NOS Nieuws - Algemeen

Burgemeester Joyce Langenacker van de gemeente Zeist zegt dat het steekincident in Den Dolder, waarbij een 76-jarige vrouw om het leven kwam, "herinneringen doet herleven". De verdachte was bij dezelfde psychiatrische kliniek opgenomen als Michael P., die in 2017 Anne Faber doodde.

Vandaag werd de 27-jarige verdachte voorgeleid aan de rechter-commissaris. Die heeft bepaald dat hij nog minstens 14 dagen langer blijft vastzitten. De man wordt verdacht van moord of doodslag.

Fivoor

Het incident gebeurde afgelopen donderdag op de Duivenhorst, niet ver van het terrein van de kliniek. De 27-jarige man werd een dag later aangehouden. Hij is een patiënt van zorginstelling Fivoor en verbleef op een gesloten afdeling voor mensen met een licht verstandelijke beperking, schrijft RTV Utrecht.

Michael P. werd ook behandeld bij Fivoor, maar op een andere afdeling. P. verkrachtte en doodde Anne Faber tijdens een verlof. Het was een zaak die landelijk veel stof deed opwaaien.

"Dit opent oude wonden", aldus Langenacker op de website van de gemeente Zeist, waar Den Dolder onder valt. "De pijn, het verdriet en het ongeloof onder inwoners van Den Dolder is groot."

Verbijsterd

Belangenvereniging Den Dolder (BDD) is "verbijsterd dat dit weer kon gebeuren". "Je wordt er moedeloos van. Er zal meer moeten veranderen." De vereniging wil dat er een plan komt met duidelijke afspraken, zodat een dodelijk incident niet opnieuw kan plaatsvinden.

De dood van de 76-jarige vrouw heeft een grote impact op het dorp, aldus BDD. Vrijdagavond was er een bewonersbijeenkomst in de Maria Christinakerk, waar enkele tientallen mensen op af kwamen. Zij hadden volgens de gemeente vooral zorgen en vragen over het politieonderzoek, de verdachte en veiligheidsmaatregelen.

Een droomauto, wereldreis of traplift voor het huis waar je nooit meer weg wil. Per 1 juli 2025 moet het mogelijk worden om 10 procent van de complete pensioenspaarpot uit te laten betalen op de eerste pensioendag. Met dit 'bedrag ineens' is een grote meerderheid van de Tweede Kamer akkoord. En ook in de Eerste Kamer, die er binnenkort over stemt, lijkt er een ruime meerderheid voor te zijn.

Het plan is onderdeel van de pensioenveranderingen, maar door praktische bezwaren komt het pas 5 jaar na de nieuwe pensioenwet in stemming. Het idee is dat gepensioneerden hierdoor meer zeggenschap hebben over hun pensioengeld. Zo kunnen ze vaker in goede gezondheid genieten van hun gespaarde pensioengeld.

Stel je hebt in je werkende leven 250.000 euro opgebouwd in je pensioenpot, dan zou je dus 25.000 euro op kunnen nemen. Uit onderzoek van budgetvoorlichter Nibud blijkt dat een derde van de mensen tussen 55 en 67 jaar interesse heeft in het direct opnemen van een bedrag.

Werkenden die tegen hun pensioen zitten, willen dat dan vooral gebruiken voor reizen, het afbetalen van de hypotheek of de aanschaf van bijvoorbeeld een auto, boot of camper. In mindere mate wordt schenken aan de kinderen of aan een goed doel genoemd.

"Hier komen vaak mensen die al lang en serieus nadenken over een aankoop," zegt Arnold Kriens, die kampeerwagens verkoopt in Heinenoord. "Vaak gaat het om mensen die bijna met pensioen gaan." Kriens ziet het 'bedrag ineens' als een kans. "Als op deze manier mensen een beetje hulp krijgen om hun droom waar te maken, is dat natuurlijk heel mooi." Veel vragen krijgt de verkoper er nog niet over, maar hij verwacht dat wel als de regeling ook door de Eerste Kamer is.

Nadenken over risico's

Nikki Trip, pensioenbestuurder in opleiding en voorzitter van Jongeren in Institutioneel Pensioen, snapt dat het aantrekkelijk kan zijn om in één keer 10 procent van je pensioenpot op te nemen. Maar er zitten ook risico's aan verbonden. "De maandelijkse pensioenuitkering wordt een beetje lager. Wat gebeurt er als bijvoorbeeld de zorgkosten hoger worden? Ik vraag me af of mensen daar rekening mee houden."

Ook merkt ze op dat het Nederlandse pensioenstelsel gebaseerd is op het principe van solidariteit. "Het idee is dat je pensioen levenslang krijgt uitgekeerd, ook als je heel erg lang leeft. En als je vroeg komt te overlijden, blijft het door jou opgebouwde vermogen in het pensioenfonds. Dankzij die solidariteit is armoede onder ouderen relatief laag bij ons." 13,5 procent van gepensioneerden loopt risico op armoede in Nederland; ietsje lager dan het EU-gemiddelde van 15,5 procent, volgens cijfers van Eurostat.

Tot 80 procent inleveren

Ook het Nibud waarschuwt voor de financiële risico's van het bedrag ineens. "Verkeerde keuzes kunnen leiden tot spijt", zegt onderzoeker Michael Visser. "Bij de opname van het bedrag ineens vóór de AOW-datum zijn vooral lagere en middeninkomens financieel slechter af. Dit komt voornamelijk door de nadelige effecten op toeslagen."

Omdat iemand een groot bedrag ontvangt, kan het voorkomen dat die gekort wordt op zorg- of huurtoeslag. Daarnaast wordt het bedrag als inkomen beschouwd in het jaar dat iemand het ontvangt, waardoor inkomstenbelasting verschuldigd is.

Het Nibud berekent dat mensen vaak zo'n 50 procent aan belasting moeten betalen van het 'bedrag ineens'. Wanneer iemand een relatief laag inkomen heeft, tussen de 20.000 en 30.000 euro per jaar, blijft er nog minder van over. Door aftrek van belasting en het stopzetten van toeslagen moet iemand zo'n 70 tot 80 procent van het bedrag inleveren.

Rekenhulp

Het Nibud riep daarom eerder het kabinet op het 'bedrag ineens' fiscaal neutraal te maken. Dat zou er moeten voor zorgen dat het voor mensen met een lager inkomen een serieuze optie wordt. Maar een amendement van het CDA daarover werd door de Tweede Kamer afgewezen.

Daarnaast zou het goed zijn als de overheid duidelijk communiceert over de mogelijke nadelige gevolgen. In Groot-Brittannië, waar een vergelijkbare regeling bestaat, geeft de overheid advies aan pensioenspaarders die overwegen een bedrag ineens op te nemen. Het ministerie van Sociale Zaken laat weten dat er over een rekenhulpmiddel wordt nagedacht.

De militaire politie heeft in Brussel een gewapende man overmeesterd bij het kantoor van de Belgische premier Alexander De Croo. Dat melden Belgische media. De man had een mes bij zich.

Niemand raakte gewond. Het incident gebeurde rond 10.00 uur in de Wetstraat, de straat waar de Belgische federale overheidsinstellingen zitten.

Volgens de Brusselse politie uitte de man bedreigingen tegenover de politie. Waarom de man daar met het mes liep, is onbekend. Een verslaggever van VTM Nieuws meldt dat de man het gebouw wilde binnendringen.

De woordvoerder van De Croo laat aan Het Laatste Nieuws weten dat hij "geschokt is door het incident". "We willen uitdrukkelijk de agenten van de militaire politie bedanken. We volgen de situatie op de voet samen met de politie. We zijn opgelucht dat er bij het incident niemand gewond is geraakt."

In een gebouw verderop in de Wetstraat wordt vandaag verder onderhandeld over een nieuwe Belgische regering. Die gesprekken lopen al sinds de verkiezingen in juni vorig jaar.

De aanslag op de kerstmarkt in Maagdenburg heeft een zesde leven geëist. Een vrouw van 52 die gewond was geraakt toen een man in een auto in volle vaart over de kerstmarkt reed, is in het ziekenhuis overleden aan haar verwondingen.

Vijf mensen kwamen ter plekke om het leven toen dader op 20 december op de menigte in de Oost-Duitse stad inreed: vier vrouwen en een jongen van 9. Aanvankelijk werden zo'n 200 gewonden gemeld, maar dat aantal is bijgesteld naar bijna 300. Een aantal mensen meldde zich pas later bij de politie of zocht zelf medische hulp.

De verdachte, Taleb al-Abdulmohsen, zit nog in voorarrest. De man is in de twee jaar voorafgaand aan het incident in zeven onderzoeken in beeld geweest, meldt het Duitse persbureau DPA op basis van bronnen bij de veiligheidsdiensten. Vijf keer deed hij aangifte, twee keer was hij verdachte. Om wat voor gevallen het ging, is niet bekend.

Toerekeningsvatbaar

Het onderzoek richt zich erop in hoeverre de man toerekeningsvatbaar was op het moment van het incident. Hij wordt door deskundigen psychologisch onderzocht.

Ook wordt de rol van de politie onderzocht. De man kon tussen een verkeerslicht en een afzetting van betonblokken doorrijden. De afstand daartussen was 6 meter, terwijl in het veiligheidsplan was vastgelegd dat dat maximaal 4 meter mocht zijn. Een politieauto stond niet precies op de afgesproken plek, maar een paar meter verderop.

Daarnaast wordt onderzocht waarom vluchtroutes waren afgesloten met stalen kettingen.

De van oorsprong Saudische Abdulmohsen reed in een huurauto over de kerstmarkt. Hij kon onmiddellijk worden gearresteerd. De arts kwam in 2006 naar Duitsland. Hij definieerde zichzelf als ex-moslim die kritiek had op de islam. Op sociale media uitte hij steun aan extreem-rechts. In 2013 werd hij veroordeeld voor het dreigen met een aanslag.

Een touringcar met tientallen middelbare scholieren is vanochtend in brand gevlogen in Limburg. Alle inzittenden konden het voertuig op tijd verlaten.

Op N273 bij het dorp Grathem, niet ver van Roermond, rook de chauffeur een brandlucht en zag ook daadwerkelijk rook uit de bus komen, schrijft L1 Nieuws. Hij besloot de bus stil te zetten. Alle veertig passagiers konden het voertuig op tijd verlaten.

De bus brandde volledig uit:

De leerlingen van 12 tot 18 jaar waren onderweg naar een technische school in de Belgische stad Maaseik, vlak over de grens. Voor hen wordt vervangend vervoer geregeld.

De oorzaak van de brand is nog onbekend. De N273 is tijdelijk afgesloten.

Journalisten in Nederland hebben opnieuw vaker melding gedaan van incidenten tijdens hun werk. Het aantal meldingen steeg in 2024 naar 249, meldt de organisatie PersVeilig. In 2023 werden er 218 incidenten gemeld, in 2022 waren dat er 198. Dat was een daling ten opzichte van het coronajaar 2021, toen er 271 meldingen van incidenten waren.

Vooral rond demonstraties en rellen hadden journalisten vaker te maken met bedreiging, intimidatie of fysiek geweld, bijna drie keer zo vaak als een jaar eerder (43 tegenover 15 keer). Vooral bij de verschillende pro-Palestina-rellen in Amsterdam werden journalisten belaagd. De totale stijging komt grotendeels daardoor, zegt PersVeilig.

Het vaakst hadden journalisten te maken met bedreiging (99 keer), discriminatie of intimidatie (72 keer) en fysiek geweld (56 keer).

Drie keer zoveel fysiek geweld

Daarbij valt op dat het aantal fysieke aanvallen op journalisten is gestegen van 29 keer in 2023 naar 56 keer vorig jaar, waarvan 31 meldingen over mishandeling gingen. Discriminatie of intimidatie werd 72 keer gemeld, tegen 42 keer in 2023. Het aantal keren dat bedreiging werd gemeld, nam af van 125 naar 99.

De meeste agressie tegen journalisten werd mondeling (68 keer) of via sociale media (46 keer) geuit.

In de organisatie PersVeilig werken de journalistenvakbond NVJ en het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren met politie en justitie samen om te proberen journalisten te beschermen tegen geweld en agressie.

Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat er bij het sunneklaasfeest op Ameland geen problemen waren voor journalisten, na de gewelddadigheden in 2023. Toen werden journalisten die verslag wilden doen van de alternatieve sinterklaasviering belaagd en achtervolgd.

Geschrokken

Minister Bruins (OCW) zegt geschrokken te zijn van het groeiend aantal meldingen van journalisten. "En elke journalist die geïntimideerd en bedreigd wordt, of te maken krijgt met fysiek geweld is er één te veel."

"Journalisten moeten we koesteren, zij zorgen juist voor een samenleving waarin kritisch gekeken wordt naar wat instituties doen en ze houden toezicht op bestuurders en politiek", stelt hij.

Emma en Noah waren afgelopen jaar de meest gekozen namen voor baby's, meldt de Sociale Verzekeringsbank. 922 jongens werden Noah genoemd en 657 meisjes kregen Emma als naam.

Noah was in de vijf jaar ervoor ook al de populairste naam voor jongens. Emma was ook al eerder een populaire naam voor meisjes: in 2023 stond Emma op de vierde plek.

Vorig jaar werden er 165.594 baby's geboren: 84.990 jongens en 80.604 meisjes.

Bij de jongens zijn Luca en Lucas de nummer twee en drie. Lucas stond ook in 2023 al op plek drie. Verder steeg de jongensnaam Mees van acht naar zes. Adam kwam voor het eerst de top tien binnen; tien jaar geleden stond deze naam nog op plek 30.

Bij de meisjes werden Olivia en Nora het vaakst gekozen na Emma. Olivia stond op dezelfde plek als in 2023. Nora klom van plek zes naar plek drie.

De genderneutraalste naam is Charlie. Deze naam werd aan precies evenveel meisjes als jongens gegeven: 156 keer. Robin (68 meisjes en 64 jongens) en Sammy (11 meisjes en 10 jongens) staan in deze categorie op plek 2 en 3.

De film Emilia Pérez heeft de meeste prijzen gewonnen bij de Golden Globes in Los Angeles. De film van de Franse regisseur Jacques Audiard won vier prijzen: beste musical/komedie en beste niet-Engelstalige film. Zoë Saldana kreeg een Golden Globe voor de beste vrouwelijke bijrol in de film en de productie won een beeldje voor het beste originele nummer.

Emilia Pérez vertelt over een Mexicaanse drugsbaas die in transitie gaat om vrouw te worden. Karla Sofía Gascón speelt de hoofdrol, Saldana is haar advocaat.

Actrice Demi Moore won vannacht voor het eerst in haar carrière een grote filmprijs. Ze kreeg een Golden Globe voor haar rol in The Substance, een horrorkomedie over de zoektocht naar de eeuwige jeugd. "Ik ben in shock", zei Moore tijdens haar dankwoord. "Ik doe dit al meer dan 45 jaar en dit is de eerste keer dat ik als acteur iets win. Daar ben ik ontzettend dankbaar voor."

Ook een andere oudgediende mocht met een prijs naar huis. Jodie Foster werd geëerd voor haar rol in de tv-serie True Detective: Night Country, waarin ze de rol speelt van een politierechercheur in een kleine stad in Alaska.

Traditioneel ging er ook veel aandacht uit naar de rode loper om te zien wat de sterren aan hadden:

De beste mannelijke hoofdrol voor een dramafilm ging naar Adrien Brody voor zijn rol in The Brutalist. De film over een Hongaars holocaustoverlevende die naar de Verenigde Staten emigreert, sleepte ook de prijzen voor beste dramafilm en beste regisseur (Brady Corbet) in de wacht.

Sebastian Stan won de prijs voor de beste mannelijke hoofdrol in een musical of komedie voor de film A Different Man. Kieran Culkin, bekend van Succession, kreeg voor zijn bijrol in A Real Pain ook een Golden Globe.

Nicole Kidman greep voor haar hoofdrol in de film Babygirl van regisseur Halina Reijn naast een Golden Globe. De prijs voor beste actrice in een dramafilm ging naar de Braziliaanse Fernanda Torres voor haar rol in de film I'm Still Here.

Series

Bij de series was Shogun, over een Engelsman die in 1600 in het feodale Japan belandt, de grote winnaar. Shogun won de Golden Globe voor beste dramaserie, beste vrouwelijke én beste mannelijke acteerprestatie.

Ook Baby Reindeer, over een komiek en barman die gestalkt wordt door een vrouw van middelbare leeftijd, viel in de prijzen. Actrice Jessica Gunning kreeg de prijs voor beste vrouwelijke bijrol in een televisieserie. De serie kreeg ook de prijs voor beste "gelimiteerde serie, anthologiereeks of film gemaakt voor televisie".

De Golden Globes werden vannacht voor de 82ste keer uitgereikt in het Beverly Hilton Hotel in Los Angeles. De film- en televisieprijzen van buitenlandse filmjournalisten gelden als een graadmeter voor de Oscars, die op 2 maart worden uitgereikt.

Goedemorgen! Sendric S., die verdacht wordt van de drie dodelijke schietincidenten in Rotterdam, hoort of hij langer in voorarrest moet blijven. En het Amerikaanse Congres bekrachtigt de verkiezingswinst van Donald Trump.

Eerst het weer: in het zuidoosten wat zon, maar in de middag vaker regen. Ook waait het hard. Het wordt 9 tot 13 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Canadese premier Trudeau gaat waarschijnlijk snel aankondigen dat hij aftreedt als leider van de Liberale Partij. Dat meldt een Canadese krant op basis van bronnen. Het is onduidelijk of hij ook meteen vertrekt als premier of aanblijft tot er een opvolger is gekozen.

Woensdag is er een partijbijeenkomst. Volgens de bronnen wil Trudeau voor die tijd zijn vertrek aankondigen, om te voorkomen dat het lijkt of zijn partijgenoten hem dwingen om op te stappen. Trudeau is negen jaar premier van Canada en kampt al een tijd met een lage populariteit.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Vanwege een dringend tekort aan arbeidskrachten zoekt Duitsland buiten de grenzen naar personeel. De Duitse regering werkt daarom aan migratiedeals met onder meer Oezbekistan, Ghana en de Filipijnen. Onlangs werd ook met Kenia zo'n deal gesloten.

Fijne maandag!

Het Zuid-Koreaanse agentschap voor corruptiebestrijding (CIO) wil dat het arrestatiebevel tegen de geschorste president Yoon wordt verlengd. Het arrestatiebevel voor Yoon verloopt om middernacht plaatselijke tijd.

Vorige week mislukte een poging van het CIO om Yoon op te pakken na een confrontatie met de presidentiële veiligheidsdienst. De anti-corruptiedienst zou vandaag nog een poging kunnen doen om Yoon aan te houden, maar gezien de verleningsaanvraag lijkt het erop dat de autoriteiten meer tijd nodig hebben.

Inmiddels hebben het CIO en de politie overlegd over vervolgstappen. Aanvankelijk wilde de dienst dat de politie Yoon zou arresteren, nadat het daarin zelf vrijdag niet was geslaagd. Maar dat verzoek werd later teruggedraaid na kritiek van de politie. Die noemde het juridisch onhoudbaar dat de politie als enige verantwoordelijk zou zijn voor de arrestatie van Yoon.

Vechten tot het einde

De rechtbank in het westelijke district van Seoul vaardigde afgelopen dinsdag een arrestatiebevel uit voor Yoon en een apart bevel om zijn woning te doorzoeken. Dat gebeurde nadat de president had geweigerd te verschijnen voor verhoor over zijn kortstondige staat van beleg op 3 december.

Yoon heeft gezworen om "tot het einde te vechten" tegen pogingen om hem af te zetten. Hoewel de staat van beleg slechts enkele uren duurde, veroorzaakte het grote onrust in het land.

Yoon blijft volhouden dat zijn besluit geen greep naar de macht was. Hij zei dat de oppositie het land in een wurggreep houdt en dat die sympathiseert met Noord-Korea. De oppositie weerspreekt dat noemt de zet van Yoon een couppoging. Met de staat van beleg schakelde hij het parlement uit en werden de media onder het gezag van het leger gesteld.

Volgens de aanklager had Yoon militairen toestemming gegeven te schieten als dat nodig was om het parlementsgebouw binnen te komen. Uiteindelijk lukte het parlementariërs nipt om de noodtoestand terug te draaien.

Formeel is Yoon nog altijd in functie, omdat het Constitutionele Hof een afzettingsprocedure nog moet bekrachtigen. Het is de vraag of daarvoor in het Hof de vereiste meerderheid is.

De Canadese premier Justin Trudeau gaat naar verwachting snel aankondigen dat hij aftreedt als leider van de Liberale Partij. Dat meldt de Canadese krant The Globe and Mail op basis van drie bronnen. Ook persbureau Reuters meldt op basis van een anonieme bron dat de kans dat Trudeau zijn afscheid aankondigt, groter is geworden. Maar die bron benadrukt dat de premier daar nog geen definitief besluit over heeft genomen.

Het is onduidelijk of Trudeau ook onmiddellijk vertrekt als premier of aanblijft tot er een opvolger is gekozen. De bronnen zeggen tegen de krant dat ze niet zeker weten wanneer Trudeau zijn vertrek zal aankondigen, maar ze verwachten dat dit in ieder geval voor woensdag zal zijn. Op die dag staat een bijeenkomst gepland van zijn partij.

Volgens een van de bronnen die sprak met de Canadese krant zou Trudeau zich realiseren dat hij zijn vertrek moet aankondigen voordat hij de liberale partijgenoten ontmoet, om zo te voorkomen dat het er op lijkt dat hij door zijn eigen parlementsleden is gedwongen te vertrekken.

Weinig populair

De liberale premier zit in zijn tiende jaar als minister-president, maar kampt al langer met een enorm populariteitsprobleem. Minder dan een derde van het electoraat steunt hem nog. Binnen zijn eigen partij klonken openlijk stemmen dat het tijd is voor Trudeau om op te stappen.

Vorige maand nam de Canadese minister van Financiën, Chrystia Freeland, ontslag uit de regering van Trudeau. Aanleiding was een conflict met de premier over de verwachte invoerheffingen die de aankomende Amerikaanse president Trump wil invoeren. Freeland gold lange tijd als trouwe bondgenoot van Trudeau en wordt nu ook genoemd als mogelijke opvolger van Trudeau als premier van Canada.

Trudeau nam het roer over als liberaal leider in 2013, toen de partij ook in de problemen zat. Volgens peilingen zouden de liberalen bij verkiezingen die in oktober worden gehouden zwaar verliezen van de Conservatieve Partij.

De dienstregeling rond Schiphol wordt weer hervat, meldt de NS. De spoorvervoerder meldt dat de treinen van en naar Schiphol sinds 2.00 uur weer normaal rijden.

Door een kapotte bovenleiding reden er sinds gisteravond veel minder treinen van en naar de luchthaven. Er was gisteren urenlang helemaal geen treinverkeer mogelijk, maar aan het begin van de avond begonnen weer mondjesmaat treinen te rijden.

De oorzaak van de kapotte bovenleiding is onduidelijk.

In India is het lichaam van een vermiste Indiase journalist gevonden in een septic tank. De man deed verslag van corruptie in het land, meldt de BBC.

De journalist Mukesh Chandrakar (32) raakte op Nieuwjaarsdag vermist waarop zijn familie aangifte deed bij de politie. Zijn lichaam werd vrijdag gevonden op het terrein van een wegenbouwer in de stad Bijapur. Hij werd gevonden nadat de politie zijn mobiele telefoon had getraceerd.

Drie mensen zijn gearresteerd in verband met zijn dood. Twee van de arrestanten zouden familieleden van hem zijn. Een mediawaakhond heeft een grondig onderzoek geëist naar de dood van Chandrakar.

Agenten waren al eerder gaan zoeken op de plek waar het lichaam uiteindelijk werd gevonden. Toen ze op 3 januari terugkeerden, vonden ze hem alsnog in een nieuw aangelegde septic tank, meldde een politiefunctionaris. De tank was afgedekt met betonnen platen. Volgens de politie zijn op het lichaam van de journalist ernstige verwondingen aangetroffen die erop wijzen dat hij was aangevallen met een stomp voorwerp.

Persvrijheid

Chandrakar deed als freelance journalist uitgebreid verslag van mogelijke corruptie bij openbare bouwprojecten. Hij beheerde daarvoor ook een YouTube-kanaal met ruim 160.000 abonnees.

In India worden journalisten vaker bedreigd, aangevallen en ook vermoord. In 2024 werden 3 journalisten gedood, meldde de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ) in december. Daarnaast zitten er 5 journalisten in de gevangenis. Het land staat op de persvrijheid-lijst van Verslaggevers zonder Grenzen (RSF) op de 159ste plaats van in totaal 180 landen.

Een 7-jarige jongen die twee weken geleden in het Limburgse Swalmen zwaargewond raakte door een ongeluk op een indoorkartbaan, is aan zijn verwondingen overleden. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt op sociale media.

De jongen uit Staphorst was actief in de motorsport en reed ten tijde van het ongeluk op een minibike. Na het ongeluk werd hij in een ambulance meegenomen en in Echt met een traumahelikopter naar het ziekenhuis in Maastricht gevlogen. Daar vocht hij de afgelopen twee weken voor zijn leven.

"Afgelopen maandag was er een klein lichtpuntje rondom de situatie van Sid. Aan het einde van de week veranderde dit lichtpuntje in het donkerste scenario en werd het een oneerlijk gevecht dat Sid niet kon winnen", schrijft zijn vader op Facebook.

Motorsport

Sid Veijer stond bekend als een groot talent in de motorsport. Twee maanden geleden werd hij nog Nederlands kampioen bij de junioren in de klasse minibike. Zijn 19-jarige neef Collin Veijer werd dit seizoen derde in het wereldkampioenschap in de Moto3-klasse.

De arbeidsinspectie doet onderzoek naar de toedracht van het ongeluk.

Duizenden Montenegrijnen zijn vandaag bij elkaar gekomen om de slachtoffers van de massale schietpartij op nieuwjaarsdag te herdenken. Woensdag opende een man het vuur op meerdere locaties in het stadje Cetinje in het westen van het land. Twaalf mensen, onder wie twee kinderen, kwamen daarbij om het leven.

Bij de plek waar de schietpartij begon, werden kaarsen aangestoken en bloemen achtergelaten. Ook hielden de aanwezigen voor iedere slachtoffer een minuut stilte. Veel Montenegrijnen beschuldigen de politie ervan niet genoeg te hebben gedaan om de dader te stoppen.

Bekijk hier hoe de herdenking verliep:

"We zijn hier om antwoorden te krijgen op de vraag waarom er niet tijdig werd gereageerd en wie daarvoor de verantwoordelijkheid moet nemen", zei een vrouw bij de herdenking tegen persbureau Reuters.

Wapenverbod

Volgens de politie was de schutter een 45-jarige man uit Cetinje die tijdens zijn daad flink wat alcohol op had. Toen de schutter bij zijn woning door de politie werd omsingeld, maakte hij een eind aan zijn leven. Volgens de lokale politie beschikte de dader over illegale wapens.

Na de schietpartij kondigde de regering drie dagen van nationale rouw af.

Wapenbezit is in Montenegro wijdverspreid en er zijn veel illegale wapens in omloop. In 2022 vond in Cetinje eveneens een dodelijke schietpartij plaats, waarbij elf mensen omkwamen.

Het Nationaal Archief in Den Haag waarschuwt voor vergissingen op de 'collaboratielijst' die het donderdag heeft vrijgegeven. "De index is gebaseerd op het kaartsysteem van de bijzondere rechtspleging", schrijft het archief op zijn site. "Hier zitten ook kaarten van personen tussen die geen verdachte waren of die niet beschuldigd zijn, maar toch in het kaartsysteem zijn beland."

De waarschuwing houdt verband met een publicatie van De Telegraaf. Daarin staat dat er ook namen op de lijst staan van Joden die in de Tweede Wereldoorlog door de nazi's werden vervolgd.

Vermoord in Sobibor

De krant sprak met historica Karin van Coeverden. Zij ontdekte via de zoekpagina voor de lijst dat ook haar vader, oom en tante van collaboratie verdacht zouden zijn geweest. Haar tante is in 1943 in het vernietigingskamp Sobibor vermoord, haar vader zat gevangen in kamp Westerbork, maar overleefde de oorlog en dat laatste geldt ook voor haar oom. "Er is duidelijk iets gruwelijk misgegaan bij het archief", zegt Van Coeverden in de krant. "Hoe heeft dit kunnen gebeuren?"

Zelf heeft ze daar wel een idee over. Haar vader legde na de oorlog bij de politie in Assen een verklaring af over de kampcommandant van Westerbork, Albert Gemmeker. Mogelijk is haar vader daar per vergissing als verdachte geregistreerd in plaats van als getuige. Van Coeverden ontdekte dat bij 25 andere getuigen dezelfde fout is gemaakt.

Een woordvoerder van het Nationaal Archief erkent tegenover de krant dat er een fout is begaan en roept mensen op om zich te melden als ook zij een foutieve vermelding zien. "Wanneer mensen echt denken dat ze er niet op thuishoren, dan gaan we dat herstellen. Die moeten er zo snel mogelijk uit", zegt ze.

425.000 namen

Het Nationaal Archief zette donderdag het register met 425.000 namen online van mensen die na de Tweede Wereldoorlog beschuldigd of verdacht werden van collaboratie met de Duitse bezetter.

Dat geeft nabestaanden van collaborateurs, vermeende collaborateurs en slachtoffers de mogelijkheid om in het Nationaal Archief stukken uit het archief van de naoorlogse bijzondere rechtspleging in te zien, om na te gaan wat hun familieleden tijdens de oorlog hebben misdaan of meegemaakt.

In lang niet in alle gevallen was de beschuldiging of verdenking terecht. In 329.000 zaken kwam het om diverse redenen niet tot een veroordeling, onder meer omdat de beschuldigingen vals bleken.

Voor de 28-jarige Warren Mulekhanu uit Kenia is een wens uitgekomen. Sinds drie maanden woont en werkt hij in Duitsland. Samen met vier andere Kenianen wordt hij in Flensburg opgeleid tot buschauffeur. "Alles is hier mooi, behalve het weer. Zelfs als de zon schijnt, kan het hier regenen", lacht hij.

Duitsland heeft een dringend tekort aan arbeidskrachten. Met het oog op de vergrijzing en de afname van geboortes is er volgens de Duitse regering een jaarlijks tekort van 400.000 'slimme koppen en handen'. Met grote gevolgen voor de economie en wachttijden in de zorg.

De oplossing ligt deels in het buitenland. De Duitse regering werkt daarom aan migratiedeals met onder meer Oezbekistan, Ghana en de Filipijnen. Het doel: arbeidsmigratie versimpelen, en in ruil daarvoor neemt het andere land sneller uitgeprocedeerde asielzoekers terug. Onlangs werd ook met Kenia zo'n deal gesloten.

In de lancering van de plannen wordt veel nadruk gelegd op het terugdringen van illegale migratie, maar daarbij gaat het bij de genoemde landen slechts om enkele honderden mensen. De deals zijn vooral bedoeld om arbeidsmigratie te stimuleren.

Duizenden reacties

Het Flensburgse busbedrijf heeft de arbeidsmigratie hard nodig. "In de komende acht jaar nemen we afscheid van 40 procent van ons personeel. En vervanging is niet eenvoudig", vertelt directeur Paul Hemkentokrax. Hij haalde al alles uit de kast om mensen te werven. "Deeltijdopleidingen, zij-instromers zonder rijbewijs tot projecten met langdurig werklozen, dat is allemaal niet toereikend genoeg."

Hij schakelde daarom een uitzendbureau in met contacten in Kenia. "Duitsland is daar erg aanwezig en een bekend land, ook door de Kenia-deal", vertelt Oliver Reetz van het bedrijf Skillution. "Wanneer je daar een vacature uitzet, word je overspoeld met duizenden reacties."

Uit het brede aanbod werden vijf Kenianen geselecteerd, van wie hun reis en opleiding is vergoed. Ook krijgen ze hulp bij het zoeken van een woonruimte, de omgang met Duitse bureaucratie en les in de Duitse taal en cultuur.

"We maken ze er ook bewust van dat er racisme in Duitsland bestaat, daar bereiden we hen op voor." De ervaringen van Warren Mulekhanu zijn echter positief. "Iedereen is heel aardig en behulpzaam", vertelt hij in de wandelgangen van het ov-bedrijf van de noordelijkste stad van Duitsland. "Mensen zijn wel heel erg serieus. In Kenia is iedereen altijd vrolijk, maar als ik hier 's ochtends op werk aankom, is iedereen altijd serieus. Ik moet nog leren zo serieus te worden."

Mulekhanu werkte in Kenia al als buschauffeur, maar zijn rijbewijs is hier niet geldig. Daarom volgt hij opnieuw rijlessen, waar hij veel van opsteekt. "Ik moet heel veel leren, want alles is anders. Hier rijden ze rechts, en in Kenia links. En een buskaartje verkoop je niet tijdens het rijden, maar voordat je wegrijdt."

Het is een spannende dag, want de buschauffeur in spe mag voor het eerst de openbare weg van Flensburg op. Deuren dicht, gas erop. Mulekhanu maakt een grote zwiep naar links, om vervolgens naar rechts af te slaan. "Goed zo, heel goed!", zegt zijn instructeur. "Niet te snel, het is hier geen Kenia", grapt medestudent Millicent Awiti.

Vrijwel foutloos beweegt hij de grote lijnbus door de stad. Een enkele fietser wordt over het hoofd gezien. "Dat ben ik ook nog niet gewend", zegt hij. Op het grauwe weer na kan hij zich goed vinden in Flensburg. "Mijn wens is om hier jaren te werken. Ik mis mijn thuisland nog niet, want ik kan hopelijk eens op vakantie naar Kenia."

Omslag in denken

Busbaas Hemkentokrax hoopt dat over enkele maanden de eerste Keniaanse buschauffeur aan de slag kan op een lijnbus. Als dit experiment slaagt, zou het ov-bedrijf meer Keniaanse chauffeurs kunnen werven. Hij wijst naar de nieuwe busremise die in aanbouw is: "Anders komt die alweer leeg te staan."

De val van de Duitse regering heeft geen invloed op de Keniadeal. Waar in de Nederlandse politiek breed de oproep klinkt om arbeidsmigratie te beperken, is er in Duitsland juist brede steun voor het bevorderen ervan. Ook de conservatieve CDU/CSU, die aan kop gaat in de peilingen met een hardere migratiekoers, is voorstander van het werven van buitenlandse arbeidskrachten.

Oliver Reetz van het uitzendbureau denkt dat het Flensburgse project een voorbeeld kan zijn voor veel bedrijven in Duitsland. "We moeten anders gaan denken: wij hebben een probleem en wij hebben hen nodig, in plaats van dat zij een probleem vormen door hierheen te komen om van onze welvaart te profiteren."

De Nederlandse speciaal gezant voor Syrië, Gijs Gerlag, heeft een bezoek gebracht aan de Syrische hoofdstad Damascus. Het is voor het eerst dat een Nederlandse regeringsvertegenwoordiger Syrië bezoekt sinds de val van het Assad-regime begin vorige maand.

Gerlag sprak donderdag en zaterdag met onder anderen vertegenwoordigers van HTS, de beweging die nu aan de macht is in Syrië. Doel van de gesprekken was volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken om inzicht te krijgen in de huidige veiligheidssituatie en om het belang van een "inclusieve politieke transitie" en de bescherming van Syrische minderheden te onderstrepen.

"Wat Nederland betreft is een inclusieve politieke transitie die door Syriërs zelf wordt geleid van belang voor een duurzame stabiliteit in Syrië", zegt minister Veldkamp over het bezoek. "Hierbij is het essentieel dat ook christenen, Koerden en andere minderheden onderdeel uitmaken van dit proces en dat mensenrechten worden gerespecteerd."

Het openen van een Nederlandse ambassade in Damascus is volgens Veldkamp nu niet aan de orde. Daarvoor wil het ministerie eerst afwachten hoe HTS en andere groeperingen het bestuur van Syrië gaan vormgeven.

Buitenlandse ministers

Donderdag brachten de eerste Europese ministers een bezoek aan het land. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, en haar Franse ambtgenoot Jean-Noël Barrot vertegenwoordigden op hun bezoek de Europese Unie en spraken onder meer met de leiders van HTS.

De afgelopen twee weken werden drie mensen doodgeschoten op verschillende plekken in en bij Rotterdam-IJsselmonde. De mannen lijken willekeurig door één persoon te zijn neergeschoten. Daarmee is de zaak, waarin donderdag Sendric S. werd opgepakt, op meerdere manieren hoogst uitzonderlijk in Nederland.

S. wordt morgen voorgeleid aan de rechter-commissaris op verdenking van driemaal moord of doodslag en het bezit van een vuurwapen. Hij is nog niet gedagvaard en voorlopig alleen verdachte.

Mogelijke seriemoordenaar

Ongeacht wie de dader was, de gewelddadige dood van de drie mannen past volgens criminoloog Henk Ferwerda binnen het patroon van een mogelijke seriemoordenaar. Allereerst moeten daarvoor minimaal twee dodelijke slachtoffers zijn gevallen.

Verder zat er in Rotterdam ook een tijdsperiode tussen elke moord, waarin de politie naar de dader op zoek was. Daarmee verschilt het bijvoorbeeld van de vier moorden die 'tramschutter' Gökman T. in 2019 pleegde in Utrecht.

"Ik denk dat er sinds 1900 nog geen tien seriemoordenaars zijn geweest in Nederland", zegt Ferwerda. Althans, als het gaat om bekende gevallen. "Het kan best zijn dat er meer waren, maar dat het toen nog niet als dusdanig werd geregistreerd."

De vele tv-series en films over seriemoordenaars kunnen volgens Ferwerda een vertekend beeld van de werkelijkheid geven. "Personen als Jeffrey Dahmer, Jack the Ripper en Ted Bundy spreken met hun afschuwelijke daden tot de verbeelding. Maar in feite komt dit in Nederland haast niet voor. Dat maakt de zaak in Rotterdam ook zo bijzonder."

In vergelijking met andere Europese landen is de kans klein dat je in Nederland met geweld om het leven wordt gebracht. In 2023 werden hier per 100.000 inwoners volgens CBS-cijfers zo'n 0,69 mensen gedood. In de VS is dat ruim tien keer zo hoog. In een lijst met gegevens over 39 Europese landen hoort Nederland bij tien landen met relatief de minste moorden. "We wonen in een relatief veilige samenleving", concludeert Ferwerda.

Deze statistieken zeggen natuurlijk niets over het enorme leed dat een moord teweegbrengt. "De moed zakt je in de schoenen", zei een familielid van het 81-jarige slachtoffer in Rotterdam vrijdag tegen NOS-verslaggevers. "Hij heeft kinderen, kleinkinderen en zelfs achterkleinkinderen."

Bekijk hier de reconstructie die Nieuwsuur maakte van de klopjacht op S.:

"De meeste schietincidenten in Nederland zijn niet dodelijk", zegt Katharina Krüsselmann. Ze is criminoloog aan de Erasmus Universiteit en deed onderzoek naar vuurwapengebruik in Nederland. Jaarlijks worden door de politie zo'n 500 vuurwapenincidenten geregistreerd en in ongeveer vier op de vijf gevallen wordt niemand geraakt door een kogel.

Elk jaar worden volgens het CBS rond de dertig mensen met een vuurwapen gedood. In de jaren 90 was dat ruim het dubbele, in 1996 bijvoorbeeld 86. "In het algemeen gingen de moord- en doodslagcijfers de afgelopen decennia alleen maar naar beneden", zegt Krüsselmann. Het aantal jaarlijkse moorden, dus niet alleen met vuurwapens, schommelt de afgelopen tien jaar rond de 130.

Onderwereld of bekende

Moord of doodslag met vuurwapens komt met name voor in de onderwereld. Een andere aanleiding is geregeld een ruzie tussen bekenden of familieleden. "Maar het is heel bijzonder dat drie slachtoffers ogenschijnlijk willekeurig op verschillende momenten worden neergeschoten. En dat daarbij ook twee mensen in het hoofd zijn geschoten, zoals de politie vertelde, dat is hoogst ongebruikelijk", legt Krüsselmann uit.

De Rotterdamse politiechef Fred Westerbeke was in een interview met Nieuwsuur nog stelliger. "Ik zit al 45 jaar in het vak en ik kan me niet heugen dat ik een zaak van deze aard heb meegemaakt." De politie had inwoners van de Rotterdamse wijk zelfs opgeroepen niet alleen naar buiten te gaan. Westerbeke noemde dat een "ongekende waarschuwing."

Een cartoonist van de Washington Post heeft ontslag genomen omdat de opinieredactie een tekening weigerde waarin de spot wordt gedreven met Jeff Bezos, de Amazon-topman die tevens eigenaar is van de Washington Post. De tekenaar, Ann Telnaes, spreekt van een gevaar voor de vrije pers.

Op de tekening wordt een aantal mensen afgebeeld die met zakken met geld buigen voor iemand die Donald Trump voorstelt. Het gaat om onder anderen Bezos, Mark Zuckerberg (Facebook en Meta) en Sam Altman (OpenAI). Onder de buigers is ook Mickey Mouse, die Disney-ABC vertegenwoordigt.

Volgens Telnaes bekritiseert de tekening de tech- en mediabedrijven die de afgelopen tijd hun best deden om in de gunst te komen bij aankomend president Trump. Ze schrijft dat hun eigenaren, "die lucratieve contracten met de overheid hebben en van regels af willen", op bezoek zijn gegaan in het resort van Trump in Mar-a-Lago.

Gamechanger

"Mijn tekeningen zijn vaker afgewezen en mij is vaker om aanpassingen gevraagd", gaat ze verder, "maar nooit vanwege het standpunt dat de tekening inneemt. Dit is een gamechanger."

Ze wijst erop dat in andere landen collega's hun leven wagen bij het aan de kaak stellen van onrecht en het bekritiseren van politieke leiders. Ook zegt ze dat juist eigenaren van persorganisaties het voor de vrije pers moeten opnemen. "In het gevlij proberen te komen bij een toekomstig autocraat zal alleen leiden tot ondermijning van de vrije pers."

Telnaes, die sinds 2008 voor de Washington Post werkte, krijgt bijval van de Amerikaanse bond van cartoonisten. Die beschuldigt de krant van "politieke lafheid" en roept collega-cartoonisten op de tekening van Telnaes te posten met de hashtag #StandWithAnn. "Tirannie gedijt in het donker, de Washington Post sluit zijn ogen en bezwijkt als een aangeslagen bokser", aldus de cartoonistenbond.

'Al een column'

De verantwoordelijke eindredacteur van de krant laat aan persbureau AP weten dat hij het niet eens is met de "interpretatie" die Telnaes van de gang van zaken geeft.

De reden waarom de tekening geweigerd werd, is volgens hem dat de krant net een column over hetzelfde onderwerp had gepubliceerd en op het punt stond nog zo'n column te publiceren.