De Vaticaanse en de Britse media zijn het erover eens: het staatsbezoek van koning Charles III aan paus Leo XIV is met recht historisch te noemen. De toenadering tussen de Anglicaanse en Rooms-Katholieke Kerk werd in de jaren 60 ingezet door paus Paulus VI en de toenmalige aartsbisschop van Canterbury. Nu mondt die uit in een van symboliek doordrenkte ontmoeting tussen het hoofd van de Kerk van Rome en de supreme governor van de Church of England.
Eigenlijk had het staatsbezoek van Charles en zijn echtgenote Camilla in april dit jaar moeten plaatsvinden. Maar toen bleef het vanwege de slechte gezondheid van paus Franciscus beperkt tot een kort privébezoek.
Na de verkiezing van Leo werd naar een nieuwe datum gezocht, zodat het bezoek toch kon vallen in het Heilig Jaar 2025. Dit in navolging van het bezoek van Charles' moeder Elizabeth aan paus Johannes Paulus II in het Heilig Jaar 2000.
Los van de gebruikelijke ontmoeting tussen de koning en de paus als staatshoofden en de gesprekken met hoge functionarissen van het Vaticaan vindt er ook een belangrijk spiritueel moment plaats. In de Sixtijnse Kapel bidden Charles en Leo samen tijdens een oecumenische gebedsdienst voor de "zorg voor de schepping", oftewel de bescherming van alles wat leeft op aarde.
VK-correspondent Fleur Launspach:
"Om te begrijpen hoe historisch dit is, moet je ruim vijf eeuwen terug in de tijd. Naar Henry VIII, een van de meest besproken en beruchtste koningen uit de Engelse geschiedenis, over wie eindeloos veel boeken en toneelstukken zijn geschreven.
Henry VIII trouwde met zes vrouwen en liet er twee onthoofden. Hun lot is in het Engels samengevat in het beroemde rijtje: divorced, beheaded, died, divorced, beheaded, survived.
Zijn eerste huwelijk, met Catherine van Aragon, duurde het langst. Maar ze kon geen mannelijke erfgenaam voor hem baren en daarom wilde Henry scheiden en trouwen met Anne Boleyn. De paus weigerde die scheiding goed te keuren en dat leidde tot de breuk met Rome. Henry keerde de paus en de Rooms-Katholieke Kerk de rug toe, verklaarde zichzelf tot hoofd van de nieuwe Engelse Kerk (later Anglicaanse Kerk) en luidde daarmee de Engelse Reformatie in.
Die religieuze scheuring had enorme gevolgen: kloosters werden gesloten, en er volgden decennialange religieuze spanningen, opstanden en moorden."
Het is de eerste keer sinds de Reformatie van de 16de eeuw dat een paus samen met een Engelse koning in gebed gaat. En dan ook nog in de Sixtijnse Kapel, waar de Amerikaanse kardinaal Robert Francis Prevost op 8 mei tot paus werd gekozen.
Charles brengt daarna een bezoek aan de basiliek en de abdij van Sint-Paulus buiten de Muren, een kerk die van oudsher nauwe banden heeft met het Engelse koningshuis, vooral in de eeuwen voorafgaand aan de Reformatie. Daar zal hij vermoedelijk door de Heilige Deur de basiliek betreden om plaats te nemen op een speciaal voor hem en voor zijn opvolgers ontworpen zetel.
Er is ook een speciale eretitel voor Charles bedacht, in de stijl van andere, rooms-katholieke, monarchen die een bijzondere band koesteren met kerken in Rome. Charles zal zich "koninklijke confrater" mogen noemen van de abdij, waar volgens de overlevering de apostel Paulus ligt begraven.
Als "medebroeder" wordt daarmee het belang onderstreept van de dialoog met andere christelijke kerken. Een dialoog die paus Leo, net als zijn voorganger, zo na aan het hart ligt.
VK-correspondent Fleur Launspach:
"De Anglicaanse Kerk groeide uit tot de staatskerk van Engeland, maar verspreidde zich ook naar meer dan 165 landen door kolonisatie en de invloed van het Britse Rijk. De kerk telt nu meer dan 80 miljoen gelovigen.
In Engeland geldt de Britse monarch nog altijd als het formele hoofd van de Anglicaanse Kerk. Dat Charles nu zij aan zij met de paus in Rome zal bidden is historisch belangwekkend. Het is een symbolisch moment van verzoening tussen twee geloofstradities die ooit lijnrecht tegenover elkaar stonden.
Het past overigens goed binnen de filosofie van koning Charles om verschillende geloven en stromingen met elkaar te verbinden. Dat zag je ook bij zijn kroning tot koning: voor het eerst nodigde hij vertegenwoordigers van andere geloofsovertuigingen uit, zoals een imam en een rabbijn, die meededen aan de ceremonies.
Zijn moeder Elizabeth was expliciet in haar christelijke geloof, maar Charles laat zich eerder omschrijven als een 'spirituele zoeker', iemand die op intellectueel niveau nadenkt over geloof en religies.
Als Britse monarch heeft hij de titel Defender of the Faith, een officiële verwijzing naar zijn rol als hoofd van de Anglicaanse Kerk. Maar Charles heeft aangegeven dat hij zichzelf eerder ziet als Defender of Faith, zonder lidwoord dus. Hij wil iemand zijn die alle geloofsovertuigingen wil waarborgen."
