NOS Nieuws - Algemeen

Een groot aantal Russische luchtaanvallen op Oekraïne heeft aan zeker acht mensen het leven gekost. Dat is bekendgemaakt door de Oekraïense autoriteiten. Tientallen mensen raakten gewond.

Rusland viel gisteravond en vannacht met raketten, drones en bommen meerdere steden en plaatsen aan. Volgens Oekraïne werden 165 raketten en drones afgevuurd. Een deel daarvan kon uit de lucht worden gehaald.

Poltava

In Poltava, ten zuidwesten van Charkiv, werd een vijf verdiepingen tellend woonblok getroffen door een raket. Daarbij vielen vier doden en raakten dertien mensen gewond, onder wie drie kinderen. Het gebouw is compleet vernield.

In diezelfde stad werden ook andere woonblokken, een kinderdagverblijf en de energievoorziening geraakt. Of daar ook slachtoffers bij zijn gevallen is niet bekend.

Rusland probeert sinds maart vorig jaar om het Oekraïense gas- en elektriciteitsnetwerk te verlammen. De leidt tot een drastische vermindering van de energieproductie en geregeld tot stroomuitval.

Elders

Een aanval op Soemy, in het noordoosten, kostte het leven aan drie agenten die op straat patrouilleerden. Ook vanuit Zaporizja, Odessa en Charkiv wordt schade gemeld.

Rusland zegt dat het op zijn beurt gisteren en vannacht 108 Oekraïense drones uit de lucht heeft geschoten.

Het schip Silver Dania dat gisteren in Noorwegen aan de ketting was gelegd, is vrijgegeven. De Noorse autoriteiten verdachten het Noorse schip met Russische bemanning van betrokkenheid bij het beschadigen van een glasvezelkabel op de bodem van de Oostzee tussen Letland en het Zweedse eiland Gotland.

Op verzoek van Letland onderschepten de Noorse autoriteiten het schip donderdag en brachten het naar de havenstad Tromsø in het noorden. De Silver Dania was oorspronkelijk onderweg van Sint-Petersburg naar Moermansk in het noorden van Rusland.

De Noren hebben het schip onderzocht en de Russische bemanning ondervraagd. Dat heeft geen link met de vernielde kabel opgeleverd. Daarom mag het schip nu weer de zee op.

De Noorse eigenaar van het schip heeft ook ontkend dat zijn schip iets met de vernieling te maken had en zegt dat zijn bedrijf samenwerkt met de autoriteiten. Hij benadrukt dat de vaardata van het schip geen onregelmatigheden in de koers laten zien.

'Geen sabotage'

Vanwege het incident werd eerder al een ander schip onderschept en in beslag genomen. Dat was de onder Maltese vlag varende Vezhen. De Bulgaarse eigenaar van de Vezhen zei later dat zijn schip mogelijk per ongeluk een kabelbreuk had veroorzaakt. Hij verwierp de suggestie dat zijn bemanning bewust de boel had gesaboteerd.

Het aantal incidenten met vernielde kabels in de Oostzee neemt hand over hand toe. Vermoed wordt dat Rusland daarachter zit met schepen die weliswaar onder buitenlandse vlag varen, maar eigenlijk deel uitmaken van de zogeheten Russische schaduwvloot. Deze vaak oude, onveilige, afgeschreven schepen gebruikt Rusland ook om het westerse olie-embargo te omzeilen.

De grensovergang bij Rafah tussen Gaza en Egypte is voor het eerst in negen maanden geopend. Vijftig zieke en gewonde Palestijnse kinderen zijn met ambulances overgebracht van Gaza naar Egypte voor medische hulp.

Het is de bedoeling dat er op deze manier regelmatig Gazanen naar Egypte kunnen reizen voor zorg. De afgelopen vijftien maanden zijn door Israëlische luchtaanvallen op Gaza veel ziekenhuizen buiten werking gesteld.

Mohammed Zaqout van het ministerie van Gezondheid in Gaza zegt tegen persbureau AP dat 6000 patiënten klaar zijn om geëvacueerd te worden en meer dan 12.000 patiënten urgente medische zorg nodig hebben. "De kleine aantallen die mogen worden geëvacueerd zijn niet voldoende", aldus Zaqout. Hij hoopt dat het aantal zieken en gewonden dat via Rafah naar Egypte kan snel zal toenemen.

Volgens het staakt-het-vuren zou Israël dagelijks 200 Palestijnen, inclusief begeleiders, moeten toestaan de grens met Egypte over te steken tijdens de eerste 28 dagen van het bestand. In totaal zouden dus 5500 Palestijnen Gaza mogen verlaten tijdens de eerste fase van het staakt-het-vuren.

De Israëlische geheime dienst Shin Bet behoudt volgens de Israëlische krant Haaretz het recht om het vertrek van bepaalde Hamasleden of begeleiders tegen te houden.

Rafah is de enige grensovergang van Gaza die niet aan Israël grenst. Het Israëlische leger sloot de grensovergang in mei vorig jaar, toen het leger een grondoffensief uitvoerde in het zuidelijke gedeelte van Rafah.

Bij de grensovergang zal een grensmissie van de Europese Unie het Palestijnse grenspersoneel ondersteunen bij het controleren van de mensen die het gebied willen verlaten.

In Amsterdam hebben zich op de Dam honderden mensen uit de Servische gemeenschap verzameld in solidariteit met actievoerders in Servië. De demonstranten in dat land willen dat de regering verantwoordelijkheid neemt voor het instorten van de overkapping van een treinstation in Novi Sad. Daarbij kwamen begin november vijftien mensen om het leven.

Het protest in Amsterdam begon met het voorlezen van de namen van de slachtoffers. Daarna werd een kwartier stilte gehouden, een minuut voor ieder slachtoffer. Ook lazen de deelnemers de vier belangrijkste eisen van de anti-corruptiebeweging in Servië voor.

Afgetreden premier

Premier Vucevic trad afgelopen dinsdag af in de hoop de spanningen in het land te verminderen. "Ik roep iedereen op om te kalmeren en weer met elkaar in gesprek te gaan", zei hij.

Voor de actievoerders is die stap niet genoeg. Zij blijven "volledige transparantie eisen met betrekking tot de corruptie die verband houdt de ramp in Novi Sad, niet slechts het offeren van een pion". Ook vinden ze dat er te hard wordt opgetreden tegen vreedzame demonstranten.

Het is vandaag precies drie maanden geleden dat het stationsdak instortte. Daarom zijn ook in Novi Sad, de tweede stad van het land, vandaag opnieuw demonstranten op de been. Honderden studenten proberen daar drie bruggen over de rivier de Donau te blokkeren.

Een deel van de studenten is in een tweedaagse mars vanuit hoofdstad Belgrado naar Novi Sad komen lopen, een afstand van bijna 100 kilometer. In diverse steden houden studenten universiteitsgebouwen bezet.

Publieke omroep

De demonstranten wilden in eerste instantie van de regering weten hoe de overkapping heeft kunnen instorten. Velen denken dat corruptie en slechte bouw een rol hebben gespeeld. Het station was net gerenoveerd door Chinese bouwbedrijven.

Intussen is het protest uitgegroeid tot een bredere beweging tegen de regering van de rechts-populistische president Vucic. De protesten in het land richten zich de laatste tijd dan ook niet alleen meer op de regering. Onlangs was ook de publieke omroep RTS doelwit.

Volgens de betogers dient die omroep slechts als spreekbuis van de president. Betogers waren boos omdat de omroep melding maakte van beschuldigingen van de populistische president Vucic aan het adres van studenten. Hij beweert dat de studenten die de protesten leiden worden betaald door buitenlandse geheime diensten met als doel zijn regering met geweld omver te werpen.

In het Zeeuwse dorp Ouwerkerk is vanochtend de Watersnoodramp van 1953 herdacht. Burgemeester Jack van der Hoek van Schouwen-Duiveland sprak daarbij over de "vergeten slachtoffers" van de ramp.

De Watersnoodramp is de grootste natuurramp van de 20ste eeuw in Nederland. In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 kwamen 1836 mensen om het leven door overstromingen. Die werden veroorzaakt door een combinatie van een zware noordwesterstorm en springtij.

'Ten onder gegaan met man en muis'

Burgemeester Van der Hoek besteedde vandaag aandacht aan de zogeheten vergeten slachtoffers naar aanleiding van een nieuwe expositie in het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. Die gaat over 31 bemanningsleden van negen schepen, die tijdens de rampnacht verdwenen op de Noordzee.

De namen van deze mannen zijn niet opgenomen in de officiële slachtofferlijsten van het Rode Kruis. "Zij zijn ten onder gegaan met man en muis, met schip en al", zei de burgemeester.

Ook de kinderburgemeester van Schouwen-Duiveland, Maud Kok, sprak vandaag. Zij herinnerde zich dat ze bij een vriendinnetje aan het spelen was toen ze een witte lijn op het huis zag.

"Toen ik aan haar moeder vroeg wat het was, antwoordde ze dat het een zoutlijn is", zei Kok. Deze lijn bleef achter na de ramp en laat zien hoe hoog het water die nacht kwam. "Ik schrok van hoe hoog de lijn was."

Meer herdenkingen

Er waren vanochtend zo'n 200 mensen aanwezig, schrijft Omroep Zeeland. De regionale omroep zond de herdenking live uit.

Vandaag wordt op meer plekken in Nederland stilgestaan bij de ramp. Zo is vanavond een bijeenkomst in het Zeeuwse Kruiningen, waar de 77 slachtoffers uit Reimerswaal worden herdacht.

Het A.M. de Jongmuseum in het Brabantse dorp Nieuw-Vossemeer is vandaag en vanavond geopend vanwege de herdenking. In dat museum is de herinneringswand van de Watersnoodramp te zien.

Oud-president Horst Köhler van Duitsland is overleden. Köhler was president van Duitsland van 2004 tot 2010, toen hij onverwacht opstapte. Horst Köhler is gestorven na een kort en hevig ziekbed, heeft het kabinet van de Bondspresident bekendgemaakt. Hij is 81 jaar geworden.

De econoom Köhler werkte als ambtenaar onder meer op het ministerie van Financiën. Zo leidde hij de Duitse delegatie bij de onderhandelingen over het verdrag van Maastricht in 1992. In dat verdrag maakten de destijds twaalf landen van de Europese Gemeenschap afspraken die leidden tot de oprichting van de Europese Unie en uiteindelijk ook tot de introductie van de euro.

Köhler maakte in 1993 een overstap naar de financiële wereld. In 2000 werd hij directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Presidentschap

Vier jaar later werd Köhler gekozen als staatshoofd van de Bondsrepubliek. Direct werd al duidelijk dat hij zich - niet gebonden aan een politieke partij - niet makkelijk de mond liet snoeren.

"Ik geloof dat de Bondspresident moet zeggen wat hij denkt dat goed is", zei Köhler daarover. Deze houding bezorgde hem veel sympathie bij de bevolking als "burgerpresident".

In 2009 werd hij herkozen en wees niets erop dat hij een jaar later, vrijwillig, het veld zou ruimen. Dat gebeurde plotseling naar aanleiding van een interview na afloop van een bezoek aan Duitse militairen in Afghanistan.

Köhler zei dat Duitse militairen ook ingezet konden worden om Duitse economische belangen te beschermen. Dat leidde in Duitsland, waar de vraag over inzet van Duitse militairen in het buitenland sinds de Tweede Wereldoorlog zeer gevoelig ligt, tot de kritiek dat hij daarmee economische oorlogen zou rechtvaardigen.

Tot veler verrassing trok Köhler daaruit vergaande persoonlijke conclusies: hij trad per direct af. Hij vond dat hij te weinig respect kreeg. Zijn beslissing kon op weinig begrip rekenen en werd als overgevoelig gezien.

Na zijn aftreden trok Köhler zich terug. In 2017 was hij nog actief voor de Verenigde Naties als speciale gezant voor het conflict om de Westelijke Sahara.

Voor de vierde keer sinds het begin van het staakt-het-vuren hebben Israël en Hamas gevangenen en gijzelaars geruild. Hamas droeg vanmorgen in Gaza drie Israëlische gijzelaars over aan het Rode Kruis, dat hen naar Israël bracht.

De vrijgelaten Israëlische gijzelaars zijn drie mannen, Ofer Calderon (54), Yarden Bibas (35) en Keith Siegel (65).

Israël heeft vandaag op zijn beurt 183 Palestijnse gevangenen laten gaan; de eersten werden onder grote belangstelling onthaald in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever.

Onder de vrijgelaten Palestijnen is volgens persbureau AP Mohammed el-Halabi (47), een voormalig manager van de christelijke hulporganisatie World Vision. Hij is in 2022 tot twaalf jaar veroordeeld omdat hij tienduizenden dollars naar Hamas zou hebben doorgesluisd. Volgens mensenrechtengroepen heeft hij geen eerlijk proces gehad.

Machtsvertoon

De overdracht van Calderon en Bibas vond plaats aan de kust bij Khan Younis. Dat ging weer gepaard met veel machtsvertoon van Hamas. Op de plek van de overdracht hadden zich zeker honderd zwaarbewapende en gemaskerde Hamas-strijders verzameld. Ook waren er veel vlaggen te zien en strijdliederen te horen.

Net als bij eerdere vrijlatingen kregen de gijzelaars een 'vrijlatingsbewijs' in handen gedrukt voordat ze in de auto's van het Rode Kruis plaatsnamen.

Calderon en Bibas komen beiden uit de kibboets Nir Oz aan de grens met Gaza. Ook de vrouw en twee kinderen van Bibas zijn aan het begin van de oorlog als gijzelaar meegenomen naar Gaza. Volgens Hamas zijn ze tijdens hun gevangenschap gedood. Het is onduidelijk door wie of waardoor. Israël heeft hun dood niet bevestigd.

Ook twee kinderen van Calderon zaten vast als gijzelaar, maar kwamen tijdens het staakt-het-vuren in november 2023 al vrij.

Calderon heeft ook de Franse nationaliteit. "Net als de familie zijn wij opgelucht en blij na de onvoorstelbare hel die 483 dagen duurde", liet president Macron weten. Hij drong ook aan op de vrijlating van gijzelaar Ohad Yahalomi, die ook de Franse nationaliteit heeft.

Calderon en Bibas kwamen als eersten vrij, de vrijlating van Siegel volgde uren later in Gaza-Stad:

De overdracht van Siegel vond uren later plaats op het strand van Gaza-Stad. De locatie was lang geheim gehouden. Kort na de aankomst van het Rode Kruis arriveerde een auto waaruit de man stapte die namens Hamas de overdracht afhandelde.

Palestijnse media zeiden vooraf dat dit Haitham al-Hawajri zou zijn, een commandant van Hamas van wie Israël vorig jaar zei dat hij was gedood. Of dit inderdaad Hawarji was, is niet bevestigd. Het gezicht van de man ging schuil achter een rode keffiyeh.

Keith Siegel en zijn vrouw Aviva wonen in de kibboets Kfar Aza, dicht bij de grens met Gaza. Ook zij werd aan het begin van de oorlog naar Gaza ontvoerd; ze kwam in november 2023 vrij.

Palestijnse gevangenen werden op de Westelijke Jordaanoever vrijgelaten, ze zaten in een bus van het Rode Kruis:

Het is vandaag de vierde keer sinds het begin van dit staakt-het-vuren, dat vorige maand tot stand kwam, dat Israël en Hamas gevangenen en gijzelaars laten gaan.

In de bestandsvoorwaarden is afgesproken dat Hamas in de eerste zes weken 33 gijzelaars vrijlaat en Israël bijna 2000 gevangenen vrijlaat. In totaal houdt Israël bijna 10.000 Palestijnen vast. Tegen een derde van de Palestijnse gevangenen is nooit een aanklacht ingediend.

De komende week beginnen de onderhandelingen over de invulling van de afspraken over de tweede fase. De vrijlating van de ongeveer zestig resterende gijzelaars en de terugtrekking van het Israëlische leger uit Gaza staan daarin centraal.

Ruim zeven maanden na de verkiezingen ligt er in België een nieuw regeerakkoord. De Vlaams-nationalistische N-VA, het sociaaldemocratische Vooruit, de Franstalige liberale partij MR en de christendemocraten van CD&V en Les Engagés zijn het eens geworden over de zogenoemde supernota van formateur Bart De Wever van de N-VA.

Daarmee lijkt de weg vrij voor De Wever om als eerste Vlaams-nationalist de federale Belgische regering te gaan leiden. De Wever, nu nog burgemeester van Antwerpen, heeft vrijdagavond laat verslag uitgebracht over het akkoord aan koning Filip in het koninklijk paleis in Brussel.

"We zullen een regering hebben die de begroting zal opschonen, een eerlijk sociaal beleid zal voeren, werk zal belonen, met het strengste migratiebeleid ooit zal komen, de nucleaire uitfasering zal keren en zal investeren in veiligheid", schreef zijn partij de N-VA in een verklaring.

Arizona-coalitie

Na De Wevers bezoek aan de koning zaten de onderhandelaars nog tot diep in de nacht bijeen om het eens te worden over de verdeling van de ministersposten. De samenwerkende vijf partijen worden ook wel de Arizona-coalitie genoemd; de partijkleuren komen overeen met de kleuren op de vlag van die Amerikaanse staat.

Over de inhoud van het regeerakkoord is al wel het een en ander duidelijk. Zo gaan de lasten op inkomen uit werk naar beneden, schrijft de Vlaamse omroep VRT. "Werken moet meer lonen", klonk het de afgelopen maanden in koor bij de onderhandelaars.

De abortustermijn wordt onder de nieuwe regering aangepast. Op hoeveel weken de grens komt te liggen, is nog niet duidelijk. Ook de manier waarop Belgen ouderschapsverlof kunnen opnemen verandert. Het is de bedoeling dat er een vergelijkbare regeling komt voor grootouders en pleegouders.

Er zijn daarnaast meer investeringen in defensie aangekondigd en het nieuwe kabinet wil onderzoeken of kerncentrales kunnen blijven bestaan.

Partijcongressen moeten doorslag geven

In de loop van het weekend zullen de partijen de nog niet gepresenteerde plannen voorleggen aan hun achterban. Het congres van de sociaaldemocraten van Vooruit is vandaag. De andere partijen houden hun beslissende congressen morgen.

Een deel van de achterban van Vooruit, de enige linkse partij, heeft al duidelijk gemaakt niet enthousiast te zijn over de zogenoemde Arizona-coalitie. Volgens de Vlaamse politiek journalist Ivan de Vadder heeft de partij wel een flink aantal 'trofeeën' binnengehaald bij de formatie, zegt hij bij de VRT.

"Deelnemen aan de regering levert blijkbaar toch meer op dan in de oppositie zitten, als je ziet wat er is binnengehaald. Zeker als je weet dat Vooruit ook altijd gezegd heeft dat er hervormingen nodig zijn en dat de partij erbij is om nog te beschermen wat er te beschermen valt."

Nadat alle partijen definitief hebben ingestemd met regeringsdeelname, zal waarschijnlijk op maandag de eedaflegging bij koning Filip plaatsvinden. Daarna kan de nieuwe regering officieel aan de slag. De formatie zal dan beduidend korter hebben geduurd dan die van vijftien jaar geleden. Toen duurde het 541 dagen voordat er in België een nieuwe regering werd gevormd - een wereldrecord.

De natuurbranden in de Amerikaanse stad Los Angeles zijn na 24 dagen compleet onder controle. Dat maakt de brandweer bekend. In totaal kwamen zeker 29 mensen om het leven.

De eerste regenval in bijna acht maanden in het zuiden van de staat Californië hielp de brandweer bij het bestrijden van de branden. Dat schrijft de chef van de brandweer. Hoe de branden zijn ontstaan, wordt nog onderzocht.

In meerdere delen van de steden Los Angeles en San Diego woedden sinds het begin van het jaar natuurbranden. In de stadsdelen Pacific Palisades en Eaton waren deze het meest verwoestend.

Op 7 januari ontstond een bosbrand in Pacific Palisades, een wijk in het noorden van de stad, tussen Malibu en Santa Monica. De brand verspreidde zich snel door het droge landschap en beruchte harde Santa Ana-winden. Op dezelfde dag ontstond ook de brand in de regio Eaton.

Aangestoken brandjes

De Palisadesbrand strekte zich uit over bijna 95 vierkante kilometer, ongeveer zo groot als de stad Utrecht, en verwoestte bijna 7000 gebouwen. De brand in Eaton had een oppervlakte van 57 vierkante kilometer en verwoestte meer dan 9400 gebouwen.

Sinds het uitbreken van de branden heeft de politie zeker acht mensen aangehouden voor het aansteken van kleinere brandjes. Een vrouw verklaarde aan de politie dat ze "er plezier in had om chaos en verwoesting te veroorzaken".

Benefietconcert

Er vielen zeventien doden in Eaton en twaalf doden in Palisades. Meer dan 80.000 inwoners moest evacueren, velen van hen zijn dakloos geraakt. Experts van weerinstituut AccuWeather schatten dat de totale schade en impact op de economie 250 miljard dollar is. Dat maakt het een van de meest desastreuze branden in de moderne geschiedenis van de VS.

Wereldberoemde acts als Billie Eilish, Lady Gaga, Nirvana en Green Day hielden donderdag een benefietconcert om geld op te halen voor de slachtoffers. Het concert haalde al meer dan 60 miljoen dollar op door ticketverkoop en sponsoren.

In deze special zie je hoe het vuur zich zo snel kon uitbreiden:

Ineens ging de geldkraan dicht. Trump bevroor vele honderden miljarden dollars aan federale uitkeringen om te voorkomen dat er geld gaat naar "marxistische nivellering, transgenderisme en groene sociale manipulatie". Acute geldnood dreigde ineens voor tafeltje-dek-je-aanbieders, hulpprogramma's op school, rampenfondsen, huisvesting van veteranen en gezondheidszorg voor ouderen.

Slechts enkele minuten voordat de maatregel inging, blokkeerde een rechter het besluit. "Het lijkt wel alsof de regering niet weet wat de verstrekkende gevolgen zullen zijn van opschorting van dat geld", meende rechter Loren AliKhan. "Dit kan onherstelbaar veel schade aanrichten."

Erdoorheen glippen

Het was de grootste tegenslag voor Trump na een lawine aan presidentiële decreten, beleidsvoornemens en proefballonnetjes, meer dan 300 volgens het Witte Huis. Vele daarvan verontwaardigden tegenstanders, sommige leidden al tot rechtszaken, enkele lijken ronduit ongrondwettelijk. Maar Trump kijkt niet op een juridisch gevecht meer of minder.

"Het is heel veel symboliek, laten zien dat hij druk bezig is met zijn agenda. 'We willen radicale dingen en kijk, we voeren ze uit'", zegt jurist en Amerikakenner Kenneth Manusama. "En het wordt tegenstanders lastig gemaakt: je kunt niet elke uitspraak bevechten. Misschien dat de Democraten in het Congres toch besluiten hier en daar compromissen te sluiten en dan is wat erdoorheen glipt jammer."

Een greep uit de decreten van Trump:

Veel van die beslissingen kan Trump op eigen houtje nemen, omdat de president als uitvoerende macht een grote mate van handelsvrijheid heeft. Maar in de eerste week zocht Trump ook bewust de grenzen van het toelaatbare op. Neem de bevroren financiën: het Congres gaat over het toewijzen van budgetten, de president mag daar niet zomaar aan tornen.

Ook het automatisch staatsburgerschap voor kinderen van immigranten zonder verblijfspapieren kan niet zomaar per decreet worden afgeschaft, zoals Trump op dag 1 van zijn tweede termijn probeerde. "Dit is overduidelijk ongrondwettelijk", maande de rechter toen hij voorlopig een streep zette door het besluit. "Ik ben veertig jaar rechter en ik heb nog nooit zo'n duidelijke zaak gezien."

Daar is Manusama nog niet van overtuigd. "Het is voor Trump kansberekening. Hij weet dat hij met een ongekend gepolitiseerde rechtspraak te maken heeft, dat het kan uitmaken door welke president een rechter is benoemd. En hij kijkt naar zijn kansen bij het Hooggerechtshof, waar conservatieven met zes tegen drie in de meerderheid zijn. Die hebben de afgelopen jaren raardere dingen gedaan ten gunste van Trump, dus waarom niet?"

Respect voor de rechter

Bovendien is het nog helemaal geen uitgemaakte zaak dat Trump een vermaning van de hoogste rechters ter harte neemt. Kijk naar het TikTokverbod, aangenomen door het Congres en goedgekeurd door het Hooggerechthof, maar nu door Trump met 90 dagen uitgesteld. Op welke juridische basis? "Door het gewoon naast zich neer te leggen."

"Daar waar een andere president respect heeft voor de rechter, heeft Trump dat niet", zegt Manusama. "Je ziet daaraan dat democratie en de rechtsstaat zijn gebaseerd op vertrouwen. Dat de president de autoriteit van het Hooggerechtshof respecteert en niet iets doet dat ongrondwettelijk is verklaard. Maar als je dat respect niet heb, komt het tot stilstand."

Het Congres zou dan nog tegenmacht kunnen bieden door bijvoorbeeld de hand op de knip te houden, maar met Trumps eigen Republikeinen in beide huizen aan de macht, is de kans daarop klein. Er klinkt in de gelederen af en toe wat gemopper over omstreden beleid als de bevroren fondsen of gratie voor gewelddadige Capitoolbestormers, maar de teneur is vooral "we kijken vooruit, niet om", zoals fractievoorzitter John Thune zich ervan afmaakte.

Een partijgenoot zegt dat het nu eenmaal Trumps stijl is om voortvarend te werk te gaan en zich daarna pas zorgen te maken over consequenties. "Zo gaat het met Donald Trump: hij gooit handgranaten in het midden van de kamer en ruimt later wel op", typeerde Senator Kevin Cramer zijn president. "De man is briljant."

Lange adem

Misschien dat consciëntieuze ambtenaren dan nog kunnen weigeren ongrondwettelijk geachte bevelen uit te voeren, maar ook hier is Trump druk bezig zijn macht te laten gelden. Een stuk of zeventien onafhankelijke inspecteurs-generaal ontsloeg hij al zonder wettelijk verplichte uitleg of wachttijd, nieuw personeel wachten lakmoesproeven en kadaverdiscipline. "Zo breek je het verzet van ambtenaren", zegt Manusama.

De Amerikakenner wijst erop dat Trump acht jaar geleden al liet zien een aanvankelijke tegenslag te kunnen ombuigen. "Het inreisverbod voor moslims is een mooi voorbeeld. In eerste instantie liep dat spaak, maar met een paar kleine aanpassingen is het uiteindelijk een jaar later toch door het Hooggerechtshof goedgekeurd."

"Er is altijd heel veel protest als de presidentiële decreten worden getekend, maar als de aandacht is verslapt komt het Hooggerechtshof tevoorschijn en keurt het de decreten", zegt Manusama. "Al deze besluiten zijn niet iets van de eerste honderd dagen, maar juist iets voor de lange adem. Het Hooggerechtshof krijgt het nog druk dit jaar."

Goedemorgen! Vandaag laten Hamas en Israël voor de vierde keer gijzelaars en gevangenen gaan. En Marco Rubio, de nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, reist af naar Panama.

Eerst het weer: in het noorden eerst grijs met kans op mist, elders schijnt de zon. Het wordt zo'n 5 graden. Morgen eerst grijs en daarna zonnig met 4 tot 5 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In Philadelphia in de Verenigde Staten is een ambulancevliegtuig neergestort. Het was een medisch vliegtuig met zes mensen aan boord, onder wie een meisje dat net een levensreddende behandeling had ondergaan. Het is onduidelijk of er overlevenden zijn. Het toestel stortte neer op een drukke weg naast een winkelcentrum.

Toen het vliegtuig de grond raakte explodeerde het en ontstond er een enorme vuurbal. Auto's vlogen in brand en ook gebouwen werden beschadigd. Er is nog weinig bekend over slachtoffers op de grond.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Naarmate steden meer opwarmen neemt het aantal meldingen van ratten sterker toe. Wilma Bosland vertelt over de ratten die rondliepen bij haar atelier in Amsterdam:

Fijne dag!

Een man is rond middernacht ontvoerd op een parkeerplaats bij een sportcomplex aan de rand van Breda. Het slachtoffer is een 24-jarige man, meldt een politiewoordvoerder. Het parkeerterrein ligt ingeklemd tussen een atletiekclub en hockeyvereniging.

Meerdere personen in zwarte kleding en met bivakmutsen op zouden de man in een busje hebben meegenomen. De kleur en het merk zijn niet duidelijk. Ook is niet bekend in welke richting het busje opreed. De personen zijn vuurwapengevaarlijk.

Familieleden van de man maken zich ernstige zorgen, onder meer omdat hij afhankelijk is van medicijnen. Als hij die niet inneemt kan dat de dood tot gevolg hebben, aldus de politie. Om wat voor medicatie het gaat, kan een woordvoerder omwille van de privacy niet zeggen.

Over een motief voor de ontvoering kan de politie nog niets zeggen. "We zijn druk doende met het onderzoek", aldus de woordvoerder. De politie roept getuigen op 112 te bellen met informatie. "We ontvangen tips in overvloed", laat de zegsman weten.

In het bestuur van vakbond FNV heerst een crisissfeer. Dat schrijft Trouw op basis van brieven van vicevoorzitter Zakaria Boufangacha die in handen zijn van de krant.

Boufangacha hoopt binnenkort verkozen te worden als voorzitter van de grootste vakbond van het land, maar hij stelt daarbij te worden tegengewerkt door de huidige voorzitter, Tuur Elzinga, en de rest van de FNV-top. Dat blijkt uit twee brieven van Boufangacha aan het Ledenparlement van de vakbond.

Het conflict draait om de afhandeling van een gerucht over grensoverschrijdend gedrag door Boufangacha richting een collega. Hijzelf zegt dat het gaat om "volledig verzonnen beschuldigingen". Volgens Boufangacha zouden Elzinga en de andere bestuursleden dat ook weten.

Het gerucht ging over "een kwestie in de relationele sferen", schrijft Trouw. Een collega zou vervolgens "met een zak geld" zijn vertrokken. Het grensoverschrijdende gedrag zou echter niet door het vermeende slachtoffer zelf zijn gemeld. De oud-collega zou verklaard hebben van niets te weten.

Volgens Boufangacha is het gerucht mogelijk de wereld in geholpen om zijn deelname aan de voorzittersverkiezingen te bemoeilijken.

Naar de rechter

Volgens de vicevoorzitter treuzelen de raad van toezicht en de overige bestuursleden nu met een onderzoek dat zijn naam zou kunnen zuiveren. In een andere brief noemt hij het handelen van onder meer Elzinga "problematisch".

Afgelopen donderdag dreigde de vicevoorzitter naar de rechter te stappen als niet direct een onderzoek zou worden aangekondigd, in elk geval vóór de presentatie van de kandidatenlijst, ergens begin deze maand.

Binnen de vakbond zorgt het interne conflict voor onrust, schrijft Trouw. FNV Personeel roept in een interne nieuwsbrief op tot een onafhankelijk onderzoek naar de kwestie. Ook wil de FNV-tak dat de voorzittersverkiezingen, gepland voor 7 maart, worden uitgesteld.

Voorzitter Elzinga wil tegenover de krant niet inhoudelijk reageren. "Als voorzitter van FNV handel ik naar eer en geweten, en altijd met het belang van de FNV-vereniging voorop", aldus de vakbondsvoorzitter.

Een medisch vliegtuig met zes mensen aan boord is 30 seconden na het opstijgen neergestort in de buurt van een winkelcentrum in Philadelphia. Daar explodeerde het toestel, waarbij meerdere huizen in brand vlogen. Jet Rescue Air Ambulance, het bedrijf dat het vervoer verzorgde, durft nog niet te bevestigen dat alle inzittenden zijn omgekomen.

Aan boord van de tweemotorige Learjet 55 waren naast de vierkoppige bemanning een kind en haar moeder, allen Mexicanen. Het meisje was na een levensreddende behandeling in een ziekenhuis in Philadelphia op weg terug naar Tijuana in Mexico.

Het moment van het neerstorten en de daaropvolgende explosie is vastgelegd door beveiligingscamera's:

Volgens de krant Philadelphia Inquirer stortte het toestel neer op een weg waar het druk was vanwege het spitsuur. Door de explosie vatten meerdere auto's, bedrijfspanden en huizen vlam.

In het midden van de weg is een grote krater te zien op de plek van de crash. De lokale zender FOX29 Philadelphia zegt dat zeker zes mensen naar het ziekenhuis moesten. Drie van hem moeten daar blijven, maar verkeren niet in levensgevaar.

Het ongeluk gebeurde volgens de Amerikaanse luchtvaarttoezichthouder FAA vrijdag rond 18.30 uur plaatselijke tijd bij de Roosevelt Mall in het noordoosten van de stad. Na het opstijgen bereikte het toestel volgens trackingsite ADS-B Exchange een hoogte van 1650 voet, ruim 500 meter, voordat het met ruim 200 kilometer per uur omlaag stortte.

Zeer ervaren

"We kunnen niet zeggen of er overlevenden zijn", zei Jet Rescue Air Ambulance in een verklaring. "Onze onmiddellijke zorg gaat uit naar de familie van de patiënt, ons personeel, hun families en andere slachtoffers die mogelijk gewond zijn geraakt op de grond." Het bedrijf voegt eraan toe dat de bemanning zeer ervaren was en dat het vliegtuig in optimale conditie verkeerde.

Het was koud en regenachtig op het moment van de crash en het zicht was slecht.

Op sociale media betuigde president Trump zijn medeleven. "Het is zo triest een vliegtuig te zien neerstorten in Philadelphia. Meer onschuldige zielen zijn verloren gegaan."

In het onderzoek naar het vliegongeluk bij de Amerikaanse hoofdstad Washington is nu ook de zwarte doos gevonden van de helikopter die bij het ongeluk was betrokken. De recorders met gegevens van het passagiersvliegtuig waren donderdag al veiliggesteld.

Het vliegtuig van een dochtermaatschappij van American Airlines kwam woensdag in botsing met een Black Hawk-legerhelikopter. Alle 64 inzittenden van het vliegtuig en ook de drie militairen in de helikopter kwamen om het leven. Het is daarmee de dodelijkste vliegramp in de VS in twee decennia. Inmiddels zijn de lichamen van 41 slachtoffers geborgen.

De zwarte doos van de helikopter bevat zowel de vastgelegde vluchtgegevens als de opname van de stemmen van de piloten. Die informatie kan, samen met de gegevens uit de zwarte dozen van het Bombardier CRJ700-toestel, de autoriteiten helpen om te achterhalen wat er gebeurde vlak voor de botsing.

Hoogte van de helikopter

De Nationale Raad voor Transportveiligheid (NTSB), die de ramp onderzoekt, heeft ook gesprekken gevoerd met luchtverkeersleiders, onder wie de enige luchtverkeersleider die in de verkeerstoren van het Ronald Reagan National Airport werkte op het moment van de botsing.

Er is nog niets bekend over de oorzaak van het ongeluk. De NTSB wil daar niet over speculeren voordat het onderzoek is afgerond, aldus een woordvoerder.

De afgelopen dagen was er wel veel te doen over de hoogte waarop de helikopter zou hebben gevlogen. Volgens vluchtgegevens van de website Flightradar 24 vond de botsing plaats op 300 voet (circa 91 meter). De maximale hoogte waarop de helikopter mocht vliegen was 200 voet (zo'n 61 meter). President Trump stelde vrijdag dat de Black Hawk "veel te hoog" vloog.

Er is ook kritiek op de drukte in de lucht rond Washington. Naast het luchtverkeer van drie vliegvelden zijn er meerdere militaire luchtbases in de buurt en laten bewindslieden zich per helikopter vervoeren.

In de VS is zeker één overheidssite tijdelijk op zwart gegaan en van andere zijn gegevens verdwenen of veranderd vanwege een nieuwe richtlijn die voortvloeit uit decreten van president Trump waarmee hij de bescherming van transgenders wil terugdraaien.

Federale instanties hadden woensdag te horen gekregen dat ze tot vrijdagmiddag de tijd hadden om informatie die "genderideologie" promoot te verwijderen van websites, contracten en e-mails.

'Sex' in plaats van 'gender'

De site van U.S. Census, een statistiekbureau van het ministerie van Economische Zaken, ging helemaal offline, signaleerde CBS News als eerste na het verstrijken van de deadline. Enkele uren later was de site weer bereikbaar.

Op andere websites zijn bepaalde pagina's onbereikbaar, zoals die van de National Park Service. Ook op de site van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn wijzigingen doorgevoerd, zoals het veranderen van woord 'gender' in 'sex'.

Bij het Center for Disease Control and Prevention, vergelijkbaar met het RIVM in Nederland, wrongen medewerkers zich in bochten om termen als 'transgender', 'immigrant', 'lhbti' en 'zwangere mensen' nog voor het verstrijken van de deadline van de website te verwijderen, schrijft The New York Times.

Klimaatverandering

Op vragen van journalisten of overheidswebsites zouden worden afgesloten bij vermeldingen van diversiteit, gelijkheid en inclusie, zei Trump vrijdag dat hij er niets van wist, maar dat het "niet als een slecht idee klonk".

Nieuwssite Politico meldde eerder op de dag dat medewerkers van het ministerie van Landbouw te horen hadden gekregen dat ze pagina's over klimaatverandering op hun websites moesten verwijderen.

De Britse prins Andrew had vermoedelijk langer contact met de Amerikaanse zedendelinquent Jeffrey Epstein dan hij toegaf. Dat meldt de Britse zender BBC op basis van e-mails uit rechtbankstukken. Prins Andrew en Epstein waren goed bevriend.

"Blijf in nauw contact en binnenkort spelen we nog wat meer!!!!", stond in een van de e-mails die werd verstuurd door een "lid van de Britse koninklijke familie". Vermoedelijk gaat het hier om de prins, meldt de BBC. De e-mail werd in februari 2011 verstuurd.

In het opzienbarende interview met het BBC-programma Newsnight uit 2019 beweerde de prins dat hij Epstein na december 2010 niet meer had gesproken of gezien. In dat interview zei hij ook onder meer dat hij vanwege een medische aandoening nauwelijks kan zweten, waarmee hij wilde aantonen dat hij onschuldig was aan seksueel misbruik van een minderjarige.

Misbruikzaak

Andrew zei in het interview dat hij tussen 2006 en 2010 geen contact meer had met Epstein. In die periode werd de omstreden Amerikaanse miljardair, die in 2019 in de gevangenis overleed, in de VS veroordeeld voor kinderprostitutie. Hij ging in 2008 daarvoor dertien maanden de cel in.

Prins Andrew en Epstein ontmoetten elkaar in 1999 via hun gemeenschappelijke vriendin Ghislaine Maxwell. Zij was destijds ook de partner van Epstein. Via hen zou Andrew Virginia Giuffre hebben ontmoet. Zij beschuldigde hem ervan haar in 2001 op minderjarige leeftijd seksueel te hebben misbruikt. In die zaak heeft hij een schikking getroffen met Giuffre.

Vanwege alle aantijgingen verloor hij een deel van zijn koninklijke en militaire titels. Ook moest Andrew al zijn koninklijke taken neerleggen.

Schrijver en journalist Frank Heinen is de winnaar van het jubileumseizoen van de kennisquiz De slimste mens, waarin oud-finalisten van het programma het nogmaals tegen elkaar opnamen. In de eindstrijd stond Heinen tegenover oud-politicus Klaas Dijkhoff en cabaretier Lisa Loeb.

Het was de allerlaatste aflevering met de vertrouwde gezichten van de quiz, Philip Freriks en Maarten van Rossem. Na 25 seizoenen en 12,5 jaar namen de presentator en sidekick afscheid van het tv-programma. Het programma van KRO-NCRV is al jarenlang een van de best bekeken programma's op de Nederlandse televisie.

Loeb viel als eerste af, waardoor Heinen en Dijkhoff het in de grande finale, zoals Freriks graag mag zeggen, tegen elkaar moesten opnemen.

In het slotduel ging het nek-aan-nek tussen de twee oud-winnaars. Uiteindelijk was Heinens kennis over de Dolle Mina's genoeg om de laatste seconden van Dijkhoff weg te spelen. Eerder dit seizoen won Heinen al vier afleveringen op rij. Drie jaar geleden eindigde hij als tweede. Hij moest het toen in de finale afleggen tegen acteur Jacob Derwig.

Heinen stond na zijn overwinning stil bij het afscheid van Freriks en Van Rossem. "Ik heb altijd met ongelooflijk veel plezier naar jullie gekeken", zei hij. Hij kreeg de beker overhandigd door de vorige winnaar én aankomend presentator van de kennisquiz, Herman van der Zandt.

Sinds 2012 vormen Freriks en Van Rossem een onafscheidelijk tv-duo:

Ook kijkcijferkanonnen Freriks en Van Rossem namen definitief afscheid van de kijker. "Na 25 seizoenen nemen we met pijn in het hart afscheid van jullie", zei Freriks. "Maar we hebben van elk seizoen genoten. We verlaten de studio met louter dierbare herinneringen."

Slimste mens-bokaal

Heinen mag De slimste mens-bokaal houden, zei Freriks. Wie Van Rossem komend seizoen opvolgt, werd niet bekendgemaakt.

De vijf formerende Belgische partijen zijn tot een regeerakkoord gekomen. Eerder vanavond kwam het nieuws al naar buiten dat de Vlaams-nationalistische N-VA, het sociaaldemocratische Vooruit, de Franstalige liberale partij MR en de christendemocraten van CD&V en Les Engagés het eens waren geworden over de zogenoemde supernota van formateur Bart De Wever van de N-VA.

In de supernota staan belangrijke hervormingen die De Wever wil doorvoeren in de pensioensector, op de arbeidsmarkt en bij de belastingen.

De Vlaamse omroep VRT meldt dat De Wever verslag heeft uitgebracht over het akkoord aan koning Filip. Daarmee lijkt de weg vrij voor De Wever om als eerste Vlaams-nationalist de federale Belgische regering te gaan leiden.

Vrijdag om 18.00 uur was eigenlijk de deadline voor het presenteren van een regeerakkoord aan de koning, maar dat werd uitgesteld.

Er wordt sinds 9 juni vorig jaar geprobeerd om een federale regering te vormen in België, maar onderhandelingen liepen twee keer eerder stuk.

In Naaldwijk zijn enkele mensen onwel geworden nadat klimaatactivisten van Extinction Rebellion (XR) een stinkende vloeistof in een kledingwinkel hadden gegooid. Twee mensen zijn aangehouden.

De actie vond plaats bij een winkel van H&M. De winkel werd daarop ontruimd en gesloten. Enkele mensen die onwel raakten zijn door ambulancepersoneel onderzocht, meldt Omroep West. Zij hoefden verder niet naar het ziekenhuis.

Volgens de politie is uit onderzoek gebleken dat de stof niet schadelijk was. Het is niet bekend om welke vloeistof het gaat. Twee verdachten zijn aangehouden.

Volgens XR ging het om boterzuur, dat voor een vieze geur zorgt. De actie was gericht tegen de fast fashion van H&M. De actiegroep laat via Twitter weten dat het niet de bedoeling was dat mensen onwel zijn geworden. 'We zijn hier erg van geschrokken, we bieden onze excuses aan alle betrokkenen aan." XR zegt de actie te onderzoeken "om herhaling in de toekomst te voorkomen".