Er ligt een akkoord voor het behoud van het vroegpensioen. Vakbonden, werkgevers en het kabinet zijn het eens geworden over een regeling waarmee mensen met een zwaar beroep eerder kunnen stoppen met werken. De grootste vakbond, FNV, moet het plan nog wel voorleggen aan zijn leden.
In de nieuwe, permanente regeling wordt het mogelijk om drie jaar eerder te stoppen met werken als het beroep wordt aangemerkt als zwaar. Bovenop een bedrag vergelijkbaar met een netto AOW-uitkering voor een alleenstaande, (zo'n 1500 euro) krijgen werkgevers en werknemers bruto 300 euro extra ruimte om de uitkering te verhogen.
Netto komt dat neer op ongeveer 1650 euro, laat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weten. Die uitkering ontvangt iemand tot aan het pensioen.
Wat een zwaar beroep is en hoe hoog de uitkering dan uiteindelijk wordt, beslissen werkgevers en vakbonden aan de cao-onderhandelingstafels van een specifieke sector.
PermanentAl sinds december 2023 werd er gediscussieerd over een nieuwe regeling voor vroegpensioen. De huidige regeling voor vroegpensioen stopt per 2026 en de vakbonden eisten een permanente en royalere regeling. Daar is geregeld voor gestaakt.
De regeling moet het vooral voor mensen met een lager inkomen en een zwaar beroep makkelijker maken om eerder te stoppen.
Maximaal inkomen?Lang was er in de onderhandelingen sprake van een maximum inkomen van 74000 euro per jaar voor de vroegpensioen-regeling. Die is er uiteindelijk niet gekomen. "Wij hebben gestaakt om dit mogelijk te maken", zegt Piet Rietman van vakbond FNV.
Volgens hem zijn er allerlei werknemers met zware beroepen die aan het einde van hun loopbaan meer dan dat verdienen door bijvoorbeeld toeslagen voor zwaar werk. Rietman: "maar hun ruggen en knieën slijten net zo hard."
Toch zou er wel in sommige specifieke sectoren een maximum kunnen komen. Het is een optie voor werkgevers en de vakbonden tijdens onderhandelingen aan cao-tafels.
Lichter werkDe partijen willen waken dat niet te veel mensen met vroegpensioen gaan. "Massaal met vroegpensioen, zoals vroeger met de VUT, kan de samenleving niet aan door de vergrijzing", zegt Ingrid Thijssen van werkgeversorganisatie VNO NCW.
Het streven is daarom dat jaarlijks niet meer dan 15.000 werknemers met vroegpensioen gaan om een 'cultuur van vroegpensioen' te voorkomen. Elke drie jaar wordt de regeling geëvalueerd.
"Die 15.000 is geen maximum", zegt Piet Rietman van vakbond FNV. "Iedereen met een zwaar beroep heeft toegang tot de regeling. Maar als de groep zo groot is, is het wel een moment om weer in gesprek te treden om te kijken hoe we zwaar werk minder zwaar kunnen maken."
Ook dat is namelijk onderdeel van het akkoord: zwaar werk lichter maken. "We willen het liefst dat werknemers fit hun aow-leeftijd halen", zegt Ingrid Thijssen van werkgeversorganisatie VNO NCW. "Door te zorgen dat mensen met zwaar werk op tijd een andere baan krijgen als ze ouder worden. En het zware werk zelf lichter te maken door bijvoorbeeld het inzetten van een tilhulp."
VVD en D66 komen met een initiatiefwet om kinderen die niet zijn gevaccineerd te kunnen weren bij de kinderopvang. Volgens het voorstel van de Kamerleden Tielen (VVD) en Paulusma (D66) moeten crèches verplicht kunnen worden om kinderen te weigeren die niet meedoen aan het Rijksvaccinatieprogramma.
Via dat programma worden kinderen ingeënt tegen ziekten als mazelen en kinkhoest. De verplichting zou moeten ingaan als de vaccinatiegraad (het percentage gevaccineerde kinderen) is gedaald tot onder de 92 procent ('de kritieke ondergrens'). Ook medewerkers zouden moeten zijn geprikt.
Deskundigen maken zich al jaren zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Een half jaar geleden presenteerde toenmalig staatssecretaris Van Ooijen een plan om de vaccinatiegraad te verhogen. Hij wilde onder meer dat er een wijkgerichte aanpak kwam met voorlichting door zorgprofessionals, maar een deel van de Tweede Kamer wil meer actie.
Collectieve verantwoordelijkheidIn de toelichting op hun wet zeggen VVD en D66 dat mensen door zich te laten vaccineren niet alleen zichzelf maar ook anderen beschermen: "Van mensen mag gevraagd worden een bijdrage te leveren aan het realiseren van groepsbescherming en zo de collectieve verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid te nemen".
Tielen en Paulusma benadrukken dat ouders de keuze houden om hun kind niet te laten vaccineren, maar daar zit dan een consequentie aan vast als de vaccinatiegraad de kritische ondergrens bereikt.
Steun nog onduidelijkOf er een Kamermeerderheid is voor het voorstel, is nog niet duidelijk. BBB zegt in een reactie tegen dwang te zijn. Volgens de fractie is vaccineren tegen ernstige kinderziektes verstandig: "Maar laten we dat doen via de weg van de rede en via de weg van de overtuiging dat voorlichting enorm belangrijk is", reageert BBB.
GroenLinks-PvdA wijst op bestaande moties over een wijkgerichte aanpak en een inhaalslag: "Wat ons betreft moet daar eerst op worden ingezet." De fractie zegt ook dat als je de verplichting goed wilt regelen er niet moet worden bezuinigd op de GGD, zoals het kabinet van plan is.
Enkele jaren geleden was er ook al een initiatiefwet over vaccinatie in de kinderopvang. Dat voorstel (ook van D66) moest kinderopvangorganisaties de mogelijkheid geven om kinderen die niet waren ingeënt, te weigeren. Dat voorstel werd aangenomen door de Tweede Kamer, maar strandde in 2022 in de Eerste Kamer.
Een appartement in een flat in Eindhoven is vannacht in vlammen opgegaan. De bewoner is naar het ziekenhuis gebracht. Zijn twee katten overleefden de brand niet, zegt een woordvoerder van de Veiligheidsregio.
De brandweer rukte rond 02.30 uur uit voor de brand op de derde etage van een flatgebouw aan de Jan van de Capellelaan. Het slachtoffer woonde daar alleen.
Van balkon gehaaldEr was veel vuur en rook te zien, schrijft Omroep Brabant. De brandweer haalde op de vierde etage meerdere mensen van hun balkon. Er werden verschillende ambulances opgeroepen, maar behalve het slachtoffer hoefde niemand naar het ziekenhuis. "De bewoner is in stabiele toestand", laat de woordvoerder weten.
Het vuur was snel onder controle, maar de schade in het flatgebouw is groot. Vijf appartementen zijn onbewoonbaar, vertelt de woordvoerder. "Voor deze mensen hebben we vannacht opvang geregeld." Vandaag wordt de schade verder bekeken. Het is nog niet duidelijk hoe de brand kon ontstaan.
Politici uit de Amerikaanse staat Texas zijn erin geslaagd om tijd te rekken voor een terdoodveroordeelde. De man is op het laatste moment opgeroepen voor een hoorzitting in het parlement.
De 57-jarige Robert Roberson stond op het punt de eerste Amerikaan te worden die werd terechtgesteld voor het zogenoemde shakenbabysyndroom. Hij was al overgebracht naar de wachtruimte voor een dodelijke injectie.
Roberson werd in 2003 veroordeeld voor de dood van zijn 2-jarige dochter Nikki, een jaar eerder. Zij stierf nadat ze met een ernstige hersenbeschadiging was opgenomen in het ziekenhuis. Aanklagers concludeerden dat ze het slachtoffer was geworden van het shakenbabysyndroom, waarbij een jong kind hersenletsel oploopt doordat het hard door elkaar wordt geschud.
Zijn verdediging betoogde dat het letsel was ontstaan door een ernstige longontsteking bij het kind, dat de dagen ervoor al ziek was geweest. Ze zou bovendien uit bed zijn gevallen. Robersons gebrek aan empathie in de situatie werd hem zwaar aangerekend door de aanklagers, maar zou voortkomen uit zijn autisme, waar hij op dat moment nog geen diagnose voor had.
OpgeroepenDe afgelopen dagen riepen verschillende partijen op om de zaak van Roberson te heroverwegen, onder wie een groep politici van beide partijen, misdaadauteur John Grisham en de rechercheur die zijn zaak destijds onderzocht. "Deze zaak zal altijd zwaar op mijn hart en ziel drukken", zei deze Brian Wharton. "Ik heb er een rol in gespeeld dat een onschuldige man op death row terechtkwam."
Ondanks alle twijfels waren de autoriteiten in Texas niet te vermurwen. Het is de Amerikaanse staat die met 591 executies sinds de herintroductie van de doodstraf bijna evenveel mensen heeft terechtgesteld als het totaal van de zes staten die onder Texas staan als het gaat om aantallen executies.
De Republikeinse gouverneur Abbott weigerde de zaak te bespreken en een gratiecommissie die slechts zes maal eerder ingreep, wilde ook dit keer niets doen. Ook het Amerikaanse Hooggerechtshof zag geen reden tussenbeide te komen.
Te elfder ure besloten Democratische en Republikeinse politici daarop maar om Roberson op te roepen voor een hoorzitting in het parlement, enkele dagen nadat de executie had moeten zijn voltrokken. Ze wilden hem laten getuigen over hoe hij niet de kans had gekregen nieuwe wetenschappelijke inzichten over het shakenbabysyndroom ter verdediging in te brengen.
Het Texaanse Hooggerechtshof oordeelde enkele uren later in een spoedbesluit dat er hierdoor een conflict was ontstaan tussen de drie machten binnen de staat: het parlement, de gouverneur en de rechters. Dat moet eerst worden opgelost voordat er een eind kon worden gemaakt aan het leven van Roberson, oordeelden de rechters.
Executie Alabama gaat doorToen Roberson het nieuws werd verteld, minder dan twee uren voor de geplande executie, dankte hij God en iedereen die zich voor hem had ingezet. De aanklagers en gouverneur Abbott hebben nog niet gereageerd. Wat er zal gebeuren nadat Roberson heeft getuigd, is nog niet duidelijk.
In Alabama ging een executie in een soortgelijke situatie door als gepland; daar had de 36-jarige Derrick Dearman zijn verzet tegen zijn terechtstelling vrijwillig opgegeven. "Ik ben schuldig", had hij de rechter in april geschreven. "Het is oneerlijk om de slachtoffers en nabestaanden langer te laten wachten op de gerechtigheid die ze eerlijk verdienen."
Zwaar onder invloed van drugs had Dearman in 2016 ingebroken bij familie van zijn vriendin om haar na een ruzie terug te halen. Hij vermoordde daarbij vijf aanwezigen met een bijl en een geweer die hij ter plekke had aangetroffen. Hij ontvoerde de vriendin; zij overleefde de slachtpartij.
Het uitgaansleven zet zich in om een sociaal veiligere omgeving te worden. Met een codewoord, 'awareness teams' en een strenger deurbeleid moet iedereen zichzelf kunnen zijn op de dansvloer. De maatregelen lijken het gewenste effect te hebben.
Door de coronatijd is er meer aandacht voor sociale veiligheid, zegt de Amsterdamse nachtburgemeester Freek Wallagh. Hij en zijn team zetten zich in voor een inclusiever uitgaansleven, onder andere op het Amsterdam Dance Event (ADE), dat deze dagen bezig is.
Tijdens ADE worden ook lessen gegeven om te leren draaien:
"Hoewel er al lange tijd ingezet wordt op een sociaal uitgaansleven, is de blik tijdens de pandemie kritischer geworden," zegt Wallagh. "Feesten werden in die tijd door mensen zelf georganiseerd. Daardoor nam de aandacht voor het thema toe."
Ook was er een grote groep jongeren die een tijd helemaal niet naar feesten kon gaan. "De sociale interacties waren na corona echt wennen", zegt Juliënne Beijer van Stichting Sexmatters. "En dat is lastig op plekken, zoals de club, waar veel vrijheid is en grenzen vervagen."
Clubs en festivals door het hele land gingen op zoek naar een oplossing. Het geven van trainingen aan jongeren op school en aan personeel van clubs, wat Stichting Sexmatters een aantal jaar doet, biedt een oplossing.
"De afgelopen jaren is er veel meer vraag naar de trainingen", vervolgt Beijer. "Van een poppodium in Maastricht tot een queers-feest in Amsterdam, ze willen weten hoe iedereen zich op z'n gemak kan voelen. We zijn daarom sinds kort ook begonnen met verschillende nieuwe trainingen."
Niet alleen trainingen worden ingezet om de dansvloer sociaal veiliger te maken. Een awareness team loopt rond bij verschillende festivals en clubs, zodat bij een onveilige situatie snel hulp paraat is. Ook bestaat het codewoord 'Angela' dat gebruikt kan worden als iemand wordt lastiggevallen. Personeel kan dan meteen actie ondernemen, zo is het idee.
Een ander middel om de sfeer bij een feest goed te houden, is het verhogen van de minimumleeftijd. "Dat gebeurt steeds vaker", vertelt nachtburgemeester Wallagh. "Zo zijn er clubs en feesten die overwegen om alleen nog bezoekers boven de 27 jaar binnen te laten."
"Ik snap de maatregel heel goed, maar je verplaatst het probleem", vervolgt Wallagh. "De uitgaansetiquette moet je leren. Er is maar één plek waar dat kan: de dansvloer."
Zoeken naar oplossingenTwee jaar geleden, na de pandemie, nam de Amsterdamse club Radion verschillende maatregelen om de sociale veiligheid te verbeteren. Voorbeelden zijn trainingen aan het personeel, duidelijke huisregels en de aanwezigheid van een 'awareness spot'.
"Het was wel even zoeken", zegt Isabelle Ho Kang You van Radion. "We hadden eerst mensen rondlopen die een oogje in het zeil hielden, maar sommigen deden dat puur om gratis te feesten. Daarom hebben we uiteindelijk een vaste plek in de club gemaakt waar hulp geboden kan worden."
Het is lastig is om sociale veiligheid te meten, maar Ho Kang You is ervan overtuigd dat de maatregelen werken. "Je hebt altijd vervelende mensen die meiden in hun bil knijpen, of erger. Dat kunnen we niet voorkomen. Maar de hulp, op de avond zelf en ook de dagen erna, is veel beter. Dat is erg belangrijk."
Ook Juliënne Beijer van Stichting Sexmatters ziet dat de maatregelen werken, hoewel er altijd incidenten zullen blijven. "Vrouwen durven zich tegenwoordig vaker uit te spreken. Terwijl vroeger incidenten vaker werden verzwegen. Dat is een teken dat het de goede kant opgaat en dat geeft hoop op een nog veiliger dansvloer."
Wat in 2009 in Amsterdam begon als ideetje van milieuactivist Martine Postma is uitgewaaierd over het hele land. Elk dorp en elke wijk van een grote stad heeft inmiddels wel een Repair Café; een plek waar consumenten, bijvoorbeeld eens in de maand, naartoe kunnen met een kapot koffiezet-apparaat, een manke stoel of een broek met een kapotte rits. Vaardige vrijwilligers proberen het dan gratis te repareren.
Precies vijftien jaar na de start telt ons land bijna 700 Repair Cafés. Sterker nog, het idee van Postma heeft al in vijftig landen wortel geschoten. "Het spreekt mensen blijkbaar aan. Steeds meer mensen zien in dat we anders moeten consumeren om te zorgen dat de wereld leefbaar blijft en er nog iets van onze grondstoffen overblijft voor toekomstige generaties. Dus reparatie is absoluut hard nodig," zegt Martine Postma.
Postma vindt het "nergens op slaan" dat er nog steeds veel apparaten worden weggegooid als ze het even niet doen: "Als er een draadje loszit of het apparaat moet eigenlijk ontkalkt worden. Dat soort kleine, heel simpele dingen. Daarmee zijn mensen al zo onbekend dat ze het idee hebben: als de stofzuiger even niet meer goed zuigt, moet ie weg en moet ik een nieuwe kopen. Grote onzin."
Postma kan wel berekenen hoeveel apparaten er per jaar in Nederlandse Repair Cafés worden gerepareerd. "De meeste cafés zijn twaalf keer per jaar open. Per bijeenkomst worden er gemiddeld 18 apparaten gerepareerd, 70 procent van wat wordt aangeboden. Vermenigvuldig je dat met bijna 700 cafés, dan kom je uit op zo'n 150.000 gerepareerde spullen."
Reparateurs kritischDe reparateurs in de cafés zijn kritisch. Volgens hen maken fabrikanten nog te veel artikelen die moeilijk of helemaal niet te repareren zijn. Doordat ze bijvoorbeeld gelijmd zijn in plaats van dichtgeschroefd. Of zoals Rinus Nijsse van het Repair Café in Vlissingen het in het NOS Radio 1 Journaal noemt: "Gewoon pesterij."
Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal is het daarmee eens: "Die kritiek op fabrikanten is niet nieuw, maar we zien de afgelopen jaren weinig verbetering", zegt Jelle Pothoven, expert circulaire economie bij Milieu Centraal.
"Maar op Europees niveau gebeurt er wel veel. In 2026 wordt in Nederland een aantal nieuwe regels van kracht, waardoor het voor consumenten makkelijker en betaalbaarder wordt om een product te (laten) repareren. Naar verwachting hebben producenten dan nog een paar jaar nodig voordat alle regels worden nageleefd. We zullen als het goed is dus over een paar jaar verschil zien."
Fabrikanten staan niet te springen om te reageren op vragen van de NOS. Directeur operations van Inventum, Ben Hofenk, zegt: "Ik ga niet in op uw vragen. Als het Repair Café met mij in gesprek wil, kunnen ze mij uiteraard benaderen. Dat is nog nooit gebeurd voor zover ik weet." Wel zegt Hofenk dat Inventum op alle apparaten een garantie geeft van vijf jaar.
Branche-organisatieDe brancheorganisatie van fabrikanten van elektrische huishoudelijke apparaten, Applia, reageert schriftelijk op de kritiek van de Repair Cafés en Milieu Centraal. De koepel, waarbij onder meer Philips, Bosch, Miele en Tefal zijn aangesloten, schrijft: "Het repareren van huishoudelijke apparaten juichen wij van harte toe. Dat geldt zeker voor grote apparaten. Voor kleine huishoudelijke apparaten is de uitdaging complexer en lastiger, omdat het hoge arbeids- en logistieke kosten met zich meebrengt vergeleken met de financiële waarde van het product."
Volgens Applia wordt er gewerkt aan een zichtbare reparatie-index op producten, zodat consumenten makkelijker een keuze kunnen maken voor producten die beter te repareren zijn. Dat is dan wel mede onder druk van de regels vanuit Brussel.
Goedemorgen! Het is de laatste dag van de inhoudelijke behandeling in de zaak tegen Donny M. en in Den Haag start de rechtszaak van Khadija Arib, oud-voorzitter van de Tweede Kamer, tegen de staat.
Eerst het weer: hier en daar buien, op andere plekken kans op mist. In de loop van de ochtend wordt het droog, vooral in het oosten komt de zon door. Het wordt 17 tot 21 graden.
Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Premier Schoof was tot woensdag niet op de hoogte van het Uganda-plan van de PVV-ministers Klever en Faber. Dat zei hij na afloop van de EU-top, waar veel over asielbeleid is gesproken. Woensdag maakte Klever tijdens een bezoek aan Uganda bekend dat Faber en zij onderzoeken of uitgeprocedeerde Afrikaanse asielzoekers naar dat land kunnen worden gestuurd.
Volgens Schoof is het een innovatieve oplossing waarover wel meer wordt gesproken in Europa. Dat hij er niet eerder van wist, vindt hij geen probleem. Hij zegt dat niet elk idee meteen in het kabinet hoeft te worden besproken, dat komt volgens hem wel bij de besluitvorming.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Vanaf december komt er een nieuwe treinverbinding met Brussel: de Eurocity Direct. De snellere trein stopt niet in Breda en Roosendaal, zoals de huidige Intercity Brussel wel doet. Aan die snelle verbinding hangt voor de reizigers ook een prijskaartje:
Zware regenval leidt sinds gisteren in delen van Frankrijk tot overstromingen, evacuaties en gesloten snelwegen en spoorlijnen. In de Ardèche viel op sommige plaatsen meer dan 600 millimeter regen in 48 uur tijd.
Weerdienst Météo France gaf gisteren het hoogste waarschuwingsniveau code rood af voor zes departementen in het zuiden van het land. In 34 departementen gold code oranje.
Ook in Parijs was die waarschuwing van kracht. Gisteravond kwam daar een man om het leven toen een boom omviel. Twee kinderen van drie en vijf jaar raakten gewond. Enkele metrostations in Parijs zijn vanwege de wateroverlast gesloten.
In de regio Auvergne-Rhône-Alpes zijn ongeveer 900 mensen en een aantal scholen geëvacueerd. Een aantal scholen en kinderdagverblijven in de regio is tot en met morgen gesloten.
Veel mensen die met de auto toch de weg op gingen, werden overvallen door het water:
Agnès Pannier-Runacher, de Franse minister voor Ecologische Transities spreekt van een situatie die niet eerder is voorgekomen. "600 mm regen in de Ardèche, dat is sinds mensenheugenis niet gebeurd. Je moet je voorstellen dat er 60 centimeter water is gevallen in 48 uur. Gigantisch."
Op beelden van het noodweer zijn ondergelopen snelwegen en supermarkten te zien en auto's die door het water zijn meegevoerd. In Annonay, waar twee rivieren samenkomen, werden zelfs vrachtwagens meegesleurd. Ook de plaatsen Labégude en Givors werden zwaar getroffen.
Geen treinenTussen Lyon en Saint-Étienne rijden geen lokale treinen omdat het spoor onbegaanbaar is. Spoorwegbedrijf SNCF kondigde aan dat de treinuitval tussen de twee steden meerdere dagen kan duren.
Ook een snelweg tussen de steden is afgesloten omdat die blank staat. Volgens de prefectuur was het ook onduidelijk wanneer de snelweg weer open zou zijn. Snelwegbeheerder Vinci Autoroutes waarschuwde verder voor verkeershinder op meer dan 30 Franse snelwegen.
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn er 1500 brandweerlieden ingezet in het hele land en waren de brandweersirenes in veel steden te horen.
