Iran heeft "het recht en de plicht" om zich te verdedigen tegen "agressieve daden" van buitenaf. Dat zegt het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken in reactie op de Israëlische luchtaanvallen van vannacht. Bij de aanvallen op het westen van de hoofdstad Teheran zijn volgens Iran twee militairen om het leven gekomen. Tegelijkertijd zegt het ministerie ook dat het zijn "verantwoordelijkheden wat betreft regionale vrede en veiligheid onderkent". De spanning tussen beide landen loopt weliswaar op, maar dat gebeurt geleidelijk.
Een hoge Amerikaanse functionaris zegt dat de VS "volledig bereid is om Israël te verdedigen" als Iran kiest voor vergelding. Ook zullen er volgens die functionaris gevolgen zijn "als Iran die ongelukkige beslissing neemt". "Maar wat ons betreft, zou het hierbij moeten blijven."
Over een eventuele nieuwe vergeldingsactie van Iran is weinig duidelijk. Het Iraanse persbureau Tasnim, dat nauwe banden onderhoudt met de invloedrijke Revolutionaire Garde, haalt bronnen aan die de gebruikelijke retoriek bezigen. Zij verklaren dat Iran bereid is om "Israëlische agressie" te beantwoorden. "Er is geen twijfel dat Israël een proportionele reactie kan verwachten", aldus de bronnen.
Militaire doelenDe Israëlische vergeldingsactie hing al weken in de lucht, sinds Israël zelf op 1 oktober door Iran werd bestookt met bijna 200 raketten. Toen werden er drie luchtmachtbases getroffen en ook deze vergeldingsaanval lijkt gericht te zijn geweest op militaire doelen, zoals locaties waar raketten en drones worden geproduceerd.
Een beeld van de omvang van de schade is de ochtend na de aanval nog steeds moeilijk te krijgen. Volgens Israël was de actie succesvol, Iran zelf spreekt van beperkte schade. Op beelden die op sociale media worden gedeeld is te zien dat een drone-fabriek in Shamsabad, ten zuiden van Teheran, onder vuur is genomen. De beelden zijn geverifieerd door de NOS:
Iraanse bronnen melden aan The New York Times dat een van de doelwitten het S-300-verdedigingssysteem op de internationale luchthaven bij Teheran was. Met dat systeem kunnen kruisraketten uit de lucht worden geschoten. In de gelijknamige provincie zouden zeker drie raketbases van de Revolutionaire Garde onder vuur zijn genomen.
De Iraanse luchtmacht zegt dat er militaire bases in drie provincies zijn aangevallen: één bij Teheran en twee bij de Iraakse grens. Staatsmedia melden dat de stad Teheran zelf niet is geraakt. Wel vonden de explosies dicht bij de miljoenenstad plaats, waardoor inwoners ze konden zien en horen. Het Syrische staatspersbureau zegt dat Israëlische raketten ook militaire bases in Centraal- en Zuid-Syrië hebben geraakt.
Dit zijn beelden van vannacht uit Teheran:
In ieder geval zijn de olie- en energie-infrastructuur van Iran en nucleaire faciliteiten van het land niet onder vuur genomen, aldus Amerikaanse media. Dat is vermoedelijk het resultaat van de druk die de VS heeft uitgeoefend op Israël om de aanval beperkt in omvang te houden.
Volgens Israëlische media is Teheran gisteravond door Israël op de hoogte gesteld van de naderende luchtaanvallen, waarbij ook de waarschuwing werd afgegeven dat Iran niet moet terugslaan. Ook de VS is van tevoren op de hoogte gesteld, laat het Pentagon weten.
De escalatie van het conflict tussen Iran en Israël voert terug naar begin april, toen Israël een luchtaanval uitvoerde op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus. Daarbij werden dertien mensen gedood, onder wie twee hooggeplaatste Iraanse militairen. Iran reageerde twee weken later met de eerste directe aanval op Israëlisch territorium met zo'n 300 raketten en drones, die grotendeels werden onderschept door het Israëlische raketschild Iron Dome.
Eind juli werd de politiek leider van Hamas, Ismail Haniyeh, in Teheran gedood, algemeen wordt aangenomen bij een Israëlische luchtaanval. Als reactie daarop en op de Israëlische offensieven in Gaza en Libanon vuurde Iran begin deze maand nog eens 200 raketten af op Israël.
In Oekraïne zijn zeker vier doden gevallen bij Russische aanvallen. In Kyiv werd een flatgebouw getroffen door een drone. In de zuidelijk gelegen stad Dnipro werden meerdere flats en een medische instelling geraakt.
Gisteravond rond 20.00 uur (Nederlandse tijd) ging in Kyiv het luchtalarm af vanwege de aanval. Een half uur later waren in de Oekraïense hoofdstad explosies te horen. Een meisje van 15 is om het leven gekomen, meldt de burgemeester van Kyiv.
Volgens de nooddienst zijn door de aanval verschillende appartementen beschadigd. Ook brak er brand uit op de twintigste verdieping. Zo'n honderd inwoners konden op tijd uit het gebouw gehaald worden. Vijf mensen zijn gewond geraakt, van wie er één in het ziekenhuis werd opgenomen.
In Dnipro vielen drie doden, onder hen is een kind, meldt de gouverneur van de regio. Bij de aanval werd een woonhuis met twee verdiepingen gedeeltelijk verwoest. Ook raakten meerdere appartementen beschadigd. Negentien mensen raakten gewond.
Op foto's is te zien hoe reddingswerkers zoeken naar overlevenden in het puin:
Het Openbaar Ministerie in Vlaanderen breidt het onderzoek naar mogelijke fraude bij de lokale verkiezingen uit naar ten minste tien gemeenten. Dat blijkt uit een rondgang van VRT, de Vlaamse publieke omroep.
Kort na de verkiezingen twee weken geleden kondigde het parket al aan onderzoek te doen naar het mogelijk 'ronselen' van volmachten in Ninove, ten westen van Brussel. Nu komen daar onder meer de gemeenten Brakel, Turnhout, Veurne, Alken, Dilbeek, Koekelare en twee gemeenten in de regio Leuven bij. Welke gemeenten in Leuven dat zijn heeft het OM niet gezegd.
Bij stemmen per volmacht gaat iemand in jouw woonplaats namens jou naar het stembureau, omdat je zelf bent verhinderd door bijvoorbeeld werk of ziekte. Volgens de wet moeten mensen zelf het initiatief nemen om een vervanger te zoeken.
Het ronselen van volmachten, waarbij mensen actief en stelselmatig worden benaderd, is niet toegestaan. Maar volgens politicologen zijn de regels niet helder. Mensen informeren over de mogelijkheid om met volmacht te stemmen wordt juist aangemoedigd.
Brief van de burgemeesterIn Turnhout en Veurne klaagden oppositiepartijen over acties van de burgemeesters. Zo voegde de Turnhoutse burgemeester Van Miert volmachten toe aan brochures van zijn partij, en bood daarbij een gratis shuttledienst naar het stembureau aan.
In Veurne stuurde burgemeester Roose persoonlijke brieven rond met volmachtformulieren. In de brief werd uitgelegd hoe mensen door middel van een medische verklaring konden stemmen met het bijgevoegde formulier. "Geef gerust een seintje wanneer we dit samen met uw oproepingskaart moeten komen ophalen", stond in de brief.
In Koekelare viel het oppositiepartij Team8680 op dat er opvallend vaak gestemd was per volmacht: 7 procent van de stemmen zou niet door de stemgerechtigden zelf zijn uitgebracht. Toch dienden die oppositiepartijen geen formele klacht in.
Het parket onderzoekt nu of er sprake is van ronselen. Bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen liggen klachten uit de gemeenten Hasselt en Gavere. Of dit nog invloed heeft op de verkiezingsuitslagen is maar de vraag. De rechter kan een geldboete of andere straf opleggen. Alleen in extreme gevallen van fraude kan de verkiezingsuitslag nietig worden verklaard door de Raad voor Verkiezingsbetwistingen.
Drie mannen zijn omgekomen bij een botsing tussen twee kleine vliegtuigen ten zuidwesten van de Australische stad Sydney. Boven een bosrijk gebied botsten de vliegtuigjes, waarna ze neerstortten. Een van de vliegtuigen vloog bij de crash in brand.
Volgens een lokale politiechef was een propellervliegtuigje van het type Cessna 182 met twee personen onderweg van Cessnock naar Wollongong. Het andere ultralichtgewichtvliegtuigje was met alleen de piloot vertrokken vanaf een nabijgelegen vliegveld. De politiechef zegt dat de botsing gebeurde in ongecontroleerd luchtruim.
'Niet te overleven'Ooggetuigen zagen na het ongeluk brokstukken uit de lucht vallen en haastten zich naar de plek waar de brokstukken van de vliegtuigen neerstortten. Daar zagen ze al snel dat alle passagiers waren omgekomen. Hun identiteit is nog niet bekend.
De politie stelt dat ondanks de inzet van ruim tien ambulances en een helikopter een dergelijk ongeluk "niet te overleven is". Het Australische verkeersveiligheidsbureau doet nog onderzoek naar de oorzaak van de botsing.
De mannelijke zon en de vrouwelijke maan boven een lege vlakte. Dat was het Chinese karakter dat Wu Zetian voor zichzelf uitkoos toen ze in de zevende eeuw na Christus tegen alle verwachtingen en tradities in de troon besteeg. Het was het perfecte symbool voor de almacht en het unieke verhaal van de enige keizerin die China ooit heeft gekend. Vanaf vandaag is er in Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden een tentoonstelling te zien over haar uitzonderlijke leven.
Alleen al het feit dat we haar naam kennen bewijst hoe uitzonderlijk haar leven was. Vrouwen moesten het zonder eigen voornaam stellen in haar tijd, 1400 jaar geleden. In teksten worden ze slechts aangeduid met de familienaam en een beschrijving ontleend aan hun functie, status of schoonheid. 'Betoverende juffrouw' dus, of 'Dame van stralend gezag'. Een vrouwelijke benaming voor de functie van keizer bestond al helemaal niet.
Op de tentoonstelling komt naar voren hoe doortastend en geraffineerd Wu moet zijn geweest om als burgermeisje op te klimmen in het wespennest van het keizerlijke hof tot de hoogste positie. Shakespeares koningsdrama's of Game of Thrones zijn er niets bij.
"Ze is eerst echt als een moordlustige tiran en een vreselijk persoon afgeschilderd, maar er wordt nu genuanceerder over haar gedacht", zegt conservator Denise Campbell. "Ze is over lijken gegaan, maar dat was niet ongebruikelijk."
Wu (624-705) kwam als 14-jarige als concubine aan het hof. In de harem van 122 vrouwen lijkt ze maar weinig indruk te hebben gemaakt in het wedijveren om de gunst van de keizer: ze bleef kinderloos steken op een lage rang. Wel raakte ze op goede voet met de kroonprins toen de keizer hulpbehoevend werd en zij beiden onder de weinigen waren die nog in de slaapvertrekken kwamen.
Dat voordeel leek te verdampen toen de keizer overleed en Wu volgens gebruik naar een klooster werd gestuurd. Hofintriges leidden er echter toe dat ze werd teruggehaald: de echtgenote van de nieuwe keizer wilde zijn affectie voor Wu gebruiken om een wig te drijven tussen hem en zijn favoriete concubine. Juist Wu zou triomferen in die machtsstrijd.
Campbell: "Wu had twaalf jaar ervaring aan het hof en wist hoe het er daar aan toeging. En ze wist hoe ze het hart van de keizer moest veroveren. De zittende keizerin is toen verbannen en Wu trad aan."
Toen ook deze keizer ziek werd, domineerde Wu naast hem zelf twintig jaar het hof. Na zijn dood wist Wu hun kinderen op een zijspoor te manoeuvreren en in 690 greep ze uit eigen naam de macht.
Haar machtsperiode typeert Campbell als een bloeitijd voor het vroege China, vol florerende handel, technologische vernieuwingen, landbouwhervormingen en betere posities aan het hof voor vrouwen en lagere klassen. Wu's afkomst zal daarbij geholpen hebben.
"Als kind van een handelaar had ze op jonge leeftijd al veel van het rijk gezien en had ze dus een heel andere bagage dan tijdgenoten die alleen aan het hof hadden gewoond", redeneert Campbell. "Ze is veertig jaar aan de macht geweest in een gigantisch land als China. Om alle politieke strubbelingen en grensconflicten in goede banen te leiden moet ze wel heel kundig geweest zijn."
Toch werd Wu in het verleden daarbij vaak afgeschilderd als slinks en meedogenloos. Iemand die de keizerin en de geliefde concubine weg wist te krijgen met laster over zwarte magie en er niet voor terugdeinsde haar eigen babydochter te vermoorden om rivalen te kunnen beschuldigen.
ZwartgemaaktCampbell ziet die verhalen als propaganda van tijdgenoten die haar zwart probeerden te maken. "Er wordt vaak gedaan alsof haar gedrag iets bijzonders was, maar de keizer die haar naar het hof haalde had zijn troonopvolger en twee broers vermoord om zelf keizer te worden. Het was dus niet uitzonderlijk dat machtswisselingen met geweld gepaard gingen, maar bij mannen deed men alsof het erbij hoorde."
Campbell ziet in Wu juist iemand die terughoudend te werk ging. "Om haar positie als vrouwelijk heerser te verzekeren stonden de eerste jaren van haar heerschappij in het teken van het uitschakelen van politieke gevangenen door haar geheime politie. Maar op het moment dat haar positie bestendigd is, houdt ze er mee op. Ze is geen gewelddadig heerser, het is pragmatisch."
Wu zal misschien vermoed hebben dat de geschiedenis milder over haar zou oordelen, want ze gaf opdracht het traditionele grafschrift bij haar tombe leeg te laten. "Ze heeft gezegd: ik wil niet door mijn tijdgenoten beoordeeld worden. Ik wil dat het gebeurt door toekomstige generaties, dus laat die steen maar leeg."
In Emmen zijn gisteravond honderden autoliefhebbers samengekomen voor een zogenoemde carmeeting. Burgemeester Eric van Oosterhout zegt tegen Dagblad van het Noorden dat het ging om een "illegale en onaangekondigde" samenkomst. In overleg met de politie werd de meeting rond middernacht beëindigd.
Zo ging het er vannacht aan toe:
De bezoekers ontmoetten elkaar rond 19.00 uur bij voetbalstadion De Oude Meerdijk van FC Emmen. Op beelden is te zien dat honderden auto's 'driften', waarbij een auto door de bocht slipt, met flink wat geluid tot gevolg.
Ook was er harde muziek te horen, waren er mensen met fakkels aanwezig en werd er vuurwerk afgestoken, waardoor volgens een lokale verslaggever de sfeer grimmig werd. In totaal waren er volgens de politie 600 auto's aanwezig, waarvan een groot deel een Duits kenteken had.
Buurtbewoners schreven op X dat ze door de bijeenkomst de buurt niet konden verlaten. Iets na middernacht werd het samenzijn door de politie beëindigd. De politie Noord-Nederland zegt dat daarbij niemand is aangehouden, maar dat er wel zo'n 25 boetes zijn uitgeschreven voor onder meer rijden zonder geldig kentekenbewijs en het rijden over een fietspad.
Goedemorgen! Zowel in Japan als in Georgië zijn er verkiezingen. In ons land gaat de wintertijd weer in en koploper PSV speelt in de eredivisie tegen PEC Zwolle.
Eerst het weer: op sommige plekken in het land een mistige start, maar daarna schijnt op de meeste plaatsen de zon flink. De zon wisselt af met wat wolken. De wind uit het zuiden voert zeer zachte lucht aan. De maximale temperatuur ligt tussen de 18 en 21 graden. Vanavond meer bewolking en komende nacht valt er ook wat regen. Daarna wordt het weer wat koeler.
Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:Israël heeft luchtaanvallen uitgevoerd op Iran. Het Israëlische leger schrijft op X "militaire doelen" onder vuur te hebben genomen met precisieaanvallen, "als reactie op de voortdurende aanvallen van het Iraanse regime".
Met de aanval is de aangekondigde tegenreactie van Israël op de Iraanse raketaanval van ruim drie weken geleden een feit. Legerwoordvoerder Hagari stelde na de aanval in een video op X dat Israël verplicht is om te reageren als Iran "de fout maakt om te beginnen aan een nieuwe reeks escalaties".
Rond 01.00 uur (Nederlandse tijd) kwamen de eerste berichten binnen over explosies die waren gehoord in onder meer de hoofdstad Teheran. Zo'n vier uur later, na meerdere aanvalsgolven, publiceerde het leger een persbericht waarin werd gemeld dat de aanval ten einde was.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Van Tsjechen tot Australiërs en van Britten tot Finnen: in het Gelderse vestingstadje Groenlo zijn duizenden internationale acteurs neergestreken. Deze 're-enactors' spelen drie dagen lang de Slag om Grolle uit 1627 na. Ook vandaag vindt het historische evenement nog plaats.
Hun kampementen zetten ze gisteren al op, een dag voor de slag:
Fijne zaterdag!
Installateurs van zonnepanelen en warmtepompen en bedrijven die isolatie aanbrengen, merken dat de vraag vanuit consumenten dit jaar sterk is teruggelopen. De vrees is dat hierdoor specialistische banen verloren zullen gaan en dat dit personeel later mogelijk niet meer te vinden is als de vraag weer aantrekt.
Daarvoor waarschuwt branchevereniging Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). De NVDE deed een inventarisatie onder de eigen achterban waar 96 bedrijven op reageerden. Ongeveer één op de tien geeft bij de brancheclub aan mogelijk dit of volgend jaar failliet te gaan. Vier op de tien verwacht volgend jaar personeel te moeten ontslaan, drie op de tien verwacht contracten niet te verlengen en minder zzp'ers in te huren.
Deze week werd bekend dat de kans dat Nederland de klimaatdoelen van 2030 gaat halen, erg klein is. De kans is nu minder dan 5 procent. Terwijl verduurzaming juist heel belangrijk is om die doelen te halen.
Imago sector staat op het spelHet verlies van vakmensen, die cruciale kennis en ervaring bezitten, kan ervoor zorgen dat de klimaatdoelen verder in gevaar komen. Het imago van de sector speelt een belangrijke rol. ''Vooral jongeren hechten relatief meer waarde aan zingeving in hun werk", ziet hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen.
"Personeel heeft nu een negatieve ervaring met de branche", zegt NVDE-voorzitter Olof van der Gaag. "Dat komt voornamelijk door zigzagbeleid van de overheid. Wij vrezen dat het personeel nu vertrekt naar andere sectoren en niet terugkomt als het werk weer aantrekt."
Dat beaamt Wilthagen: "Wanneer medewerkers de verduurzamingsbranche verlaten en elders vergelijkbare of betere arbeidsvoorwaarden ontvangen, wordt het moeilijk om hen te motiveren om terug te keren. Je wil eigenlijk het tegenovergestelde: want om klimaatdoelen te halen hebben we het personeel hard nodig."
Bij Groenpand, een bedrijf dat zich richt op het verduurzamen van woningen en kantoren, had de wegvallende vraag grote gevolgen. "Een jaar geleden hadden we ongeveer zestig medewerkers, nu zijn dat er nog maar dertig," vertelt directeur Joren Harmanny. "Vorig jaar gingen we met zeven teams per dag op pad, nu zijn dat er soms niet meer dan drie of vier. Het aantal aanvragen is gehalveerd."
Harmanny zit nu met een groot pand met lege werkplekken en stilstaande busjes. "Het personeel dat vertrokken is, werkt inmiddels ergens anders. Als de markt weer aantrekt, wordt het lastig om nieuw personeel te vinden omdat we werken met nieuwe technologie." Ondertussen heeft hij wel flink geïnvesteerd in elektrische busjes - die kosten 70.000 euro per stuk.
Verschillende oorzakenEr zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor de teruggelopen vraag. In de zonnepanelenbranche is de belangrijkste reden de aanstaande afschaffing van de salderingsregeling per 2027 en de onzekerheid over de terugleververgoeding. In de eerste drie kwartalen van dit jaar werd de helft minder installaties geplaatst (242.000) ten opzichte van een jaar eerder.
Bedrijven die warmtepompen installeren noemen als oorzaken onder meer uitblijven van een normering voor (hybride) warmtepompen, de verlaging van de gasbelasting (waardoor een cv-ketel aantrekkelijker blijft) en het verlagen van de subsidie op een warmtepomp.
Voor isolatiebedrijven speelt er juist iets anders. Daar is de vleermuis de oorzaak. Door een uitspraak vorig jaar van de Raad van State moet er eerst goed worden gekeken of er in de spouwmuren die worden geïsoleerd geen vleermuizen zitten. Dit met alleen een camera doen is niet voldoende en dat kost veel extra tijd.
In het rapport doet de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie een aantal voorstellen om personeel te behouden voor de energietransitie. Zo zou bijvoorbeeld de algemene verlaging van de energiebelasting - tot 2030 goed voor 1,8 miljard euro - beter gebruikt kunnen worden om de huizen van gezinnen die nu geld krijgen uit het Noodfonds Energie te helpen met gerichte isolatie. De NVDE rekent voor dat dit per gemiddeld huis 15.000 euro oplevert.
Verder zouden lokale initiatieven - om energie te besparen of juist op te wekken - moeten worden versterkt. Ook is er langjarig en stabiel stimuleringsbeleid nodig, zegt de branchevereniging. Het noemt het "zorgwekkend" dat er flink bezuinigd wordt op de subsidies voor isolatie en het overschakelen op een (hybride) warmtepomp, de ISDE.
Ook willen ze dat het eigen verbruik van zonnestroom wordt gestimuleerd. Een nieuwe methode om te zien of er vleermuizen in de spouwmuren zitten, via een DNA-test, zou landelijk ingevoerd moeten worden.
Zelina en Murman Tavkelishvili hebben de Russisch-Georgische Oorlog van 2008 nog vers op het netvlies staan. Het echtpaar van in de zestig woont op een kleine boerderij in Shindisi, een dorp in het grensgebied tussen Zuid-Ossetië en de rest van Georgië. In het dorp waren hevige gevechten tussen Russische en Georgische soldaten.
Ook werden burgers vermoord door Russen. Murman zelf werd gevangengenomen en zat vier dagen vast. "De Russen zijn moordenaars", zegt Zelina. Het mag duidelijk zijn: de Tavkelishvili's zijn absoluut niet pro-Russisch. Toch gaan ze stemmen op een partij die te boek staat als pro-Russisch.
Op de televisie in de woonkamer kijken ze naar het verkiezingsspotje van regeringspartij Georgische Droom. Het filmpje laat twee beelden naast elkaar zien. Aan de linkerkant zwart-witbeelden van vernietigde Oekraïense steden, aan de rechterkant kleurrijke beelden van vreedzame Georgische straten. De tekst eronder: "Nee tegen oorlog. Kies voor vrede. Stem op lijst 41."
Dat is precies wat Zelina gaat doen. "We leven al elke dag in angst. Nog een oorlog kunnen we hier echt niet aan", zegt ze. "We hebben geen keus."
In de video hieronder gaat correspondent Mitra Nazar in gesprek met Georgiërs die voor Georgische Droom gaan stemmen:
Met oorlogsbeelden uit Oekraïne wekt Georgische Droom de indruk dat Rusland elk moment kan binnenvallen als de prowesterse oppositie de verkiezingen wint, zoals dat ook in Oekraïne gebeurde. Alleen met Georgische Droom kan dat doemscenario worden voorkomen, is de boodschap.
Die boodschap komt aan, vooral op het platteland waar de steun voor de regeringspartij groot is. De rechts-conservatieve partij werd in 2012 opgericht door oligarch Bidzina Ivanishvili, die zijn fortuin verdiende in Rusland.
De partij behaalde in 2012 en 2020 een meerderheid in het parlement en was een antwoord op de onvrede over vorige regeringen, die werden geplaagd door corruptieschandalen. In de beginjaren beloofde Georgische Droom Georgiërs een Europese toekomst.
EU-lidmaatschapIn de ogen van veel Georgiërs gaan deze verkiezingen nu toch over de keuze tussen Europa en Rusland. Georgië heeft jarenlang een pro-Europese weg bewandeld en werd eind vorig jaar officieel kandidaat-lid van de Europese Unie.
De regering is ondertussen een steeds meer pro-Russische koers gaan varen en dat baart Brussel en de pro-Europese Georgische oppositie zorgen. De oppositie heeft zich nu georganiseerd in vier verbanden van samenwerkende partijen, waarmee ze hopen Georgische Droom te verslaan en terug te keren naar het EU-proces.
Op papier zegt de regeringspartij nog steeds te willen dat Georgië EU-lid wordt, blijkt uit leuzen in slogans en op verkiezingsposters. Maar hun daden in de afgelopen jaren wijzen op een pro-Russische koers.
De koerswijziging begon na de Russische invasie in Oekraïne. Toen koos de Georgische regering niet de kant van Oekraïne, maar zocht het juist betere betrekkingen met Moskou. De vrees voor een nieuwe oorlog in Georgië speelde daarbij een rol.
De regerende partij voerde het afgelopen jaar daarnaast een aantal antidemocratische wetten in die volgens critici opvallend veel lijken op controversiële Kremlin-wetten.
'Russische' wettenAfgelopen voorjaar gingen Georgiërs massaal de straat op uit protest tegen de zogenoemde 'buitenlandse agenten-wet'. Rusland gebruikt eenzelfde wet om ngo's en onafhankelijke media monddood te maken. Daarna volgde een op Rusland geïnspireerde anti-lhbti-propagandawet. De EU heeft laten weten dat het lidmaatschapsproces van Georgië is stopgezet, omdat de regering met deze wetten de democratie ondermijnt.
In het grensgebied bij Zuid-Ossetië is de bevolking verdeeld. De 35-jarige boer Paata Devidze vindt dat Georgische Droom een gevaarlijke weg is ingeslagen. Net als veel oppositie-Georgiërs is hij ervan overtuigd dat Rusland de partij onder druk zet, om Georgië in de invloedsfeer te houden. "We hebben hier twee vijanden. De ene is Rusland. De andere is onze eigen regering", zegt hij.
DreigingDe dreiging is na de oorlog van 2008 niet verdwenen. Geregeld worden Georgiërs gevangengenomen door Russen als ze te dicht bij de demarcatiegrens komen. In de afgelopen jaren doodden Russische militairen drie Georgische burgers. "En onze regering reageert door met ze samen te werken", zegt Devidze. "Georgische Droom is een slaaf van Rusland."
Ook hij is bang voor een nieuwe Russische aanval. "Als Rusland het wil, kunnen ze ons in drie dagen omverwerpen. We zijn een klein landje. Zij zijn groot en wreed." Juist daarom vindt hij dat Georgië zo snel mogelijk EU-lid moet worden. "Niet Rusland, maar Europa is een garantie voor onze vrede."
De Tavkelishvili's zien dat anders. Als een pro-Russische koers ertoe leidt dat er geen oorlog komt, dan moet het maar, zegt Zelina. "We weten niet wanneer ze zullen komen om ons te vermoorden. En wie zal ons dan beschermen?"
Israël heeft luchtaanvallen uitgevoerd op Iran. Het Israëlische leger schrijft op X "militaire doelen" onder vuur te hebben genomen met precisieaanvallen, "als reactie op de voortdurende aanvallen van het Iraanse regime". Daarbij zijn volgens Iran twee militairen om het leven gekomen.
Met de aanval is de aangekondigde tegenreactie van Israël op de Iraanse raketaanval van ruim drie weken geleden een feit. Legerwoordvoerder Hagari zei na de aanval in een video op X dat Israël verplicht is om te reageren als Iran "de fout maakt om te beginnen aan een nieuwe reeks escalaties".
Rond 01.00 uur (Nederlandse tijd) kwamen de eerste berichten binnen over explosies die waren gehoord in onder meer de Iraanse hoofdstad Teheran. Zo'n vier uur later, na meerdere aanvalsgolven, publiceerde het leger een persbericht waarin werd gemeld dat de aanval ten einde was.
Israël zegt onder meer locaties waar raketten worden gemaakt te hebben geraakt en bestempelt de aanval als "een succes". Iran claimt dat er "beperkte schade" is aangericht en dat de aanval grotendeels is afgeweerd dankzij de luchtafweer.
Dit zijn nachtbeelden van de explosies boven Teheran:
Er is nog geen onafhankelijk beeld van slachtoffers, schade of wat er precies is geraakt. Amerikaanse media schrijven dat de olie- en energie-infrastructuur van Iran en nucleaire faciliteiten van het land in ieder geval niet onder vuur zijn genomen.
Iran sloot vanwege de aanval het luchtruim van het land. De VS, de belangrijkste bondgenoot van Israël, zou kort voor de aanval op de hoogte zijn gesteld door Israël.
Begin deze maand vuurde Iran bijna 200 ballistische projectielen af op Israël. De meeste raketten werden onderschept. Kort daarna kondigde Israël al een tegenaanval aan, maar het was onduidelijk wanneer die zou komen.
De aanval van Iran kwam na een reeks dreigementen vanuit Iran na de aanvallen op Hezbollah, het doden van Hezbollah-leider Nasrallah en de liquidatie van Hamas-leider Haniyeh in Teheran.
