NOS Nieuws - Algemeen

Voor de tiende maand op rij is er wereldwijd een warmterecord gebroken. Sinds het begin van de metingen was de maand maart nog nooit zo warm als dit jaar, blijkt uit gegevens van de Europese klimaatdienst Copernicus.

De gemiddelde temperatuur wereldwijd was 14,14 graden. Het oude record stamt uit maart 2016. Toen was het gemiddeld 14,03 graden, 0,11 graad kouder.

Tussen april 2023 en maart 2024 was de gemiddelde temperatuur wereldwijd 1,58 graad hoger dan het pre-industriële gemiddelde (van 1850 tot 1900). Daarmee zit de wereld opnieuw boven de drempel van 1,5 graad opwarming. Die mijlpaal wordt door klimaatwetenschappers als zorgwekkend gezien, omdat er onomkeerbare gevolgen worden verwacht voor de aarde bij dergelijke opwarming.

In het klimaatakkoord van Parijs werd in 2015 met 195 landen afgesproken om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2 graden en liefst tot 1,5 graad.

Waarom die 1,5 graad zo belangrijk is, zie je in deze video:

Ook de temperaturen boven het zeeoppervlak waren in maart weer iets hoger dan de maand ervoor. Het was gemiddeld boven zee 21,07 graden, 0,01 graad meer dan in februari. Dat is met uitzondering van de gebieden rond de Noord- en Zuidpool.

"Het feit dat deze trend al zo lang zichtbaar is, baart ons veel zorgen", zegt vicedirecteur Burgess van Copernicus tegen persbureau Reuters. "We zien deze records maand in, maand uit. Dat geeft echt aan dat ons klimaat verandert, en snel ook."

In de Tweede Kamer willen steeds meer partijen dat er meer gedaan wordt om zelfmoord te voorkomen. Het initiatief van de ChristenUnie om in de wet vast te leggen dat de zelfmoordpreventielijn 113 altijd gratis blijft, krijgt een meerderheid in de Kamer.

Vandaag praat de Tweede Kamer over de initiatiefwet, waarin ook wordt vastgelegd dat het kabinet verantwoordelijk is voor beleid dat moet leiden tot een vermindering van het aantal zelfdodingen. Ook gemeenten krijgen een taak, en ontvangen geld waarmee ze bijvoorbeeld hekken kunnen plaatsen op plekken langs het spoor waar vaak zelfmoordpogingen gedaan worden.

Jaarlijks doen enkele tienduizenden mensen in Nederland een poging om zichzelf van het leven te beroven. Iedere dag lukt dat in ongeveer vijf gevallen.

Op radiozender KINK was gistermiddag 3 uur lang de 'Zelfmoordshow' te horen, met als doel om dit soort gevoelens bespreekbaar te maken en houden:

"Ik vind het zo belangrijk dat we beleid hebben om dat aantal omlaag te brengen", zegt ChristenUnie-leider Bikker. "Dat mensen zo radeloos zijn, geen andere uitweg meer zien, is vreselijk voor henzelf, maar ook voor de familie die achterblijft." Of het wetsvoorstel voldoende is om echt een verschil te maken? "Het is in ieder geval een belangrijke stap."

Haar partij presenteerde de plannen voor de speciale wet in 2021, samen met CDA, GroenLinks, PvdA, SP, SGP en 50Plus. Inmiddels hebben ook NSC, BBB en Partij voor de Dieren zich bij het initiatief aangesloten. D66 laat vandaag weten het voorstel te zullen steunen, waardoor er een meerderheid van zeker 80 zetels ontstaat. De stemming is niet vandaag, maar waarschijnlijk later deze maand.

Volgens Bikker heeft de preventielijn 113 bewezen zelfmoordpogingen te kunnen voorkomen. Het voortbestaan van de lijn mag niet afhankelijk zijn van de politieke waan van de dag en daarom moet de financiering ervan een wettelijke taak worden. "113 moet altijd toegankelijk zijn", benadrukt Bikker.

10 miljoen voor gemeenten

Daarnaast richt de wet zich op de gemeenten. Die moeten beleid ontwikkelen om zelfdoding tegen te gaan. Overal moet een wethouder verantwoordelijk worden voor die taak. Jaarlijks trekt het kabinet daar tien miljoen euro voor uit, dat verdeeld wordt over de gemeenten, zo staat in het voorstel.

De gemeenten mogen zelf bepalen hoe ze dat preventiebeleid invullen. Ze kunnen bijvoorbeeld inzetten op het oplossen van (financiële) problemen, die vaak de basis vormen van zelfmoordgedachten. Maar ze kunnen ook fysieke maatregelen nemen om te voorkomen dat mensen een poging doen, zoals het plaatsen van hekken langs het spoor.

Spoorbeheerder ProRail is blij met het initiatief. Het bedrijf doet naar eigen zeggen zelf al veel om zelfmoordpogingen rond het spoor te voorkomen, maar krijgt daarbij soms te weinig medewerking van gemeenten. De stichting 113 Zelfmoordpreventie liet al eerder weten enthousiast te zijn over het wetsvoorstel.

Wat hebben een groep Zwitserse 'klimaatoma's', zes Portugese jongeren en een Franse burgemeester gemeen? Ze willen allemaal dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg zich uitspreekt over de vraag: worden mijn mensenrechten geschonden als regeringen te weinig doen om klimaatverandering tegen te gaan? Vandaag komt het hof met een vonnis in de drie zaken. Dat kan ook voor Nederland gevolgen hebben.

De uitspraken van het hof zijn bindend. Als het oordeel is dat er strenger klimaatbeleid moet komen om de mensenrechten te garanderen, dan moeten landen hier gehoor aan geven. Rechters kunnen boetes opleggen als landen zich niet aan een vonnis houden. Ook kan de uitspraak een precedent scheppen in de duizenden lopende en nieuwe klimaatzaken, zoals het hoger beroep in de zaak van Milieudefensie tegen Shell.

De Zwitserse groep vrouwen, grotendeels boven de zeventig en verenigd onder de naam Klimaseniorinnen, vinden dat hun mensenrechten worden geschonden door de hittegolven die door klimaatverandering vaker zullen voorkomen en intenser zullen zijn.

"Vooral ouderen en met name vrouwen lopen het risico daarvan ziek te worden of zelf te overlijden", zei een van de initiatiefneemsters van de rechtszaak eerder tegen Nieuwsuur:

Voor Damien Careme, voormalig burgemeester van het Franse dorpje Grande-Synthe, aan de kust bij Duinkerke, gaat het om de dreiging van overstromingen door zeespiegelstijging. Hij heeft de Franse staat voor het Europees Hof gedaagd.

De meeste aandacht gaat uit naar de zaak van zes Portugese jongeren. Zij besloten niet alleen hun eigen regering voor het hof te dagen, maar nog 31 andere Europese landen, waaronder ook Nederland. Ze hopen dat daarmee nog sneller, nog meer CO2-uitstoot voorkomen kan worden. De jongeren stapten naar het hof nadat er in meerdere jaren enorme bosbranden en hittegolven waren voorgekomen. Zo kwamen er in 2017 meer dan honderd mensen om door de hitte.

De Portugezen zien hun toekomst bedreigd door het extreme weer en de vernietigende bosbranden - die overigens niet altijd aan klimaatverandering zijn toe te schrijven, al neemt de kans erop wel toe in een droger en heter klimaat.

Al gaat het om hun toekomst, de gevolgen zijn ook nu al ingrijpend, zeggen ze. Tijdens hittegolven hebben ze problemen met slapen, concentratie en kunnen ze soms niet buitenspelen of sporten. Scholen moeten soms dicht als de lucht wordt vervuild door bosbranden.

Eerder sprak het Jeugdjournaal met een van de jongeren over de klimaatzaak:

Net als de andere partijen betogen de Portugese jongeren dat door de gevolgen van klimaatverandering hun 'recht op leven en op een privéleven' wordt geschonden: artikels 2 en 8 uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

"Dat zijn dezelfde artikelen waar wij de Urgenda-klimaatzaak op baseerden", zegt Dennis van Berkel. Hij is klimaatjurist bij Urgenda en heeft zowel de Klimaseniorinnen als de Portugese jongeren geadviseerd. In 2019 oordeelde de Hoge Raad dat de Nederlandse regering zijn klimaatplannen moest aanscherpen. De Raad beriep zich daarbij onder meer op mensenrechtenverdragen.

Van Berkel is ook nu positief gestemd. "Ik denk dat het hof zal oordelen dat beschermd worden tegen de gevolgen van klimaatverandering een mensenrecht is." Verschil met destijds is dat de klagers in deze rechtszaak ook moeten kunnen aantonen dat de mensenrechtenschending nu al plaatsvindt en niet pas in de toekomst.

Volgens Van Berkel is dat logisch. "Als er nu niet sneller en meer actie wordt ondernomen om uitstoot te verminderen, dan wordt het onvermijdelijk dat je door de grens van 1,5 graad gaat, zoals in het Parijsakkoord is vastgelegd."

Spanning om oordeel

Van Berkel vindt het vooral spannend hoe concreet de rechters gaan worden. "Ze kunnen komen met een jaartal en een percentage uitstootreductie, maar het kan ook zijn dat de rechters alleen zeggen: "Er moet meer gebeuren, maar jullie mogen zelf bepalen hoe."

Advocaten van nationale regeringen betoogden in verschillende hoorzittingen afgelopen jaar dat de causaliteit tussen de klachten van de groepen nu en het uitblijven van klimaatactie niet aan te tonen is. Ook bepleiten zij dat het aan regeringen is om klimaatbeleid te maken, niet aan de rechter. De advocaat van de Nederlandse staat ontkent niet dat de staat een zorgplicht heeft om zijn burgers tegen klimaatverandering te beschermen, maar vindt dat Nederland genoeg doet om aan de afspraken van het Parijsakkoord te voldoen.

Een mogelijkheid is ook nog dat de rechters de zaak van de Portugezen niet ontvankelijk verklaren, omdat ze niet de juiste juridische weg hebben bewandeld. Eigenlijk mogen burgers alleen naar het hof als ze alle mogelijkheden via nationale rechtbanken hebben uitgeput. Daarvoor was volgens de Portugese jongeren in deze zaak geen tijd, omdat er volgens hen sneller actie nodig is.

Verwacht wordt dat de rechters rond half elf met de uitspraak beginnen.

De oud-vicepresident van Ecuador, Jorge Glas, is vanuit de gevangenis overgebracht naar het ziekenhuis, enkele dagen na zijn geruchtmakende arrestatie. Vrijdag werd hij door de politie opgepakt in de Mexicaanse ambassade in Ecuador, waar hij al sinds december verbleef. Die inval leidde internationaal tot verontwaardigde reacties.

De gevangenisautoriteit SNAI laat weten dat Glas rond het middaguur naar het militair ziekenhuis in Guayaquil is gebracht. Glas verkeert in stabiele toestand, aldus de gevangenisautoriteit.

Hij was onwel geworden nadat hij de afgelopen 24 uur had geweigerd voedsel te eten dat door de gevangenis aan hem was gegeven, staat in een verklaring van SNAI. Volgens Ecuadoriaanse media heeft Glas mogelijk een overdosis medicijnen binnengekregen. Hij zou bewusteloos in zijn cel zijn aangetroffen.

Enkele uren daarvoor hadden zijn advocaten aan de bel getrokken omdat ze hem niet konden bereiken. Advocaat Sonia Vera zegt dat Glas bij de politieinval op de grond is gesmeten en meerdere keren is geslagen. Zij heeft haar cliënt nog niet mogen bezoeken en denkt dat hij in gevaar is.

Andere Latijns-Amerikaanse landen reageerden dit weekend verbolgen op de arrestatie van Glas. Ze veroordelen de inval en noemen het een "flagrante schending van internationaal recht". Mexico heeft als reactie de diplomatieke banden met Ecuador verbroken.

Volgens internationale wetgeving zijn diplomaten en personen die in het buitenland hun land vertegenwoordigen onschendbaar. Het gastland mag geen personen vervolgen of aanhouden die zich in de ambassade bevinden.

De huidige president Noboa verdedigt de inval in de Mexicaanse ambassade en wijst op het feit dat Glas nog een straf moet uitzitten voor corruptie. Glas is daar twee keer voor veroordeeld en heeft al een straf uitgezeten. Bij zijn tweede arrestatiebevel zocht hij asiel in Mexico, wat hem ook werd toegekend. Hij heeft zijn veroordeling altijd politiek gemotiveerd genoemd.

Het dodental van het ongeval met een omgebouwde veerboot bij Mozambique is gestegen tot boven de honderd, meldt president Nyusi van het Afrikaanse land. Zo'n twintig mensen worden nog vermist. Tien mensen zijn uit het water gered.

De overvolle boot met 130 passagiers sloeg gisternacht om, voor de kust van Mozambique. Uit voorlopig onderzoek blijkt dat het vaartuig werd geraakt door een vloedgolf. De slachtoffers zaten op een vissersboot die was omgebouwd naar een veerboot, al was die niet bevoegd om passagiers te vervoeren, zegt het maritieme transportinstituut van Mozambique.

Angst voor cholera

Volgens de autoriteiten in de provincie Nampula, de vertrekplaats van de boot, waren de opvarenden op de vlucht voor een cholerauitbraak. De ziekte heeft sinds oktober in het Oost-Afrikaanse land aan 32 mensen het leven gekost.

De boot was onderweg naar Mozambique-eiland, maar haalde de kust niet. Op beelden van persbureau Reuters is te zien dat er meerdere lichamen op het strand zijn aangespoeld.

President Nyusi zegt dat hij diep geraakt is door de tragedie. Hij heeft zijn transportminister bevolen om af te reizen naar de plek waar de boot is aangespoeld voor onderzoek. "De regering van Mozambique komt morgen bijeen om de situatie te bespreken en om maatregelen te treffen", laat Nyusi weten.

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) heeft vorig jaar een sterke toename van het aantal antisemitische incidenten geregistreerd, vooral op scholen. Daar werden vijf keer zoveel incidenten gemeld als het jaar ervoor.

Het CIDI kreeg 1550 meldingen, waarvan er 379 voldeden aan de definitie van antisemitisme. Dat zijn er bijna 2,5 keer zoveel als in 2022. Een "historisch dieptepunt", zegt het CIDI, dat het aantal incident al ruim veertig jaar bijhoudt.

Met antisemitisme doelt het CIDI op uitingen die beledigend zijn voor Joden als bevolkingsgroep. Kritiek op Israël valt daar niet onder.

Het aantal antisemitische incidenten nam vooral sterk toe na de terroristische aanval van Hamas op 7 oktober en de daarop volgende oorlog in Gaza, maar ook daarvoor was al een stijgende trend te zien. Tot 7 oktober waren er al bijna net zo veel incidenten als in 2022.

Toename op scholen

De toename op scholen noemt het CIDI het meest zorgwekkend. Joodse scholieren werden door medeleerlingen vanwege hun Joodse achtergrond uitgescholden, bedreigd, gepest en soms ook mishandeld.

Het CIDI kreeg verhalen van Joodse leerlingen die zich gedwongen zagen om van school te veranderen, uit angst lange periodes thuis bleven, of zelfs hun achternaam veranderden. Antisemitische incidenten vinden plaats op scholen in het hele land.

Volgens het CIDI is er onder docenten een gebrek aan kennis en daadkracht om de kwestie aan te pakken en een veilig klimaat op school te creëren.

Ook online

Joodse instellingen, organisaties en individuen kregen veel haatmail en individuen ontvingen via WhatsApp teksten als "val dood kankerjood" en "ze zijn vergeten jullie te vergassen".

Online antisemitisme is niet meegenomen in de cijfers, maar het CIDI kreeg ook hier veel meer meldingen van. Volgens het CIDI kan antisemitisme op sociale media, onder meer in de vorm van complottheorieën, de toename van het antisemitisme op school mede verklaren.

Meer bijbrengen

Demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid zegt in een reactie op de cijfers dat jongeren meer moeten leren over bijvoorbeeld de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog, zowel op school als thuis.

Scholen zijn al verplicht om kinderen te onderwijzen over de holocaust, "maar wat wij veel horen, is dat docenten het heel lastig vinden", zegt ze in talkshow Op1. Volgens haar is steun van het schoolbestuur heel belangrijk daarbij. Ook moet de onderwijsinspectie ermee "aan de slag", aldus Yesilgöz.

Maar de minister zegt ook dat het niet afhankelijk mag zijn van scholen of kinderen iets meekrijgen van de gevolgen van Jodenhaat. "Het moet thuis beginnen."

Jodenhaat is strafbaar en Yesilgöz zegt dat daders wel degelijk worden gepakt en veroordeeld. Al hoort ze in de Joodse gemeenschap dat er steeds minder mensen bereid zijn om aangifte te doen, omdat ze het gevoel hebben dat er niets meer gebeurt. Ze zegt dat ze dat wil aankaarten bij politie en justitie.

Miljoenen inwoners van Noord-Amerika zijn naar buiten gegaan om een totale zonsverduistering te zien. Om 20.07 uur Nederlandse tijd kwam de eclips voor het eerst 'aan land', in de West-Mexicaanse stad Mazatlan.

De route van de zonsverduistering liep vervolgens in een kromme baan naar het noordoosten, via steden als Dallas en Indianapolis in de VS en Montreal in Canada. In totaal wonen zo'n 44 miljoen mensen in het pad van de volledige verduistering. Honderden miljoenen anderen leven in gebieden waar de verduistering van de zon gedeeltelijk was.

In Mazatlan stonden duizenden mensen op de boulevard, gewapend met een eclipsbril. Het moment dat de zon geheel verdween achter de maan en de stad midden op de dag was gehuld in duisternis, duurde ruim vier minuten. De Mexicaanse president López Obrador was ook in Mazatlan.

Ook op andere plekken langs de route kwamen mensen samen om de, al dan niet gedeeltelijke, verduistering te aanschouwen.

Om 21.55 uur Nederlandse tijd verliet de zonsverduistering het vasteland van Noord-Amerika. Dat gebeurde in de Canadese provincie Newfoundland en Labrador.

Een totale zonsverduistering is tamelijk zeldzaam. De laatste keer dat het in Europa gebeurde, was in 1999. In Nederland was hij toen net niet totaal. In 2026 wordt er een verwacht in Noord-Spanje.

In de Russische regio Orenburg blijft de situatie door de overstroming van de rivier de Oeral gespannen. In de stad Orsk in de zuidelijke Oeral protesteerde een honderdtal mensen vandaag tegen de lokale autoriteiten die ze verantwoordelijk houden voor de wateroverlast. Sommige berichten spreken van honderden demonstranten.

Door zware regenval staat het water in de rivieren de Or en de Oeral extreem hoog. Vrijdag bezweek een damwand onder de waterdruk, waarna het water delen van Orsk overstroomde, een stad van 230.000 inwoners op 1800 kilometer ten zuidoosten van Moskou. Vandaag ontstonden er ook barsten in een andere dam.

In Orsk staan de oude stad en enkele buitenwijken onder water. Zo'n 10.000 huizen zijn ondergelopen. Overstromingen dreigen ook in de regionale hoofdstad Orenburg, waar een half miljoen mensen wonen.

Inwoners van Orsk moesten hun huizen verlaten en naar een noodopvang toe:

Demonstranten riepen vandaag in Orsk "schande, schande" en "Poetin, help ons". Ze verwijten de autoriteiten voor veel te veel geld een slecht geconstrueerde dam te hebben laten bouwen. Het Russische OM heeft een strafonderzoek geopend vanwege verwaarlozing en het negeren van de veiligheidsvoorschriften bij de bouw van de dam.

De boze burgers kregen een gesprek met de gouverneur, die hun beloofde dat ze voorlopig in hotels en kuuroorden worden ondergebracht. Ook beloofde hij hun financiële steun.

Ware patriotten

Gouverneur Palser zei wel dat het makkelijk is anderen de schuld te geven. Hij noemde burgers die in plaats van te klagen, helpen bij het bestrijden van het water "de ware patriotten". De autoriteiten waarschuwden ook dat bijeenkomsten die "niet zijn gecoördineerd met de overheid" verboden zijn.

De burgemeester van Orenburg heeft mensen langs de rivier opgeroepen zo snel mogelijk te vertrekken.

Ook elders in Siberië hoog water

Ook op andere plaatsen in Rusland dreigen overstromingen. Er wordt extreem hoog water gemeld in de Wolga, de Ob, de Tobol en andere rivieren.

Op het vliegveld van Rome is een terreurverdachte aangehouden die vanuit Eindhoven naar de Italiaanse hoofdstad was gevlogen. Het gaat om een man uit Tadzjikistan tegen wie een internationaal arrestatiebevel was uitgevaardigd.

Volgens de Italiaanse politie sloot de man zich tien jaar geleden in Syrië als buitenlandse strijder aan bij Islamitische Staat en is hij nog steeds actief lid van die terroristische organisatie. Hij zou zijn geboren in 1992.

De politie zegt dat de man gebruikmaakte van meerdere valse identiteiten, onder meer uit Oezbekistan, Kirgizië en Oekraïne. Er is niet bekendgemaakt welk land het arrestatiebevel tegen hem had uitgevaardigd, maar volgens de krant La Repubblica gaat het om Tadzjikistan. Uit dat land komen ook de IS-verdachten die vastzitten voor het bloedbad dat eind vorige maand in Moskou meer dan 140 levens eiste.

Cash en mobiele telefoon in beslag genomen

De krant schrijft dat de Romeinse luchthavenpolitie de afgelopen maand elk toestel uit België en Nederland extra controleerde omdat er rekening mee werd gehouden dat de Tadzjiek erin zat. Aan het einde van de ochtend was dat het geval.

De politie hield hem niet meteen aan, in de hoop dat hij zou worden opgehaald door mogelijke medeverdachten. Toen dat niet zo was en hij in een trein wilde stappen, werd hij alsnog opgepakt. Hij zou 2000 euro bij zich hebben gehad.

Het geld is in beslag genomen, net als zijn mobiele telefoon. Onderzocht wordt wat hij in Italië kwam doen en of hij daar andere jihadisten wilde ontmoeten.

Het Openbaar Ministerie in Nederland was niet op de hoogte van de aanwezigheid van de Tadzjiekse terreurverdachte in Nederland, zegt een woordvoerder van het Landelijk Parket desgevraagd.

De minister van Binnenlandse Zaken trekt de komende vijf jaar zo'n 18 miljoen euro uit om de Friese taal te bevorderen. Commissaris van de Koning Arno Brok en minister Hugo de Jonge ondertekenden vanmiddag in Sneek de nieuwe Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer (BFTK, bestuursafspraak Friese taal en cultuur).

Alle afspraken hebben ertoe geleid dat de nieuwe BFTK met zo'n honderd bladzijden twee keer zo dik is geworden als de vorige, schrijft Omrop Fryslân.

Het Rijk stelt 1,4 miljoen euro beschikbaar voor Friestalig onderwijs. Een nieuwe minor Friestalige journalistiek aan hogeschool NHL Stenden moet ertoe leiden dat Friese media makkelijker aan Friessprekende journalisten kunnen komen.

Vaste plek op scholen

Het Fries krijgt ook een vaste plek op de mbo-scholen van Firda, dat vier scholen in Friesland heeft. De Jonge: "Jongeren zijn de toekomst. Wat de studenten hier leren, nemen ze straks mee in hun werk als beveiliger of verzorgende. Juist in die functies is het belangrijk om mensen in hun eigen taal te kunnen aanspreken."

Eerder gaf de Tweede Kamer het kabinet al de opdracht om geld vrij te maken voor een zogeheten practoraat Fries in het mbo. Het Fries op het mbo was tot nu toe een tijdelijk project op kosten van de provincie.

Het Rijk en de provincie hebben verder onder meer afgesproken dat de komende tien jaar 560.000 euro per jaar beschikbaar is voor de nieuwe universitaire bachelorstudie Fries van de Rijksuniversiteit Groningen. Deze studie komt in plaats van de bredere opleiding 'Minorities & multilingualism', die volgend jaar stopt.

Verkeersborden

De provincie onderzoekt de mogelijkheid om alle verkeersborden tweetalig te maken. Door het Fries zichtbaarder te maken, moet de taal aantrekkelijker en bekender worden voor jongeren en nieuwkomers in Friesland, denkt de provincie.

Organisaties voor de Friese taal hebben verheugd en opgelucht gereageerd op de nieuwe BFTK. Sjirk Bruinsma, voorzitter van de Ried fan de Fryske Beweging: "Dit is een grote stap op weg naar gelijkwaardigheid. Het belang voor de Friese taal is enorm. Dit beschermt ons als minderheid."

Voorzitter van taaladviesorgaan DINGtiid Jan Koster is blij dat het Rijk zelf meer verantwoordelijkheid neemt voor de taal. "Eerst gaven ze de provincie geld en dan kon die het uitzoeken, nu is het iets gelijker verdeeld", zegt hij tegen het ANP.

Gemeenten hebben nog steeds te weinig standplaatsen voor woonwagens. In vijf jaar tijd zijn er minder dan vijftig plekken bijgekomen, terwijl er zeker 4000 nieuwe standplaatsen nodig zijn. En het ziet er niet naar uit dit in de komende vijf jaar verandert, staat in een onderzoek in opdracht van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme en het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Gemeenten zijn wettelijk verplicht om woonwagenbewoners een standplaats te geven omdat het gaat om een beschermde woonvorm.

Van uitsterf- naar uitstelbeleid

Tussen 1999 en 2018 was het actief beleid van gemeenten om standplaatsen op te heffen. Dit 'uitsterfbeleid' werd onder druk van het Europees Hof van de Rechten van de Mens en de Nationale Ombudsman afgeschaft.

Met het nieuwe beleid hoopte de overheid perspectief te bieden aan woonwagenbewoners, maar daar komt dus niet veel van terecht. De onderzoekers concluderen dat het uitsterfbeleid niet is verdwenen, maar is veranderd in een 'uitstelbeleid'. Dat betekent onder meer dat er wachtlijsten zijn voor een standplaats.

Nog steeds schrijnende situaties

Het duurt nu soms wel dertig jaar voordat mensen in een gemeente een standplaats krijgen voor hun woonwagen. Veel woonwagenbewoners wonen daardoor noodgedwongen in een gewoon huis.

Dat is problematisch, zegt Marlou Schrover, hoogleraar migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden, want als je eenmaal in een gewoon huis bent gaan wonen, mag je volgens de Nederlandse wet niet meer in een woonwagen wonen. Voor mensen die jaren moeten wachten op een standplaats is dat erg schrijnend. "Veel woonwagenbewoners zeggen: het is onze cultuur en die is in de Tweede Wereldoorlog van ons afgepakt", zegt Schrover.

Lange geschiedenis van onderdrukking

Uit het onderzoek blijkt dat een deel van het beleid wordt beïnvloed door antiziganisme: dat is een irrationele angst tegenover Roma, Sinti en andere rondreizende groepen.

Niet elke gemeente erkent het recht van woonwagenbewoners op huisvesting, zegt Huub van Baar, hoogleraar aan de Universiteit Leuven en gespecialiseerd in Sinti en Roma. Dat heeft volgens hem veel te maken met een stigma dat kleeft aan woonwagenlocaties.

In de laatste honderd jaar werden woonwagenbewoners vaker allemaal op dezelfde plek geplaatst. "En er werden hoge eisen gesteld aan de woonwagens, waardoor ze zo groot moesten zijn dat de bewoners niet meer konden rondtrekken, terwijl ze voor hun beroep daar vaak afhankelijk van waren."

Een van de gevolgen was dat veel woonwagenbewoners zonder werk kwamen te zitten. Toen ontstond volgens Van Baar het stigma dat woonwagenbewoners niet werken. "Terwijl de overheid dat probleem zelf gecreëerd heeft."

Dat stigma had allerlei gevolgen, bijvoorbeeld voor het krijgen van een lening. "Woonwagenbewoners komen bijvoorbeeld niet altijd in aanmerking voor een hypotheek. En dat maakte het moeilijker om een standplaats te kunnen kopen, zegt Van Baar.

De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme zegt in een reactie dat de rijksoverheid nu aan zet is. "Die moet gemeenten bewegen tot adequaat beleid dat de mens centraal zet, en niet uitgaat van discriminerende vooroordelen die er bestaan over woonwagenbewoners. Zij hebben nu lang genoeg in de kou gestaan."

Alleen al in januari kwamen er op de Canarische eilanden meer migranten aan dan in de eerste helft van vorig jaar. Het aantal migranten dat de boottocht uit Afrika waagt naar de Spaanse eilandengroep breekt al maanden het ene na het andere record. De eilanden zijn er redelijk op voorbereid, maar het zijn vooral minderjarigen die alleen op pad zijn gegaan die de aandacht trekken.

Alleen al op het grootste eiland Gran Canaria zijn er honderden van die jongeren. Zij worden gehuisvest in een van de ruim zeventig speciale opvangcentra. De afgelopen maanden zijn er tientallen centra bij gekomen, want steeds meer jongeren stappen zonder hun ouders in een sloep in Senegal, Mauritanië of Marokko.

Dat ziet ook José Antonio van het Rode Kruis. "Vroeger kwamen er vooral vrouwen met jonge kinderen aan, maar tegenwoordig komen minderjarigen hier steeds vaker alleen", zegt hij.

José Antonio staat in de haven van Arguineguin. Het is de plek waar het Rode Kruis de migranten van eerste levensbehoeften voorziet. Want de reis vanuit Afrika naar de Canarische eilanden is een van de gevaarlijkste migratieroutes en kan wel tussen de vier en acht dagen duren.

Antonio wijst naar een sloep die nog in de haven ligt. "Deze kwam twee weken geleden aan. De spullen die er nog in liggen hadden ze meegenomen voor hun tocht." Van het blauwwitte bootje komt een indringende geur. Er liggen schoenen, regenpakken en nog wat etensresten.

Die ochtend waren er ook nog migranten aangekomen. Gered van een boot met zo'n vijftig mensen, van wie vier minderjarig. Waar de meeste volwassenen binnen vijf maanden naar het Spaanse vasteland worden gebracht, moeten de kinderen en jongeren meestal tot hun achttiende op het eiland blijven. En daarvoor wil het ministerie van Migratie nieuwe regels invoeren. Zodat die jongeren over het hele land worden verdeeld en niet alleen de Canarische eilanden de lasten dragen.

Tolerant

Een van de opvangcentra op het eiland is Mundo Nuevo. In een dorpje op een heuvel naast Las Palmas worden in een oud klooster zo'n 80 jongens opgevangen. De meeste van hen komen uit Noord- en West-Afrika. Op het gebouw hangen nog de christelijke symbolen, maar bij binnenkomst loop je ook tegen de moskee aan. "We willen de jongens leren dat de twee religies naast elkaar kunnen bestaan", zegt Gabriel Orihuela, die de opvang runt. "Maar ik moet zeggen dat de jongeren die hier aankomen steeds toleranter zijn."

Orihuela ziet dat steeds jongere jongens binnenkomen in zijn opvang. "In hun eigen land horen ze waarschijnlijk dat als ze hier op jongere leeftijd komen ze gebruik kunnen maken van ons systeem. Om een verblijfsvergunning te krijgen en hier van onderwijs te genieten met het uiteindelijke doel een baan te vinden." De ouders hebben dan geen kosten aan ze en als ze oud genoeg zijn kunnen ze op het Spaanse vasteland of in Europa werk zoeken om geld naar hun familie thuis te sturen.

Een van die jongens is Famara van 17 uit Gambia. In november stapte hij op een boot in Senegal. Ruim een week later kwam hij aan op Gran Canaria. "De reis ging eigenlijk best soepel", zegt Famara. Toen zijn moeder vorig jaar overleed, besloot hij de reis naar Europa te maken. "Mijn moeder zorgde voor mij, mijn jongere broertje en zusjes. Nu mijn moeder er niet meer is, heb ik die verantwoordelijkheid en wil ik iets van mijn toekomst maken."

Toekomst

Een toekomst die hij in zijn eigen land dus niet meer zag. Maar ook hier is die toekomst voor sommigen onzeker, vertelt Orihuela: "Gelukkig lukt het de meeste kinderen die hier aankomen hun doel te bereiken. Vooral diegenen die onze adviezen volgen. Wie dat niet doet en niet wil integreren, redt het meestal niet en moet uiteindelijk weer terug naar het land van herkomst."

Gevraagd naar een oplossing voor het migratieprobleem, zegt Orihuela dat hij het liefst zou zien dat de kinderen zich niet genoodzaakt voelen op de boot te stappen. "Het enige wat migratie kan stoppen is als het in hun eigen land even goed gaat als in de landen waar ze naartoe willen. Dan zouden ze hier niet heen komen."

En dat is ook het antwoord van José Antonio van het Rode Kruis: "Het enige wat wij nu kunnen doen is deze mensen verwelkomen op onze eilanden. Maar eigenlijk moeten we niet hier aan de slag, of in Marokko, Senegal of Mauritanië. Veel komen uit andere landen. Plekken met problemen die moeten worden aangepakt. We zouden onze hulp daar eens moeten bieden, om ervoor te zorgen dat ze niet genoodzaakt zijn te migreren."

Het Vaticaan veroordeelt geslachtsverandering en draagmoederschap als schendingen van de menselijke waardigheid. Net als abortus en euthanasie gaan ze in tegen Gods plan voor het menselijk leven, staat in de verklaring 'Dignitas Infinita', waaraan door de congregatie voor de geloofsleer vijf jaar is gewerkt.

In de 27 pagina's tellende verklaring wordt uitgelegd dat menselijke waardigheid volgens de Kerk intrinsiek en absoluut is, onder welke omstandigheden dan ook. De mens is geschapen naar Gods evenbeeld, als man en vrouw, en met biologische verschillen die niet veranderd kunnen worden.

Volgens de Kerk is het verkeerd dat in de moderne maatschappij rechten worden ontleend aan "een verkeerd idee van persoonlijke waardigheid". Daarom worden ook zaken als euthanasie en zelfdoding afgewezen.

De paus wijst ook de gendertheorie af, volgens welke gender complexer en vloeiender is dan de verschillen tussen man en vrouw suggereren. Deze theorie is volgens Dignitas Infinita (oneindige waardigheid) "een concessie aan de eeuwenoude verleiding van de mens om zichzelf tot God te maken, en de concurrentie aan te gaan met de ware God van liefde die ons in het evangelie wordt geopenbaard".

Ingrijpende wijzigingen

De paus heeft de tekst vorige maand goedgekeurd nadat hij ingrijpende wijzingen had verlangd. Op zijn verzoek zijn armoede, de situatie van migranten, geweld tegen vrouwen, mensensmokkel en oorlog ook veroordeeld als strijdig met de menselijke waardigheid, zegt kardinaal Victor Manuel Fernandez, een liberale geestelijke en een persoonlijke vriend van paus Franciscus.

Fernandez zei verder dat het Vaticaan de criminalisering van homoseksualiteit veroordeelt. Vier maanden geleden gaf paus Franciscus priesters onder strenge voorwaarden toestemming homoseksuele stellen te zegenen.

De paus benadrukte dat deze zegen iets anders is dan de inzegening van een kerkelijk huwelijk, want volgens de kerk is dat voorbehouden aan man en vrouw.

De uitspraken van de paus leidden tot kritiek van conservatieve bisschoppen.

Treinreizigers moeten tijdens de meivakantie in diverse delen van het land rekening houden met overlast. Dat komt door werkzaamheden op het spoor en op stations, zo hebben ProRail en de NS bekendgemaakt.

Het grootst is de hinder rond Tilburg. Van 28 april tot en met 12 mei worden onder meer op diverse locaties spoorstaven vernieuwd. Ook worden op station Tilburg trappen en perrons vervangen. Gedurende vijftien dagen zullen er geen treinen van en naar Tilburg rijden.

Verder begint ProRail op 29 april aan werkzaamheden op en rond Amsterdam Centraal. Tot en met 4 mei moeten reizigers tussen Amsterdam Bijlmer en Amsterdam Centraal rekening houden met extra overstappen en een langere reistijd.

Loopbrug in Zwolle

In diezelfde week worden op het station van Zwolle de brugdelen aangebracht van de nieuwe houten loopbrug tussen de centrum- en zuidzijde. Als gevolg daarvan rijden van maandag 29 april tot en met woensdag 1 mei helemaal geen NS-treinen van en naar Zwolle, en een dag later alleen op bepaalde trajecten. De NS zet op deze vier dagen bussen in.

De Amerikaanse acteur Jonathan Majors hoeft niet de gevangenis in voor het mishandelen van zijn ex-vriendin. Een rechter in New York verplicht hem tot het volgen van een interventieprogramma voor mishandelaars voor de periode van een jaar. Ook moet de 34-jarige Majors via therapie blijven werken aan zijn geestelijke gesteldheid.

Als Majors zich niet aan de regels houdt, dreigt alsnog een celstraf; de rechter had hem in de zaak tot een jaar cel kunnen veroordelen.

De acteur werd in december schuldig bevonden aan mishandeling door een jury in de strafzaak die zijn ex, Grace Jabbari, tegen hem had aangespannen.

Slechte relatie

Het incident tussen Majors en Jabbari begon op de achterbank van een auto. Jabbari zou volgens de advocaten woedend zijn geworden op Majors nadat zij een bericht van een andere vrouw op zijn telefoon had gelezen. De acteur zou daarop geprobeerd hebben zijn telefoon terug te krijgen en agressief zijn geworden.

Jabbari verklaarde dat Majors haar met zijn hand op haar hoofd heeft geslagen. Ook zou hij de arm van de vrouw naar achteren hebben getrokken en in haar middelvinger hebben geknepen tot die brak.

Tijdens het proces werd duidelijk dat Majors al langere tijd een slechte relatie had met Jabbari. Dat bleek uit sms'jes tussen de twee die in de rechtszaal werden getoond door de advocaten van Jabbari. In een van de berichten smeekte Majors zijn ex-vriendin om niet naar het ziekenhuis te gaan met een hoofdwond, omdat dat zou leiden tot onderzoek. De jury achtte daardoor bewezen dat Majors zijn vriendin mishandelde.

De advocaten van Majors hielden in het proces vol dat Jabbari de acteur had aangevallen. Daarnaast zou ze doelbewust proberen zijn "carrière te vernietigen". Daar ging de jury niet in mee. In de maanden daarna poogde Majors zijn veroordeling nog van tafel te krijgen, wat tot uitstel leidde van het vonnis van de rechter. Maar een rechtbank wees het verzoek van zijn advocaten vorige week definitief af, waarna hij vandaag zijn straf hoorde.

Civiele zaak

Voor de rechter omschreef Jabbari haar ex-vriend vandaag als "iemand die het gevoel heeft dat hij boven de wet staat". Jabbari: "Het spijt hem niet. Hij zal andere vrouwen pijn gaan doen." Majors zelf besloot niets te zeggen, ook omdat zijn woorden volgens zijn advocaat dan tegen hem gebruikt kunnen worden in de nog lopende civiele zaak die Jabbari tegen hem heeft aangespannen.

Na het horen van zijn straf verliet Majors de rechtszaal zonder iets te zeggen. Het is nog onduidelijk of hij in hoger beroep gaat.

Meteen ontslagen

Majors stond op het moment van zijn veroordeling op het punt een van de grootste sterren in Hollywood te worden; hij was net gestrikt als superschurk Kang in een nieuwe reeks superheldenfilms van Marvel. Die films zijn al jaren een succes; de 33 superheldenfilms sinds de eerste Marvel-film in 2008 (Iron Man) hebben zo'n 30 miljard dollar opgebracht.

Na zijn veroordeling werd Majors, ook bekend van films als The Last Black Man in San Francisco en Creed III, meteen ontslagen door Marvel. Het is nog niet duidelijk of de filmstudio een andere acteur kiest als vervanger van Majors in de rol van Kang, of dat de studio een compleet andere koers gaat varen met de geplande films.

"Zulke roekeloze aanvallen vergroten de kans op een groot nucleair ongeluk." Met die tekst veroordeelde IAEA-directeur Rafael Mariano Grossi de drone-aanval van gisteren op een reactorgebouw van kerncentrale Zaporizja. Moskou beschuldigt Kiev van de drone-aanval op de kerncentrale, die ligt in door Rusland bezet gebied. Een aantijging die Kiev afdoet als onzin.

De Russen hebben de IAEA gevraagd om in spoedzitting bijeen te komen. Russische staatsmedia beweren dat Oekraïne vandaag opnieuw een aanval wilde uitvoeren; de Russen zouden een Oekraïense kamikazedrone hebben neergehaald boven de kerncentrale.

Atoomwaakhond IAEA heeft dat incident nog niet bevestigd. In de drone-aanval van gisteren ziet de organisatie een "ernstige escalatie", zonder uitspraken te doen over wie erachter zit.

'Zorgelijk, maar geen acuut gevaar'

Experts noemen de situatie op het atoomcomplex onverminderd zorgelijk. Tegelijkertijd is er volgens hen om diverse redenen vooralsnog geen sprake van acuut gevaar. "Die centrales zijn ontworpen om de inslag van een klein vliegtuig te weerstaan", zegt kernenergiedeskundige Wim Turkenburg.

Zondag was het de eerste keer in anderhalf jaar tijd dat het atoomcomplex in Zuid-Oekraïne direct werd getroffen. IAEA-inspecteurs hebben de schade op het dak van reactor nummer zes gezien. De aanval leek een poging surveillance- en communicatieapparatuur uit te schakelen. De schade was verwaarloosbaar.

Vervolgens hoorden de inspecteurs op het dak schoten, beschrijft de VN-organisatie in zijn update over het incident. Russische troepen hadden het vuur geopend op wat een naderende drone leek. "Dit werd gevolgd door een explosie in het buurt van het reactorgebouw."

Op zeker drie locaties zagen IAEA-medewerkers - een klein team is permanent aanwezig op het nucleaire complex - resten van drones. Ook zagen ze bloed naast een beschadigd militair transportvoertuig. Volgens het Russische atoomagentschap Rosatom waren drie mensen gewond geraakt.

"De inspecteurs hoorden de hele dag explosies en geweervuur op het terrein", vervolgt het IAEA-rapport. Ook hoorde het team uitgaand artillerievuur. Oekraïne beschuldigt het Russische leger ervan dat het de kerncentrale (die bekendstaat als ZNPP) gebruikt als schild om Oekraïense steden en stellingen aan de overkant van rivier Dnjepr te beschieten.

Nachtmerriescenario

Russische militairen houden de kerncentrale inmiddels ruim twee jaar bezet. Nog steeds zijn explosies en beschietingen schering en inslag, zo beschrijven de IAEA-rapportages. "Het is buitengewoon bizar", zegt Turkenburg.

Hij noemt een onbedoelde raketinslag als mogelijk nachtmerriescenario. Dat soort wapens kunnen het gewapende beton van de reactorgebouwen namelijk wel doorboren, of dat van de opslaglocaties voor radioactief afval elders op het terrein. Maar volgens Turkenburg zitten zowel de Russen als Oekraïners niet op zo'n ramp te wachten. "Voorlopig lijkt het te gaan om lichte schermutselingen, zoals drone-aanvallen."

De zes kernreactoren van de grootste kerncentrale van Europa zijn al maanden uitgeschakeld. Een deel van de radioactiviteit is vervallen en daarmee is de situatie minder riskant dan voorheen. Vooral in vergelijking met de Russische aanval op het nucleaire complex aan het begin van de oorlog.

Bij die beschietingen op 3 maart 2022 vloog een trainingsgebouw op het complex in brand:

Twee jaar later bevinden vijf reactoren zich in een zogenoemde cold shutdown. "Dat is de meest uitgeschakelde en veilige stand", zegt Mark van Bourgondiën van de Nederlandse Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming.

Eén reactor zit in de fase van een hot shutdown. In die stand vindt geen kettingreactie meer plaats, maar is het koelwater nog wel erg heet. "Als álle stroom zou uitvallen, kan het koelwater bij deze reactor iets sneller oververhit raken maar nog altijd veel minder snel dan bij een reactor die in vol bedrijf is", zegt Van Bourgondiën.

Dieselgeneratoren

Toegang tot stroom en koelwater zijn geen vanzelfsprekendheid gebleken. De kerncentrale had oorspronkelijk tien stroomaansluitingen, zes reserve- en vier hoofdaansluitingen. Maar sinds zaterdag week werkt nog maar één hoofdaansluiting en één reserveaansluiting.

Het is al een paar keer voorgekomen dat de centrale volledig was losgekoppeld van het externe stroomnet als gevolg van oorlogshandelingen. "In die gevallen werd overgeschakeld op noodstroom; er zijn zo'n twintig dieselgeneratoren aanwezig die functioneren. Uiteindelijk is de centrale nooit helemaal zonder stroom geweest", zegt Van Bourgondiën. "Maar het blijft wel kwetsbaar."

'Koelwaterprobleem redelijk onder controle'

In juni vorig jaar werd de Kachovka-dam opgeblazen. Die doorbraak leidde tot grote zorgen over een tekort aan koelwater voor de kerncentrale. Maar op satellietbeelden is te zien dat, hoewel het waterpeil is gezakt, er nog steeds water staat in het koelwaterbassin naast de centrale:

"Lange tijd waren er zorgen over de koelwatervoorziening, maar dat probleem is redelijk onder controle", vertelt Turkenburg. Vanwege de cold shutdown is er simpelweg minder water nodig om de centrales te koelen. Ook is er water beschikbaar gesteld van een nabijgelegen energiecentrale en opgepompt uit bronnen.

Personeel ontslagen

Een grote verandering op het nucleaire complex is dat alle medewerkers in dienst moeten zijn van het Russische bedrijf dat de ZNPP beheert. Aanvankelijk hield het Oekraïense personeel, onder dwang, de centrale draaiend, maar zij werden gedwongen te tekenen bij het Russische bedrijf of om te vertrekken. Inmiddels zouden er voornamelijk Russen werken.

De IAEA heeft geconcludeerd dat er voldoende goed opgeleid personeel is om de kerncentrale in huidige toestand in bedrijf te houden. Van Bourgondiën wijst erop dat er in Rusland veel vergelijkbare centrales zijn. Het Oekraïense staatsbedrijf Energoatom zegt daarentegen dat in de ZNPP nu een tekort is aan capabele werknemers.

Hoewel de IAEA de vinger aan de pols houdt, kan de atoomwaakhond niet alles controleren. In de rapportages wordt ook vermeld dat de inspecteurs geen toegang hebben tot bepaalde delen van de centrale. "Ik begrijp dat er sprake is van achterstallig onderhoud in de kerncentrale", zegt Turkenburg. "Maar de details ken ik niet."

De belastingconstructie die Charlene de Carvalho-Heineken gebruikt, had voorkomen kunnen worden. Een concrete maatregel daarvoor lag onder het kabinet-Rutte III al klaar, maar werd uiteindelijk toch niet ingevoerd.

Dat blijkt uit overheidsdocumenten uit 2018 en 2021.

In 2018 lag er een plan op tafel om de dividendbelasting af te schaffen. Als onderdeel van dat plan stelde het kabinet toen ook een bronbelasting voor om te voorkomen dat winstuitkeringen onbelast naar belastingparadijzen zouden kunnen wegvloeien.

Onder die bronbelasting zou ook het terugbetalen van aandelenkapitaal vallen als er in het betreffende bedrijf winsten werden opgepot.

De maatregel ging niet door

Als die maatregel inderdaad was aangenomen, had er nu een belastingtarief van 25,8 procent gegolden voor een dergelijke transactie. Over 130 miljoen euro had De Carvalho-Heineken dan 33,54 miljoen euro belasting moeten betalen.

Maar de maatregel kwam er niet. Het plan om de dividendbelasting af te schaffen werd na een storm van kritiek van tafel geveegd. En daarmee verdween ook die versie van de bronbelasting in de prullenmand.

In 2021 werd er alsnog een bronbelasting voor dividend bedacht. Deze ging op 1 januari 2024 in. Maar zonder de maatregel voor het terugbetalen van aandelenkapitaal. En daar kon De Carvalho-Heineken van profiteren.

'Versobering kan niet'

Opvallend genoeg vroegen Kamerleden van GroenLinks in 2021 bij de behandeling van die nieuwe bronbelastingwet al "waarom een aantal verscherpingen (...) ontbreken". Zij doelden met name op het onbelast terugbetalen van aandelenkapitaal.

Het kabinet antwoordde toen dat "een versobering van de mogelijkheid tot het onbelast kunnen terugbetalen van kapitaal (...) niet kan plaatsvinden." Na vragen van de NOS voegt het ministerie daar nu aan toe dat er in 2018 inderdaad gekeken is naar "andere varianten van kapitaalteruggave". Maar dat was "in samenhang met de toen geldende gedachte dat de dividendbelasting zou worden afgeschaft".

Nu het nieuws over De Carvalho-Heineken naar buiten is gekomen, lijkt het huidige demissionair kabinet inmiddels toch niet blij te zijn met dergelijke constructies.

In een debat op donderdagavond zei demissionair staatssecretaris Van Rij dat hij de Belastingdienst gaat vragen of er meer mensen gebruikmaken van de constructie die de Heineken-erfgename gebruikt. En als blijkt dat die constructie inderdaad een weg is die mensen nemen om belasting te omzeilen, vindt hij dat nieuwe wetgeving moet worden overwogen om ook deze route af te sluiten.

De politie heeft een 28-jarige man aangehouden na een roekeloze rit over verschillende snelwegen. De Rotterdammer reed veel te hard, haalde rechts in en reed op verkeerde rijstroken.

Zijn rijgedrag was levensgevaarlijk en bracht talloze weggebruikers in gevaar, stelt de politie vast.

Een motoragent zag gistermiddag op de A16 ter hoogte van de Brienenoordbrug een zwarte Mercedes met hoge snelheid rijden op een rijstrook die alleen voor vrachtwagens is bestemd. De agent besloot de achtervolging in te zetten en moest daarvoor flink gas geven. De motor reed 235 kilometer per uur, terwijl de Mercedes op hem uitliep.

Ondertussen beging de man nog meer verkeersovertredingen. Zo slingerde hij door het verkeer en haalde auto's links, rechts en via de vluchtstrook in. De Mercedes reed door naar de A20 richting Hoek van Holland. Meerdere auto's moesten uitwijken om aanrijdingen te voorkomen.

De motoragent besloot voor zijn eigen veiligheid de achtervolging te staken. Andere agenten en een helikopter namen het van hem over.

Bij de afslag Vlaardingen reed de man op hoge snelheid richting een motoragent die naar de berm moest uitwijken. Eerder had de man al geprobeerd om op een andere motoragent in te rijden. Ook twee fietsers moesten zichzelf in veiligheid brengen.

Lege tank

De Mercedes reed via de A20 en A13 richting Den Haag over de A4 om vervolgens veel te hard door de bebouwde kom van Roelofarendsveen te rijden. Daarna reed de man terug de snelweg op via de A4, A5 en A10. Ook daar reed hij harder dan 200 kilometer per uur en reed hij delen over de vluchtstrook.

Uiteindelijk raakte de tank van de man leeg en hij kwam op de A10 stil te staan. Daar is hij aangehouden voor poging tot doodslag en gevaarlijk rijgedrag.

Zijn auto en rijbewijs werden ingenomen. De man was niet onder invloed van drugs of alcohol.

Donald Trump wil abortus niet overal in de VS verbieden. In een video op zijn platform Truth Social zegt hij dat hij achter de huidige situatie staat, waarin staten zelf beslissen of ze abortus verbieden of toestaan, en welke voorwaarden ze daaraan verbinden.

De praktijk heeft geleid tot een lappendeken van Democratische staten waarin abortus is toegestaan en Republikeinse staten waarin het recht op abortus is beperkt of abortus zelfs volledig is verboden.

Door zijn steun aan deze situatie beperkt Trump de mogelijkheden van de Democraten om hem in de verkiezingscampagne af te schilderen als iemand die een federaal verbod op abortus wil. De prijs die hij mogelijk betaalt, is dat steun verliest bij de pro-life-beweging die het verbod op abortus wil uitbreiden tot de hele VS.

Aangevallen van beide kanten

De president van de anti-abortusbeweging Pro-Life America, Marjorie Dannenfelser, zei vandaag direct dat ze diep teleurgesteld is over Trumps standpunt. "Ongeboren kinderen verdienen nationale bescherming tegen de wreedheid van de abortusindustrie", aldus Dannenfelser.

Ook de Democraten vielen hem meteen aan. De Biden-campagne zei dat Trump met dit standpunt goedkeuring uitspreekt voor de praktijken in de conservatiefste staten, die geen enkele uitzondering op het verbod op abortus toestaan.

Hooggerechtshof

Het Hooggerechtshof maakte in 2022 in de zaak Dobbs v. Jackson een eind aan de Roe v. Wade-uitspraak uit 1973, waarin het hof een nationaal recht op abortus vastlegde. Sindsdien bepalen staten zelf of ze abortus toestaan of verbieden. Een groot aantal Republikeinse staten heeft het recht op abortus, soms drastisch, beperkt.

Vorige maand zei Trump dat hij dacht aan een verbod op abortus voor vrouwen die meer dan vijftien weken zwanger zijn, maar hij zei ook dat iedereen het erover eens was dat het geen federale kwestie was, maar een zaak van de staten.

Dat laatste standpunt werkte hij vandaag uit. Hij zei dat zijn standpunt is "dat we abortus hebben waar iedereen wil dat het legaal is, de staten beslissen het, en wat zij ook beslissen moet de wet van de staat zijn".

Hij wilde niet zeggen tot hoeveel weken een zwangerschap van hem mag worden afgebroken. "Veel staten zullen verschillend zijn. Veel zullen een verschillend aantal weken hebben, en sommige zullen conservatiever zijn dan andere. Uiteindelijk komt het allemaal neer op de wil van het volk."

Trots op zichzelf

Hij voegde eraan toe dat hij er trots op is dat hij degene is die dit mogelijk heeft gemaakt, door conservatieve rechters in het Hooggerechtshof te benoemen.

Eerder waarschuwde hij Republikeinen die een radicaler standpunt innemen, dat daarmee verkiezingen verloren worden. "We hebben veel verkiezingen verloren doordat zij niet weten hoe ze te voeren", zei hij na de tegenvallende midterm-verkiezingen van 2022.

Hij herhaalde vandaag zijn standpunt dat abortus wat hem betreft zou moeten worden toegestaan bij verkrachting, incest of als het leven van de vrouw in gevaar is.

In de Oostenrijkse deelstaat Tirol is een Nederlander van 19 jaar om het leven gekomen bij een val in een afgrond. Dat gebeurde vrijdagavond na een feestje, meldt de Oostenrijkse politie.

De Nederlander liep rond 22.50 uur in het bergdorp Mayrhofen in het donker langs een rijksweg toen hij door onbekende oorzaak van een brug viel. Andere feestgangers belden de politie.

Na een korte zoektocht werd het lichaam van de Nederlander gevonden in een kloof. Hij lag op een diepte van ongeveer vijftig meter. Politieonderzoek heeft uitgewezen dat het ging om een ongeluk.