanden duren", zegt de woordvoerder, "maar het grootste deel van het project is klaar."