Pas als de F35 is weggevlogen, dreunt het oorverdovende geluid van de straalmotor over de startbaan van de militaire vliegbasis Volkel. Die is deze weken de standplaats van oefening Steadfast Noon, de jaarlijkse nucleaire oefening van de NAVO. Zeventig gevechtsvliegtuigen uit dertien landen doen mee, met 2000 deelnemers. De oefening duurt nog tot vrijdag.
"Deze missie gaat echt over het uitstralen dat we in het uiterste geval nucleaire wapens echt inzetten als het nodig is", zegt Marcel van Egmond, commandant van het Air combat command. Onder dat luchtgevechtscommando vallen alle locaties met gevechtsvliegtuigen en onbemande systemen.
Die uitstraling is belangrijk volgens Van Egmond. "Als je wilt afschrikken, moet je goed getraind zijn en laten zien dat je het kunt, want alleen dan gelooft de tegenstander je en dan zal die zich wel twee, drie keer bedenken."
'Russen kijken mee'Niemand wil het bevestigen, maar de vijand die tijdens de oefening bestreden wordt, is Rusland. "En reken maar dat de Russen meekijken", zegt piloot Bram, commandant bij de oefening. Dat is ook precies de bedoeling van de NAVO, die voor het eerst in de geschiedenis van het bondgenootschap journalisten heeft uitgenodigd om te komen kijken.
"Dat past bij deze tijd", zegt het Amerikaanse hoofd van de nucleaire afdeling van de NAVO, Daniel Bunch. "Dat heeft niet te maken met wapengekletter. We vinden het belangrijk dat we ons publiek laten zien wat we doen, we willen transparant zijn."
Om een beeld te krijgen van de oefening stijgen vier Nederlandse F35's en twee Duitse Tornado's op. Voor de oefening worden nep-kernbommen gebruikt, maar die zijn vandaag niet aan boord van de gevechtsvliegtuigen om "veiligheidsredenen".
19 miljard euro extraAfgelopen zomer werd op de NAVO-top in Den Haag besloten dat alle 32 bondgenoten tenminste 5 procent aan hun eigen defensie moeten gaan uitgeven. Daarvan gaat 3,5 procent naar harde militaire uitgaven en 1,5 procent naar zaken die te maken hebben met de verdediging. Onder dat laatste valt bijvoorbeeld ook het versterken van bruggen waardoor ook tanks eroverheen kunnen rijden.
De grote investeringen in defensie waren een eis van de Amerikaanse president Trump. Die wil niet langer opdraaien voor de verdediging van de Europeanen en vindt dat zij daar zelf verantwoordelijkheid voor moeten nemen, na decennialange bezuinigingen.
Het gaat om gigantische bedragen. Voor Nederland betekent het ieder jaar rond de 19 miljard euro extra voor defensie. Ook in de verkiezingscampagne spelen de verhoogde defensie-uitgaven een rol. Want waar moet dat geld vandaan komen? Moeten de belastingen omhoog, de uitkeringen omlaag of moeten de miljarden worden geleend?
Draagvlak vergrotenDoor de relatieve openheid van de NAVO zien de bijna 1 miljard inwoners van de 32 landen beter waar hun geld aan wordt besteed, is de redenering. Ook op sociale media en de NAVO-website moeten tal van filmpjes het draagvlak voor het bondgenootschap vergroten. "We leven in onzekere tijden, maar door de NAVO kunt u er gerust op zijn dat onze manier van leven beschermd wordt", is de boodschap van één van de filmpjes, waarop te zien is hoe een jongetje aan het ontbijt zit en zijn hond aait.
Niet iedereen is overtuigd. Afgelopen week werden vijf demonstranten opgepakt toen ze een tunnel probeerden te graven onder het hek van de basis door. Ze wilden bomen planten aan het begin van de startbaan en de nucleaire oefening stilleggen.
"Dat is precies wat we verdedigen", zegt commandant Van Egmond, "Onze democratie en de vrijheid van meningsuiting. Iedereen mag een eigen mening hebben. Daar zijn we ook heel trots op in Nederland".
Demissionair minister Karremans (Economische Zaken) heeft contact gehad met zijn Chinese collega Wang Wentao over de crisissituatie rond chipmaker Nexperia. China heeft de export van chips uit Nexperia-fabrieken in China verboden, waardoor tekorten dreigen voor de Europese auto-industrie.
Door overleg met China hoopt Karremans dat het land het exportverbod opheft. Vooralsnog is daar geen sprake van.
In een verklaring zegt Karremans alleen dat de twee ministers opties hebben besproken en met elkaar in contact blijven.
De Chinese overheid spreekt na het telefoongesprek tegenover het persbureau Cailian Press van "een serieuze impact" op de stabiliteit van de wereldwijde industrie en toeleverketen. De minister van Handel, Wang Wentao, zegt in een verklaring dat Nederland deze kwestie "dringend" moet oplossen. Volgens de Chinese minister moet Karremans zich houden aan "marktgerichte en rechtsstatelijke beginselen".
OvernameHet exportverbod werd opgelegd nadat Karremans op 30 september de controle over Nexperia had overgenomen. Dat deed hij door voor het eerst een wet uit 1952 in te zetten. Door de stap kan de overheid beslissingen in het bedrijf tegenhouden of terugdraaien, als deze schadelijk zouden kunnen zijn voor Nederlandse of Europese productie.
De minister greep in uit angst dat "productiefaciliteiten, financiële middelen en intellectuele eigendomsrechten" naar het buitenland zouden worden verplaatst. Welke concrete stappen de directeur daarvoor zou hebben gezet, wil het ministerie niet zeggen.
Directeur uit functie gezetNexperia maakt relatief eenvoudige chips die onder meer worden gebruikt in auto's en elektrische apparaten. Het bedrijf heeft zijn hoofdkantoor in Nijmegen, maar is in 2019 overgenomen door het Chinese bedrijf Wingtech.
Wingtech-eigenaar Zhang Xuezheng had het tot voor kort voor het zeggen bij Nexperia. Hij werd op 1 oktober, een dag nadat Karremans de zeggenschap bij Nexperia had overgenomen, door de rechter geschorst.
Dat gebeurde onder meer nadat hij een veel te grote bestelling had gedaan bij een ander bedrijf van hem in China, dat het geld hard nodig zou hebben. Daarnaast probeerde hij kritische topmensen te ontslaan. Daarmee handelde hij niet in het belang van Nexperia, oordeelde de rechter.
HandelsbeperkingenHet Nijmeegse bedrijf hangt daarnaast ook handelsbeperkingen uit de Verenigde Staten boven het hoofd. Die gaan eind november in, tenzij Nexperia een uitzondering krijgt. Om te voorkomen dat de chipmaker last gaat krijgen van de Amerikaanse handelsbeperkingen heeft de Nederlandse overheid de afgelopen maanden geprobeerd om het bedrijf 'minder Chinees' te maken.
In haar woonplaats Londen is op 103-jarige leeftijd verzetsvrouw Selma van de Perre overleden.
Van de Perre, die opgroeide in Amsterdam, was een kind van Joodse ouders. Over haar oorlogservaringen schreef ze op hoge leeftijd Mijn naam is Selma. Ze sloot zich aan bij het verzet, werd verraden en gedeporteerd, maar overleefde het kamp. Haar ouders en zusje werden door de nazi's vermoord.
Selma van de Perre was zeventien toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak.
In december 1942 werd haar vader Barend Velleman opgepakt en via Kamp Westerbork naar vernietigingskamp Auschwitz gedeporteerd waar hij werd vermoord. Na de arrestatie van haar vader hielp Van de Perre haar moeder Femmetje Spier en zusje Clara onderduiken in Eindhoven. Zij werden in 1943 opgepakt en na deportatie vermoord in vernietigingskamp Sobibor.
Selma van de Perre schreef over het verlies van haar vader, moeder en zusje in Mijn naam is Selma:
"Binnen in mij zit een groot gat dat nooit meer zal helen. Ik vraag me af of mams en Clara elkaars hand vasthielden toen ze stierven. Ik vraag me af of Pa aan ons dacht in zijn laatste secondes of dat hij te veel in paniek was om ergens aan te denken."
Van de Perre nam na de deportatie van haar familie een nieuwe naam en identiteit aan en sloot zich aan bij het verzet. Ze werd lid van de TD-groep. Eerst met als naam Wil Buter, later als Margareta van der Kuit, kortweg Marga. De jonge Amsterdamse vervalste onder meer documenten.
De TD-verzetsgroep was een van de eerste verzetsgroepen in Nederland. De groep hielp Joodse onderduikers onder meer aan valse persoonsbewijzen en onderduikadressen.
Van de Perre stal in de oorlog papieren van een Duitse militair die haar leuk vond. De verzetsvrouw vertelde daarover in een uitzending van De Wereld Draait Door, naar aanleiding van haar boek. De aflevering was volledig aan haar en haar verhaal gewijd.
"Hij trok me op de bank, begon me te aaien enzovoort, gewoon dingen doen. Het soldatenjasje had harde knopen die pijn deden, dus dat trok de man uit en legde het over een stoel. Hij vroeg of ik nog maagd was. Ik zei ja. Toen hield hij meteen op en ging hij in de keuken thee zetten."
Daarna kon Selma de papieren uit het jasje halen.
In De Wereld Draait Door vertelt Selma van de Perre over een briefje dat zij schreef op wc-papier, aan haar vriendin. Dat is te zien in onderstaande video.
Bij de TD-groep deed Selma van de Perre koerierswerk door het hele land. Op 26 juni 1944 werd ze verraden. Van de Perre werd gearresteerd en via Kamp Vught naar Ravensbrück gedeporteerd, een kamp waar voornamelijk vrouwen zaten. Pas na de oorlog durfde ze haar eigen naam weer uit te spreken.
Na de oorlog was Van de Perre tientallen jaren werkzaam als journalist en correspondent voor onder meer de BBC. Ze vertelde haar verhaal door steeds in gesprek te gaan over de vervolging en vernietiging van de Joden, en door het schrijven van haar boek. Ook was ze te zien in een documentaire.
Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog?Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.
Het was een van de weinige plekken ter wereld waar ze nog nooit waren gezien, maar door klimaatverandering zijn er nu ook steekmuggen op IJsland. Dat meldt het IJslands Natuurwetenschappelijk Instituut.
In de Kjos, ten noorden van Reykjavik, zijn vorige week in drie dagen tijd drie muggen gevonden. Het gaat om een soort die goed bestand is tegen kou: de Culiseta annulata, ook wel bekend als de geringde wintersteekmug. Deze soort leeft ook in Nederland en steekt mensen en dieren.
"Het waren twee vrouwtjes en een mannetje", zegt een entomoloog tegen de IJslandse publieke omroep RUV. "Als je in drie dagen op één plek drie muggen vindt, moeten er haast wel meer zijn", zegt een andere wetenschapper. Hij verwacht dat de soort in IJsland zal overleven, bijvoorbeeld doordat ze de winter kunnen doorbrengen in kelders en schuren.
DansmuggenRond meren in IJsland komen al langer zogenoemde dansmuggen voor. Die leven bijvoorbeeld rond het zogenoemde "muggenmeer" Mývatn in het noorden. Maar dansmuggen kunnen niet steken. IJsland werd daarom, net als Antarctica, genoemd als een van de weinige plekken ter wereld zonder steekmuggen.
Wetenschappers hadden al voorspeld dat de insecten zich in het land zouden vestigen. IJsland warmt razendsnel op, waardoor het voor muggen steeds aangenamer wordt. Er zijn verschillende soorten broedplaatsen, zoals moerassen en vijvers.
Door de opwarming van de aarde worden ook op andere plekken andere muggensoorten waargenomen. Zo zijn in Nederland de gelekoortsmug en de Aziatische tijgermug al gezien. Voorheen kwamen deze muggen vooral voor in Afrika en Azië.
De onrust bij een van Europa's grootste bedrijven wil maar niet overgaan. Bij Novo Nordisk, vooral bekend van de afslankmiddelen Ozempic en Wegovy, is de helft van de raad van commissarissen (rvc) vertrokken, ook de voorzitter.
De commissarissen houden toezicht op het uitvoerende bestuur. Ze zijn vertrokken vanwege onenigheid met de grootaandeelhouder. Deze aandeelhouder, de Novo Nordisk Foundation, drong aan op een grondige herstructurering van de raad van commissarissen.
Die pleit zelf voor minder nieuwe bestuursleden, in het belang van de continuïteit van het bedrijf. Er zijn al nieuwe bestuursleden voorgedragen. Half november volgt er een buitengewone aandeelhoudersvergadering waarin zij moeten worden goedgekeurd.
Topman vervangenHet dagelijkse bestuur van Novo Nordisk is ook al op de schop gegaan. In juli werd de topman ontslagen en opgevolgd door Maziar Mike Doustdar. Hij moet het bedrijf weer op koers krijgen. Het bedrijf kampt onder meer met stevige concurrentie uit de Verenigde Staten.
Novo Nordisk maakte de afgelopen jaren een enorme groei door vanwege de populariteit van hun middel Ozempic. Dat is bedoeld als diabetesmedicijn, maar omdat het middel ook de eetlust vermindert, wordt het door veel mensen gebruikt als middel om af te vallen.
Door de problemen kondigde de farmaceut in juli al een winstwaarschuwing af waarop de beurswaarde flink daalde. Vorige maand volgde het bericht dat 9000 banen geschrapt worden.
Niko Koffeman, met Marianne Thieme één van de oprichters van de Partij voor de Dieren, heeft uit onvrede met de koers van de partij zijn lidmaatschap opgezegd. Tegen NRC zegt Koffeman dat hij de partij hiermee "niet wil schaden maar redden. "Dan denk ik: beter nu dan na de verkiezingen."
Koffeman zit sinds 2007 namens de partij in de Eerste Kamer. Hij is ook voorzitter van de Stichting Faunabescherming en investeert in verschillende ondernemingen voor plantaardige melkvervangers. Tot 2019 was hij eigenaar van de Vegetarische Slager.
Hij geeft zijn zetel niet terug aan de PvdD, maar wil wel in de fractie blijven als partijloos senator. Of dit kan volgens de partijstatuten is volgende week onderwerp van een vergadering.
Te brede koersKoffeman zegt vooral gekwetst te zijn door partijleider Esther Ouwehand die de kritiek van de oprichters op de koers niet overneemt. Zij vinden dat die te ver afdrijft van dierenleed. Ouwehand zei over hen: "Dat niet iedereen meekan in de ontwikkeling die de partij doormaakt, ja dat is dan zo. Daar moet je ook weer niet een groot punt van maken."
Koffeman vindt het geen kwestie van 'kunnen' om met de koers mee te gaan, maar van 'willen'. Ouwehand wil het behalve over dieren, meer hebben over buitenlands beleid door de onrust in de wereld. "Wij komen op voor alles wat kwetsbaar is. Dat zijn dieren, maar ook de natuur, het klimaat en mensen die in de verdrukking zijn", zei zij deze week.
Uit onvrede met de bredere koers van Ouwehand werd de nieuwe dierenpartij Vrede voor Dieren opgericht. Op de kandidatenlijst staan ook de echtgenoot van Thieme Ewald Engelen en oud-PvdD-voorzitter Ruud van der Velden.
Ingrid Visseren-Hamakers, de fractievoorzitter van Partij voor de Dieren in de Eerste Kamer, zegt het beeld dat Koffeman schetst niet te herkennen. Zij laat in een reactie weten dat "alle volksvertegenwoordigers van de PvdD het belang van alle dieren prioriteren". Ook vindt ze dat het defensiestandpunt van de partij "voldoende ruimte biedt" om voorstellen op dit thema "kritisch te benaderen". Ze vindt als fractievoorzitter dat Koffeman uit de fractie van de Partij voor de Dieren in de Eerste Kamer moet. De fractie besluit daar volgende week over.
Aanval op OuwehandKoffeman en Van der Velden waren in 2023 beiden betrokken bij de aanval vanuit de partijtop op Ouwehand als partijvoorzitter. Koffeman vond dat Ouwehand te veel macht naar zich toetrok.
Van der Velden wilde haar niet voordragen als lijsttrekker van de Partij voor de Dieren omdat er "signalen en informatie" waren binnengekomen die wezen op schendingen van integriteit door Ouwehand. Koffeman steunde het onderzoek van het oude bestuur naar deze vermeende integriteitsschendingen.
Maar de negen klachten over Ouwehand bleken allemaal afkomstig te zijn van leden van het oude partijbestuur, zei het nieuw gekozen bestuur. En geen van de negen meldingen bleek gegrond, was de conclusie.
Ruim 80 procent van de kleine en vrij nieuwe zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg hebben de verklaringen omtrent gedrag (vog) van hun personeel niet op orde. Dat concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) die een steekproef deed bij 38 zorgaanbieders. Ook bekeek de inspectie de vog's van 189 medewerkers.
Wie in de zorg werkt en direct contact heeft met cliënten en patiënten moet bij het in dienst treden een actuele vog inleveren. Die toont aan dat iemands verleden geen bezwaar vormt voor een bepaalde baan of functie. Ook zzp'ers en uitzendkrachten in de zorg zijn verplicht om zo'n vog aan te vragen.
Bij bijna 9 procent van de medewerkers ontbrak een vog. De IGJ zag ook vaker dat de vog bij het in dienst treden te oud was of te laat was aangevraagd. Een medewerker begon dan alvast met werken voordat de verklaring binnen was.
'Werkgevers willen het goed doen'Werkgevers controleren nog onvoldoende op de echtheid van de vog en op iemands identiteit. Ze laten dat soms over aan een uitzend- of bemiddelingsbureau, terwijl werkgevers zelf verantwoordelijk blijven, zegt de inspectie.
De inspectie zegt dat werkgevers het wel goed willen doen en dat ze de verantwoordelijkheid voelen voor kwetsbare cliënten, ook vanwege berichten over fraude met de verklaringen en diploma's. Toch zijn de controles vaak onvoldoende, door een gebrek aan kennis en routine over wat ze moeten doen. Of ze voeren hun eigen werkafspraken niet goed uit.
De inspectie raadt zorgaanbieders onder meer aan om een zorgmedewerker pas te laten beginnen met werken als de vog door de werkgever is ontvangen en gecontroleerd. Ook wordt geadviseerd om de vog op tijd aan te vragen en om dat digitaal te doen.
De cacaoprijs ligt dit jaar hoog en dat plaatst fabrikanten in de aanloop naar sinterklaas voor een lastig dilemma. Krijgen de kruidnoten net zoveel chocolade als vorig jaar, maar worden ze wel een stuk duurder, of krijgen ze een dunner jasje van chocolade voor een meer betaalbare prijs.
In een jaar tijd is de prijs van chocoladekruidnoten gestegen met ruim 22 procent, blijkt uit cijfers van marktprijsanalist Circana. Er is gekeken naar de kiloprijs van de afgelopen drie maanden en die zijn vergeleken met dezelfde periode een jaar geleden.
Die flinke prijsstijging komt voor een groot deel door mislukte cacao-oogsten in West-Afrika. Die hebben de wereldwijde cacaomarkt maandenlang onder druk gezet. "In landen als Ghana en Ivoorkust werken arme cacaoboeren. En die hebben weinig middelen om zich tegen het veranderende klimaat te beschermen", zegt ING-econoom Thijs Geijer.
Inmiddels is de prijs van cacao alweer een tijdje aan het dalen. Maar het duurt nog wel even voordat dit terug te zien is in de winkels.
SmaakOm de stevige prijsgroei van chocoladekruidnoten iets te beperken, geven sommige bakkers hun noten een dunner laagje chocolade. "Bij de bodem zie je soms het koekje er doorheen", zegt Miguel Groeneveld van Peppernuts Holland. De kruidnotenmaker zegt dat ze zelf niet hebben afgeschaald, wel hebben ze de prijzen verhoogd.
Een andere optie is minder cacao gebruiken voor de chocolade. "Maar dat heeft ook echt invloed op de smaak", zegt Groeneveld.
Van Delft Biscuits in Harderwijk is een van de grootste kruidnotenfabrikanten van Nederland. Ook hier is gekeken naar andere mogelijkheden, zegt directeur Oscar de Lange. "We hebben alternatieven onderzocht waar veel minder cacaoboter in zit. Die hebben we geproefd, maar dat smaakt heel anders. Toen hebben we besloten dat niet te doen. Ook de retailers wilden dat niet."
Duurdere kruidnoten soms in kleinere zakDe prijs van normale kruidnoten zijn ook fors gestegen, met bijna 13 procent.
Sommige fabrikanten doen de duurdere kruidnoten in een kleinere verpakking, zodat de prijsverhoging minder opvalt. Zo heeft Bolletje geen zak kruidnoten meer van 1 kilo: "We hebben nu een iets kleinere verpakking, zodat we net onder de 4 euro kunnen blijven", zegt een woordvoerder. In een zak zit nu 950 gram. Ook zijn er nieuwe kruidnoten met bijvoorbeeld mokka en stroopwafel. Die zijn duurder dan normale kruidnoten, maar goedkoper dan de choco-variant.
De chocokruidnotenmakers hopen vooral op een lagere cacaoprijs. Sinds mei gaat de prijs stapsgewijs omlaag. Toch zal het nog maanden duren voordat dat is terug te zien in de supermarkt. "De contracten voor cacao zijn vaak zes maanden of langer geleden afgesloten, toen de prijs van cacao nog hoger lag", zegt Rabobank-econoom Sebastiaan Schreijen.
"Chocolade wordt nooit meer zo goedkoop als twee jaar geleden, toen was het de helft", zegt de directeur van Van Delft. Want er speelt meer dan alleen mislukte cacao-oogsten.
Ook loonkosten spelen een rol, zegt ING-econoom Thijs Geijer. "De prijzen van cacao, suiker en zuivel kunnen nog wel een beetje schommelen, maar loonkosten dalen eigenlijk nooit." Ook de energiekosten om cacao te verwerken zijn de laatste jaren fors gestegen.
Andere productenIn andere producten wordt soms ook minder chocolade gestopt, ziet Geijer. "Het is een bredere trend." Een koekje dat eerst 'goed in de chocolade' zat, heeft nu soms alleen nog aan de bovenkant een laagje.
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft gevangenisstraffen tot vier maanden geëist tegen drie veronderstelde klanten van een minderjarig meisje dat gedwongen werd tot prostitutie. De komende week verschijnen nog eens tien anderen voor de rechter.
Het gaat om mannen die tegen betaling seks zouden hebben gehad met een meisje uit Roosendaal. Het meisje moest vanaf haar vijftiende onder dwang het bed delen met in totaal drie- tot vierhonderd mannen.
Zij betaalden via digitale betalingsverzoeken. Het OM heeft die getraceerd en degenen onderzocht die minstens twee keer geld naar haar overmaakten. Uiteindelijk worden nu dertien mensen vervolgd. Eén klant is al veroordeeld.
'Laf en leugenachtig'Een van de mannen, een 39-jarige Rotterdammer, sprak vijf keer met de tiener af in zijn penthouse in Rotterdam. Hij betaalde daarvoor in totaal bijna 2300 euro.
Een 22-jarige verdachte uit Den Haag ontkent alle betrokkenheid en zei onder meer dat hij nog nooit van het meisje heeft gehoord. Een 24-jarige stadsgenoot zou twee keer met het meisje hebben afgesproken. Hij verklaarde onder meer dat hij een bedrag aan haar zou hebben betaald op verzoek van iemand anders.
De officier van justitie vindt dat de drie mannen een "laffe, leugenachtige en ontkennende" houding hebben, citeert Omroep Brabant. Het OM wil dat ze de inmiddels volwassen vrouw ook 750 euro smartengeld betalen.
HoofdverdachtenDrie hoofdverdachten moesten zich al eerder voor de rechter verantwoorden. Volgens justitie zijn zij degenen die het meisje hebben geronseld en de klanten regelden. Het OM eiste tegen hen gevangenisstraffen tot 4,5 jaar.
De dertien verdachten en de drie hoofdverdachten krijgen 11 december hun straf te horen.
Voor het eerst sinds 2009 heeft de Nederlandse regering een formeel bezoek gebracht aan Syrië. Staatssecretaris Aukje de Vries van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp sprak in Damascus met de Syrische overgangsregering om afspraken te maken over de terugkeer van Syriërs naar hun land.
De Vries: "Ze vinden het belangrijk dat mensen terugkomen om mee te helpen aan de wederopbouw van het land." Er zijn nog veel scholen, ziekenhuizen en wegen verwoest. Nederland geeft geld voor humanitaire hulp en het verwijderen van mijnen.
Sinds juni dit jaar worden de meeste asielaanvragen van Syriërs afgewezen, omdat het land voor de meesten van hen veilig wordt geacht. Dat geldt niet voor iedereen, zegt De Vries. "Ik hoor hier verschillende geluiden over. Ik heb ook gesproken met minderheden, die niet veilig zijn. Dat is wel een zorg voor de toekomst."
5000 euro per volwasseneDe Vries had ook een ontmoeting met de Syrische minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Hind Aboud Kabawat. Kabawat is de enige vrouwelijke minister in de regering van president Al-Sharaa. Kabawat was fel tegenstander van Assad en heeft een christelijke achtergrond.
Het kabinet wil dat meer mensen vrijwillig teruggaan en heeft de zogenoemde herintegratieondersteuning voor mensen die vrijwillig naar Syrië terugkeren verhoogd. Het gaat om 5000 euro per volwassene en 2500 euro per minderjarige. Mensen die terugkeren, krijgen daarnaast hun vliegreis betaald.
Het demissionaire kabinet wil ook afspraken maken over de gedwongen terugkeer van Syriërs die geen recht (meer) hebben op verblijf in Nederland. In eerste instantie zal het gaan om criminele Syrische asielzoekers of Syriërs die overlast veroorzaken.
Niet gedwongen"Natuurlijk willen we dat alle vluchtelingen terugkeren", zegt minister Kabawat tegen de NOS. Ze benadrukt dat mensen die vrijwillig willen terugkeren welkom zijn, maar dat van gedwongen terugkeer nog geen sprake kan zijn. "Ik kan hen niet vragen om hierheen te komen als er nog verwoeste steden zijn en we geen banen en scholen hebben."
Als mensen wel gedwongen worden om terug te keren, zal dat een crisis in het land veroorzaken, zegt Kabawat. "We zijn er niet klaar voor. De internationale gemeenschap moet begrijpen dat we ons moeten voorbereiden." Ze wijst onder meer op de grootschalige verwoesting in het land. "We moeten hen het noodzakelijke kunnen bieden."
De minister benadrukt dat Syrië Nederland ziet als rolmodel als het gaat om het internationaal en humanitair recht. "Ik ben er zeker van dat de vluchtelingen uit Nederland van toegevoegde waarde zijn met hun kennis en nieuwe opleiding", zegt Kabawat. "Syrië heeft hen nodig, maar het moet hun eigen beslissing zijn." Ze roept de internationale gemeenschap op om het land te helpen bij de wederopbouw zodat alle Syriërs kunnen terugkeren.
Muhamad kreeg 2800 euro om terug te keren, en zegt dat dat voor hem niet genoeg is:
Midden-Oosten-correspondent Daisy Mohr, vanuit Damascus:"Wel of niet terugkeren is een heel persoonlijke beslissing en hangt af van zoveel factoren. Vrijwillige terugkeer zien we de afgelopen maanden steeds meer uit buurlanden en ook mondjesmaat uit Europa. Ik heb hier verschillende Syriërs ontmoet die die keus hebben gemaakt en het is voor de één een stuk makkelijker om hier weer op te starten dan voor de ander. Staat je huis er nog? Kan je een baan vinden? Kunnen de kinderen naar school en is het veilig genoeg in de omgeving waar je vandaan komt? Het land is nog volop in transitie en daarom is alles nog zeer onvoorspelbaar.
Over gedwongen terugkeer heb ik in Syrië geen enthousiaste geluiden gehoord. Daarbij komen ook nog heel wat logistieke hobbels kijken. Nederland heeft bijvoorbeeld al sinds 2012 geen ambassade in Damascus en gedwongen terugkeer zal ook de medewerking van de Syrische autoriteiten vereisen. Ik ben benieuwd hoe Nederland dat op korte termijn zal gaan organiseren."
De IND neemt sinds juni dit jaar individuele aanvragen weer in behandeling. De meeste aanvragen worden afgewezen tenzij iemand kan aantonen "een reëel risico te lopen op ernstige schade" te lopen. "Voor bepaalde groepen, zoals LHBTIQ+ en alawieten, geldt mogelijk een verhoogd risico".
Syriërs die van de verhoogde terugkeerondersteuning gebruik willen maken moeten tussen 17 november 2025 en 1 januari 2026 een aanvraag indienen bij de Dienst Terugkeer en Vertrek.
Dit jaar zijn er zo'n achthonderd Syriërs vrijwillig teruggekeerd. In september zette Nederland voor het eerst een chartervlucht in om Syriërs terug te vliegen. Zij kregen een lagere terugkeerondersteuning. Volwassenen hebben 2800 euro gekregen en kinderen 1650 euro.
Galapagos stopt met het ontwikkelen van een medicijn om kanker te genezen. Het Nederlands-Belgische medicijnbedrijf zegt de divisie die de celtherapie ontwikkelt te gaan afbouwen. Daarmee gaat onder meer een ontwikkelcentrum in Leiden zo goed als zeker dicht.
In onderzoekscentra in Leiden, Bazel, Princeton, Pittsburgh en Shanghai werken in totaal 365 mensen. De kans is groot dat zij allemaal hun baan verliezen. Het bedrijf moet nog wel met alle ondernemingsraden tot een akkoord komen.
In reactie op het nieuws kelderde vanochtend het aandeel van het bedrijf op de Amsterdamse beurs met zo'n 15 procent. In de loop van de dag werd dat verlies wel weer deels ingelopen. Waarschijnlijk reageerde de beurs zo heftig omdat het afbouwen van de activiteiten bij elkaar 250 tot 325 miljoen euro gaat kosten.
Grote belofteVijf jaar geleden was Galapagos op de beurs nog een grote belofte. Het Amerikaanse Gilead investeerde indertijd zo'n 4,5 miljard euro in een nauwe samenwerking. Op de beurs daalde het enthousiasme de afgelopen jaren omdat een doorbraak bij een serie nieuwe medicijnen uitbleef.
Een half jaar geleden besloot de nieuwe topman Henry Gosebruch de celtherapie-ontwikkeling nog te verkopen. Gosebruch zegt dat er wel geïnteresseerde kopers waren, maar dat er maar een beperkt aantal biedingen binnenkwamen. Die zouden ook niet haalbaar zijn gebleken.
Daarom is besloten de celtherapie-activiteiten af te bouwen en mogelijk zelfs helemaal te sluiten. Galapagos sluit niet uit dat ze de komende tijd alsnog deels of volledig worden verkocht.
Opvallend is dat Galapagos in een persbericht over de afbouw van de stamcel-activiteiten spreekt van een unaniem besluit in de raad van bestuur, maar dat twee door Gilead aangestelde bestuurders zich onthielden van stemming.
Europese rijbewijzen voor motorvoertuigen zijn straks mogelijk vijftien jaar geldig en ook komt er een digitaal rijbewijs. Het Europees Parlement heeft ingestemd met een nieuw pakket aan rijbewijsregels in de EU.
De regels komen voort uit de wens om de verkeersveiligheid te verbeteren. "Burgers in heel Europa zullen rechtstreeks profiteren van deze tastbare verbeteringen", zegt 'rijbewijzenrapporteur' Jutta Paulus van het Europees Parlement over het pakket.
Nederland moet nog beslissen of de geldigheid van de rijbewijzen in ons land verlengd wordt van 10 naar 15 jaar. Het fysieke rijbewijs blijft gewoon geldig, naast het digitale.
Aspirant-bestuurders worden bij hun theorie-examen ook uitvoeriger getest op hun kennis van verkeersrisico's. Ook krijgen ze hun rijbewijs alleen na een medische keuring. De controle bestaat onder andere uit een check op hart- en vaatziektes en een ogentest. Die keuring gaat ook gelden voor bestuurders die hun rijbewijs willen verlengen.
Ontzegging door heel de EUOok wordt het mogelijk om een EU-burger zijn rijbevoegdheid te ontzeggen in de hele Europese Unie. Dat kan wanneer een bestuurder een ernstige verkeersovertreding begaat, bijvoorbeeld rijden onder invloed of het veroorzaken van een ongeluk waarbij iemand overlijdt of gewond raakt. In de EU vallen elk jaar bijna 20.000 verkeersdoden.
"Vandaag is een belangrijke stap vooruit voor de verbetering van de verkeersveiligheid. Een sterker en doeltreffender systeem voor toezicht en handhaving zal ongevallen helpen voorkomen en levens helpen redden", zegt parlementslid Matteo Ricci die rapporteert over rijontzeggingen.
Beginnende bestuurders worden ook geconfronteerd met strengere regels. Als zij minder dan twee jaar hun rijbewijs hebben, krijgen ze bijvoorbeeld hogere boetes voor rijden onder invloed en het niet dragen van de gordel.
Nederland voorloperEen aantal van de nieuwe regels is in Nederland al langer of uitgebreider van toepassing. Sinds 2016, na een geslaagd experiment, konden 17-jarigen al hun rijbewijs halen. De tieners mogen tot hun 18de alleen de weg op met een coach die op hun begeleiderspas staat. Dat wordt nu in de hele EU ingevoerd.
Ook de regels voor beginnende bestuurders gelden hier al. Het verschil is dat in Nederland iemand als beginnend bestuurder wordt aangemerkt tot vijf jaar na het behalen van het rijbewijs in plaats van tot twee jaar daarna.
Lidstaten krijgen drie jaar de tijd om de nieuwe EU-regels om te zetten in nationale wetgeving.
Het afgelopen jaar kwamen er minder internationale hbo- en wo-studenten naar ons land om een voltijdse bacheloropleiding te volgen. Uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) blijkt dat de jaren ervoor juist ieder jaar meer internationale studenten naar Nederland kwamen. In 2023/2024 stagneerde dat en het afgelopen schooljaar nam de instroom voor het eerst in jaren af.
Het aantal studenten uit het buitenland ligt nu twee keer zo hoog als tien jaar geleden. Het afgelopen schooljaar kwamen er ruim 26.000 buitenlandse studenten aan het hoger onderwijs in Nederland studeren. Tien jaar geleden, in schooljaar 2014/2015, waren dat er iets meer dan 12.000.
In de schooljaren 2022/2023 en 2023/2024 waren de aantallen het hoogst. Beide jaargangen kwamen er ruim 28.000 studenten naar ons land.
Maximum gesteldDe afgelopen tijd zijn er meerdere maatregelen aangekondigd om dat aantal naar beneden te krijgen. Zo voerden universiteiten een maximumaantal buitenlandse studenten in bij bepaalde Engelstalige studies, onder meer om meer ruimte te bieden aan Nederlandse studenten.
Ook kwam er het voorstel voor de Wet Internationalisering in Balans. De wet moet er samen met de maatregelen van universiteiten voor zorgen dat er een balans ontstaat tussen voordelen en nadelen van internationalisering in het hoger onderwijs.
Voor- en nadelen van internationale studentenVoordelen van internationale studenten in Nederland zijn onder meer:
Nadelen van internationale studenten in Nederland zijn onder meer:
De instroom van het aantal internationale masterstudenten blijft wel toenemen. Bert Viel, persvoorlichter bij DUO, denkt dat ook aan die trend binnenkort een einde komt: "Op dit moment stromen internationale bachelorstudenten nog door naar masteropleidingen, maar de verwachting is dat de maatregelen die universiteiten hebben genomen, samen met het nieuwe wetsvoorstel, meer effect zullen hebben in de toekomst."
Lerarenopleidingen en basisbeursDUO bekeek ook hoe het ervoor staat met de studenten van Nederlandse opleidingen in arbeidssectoren met flinke tekorten. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de instroom van havo- en vwo-studenten bij lerarenopleidingen is gestegen, maar dat er juist minder instroom is bij de pabo vanuit het mbo, hbo of universiteit.
Iets anders dat opvalt, is dat Nederlandse studenten van mbo niveau 3 en 4 steeds vaker gebruikmaken van de basisbeurs. In het hoger onderwijs krijgen studenten steeds vaker een aanvullende beurs. Volgens DUO komt dit door de verhoogde inkomensgrens bij ouders.
Energiebedrijf Petrobras mag voor de Braziliaanse kust proefboringen gaan doen naar aardolie. Opvallend, want over enkele weken begint in Belém, in de Amazone, de internationale klimaattop, waar landen onder meer praten over het uitfaseren van olie, aardgas en steenkool.
Het illustreert de Braziliaanse spagaat. Aan de ene kant wil het land zich internationaal profileren met een ambitieus onderhandelingsresultaat op de klimaattop, maar tegelijkertijd wil het zijn reserves aan olie en gas te gelde maken.
Staatsbedrijf Petrobras gaat boren in een gebied ten noorden van Brazilië. Het ligt 175 kilometer uit de kust op 500 kilometer van de monding van de Amazonerivier. De verwachtingen zijn hooggespannen. Voor de kust van buurlanden Guyana en Suriname zijn al aanzienlijke oliereserves gevonden.
Boren in 'diep water'Nu er toestemming is, kan het boren direct beginnen. Petrobas heeft al een boorschip ter plaatse. De zee is er meer dan 2,5 kilometer diep. In de olie- en gasindustrie heet zo'n veld 'diep water'. Er zijn gespecialiseerde technieken nodig om de aardolie veilig te kunnen winnen.
De boringen vinden plaats in een regio met veel bijzondere planten- en dierensoorten. Zo zijn er koraalriffen en mangrovewouden.
Er zijn dan ook zorgen dat het project tot schade kan leiden. In 2023 weigerde de Braziliaanse toezichthouder die verantwoordelijk is voor het milieu nog om toestemming te geven.
Na een jarenlang vergunningstraject is de toezichthouder toch akkoord gegaan. Petrobras zegt in een verklaring dat het bedrijf heeft laten zien dat zijn plannen voor bescherming van het milieu en de veiligheid robuust zijn. Ook leidde het boren in diep water door Petrobras nooit eerder tot lekkages.
Nog veel meer boorplannenDe proefboring van Petrobras lijkt pas het begin van verdere exploratie naar olie in de regio. In juni veilde Brazilië het recht om te boren in negentien gebieden voor de kust. Ook Chevron, ExxonMobil en China National Petroleum Corporation kochten toen rechten.
Dit jaar maakte het Britse olie- en gasbedrijf BP al bekend olie en gas te hebben gevonden voor de Braziliaanse kust. Daarbij ging het wel om een compleet ander veld dat voor de kust van de deelstaat Sao Paulo en Rio de Janeiro ligt. Voor BP was het de grootste vondst in 25 jaar tijd.
Bij de verbranding van olie en gas komt het gas CO2 vrij dat leidt tot de opwarming van de aarde. Ook lekt bij de winning vaak methaan weg. Dit broeikasgas werkt kortdurend, maar heeft een krachtiger opwarmend effect dan CO2.
Nina Jurna, correspondent Zuid-Amerika:"De Braziliaanse regering hoopt met deze nieuwe olieboringen voor de kust van de Amazone op een grotere economische groei en energiezekerheid, want door de hoeveelheid olie die hier zou liggen, kan Brazilië als olieproducerend land ook internationaal een nog grotere rol spelen in de toekomst.
President Lula da Silva is persoonlijk een groot voorstander van oliewinning, ook in de Amazone. Tegelijkertijd wordt Lula ook gezien als beschermer van de Amazone. Dat lijkt tegenstrijdig, maar de regering hoopt met dit project vooral te laten zien dat er aan oliewinning kan worden gedaan op een milieubewuste en duurzame manier. Milieuorganisaties en vooral ook inheemse organisaties zijn sceptisch en verzetten zich tegen oliewinning bij de Amazone, juist omdat er zoveel op het spel staat in een gebied dat door ontbossing toch al enorm onder druk staat.
Inheemse leiders, onder wie de beroemde Chief Raoni, leider van het Kayapó-volk, die al lange tijd strijdt voor de belangen van de inheemsen en de Amazone, is fel tegen de oliewinning. "We moeten juist strijden voor minder vervuiling en minder opwarming van de aarde", zei hij in de Braziliaanse media als reactie op de toestemming die Petrobras nu krijgt. Dat deze beslissing een maand voor de grote klimaattop valt, zal betekenen dat het onderwerp nog meer dan al gepland, wordt besproken tijdens de COP30, in november in Belém."
Klimaatorganisaties wijzen erop dat er geen nieuwe olie- en gasvelden ontwikkeld mogen worden om een kans te hebben de wereldwijde temperatuurstijging onder de 1,5 graad Celsius te houden. Tegelijkertijd is het de verwachting dat er wereldwijd nog decennia een hoge vraag is naar olie en gas. Zonder nieuwe exploratie van olie- en gasvelden wordt het moeilijk in die vraag te voorzien.
Lange tijd leek het erop dat vooral Europese olie- en gasbedrijven langzaam zouden overschakelen naar hernieuwbare energie, maar Shell en BP keerden de afgelopen jaren op hun schreden terug. De focus ligt weer sterker op het vinden, oppompen en verhandelen van olie en gas.
Twee van de drie verdachten van de grote brand in het historisch centrum in Arnhem komen op vrije voeten. Het tweetal blijft verdachte maar mag de inhoudelijke behandeling van hun strafzaak in vrijheid afwachten. Dat heeft de rechtbank in Arnhem besloten.
Volgens de rechtbank blijkt uit aanvullend onderzoek dat verdachten Mark V. (31) uit Arnhem en Ricky N. (42) zonder vaste woon- of verblijfplaats geen actieve handelingen hebben verricht toen hoofdverdachte Koert H. (58) voorstelde een container met papier en karton in brand te steken. H. blijft wel vastzitten, schrijft Omroep Gelderland.
Volgens het OM blijkt uit audiofragmenten bij camerabeelden dat H. sprak over het in de fik steken van een container. H. heeft dat bekend. De drie mannen bleven daarna nog enige tijd staan bij de container, waar volgens het OM de brand is ontstaan.
Na de vorige zitting in augustus was het wachten op onderzoek van de geluidsfragmenten door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Uit de resultaten van het onderzoek valt volgens de rechtbank niet "een actieve bijdrage" van V. en N. af te leiden.
Tien panden verlorenIn de nacht van 5 op 6 maart dit jaar sloeg de brand een groot gat in het historische centrum van Arnhem. Meerdere panden, waaronder monumentale gebouwen met gevels van rond de 150 jaar oud, zijn verloren gegaan.
Tientallen bewoners van het blok moesten hun huis halsoverkop verlaten. De verdachten werden kort na de verwoestende brand dankzij camerabeelden en tips opgepakt.
De inhoudelijke behandeling met alle drie verdachten staat gepland op 31 maart en 1 april volgend jaar.
