Hoewel Amerikanen over anderhalve week in liefst vijftig staten naar de stembus gaan voor de presidentsverkiezingen, gaat het in de VS vooral over de zeven staten waar zowel Republikeinen als Democraten geen overduidelijke meerderheid hebben. De kandidaten Kamala Harris (Democraat) en Donald Trump (Republikein) zijn al maanden niet weg te slaan uit deze swing states. Want de experts zijn eensgezind: kiezers in deze staten bepalen wie straks de nieuwe president wordt. Wat is de stand van zaken in de strijd tussen Harris en Trump?
Conclusies trekken op basis van peilingen is giswerk, maar alle media in de VS durven wel te stellen dat het land afkoerst op uiterst spannende verkiezingen. In de gebundelde en gewogen peilingen van dataplatforms als FiveThirtyEight en RealClearPolitics ontlopen Trump en Harris elkaar nauwelijks in de zeven staten die zijn aangemerkt als swing state (Nevada, Arizona, Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, North Carolina en Georgia). In zo'n beetje alle gevallen valt het verschil tussen de twee binnen de foutmarge.
Kop of muntFiveThirtyEight simuleert op basis van statistiekmodellen en peilingen de verkiezingen. In de recentste reeks van duizend simulaties won Trump 507 keer. Harris won 489 keer. In vier gevallen waren de verschillen zelfs te klein om een winnaar uit te roepen.
De datasite benadrukt in een verantwoording dat het te vroeg is om Trump op basis van de simulaties te bestempelen als favoriet op 5 november. "Hoewel Trump de afgelopen weken onmiskenbaar wat terrein heeft gewonnen, zouden een paar goede peilingen voor Harris haar morgen gemakkelijk weer aan de leiding kunnen brengen", aldus het platform. Volgens FiveThirtyEight is het "kop of munt" wie de verkiezingen wint.
Dat is ook de gedeelde conclusie van politiek analisten. Zij zijn het er over eens dat Pennsylvania een sleutelrol gaat spelen. Van de zeven swing states heeft die staat de meeste kiesmannen: negentien. Voor zowel Trump als Harris wordt het bijzonder lastig om zonder Pennsylvania de 270 kiesmannen te krijgen die nodig zijn voor het winnen van de verkiezingen.
Juist in Pennsylvania lijken de verschillen tussen de twee het kleinst: in de meeste peilingen is het verschil minder dan een procent. Aangezien elke stem doorslaggevend kan zijn, halen Trump en Harris in de laatste dagen van hun campagne alles uit de kast om vooral in de oostelijke staat de laatste twijfelaars over de streep te trekken. Zo bakte Trump er eerder deze week nog patat in een McDonald's en lanceerde zakenman Elon Musk, die Trump steunt, in Pennsylvania een geruchtmakend initiatief om elke dag een miljoen dollar te verloten onder mensen die een grondwetpetitie ondertekenen.
Harris kreeg deze week in de staat hulp van oud-president Obama en rockicoon Bruce Springsteen. Verder noemde Harris Trump woensdag een fascist bij een ontmoeting met kiezers in Pennsylvania, die live werd uitgezonden door CNN. Daarmee veranderde ze de toon van haar campagne: eerder bleef Harris weg van dergelijke typeringen en focuste ze op een meer optimistische boodschap voor het land.
Pas na de verkiezingen is er iets te zeggen over welke strategie het succesvolst was. Wel blijken kiezers bereid om naar de stembus te gaan, zeker op de plekken waar ze het verschil kunnen maken. North Carolina en Georgia noteerden vorige week recordaantallen op de eerste dag van het vervroegd stemmen in die staten en gisteren hadden al ruim 25 miljoen Amerikanen hun stem uitgebracht.
Harris heeft volgens kiezersonderzoek van persbureau AP de voorkeur bij kiezers die thema's als klimaat of abortus het belangrijkst vinden. Als het gaat om de economie of immigratie lijken de kiezers het meeste vertrouwen te hebben in Trump.
AP benadrukt daarbij dat tal van andere factoren ook een rol spelen bij de keuze voor een kandidaat, zoals persoonlijkheid, loyaliteit aan een partij en de sociale omgeving. Verder is de wereld aanzienlijk veranderd sinds de vorige verkiezingen in 2020, toen de coronapandemie nog topprioriteit was voor de Amerikaanse kiezer.
Legers aan advocatenDaar komt bij dat peilbureaus al twee verkiezingen op rij moeite hebben om met name de achterban van Trump in kaart te brengen. In 2016 was het daardoor een enorme verrassing toen Trump de in de peilingen gedoodverfde winnaar Hillary Clinton versloeg.
Ook in 2020 was het verschil tussen winnaar Joe Biden en Trump kleiner dan gepeild: pas vier dagen na de verkiezingen werd Biden door vrijwel alle media uitgeroepen als winnaar, in een onrustige tijd vol hertellingen en tal van ongefundeerde stemfraudebeschuldigingen uit het kamp van Trump.
Het deed veel Amerikanen terugdenken aan de verkiezingen in 2000, toen Florida de sleutelstaat was in de strijd tussen de Democraat Al Gore en de Republikein George W. Bush. Uiteindelijk velde het Hooggerechtshof ruim een maand na de verkiezingen een oordeel en won Bush de staat, en het presidentschap, met een minimaal verschil van 537 stemmen.
Gezien de huidige, minieme verschillen in de zeven swing states is het goed denkbaar dat Amerikanen net als vier jaar geleden niet direct na de verkiezingen weten wie hun nieuwe president wordt. Sterker nog: het is iets waar beide partijen inmiddels rekening mee houden. Zowel de Democraten als Republikeinen hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in hun legers aan advocaten, in voorbereiding op misschien wel weer een slepend, juridisch gevecht om het presidentschap.
Het kabinet houdt de komst van Mohammed Khatib van de omstreden pro-Palestijnse organisatie Samidoun naar Nederland tegen. Hij zou maandag in Nijmegen spreken op uitnodiging van medewerkers van de Radboud Universiteit, maar minister Faber van Asiel heeft samen met haar collega Van Weel van Justitie besloten dat hij niet welkom is.
"De organisatie Samidoun, waar deze man toe behoort, spreekt steun uit voor verschillende terroristische organisaties, vraagt om de vrijlating van terroristen en noemt het plegen van terroristische aanslagen verzet. Voor het zaaien van haat en verheerlijking is absoluut geen plek in Nederland", staat in een verklaring van de ministers.
'Radicaliserend effect'Faber en Van Weel begrijpen de onrust die is ontstaan over het spreken van Khatib en zeggen dat hij geweld tegen Israël legitimeert, vergoelijkt en verheerlijkt, waaronder geweld door organisaties die op de terrorismelijst van de Europese Unie staan: "Hij spreekt ook actief steun uit voor terroristische organisaties. Deze uitspraken kunnen een radicaliserend effect hebben. Deze conclusies hebben ertoe geleid dat voor een weigering is gekozen."
Faber en Van Weel benadrukken dat de vrijheid van meningsuiting een groot goed is en dat het "ook best mag schuren", maar dat dat dan wel binnen de democratische waarden moet blijven.
SanctielijstEerder zei Van Weel al dat hij onderzocht of de komst van Khatib kon worden voorkomen. Hij noemde het bezoek toen niet wenselijk, maar hij wist toen nog niet of er ook wettelijk iets tegen te doen was. Die knoop hebben de ministers inmiddels dus doorgehakt.
Het kabinet steunt een Duits voorstel om Samidoun op de Europese sanctielijst te plaatsen, waardoor bijvoorbeeld tegoeden kunnen worden bevroren. Verder wil Van Weel van het Openbaar Ministerie en de inlichtingendiensten horen hoe ze omgaan met Samidoun en soortgelijke organisaties. "Hierbij is het altijd aan het OM en de diensten zelf om een afweging te maken."
Een speciaal team van zes verschillende diensten moest een vuist maken tegen 'ondermijnende criminaliteit'. Het project kostte tientallen miljoenen. Op dit moment wordt het team in allerijl opgedoekt, bij gebrek aan politieke steun.
In de Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (NSOC) werken zes organisaties samen: politie, Openbaar Ministerie, douane, Belastingdienst, FIOD en marechaussee. Hun opdracht was om gezamenlijk nieuwe methoden te ontwikkelen tegen georganiseerde misdaad.
Afgelopen maart verlengde toenmalig demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid de samenwerking nog met twee jaar. Volgens haar waren er al mooie resultaten behaald: nieuwe inzichten over wapenhandel, het bedenken van slimmere controles op drugs en de inbeslagname van drie miljoen euro aan goud.
Toch trok de Tweede Kamer kort hierna opeens de stekker uit het team. Dit gebeurde nota bene op initiatief van Yesilgöz' eigen partij, de VVD. Die noemde NSOC "de zoveelste nieuwe organisatie" waarvan de meerwaarde onduidelijk is. De nieuwe minister van Justitie Van Weel (ook VVD), die in juli aantrad, besloot daarop het team "versneld af te bouwen".
OntsteltenisEn dus wordt het pand in Driebergen momenteel leeggeruimd. Binnen NSOC is de ontsteltenis groot. Medewerkers vinden dat ze niet de kans hebben gekregen hun meerwaarde te bewijzen. Innovatieve werkwijzen bedenken en testen kost nu eenmaal tijd, klinkt het.
Maar in de Tweede Kamer was het vertrouwen bij voorbaat laag. Dat heeft alles te maken met de start van het team in 2020. Toen werd de voorloper van NSOC opgericht, het Multidisciplinair Interventieteam (MIT).
Aanleiding was de moord op advocaat Derk Wiersum. De politiek wilde dat er snel meer werd gedaan om zware misdaad aan te pakken. Het MIT was het antwoord, volgens sommigen een Nederlandse variant op de Amerikaanse opsporingsdienst FBI.
ConcurrentieHet team moest "gecoördineerd veel hardere klappen uitdelen aan criminele sectoren", zoals een van de deelnemers uitlegde. Aan ambities geen gebrek in het 150 pagina's tellende programmaplan, maar echt samenwerken onder één dak bleek ingewikkeld voor de zes 'moederorganisaties'.
Niet voor iedereen was even duidelijk wat precies de taken waren van het nieuwe anti-misdaadteam. Dat bovendien zou concurreren met de bestaande diensten, zowel inhoudelijk als op het personele vlak. De politie was bijvoorbeeld hard op zoek naar dataspecialisten, maar het nieuwe MIT ook.
Gedwongen huwelijkOok waren er praktische hobbels. Zo mochten de deelnemers niet zomaar gegevens met elkaar delen. Tientallen miljoenen gingen er naar het MIT, terwijl de twijfel over het 'gedwongen huwelijk' alleen maar toenam.
De laatste nieuwsbrief uit mei 2022 verhaalt over een MIT-workshop waarbij deelnemers eendjes van Lego moesten bouwen om elkaar beter te leren begrijpen. Diezelfde maand greep de minister in. Er werd te veel gepraat en te weinig concreet resultaat geboekt, vond Yesilgöz.
Ze besloot dat de focus vanaf nu kwam te liggen op nieuwe manieren om criminele geldstromen en foute dienstverleners aan te pakken. Ook gaf ze het beestje een nieuwe naam: NSOC.
Het team onderzocht de afgelopen anderhalf jaar corruptie in de haven, liet privévliegtuigen controleren op drugs en bekeek met de TU Eindhoven hoe je verstopt contant geld kunt detecteren in vrachtladingen. Volgens NSOC is het slechts een greep uit de projecten die iets nuttigs hebben opgeleverd.
Maar het politieke draagvlak bleek al verdwenen. De overeenkomst die ervoor moest zorgen dat de betrokken organisaties onderling informatie mochten uitwisselen, is er nooit gekomen. NSOC had 181 medewerkers moeten tellen (het MIT zelfs 400), maar het team is nooit boven de 100 mensen uitgekomen.
JammerDe zes betrokken diensten noemen het opheffen van NSOC jammer. "Het had meerwaarde", zegt bijvoorbeeld de douane. De organisaties verzekeren dat de onderlinge samenwerking niet zal verdwijnen.
Maar het NSOC-personeel is daar niet zo zeker van. De medewerkers kennen hun oorspronkelijke werkgevers: die zijn gericht op hun eigen afdelingen, op hun eigen resultaten.
"Dat keurslijf loslaten, met z'n allen bij elkaar gaan zitten om te experimenteren, dat is echt een heel andere werkwijze", reageert NSOC-directeur Joost van Slobbe. "Natuurlijk zal er worden samengewerkt, maar ik ben bang dat het meer van hetzelfde zal opleveren."
PrullenbakDeskundigen op het gebied van ondermijnende criminaliteit hebben een dubbel gevoel bij de plotselinge opheffing van het team. "Je zou toch willen dat de overheid plannen maakt voor de lange termijn", zegt Teun van Ruitenburg, lector ondermijning aan de Avans Hogeschool. "Nu is er heel veel opgetuigd, dat door een politieke beslissing zomaar weer de prullenbak in gaat. Dat steekt."
Tegelijkertijd is het ongeduld te begrijpen, zegt hij. Uit een eerdere evaluatie blijkt volgens Van Ruitenburg dat de betrokken organisaties niet goed wisten wat ze precies met het team wilden bereiken. "De vraag of je genoeg resultaat hebt geboekt, valt of staat met de vraag wat je gedaan wil hebben. Ze hebben hun doelen te weinig concreet gemaakt."
Aan het MIT en NSOC zijn intussen wel vele miljoenen besteed. "Veel mensen zullen dit zonde vinden van het geld. Omdat medewerkers wel nieuwe kennis en ervaring mee terugnemen, hoop ik dat het niet voor niets is geweest."
Goedemorgen! In de laatste ministerraad voor het herfstreces wordt gesproken over de voorgenomen 'asieldeal' en in Mexico beginnen de vrije trainingen in de Formule 1.
Eerst het weer: er is een mix van wolken en zon. In de middag domineert de zon op steeds meer plaatsen. De zuidenwind voert zachte lucht aan. Het wordt 17 tot 19 graden.
Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:De coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben onder leiding van premier Schoof op het Catshuis een akkoord bereikt over de asielmaatregelen. "We zijn eruit", zegt PVV-leider Wilders op X. "Het was een heel mooie avond, wij kunnen ermee leven", zei BBB-fractievoorzitter Van der Plas tegen de wachtende journalisten.
Het overleg tussen de coalitiepartijen duurde ruim acht uur. Op vragen waar het zo lang over ging, wilde VVD-fractievoorzitter Yesilgöz geen antwoord geven. "Alles kunt u morgen lezen, als het in de ministerraad is behandeld." Bronnen zeggen tegen de NOS dat rond de spreidingswet en woningen voor statushouders duidelijkere afspraken zijn gemaakt.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Ze zijn vaak gezichtsbepalend voor een stad of dorp: kerktorens. En die moeten allemaal worden onderhouden. Maar de vrijwilligers van een kerkbestuur weten vaak niet hoe ze het geld voor die renovaties bij elkaar kunnen krijgen.
Fijne dag!
Als de Verenigde Staten hun economie gaan beschermen met hogere importtarieven, dan gaat dat ten koste van de groei van de Nederlandse economie. Daarvoor waarschuwt Rabobank in een rapport over de komende presidentsverkiezingen. Eerder deze week waarschuwde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor lagere groei van de wereldeconomie bij protectionistische maatregelen.
De Republikeinse presidentskandidaat Trump wil Amerikaanse bedrijven beschermen door importtarieven te verhogen. "We beschermen onze bedrijven met tarieven", zei Trump vorige week. "We krijgen duizenden bedrijven die naar ons land komen. Het mooiste woord in het woordenboek is wat mij betreft tarieven."
Rabobank berekende wat een universeel tarief van 10 procent - het voorstel van Trump - betekent voor de Nederlandse economie. Ook werd gekeken naar een scenario waarin een tarief van 5 procent wordt ingevoerd en wat er gebeurt als Trumps Democratische tegenstander Harris de nieuwe president wordt.
Rabobank stelt dat in het Trump-scenario met 10 procent heffingen de Nederlandse economie op lange termijn 10 miljard euro kleiner is dan in het Harris-scenario. Ook loopt de inflatie op: volgens de berekeningen komt die 0,9 procentpunt hoger uit.
TegenmaatregelenDat komt deels doordat producten uit de VS duurder worden. Fabrikanten in Amerika moeten door de heffingen meer betalen voor grondstoffen en onderdelen die zij voor hun producten nodig hebben. Daarnaast verwacht de bank dat de EU tegenmaatregelen invoert. Dat zouden eigen heffingen kunnen zijn waardoor producten uit de VS sowieso duurder worden.
Het is niet zo dat onder Harris de VS geen invoertarieven zal hanteren. De huidige president Biden heeft de heffingen van zijn voorganger Trump niet teruggedraaid en het is niet de verwachting van de bank dat Harris dat wel gaat doen. Volgens Rabobank zijn de verwachte effecten van haar beleid voor Nederland vooralsnog klein, omdat de tarieven laag blijven.
Kleine open economieZowel Rabobank als het IMF onderstreept dat internationale samenwerking belangrijk is om negatieve economische gevolgen te beperken. Voor Nederland, als kleine open economie, is het van belang dat handelsbetrekkingen met belangrijke partners zoals de VS zo soepel mogelijk blijven verlopen.
Mocht het toch tot hogere tarieven komen, dan pleiten de onderzoekers voor slimme tegenmaatregelen om de schade voor Nederland zo veel mogelijk te beperken.
De hoofdaanklager in Los Angeles gaat aan de rechtbank vragen om een mildere straf voor Lyle en Erik Menendez. De broers werden in 1996 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor het vermoorden van hun ouders. De veelbesproken zaak kreeg dit jaar extra aandacht vanwege de miniserie op Netflix: Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story waarin onder anderen Javier Bardem een van de hoofrollen speelt. Ook verscheen er een documentaire.
Hoofdaanklager George Gascón gaat de rechter vragen om de levenslange gevangenisstraf van de twee om te zetten in een celstraf van 50 jaar. Omdat beide broers onder de 26 jaar oud waren toen ze in 1989 de moorden pleegden, komen ze dan direct in aanmerking om voorwaardelijk te worden vrijgelaten. Begin deze maand kondigde de hoofdaanklager al aan opnieuw naar de zaak te gaan kijken.
Volgende maand voor rechterNaar alle waarschijnlijkheid wordt de zaak volgende maand voor de rechter gebracht. Lyle en Erik Menendez bekenden hun ouders te hebben doodgeschoten. Zij waren ten tijde van de moord respectievelijk 21 en 18 jaar oud. Volgens de broers vreesden zij dat hun ouders op het punt stonden om hen te vermoorden. Daarmee zouden de ouders hebben willen voorkomen dat mensen erachter kwamen dat vader José Menendez Erik en Lyle jarenlang seksueel had misbruikt.
Fysiek bewijs voor de verkrachting ontbreekt. Wel is er ook de recente verklaring van Roy Rossello, een voormalig lid van de populaire jongensgroep Menudo. De vader van de broers was platenbaas van RCA Records, dat de groep onder contract had. Rossello beschuldigt José Menendez ervan dat hij hem drogeerde en meerdere keren verkrachtte. In een recente petitie voor hun vrijlating werd het verhaal van Rossello opgenomen.
Een groot deel van de familie van de broers pleitte jarenlang voor vrijlating. Meerdere familieleden stelden net als hun advocaten dat er vandaag de dag meer begrip is voor de impact van seksueel misbruik en dat de broers tegenwoordig niet meer zouden zijn veroordeeld.
'Ze hebben hun schuld afbetaald'Tijdens een persconferentie zei hoofdaanklager Gascón dat hij ervan overtuigd is dat de broers "hun schuld afbetaald hebben". Gascón is in een herverkiezingsstrijd verwikkeld met de voormalige aanklager Nathan Hochman. Die claimt dat Gascón te vaak lichtere straffen voorstelt voor eerder veroordeelde criminelen. Volgens Hochman is de aankondiging van Gascón minder dan twee weken voor de verkiezingen een "wanhopige politieke zet".
Een deel van de Amerikaanse fastfoodketens gebruikt geen verse uien meer in gerechten na de E. coli-uitbraak bij een aantal McDonald's filialen. De uien zijn waarschijnlijk de besmettingsbron en zijn daarom door McDonald's in de ban gedaan. Door de bacterie is een persoon overleden en werden 49 mensen ziek.
Een klein deel van alle Burger King-ketens in de VS gebruikt nu ook tijdelijk geen verse uien meer in salades en op burgers, meldt een woordvoerder aan persbureau Reuters. Ook Yum, dat onder meer Pizza Hut en Kentucky Fried Chicken bezit, kondigde aan uien deels van het menu te halen.
Bron van besmettingenDe Amerikaanse Food & Drug Administration, die de kwaliteit van voedsel controleert, doet nog onderzoek naar de bron van de besmettingen. Maar net als McDonald's zegt het controleorgaan dat de meest waarschijnlijke besmettingsbron de verse uienringen zijn die op de hamburger de Quarter Pounder worden geserveerd.
Volgens McDonald's gaat het om uien van leverancier Taylor Farms. Hoewel de leverancier nog niet heeft gereageerd, heeft het eergisteren wel een aantal partijen gele uien uit een productiefaciliteit in Colorado teruggeroepen. Ongeveer 5 procent van de Burger King-ketens in de VS krijgt uien van deze leverancier.
VleesOndanks dat McDonald's zegt dat de bacterie in de uien zat, is nog niet helemaal uit te sluiten dat de bacterie in het vlees van de burger zat. Daarom wordt in ongeveer een vijfde van alle McDonald's-restaurants de Quarter Pounder helemaal niet meer verkocht.
In totaal zijn in tien staten mensen ziek geworden nadat ze bij de keten gegeten hadden. Het gaat om mensen in de staten Iowa, Kansas, Missouri, Montana, Nebraska, Oregon, Utah, Wisconsin en Wyoming. De meeste zieken kwamen uit Colorado.
De coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben onder leiding van premier Schoof op het Catshuis een akkoord bereikt over de asielmaatregelen. "We zijn eruit", zegt PVV-leider Wilders op X. "Het was een hele mooie avond, wij kunnen ermee leven", zei BBB-fractievoorzitter Van der Plas tegen de wachtende journalisten.
VVD-fractievoorzitter Yesilgöz zei bij het naar buiten lopen: "We hadden wat met elkaar te bespreken maar ik ben blij dat we eruit zijn." Het overleg tussen de coalitiepartijen duurde ruim 8 uur. Op vragen waar het dan zo lang over ging, wilde Yesilgöz geen antwoord geven. "Alles kunt u morgen lezen, als het in de ministerraad is behandeld."
Ook waarnemend fractievoorzitter Van Vroonhoven van NSC wilde niet zeggen of er aan de uitgelekte plannen van woensdag nog veel veranderd is. "Daar kan ik nu niets over zeggen, jullie zullen het morgen zien."
Dit zijn de reacties na afloop in beeld:
Bronnen zeggen tegen de NOS dat rond de spreidingswet en woningen voor statushouders duidelijkere afspraken zijn gemaakt.
Vooral de VVD vroeg zich af of bepaalde maatregelen voor gemeenten wel uitvoerbaar zijn. Het gaat bijvoorbeeld over het snel afschaffen van de spreidingswet. Met deze wet zijn alle gemeenten verplicht om een aantal asielzoekers op te vangen. Het snel afschaffen lost voor veel gemeenten echter niets op zolang het aantal asielzoekers hetzelfde blijft. Dit kan voor bepaalde gemeenten die wel asielzoekers willen opvangen juist voor extra druk zorgen, vreest de VVD.
En het afschaffen van de plicht voor gemeenten om voor statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) woonruimte te regelen kan ook voor problemen zorgen, klinkt het daar. De 'evenwichtige' verdeling over het land valt dan immers weg, terwijl de toestroom van mensen zonder huisvesting hetzelfde blijft. De Rijksoverheid moet dan wel klaar zijn om de huisvestingstaken van gemeenten te kunnen overnemen.
Daarom is besloten dat het wetsvoorstel om de spreidingswet af te schaffen tegelijk moet worden ingediend met de wetvoorstellen die de toestroom van asielzoekers moeten verminderen. Dit zou de bezwaren van gemeenten moeten wegnemen. Het kabinet gaat de voorstellen nog dit jaar indienen, is de bedoeling,
Vandaag in de ministerraadVandaag wordt de 'asieldeal', waar de vier partijen het dus over eens zijn, besproken in de ministerraad. Daarna zal het kabinet de plannen bekendmaken en er vragen over beantwoorden.
PVV-leider Wilders en waarnemend NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven hadden eerder deze week hun grootste verschillen weten te overbruggen. Gisteravond moesten zij hun gezamenlijke voorstel aan de andere twee partijen uitleggen.
Daarvoor kwamen de vier coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB bij elkaar op het Catshuis om met premier Schoof te overleggen. VVD en BBB hadden nog veel vragen, zeiden Yesilgöz en Van der Plas bij aankomst.
De 'asieldeal' is voor het grootste gedeelte een uitwerking van afspraken die de vier partijen al maakten in het coalitieakkoord. Maar er zijn ook wat nieuwe afspraken, en die riepen mogelijk vragen op.
Drie jaarDie nieuwe afspraken gaan over het mogelijk veilig verklaren van regio's in Syrië en het daardoor kunnen afwijzen en terugsturen van Syrische asielzoekers. Ook nieuw is dat toekomstige verblijfsvergunningen maximaal drie jaar geldig zullen zijn. Daarnaast wordt de spreidingswet mogelijk nog dit jaar ingetrokken. En de taakstelling voor gemeenten om statushouders een huis aan te bieden vervalt.
Wilders heeft om de deal mogelijk te maken zijn grote wens opgegeven om maatregelen via het noodrecht in te voeren. Die hadden snel genomen kunnen worden omdat de Tweede en Eerste Kamer dan pas achteraf over de maatregelen kunnen stemmen. Nu gaat alles via 'gewone' wetgeving en moeten de beide Kamers eerst akkoord gaan.
Er is al veel kritiek te horen van belangenorganisaties en gemeenten. Vandaag moet blijken wat het kabinet de komende maanden in gang gaat zetten. Dat er een strenger asielbeleid wordt voorbereid dan er nu geldt in Nederland, staat vast.
President Poetin ontkent niet dat er Noord-Koreaanse militairen zijn in Rusland. Tot nu toe deed het Kremlin deze berichten af als nepnieuws. Maar toen de Russische president ernaar werd gevraagd op de BRICS-top in Kazan gaf hij ontwijkend antwoord. De militaire samenwerkingen met Noord-Korea "zijn onze zaken", zei hij.
Oekraïne beweert dat er inmiddels 12.000 Noord-Koreaanse militairen in Rusland zijn. De eerste troepen zouden al in de regio Koersk zijn ingezet, waar Oekraïne een gebied bezet houdt. Deze informatie, die niet valt te verifiëren, is vrijgegeven door de militaire inlichtingendienst van Oekraïne.
'Foto's zijn serieus'Op de internationale top in eigen land kreeg Poetin een vraag van een journalist over eerdere berichten van de VS en Zuid-Korea dat er 3000 Noord-Koreaanse militairen actief zijn in Rusland. Daarbij werd verwezen naar de satellietbeelden die dat volgens de Zuid-Koreaanse inlichtingendiensten bewijzen.
"Foto's zijn een serieuze zaak", wordt de Russische leider geciteerd door staatspersbureau Rai Novosti. Poetin zei vervolgens niet of de bewering klopt. Wel beschuldigde hij de NAVO er opnieuw van dat er officieren en adviseurs van het bondgenootschap actief zijn in Oekraïne. Ook herhaalde hij zijn bewering dat het Westen de oorlog, die Poetin is begonnen door het buurland binnen te vallen, heeft geëscaleerd.
Zo reageert Poetin bij journalisten:
Als gevolg van de zware sancties tegen Moskou door het Westen heeft Rusland de banden sterk aangehaald met Iran, China en Noord-Korea. Met het regime in Pyongyang heeft hij een militair bondgenootschap gesloten. In het kader daarvan zou Noord-Korea ballistische raketten en miljoenen artilleriegranaten hebben geleverd aan Rusland, al spreken de twee landen dat tegen.
Het Noord-Koreaanse regime, een van de meest repressieve ter wereld, noemt het verder onzin dat er militairen naar Rusland zijn gestuurd. Poetin zei eerder dat Rusland "het niemand had gevraagd" en dat het "niet nodig" was, aldus Russische staatsmedia.
Beroep op 'artikel 4'Ditmaal benadrukt Poetin dat "wat we doen aangaande artikel 4 van onze samenwerking onze zaken zijn". Deze afspraak tussen Pyongyang en Moskou komt ongeveer neer op hetzelfde als artikel 5 van de NAVO. Als een van de landen wordt binnengevallen, zal de ander "op alle mogelijke manieren en zonder vertraging" te hulp schieten.
De Oekraïense inval in de grensregio Koersk lijkt door Rusland te worden gebruikt als legitimering om Noord-Koreaanse troepen in te zetten. Het leeuwendeel van deze militairen ondergaat volgens de VS, Oekraïne en Zuid-Korea momenteel training in Rusland.
Offensief in Koersk vastgelopenAanvankelijk kon Oekraïne ver oprukken toen het in augustus de Russische grensregio binnenviel. Op het hoogtepunt van het verrassingsoffensief werd een gebied ter grootte van de Amerikaanse stad Los Angeles bezet. Maar de afgelopen tijd verliest het Oekraïense leger terrein.
Ruim 40 procent van het gebied is naar verluidt inmiddels heroverd door Rusland. Ondertussen rukt het Russische leger gestaag op in Oost-Oekraïne, al zal het front waarschijnlijk spoedig nagenoeg tot stilstand komen. Tijdens de herfst en winter zullen er nog volop beschietingen zijn, maar liggen grote verschuivingen niet voor de hand.
Minister Agema heeft in de Tweede Kamer benadrukt dat er geen extra geld is voor de zorg. In een debat verdedigt ze vandaag de plannen in de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), waaronder de deze week aangekondigde bezuinigingen op infectieziektenbestrijding.
Het kabinet-Schoof moet 18 miljard euro bezuinigen, beklemtoonde Agema. "Wij moeten het huishoudboekje weer op orde brengen."
Agema weersprak ook verwijten van linkse oppositiepartijen zoals GroenLinks-PvdA, SP en Denk dat ze als minister beloften breekt die ze als PVV-Kamerlid jarenlang heeft gedaan. De oppositiepartijen wezen Agema erop dat het eigen risico niet naar nul gaat, dat niet alle streekziekenhuizen open blijven en dat particuliere beleggingen - 'private equity' niet verboden worden.
"Dat zijn allemaal beloften die niet zijn nagekomen", concludeerde SP-leider Dijk. "U bent VVD geworden." De SP snapt ook niet hoe Agema achter nieuwe bezuinigingen kan staan om 250 miljoen euro te bezuinigen op subsidies bij organisaties en projecten die zich bezighouden met preventie, maar ook de zorg aan onverzekerden. "U hebt zeventien jaar moord en brand geschreeuwd en nu laat u onverzekerden op straat aan hun lot over."
De minister reageerde geïrriteerd op de kritiek van de oppositie. "Ik vind dit onfatsoenlijk", sneerde ze naar Dijk en Kamerlid Abassi van Denk zou "niets anders doen dan framing". Volgens haar kosten de zorgplannen van de SP zeker 14 miljard euro per jaar. "Dat kan niet, dan gaat het land failliet." Agema benadrukte dat ze als PVV-Kamerlid extra geld voor de zorg eiste, omdat er destijds meer geld was. "Nu hebben we te maken met een financiering die er anders voor staat."
De coalitiepartijen steunen in grote lijnen wel de aanpak van de minister, maar vindt wel dat Agema meer haast kan maken met praktische plannen uit het regeerprogramma.
