RTL-debat: anderhalve week voor de verkiezingen wordt de toon wat harder
"Het spijt me dat ik het moet zeggen, maar de heer Jetten staat hier gewoon te jokken." Dat was de felste aanval in het tweede RTL-debat van de campagne. D66-leider Rob Jetten had net gezegd dat er wat hem betreft in het basispakket van de zorgverzekering ruimte blijft voor vergoeding van nieuwe medicijnen, bijvoorbeeld tegen kanker. Maar volgens GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans was dat bezijden de waarheid.
"U heeft een slot gezet op het basispakket. Er mag niets bij. Het staat zwart op wit", hield Timmermans Jetten voor. De D66-leider reageerde gebeten op het verwijt dat hij zou jokken. "Dat slaat nergens op. U moet niet aan angstzaaierij gaan doen. Dat doet Wilders al elke dag."
Bekijk het fragment hier:
De discussie draaide om de stijgende zorgkosten, wat er moet gebeuren met het eigen risico en wat er uit het basispakket van de verzekering moet worden vergoed. Jetten zei in het debat dat hij vooral wil kijken of er nu behandelingen worden vergoed die niet werken. "We moeten wel zorgen dat nieuwe medicatie er altijd bij kan."
Maar uit de doorrekeningen van Centraal Planbureau (CPB) blijkt iets anders. D66 heeft aan het CPB wel degelijk doorgegeven geen nieuwe behandelingen te willen toevoegen aan het basispakket. Volgens het CPB levert dat over vijf jaar 500 miljoen euro op, en kan de winst op de lange termijn oplopen tot 7,7 miljard euro.
PeilingenDe aanval van Timmermans op Jetten viel een beetje te verwachten. D66 doet het de laatste dagen steeds beter in de peilingen en haalt mogelijk stemmen weg bij de linkse fusiepartij. Jetten beantwoordde de aanval door Timmermans te verwijten dat ook hij naar het CPB andere plannen heeft gestuurd dan in het verkiezingsprogramma staan.
In het programma belooft GroenLinks-PvdA volgens hem het eigen risico af te schaffen, maar in de doorrekeningen voor het CPB gaat de partij niet verder dan een halvering. Overigens schrijft GroenLinks-PvdA dat het het eigen risico 'stap-voor-stap' wil afschaffen, en komt dat voorlopig neer op 'verlagen'.
D66 houdt in zijn plannen het eigen risico op maximaal 385 euro per jaar. Verlagen of afschaffen lijkt leuk, maar leidt volgens Jetten tot langere wachtlijsten omdat dan meer mensen gebruiken gaan maken van de zorg. Beter is het om chronisch zieken en gehandicapten gericht te helpen met hun zorgkosten, vindt Jetten.
Bekijk hier het debat in drie video's:
Anderhalve week voor de verkiezingen wordt de toon wat feller, zo bleek in het debat. VVD-leider Dilan Yesilgöz, die in de peilingen op verlies staat, richtte zich bij het onderwerp asiel bewust op haar concurrent Henri Bontenbal (CDA). Die heeft volgens haar de strenge asielwetten om de instroom te beperken gefrustreerd. Anders hadden ze er al lang kunnen zijn, zegt ze.
Het CDA stemde in de Tweede Kamer tegen de wetten, maar dat had volgens Bontenbal een reden. "Dan had u maar goede wetten moeten maken en geen prutswerk." Grootste bezwaar van het CDA was het strafbaar stellen van hulp aan illegalen.
ArbeidsmigratieOp het onderwerp arbeidsmigratie was er juist opvallend veel overeenstemming. Eigenlijk waren alle partijen het eens dat er iets aan de uitwassen van de arbeidsmigratie moet worden gedaan, zoals uitbuiting, slechte huisvesting en migranten die op straat gaan zwerven als ze hun baan, en daarmee hun huisvesting kwijtraken.
SP-leider Jimmy Dijk verweet de andere partijen dat ze de afgelopen jaren de zaak te veel op hun beloop hebben gelaten. "U heeft niets gedaan, terwijl deze mensen al jaren worden uitgebuit, afgedankt en op straat gezet."
Yesilgöz stak de hand in eigen boezem: "Ook mijn partij heeft te lang gedacht dat de markt het wel zou oplossen." Net als het CDA en JA21 wil ze werkgevers aanspreken en inzetten op meer automatisering, zodat laagbetaalde arbeidsmigranten niet meer nodig zijn.
JA21 is zelfs bereid het vrij verkeer van personen binnen de EU aan te scherpen om zo de arbeidsmigratie terug te dringen. Hoe partijleider Joost Eerdmans dat precies wil gaan doen, werd niet duidelijk. Voor zo'n aanscherping is een verdragswijziging nodig en dat duurt jaren.
Het RTL-debat ging tussen de zes partijen die begin deze maand het hoogst in de peilingen stonden. Omdat PVV-leider Wilders had afgezegd voor het debat, mocht SP'er Dijk meedoen. Die was daar blij mee: "Bedankt. Houden zo", zei hij aan het begin van de uitzending via de camera tegen Wilders.