'Coalition of the willing' voor Oekraïne in de maak, maar wat wil die eigenlijk?
"We hebben vrede nodig, geen eindeloze oorlog. En daarvoor zijn veiligheidsgaranties de sleutel", zei president Zelensky vannacht in een videoboodschap aan zijn volk. Gisteren sprak hij in Londen met Europese leiders, Turkije, Canada en secretaris-generaal Rutte van de NAVO.
De Britse premier Starmer sprak na afloop van een 'coalition of the willing' van landen die Oekraïne willen bijstaan. Met Frankrijk zal het VK de aanzet geven tot een Europees plan, een alternatief voor de gesprekken over een deal tussen de VS en Rusland.
Volgens hem en Rutte zijn er achter gesloten deuren toezeggingen gedaan. Wat dat betekent, moet de komende tijd blijken.
Volgens president Macron komen de Britten en Fransen met een voorstel voor een beperkte wapenstilstand. Dat bestand zou alleen gelden voor "de lucht, zee en de energie-infrastructuur". De gevechten op land worden niet gestaakt. Een Britse onderminister temperde vanochtend de verwachtingen en zei dat het "een van de opties is waarover wordt gesproken, op dit moment is nog niets geaccordeerd".
Peter Wijninga, defensiespecialist bij het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS), vindt het een merkwaardig voorstel. "Het roept veel vragen op, want aan het front kun je geen gevecht hebben zonder drones. Wellicht is het ingegeven door het feit dat ze nog niet in staat zijn om een bestand aan het front te monitoren." Hij denkt dat het vooral bedoeld is om luchtaanvallen op de rest van Oekraïne tegen te gaan.
Strategisch analist Patrick Bolder (HCSS) is sceptisch. "Het is een heel dun plan, dat uit paniek lijkt geboren. In een oorlog is het 't meest effectief als je de vijand achter de linies weet te raken, waar de bevoorrading vandaan komt." En dat kan het beste via de lucht.
ProefballonOok Europa-deskundige Rem Korteweg van Instituut Clingendael vindt het voorstel opmerkelijk. Hij ziet het als een proefballon "om te kijken hoe de Amerikanen en Russen hierop reageren".
"We moeten niet vergeten dat de Russen en de Amerikanen Europa buitenspel hebben gezet. Volgens mij moeten we het zien als poging om een voet tussen de deur te krijgen."
"Als je echt een voet tussen de deur wilt krijgen, moet je een troepenmacht op de been brengen", reageert Wijninga. "Als dat concreet wordt, krijg je niet alleen een voet tussen de deur, maar misschien zelfs de steun van de VS."
Toch vond de defensiespecialist de bijeenkomst in Londen bemoedigend. "Een aantal Europese en niet-Europese landen heeft eindelijk laten zien dat ze het initiatief durven te nemen. En ik denk dat dat precies is wat Trump verlangt."
Tot de tanden bewapendWijninga benadrukt dat haast geboden is. De landen moeten wat hem betreft prioriteit geven aan een staakt-het-vuren en duidelijk krijgen wat dat betekent voor een eventuele troepenmacht in Oekraïne. "Het kan heel goed zijn dat zo'n troepenmacht al binnen een aantal maanden ontplooid moet worden."
Vragen over de kracht van de tegenstander, het mandaat en de omvang van zo'n militaire inzet moeten dan beantwoord zijn. Wijninga doet een voorzet: "Ik denk dat de bewapening behoorlijk zwaar moet zijn. En er moet luchtsteun zijn van eigen vliegtuigen en helikopters. Daarnaast is er zwaar materieel op de grond nodig. Het moet echt een tot de tanden toe bewapende afschrikkingsmacht zijn."
En daarbij is Amerikaanse steun onmisbaar. Bolder: "Amerika is nodig voor escalatiedominantie, zodat het harder terug kan slaan dan Rusland de Europese troepen kan raken. Als die garanties er niet komen, heeft het niet veel zin om nu troepen te sturen."
Zolang de westerse landen niet op een lijn zitten, is Rusland de lachende derde, zegt Bolder: "Poetin ziet dat Amerika en Europa mijlenver uit elkaar zijn gedreven, en dat Amerika zijn narratief overneemt. Dus waarom zou Poetin bewegen? Hij krijgt toch wel zijn zin als hij gewoon doorgaat met wat hij doet en twijfel blijft zaaien tussen Europa en Amerika."
Korteweg: "Het is evident dat de relatie tussen Oekraïne en Amerika weer moet worden gelijmd."
En dus bedankte Zelensky in de video nogmaals de VS: "We snappen hoe belangrijk de Verenigde Staten zijn en we zijn dankbaar voor de steun die we hebben gekregen van de VS. Er is geen dag voorbij gegaan waarin we ons niet dankbaar hebben gevoeld."
Er wordt steeds vaker gesproken over een Europees leger. In deze video legt NOS op 3 uit wat zo'n Europees leger inhoudt: